BIBLIOTHECA INDICA ;

A

JOLLECTION OF ORIENTAL WORKS

PUBLISHED UNDER THE SUPERINTENDENCE OF THE

ASIATIC SOCIETY OF BENGAL.

नण ॥ ।

४ \ nfs a 8 X eA AY af a i ( are Dice ch! । : ५ ey ९. : ~ 5 - THE

SANHITA OF THE BLACK YAJUR VEDA,

WITH THB COMMENTARY OF MADHAVA ACHARYA. EDITED BY E. B. COWELL, M.A.

VOL. II.

KANDA I. PRAPATHAKA VIII.—KANDA IL.

CALCUTTA : PRINTED BY C. B. LEWIS, AT THE BAPTIST MISSION PRESS. 1866.

PREFACE

Tue first volume was edited under the joint superintendence of the late Dr. Roer and the present Editor, but for the second the latter is alone responsible. Dr. Réer’s absence from Calcutta, and his subsequent return to Europe, necessarily obliged him to give up his connection with the work.

The same MSS. have been used for the text of the present which were used for that of the former volume, except in the commentary of the second Kanda. Here I have been dependent on two only, 4. €.) 1 as the MS. B. became so hopelessly corrupt that it was quite useless to consult it any longer.

It is not without a feeling of pain that I now sever my con- nection with this edition of the Black Yajur Veda, which I had hoped to have carried on to its completion. I turn away, like Virgil’s ploughman,

it tristis arator, Atque opere in medio defixa relinquit aratra ; but I rejoice to think that the unfinished task will be resumed under other and, I trust, more fortunate auspices; and that the Asiatic Society of Benggl will still have the glory of perpetuating by the press this cupwis monument of the old Hindu world.

E. 2. COWELL. Lonpon, Aug. 10, 1866.

" I may add here that I subsequently discovered that the several portions of the MSS. C. and D. had been, by accident, intermixed, and that it is D., and not ©, which ls imperfect in the first Bt (see Pref. Vol. I.)

9 Vv er ~

॥ ॥

INDEX TO THE SECOND VOLUME.

Tue Finst Kanpa or THe Taittiniya SAnuHItTA.

(Continued).

Prapathaka VIII. 1—XXI. Rdjasiyah

mam parva, (Br. I. vi. 2, 3.)

III.—Varunapraghésakhyam dwitiyam parva, (Br

I. vi. 4, 5.)

IV —Sékamedhékhye tritiye parvani pradhdéna-

havinshi, (Br. I. vi. 6, 7.)

—Tadiya-seshas mahé-pitri-yajnah, (Br. 1. vi. 8,9)

V I.—Tadiya-seshés tryambaka-purod4séh, (Br. I

vi. 10.) VII.—Sunésiry4di-karma-chatushtayam, (Br

vu. 1.)

VIII.—DevikAdi-karma-shatkam, (Br. I. vii.

1X.—Ratnin4m havinshi, (Br. I. vii. 3.) X.—Devasuvam havinshi, (Br. 1. vii. 4.) XI.—Abhisheka-jala-mantrah, (Br. I. vii. 5.)

XI1.—Abhisheka-jala-sanskéra-mantrah, (Br.

vil. 6.)

XIII.—Dig-vyasthapana-mantréh, (Br. 1. vii.

XIV.—Abhishekah, (Br. I. vi. 8.) XV.—Rathena vijayah, (Br. I. vii. 9.) XVI.—Sarvaih sevyatwam, (Br. I. vii. 10.) X VII.—Samsrip4m havinshi, (Br. I. vii. 1.) XVIII.—Dasapeyah, (Br. I. viii. 2.)

1.

2.)

7.)

sis 1—220 T.—Anumatadayo ’shtau y4géh, (Brahmana, 1. vi.1.) I1.—Ch&éturmaésyeshu vaiswadevékhyam pratha-

1

Vi.

XIX.—Disam aveshtayah pasudwayam sityadu-

t4ndm havinshi cha, (Br. I. viii. 3.) ... 185 XX.—Prayujam havinshi, (Br. I. viii. 4.) 192 XXI1.—Sautramanya mantrdh pasavo havinsht cha,

(Br. I. viii. 5—10.) 197 XXI1.—Kamyeshti-yajyah, (Sanhita, IT. i. 9, 10.) 220 THE SECOND KANDA.

Prapdathaka 1. 241

].—X.—Vayavyadi-kamya-pasavah ae ae XI1.—Kadmyeshti-yajydh, (Sanh. 11. ii. 11; Il. iii. 1.) ... 323

Prapathaka 11 I.—XI.—Kamyeshtayah, (Cf. Sanh. 1, at the end of each

Prap&thaka. ) ; oe ,., B45 XII.—Kadmyeshti-ydjyah, (Sanh. IT. iii. 2.) ... .. 371 Prapathaka 111. I.—XIII.—K4&myeshtayah, aad bat he ... 408 XIV.—Kadmyeshti-yqjyah, ४ व) we 465

27040462 IV. I.—XII1.—Kamyeshtayah, ee oe a8 ... 478

XIV.—Kamyeshti-yajyah, 538 Prapathaka V.

Dargyam Brahmanam. I.—VI.—Adhwaryavam, ... ... 548—608 ].—Paurnamasi-gatasy4 ‘gnishom{ya-purodésasyo-

podghatah, ... . 548 II.—Vidhyupayogah, ... can ie: ... 557 III.—Vaimridha-saénnayye, ; ध ... 568 IV.—S4nnéy ya-devaté-vyavastha ४ ... 578

V.—Abhyudayestyadayah 3 at ... 684

Vii.

V1I.—Darsapirnamasayoh somayagena 82119 paur- vaparyam, ... ,., 601 VII.—XII.—Hautram, . 609—677 VII., VITI.—Samidheni-mantréh, (Br. III. v.1,2). 609 TX.—Pravara-nividddayah, (Br. IIT, र. 3, 4). ... 630 X.—Naimittikyah kamy4s-cha simidhenyah ... 641

XI.—Hotur niyama-visesho ‘dhwaryor 4ghéradi

viseshas-cha 650

XII.—Kamyeshti-ydjyah, (Sanh. II. iii. 11, 12, 138; 1. र 2; II. iv. 1, 2.) 4 ... 667

Prapathaka VI. Daréyam Brdhmanam (continued.)

I.—VI1.—Adhwaryavam, ... ie ... 678—755 I.—Prayajah, (Br. ITI. र. 5.) a ... 678 I1.—Ajyabhégau, (Br. III. v. 6.) it ... 697 III.—Agneya-purodésah a श wage Lt IV .—Vedi-nirmanam, ४ Sais or ,,. 728 V.—Barhir-vishaya-prayogah, ... ६५ we 788 VI.—Upansuy4ja-swishtakritau, ... ae .., 142 VII.—XI1.— Hautram, se a 750—824 VITI.— Idopéhwaéna-vidhih sh 4 ,,, 1766 VIII.—Idé-pr4sitra-bhakshanam, a ... 764 IX.—Anuy4jah siktavéka-vyakhyé cha, .. 84

X.—Samyuvika-mantra-vyékhyé patni-samyAjés- cha, (Br. III. v. 11, 12, 13.) ahs 794 XI.—Samvargeshti-hautra-mantréh, ... ... 804

XII.—Pitriyajnasya havish4m hautram, ... ... 813

nn Raw Re, Ores Se ees er eee

wae We पृष्ठा दष्यषेम दथुषभः* १ OTST Bat २५ Bae: OTH: २५ धूुपायोद्धरति धूपायद्धरति = cy wre: ata: २९७

* एकस्तव Tare We: पाठो कृश्वते।

पड्भिः

१९

१०

PATA AA: | श्रथ वैत्तिरोयसंहिताभाष्ये

भरथमकाण्डे ऽषटमप्रपाटकः। —— fea wht ॐ । अनुमत्ये पुराडाभमष्टाकपालं निर्वपति घेनुर्दधि- णा खे प्रत्यञ्चः शम्याया अवशोयन्ते तन्ैंकतमेकक- पालं Bay वासः रष्णतूषं eau वोहि wareryte gare रष ते fase भागे भूते इविष्त्यसि म्ये WALES: QT नमा य इदः चकारादित्थं we निर्वपति वरा दक्िणाप्मावेष्णवमेकाद्‌ शकपालं वा- मने वदी दधिणाभ्रीषोमीयं ॥ १। रकाद्शकपालः< हिर॑ण्यं दधि शेन्द्रमेकादशकपा- SIT AW दरधिशाम्रेयमष्टाकपालमेन््रं दध्यर्षभे वो दधिलेन्दराप्नं दादश्कपालं वैश्वदेवं चरं प्रच-

2 सेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०र।प्,८।अ०९]

मजा वत्सा SAT AIX श्यामाकं चरं वासो ह दद्धि ee ॐ tar a मि ॐ ॐ, शा सरस्वत्थं चरुः सरस्वते चरु मिथुना गावा दश्चिणा ॥ २॥ - MATA WAALS ॥ १ । दूति वैत्तिरीयसंडहितायां प्रथमकाण्डे ऽ्टमप्रपाटके प्रथमोऽनुवाकः ॥ * ॥

ओगणेशाय AA: |

यस्य मिश्वसितं वेदा at वेदेभ्याऽखिलं जगत्‌। निर्ममे aay वन्दे विद्यातीथंमरेश्वरं ॥ प्रपाठकेऽथाष्टमेऽस्मिन्‌ राजख्य निगद्यते। दाविद््यनवाकेषु विश्रत्या राजद्धयके ॥ अनेकानि प्रधानानि कमाणि विदितान्यय। दाभ्या स्ाचामणोमन््ाः काम्या ATTY वण्ताः॥ अष्टमे मनग्काण्डस्ये कमणां बङखलतः | तन्सल्छन्निधये पराक्रा मन्ता विधिपरःसराः ॥ अनुद्य तान्‌ विधीनर्थवादा ब्राह्मण tfra: | सम्पदायविदोाऽताऽच ATH णदयमूचिर i WA waarwefafusnrafadtea | अनुब्राह्मण मन्यन्त कथितं सायवादकं॥

तज प्रथमानुवाके प्रथमं तावद्‌ ब्राह्मणेन nace विधी-

[eteqimecjeeg] वेदार्चप्रकारे। :

यते “maa परोडात्रमष्टाकपाखं निवपति धेनुदकिष्टा चे WAG: AAA’ Walaa तन्ेष्छतमेककपालं Ba वासः awa <feur’ tf woestfafsarar: trdarer अभिमाजिदेवताऽनु मतिः, अमावास्या सिनीवाखो पाणमा- स्छनुमतिरिति श्रुतेः । कलाहीने सानुमतिः पृं राका fastat दृत्यभिधागात्‌। सा चानमतिरच रेवता। परोा- wat द्रवयमिल्येतदेकं कमं, दरल्िषाभिधानेन वच्छमाणेभ्यः कर्मभ्यो भिलाधिकारावगमात्‌। अस्मिन्‌ safe पुरोडाजराथे तण्डुलेषु पिब्यमाणेषु पञ्िमायां fefa दृषदमभ्याधातुमधः- खापितायाः अभ्यायाः Tey तण्डुलपिष्टलेन्रा satay अधःपतन्ि award द्रव्यं fawfagaara तदिदमपरं कम॑, yur दकिणाभिधानात्‌। ष्णं वासोाऽच दक्षिणा, ve aq- दषं छष्णद शान्तं । केषाश्धिदस्ताणां वेचिश्याय दशाभागम्‌- पच्छ away एव काषायदरिद्रादिभोरल्िता भवति। wa ufefa ृष्णद्धषलेन विशरेव्यते। एतस्मिन्‌ मस्ये ब्राह्मणे प्रधानं कमं विद्ितं। अनब्राह्मणएन्त TAT प्रयमकाण्डे षष्टसप्रमाष्टमप्रपाटकरूपं | तच षषटप्रपाठटकस्यादोा पैदा इतं कर्मविधिमनद्य प्रशंसति “श्रनुमल्ये पुरोडा्नम्टाकपालं नि- वपति । ये प्रत्यञ्चः शम्याया अ्रवशोयन्ते। तन्नेष्छंतमेककपालं। xa at श्रनुमतिः। इयं निष्तिः” (ब्रा०र्का०।द६प्र०।९अ०) दति। श्मिर्दिविधा भ्रालिगेाधृमादिसर्वसस्याद्या तद्योग्या

वरा, तजाद्ण्डमिरूपान्‌ मतिदधितीवण्डमिरूपा frefa: पर्चा B 2

9 तेतिरीयसंडिताभाय्ये। [का०र।प्०८। ०९]

मजे वत्सा द्ठिणा सोम्यः श्यामाकं चरं वासा द्ठिणा सर स्त्ये चरुर सरस्वते चरुं मिंथुनो गावो दश्िणा ye AMAA चतुस्ि शच्च ॥ ९ ॥ इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे ऽटमप्रपाटके प्रथमोऽनुवाकः ॥ * ॥

ओगणेशाय नमः।

क्वः कन कि

यस्य निश्वसितं वेदा या वेदेभ्याऽखिलं जगत्‌ | fada aay वन्दे विद्यातीर्थमरेश्रं ॥ प्रपाटकऽथाष्ट मेऽस्मिम्‌ tear निगद्यते। इाविंश्रल्यमुवाकंषु fanart राजद्धयके॥ अनेकानि प्रधानानि कर्माणि विहितान्यय। Stat साजामणेमन््ाः काम्या याज्याश्च वताः॥ अष्टमे मन््रकाण्डस्ये कर्मणां बङ्ललतः। तज्षल्छन्निधये Hirer मन्ता विधिपरःसराः ॥ अनूद्य तान्‌ विधीनर्थवाद्‌ा ब्राह्मण tha: घम्पदायविदाऽताऽज ब्राह्मणइयमृचिरे ॥ WET मन्ल्रकाण्डसविधिजातमितीरितं। ्रनब्राह्मण मन्यन्त कथितं सार्थवादकं ॥

तच प्रयमागवाकं प्रथमं तावद्‌ ब्राह्मणेन Tice विधी-

[ कार१।प०८] ०९] वेदाथंपकारे | ष

यते ““श्रनु मत्यै परोडाश्मष्टाकपाखं मिवेपति धेनुद शिष्ठा ये WY: शम्याया अरवज्नोयन्ते तज्नेष्छतमेककपालं Be वासः ष्ठषं दक्तिणा" दति woestfafarat: पाषंमाख्या श्रभिमानिदेवताऽनुमतिः, अमावास्या सिनीवाखो पाणंमा- खनुमतिरिति wa: 1 कलाहीने खानुमतिः पृं राका fawrat इत्यभिधानात्‌) सा चानमतिरच रेवता परोा- डाओ safadata कमं, दल्तिणाभिधानेन amare: क्म्य भिन्नाधिकारावगमात्‌। afar कमणि पुरोडाज्नाये तण्डुलेषु पिव्यमाणेषु पञ्िमावां fefa दूषद्मभ्याधातुमधः- खापितायाः warat: Tere तण्डुलपिष्टलेन्ना waza अरधःपतन्ति agua sa fawfacaana तदिदमपरं कर्म, van दकिणभिधामात्‌। we वासाऽच cheat, तश्च लष्य- दषं छृष्णद शान्तं । केवाञ्चिदस्त्ाणां वेचिच्याय दशाभागम्‌- iw away एव कावायहरिद्रादिभोरल्िता भवति। तन्मा ्डदिति aug fared एतस्मिन्‌ ae ब्राह्मणे प्रधाने कमं विइितं। अरनब्राह्मणएन्त्‌ यन्धान्तर प्रयमकाण्डे षष्टसक्नमाष्टमप्रपाठटकद्पं। AA षष्ठप्रपाटकसयादो पैदा इतं कमंविधिमनद्य wei “श्रनुमत्ये पुरोडा्मष्टाकपाखं नि- व॑पति । ये प्रत्यञ्चः Waral Walaa | तसैच्छंतमेककपालं। द्यंवाश्रनुमतिः। इयं निष्छेतिः”” (त्रा०र्का०।द६प्र०।९अ०) tia श्मिदिविधा भ्रालिगेाधूमादिसर्वसस्याच्या तद्योग्या

व्रा, तत्रा द्ण्डमिरूपान्‌मतिद्वितोयन्धमिरूपा निष्छेतिः । परञ्चा- ॐ 2

8 तेत्तिरोयसंडिताभाय्ये। [का०६।०८।अ०९]

ज्िरप्तस्य ने कंतस्छामुमतादुन्तरकाशे न्यायप्राप्तं प्रधानवाग- प्रचारं बाधितुं gare विधन्त “मे च्छतेम पर्वशं प्रचरति । पाप्मागमेव जिष्छेतिं पूर्वां निरवदचते” (wre) इति। Sra र्ग्णामां पुरुषाणां अनिष्टं tri प्रथमं निवाय पञ्चा- feat witcofe: सम्पाद्यते, तददचापि पाप्मानं प्रतिकूलां fawfa प्रथमता भामदानेन निवारयति। विधिवाक्छमतं कपाशेक्यमम्‌द्य प्रशसति “एककपाला भवति । एकधैव faufa facacaa”’ (ate) tfai एकेदेकनेव waa, कपाखवाङ्ख्धे fe प्रयलबाङ्धं प्रषज्येतेति। afacare- मतमगेच्छतादिकं अग्वारम्मणोयाख्ानोयात्‌ पविचास्यादभ्नि- ह मादूद्खमगुष्टेयं । तथाजापस्तम्न आह TINT खगेकामेा राजद्धयेन यजेत गवां waawd दलिणाग्मिष्टामः पञ्चाप- बमः प्रयममर्ः पश्च wears ofaa ददाति finaafa- वे चनोये चिरतं cate दन्न के्रवपनीये विरतिं afefe- राओ TE wae टतावपि वा चत्वा्यभिषेचनोये प्रतिष्- श्ाणोतराष्यदहामि षष्टिं शतानि averfu ददाति! दति, मह्न चत्राह्मणं भवति तथा <feur अतिगयेखथास्ाहानि समकालानि a । भेषमगुदिश्रति “Anza च्रानुमतादिभिर- wifacay यजेत पिंषन्नानुमतं पञ्चादु्तरतख wantaafa Guay: शम्याया अवशोयन्ते तं awaadanae इति। "अज भ्रागमतमासाद्य मेकोतेन प्रचरति" इति। बाधायनेा- sanga विश्रद यति ^राजद्धयेन qwayarer भवति परसतात्‌

[का ०१।प्र०८] ०९] बेदार्थंप्रकादचे। "

wena trdare Dey वा पेर्माद्या अमावाशेन इवि- wer दीचते ae तिसा दोास्िख wee: sat प्र्धतः afmea एव प्रायशोयाऽग्रिटोमः wera: wrecfeu उदवखनोयान्ताऽयाष्टमे ऽआ्यानु मतं निवपति इविः Ga प्रय- SAE प्राचश्च प्रतीच व्यवशातयेति ये ure: war- वा अवज्नोयन्ते तानध्वयैः wary संयुल्यामुमतं पयति we ये प्रत्यञ्चः च्रम्याया अवश्यके तान्‌ प्रतिप्रखाता समाष संयुत्य fwd पयति इति wi प्रधानकममाजाभिधा- यकेन AMATI wad मन्काष्डे मे कतयागविधि- सन्निधो वोदीव्यादयस्या मन्ता श्रालातार्ेवां विगियेामं मधायन we ‘ayaa खवाङतिं जहाति “वीहि खा- हाङतिं जुषाणः" इति । अय efewer दारोपनिषक्रम्यतां fed यन्ति यचास्य खषृतमिरिशं स्पष्टं भवति प्रदरा ari तदेतदे कोाख्छुकमुपषमाधायाङ्गुष्टाभ्वां प्रिह Awd जहा- ति “एष ते निरते भागे aa efawafe मुश्धेममर दसः” ारेति। wa wa वासः छष्णतुषं जिदधाति। अथाप व्यतिषिच्य autre पातं निदधात्यनवेच्माणा आ्रयश्यथ इखपाद्‌ान्‌ प्रलाद्येतेमेव पथा यथेतमेत्य गा दपत्ये खवाङतिं जरोति “खाहा ममा य et चकार tia ्रथानुमतेन avet करोति wet ददाति इति। हे गाहपव्य खारा तभ्वं रन्तामाङतिं ware: शेवमागो वीहि cfaut fay जिगमिषुभिर स्ाभिविगता भव areata बाधिष्टाः।

६ तैत्तिरीयसंश्िताभाव्ये। [का०६।प०८अ ०१]

छंत्ाङ्विधा यके साथंवादेऽनब्राह्मणे यथयाक्राङ्तिविधिर- ग्वयव्यतिरोकान्यामृन्नीयते “agwart aga te: 1 रद्र भ्लाभ्रिरनूल्याय* | अध्वयुंञश्च amar” न्यात्‌ । वीहि Bereta HTT Tay! wary अमयति" (ato) त्‌ यदि Ux: क्रूरदेवः। TAT A me द्ति BAL “Catia aren यजमानः” (ato) इति । अष्वयंयजमामयो- रातिंमिवारणाय जङयादित्यथः। दश्चिणागररुख्हमकमयमं विधते “unteran यन्ति । तद्धि freed भा गेये" (ब्रा °) इति । sea युक्ता दृत्यध्याहारः, निकतरेकाल्त्मकप्रियव- म्यंवादान्तरगतं feuea wad रदक्तिणपथिमयोारवा- म्तरदेश्रमङ्गुसिनिरेग्रेन विधत्ते “cat fed यन्ति। एषा वे fata दिक्‌। स्वायामेव दिशि fawfa निरवदयते" (ate) दइति। नीतस्वास्ककस्य स्यापनाय देशविशेषं विधन्त “aaa इरिणे seria प्रदरो वा। एतद निक्रैत्या ्राय- ati ख एवायतने fawfa निरवदयते (are) दति। दइरिणमृषर चेतः तख wad खतःसिद्धं म तु यतः aafacr- दायाषाः प्रल्तिप्नाः। प्रदरः सखतःसिद्धं च्छिद्र । दितीयमन्- want: ₹े निकेते पाञ्मदेवते एष एककपालपृरो डा स्तव भागः, दे wa खकीयभागे परिताषेणास्रदोयेश्व्यदेताः त्वमिदानीं दविश्मत्यसि। श्रत दमं यजमानमंदसा दारित प्रदात्‌ पापात्‌ AY) WA ATRIA बोाधायननाध्याइतंः,

* अनव्यायेति पाठान्तरः।

[कार९।प्र०८।य्ध oe SAINT | 6

faufaafeu प्रत्यशमेव भागं समपंयितुमेतख्छन्द टत्यभि- iq व्याचष्टे “एष ते fada भाग cane. fafeaaaat” (ate) इति। तिननब्देन निक्छंतिपरामभरद्याभिप्रायमाइ ‘aq दविभ्रत्यसोव्या । णतिमेवोपावतते"" (ate) दति। WAM | मन्वसामथ्यात्‌ सवथा मुञ्चतोत्यममभिप्रारं दभ्यति “aqua ey Care| ALTE एवेन मृञ्चति"(त्रा°) tf चादकप्राप्नं wer इाममपवदितुं विधन्ते “arent अराति। अकत एव fawfa facacaa’’ (are) fa i अकत एव earaua निक्छतिमपसारितवान भवति मख्यत्राह्मणे विहितां <faut प्रशंसति “aa वासः शष्णद्मषं दशिणा। waa fawa रूपं । रूपेणैव निकरंतिं गिरवदयतेः (are) इ्ति। राचसजातेः पापरूपाया fawaze: छष्णवशंः। षृहठभागदश्रनरदहितं satay विधन्ते “्रप्रतोख्मायन्ति। नित्या अनार्ये" (ate) इति i अद शंनायेव्यर्थः | ठतोय- AMVAAG: | या गादपत्य ददमस्माभिर्वोहोतिन्नब्देन प्राथितमनष्टानं तथेव चकार तसे are इविदंन्तं नम- सारञ्च aa) विधन्ते “Carer नमो ace चकारेति पन- रत्य गारपत्ये wef waa TAWA गारंपत्यमुपा- वर्तन्ते” (ब्रा ०) दति नै्छतप्रचारादूडधं खभावसरस्ानमत- इविषः प्रचारं विधत्ते “armada प्रचरति। दयं वा अरनु- मतिः । इयमेवासमे राख्यमनमन्यते"” (are) इति । सव॑सस्या- खार्यां ग्मावयमनुमतिशनब्दोाऽगयं इत्यनिप्रायः । गवदति-

च्छ केतिसीयसंडिताभाष्ये | [कार १।प्र०्८।द्‌० श]

काया गोदानं awafa “श्धेनुदंकिणा। इमामेव Ht कुर्ते" (ate) इति। दमामेवानुमतिरूपां wide) अ्रानमतारि- भिरष्टाभिरिति यदुद्‌ाइतं तचैकस्िम्‌ दिमेऽनुहितादाग्‌- aaa, क्रमेण दिनाश्तरव्वगुष्टेयानारित्यारौन्‌ सप्त मस्थान्‌ यागान्‌ विधत्ते “श्रादिल्यं चदं निवपति वरो <fe- णाद्मातिष्णवमेकादशकपालं वामना awl द्तिणाप्नोषोमो- यमेकारश्कपाखः fete दच्तिणेश्रमेकादभ्रकपाखम्टषमो वहो दरिणाप्रेयमष्टाकपाखमेन्रं दथ्यर्षभा an <faeend इादश्रकपालं Buta चरं प्रथमजे वत्सा दक्षिणा stray ware चदं वासा <zfeur सरस्वत्यै चरुर षरखते we मिथुने mar दचिण्ा इति, नर्व वर इति खजकारेशा- STEAM वरो गैः, वही भारवारी बलवद, खषभः सेषमसमथैः षण्डः । आप्रयेद्रा््वां दविभ्वामपेत एका चागः। शिशा प्रवे्वद वसेग्येस्तिभिरंविभिंयक्त आग्यणरूप एक एव at: | खरखतीषरस्सदेवतार््धां इविन्धां युक्ता याग एकः। तदेवमादिव्यादयः सप्त सम्पद्यन्ते अदितिदेवताकं कम प्रशं सति “mfza चरं निवपति । sara प्रजाखभिषि्यते। देवीषु च मागुषोषु च” (ate) एति । श्रगुमतिमोनुषण्डमिः, अत एव राञ्यमनुमन्यत cam भवति । अदि तिर्देवग्डभिरि- व्यभिग्रेत्य रेवीषु प्रजाखभिषेकं दश्रंयति। अतः पुवैराच्येन ay समचित्याभवीविवद्युच्यते। चेष्टस्य गोादंनं प्रश्र॑खेति “वरो <faur वरो fe राञ्य ag” (ato) tf वरः अशे

[कषा०र।प्र०८।स्ध ०९ ] वेदार्थप्रकाश्च | é

गोः तस्य राजग्टहा हंलात्‌ wean wit fey var परशंसति “च्राग्नात्ैष्णषमेकादशकपालं fadefa अभ्निः war देवताः fay: | रेवताखेव यजश्ञञ्चावरन्धे' (त्रा ०) इति । अग्नेः खवेदेवतारूपवमन्यचोपपादितं। ते रेवा wit तभु सद्यदघत । awteretfa: खवा रेवताः' fai पृनरणन्य- wreatd ‘a देवा बिभ्यतोऽप्निं प्राविश्रम्‌ तस्मादाङरप्मिः खवा रेवता: दति। फव्यापिवाश्नस faye श्रग्रविष्योाख प्रोति- at afea वामनश्च दभ्रेयति "वामना वदी दकिणा। यदो | तेजाग्रेयः। यदामनः। तेन वेष्डवः BE” (ate) chat श्रप्रोषोामोयस्य भैरिचातिलं याजमानमन्तत्राहमणयेद्ंनबध- ब्राह्मणे ख प्रसिद्धमिद्यभिपरत्यादइ “श्रग्रीषोमोयमेकाद्‌्कपाखं निवपति । श्रग्रौषोामाभ्धां वा wet ठचमरन्निति। यदम्नी- घामीयमेकादश्चकपाखं निर्व॑पति | artwaa fafsay’ (are) vf तत्कमं wanda wer विजयाय card भवति। हिर स्स wafgtaa खाकप्रसिद्धमेव द्यति “हिरण्यं ददिणा wag” (ate) इति। मुख्यनत्राह्मणगतेनेर्रेण ष विकल्पितमैन्राप्रं weifa “oat cay wat देवताभिखे- fede च area । स एतमेन्राप्ममेकारश्रकपालमपशष्ठत्‌ तं निरवपत्‌ । तेम a स देवतासेद्धियञ्चावारुम्पे" (are) इति, anda युद्धा वियक्ताञ्त्‌। fart “यरेन्राय्ममेकाद्रक- पालं मिर्व॑पति। देवतासचैव तेनेद्धियञ्च यजमामेऽवर्न्धे? (त्रा) tia देवदयप्रीत्यथे गृणद यमिल्ये तद्‌ भंयति “षमा avt

0

। तेन्तिरोयसंशितामाय्ये। [का०९।प्रन्लच्. श]

दशिणा। यददो | तेनाग्नेयः यदृषभः Aaa: सण्टद्धोः"(त्रा०) fa) एकस्मिन्‌ यागे विहितं इविदयं गागतं vege” घ- wa प्रशंसति “ज्राग्रेयमष्टाकपालं गिवंपति। te दधि। यदाग्नेयो भवति। अभ्व यज्ञमुखं | यश्नमखमेवद्धिं परसा न्ते, ues cfu) इड्धियमेवावर्न्धे waar वी <fe- WT | UTR 1 तेनाग्नेयः | ATA: | Aa: BE” (are) tfai sfaaate यश्स्याप्रठत्तेरग्रर्यन्नमखलं, are: अथमर्विःप्रदागेन थागस्यार्‌ावेव wate तवान्‌ भवति । शविर्ये दकछिषादये ज्ूयमाणेऽपि कर्मैकलसिद्यर्थमाययणवतीं arent विधातुं प्राति “यावती प्रजा ऋाषीनामड- तानामास्नन्‌। ताः पराभवन्‌, (Te) इति। यावद्य श्राष- धोनां सम्बन्धिन्य इति wei विधत्ते “maaqd भवति खताद्याय। यजमागस्तापराभवायः'ः (are) इति। तस्मिन ag स्वितच्येग्धाग्रस्यापाश्यानेन अयदेतुतवं दशयति “zat at श्राषधोव्वाजिमयुः। ता इन्द्राग्नी उदजयतां। तावेतमेशाप्ं दादश्कपालं निरठणातां) यदेक्राग्रा wafer’ (ate) हति माषसामान्येन कपालसट्यां प्रभ्रंसति 'दादश्क्पाशा भवति। दादश मासाः संबल्छरः। संवन्छरेणेवास्मा असमवर्न्धे" (atc) fa चेश्वरेवमश्नं afetgftaaciafa “वेश्वरेव- equafa ) वेश्वरेवं वा wa) saaare azafa” (are) इति प्रथमजस्स अगिव्यमाणवक्छापेशया सण्डद्धिरेतत्वमि- व्याड “प्रथमजे वत्छा द्चिणा wag” (ate) इति zara

[कारर।प्रण्८ख०६] वेदार्च॑प्रकाद्ये। ` ११

विषः शामरेवतायाः खीकारे कारणमाह “सम्ब wrara we निवपति सामा वा अरृषटपश्यस्य राजा। अृष्टपच्यमे- aa खदयति' (are) इति, प्रतियहमण्छे समाव are इति अरतिमनुखन्धाय दङिणां प्रशंसति “वासा दक्िणा । षोम्ब fe देवतया वासः wag’ (We) Xf | सन्टद्धिरेतुलेन सरखती- सरखति चरुमिथनदकिणा ञ्च wets “area we निवपति, सरखते चर्‌ | भिशनमेवावरन्धे। मिथन गवे रिणा षण्ड- q” (ate) रति । अच द्रव्यदेवताषभ्नन्धागामटन्योऽधिकलार्‌ यागेव्वप्याचिक्यन्नद्धाभ्रमवारखशायाटसष्लां विधातु प्रस्तोति "एति वा एष यश्चमखादृद्याः | योऽदनेडेवताया एति (त्रा °) इ्ति। एति एयग्भवव्यपगच्छतोत्य्यंः। वच्यमाणप्रकारेणाप्नेर- एलसद्खा कलात्‌ तश्छद्धाया WIAA एवार्भ्िषकान्ादपगमः, योऽग्रेरपगच्छति स यशमृखद्यज्नप्रारम्भादृद्या यश्नषमाप्ेचा- पग च्छति । विधन्त ““श्रष्टावेतानि इवीशवि भवन्ति| अष्टाररा WAH | गायतोऽञ्चिः। Ata यश्चमखादृद्या अरगरदेवसाये नेतिः, (are) इति । गायश्चा ay मखजलेन सरेत्पललल- Way: सम्बन्धः। तेनेव तेवां दविः ्रब्दवाश्ामां कमेणामष्टलेग यञ्चप्रारम्भवमार्चिभ्यामिदेवतायाख्च नापगच्छति | तज विधिविवेकखदिता विभियो गखङगुडः । “श्रादावानुमतं तच्छ मध्ये नेष्छंतमच च | वीदोत्याास््रया ae विगियेा ग्ड awa ॥

NGI नम दृत्ग्निप्रदराभ्निषु इयते । ५2

शर्‌ तेत्िसीयसंहिताभाष्ये | [ MT oe |Wocj Bo ९ |

सदेवानमतेना्टै यागाः प्रथम ई्रिताः॥ इति, अय मीर्मासा। quay चतुर्थपादे चिन्तितं)

“राजद्धयेऽन मल्यादि Cane च, ATH |

मस्ये उतेकम्‌स्यत्वं स्यादाद्यः प्रक्रियेक्यतः ॥

यागानां राजदूयतादङ्कित्वं फषवत्वतः।

देवनाद्यफलं BUCH फलवता Us: ii

राजखयप्रकरणे यागरूपा श्रनमत्यादया TY इष्टयः AAT:

अनु मत्ये प्रोडाग्मष्टाकपाललं निवेप्रति। भेष्छंतमेककपालं | आदित्यं we निवपति। ज्राग्मावेष्णवमेकादश्नकपालमिव्या- दयः। यथेता Las: तथा पश्वोऽपि war: । श्रादिल्यां मर्हां गर्भिणीमालभते area uf पष्ठ दोमिति। मल्हा मणला गले खनयनेव्र्थः। wer अदितिर्देवता । vice: । AGT मरुता देवताः | यावता वयसा वषंचयङूपेण ys भार्‌ मेदं शक्रिभवति तावदयस्का पादो । एवमभिषेचनोयादयः सोमयागः WAT | तथा वल्मीकवपायां Wa CATA दर्विंहामाः wat: ada दृष्टिपप्रुमेमदरविंहमाखतुविंधा यागङ्ूपा एवमयागङूपा श्रपि qaree: श्रुताः UsTel दी- व्यति sadfafa राजन्यं जिनाति ब्ोानः्रेफमाख्यापयत दृत्येवमादयः। तत्न यागा यथा ABM: तथा देवनादीना- मपि मृख्यलं यक्तं प्रकरणपाटस्ाभवज्रसमागलादिति प्रा नरूमः। राजा खञाराज्यकामा राजदधयेन यजेतेत्यनाख्यात- वाच्यायां भावनायां चातुवाच्योा यागः करणं राजदय-

[का०र।प०८। eon] बेदाचप्रकारे | RR

ज्रब्दया प्रसिद्धार्थतकद्‌ यागसामानाधिकर्छेन तन्नामधेयं भवति । तथा afa राजदयेन चागेन खाराञ्यं भावयेदिति वाक्यार्थपयंवसामात्‌। श्रन्‌मल्यादीनां AAA फलवच्वा- <fga तत्सन्िधे श्रूयमाणमफलं देवमारिकं चागाङ्गं।

दच्रमाध्यायस्य प्रथमपारे fafa i

“खा किमसून॒ मत्या म वाऽस्यङ्गिन्युपक्रमात्‌। सह्स्यापक्रमा FHT दारलेपान्न सा भवेत्‌ ॥

अमत्यै पुरोाडाश्रमष्टाकपाले निर्व॑पतील्यादिना राज- aa दजपण॑मामेषटिविहतयेा ay fafearerg आरम्न- शोयास्तिन afa ees दौीच्णोयादिवत्‌ अनुमत्यादोनाम- न्वाङ्गवाभावात्‌ शखामयागवत्‌ सवासामङ्कगिलेने पक्रमसम्मवात्‌ तद्ारेणारब्मणोयास्तोति yaa : । यद्यणङ्गिभूता अनुमत्या दयस्तथाणेकेक्स्या CE: vaca मास्ति अन्यथा प्रधा- नेषु च्राग्रेयादिव्वन्वारम्रणोयायाः TRATES प्रसज्येत । अयाच्यते प्रधानानां षलामा्नेयादीनां wre qiqu- arafgarq तस्येक ara दूति । तद्ंचापोष्टिपग्ररसाम- दविंहामष्ूपाणामनेकर्षां प्रधानानां सहस्य राजदधयलात्‌ सहस्यपक्रमाऽस्त, न चासो सक्ता दज्पुणंमाख्विषटतिर्येन तज्ारम्मणोयां शरद्धेत। fe चाचापरः सवारम्भाया यागः, afgarand व्यातिष्टाममादरतोति । च्योतिष्टामावान्तर- संस्छाभेदद््पस्य श्रनि मस््राच्रातलात्‌ तस्नादनमल्यादिष्ि- fey ्रारमद्रारलापात्‌ BTA aT न भवेत्‌

९8 तेत्तिरीयसंश्िताभाष्ये | [काणश।प्र०८। च ०९]

तत्रेव द तेयपा देऽन्यिन्तितं | “alata सम॒चेयमन्वाहर्येण वा 7 art अविरोधात्‌ समु्ेयं न कर्चक्याद्धिराधतः'"॥ आगयणे wad "वासा दच्चिणा aw: प्रथमजे cfeur इति। तदेतपप्राकृतेनावाहार्येण खड विरोधाभावात्‌ सम- Waa र्ति मन्दः पूवेपक्षः । एककार्यत्वेन विरोाधिलान् समु- wa: किन्तु बाध दति राद्ाम्ः। अत्रेवान्यखिन्तितं। "“अन्वारायंखय धरमाऽच न कार्यः क्रियतेऽथ aT | न aguaa मेवं साधमलमप्रयुक्तितः ॥ VACUA कच्यद्धबकार उदाजहार "दक्षिण- aq उपरतवे' इति सम्पेद्यति। ये ब्राह्मणा waa यजमान sie दक्षिणत एतः दति तेभ्योऽन्वाहाये ददाति शब्राह्मणा Ba a Sica: टति। प्रतिग्टहतः "उन्तरतः परो- a दति सम्पव्यति। सायं War वासावल्े ग कायंस्तस्याा- हायनिमिन्तलात । मेवं । wareria द्चिणाङूपलेनानति- amare aga: क्रियन्ते । तक्छाघगलं वासोवल्छेऽपि समानं तस्मादचापि afar a wat: | aaarafufeaa | “"पाकोाऽस्तिना वा WS स्ादन्वादायंख TWAT | ग AQAA दक्षिणा मांसदामतः"॥ अन्वा दायं पाकाऽर्ि Gaara agrees, व्छेऽपि

[डा ०१।प्र०८।अध ०१] वेदां प्रका | १५

पाकः स्यादिति चेत्‌ म बत्छमाश्नप्रसक्गात्‌ । अस्विति चेत्‌ म, तथा सति मांख्दानेन अुतहान्यश्रतकक्पनं प्रसज्ययातां ARTS AGIA: | तचेवान्यश्िम्सितं। “araarsfe नवा पाके विनान्नाभावतेऽद्यण। वेयथ्यारप्यश्रक्यलात्‌ पाका वाससि afea:” a वाखसख उष्णादकभाष्डप्ररेपेख ages fart नास्ति। तस्माद न्वाहायवत्पाकोाऽख्तोति चेत्‌। मेवं ्रादनला्या fe पाकः। म fe वाससः खदसधा पच्यमानस्यादनता सम्भवति न च पाकः कतुं शक्यते न शुष्छादकसम्बन्धः पाकञजन्दार्थः किन्त तण्डुला दीनां विक्षतं जनयितुं wa: पर्षयननः । न च fafafaadreasfe तस्मादतिदिष्टः wat बाध्यते। तजेवान्यिन्तितं | °भ्रभिचारोऽस्ति ना वाच भक्यत्वा दत्वा षमः | RSA खादुताया असम्भवात्‌” ॥ स्या ऽयैः | सप्तमाध्यायस्य ठतोयपारे चिन्तितं | ""वाशाऽनसो वानतच्षणातिदे्रकरे म ar | ate: क्रियानिमिन्तलात्‌ जातिवाचिवतेाऽन्तिमः'॥ वास रदात्यमो ददातीति qua aw यृपश्नब्दसय यथा ज्रास्नीयङ्दनतचणा[दिक्रिया प्रटरन्तिनिमिन्ते तया वासः- Tee Gian कुविन्दकटढंको तन्तुवायक्रिया । wwe

te afactadfeara ; [का०र।प०८ख०१]

वद्धंकिकटेका दारूतच्णादिक्रिया। तस्मादामाऽनःजब्दयाः क्रियात्िदेश्रकलाद्‌ वामतक्तणे कारयिता तदुभयं दातव्यमिति Sai न। गवाश्वादिश्ब्दवत्‌ जातिवाचिलात। पाचकादिभ्र- ब्दानां करियामुपलच्य प्रय॒ज्यमानलात्‌ क्रियैव प्रहत्तिनिभिन्तं वासःशकटादिषुं क्रियामनुपलच्यापि नातिमुपखच्य न्दं प्र ged तस्मादासेाऽमः अब्दा म क्रियामतिदित्रतः।

दादशाध्यायस्य दितीयपादे चिन्तितं।

“Cafeqraag किञ्चित्‌ प्रधनं बाङलततः | प्रायम्याखायिमा मैवमले पात्कां सभो जिवत्‌” ॥

रेशा प्रवेश्दे वद्यावाटयिव्ययागा आग्रयण सदह प्रय WA! तचन्द्राग्रवेश्वदेवयाबंहिमात्रे चादकप्रापघ्रं तत्रते बद विंभेषस्यानुक्रतवात्‌। wana तु खप्रृत्यनुसारेण पर्नं बहिः प्रतिदिश्छते। waa पुष्यितं लूनगेषा्पृलात्पृन- aa वा। तजाग्रयणे यत्किञ्धिद्‌ बरमा जमाहतवयं, शेद्राग्म- वेश्वदेवयोरमेकल्ेन प्रथमलेन च acre न्याग्यवादिति प्रापने Wa बरहिरन्तरसखीकारे द्यावाष्टयिव्ये प्रमाणप्राप्तः प्रख्धनमियमा शेत । प्र्धनखीकारे लेग्राद्मवैश्वदेवयेानं fafaqda तस्मादलापाय कांस्धभोजिन्यायेन senda aid free कांस्यभोजनत्रतमस्ति stra aafe तया- Be सहभेाजने ययोापसजनमपि fraaqeq waaers- faa कास्यमाद्वियते तथाचापि xeq

तजेवान्यच्चिभ्तितं |

[कार।प्रन्यचर्र्‌] वेदा्चंप्रकाचने | ge

“qrarefaareret खात्‌ खव वा तन्तिणाऽधिमः t परैषन्यायात्‌, weve तज्तिलाचादकत्वतः ॥ vara नोापदिष्टमविरोाधात्‌ समाच्चितं। afd नियते wa नाऽतः Wisw afere:” ॥ यथा मेच्ावङ्णप्रेवमन्त्विकारः पग्टुसम्बन्धात्‌ wreafa- तल्मापादयति, तथा wat द्यावाष्यिव्यसम्बन्धिवात्‌ चावा- एथिव्यख्च तन्तित्वमापाद यतीति at ब्रूमः। उक्षप्रषमन्त- विकारः म्रत्यच्श्रतः, इह ठु प्र्धनल्मतिदिष्टलाल तन्ि- लमापारयितुं Wi न च प्राबद्याभावे कथं तरदाच्रयणमिति वाच्यं, रेद्राप्मादिना सह विरोधाभावमाजेख तद्‌ाश्रयणात्‌। तस्मादेक तम्तिलनियमाभावे wife सर्वेऽपज्र तन्तिः ॥ ° ॥ fa माधवीये वेदाथंप्रकाज्रे ष्णयजुःसंडिताभाखे प्रथम- काण्डे SPANISH प्रथमोऽनुवाकः ॥ 9 ॥

श्राग्नेयमष्टाकपालं निवपति सोम्यं चरुर साविषं दाद कपालः सारस्वतं चरं पाष्णं चरं मारुतः सप्त- व nein fant ~ is aa ee कपालं वेश्वदेवीम दावाष्थिव्यमेककपालं ॥ men

१८. तेसिरीयसंडिताभाष्छे। [कार।प्रन्लच्च०९]

BAHAY सोम्यं मारुतमष्टाद ए ॥ २। इति तैिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे swansea दितीयोाऽनुवाकः ॥ * ॥

प्रथमानृवाक प्रयणोयादक उन्तरभाविन श्रानमतादया SBT खागाः Heawaryrar: | fara चातु्मीय्यषु प्रथम- “aed vfactee विधत्ते “आ्रग्रेयमष्टाकपालं निर्वपति are अर्‌ सावित्रं इादशकपाल खारखतं चरं Gray चरं मा- इत सप्रकपालं वैश्वदेवोमामिकतां दावाए्टयिवयमेककपालंः, दति । स्पष्टाऽर्थः। एतेषां वेखदेवादीनां चातुमाख्ानामान्‌- मताद्यनन्तरभावित्वै पाटठप्राक्नमापस्तम्ना विशदयति “एता- भिरनग्वडमिष्टा चातुमास्यान्यारभते a: संवत्छर यजते इति) तेषु चातुम॑ष्ेषु प्रथगपर्वणा वैश्वदेवस्य देशकालौ ख ware प्राचोनप्रवणे वेश्वदेवेन ana’ इति । "फाल्ुन्यां wwaret Sfaat वा वेश्वदेवेन यजतेः दति । तस्मिन्‌ वैश्वदेवकर्मणि प्रथमभावीन्याग्नेयादेनि पञ्च watauga प्रशंसति “वेश्च देवेन षै प्रजापतिः प्रजा रजत । ताः War न प्राजायन्त | साऽप्रिरकामयत। श्रहमिमाः प्रजनयेयमिति। स प्रजापतये Waar! sired प्रजामिच्छमानः। ARTE प्रजा भृनक्रि यञ्च म। aTadt area: प्रजामिच्छमानोा। ताख- fangenq ता अ्रध्निरध्येत्‌। सामा रेताऽदधात। सविता MATA! WAN वाचमद्धात्‌। पूषापाषयत्‌। तेवा

[क[ ०९ ०८ घ ०] AZTUTATR | re

एते जिः संवत्सरस्य saat ये देवाः पुष्टिपतयः । संवत्छरोा वे प्रजापतिः | संवन्छरेणेवाखौ प्रजाः प्राजनयत्‌ (त्रा ०।९का ०। ६प्र०।२अ०) Chal परा कदाचित्‌ प्रजापतिः प्रजाकामः खम्‌ त्ाधनलेनेदं वैश्वदेवाख्यं कमागृष्ाय Aha प्रजा श्र Ai are Ser. प्रजा न प्राजायन्त खकीयान्यप्याभि न लेभिरे । तदानीं प्रजापतिषरट्टाववखितः साऽभ्चिर्मनरेवम- कामयत किसिल्यपत्यररिता इमाः प्रजा अहं प्रजनयेयं अपत्यात्यादिकाः करिखामीत्येवं कामयमानः orsfy: प्रजाः wert प्रजापतये भाकमत्पादितवान्‌। प्रजापतिषर्ष्टार्मा श्रजानामपत्याभावस्यापल्यात्यादनकामिना afeat सारि तत्वात्‌ प्रजापत afe: येकात्पादक उच्यते। साऽत्र प्रजापतेः Way खस्डाप्यपत्याभावेन प्रजामपत्धर्ूपां द च्छमानेऽने चत्‌। यस्मात्‌ Taras प्रजापतिः चैचमिश्न- भ्राचत्‌, Gara पचाभावादप्निरभ्ाचत्स्ाल्लकऽपि य॑पि- तरमुत्पन्ना wear प्रजा भुनक्रि पालयति, यञ्चापत्धर- हित मनुत्श्ला प्रजान पालयति तावुभावपि पैत्ररूपां पच ख्पां च प्रजामिच्छन्ता तदलाभाच्छाचतः। प्रजापतिः ary प्रजासु प्रजामपत्यमत्पादयितुमभ्चिमष्यष्जत्‌ अभ्यनु्ञातवाम्‌। श्रनज्ञातः asf: प्रजा wea प्राप्तवान्‌ भिथुनभावेभ upaafaaqe: । ततः साम श्राग्रेयं रेतसासु प्रजासु गर्भ- भावेग धारितवान्‌। ततः सविता प्रसवकाले प्राजनयत्‌ प्रजाः,

तेषु अपत्येषु रखती वाचमदधात, सम्भाषितुमभ्यासं कार्‌ D 2

Re afactadfearia | ` [शा ०९।प् गयां ०२ |

थामास। ततः ब्भाषमाणान्‌ बालकान्‌ पुषाभ्ववेड यत्‌ । चे रेवा अग्रिसामादयोाऽपत्यपेाषा अपल्यपाखकाः त एतेऽन्या- दथः Gar: TE ea: पष्टिकरलेन खंवत्छरसव मध्ये चातु- areq जिः प्रच्य न्ते, व्ेदेववरणप्राससाकमेधाख्येषु WY पञ्चानामेतेषामाग्रेयादोनां षञ्चारिलात्‌ । asd प्रयो गबय- कालः सवत्र एव प्रजापतिखशूपः । तः प्रजापतिरूपेख भयो गजययक्रेन TAGLAR Wert प्रजा उत्पादिते वान्‌ भवति । पञ्च यागाम्‌ प्रशस्य षष्ठं प्रशसति “ताः प्रजा लाता मरताऽन्नम्‌ । अस्मानपि न प्रायुचतेति। स एतं प्रजा- पतिमारत£ सप्तक पाखमपश्यत्‌ । ते निरवपत्‌ । तते वे प्रना- भ्याऽकण्यत । AEA निरूष्यते। GE Hal प्रजानाम- WATS” (्रा०) इति। एकागपश्चाशग्मरत उत्पश्नाखाः प्रजा waa: । कनाभिप्रायेश । अस्मानयेतख्िम्‌ वैश्वदेवे कमि एताः प्रजा ग Wawa इति। प्रजाग्योऽकल्यत तासां प्रजाना रच्णाय TAI! wWatsd षष्टो यागः awe समप अजानामदहिसाये च सष्यद्यते। कपालसद्जां usaf “ay- कपाला भवति । eH गणा तै मर्तः। गणश्च care faw कश्पयति'' (ate) इति। सप्तानां समुह एकका गणः। ता- चश्नाख गणाः सप्तसद्याकाः। तथा सत्तसद्ययासै यजमानाय गङगणरूपां प्रजां सम्यादथति। area xa प्रशंसति “eq प्रजापतिरथाचत्‌। चाः पूवाः प्रजा अषकि। मतला अवधिषुः। कथमपराः VHGA तख WW We ण्ड

[काण्द।प्र्<च्यन्श] भेदायंप्रकाे। RR

जिरवतत । तद्द दरत्‌ । तदपाषयत्‌ । तप्माजावत । TTS वा Uae | यद्‌ामिकषा । agin) प्रजा एव तद्चजमानः पावयति (are) इति। we प्रजापतेः KW बलमाणष्डं अतं आआण्छवत्पिष्डाकारं प्राण fad पिष्डोष्ठतं व्यददरत्‌ विभ्योद्धु तवाम्‌, जडधत्य च तत्पोषयिला प्रजाखूपेणादपाद्‌- यत्‌ पिष्डरूपाया आ्िकाया अ्रष्डरूपतमात्‌ तष्द्धरणेन प्रजा पतिवद्यजमानः प्रजाः पावयति पाषितिवाम्‌ अवति । श्रनेनार्यवादेनाऽपुवाथलाद्ुडरेदिति fafucaaa: | तदर्था qaat uwefa “वेशरेग्यामिखा भवति । वेरेव्या तै प्रजाः। रजा एवासी प्रजनयति", (are) दति । बङभिदं वेरन्ादि- जिरहक्प्रकारेणात्यादितलात्‌ प्रजानां वेश्रेवलं। विभच्योद्धू- तयोारामिखाभागयेवाजिनसेचनं विधन्त “'वाजिनमानयति। प्रजाखेव प्रलातासु रेता दधाति" (wre) efi दध्या गयनेन अनोखताभिखाच्रब्दवाच्यक्लोरपिष्डस्य प्रजारूपेणावि- भावः पृव्थेवादे निरूपितः safer पिण्डे वाजिना- द्येन सीरगतभोरेण सेचने खति प्रजातासु wg रता धा- रितं भवति। ष्टमयागरेवर्तां प्रभ्रंखति “द्ावाषए्यिव्य एक- कपाला भवति। प्रजा एव प्रजाता द्यावाष्थिवीभ्यामुभयतः परिग्टह्ातिः (ate) इति । waterantat पञ्चानां पाठे WH मं भरजञंसति द्देवासुराः संयन्ता च्राखन। मेाऽच्रिर- ज्रवीत्‌। मामग्रे यजत। मया मखेनासुराम्‌ जेग्येति। at दितीयमिति सामेाऽत्रवोत्‌। मवा रान्ना जेययेति। at

‘RR तेनिरीवसंडि ताभाष्ये | [कार LIMOS ०2]

ढतीयसमिति सविता । मया प्रष्ता जेव्ययेति। मां चतुर्थो fafa शरसखतो । श्डियं वाऽहं धास्यामोति। मां पञ्चम- fafa पृषा। मया प्रतिष्ठया जेष्यथेति । astra मुखेनासु- रागजयन्‌। सामेन रान्ना । खवित्रा waar: | षरखतोद्धि- मरधात्‌। पुषा प्रतिष्टारीत्‌ । तते वे देवा व्यजयन्त । थरेतानि वीवि निरुणन्ते fafa (are) cf लाकं agdquarat सेनायां केचन गुरा भटा मुखत arg गच्दन्ति। तेवां यद्धं xy afagrar खञामितवेन सन्निधत्ते, केचन carer: wea: fear arg are wa बलात्‌ भेरयन्ति। अन्ये केचन दुन्दुभ्यादिजयघेषेष येोद्धुणामुताद जनयन्ति। रपरा कियत्यपि सेना पुरोगतायाः qe: सेनायाः yea: सदहायलेनवतिष्टते। तागेताम्‌ पञ्चविधव्या- चारान्‌ श्रन्यादयः करमेण Glan: | ततो Sarat जयोा- ऽभूत्‌ । aatsatia पञ्च इविर्षां निवैपे जया भवति । शखा- न्तर गतेन पवपन्तोति वाक्येन वेश्वदेवादिषु Way wawre- पर्व॑सु साधारण्ठेनात्तरवेद्युपवापः प्राप्तः, तमुपवापं वैश्देव- पवंशि प्रतिषेधति “नोात्तरवेदिमुपवपति । पशवो वा उन्षर- वेदिः! warat इव द्यति पल्लवः" (are) दति। उन्तर- वेदिसमोपे तदाभिमृशूेन पशूनां बन्धनात्‌ उत्तरवेदेः पष्ट लवे । mata वेश्वदेवसछ अरजापतिखष्टिसाधगलात्‌ खष्ट- age प्रजासु wea पष्नां sata anf arar न facral, wa: wea oatafedtrarqaq-

[का०९।प्न्टच्न्रे] वेदाप्रकाशे। ५५ 4

नोया 1 तदेवमभब्राह्मशगतेन वैश्वदेवेन वे प्रजापतिरित्यन्‌- वाकेन वेश्वदेवपवंगतान्याप्रेयादरोमि we ₹र्वोषि uwenfa | अयाम्‌ वाकान्तरेण देशदे वपवंगतानि विश्रेषाङ्गाजि विधोयन्ते। तच चादकप्राप्षस् aftaune विधन्त “चिददरिंभवति। माता पिता पचः। aga तश्खिथुनं sed गभ ata aga afarad” (ब्रा०९का०६प्र०।द्श्र°)ट्ति। माजादि चयं दस्ति तदेव पुजयक्रलात्तन्दियुनं सार्थकं । गभंद्या न्तर्वैटन- aed afedet जरायु । गभारि चयं यदस्ति तदेव सार- wat WU wad, उल्ब जरायवे दिलसा- मान्येन भिथुगलं aftaure aff यथोाक्रमिथुनदयसाग्य सम्पद्यते । विधत्ते “aur afe: wag भवति। wa द्मे लाकाः। Waa Gray प्रतितिष्ठति" (ate) इति। प्रता दभमष्टोनां एथग्बन्धनं न विहितं छत्रकारेण “श्ररित्ये रा- खा सील्युद गगं॑ वितत्य great at म्मरामोति afafa- धनानि waa’ दति प्रसारिते wed मुष्टीनां सम्भरणमात्र- सयैवाभिधानात्‌। te तु मृष्टिचयसय एयग्बन्धनं विशेषः। विधत्ते “एकधा पमः सन्नद्धं भवति । एक दव We GIR: | afada तेन लाके प्रतितिष्ठति" (wre) इति । varagrat याणां मुष्टीनां wife बन्धनं कायं । Seams बन्धनस्य चेधावन्धनेन arautat प्रतिप्रसवरूपाऽयं विधिः। चादकेन खामान्यतः प्राप्तानां द्भाणां पएथ्पितत्वरूपं fawy- मत्र fart “waar भवन्ति। म्रयमजामेव पुष्टिमिवरन्धे'

Re केततिरीयसंडिताभाव्ये। [का०र।.८्‌ ख ०१]

(ave) श्ति। प्रडनोपेता दभाः प्रसुवं। विधन्त “प्रथमजे वत्ता दसि eae” (ato) इति। अ्रनुयाजार्थंस zeae गरदणां विधन्ते “एषद्‌ाञ्यं गष्ाति। पश्वा वै परषदाश्यं। पश्नेवावर्न्धे” (ब्रा) स्ति | दधिमिश्रमाज्यं एषदाञ्धं। यणे sat विधके “wy wera भवति oer हि पशवः” (are) tia सपुच्छपादः पञ्चभियुक्रवात्‌ पङ्िच्छन्दखः ararar पथमा पाङ्कलं । मिश्रणं प्रश्रंसति “aseq भक्ति । aweut fe awa: सन्ठद्योः (ato) ofa) दधिविन्दुनामाञ्वविन्दुना- मगेकरूपत्ात्‌ TRIG, गामदिषादिरूपेण पश्नवः बड्- eu: | विरासादनादूञ्ै सामिधेन्यः परा wert वि- धन्त “afd auf अरप्निमृखा व प्रजापतिः प्रजा चश जत । aati wafer) श्प्रिमुखा एव amet यजमानः waa” (ate) दति । दविःसादनादूडंभाविलमापस्तम्बा दर्शयति "पञ्च हाजा यजमानः श्वाणि ey areaqreafiy- aufa wnafaaze: सामिघन्यञख्चः इति । trea श्रयते ‘agar ऽतण्त । तस्मान्तेपानादप्रिरजाथत' इति । “ख प्रजननादटेव प्रजा GHA’ ईति च ard: प्रयमर्ष्टवाद्मजा- मामभ्िसुखलं | शाखान्तराभिहितां varia? इटि शला यागं प्रशंसति “नव प्रयाजा ए्च्यन्ते। नवानुयाजाः। अष्टौ wary fa दावाचारो। दावाञ्छभागा। fay wen- um । जिश्शदश्रा विराट्‌। we विराट । विराजेवाला- anager’ (रा °) ईति। दग्राशरपारच्चिभियैकस विराट्‌-

[Teg soc. oR] Targa | Re

कन्दः चिंशदचरलतवं। wee Tea भ्राच्येगेककपाखममि- पुरयतोत्थापस्तम्बेन an तदिदं tar wwe विधन्त ““यज- माना वा एककपालः तेज AT) यदेककपाख ञ्य मागयति। यजमानमेव तेजा समद्धंयति। यजमाना वाः एककपाखः | THT WI) यदककपाख ्राञ्यमागयति। यजमानमेव पड्भिः wagafa” (are) दति। विच्रेषानरं विधातं watfa “चद्‌ खमागयेत्‌। wer एनं पश्रवेाऽभुच्चन्त पतिठेरन्‌। यद्ङागयेत्‌। बरव एवेनं पश्वा WA उप- तिष्ठेरन्‌” (are) इति waren शोरदानादिना पाखयन्ः। srg इति तद्विपययः। पञ्चुनामस्पवमपाखयिटलं चे- gar grat, ase पाखयिटढलं yar wer) तच गुष- शम्यादनेभ प्रधसन्‌ fare “agratata: एषं कुधात्‌। awa wae gear मुञ्चन उपतिष्ठन्ते” (त्रा) इति। भङन्याञ्ये एरोाडाश्स्य Waray यथा Tad तया तावडहाज्यमा- नयेत्‌ तथा सत्याज्यस्य बलात्‌ पष्ूनामल्पलदोषोा न भ- विव्यति । प्रोडाश्रषटष्टसाविश्ठंतलादपाखयिद्रलमपि न भवति। saqerfa पुरोडाशस्य ea विधातुं warfa “यजमाना वा एककपालः। यदेककपालस्यावयेत्‌ | यजमानस्वावद्येत्‌ । SRI ASTRA: | प्रवा aaa” (ate) Kfar इतरपरोा- wag waugqyaana किञ्चिदवावदीयते। तदद्‌ चाप्यव- दानेन यजमानस्छावयवः feta, अथवा उन्लन्तेा भवेत्‌ य॑दा प्रमोखेत। रुक्छहामं विधक्षी ““सृदेव era | सहल

२९ तैत्तिरीयसंहिताभाग्ये। [का०।प्र०८ख ०२]

fea fe सुवा ara” (ate) इति। सकृदेव Be एव, खर्गलाकस्य सर्व मखण्डितत्वे । एककपाले पुवमानोतस् agree हामं विधत्ते ““इताभिजडाति। यजमानमेव सु- au साकं गमयिता । तेजसा wagafa” (ate) इति। अरौ UTISTH BAT तस्यपयैीच्यं जङयादित्ययेः। चोादक- प्रात्तेमारवमोयेनेककपालं प्रशंशति “यजमाना वा एककपा- wi) सुवा लाक आहवनीयः। यदेककपालमादवनोय दहाति) यजमानमेव gan aa गमयति” (ate) xf कयाचिद्‌ पपत्त्या पुराडाश्रस्य चादकप्राप्नं GT Wang waa रामः vem: तद्वारयिततं aa trae प्रतिप्रसवं विधन्ते “age FATA! ganrararynararaaa- qi सचा जरेाति। Bia wae wae” (त्रा) दति। अवविष्येत्‌ werada । पुरोडाभा येन सन्निवेशेन पाते ऽवस्ितसेमेव सन्िवेश्रेनाग्नी तस्व ख्थितिः। wrer- न्तर विहितः Ger ऋयमानस्ववा नुदा TT पतेत्‌ ्रन- खदधिधिविरोधं परितः waa हेातव्यमिल्येषां मन्दाना- Baier: | BAG पुरोडाग्रख fee विधातु wera Cagie waa) देवखाकमभिजयेत्‌ | acfaut faz- लाकं । यत्प्रत्यक्‌ । राधि any न्युः । यद्ददः। मगब्यल्ञाकमभिजयेत्‌"' (त्रा) इति यद्यपि लेाकारदिजयों म away रषस्तयाप्यधिकफलभावनायां स्यां तावन्राजल्ं दाष एव । faut “प्रतिष्ठिता होतः । एककपाखं वे

[का०र।र<्धर०्श्‌] Tera | २७

प्रतितिष्ठन्तं द्यावाषटयिवी werufafaea: । चावाषटथिवो तवः । छत्रून्‌ यशः | यज्ञं यजमानः | यजमानं प्रजाः। लस्मात्रति्िता trae” (ate) इति। प्रागादिदिक्‌ पतन- परिहारेण rama एव प्रतिहितः निखलेा यथा भवति तथा ia. | ऋतव दइृत्यादिषु श्रमुप्रतितिष्ठकीत्थादिकं दष्टकं तस्मादिति चुवेस्य विधेरुषसंहारः | तदेतदुक्रं wag- हामादिकमापस्तम्बेन खषटमुदाइतं ‘suisy प्रचरति स्व ङतमपयावतयन्नुजं प्रतिष्ठितं waa जङयात्‌' दति । सचा रामेऽप्यपयाटृन्तिं सम्प्रदायविद एवं खभ्यादयग्ति ‘faa परोडा्रमवस्वाप्य वामहस्तेन fd var दचिणदसेन SVAN Zsa तया Gye Cra BIT वामहस्ते जिकधमोषदुद्धत्य wer way tii -वैश्वरेव्यामिलायाः fawd वाजिनन्रब्दाभिधेयं ait ae वाजिसञ्जकान 2- afer थागं विधन्त “वाजिना asia अग्रिवायः खयः) तेवे वाजिनः तानेव तद्यजति। war खल्वाङः। = zivfe वे वाजिन दति। तान्येव तद्यजति" (ate) टति। तस्य यागस्य कालं विधातु प्रेति “wala वा cre डरो सामपामा। तयाः परिधय area । वाजिमं भाग- धेयं । यद प्रहत्य aftr saa) watreranat घासं प्रयच्छेत्‌” (Ate) tia इरी war तयोवध्रीकरणाय we प्रचित @refaie शआ्राधानं। wadeadsafeaanna

वयाख्तावन्तराधाने | Wea मखे ufeware: weywa- £ 2

Rc तेत्तिसीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प्०८। ख ०९]

रमङ्गादिपिष्डेा धासकण्विशेषा वा, ग दयाधानेऽन्तरवसख्िते ufa चासो भचयितुं शक्यः । विधत्ते “aya परिधोचहा- fa. भिराधानाभ्बामेव घासं प्रयच्छति: (ate) इति। परिधोनामभरो प्रहारेण आआधागस्लापगोतवात्‌ घासे we- यितुं wai asd are आपस्तम्बेन खष्टोहतः "परिधीन्‌ मइत्य Berar wat वाजिनपाअमपस्लोय वेदि बहि- रमु विषिश्चन्‌ वाजिनं गृाति भाभिघारयति' इति तच पाचग्णकाले पाचस्याभिललरणेन ainafeaa afer विशेषेण deat fara ““बहिषि विषिञ्चन्‌ वाजिनमागबति। भजा षै afe:) रेता वाजिनं । प्रजाखेव रेता दधाति" (avo) tf सोमवत्परस्यरोपरवपवकं भचणमप्राप्नलारिद विधक्ते “समपय wate! एतक्सोमपीया हेते war wraraa tat qua” (are) इति। वाजिनयामसख खा- जाग्यविङृतिलेऽपि सान्नाखत्रदिडाभकचषं न कयं, किन्तु सामवद्धल्षयेत्‌ । एतदेव वाजिमभक्तशं Bane sare यषाखटविजां ते एतत्षो मपोथाः । वाजिनभच्फे ware अचरमभसणं faut “यजमान उमा भसषयति। mat वै वाजिनं। यजमान एव पथम्‌ अतिष्ठा पयन्ति” (ato) इति। एतस्मिन्‌ वेश्वरेवकमंणि we विथेषाभावाश्मन्वकाण्डे प्रधान- विधव एवाखाताः। अता नास्ति विनियागसकरुहः।

अथय Mata) wards wane चिन्तितं।

“QTY ATATIAART ATA ATU SHA ।

[का०र।प्रग्याखर्श्‌] बेदाथप्राद्े। Re

वैखरवेति WaT मणः UTS ATH ar I maa रूपराहित्याद विधिगंणता aa: अन्वादिभिर्विंकख्प्यन्ते fay देवास्त aay ti wee यजेतेति wae माम afee | अविधिष्वेऽप्य्थवत्‌ स्यान्नाम wranaericg i इञ्यन्तेऽज awe वा fay दवा दूतीदुश्णे | जिर्क्रिनं विकण्यः aremuarafien:” ॥ NIgarearae wart पवाक Suter वरुणप्रघासः साकमेधः wareteada: तेषु प्रथमे weer यागा विहिताः शज्राग्रेयमष्टाकपालं निर्वपति साम्यं wey साविचं इारश्रकपाख सारस्वतं चरं Gray बरं मारत सप्तकपालं वैशरेवीमामि्लां चावाण्थिव्यमेककपाखं' tia) तेषामष्टानां सन्निधाविदमाश्रायते 'वेश्वदेवेन asa’ दति । तच्राप्रेयादीम्‌ यजेतेत्यगुख यदे बन्दन देवताश्पा गरुस्तेषु विधीयते। यद्यपि वैश्वदेव्यामिच्लायां fay स्वाः प्राप्ताख्याणाग्रेबादिषु सप्तसु धागेव्वप्रान्नवादधिघधोयते । तेव्वष्यग्धारिर वताः wants चेत्‌, तहिं गल्यभावाग्तेषु gam विकख्षयर््तां | मामधेयते तु गाम- माचसाविधेयलाङ्‌ द्रव्यदेबतयारभावेन चधागस्याच. खरूपा- रवात्‌ Bearer विधिरनथकः wri ware गुणविधि- रिति प्राक ब्रूमः। उत्य्तिवाक्ये विरिताग्रेयारौगष्टे थामाम्‌ चभतेत्यनृदयाष्टानां WE वे खरे वश्रब्दो मा मलेभेापवच्छते। ग च विधिलाभावेऽपि नामेपदेशतरैय्ये। प्राचोमप्रवष्धे वेश्देवेन

Re तेततिसोवसंहिताभाव्ये। [का०र।प्र०य८य्ध०२]

यजेतेत्यादिषु वेशचदेवश्रब्देनेवाष्टानां wre -व्यवरतंव्यलात्‌ । नामप्रटच्िभिमित्त्ता निरुक्रिविञ्जवाः, arfrarara वि- mat देवानामिञ्यमामतया तकत्दचरितानां सर्वेषां afa- न्यायेन वैश्वरेवलं। अथवा विश्वे रेवा werat कतार इति वैश्रेवलये। तथा च ब्राह्मणं “afeg देवाः समयजन्त | तड खदेवद्य awa” cf । रेवताविकश्यस्तु खमानबखलला- भावान्न य॒च्यते। WT WAAAY | ""गृणनामलसन्देदादप्रमा चोदनेति चेत्‌ । नेक्रन्यायेन Ue नामे यत्निणयात्‌ः' ॥ QBS: | fadterarae दितीयपादे fafena | “मणः कमान्तरं वा खादाजिभ्यो वाजिनं लिति) गृणा देवाननदयोाक्ः समुखयविकश्यतः ॥ श्रामिशेत्पन्तिजिष्टलात्‌ प्रषला तच वाजिनं । गा ऽप्रविश्च कमान्यत्‌ क्य येदधा जिद्‌ वक” ॥ तमे पयसि दध्यानयति सा वेश्वदेव्यामिका वाजिभ्य वा- जिममिति भ्यते। चनोग्तपिष्ड अभिका, वाजिनं जखं । तच अमिखाद्रव्यभाजे यमे fag रेवा खउक्घाः। ते च बाजिन्य दत्यनेनानृदयन्ते, वाजोऽक्नरमामिसारूपमेषामस्तीति afar: ary वाजिनद्रवयष्ूपो गुणो विधौयते। तच द्रव्यमाभिखशाद्रव्येण सह समश्ोयतां fasegat वेति प्राप्त ग्रमः । उत्पत्तिशिषटेमामिचाद्र येण श्रवरद्धे वेशदेवयामे वा-

[कारर।प्रग्सस्ं०र] बेदाथप्रकारे | Re

fargara उत्पश्र्चिष्टतया saararurare वाजिमननब्दा वाजिश्रब्टा्थंस्य रेवताम्मरतामापादयति। तते Tuzaar- खचणस् पस्य भिन्रलात्‌ कमोाम्तरं | चतुर्थाध्यायस्य प्रथमपादे िज्ितं। “afar वाजिनमच्च खाद्‌थ्यानोतेः प्रयोजिका | उ ताभिरेव सामथ्ये <arqel तताऽयिमः ॥ MAST पय एवा ATM MAT TATA | प्रयोजिका प्राधान्यादम॒जिष्यादि वाजिनं" ॥ ददमाश्नायते ‘aa पयसि दध्यानयति सा वेश्वरेगययामिकषा वाजिभ्यो वाजिनं इति। aa पयसि दधिप्ररेपादाभिा- द्वयं यथा निष्यद्यते तथा वाजिनद्रवयमपोति रथ्यामयनख जनकलत्वसामर्थमभवद्रवयविषयं TBA) तस्मादुभयमपि प्रयोजकमिति प्राप्ते wa न.द्रवयाकरमामिचा, किन्तु पयं एवेति तच्छब्दादिभिरवगम्बते। afer पयसि दधिप्ररेपः ufadia तच्छब्देन पयः: पराद्टश्ते। श्रामिक्षायागे परो- ऽनुवाक्यायामणेवमाजा तं "जुषन्तां युञ्चे sa: दति | पये Tey मधुर ्रभिश्ायामनवतते। म तु वाजिने। ततः प्राधान्येन पयसा चनीभावं कतुः दध्यानोतमित्याभितैव प्रयाजिका। शरन॒निष्या द्व वाजिनं न तु प्रयोजकं । azarae दितोयपारे चिन्तित । ““सुरावाजिनयोाः मेामख्यष्टेवा Brawn: | आद्या मेवं ₹रविःसाम्यात सेामन्रष्देः प्र्रस्तये'” ॥

RR तेनतिरीवसंहिवाभाष्ये। [का०१।०८।यअध०२]

साजामर्छां GUI: ताः "सुराग्रहान्‌ ङातिः दत्या- feat सातुमास्येषु वाजिनयागः खतः वाजिभ्यो वाजिनं" दति । तजाभयच सामस्य विध्यन्तः कार्यः। कुतः नसामा a वाजिनं सुरा सामः इति वाजिने सुरायाश्च सामश्नब्दप्रया- गात्‌। सेामश्रब्दञ्ाग्निहेजश्रब्दवद्धमागतिदिश्तीति चेत्‌, मेवं, रेष्टिकषविःसाम्यात्‌ । अरषधिविषतं सुरा, सान्ाग्यवितं वा- जिनं । warateat विध्यन्तः | सामन्रब्दख्यवादगतलालाभ्चि- राचादिनामवदतिरेश्रकः। यदि वाजिनस्य प्रतिपज्तिकम॑ला- aifa wader तद्धंतसखशंशे wart fons | तजचेवान्यशखिन्तितं | “xara जाऽ पयस atfaerat हितलतः। इयादं प्रा चनलेन प्राधान्यात्‌ पयसो भवेत्‌" ॥ aa पयसि दध्यागयति सखा वेश्रेव्यामिकेति श्रताया aifaerat: सान्ञायययागीोययादंधिपयसाधमाः कायाः, आमिकाया उभयजन्यलादिद्येकः we.) घनवस्छाधिक्छा- इधिधमा दति faite: ge पय्यामित्तामत्पारयितुं सहकारिल्वेन दध्यानीयते, ततः पयस एव सख्यकारणएलाः WEA एव AA: |

इति माधवीये वेदार्थप्रकाश ष्णयज्‌ः AAA A प्रयम- काण्डे ऽष्टमप्रपाटके दितोयाऽनुवाकः ॥ # ॥

[ate ViocwyoR] बेदाचंप्रकाे | RR

रेन्द्राम्रमेकादश्कपालं ATettafaet वारुणो- मामिश्षां कायमेककपालं प्रघास्यान्‌ वामहे मरुता

यत्नवाहसः करम्भं सजाषसः। माषूश इन्द्र पृत्सु |

देवास्तु HA श्मिन्नवया। मही शंस्य मदे यव्या। इविष्मतेा मरुते वन्दते गीः। BTA यद्रं ख्ये यत्सभा- यां यदि न्दरिये weg यद्यं wear वयं यदेक- स्याधि wafy तस्यावयजनमसि Ter | eRe कर्मछतः सड वाचा HINA | देवेभ्यः कर्म RATS प्रेतं सुदानवः We

वयं यदिर्शतिशं ॥ ३ ॥

इति तैसिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे ऽ्टमग्रपाटके दती याऽनुवाकः ॥ * ॥

दितोये वे श्रेवास्यं प्रयमपवीकं । दतोये वरुषप्रासाख्यं दितीयं पर्वाच्यते। तज विजञेषदर्वोषि चतवारि विधन्ते “शद्रा प्रमेकादज्कपालं मार्तोमाभिक्षां वारुणोमामि्ां कायमे- ककपालं इति। निवेपतीति पुवानुवाकादमुवतेते। ताने- ताम्‌ वरुणप्रचासान्‌ विधातुं प्रस्तोति “प्रजापतिः श्विता MAT प्रजा अजत । ता रनमल्यमन्यन्त। ता श्रस्मादपाक्रा-

diol Ly

३8 तेलियोयसंडिताभाष्ये। [कारप्र्लष्बनड्‌]

सभ्‌ 1 ता वरूषेा MAT प्रजा वरूषेनायादषत्‌। ताः प्रजा कशणण्होताः। प्रजापतिं पुनङपाघावन्नाचमिच्छमानाः। ख एताम्‌ प्रजापतिर्वरुणप्रघा खानप्रश्वत्‌। ताम्‌ निरवपत्‌ | aa ख प्रजा वह्णपाश्ाद मुञ्चत्‌ ' (व्रा०९्का०।६प्र०।४अ०) Tha सविता शवोत्यादकोा WAT | HIATT वन्नं कनवलत्यः। ACG WHT वर्णेन वङ्णपाशरूपेण जलेादररोागेण, यायं खामिनं रो गश्नान्तये, AUTH AAAS यागविशेवाम्‌। cat fawa “"यदरुणप्रघासा निरुष्यन्ते। प्रजागामवङए- qrera”’ (ate) cf अस्य पर्वणः काखमापस्तम्बेा दश यति ‘aargqay मासेव्वाषाच्ां श्रावण्यां वा उदवसाय वरण- प्रधातेयंजेत' tf उदवसाय पुरवदे्रान्निगत्य । सिन्‌ वरण- प्रधासपर्वणि दि तीयां वेदिं विधातुं प्रस्तीति “aret द्चिणेा बार्न आसोत्‌ सवयः प्रतः सख एतां इिती्ां <fe- wat afeaqey । तता वे ख प्रजाता द्विष्ठं sre प्रासा रयत्‌”” (ate) इति arat प्रजा्मां, न्यक्रः शोतवातरोगेष नितरा सङ्कुचितः, वेदिमुद इन्‌ वेदेरद्ध ननं हृतवान्‌ । विधत्ते “afgarat <fawar वेदिमुद्धख्वि। प्रजानामेव तद्यजमानो दक्तिणं as प्रघारयति। तस्माखातुमासखयाञ्यमर्भिंछ्लोक suas: | यश्नाभिजितर we” (ato) दति दकि णतसोदकप्राप्नाया वेरेदं्िषभाये। aareragareg षेदि- दयमस्ति तस्मान्तद्याजी सँ बाडट्यापेता भवति । यथ्थपि सर्वेषां arscaafe aga एव बाङ्स्तेषां षामर्थापेवः।

[शा०र।१०८[अ ०६) केदार्च॑प्रकारे | | Re

अत -एवाखात ‘wenefeatsg त्मने वोयावन्तरः' vfa i अस्य बाडदयमपि सामथतिश्रयोपेतमिति fata: तरे तरख यश्चाभिजितं ata यज्ञेन सन्पादितं। उभयेर्व्ोामष्ये जयो- दन्राङ्गुशिपरिमितं व्यवधानं fart “एयमाजादेदो अस- faa मवतः तमात्‌ एयमात्रं ayer’ (ate) eft UME व्यवधानं agraresfa aracfeeraar एय माजा खदा yaad warzergecttard यथा भवति तथा विभक्ता gaa. विधन्त “ouvet वेदामुन्तरवेदि- भृपवपति | amar वा उश्षरवेदिः। पशगेवावङम्धे। अये यश्चपर्षाऽगमरि त्ये" (ate) इति । यज्चपर्षा यश्चाषयव- weramftal अनरायाभावा्थे। waar Tara agar यंश्चावययोऽनरितः ख्यात्‌ । वेगश्वदेवपर्वष्युक्ानामाग्रेवमष्टाक- पालमिद्यादौनां पञ्च विषां ब्राह्मणममब्राह्मण्ञ्चाचाति- feafa ““एतद्राह्णान्येव we wayfa” (are) इति। आग्नेयादीनां पञ्चानां विधायकं पृवस्िन्‌ wife agrye- मेतदेवास्िम्‌ पर्वणि ब्राह्मणं विधायकं येषां पञ्चानां तान्ये agrestis श्रभापि तचेवाद पञ्च दर्वीग्यगतिषटेदित्ययेः। verry विहितसेश्रा प्रस्यातिदिष्टपञ्चदविरागम्तये वि- wa “ada शेश्राग्री भवतिः (ate) cf तस्मिन्‌ यागे mat देवे wets “प्रापाम वा एता देवानां। यदि- RTH ARTA मवति। प्राशापानावेवादरुन्धे। Bist we ar wat gaat यदिश्राघ्रो aexrat भवति।

ह 2

aq वेततिरीयसंडिताभाश्ये | [का ०२।प्०८]यअ og]

VWI बखमेवावङ्न्धे" (are) इति। अरजा मानस उन्धारः, बलं wivicfafa fate: म॒ख्यत्राह्मणविहितमानिलायाग- ANY तदेवताकावेव मेवीमेषो चवमयेा विघन्ते “माङत्या- faa भवति वार्ण्यामिका। मेषी च avg भवतः, fa- थना एव प्रजा वरुणपाभ्ाश्मुद्चतिःः (ate) इति । मारत्या- मिला भवति मेषो च, वारुष्यामिच्ा भवति मेषखेति त- क क्छारित्याभिधानार्था चकार | स्तोप्रुषरूपयेर्भेषीमेषथे- रनुष्टानेम मिथ॒नात्मकाः प्रजाः रोागाद्मक्ता भवन्ति। मेषी- मेषयागुण विषं विधत्ते “लामा भवता मेध्याय” (are) इति। wae चकारेण asad (ऊणाभिर्मेषप्रतिरूतो लामभोा कुरुते दति। तथोर्मेषीमेषयोाः परतः witqd- wert विधन्ते “ज्रमोपणोन्यपवपति। घाखमेवाभ्यामपि q- wafa” (are) इति । ` घाखमपीत्यन्वयः। शमोपणानां श्ता- भिक्या विधातुं wanfa “्रनापतिमन्नाद्यं नोापानमत्‌। ख एतेन wave इहविषान्नाद्यमवारन्ध । यत्परःशतानि शमी- पामि भवन्ति | अन्ञाद्यस्यावरुष्ये"' (त्रा °) इति । अन्तं याग्यै wrenfensl यदन्नं तक्मजापरतिनं प्राप्नात्‌। ख च प्रजापति- रेतेन शरभो टचजन्येन अतस््यायुक्तन काष्टसमृहेन दीपितेऽभर तेन विषा agate सम्पादितवान्‌ । अतः परःशतानि श्ताभिकसक्यानि परणान्युपवपेत्‌ । तच attired विधातुं अस्ताति “drat वै करीराणि । great खल वा arsfa- दिवे दष्टं यावति" (ate) इति। करीरमामकान्यद्ख-

[का ०९...) बेदार्च॑प्रकाे | xe

राखि araaWteqwata Sra, आडङतिरपि शामवम्ब- fart feta: विधन्त “'यत्करौराणि भवन्ति। सोम्य येवाङत्था fear टष्टिमवर्न्धे'' (ate) इति। करोरब्रब्देन खजंरोफलान्यच्यन्त इति कचित्‌। तानि श्मीपशंवद्ध च्यलेप- शारो तयोः पुरत उपवपेत्‌। तथा च खकारः “रथाभ्यां अमोपणंकरोराण्णुपवपति परःशतानि परःसदखाणि च' इति । गवमयागं प्रशंसति “काय एककपाला भवति प्रजानां ware” (ato) tii सुखिवायेत्यथैः | कायः प्रजापति- रेवताकः। दौीपपाचखदुशथाजि यवपिष्टनिभितानि पाज्राखि विधत्ते “प्रतिपुद्षं करम्मपाज्राणि wafer) जाता एव प्रजा वरूख्पान्राग्युञ्चति। एकमतिरिक्कं । जनिग्यमाणा एव प्रजा वङ्शपान्राङ्मञ्चति' (ate) tf दधिसिक्रा घवसक्रवः क- रम्भः यजमानस्य VY यावन्तः परुषाः मनया: तसद्धया watfe विधा्येकं पाचमधिकं gaa) श्रत एव BATT आइ श्रामप्वार्णां vat कर्मपाजाणि करोति। यावन्त चजमानगसख्वामाल्थाः सस्तरीका स्तावन्येकातिरि क्रानिः। तदेवमग- ्राह्मणगतेनामवाकन वर्णप्रचासादिविधया देवताप्र्ंबा- खओक्राः। अरयामुवाकामरेण शविराखादमादिग्रयागा Taye तच वेदिदये दविःसारमव्यवसख्ां fra “डन्तरस्यां aur मन्यानि दवौर॑षि सादयति दक्षिणायां मारतीं । अपधुर- Waar wate) आथो Sry एवासामवदरति। तस्ाद्रह्म- we ware विधाऽन्यताऽपक्रमिणोः"' (जा०९का०)दप्र५अग)

हर तेतिसोयसंशिताभाष्ये। [wretigecpepog

दूति । मारुत्या ्राभिस्ाया अन्यान्याद्नेथादीभि wet wat far मर्ता द वानां मध्ये विश्चः। अते area: प्रथम्बेदिसादभादिना fam.) अपर मेव य॒मक्ि अपक्रमणमेव प्रापयति, धुरो गमन- मपधुर, धः शब्देन बङविधर्विवंदनघोाग्या मिङ्ष्यते, घा चे्रगता वेदिः तद्या श्रपगमनं यया भवति तथा मदद्रःपा एना विजन वेद्यन्तरे योजितवान्‌ भवति। किच्च । wet विभ्रामाजेा बरूमवहरत्येव न्यक्घरोद्येव । aatfeut न्यक्कारः तखा द्राह्मणात्‌ चचियाचेमा विशोऽन्यतः चामान्तरे वा पीटिकाम्तरे वा अपक्रामन्ति। परलारपावापये पाठेनैव ard परशंखति “argent पृवेया प्रचरति । अनु तमेवावयवते | वा- QQTUTaAT | अन्तत एव वरुणमवयजते (ato) tf मारुत्या आआमिकायाः प्रथमप्रचारेण श्रनुतमयथा्ास्ताया- मुष्टानेन दाषमवयजते विनाश्चयति। वारश्छामिकाया उर काललोगप्रचारेण वरुणं वश्णपाश्रूपं जखादररागमन्तत एवावयजते adda विनाश्रयति। प्रचाराप्माचीनेवङ्गेषु पू वैक्रपोवोपर्थवेपरीत्यं fawet “चदेवाध्वयः करोति। तस्न- fawerat atria) तस्माद्यच्छरेयान्‌ करोति, तत्पापीयाम्‌ करोतिः" (ate) षति) श्रष्वर्युरुसरवेश्चवखिताया वारू- व्छामिचाया श्रगष्टाता, प्रतिप्रखाता तु दजिणवे्ां मारती- मभतिष्टति । तच यद्चद्ग्ाधानादिकमेकेकमङ्गमध्वयुंरमुति- ति तत्तदङ्गः प्रतिप्रख्लाता तदनन्भरमेवानुतिष्टेत | श्रत एव च Gast सन्दिग्धेषु शोकिकवेदिकव्यवहारेषु Far

[कार्द।प्न्सचन्ह)] VTUTATH | Be

परामाकिकलेन सभ्यतिपन्नः wat ute करोति तरेव or- Wary मृदधाऽपि करोति) wa बाधायनन चदिदमक् “ay प्रतिप्रसखाता पर्नं yeafa पलति कर्ते जार इति साविति तं वर्णे zurg’ एति। तदिद fare “aat arvafa | मेष्यामेवेमां करोाति। wat तप एवैनासपणथतिः, (are) दति पापं परस्म्रापयेत पापोति सतिकारर्क्रलार्‌ विशमानं जारमहिश्च पल्लीं वाचयेत्‌। तेन च प्रस्यापनेन परीं चान- erat करोति। किञ्च भामे मानरहानिशङिष्णुलद्ूपं यन्तपः तदष्येनां wat प्रतिप्रखाता प्रापयति तख्याख gear खम्बा var arcing विधन्ते “arty संन भत्र arn भियं ऋति इण्ध्यात्‌। अती मे ore इतति निरि Ra. निरिं ष्केवेनं वरूख पाचन ग्राहयति” (त्रा ०) इति ae are प्रधानयामविधिन्ब ऊद प्रासान्‌ माषू खो यद्रामे अक्रन्‌ RAGA TART मन्ता WHAT: | तज प्रथममनग्््य विभि ममापस्तम्न आह ्रघाष्णान हवामह इति प्रति- प्राता पक्लीमुदागयतिः इति । ass “प्रघाखान्‌ Wares मङ्ला यद्चवाहषः करम्भेण सनाषसः' टति। aquarwed avd wetfa वरशप्रचाषाः, तानर्दन्लोति वर्णप्रचाख्याः | ay वहन्तोति यज्ञवाहसः दधिस्पि्िंभेः सक्रभिर्निभ्यादितं पाचजातं ATW Ya) तेन करम्भेण दखिण्वेदि स्विते sat दम्पतिभ्यां यमानेन परसरं समानप्रीतयः सजा- षः । तथाक्ष्परन्‌ aqat इवास आ्रहयामः) विधन्त

ge वैशिसीयसंशिताभाष्ये। [कार१।प्र०८अ०६]

“gararr इवामह दति पत्नीमुदानयति । अकतेविनां (are) दति। एनां पीं, अनेग मन्व॒पाठेगाङ्तेवाह्ृ तवानेव मवति) शरवरिष्टस्य मग्तचयस्य विनियागमादापसतम्बः “श्रया- न्तरा वेदी गत्वा यजमानः VAT चेात्तरेणन्तरां वेदिमे- he शुं करम्भपातराष्टोणय weafy निधाय UTA ST fast <fetsit qe yea ata ण इन्द्रेति चज- मागः परोाऽनुवाक्यामन्वाह यद्राम WHAT चाच्यामक्रन्‌ कमं कर्मत इति विपर्न्ता जपतः, इति । aw प्रथममनग््रपाटस्त “Stew TH WY CATE खाते एएुभिन्तवया। मही we WHIT चब्या। efawat मरता वन्दते गीः” इति । & wx देव नोऽस्मान्‌ एलु सक्कामेषु मो मेव प्रवतयेति Wa: | तदेल- प्रवर्तनं सु समीचीनं वैरिणामेवासम्भवात्‌। ₹े Qiwa बख- वम्‌ ते तव प्रसादादवथा अवयजनं रगिष्टना्नममस्तु ख सवै दा भवतु, यस्मात्‌ कारणात्‌ मीदुषोा टषटटिसेचमसमथस्य तव प्रसादादस्म्माकं महे शमियंव्या यवादिरत््धान्ययेाग्या तस्माद गिष्टनाश्ननमिद्यन्वयः। गीरस्मदोया स्हतिङूपा वाक्‌ हविष्मतः करम्भ पाचरूपषवियुक्रान्‌ मरता वन्दते नमसकरा- ति Grad: | दितोयमन््पाटस्त्‌ “aga यदरण्ये यस्घ- भार्यां यदिद्िये weg यदयं एनखहमा वयं यद्‌कसाधि धर्मणि तस्यावयजनमसि arer’ टति। wa सप्त यच्छब्दा BAYT वाक्यमेदा्थाः ब चादरा्ः। wa खामिनमि aw वा। WU दम्पत्यो मध्ये कद्धचिद्धूमंणि welt धर्म वयं

[ररप्शे] VeTUaaTR +. । st

जमाना दारा Tare यामविषये यत्पापमसभिक waa, we सवंसावयजनं fanwa करम्मपाजजात लमसि, अतः @rer लां ददामोत्य्थेः। एतयेारमथेो यवा व्दापुरोऽनवाक्ययोदचलम- पवितं faut “ana पुरेाऽगुवाक्यामनु ब्रूयात्‌ । निवि यजमानः WTA | चजमानेाऽन्वाइ | आतमनजञेव वथ we । उभा weary खवीयंलायः" (are) इति । या्छादृष्टान्तेन परोऽमवा- कपायामपि भ्रार्नां पलीमथंवादेन वारयति | पापरूपेण प्रविष्य वरणा ayaa वरणा याख्यायामेनः शब्देन faafen इति द्यति “agra यदरण्छ rare | षयादितमेव वद मवयज- a” (ate) इूति। <fewafenasht रामं विधातु प्रसति “'वजमा गद्‌ वत्या वा आआहवनोयः। भाट ग्यरेवत्या दिशः वरादवनोये TATA! यजमानं वरूणपागरेन या हथेत्‌"” (त्रा ०) tf छत्रदिक्खायां वे्ामुत्त रवेशयुपवापेम fray आ- इवनोयः । इतरवेदिमतेाऽप्रिरंसिणः। fawe “cfeusitr aia भाव्यमेव aquaria areata” (त्रा) इति। भुष्ठमपवदि तुं faut “ade जदाति। अन्बमेव वरुण मव- waa”? (ate) इति। wae AE भवमन्ं dre यविना- िनमित्यथंः। हामगणदयं क्रमेण विधन्ते ““अोषंश्नधि निधाय बुहाति । wrda एव वद मवयजते | "प्र्यङ्गि्टम्‌ जरेति । मरत व वरूषपाभाज्िम च्यते (are) इति। करमां

* अन्धं मोल्तव्यज्रयानिद्विमागशिनमिति काीखधपुसतकच्रयस्य पाठः|. .. अन्यथा भोज्छदव्यविनाश्ननमिति te | &

st तैन्विसीवसंडिताभाष्छे। [का+६।प्र०सख ०६]

शपे जिरसि wufqure पाष्छङथात्‌ तेन जिरोरोगारिकं ताम्यति, पञ्चिभाभिमुद्येन erat vargas awe प्रतिक्ूल- त्वेन WAS एव खम्‌ वदकपात्राज्िष्कृषटो मुच्यते | उतोवमन्त- USE CUNT कमं कर्मतः खड वाचा मयोभुवा । Tae: कमं ware मेत सुदाणदः'” इति । कर्मरताऽष्वचप्रमृखा जमा नपल्वन्ताः खे । मघोभुवा, we: fed सुखं ae भिवं awe इति अतेः । mgd भावयिश्या मन्लालारणरूपया चाचा VE कारम्मपाजहामाम्तं RANT WATT | | सुदानवः we इषिषः प्रदातारोऽध्वयुपष्टतथा रेवाथमिदं कम रला अखं प्रेत खग्डं weal Barns GHC दक यति “wa कमं wae tare, देवानृणं निरवर्‌ाय। अगा ग्हानुपमेतेति वावेतदा इ” (Are) इति | देवान्‌ परति अत्थपंशोयं wee afacacre निःजेषेख wear) अचावभ्य- xa विधातं प्रोति “aqeaeti वा एत्यन्नस्य । चद्यजषा ग्ररीतस्तातिरिष्यते। ware निष्कासख'ः (त्राण) cf arquard मेषार्य॑षु ययेषु ये तुषाः यख निष्कासः पाचखद्न आमिखांडलेपः, तदुभयं पूवेमन्लेख ग्टहोतद्ध दइव्य्यातिर- काऽ: । wat यश्नमग्बद्धमेतदङचग्टरो तमेव । विधन्त “ata fray wqawuaafa | वर्षन्टदहोतेनेव वर्णमवयजते (are) दति । watawunen Sfaarawzauatad कमं- wa) तरेतक्रत्यभिश्ञापयितुं awafata साथेवादानम्‌ बदति ““श्रपोऽवण्यमवेति। we वे वरणः। षाचादेव वर्ए-

[आ ०९।प्र०य८।च्ध० हे] बेदाचंप्रकाशे | 8

मवयजते । प्रतियुतो वर्णा पात care; वर्कपान्रारेव निमुच्थते। शरप्रतो्मायन्ति। aceernfte । एषाऽखवेधि- Watare । ufatarfit ममख्न उपायभ्ति। तेजोऽसि तेभो मयि सेरीत्थाइ । तेज एवातमन्धन्तेः, (wre) इति । खपः मत्यवग्ड यमगुतिषठत्‌ wy gif: | ्रपामधिपतिलादण Wufaefa, wise शमेन वरूथं ert ग्यवधानम- मरखेव विभाग्रथति, कमेनुष्टानादृ मृद कमीपं प्रतिथत raat wee परित्यजेत्‌ । उदकेषु शिता या वरणस् पाथः ख एषं प्रति्तः परिव्यक्रः । afters एष्टरे्रमपभ्यन्त एव प्रत्यागच्छयुः। way एसोाऽसि तेजेाऽखोति इाभ्वामा- vera समिधावादध्यात्‌। ₹े wt wits अनया सभि- धामिद्धाऽखि, अतस्लत्मसादादयभणेपिषीमङि weg भवेम। खमिव्न्यञ्वालया तेजेऽसि, श्रते -मयि ae: ख्ापय | अज विनियेगसङ्ुहः।

"पल्बाङ्ानं प्रचासख्येति प्रतिप्रखाढकमं तत्‌।

खामी at faaraqure agra इति दन्यतो ॥

अक्रज्जित्यपि तावेव मन्ा्चलार श्रिताः”) इति।

WY मोर्माशा । सप्तमाध्यायस्य प्रथमपारे fafa |

“वशर वत्राह्मणख्यातिरेओ वादमा्रकः |

wateryfafwer वा दविर्विष्ग्बयादवेत्‌ ॥

अर्थवारेकमिाऽसा मैवमङ्गविषेरपि |

Warr: Borst syetat fafecafafewat” i

ge ahardadferns | [का०१।४०८।यअ नद्‌]

WAAVy वेश्वरेववर्खप्रलाससाकमेधष्ठनासोरोवनाम- कानि qarft cafe तच वेश्वदेवऽशटै vatfe विदितानि 'शआआप्रयमष्टाकपालं निवपति साम्यं wee सावि इादश्रक- पाख सारद्छतं चरं Wa चरं मारत सप्तकपालं बेख- रेवीमामिचां द्यावाषएटयिष्यमेककपालंः इति। तेषां हविषां ्राह्कणेऽथेवार आखातः ‘arturfr वा एतानि wate far इति । syfawarsfa aarerat: ‘tur wag afedafe अथा Bas CW भव प्रयाजा Ca गवानुयाजाः' दति । शवं faa वरणम्रचाभेषु पुवं क्रान्याप्नेयादोनि पञ्च वावि विधाय तदीयं पृवादाइतं त्राह्मणमेतेषु पञ्चखतिदिग्ति "च तद्राहथान्येव we दवींषि यद्वाञ्जणानोतराणि' इति, तजरायेवाद माचस्त्ातिरेजी न्यायः, तस्य vfafdfufa: we SBM: स्ावकङूपणान्वयसम्भवात्‌ अङ्खविधिना च तदसम्भवा- दिति Sai मैवं, खपकार्यापकारकभावेन हविषामङ्गागां चान्वयात्‌, तस्ाद्यवाद्‌ खडितानामङ्गविधोमामतिरे्रः |

तजेवान्यशिन्ितं। |

““शतमेककपाखस्त ब्राहमणशस्यातिदे्नं |

लत्पुवेवन्तयेग्ाप्र एतद्राह्यण Tafa” ॥ एककपाखब्राह्मणं बै ख्देववरणप्रधासेषु पठितं, रेश्राप्न- ब्राह्मणं वरुणप्रधासेष्वाकातं । एवं fea साकमेसेषु fafeaar- रोककपालेद्ा ्रयानाह्मणातिरे्र Barada “एतद्राष्मण श RIT एतद्रादह्मण एककपालो यद्राह्मष इतरसेतरख' दति

(ate Tes GeR | Jqrugsre | ey

तचाभयच पुर्वेन्यायेन wwarefafuaftaryarae सवेचा- fags: | पर्वन्धायस्य faquarad वच्छयमाणाराहरणस्मार- णाय वाकथनं। ` एकादश्राष्यायसखय दिनीयपारे जिन्तितं। “aq साधंमष्टाभिरङ्गे तन्तं भिदाथवा | प्रयागेकलत शन्तं भरा TAS Wem” ॥

यरूखप्रचासेव्वाग्रेचादोभि wa इर्वींषि विदितानि, तेषु साङतोमामिषां प्रतिभरख्छाता <fee विहारेऽनतिष्ठति, cafe लष्टावध्वर्थरन्तरे विदारेऽभुतिष्ठति, तेषामष्टानां प्रथो भेक्यान्तन्नेणाङ्गानि उभचवादि खमतानि। तथा तान्येव ASAT WANs तन्तं ATA) Bas) वङ्णप्रचासान्तःपा- तिलेन प्रयागेक्यात्‌। was विहारभेद्‌ wera: श्यगप्नोन्‌ प्रणयतः पथम्बेदी कुरुतः" इति, खाऽचं एथयगनृष्टानाभावोा- व्यर्थः स्यात्‌ । जैवे, ₹विराथादनमाजे तद्धरो पये गात्‌ । अष्टा वष्वयंरक्तरविारे दवोंधि श्रासादयति मारतीमेव प्रति- werat <feestafata तद्विधानात्‌ तस्माकन्तसिति प्राप्त जरम: । रे्रभेदा प्रयोगभेदे सत्धङ्गागष्टानमपि भिद्यते। म च तख विरासादममाजा्थेता UAT) तराशादरनगख दृटरा- araa सति aie अदृ एटाथलकश्पमाप्रसङ्गात्‌ न च प्रयान- मेर जेव सादनभेदश्यापि fegr व्वनमग्यंकं यादिति ard, waren प्रतिप्रयोगप्रात्तै तद्यवखार्थलात्‌ | तक्नाद्धेरेना- ज्रामुष्टायं ॥ |

8¢ Afacizdfearng ; [ater mocjaen]

waarafefara | “KAA HAT तज मेदःस्यादक्गमेदवत्‌। पञ्च लम्ब चनाग्धेवं इयारुहवा wafefa:” ॥ लज पूर्वीकरविषे प्रयोगभेदादानारा्गमेद इव We- ब्रह्यारौनां कदरंलामपि az इति चेत्‌। मेवं, वाचनिकपञ्च- egifatrura: अष्वयुमरतिप्रखाटरेादरत्रह्माप्नीभाः पञ्चलिंजः woareay विहिताः नचातुमास्धानां चश्चक्टनां vefas:’ ई्ति। यथ्ाप्रेयादष्टके मार्त्याञ्च हाचादिमेदः ara तदा Cee बध्येत। गन्‌ पञ्चसद्यासिद्य्माग्नेयायषटके प्रति- प्राता WHAT माद्या चाष्वयंः प्रान्त इति चेत्‌। wath भ्रात्तावेव तावभावभयच् | Waar तु वचनगाद्धविति। तज वचनं UTTER AWTATTS HEAT: | तजेवान्यखिन्तितं | “awa पन्नोसंयाजादि fare तन्लता थवा | WMAMGMA मेवं कटठंमेद्‌ा निवारणात्‌” ॥ तजेवाप्रेयादहक मारत्याद्च Wes रातय्येषु alt संयानादिषु तन्तं यक्तं gay गां पत्धेकलात्‌। न हि आह- बनोयवद्‌दिष्यविहारे ane: एयगक्ि, तद्याक्न्तर मिति प्राते WA) ग तावत्‌ Tam: कर्ढभेरो निवारयितुं अक्षते, तथा सत्यष्वयुंला जताः पन्नोसंधाजाः प्रतिप्रखाठकढंकायां मारयां कथमुपहर्ुः | cerca: प्रतिप्र्ाता च mae एयक्‌ पल्लीसंयानान जङवार्तां |

[का०९।प्रण्खस०] बेदार | 89

डादचजाष्धायद्छ प्रथमपादे चिन्तितं, ““विष्ारभेरे निवा पमन््रारेखबग््ता Fat | तन्तं दयाः wie: रिद्धोदु त मालवा एथग्भवेत्‌'” & वङ्‌ शप्रघासेग्वस्वर्थप्रतिप्रखाचार्विंडारभेरेऽपि AME पखमानेषु तयेोरथ॑खतिसिङ्धा तन्लमिति चेत्‌। न । निव॑पामील्यु- समयरूषाथपाठमन्तरेख MOAT AA तस्मादु भयोः FAR ATS: | शक्तमाधष्यायस्य दरतोयपादे fafa | | “निष्कासेन तवेखावश्यं वनोत्यमु्यते । aires: कर्मणा वा विधिः वौमिकधर्मिंणः ॥ या दक्पृंमासाभ्वां वारणां चादनोडूतः। वयत्सेकाऽगुखतामेष मेवं कमणि सामिके ॥ FSM SATAN SAVY श्लविवखया | uarafafewy कमं fart waar” ॥ वद्णप्रचामेषु श्रुयते ‘area निष्कासेन त॒ Tala यमव- यन्तिः इति। निष्का ्रामिखायाखेपःप्राच्यां fafa tar we विज मार्ज॑यन्तामित्यादिभिमग्नेदं चेपुणंमा ख्योरदिश्‌ सवाल्ञापो विविधमुश्धिश्यको, Gist eat वाद्रामिशायामेब चादक- परापतऽगुखते । अखि डि श्यन्छेकस्तापि अवग्टयव्वं, एष वे दजपूणं- माखयारवश्रय tf शरुतलादिति प्राप्ते ya कामिकं कम॑ WTI TE, तख wee उद्धिदादिवदिधेयक्रिया- खामानाधिकरण्येन मामधेयलात्‌ ata वैरिकप्रयोगबाङखाख wen शअ्पम्बन्धादुपचर्यते, ग fe शमिककमंणोवा्षां यृते-

७८ लेति सेयसंश्िताभाग्ये। [का०१।०८यअ०द्‌]

कोऽवण्यभा वनामंन्न बयवतों TATAT येन तज PAAR HA तस्मात्‌ ओमिकक्मवाचिनमवश्यन्नन्दं वरणप्रचासप्रकरणो WO WATAT मासाचिडाबन्यायेन सामिकधमानतिदि- ay atime तद्ध मेसंयुक्ं fart । न च विपर्थयेणाचेव मु- स्ाऽवख योाऽस्विति ` शङ नीयं, अपेकितखछ कमकलापस्याना- भावात्‌। तस्मात्तौ मिकधर्मपेतकमान्तरविधिः। तजेवान्यच्चि शितं | "तच द्रव्यं परोड़ाच्रस्धवनिष्कासकावुत। भरापरोऽवग्डयग्रब्देन परोङाणाऽतिरे्रतः॥ तुषजिष्कासयेोर BST] HATIT HA: | अतिरेश्प्रापितस्य प्रोडाशस्छ वाधना ॥ तज पूर्वे HAM धर्मातिरे्केनम wawywey रोडाभाऽतिदिष्ते। wfaeweregergde: तस्मात्तुष- जिष्कासार्वां परोाडाभ्रा बाध्यते, एकाद ्राथ्यायस्य दितोयपाटे चिश्तितं। “"निष्कासावग्डये विप्रकाऽथ प्रतिपादनं । Varad पद्वदायाऽवग्टथशरष्दतः॥ कमान्तरं तदापि खाप्रतिपन्तिः प्रयाजवत्‌। प्राधान्णायार्थकमं स्यात्‌ तखावश्यधमेकं' ॥ सातुमास्यगतेषु वारुणोमामिषशां vagy दइ्दमाख्नायते '्वारूष्या निष्कासेन तुतेखावग्डथमवयन्तिः इति अत्रायं प्र- यागप्रकारः "वङ्णप्रधाखेषु नव हवीषि तेव्बहमं इवि-

[आ०१।प०य्‌ ०६] बेदारधप्रकाद्धे | । ४९

वार्ण्यामिच्ा aad दविः काय एककपालः areerfaarat यवपिष्टनिमिंतं मेषमवदध्यात्‌' दति। ततः अमिचासंयकरं खवमवदाय इला, तत एककपालेन Vea भाष्डलित्तेन वार्‌ सामिचाया निष्कासेन «gig अवश यमरतिष्न्लोति। त twa: किं वारष्यामि्ाया एकम यवमयमेषसदहितं पूव प्रदाय पञखादेककपालप्रचारादृद्धं निष्कासरूपेषाशानमरेण ate प्रचरि तव्यमित्येवं प्रचारस्य विप्रकषंः। उत nates तचापि fa प्रतिपल्तिकमं आआराखिद्थ॑कर्मेति। तच विप्रकषं tfa तावश््रात्नं। कुतः, पशे तथा इष्टलात्‌ | प्रातःसवने वप- या प्रचय्यं दरतोयसवने ways: प्रसार दति सवनोय- पञ यथा प्रचारविप्रक्षः तददत्रापोत्याद्चः Tet तथा सत्यवष्टयज्चव्दवे य्थप्रसङ्गात्‌ कमेान्नरमिति TIAMAT | तदा- णामिचादविः्ेषस्य निष्कासख्यान्यञ्िन्‌ कर्मणि इविष्ठाया- गात्‌ प्रयाजश्रेषन्यायेनेदं प्रतिपतिः स्यात्‌, यया प्रयाजशेषेण इवो ्मिघारयतील्यज तच्छेषं संस्कतुंमभिषारणमेवमज्ापि निष्कासः संस्कियत इति प्राप्ते qa: | तिन्‌ पचे निष्कासरधेव संख्ायंद्र वलेन प्राधान्यात्निष्काखमिति विभक्रिव्यच्ययः स्यात्‌ | श्रताऽवमग्ड यस प्राघान्यारर्थकर्म॑त्मेव Cea यदि षातमास्येषु मावग्धयः तदा तद्धमातिरेश्ाय तन्नामनिदशऽस्त, तख तदौ- द्र वयजेषस्ापि क्मान्सरे विजियेागे वाचनिकः, तस्माद यंकमं।

दति माधवीये वेदार्प्रकाभ्र शष्णयजुःसंडिताभाय्ये प्रथम-

RTS ऽषमप्रपाठके दतोयोाऽनुवाकः॥ * ॥ प्म

we तैत्तिरोयसंदिताभाय्ये। [wey wee Wes]

श्ग्रयेऽनींकवते Year निर्वपति साकः QUIT ARR: सान्तपनेभ्ये। मध्यन्दिनं चरुं ATH हमेधिभ्यः सवासां TH सायं चरु पूणा eft परापत सुपणा पुनराप॑त | aaa विक्री UAT इष॒मूज ८ शतक्रतेा | देहि मे ददामिते निमे पेडिनितेदघे। निहारमिन्रिमे इरा निहारं ven

faeuifa ते। मर्दः afew: पुराडाशः सत्त- कपालं निर्ैपति साक सूर्येरोाद्ताम्नेयमष्टाकपालं निर्वपति सोम्यं wey साविकं दाद्‌शकपालः सार- खतं चरं पोष्णं चरुमै॑नद्राम्रमेकाद्‌ शकपालमेन्द्रं चरं वेखकर्मशमेककपालं ॥ २ ॥

इरा faert faxwe ॥ ४ ॥

इति तैत्तिरौयसंहितायां प्रथमकाण्डे ऽष्टमप्रपाटको चतुथाऽनुवाकः ॥ * ॥

द तीये वरूणप्रघामाख्यं दिनीयं चातुमास्यप्वाकं। चतुर्थ

पञ्चमषष्ठेषु साकमेधाख्यं दरतीयं पर्वाच्यते। aw पर्वदिनदये

क + 6 (५ क्त ५ e शा

ऽनुषटेयं | तद्‌1इापस्तम्बः “ततद्चतुषुं aay पृवस्मिन्‌ sayy e AA € ~

क्रम्य TE साकमेधेयजतः' इति। aw प्रथमदिने कतंव्यानि

जपि दर्वींषि विधत्ते “श्रद्मयेऽनीकवते परोडाशमष्टाकपालं

[का०र।प्*८च्च०8] बेदायंप्रकाश | ar

निवपति way द्र्थणाश्यता मरद्ध: सान्तपनेभ्यो मध्यन्दिने खरं मर्धो ग्टदहमेधिभ्यः सवार्सां दुग्धे सायं चर, दति, अनोकवते Gada उद्यता way साकमिन्युरयकाखविधिः, सम्यक्‌ तपनं सन्तपनं तत्सम्बन्धिनः खान्तपना श्रनिष्टविनाभिन इत्यथः । मघो यश्ञः, VY Huy तद्‌ भयवन्ता wafer उभयपालका TYE: | सवासां यजमानस्य यावत्या गावः घन्ति तावतीनां । विहिताखिष्टिषु प्रयमेष्टिदेवतागृणं प्रघ afa “देवासुराः संयत्ता आसन्‌ | साऽ्चिरव्रवौत्‌। ममेय- मनोकवती तन्‌: । तां wet अथयासुरानभिभविथथेति। ते देवा अग्नयेऽनीकवते परोडाभ्रमष्टाकपालं निरवपन्‌ । शो ऽचिरनीकवान्त्छेन भागधेयेन प्रोतः । चतु घधानोकान्यजनयत। तता देवा अभवन्‌। परासुराः। यदग्रयेऽनोकवते परोाडा- जमषटाकपालं नजिन्पति। श्रग्मिमेवानीोकवन्त, खेन भागसेयेन प्रीणाति । साऽग्मिरनीकवान्त्छेन भागसेयेन प्रीतः। चतुधा- मोकानि जनयते" (त्रा०रका०।६ैप्र०।६अ०) दति। चत ग्वपि feq श्रसुरानवरोदधं चठुविधानि सेन्यानि। ख्यादय- are प्रंसति “war वा आदित्योऽपभ्रिरनोकवान्‌ ) aq रश्चयाऽनौकानि। साक खथंणाद्यता निवंपति। साशादे- वास्मा ख्रनीकानि जनयति" (ate) इति। खउष्णलादाटित्य- स्याभ्मित्वं, उच्छा डापेतयोडधुवन्छवतस्लरया भरषराद्र श्मीनामनो- कलं । द्वितीयाया दृष्टदेवताया ad प्रद॑सति “तेऽसुराः

पराजिता यन्तः द्यावाषए्टयिवो उपाश्रयन्‌ a देवा ARR: H 2

a ते्तिरीयसंडिताभव्ये। = [arouses]

सा म्नपनेज्वख्रं निरवपम्‌। तान्‌ द्ावाएथिवीभ्यामेवाभयतः समततपन। UAC: साकपनेभ्यख्चरं निवंपति। यावाण्टथिवी- WIHT तद्‌भयतेा यजमाने भरादव्यान्त्छन्तपतिः' (ब्रा ०) इति। तामसुरान्‌ चावाश्यिवोभ्यामेव हत््लयारपि wraryfaare- भयत ्रसुरानामधल्ताचपरिष्टाखच समतपन्‌ प्रहाराद्युपद्रवेख खन्तापितवन्तः। area प्रशंखति “मध्यन्दिने जिर्वपति। ति fe afeud तपतिः” (ब्रा °) दति । तरिं मध्याञ्कका ले | तेच्िष्ठ- मतिश्रयेन awl यथा भवति तथा खयंख्छपति, fe प्रसिद्ध मेतत्‌। at प्रशंसति ““चरुभवति। सवेत एवैगान्म्तपतिः' (त्रा ०) दति। चरुपाकभाण्डस्य सवंतरप्यमानलात्‌ शजणामपि सर्वतः wait: | ठतोयेषटेरे वता विशेषणं प्रदंसति “a देवाः श विज- fam: em) सवार्सां दुग्धे zeae we निरवपन्‌। आ- भरिता एवाद्यापवसाम। कस्य aes) wa at शा भवि- तेति। स श्रटताऽभवत्‌। तस्याङ्तसख् ara न हि zat अङ्जतस्याञ्नन्ति। Ass HHT Tay Wrara cf | मड्- द्धो ग्टहमेधिभ्य casa तं weg गदमेभिन्याऽजशवुः | तते देवा WAIL) परासुराः wad विदुषो ATT VT मेधिभ्यो गहे जहृति । भवत्यात्मना । पराश भादवो भवः ति” (ate) cfay a रेवा असिं दिने प्रथमेष्या सैन्यानि सम्पा दितोयेष्चा विरधिनऽखुराम्‌ eda: सन्त्य पमः परेदयुरपि जेष्याम इत्यभिप्रेत्य awaited faqa इत्यं विचारितवन्तः । इदं दविरद्य ae वा भवति we at a

[कगर.घन्लंच् ०8] बेदा्थंप्रकाच्च। ५

भविव्चतोति म ज्जायते, तस्मादयं ख भुक्रवन्त एवाद्रिषमोपे वामेति । एतावति विचारकाखे We: पक्ताऽग्डत्‌ । तदामो देवा श्रहतत्वात्‌ तं चरं नेवाज्ितवन्तः, यल््ारेवाः Haw arate तस््ादयुक्रमेवेतत्‌। ततस्ते Tat: परस्परं विचारित- वन्तः । किमिति wa Zarda we Crea दति तता निखित्य श्डमेधिनभ्या wat विजयं प्राप्ता श्रसुराच्च परा- मताः । wha कर्मणि आञ्यभागेा यजतील्यादिना कानि- चिदङ्गानि विधा्न्ते। तज यावदुक्राङ्गापेतमपृवैमिदं कमं न तु दभ्रपुणंमार्विषृतिरिति जेमिजि्विचारितवान्‌। तताऽ्थं- प्राप्तः -सामिधेन्वाद्चभावः। तमिमं fawefaqaracta “ae aya पाकजा क्रियते wal तत्‌। पाकचना वा uafe- यते । यच्ने्माब्धिंभंवति। न साभिसेनीरण्वाह। न प्रयाजा दञ्यन्ते । नाजयाजाः। य णवं वेद्‌ । VATA भवतिः, (ब्राग) इति। awa wafer यदगष्टानं पाक्चा पाकषु पाक- यश्ञवदित्ययेः। तच्छ wwe युक्तं । पाकयत्तं वा श्रन्वाडि- ara: uma उपतिष्टन्त इति yaar) यस्मादचेश्राबरि- रादया म सन्ति तस्नारेतत्कमं पाकयश्चवदेव क्रियते। प्राश्य ay विघन्ते “च्राञ्यमागेा यजति। awea wast मान्तर- fa” (ato) दति) चागवेलायामदेष्छां देवतां प्रजंखति “a- ‘al ग्टहमेधिना चजति। भागसेयेने वेनान्त्छमधं यतिः" (are) ट्ति। उलोच्यमङ्ग विधे “afax fezad यजति म्रति- fem” (ato) इति। ्रङ्गान्तरं विधे (इडान्ता भवति)

४8 तेत्तिसीयसंडिताभा्ये | [का ०१।प्र०८]ख ०8 |

पश्वा वा इडा। पक्रस्नेवापरिष्टाद्मतिविष्टतिः, (are) द्ति। असिद्धं चतुधाकरणाद्युदीच्याङ्गान्तराभावं trafaqaa: भ्ष्टः। तरेवमनुब्राद्यणगतेनेकेनानुवाकन पुवेदिमेऽनषेया amargufafeattae Cat व्याख्याताः | अमुवाकान्तरष दितीयदिने कर्तव्यत्वेन विदिता दृष्टया व्याख्यातव्यास्तचादरोा तावद्गहमेधो यगेषण्डतं fafycy विधातुं weirfa “aed ग्टदमेधोयस्याग्रोयात्‌ | ग्टहमेध्येव स्यात्‌। वि लस्य ay w- ष्यत । यज्ञाञ्रोयात्‌। ्रटदमेधो स्यात्‌। ATS यश्चो waa” (त्रा०६का०।६प्र०।७चर०) tia यदि पतौ गटहमेधोयद्छ चरोायागं YMA तदा यजमानो DZEY यज्ञेन Baar भ- afa किन्त्वस्मिन्‌ we यजमानस्य यन्ना व्यद्धा भवेत्‌। अ- भाजनपरे तु ग्यद्धलदाषो न भवति किन्त ग्टहमेधिवा- भावः । विधत्ते “प्रतिवेशं पदेयः। तस्या्नीयात्‌। ग्टरमेध्येव भवति। are यश्चो aaa” (ate) इ्ति। प्रातिस्िकलत्वेन पल्लीं विशतीति प्रतिवेशः पल्यर्थं ओदनः, तं दल्िणाप्रै पक्रारः परचेधुः। तथा चापस्तम्बः ‘afeurtr पल्याः प्रतिवेश्मेादमं पचतिः दरति पल्ली तमादनमस्नोयात्‌। तता गोाक्ररोाष- दथमभाजनाभावाङु ग्टरमघोयभाजनामावाख। भाजनादोन्‌ विधाहु प्रस्तोति “a Zar खदमेधोयेनेदटा । आशिता अभवन्‌ । AAAI A | श्रन्‌ वत्छानवासयन्‌ | तेम्याऽसुराः ay प्रादि- षन्‌ । सा दवेषु शेकमवित्वा। श्रसुरान्‌ पनरगच्छत्‌' (त्रा) द्ति। wifwat भुक्रवन्तः stata गेचयार ञ्जनं प्रचिप्त-

[Wow Me cos | बेदाथेप्रकाड्धे। ५५

वन्तः, WIAA MIF BAI: | VTA वत्धागवाखयन्‌ सम- पानाथमवाषटजन्‌ | तदानौमसुरा देवानां षमोपे gy प्ररि- तवन्तः, खा च SHY ay देवेषु खानमखन्धा पनरष्यसु- रानेव प्राश्नात्‌ विधत्ते “श्टहमेधौयेने्ा, आचिता भव- न्ति। आ्रञ्चतेऽभ्यश्चते। we वत्सान्‌ वासयन्ति | areas तद्यजमानः चुधं प्रदिशति" (are) इति। तदेतदभिप्रेत्य पुवमाशिता एवाद्य पवखा मेत्यादिदे वविचार Barwa: | अच weawlaafaur ड मन्लावान्नाता तयेोर्विनियागमापस्तम्ब आष श्ररनिष्काखख्य दर्वी पुरयिलषंभमाह्ृय ae रवते पणा दविं परापतेत्यनुद्रुल्यात्तरया waa swage वदृूषमा न स्यात्‌ ब्रह्मा ब्रयाच्लुधोति' इति । पच्यमाने चरो शीर्‌- मष्डवद्वनोग्ता aise उपरि तिष्ठति arse अरनिष्काखः। तस रवते aia we fans सति। प्रथममग््पारमस् “णा दवि परापत सुपणा पुनरापत । aga विक्रोणावडहा द्षमूजेर wamat” इति। ₹हे दविं लं भरनिष्कासेन पणा खतो परापत we प्रतिगच्छ, तत्मसादाद्धमेन तद्नन्यबलेन सुपणा सतो पुनरस्मान्‌ प्रत्यागच्छ। ₹े ्रतक्रता श्रावां वश्व विक्रोणावडे यथा लाकं कचित्छकोयं धनं दत्वा तष्डुला- fea क्रोणाति तदद दमिन्धाय Ow भ्ररनिष्कासं दत्वा तत्त दषमूजं च क्रोशामि! तदिदमृच्यते aa वसुनेव धनेनेव क्रीणावदहा दति दितोयमन््रपारस्तु "दहि मे ददामिते faaafe face facia a दरा निहारं निद

ug तेततिसीयसंहिताभाष्ये। [का०।प्०८अ ०91

ufa ते" इति। Yue मे थद्पे्चितं तत लंदेडि। तव यदपेचितं ace ददामि car wa मम समोपे faufe WAIT, तव समीपेऽहमवस्छापयामि, तदुभयं Taga ग भवति far निङहारमित्‌ पमः पुमनिं तयैव समानोयैव मे समीपे fret नितरां खापय । weafa पनः पुगनिंत्य ते समीपे सखापयामि। यथोक्तं निष्कासहामं wetfa “a gat गृदमेधोयेनेषटा । दषा निष्कासं न्यदधः। अख्मानेव ख cat निहितभाग उपावतिंतेति। तानिङ्रा fafeaara उपा- aaa” (at) इति । उपावतिंता warafaafa, उपावत समागच्छत्‌ । विधत्ते “्टहमेधोयनेषटा i wera निष्कासं fa- दध्यात्‌। wx एवेनं निहितभाग उपावतेतेः" (wre) इति। रामाय प्राप्तमाहवनीयं वारयितुं विधन्े “गारंपल्ये जुहाति, मागघेयेभेवेन ९ समर्धयति (ate) इति। यागकाले wafer कतु स्टषभख्य wee विधत्ते “wawargafa | angie wars सः। श्यो इदियमेव ada यजमाना भाटव्यस्य ङ्क" (ate) fa द्दितोयदिने ऽनष्टेयानि wa vata faut “मर्द्याः क्रीडिभ्यः gtrermmy सप्तकपालं निर्व॑पति साक दधर्येणादयताप्नेयमष्टाकपाखं निवपति साम्ये wey खाविचं दादश्रकपाल weed चरं पाष्णं चर्मेद्धाप्रमे- कादशकपाणमेष््ं चरं वेश्वक्मणमेककपाखंः, इति wwe विष उकलरदविरष्टकसख् च कालभदाप्मयागभंदा Tea: | कोड़ा एषामस्िं दति क्री डिनखदे तत्ीडिलं विशेषणं । ae

{ का १२।य ० च्छ ०8] बे दार्थंप्रीाडे | ue

विषः प्रादठप्रात्तं प्रायन्बद्च प्रजयति “car aay war परां परावतमगच्छत्‌ । श्रपाराधनिति मन्यमानः । साऽत्र Hai क र्द वेदिग्धतीति। तेऽज्ुवम्‌ मरता वरं इकामहे । अथ वयं वेदाम । Tanda प्रथम्‌ इविर्जिद्षाता इति। त एनमध्यक्रोडम्‌ । तत््ोडिनां क्रोडिलं । wae: क्रोडिभ्यः अथम ९ vfafacaa fafa” (are) इति । षरां वरावतम- WAT, अपारां द्रोहमकापे। भीत्या पलायमानः TORT मरतां समोपे किञ्चिद त्रवीत्‌, ठचो षता न ame समोपे गत्वा at वेदिषतीति। ते खं मरता at दके afcara इत्यन्रुवन्‌, दतरभ्बोऽन्धादिग्यः waar निवापो वरः, ततस्ते मरत एमं war पतितं टजमधिङन्ञ ब ङविधेन मल्येनाक्रौ- wa कोडा च॑ ब्टतेाऽयमिति staam: । wareact क्रीडितं fataweus । निर्वापकालं awefa “वाक q- Geran निर्वपति एतस्मिन्‌ वे खाक wer ठटचमरन्स- wey’ (त्रा) इति। एतस्मिलेव लाक दर्यादथयेनावखेाक्ध- मागश्धप्रदेये। वेखदेवपर्वद्यक्रमाप्रेयारिपञ्चकप्रणकं aqe- अघा सपर्वष्छक्रमैन्ाप्रपरथकश्च arguasifafenfa ‘“va- Equa पञ्च दवीरवि। wagrgqy रेद्रष्प्रःः' (Ate) इति । wtiexa uiefa “gus taequiafa| wert बा Uafax उदहरत | Tay War wary zaarafy aaq रेखखरूभंवति। ख्द्धारमेव तं वजमान उद्खरते। earg warefe”’ (ato) इति। अन्याखन्धादिरेवताद्ख

I

ac तैन्तिसीवसंदडिताभ्ये। [wteuineciwes ]

प्रधिकाऽचमित्येतमुद्धारं खत्कषाभिमानमुददरत उत्पादि- तवाम्‌ | fauadeqramefaar देवतां प्रभंसति ““वेश्रकमंख एककपाला भवति । fautaa तेन कमाङि यजमानोाऽव- qa’? (ate) इति। अत्र विनियागसङ्गहः। “ada दे दीति याच्यं मध्वय रौरयेत्‌” । अथ मोर्मांसा | पञ्चमाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितं।

“"साकमेषेष्टयङ्ठिखो दे ख्यः सद्य एव वा ।

WATISEATTRT: सत्वात्‌ प्रृतिवद्‌ FTE ॥

ाङ्गमख्थागुरो सेन प्रातरादेविधानतः।

ओतं सथस्लमन्यकु चादकाक्तेन edd” ॥

लातुमास्येषु साकमेधनामके तीये पर्वणि अयते "अग्न

येऽनीकवते पुरोडाश्रमष्टाकपाखं गिवेपति साक; खर्येशाद्यता ACW: साग्तपनेभ्या मध्यन्दिने we मरद्ध Deaf: खवोासां दुग्धे सायं ee? टति। ता एताल्िख इये द्र काशिना वया प्रते पवष्छन्वाधानादिकं प्रतिपदीषश्िरिति grardiad तदत्‌ । ननु प्रातर्मश्यन्दिगिखायंगरब्देरेकस्मिनने- atfe जयः कालाः तिद्धणाभिरटीगां विहिताः, wat इया- रणक्काः प्रातरादिकाखेषु खकयेषु तासामुपक्रमः परेद्युः भ्रातरादिषु ताः समापनीयाः। तते द्यडकालीनतेति प्राप्त Aa तश्राग्रयेऽनोकवते प्रातरष्टाकपाखं निवेपतीति साङ्गं प्रभानं प्रातःकाखीनतया विधीयते प्रातःअब्दद् खत एकः

[आा०२।प्०लष्य ०४] वेदार्च॑परकाष्े। ` we

मेव प्रातःकालममिधाय पर्यवसूति प्रातरग्निरामित्यास तद्‌ भरनात्‌। तस्मात्‌ साङ्ग waa मातःकाचे वि- धानात्‌ ख्थसकालोगलं ओतं चादकन लन्वाधानाङ्ग Yay: मातरिति कस््यते। खपदे्योदकाडइशोयाम्‌ तस्रारेकाह- कालोना TVA: | सप्तमाध्यायस्य प्रथमपादे fafa |

“fa वैश्वटरेविकारेककपालाद तिरेश्रनं |

साकमेधेषु वरुणप्रघासख्ाद्‌ तायिमः ॥

प्रतावथयंबाडष्यादरन्तिमः सन्िधानतः।

रेनाग्रसार चया wuaafuaaa:” ॥

वैश्वदेवे ावाएयिव्य एककपालः वरुणमरधाखेवु काथ

शककपालसखयेः एयग्‌ ब्राह्मणमावातं | साकमेषेवु Seay एककपालः तस्िम्‌ वैश्वदेविकेककपाणत्राह्णभतिरष्टयं | कुतः । प्रहतिलेन तस्ञिनुपदि मागधर्मबाङ्खयात्‌। aree- मासिकस्य तदिङृतित्वाद्‌ wer एव wafatar उपदिष्टाः ्मोमण्धा हिरण्मय्यो वा सुच भवम्तोत्यादयः। तज बह्ृन्‌- या sara इति प्राप्ते ब्रमः । वार्णप्रघासिकब्राह्मणख्व मत्या खक्ललात्‌ तद्धेवातिरेष्रो युक्तः । रेगाग्मत्राह्यणं तचत्यमे- वातिदिश्छते Seta तदभावात्‌। तसारचथारिदमपि तण- व्यमेव | गमु प्रतिभावादेश्देवेककपाखारे वीरण प्रचासिकवत्‌ घाकमेधीयेऽपि चादकन watfatufegr argqufatwa

वाक्धमिदः व्ययैमिति चेत्‌। न दिरए्सयलाचधिकधमातिदे्राया- 7 2

९५ केति वसंहिताभाष्ये। [का०१।प४०८।अ ०४]

्रशितलात्‌। लस्मादादणप्रघासिकेककपाखन्राहणस्येवातिदे्ः। qwareraa प्रथमपादं* चिन्तितं)

““इखहमेधी यकं लाञ्यभागावित्यशवाद् मीः |

सच्ादकविधि्वा्थेवादा वाधिककमवा॥

परिसष्याय सद्धा्यखादकोऽन्यच वाच वा।

अपूव गदमेधोधं ख्ठादातेा AAMT ॥

अभवाद्‌ः पुनः शत्या दवितीयः सार्थतावज्नात्‌ |

नि्वापवखादकख् खिङ्गत्यन सदहायता॥

चादनेनेव afegtfera प्रशंसनं |

विष्ये कवाक्यता मास्ति aararyrane विधिः तै

nafamaasyea sfcagatea fe |

TaqAAWTSS खङ्धाचाऽङ्गाम्तरेष्वतः॥

ग्यापारेक्याचाद कष्य Vy sere भवेत्‌ ।

पेरू ख निरर्थलादपृव कर्म asa I

आञ्छभागेति नाखापकारक्तभिष्तेरिदं ।

नामत्वादि समं AGIA लप्यते तेन चादकः॥

"मर्द्यो खृरमेधिभ्यः स्वासां दुग्धे araarea:’ tfa fa-

डते गटहमेधीये waa “श्राज्यभागे यजति cfr) wears खेशयः । चेादकप्राप्तयोराच्यभागयोारिड पुनः अवशादनुवा- दोाऽयमिग्या्ः ve: । तथा सति वेय्थ॑प्रसङ्गात्‌ खायेकलाक चादकेतदा क्ये भिंलखितयेो र ाञ्यभागविधायकल्वमभ्वुपेतध्यं ।

* सत्तमपाद इति asta |

{काग्राप्रन्खाच्ल०ड) बेदाथंपकाद्े | ६९

ओषधिद्रष्यनिवापादयोा यथा प्रतिगताः सन्तः बिशतावपि भयमावायारकस्य fey तथाय्यभानावपि fagan qere- wat तता मिखितयोर्बिंधायकलमिति दितीयः पचः । ग्टह- मेधोयविधिवाष्येऽब्रसदगस्येवोवधिद्रव्यतया खिक्गलमिद्ध- wife खिक्काग्तरापेला, तस्मात्‌ प्रहताजिहटे जुतस््ाच्यभाग- कर्मण TY पनः अवणमर्थवारलेन तम्प्र्सायंमिति तीयः ae: । भिन्नप्रकरण्े अलख विध्येकवाकवलायेगार्‌ जयवाद- लमयक्कं, ततखोदकप्राप्तादाच्छभागादिकमंणाऽधिकमाज्यभा- गरूयमङ्गाग्सर मिह विध्यते इति चतुथः oe: । शटिक्या- राञ्धमागयारिह प्रत्यभिज्चानानराङ्गानरत्वं युकं, THT TH भागच्यतिरिश्षशच प्रयाजाचङ्गस्य परिष्ड्लानाचमिद माच्च भागञ्रवशमिति पञ्चमः पशः | आ्रजजभागवबाक्छेन तदिधिखूपः wren प्रथाजादि जिषेधरूपाऽन्याऽयंः परिग्द्येत चादक- ae प्रयाजाद्चशष्टानं वाथ्येतेति रोाषज्रयप्रसङ्गात्‌ न षरिष््या युका, तेन पत्यचविधिरूपार खा दाज्चभा गवाक्यादानमानि- कचाद्‌ कवाक्यमाज्यभागव्यतिरिक्रप्रयाजादयङ्गेव बद्ाचनोाय- fafa षष्टः aa.) ufe चादकस्य प्रत्यङ्ग एयम्‌ व्यापाराः Wet प्रयाजाशङ्गगेाचरयौपारेरेषामतिदेब्नः सिद्धति । ऋञ्छभामगोचरस्वानेन प्रत्यच्चविधिना बाध्तिवात्‌ न चा- दकेनाख्यभागातिरेन्न इत्येवं BETA व्यितुं waa दृद ठ भष्डनुद्धिक्ंशां fara व्यापाराभावेनेक एव चादकख ATT: ) तथा सति अखमपद्‌तिदब्राऽनतिरे्सेति विद्द्ध-

(४1 ले्तिरीयसंिताभा्ये। [का०१।०८अ ०१]

NAS UAT तस्रा्रयाजाद्ङ्गेव्‌ सङ्धाचा ग युक्रः, तेन चारकाऽचाज्यभागकमंखि सङ्ाचनोयः, न चाक्रदोाषापश्तिः। अखल सद्धा चस्योपसंहाररूपलात्‌। आच्धभागयोरोव WHS rene वज्चातशक्रिन्नापनमुपसंहारः। तथा सति श्राच्यभा- गातिरेश्रव्याष्तस्य चादकस्य का नामातिरेश्रतल्िटत्तिरूप- faqguaney:, तचाञ्यभागकमंणि चादकावस्थापनमिति सप्रमः पशः, TTR चतुधा करोत्याप्रेयं चतुधा करोा- तीत्यगयोारुभयोारपि प्रव्यलवचनत्ेन सङूपतादस्तु तत्राप- संहारः | दहतु प्रव्यकपरोाच्यार्वचनचादरकयेर्विंरूपलानलासा य॒क्रः। किन्त प्रत्यक्तवचमेनैव श्राच्यभागविधिषिद्धः चादक- SUA निरथंका, अतस्तस्या उपसंहारा म रक्तः तखयाद- wat ग्टहमेधीया न चादकनान्याङ्गाजि गरडातीतिकर्तव्यता- RAT त॒ प्रत्यक्वचनेगैव पर्यते। एवं सत्युक्ररोषाभावारय- FEA: पक्तोऽभ्युपगण्तव्यः। ननु साङ्गष्यामिष्टो मरल्यचवचन- विदितैरामनरामेः सह सादकातिदिष्टानामनुयाजानां स- awarsyiad:, तददज्रापि विधौयमानयेराच्यभागयेाञखा- THAR: परयाजादयङ्गः सर्वैः सर समखथोऽष्ठ । ग । वैषम्यात्‌ । प्रतावाञ्यभागयाखपकारः HH: STS नामसाम्येन Wea, तस्मात्‌ क्घपापकारभ्यां विधोयमानाभ्यामाञ्यभागाग्यां निरा RUT गहमेधीयः, श्रामनगरामास्ठ्‌ ग क्ततीपकारा इतित ATCT WHAT HT न पूर्यते | तज कुपतापकारैरमयानाच- ्रेखादकन श्ातिदिदैः पूर्यते । तते विधित्रैयपरिडहाराया-

[का०९।प्र०८। च ०8] बेदार्यपरकाद्ने | दश

मनराभेष उपकारे HR सुति afer प्रवतं मानेः प्रयो गवचनेः° खमुचित्धागुष्टापयति ततो वेवम्बात्‌ कुत्ता पकाराञ्चभागविधा- यकेनानेन प्रत्यशवचनेन गठरमेधोयचारका TAA | तस्ा- दविरुतिरूपं साङ्ग मपवे कमं विधोयत इति fegrn: | तचेवान्यशिभ्तितं | | “quragy AT काये काये वान्यानपेकषात्‌। ग काये fafeaaa काये खिष्टरूदादिकं"” ॥ aq रसृदमेधोये आराच्यभागाभ्बामेव निराकाङ्ुवार्‌ way खिष्टशृरादिकं ग॒ कार्यमिति चेत्‌ । मेवं, आच्यभागवदिडहि- ware, यद ग्रये खिष्टरते समवद्यति इृडामुपडयत इति बि- हितं । तस्माद्‌ थावदुक्रं कर्तव्य | तचेवान्यञ्चिन्तितं | “aaa afcagra arfrarafe ara ami अष्तोडादर्भना कवं ATMS नेतरत्‌" ॥ zeae सखि टरत्धाच्थभागवदष्टधा संश्रयं इदि निधाय परिसद्लाथे पञ्चमपशमभ्धपेत्येथं रत्वा चिन्तावतारिता । तज भ्राज्ित्रादिभक्षणं न परिषक्मातं किन्तु तदस्ि। कुतः। we कार्थसेधापा्ागस् तज द्भंगादिति प्रकते ga अच ग्टह मेधोये तदि डाभक्तणं वचमबलेनास्त, खिष्टरृदाक्यप्रापिता परिसद्छा, ae वचनेन निवारि तलात्‌, इतरत्‌ प्राह्धिज्रादि- wee परि सद्लातलान्नञास्ति |

* प्रवतंमानः प्रयोगवचन इत्वसष्तः Ws: |

<2 तेनतिरीवसंदिताभाव्ये। [का,९।पग्नंप्ध०8]

खप्नमाध्यायद्य दतोवपारे fafa | ““सामिकं प्रातं वा खात्‌ तयोः प्रणयनं चुतं । WIGSATHMAT मेवमनामत्येन वापिमः” ॥ WAAAY श्रुयते (इयाः प्रणयति agrenrat यन्ति tfai we सेामिकधमंकमद्भिप्रणयनं aq तरेव ग्रहीतव्यं, Qa: | Gaw सातुमास्यप्रतित्वाभावेन तदोयप्रशयनस्याज् चादकादप्राप्नस्व विथरंलात्‌। दपंमासगतं afanway चादकप्रापितलाद विधेषं, तस्मात्‌ सेमिकख धमा अच प्रण- यननब्रष्देनातिरिश्चन्त दति प्राप्रे Ga: | नायं प्रण्यगज्नष्दः डागिकच्य प्रशयनकर्मणोा wave, किन्तु निर्म॑ग्यबहिंरा- दिश्ब्यवश्चीकिक एव, तता न watfate: 1 यदि प्राङत- प्रणयनस्य प्राप्नलादिधिवेयय्ये तद्यं्यवादसम्बन्भाय तद्धाक्यमस्य। तचेवान्यख्िज्तितं | ““च्राचम्तयोर्म्ययावा पर्वशाशल्रसश्जकात्‌। आआश्न्तये रूर गत्या मयोः पवखाभवेत्‌'” ॥ लस्माद्राभ्वां यन्लीत्यथवाटेन सम्बन्धा पमविधिना war हतमभ्निप्रणयनं चादकप्राप्तमपि भूयत ca तद श्वदेव- श्रना सोययाः wenifaqad । कुतः । भ्रसङ्गकात्‌ । तथा हि "म Saga खन्रवेदिम॒पबपति न शटुनाखी्यै' दत्धु्षरवेदि- प्रतिषेध खयोः पक्णोर्वेदि प्रसयति अप्रलक्कप्रतिषेधायेागात्‌। उकमरवेदिखाप्निप्रण्यनाया तस्मादुष्तरवेदिप्रवक्रिडारखा- कयोरिदमथ्चिप्र्यगनिति प्राते We | अर्‌ वा एतै Swe

[का 8 [Toc ०५ ] वेदां प्रकाशं | ६४

यद्‌ वरूणप्रघासाः साकमेधसेति गममसाधम लमुरुलं मष्य- मयाः पर्वष्णाङ्पन्यसं । aefaur इयोः प्रण्यन्तीति चादक- आप्नमद्भिपरणयनमर्थवादा्थे पुनर्विधाव sat यग्लोव्यर्थवा- VARTA gat दाभ्यं wat गमन मुपन्यस्यते । तस्मा- गमध्यमये7स्तत्मणयमं । न चात्रान्तरवेटेरभावाद्मरणयनाभाव इति ्रद्धनोयं। उपवपतोत्यनारभ्वश्चतेन area त्त रवेयुप- aval विदितत्वात्‌। सा चोकलरवेदिराद्चन्तयोाः पवंणा्निंषे- धाकध्यमयारवतिष्ठते। awreracaet प्रणोताऽत्निविधी- aa एतरयैमेव हि साथ॑वादःं पनविधानं। उक्मधिकरण- इयमेकोश्चत्य वातिंककारेण या fadearsfafead रर्यति। ““श्रनामलाच aera Was War” न । अवे तत्मणयनं जरा खान्तरखमोकतिकं” ॥ आषवनोयाद्निं प्रणयत इति याखानरे मध्यमयोगूतनं प्रणयनं विदितं, तेन समागवचनलारजाप्यपुवै प्रणयनं विधन्त ॥ ° ॥ दति माधवीये वेदार्थप्रकाभे छष्णयजुःसंडिताभाय्े प्रयम- काण्डे ऽ्टमम्रपाठके चतुचौऽनुवाकः॥ *॥

समाय पितृमते पुराडाश षट्कपालं निवपति पिद्भ्ये बर्हिषद धानाः पिद्भ्यऽभिाततेभ्येऽभि-

44

€

९९ तैन्तिसोयसंह्िताभास्ये । [का०९.।प्र.८अ०५|

बाज्धागै दुग्धे मन्धमेतत्ते तत ये च त्वामन्वेतत्ते पि- ताम प्रपितामह ये ख त्वामन्बचं पितरा यथाभागं

eax Teg त्वा वयं म्धवन्मन्दिषीमदि । प्र ` नुनं पृणेव॑न्धुरः स्तृता यासि वशा अनु । याजा न्विन्द्र ते हरौ We

अक्षन्नमीमदन्त we प्रिया अधूषत । अस्तेषत सखभानवेो विप्रा नविष्ठया मती। योजा न्विन्द्र ते इरी । अक्षम्‌ पितराऽमींमदन् पितराऽतींतपन्त पितरा- satan पितरः । परेत पितरः साम्या गम्भीर पथिभिः vat: | अथा पितृन्तसुविदचा£ अपींत यमे- न ये सधमादं मदन्ति। AAT न्वाहुवामह नाराश सन स्तामन पितुखाश्न मन्मभिः! ATW Rb

न रत्‌ मनः पुनः कत्वे दक्षाय जीवसे । ज्योक्‌ ea et पुनः पितरा मने ददत्‌ दैव्यो जनंः। जीवं व्रात सचेमहि। यदन्तरिक्षं एथिवोम्‌त यां ` यन्मातरं पितरं वा जिदिर्सिम। चअप्रिमा aane- नसो गापत्यः HYG दुरिता यानि चकम ATTY माममेमसं ॥ ३ ॥ ` इरी wife चतुखत्बारिध्यब ॥ ४॥

[नाग्र.प्रर। ७०५] बेदाथप्रकाचे | qe

दूति &fadtadiemat प्रथमकारुडे ऽमप्रपादक्षे पञ्चमोऽनुवाकः ५ * ॥

चतुर्थे साकमेधास्छे eae wife प्रधागदर्वीयक्नानि। पश्चमे acrawar महापिढयन्न उच्यते wet mamta watfa विधत्ते “arava पिदठमते otreray षडूपालं नि- व॑पति fam बर्हिषदा धानाः पिदढभ्याऽ्रिनान्तेभ्धाऽभि- वान्यायै eve मन्दं” cfs, featise बन्तोति पिढमान्‌ पिटसखामोत्यथेः । बर्हिषि os बीदनीति बहिंवदः, धानाः waaat:, afgareat woofer, अभिवान्धा कतबत्धा धेनः, Ht यवपिष्टं ufwa fanned cet aa तदिदं vfawed पिटरयश्नसस्य च fazawe विधिमयेवारेनान्नयति “वेश्रदरेवेन पे प्रजापतिः प्रजा AEH) ता वद्णप्रचातेवङ्ण- पाञ्रादमृच्चत्‌ | साकमेधः प्रत्यखापयत्‌। अन्वकोदद्रः निरवा- दयत । farawa gaa छार मग मचत्‌। यद शवश्वेन चजते। WAT एव तद्यजमानः खञते ता बरुणप्रचायेवदणपाश्ा- wrafa) साकमेधः प्रतिष्ठापयति । eaten निरवदयते । fear Gai शाकं गमयति" (त्राण्र्का०।६प्र०।८्अ्०) tf प्रतिपरषमेककषाखालिवेपतोति विधाखमाना चागा- स्येयन्बकाः, तैः mt सद्र sities निःसारितवान्‌। तज खगादिखेकरेदुलेनाव्यन्तप्रशङलात्‌ fees: कर्तव्य इत्य-

भिप्रायः | अचर हेयं पलं पवपशतथा विधन्ते “दक्षतः प्रा- K 2

१८ तैत्िसीयसंहिताभाश्ये। [का०१ iW "< ख०५-

Saran निर्वपति। <faurefe पिदरं (जार) इति । गारंपत्यस्य दङिणदरेभ्रे खिता प्राचोगावोती सल्ुक्रानां हविषां निवापं कुयात्‌, awa पिदणां सम्बन्धि कमं द्किणटत्‌ भरायेण afewat fafa वतेते। ते परं दूषयिता सिद्धान्तं विधन्ते “नादृत्य तत्‌ । outa एवापवीय निवपेत्‌। sua डहिटरेवाख्च पितरचेव्यन्ते"" (are) इति, यचेकाटिष्ट- श्राद्धारेा पितर एव पूज्यन्ते, तज <faurewagi दह लाञ्यभागादिरेवा अभ्रिष्वान्तादिपितरसखेश्धन्ते श्रता रेवान प्रियाया रतेऽवस्यानमुपवीतञ्च | afe पिणं म्रोतिनं खा- fearaqy विथ्यन्तरण दिणाट्त्वं सम्पादयति “nat रेव दच्षिणार्धेऽधिश्रयति। तेन cfaurga” (are) इति। हविःपाकाय गादंपत्यस्य रकिणभागेऽधिश्रयेत्‌। तेने तत्कमं पिटप्रीव्ये «faurecfa भविद्यति। एतदेव काखरूपेण प्रशंसति “सोमाय पिदमते otremy aga fascia: संवत्छरा वै सोमः पिदमान। संवद्छरमेव प्रीणाति पिदभ्धोा afeagit धामाः। ater a पितरो बर्दिषदः। मासानेव प्रीणाति । afer वा खता पुरुषः प्रमोयते । सेाऽखामभ्रि- era भवति? (ate) इति । वसन्ते च्योतिषा यजेतेति विधा- मात्‌ समस संवव्छरत्वं। ख एव पिणं पतिरित्यस्य पिदर मच । मासि fama: क्रियत दति अमावाखाओआद्धाभिषधागात्‌ fuget मासलश्चोपचर्यते। यदि वसन्ते प्रमीयते वन्ता भवति यदि TH Hw इत्यभिधानात्‌ तत्तदृतुरेवताप्रीति-

[का०१।प्र०८। अ ०५] बेदाथप्रकारे | | १९

रेवाखामभ्भिन्‌ wore) भजंनेन कचिदोषत्लष्णलं कचित्छष्णत्वं कचिद टष्णवमि कटे विधं चेविच्यं विधन्त ““बज- SU धाना wafer) wercrarurafafay”’ (are) cf Swarts wararercifa: ear sary राज्य tamer) edtaarmdaat wiefa "पिदगभ्याऽत्रिषवान्तेभ्या wa) अधंमासा वै fwatisfrearat: | अधंमासानेव प्री- काति" (ate) xf ब्दिंषर्‌ामनुहितयागलाग्माखवं | fT व्वाक्लानां यागाभावात्‌ wares | एतख येषै यज्वानः ते पितरो afeue इत्यादिना वच्छयते। waaet प्रप्रंसति “श्रभिवान्यायै दुग्धे भवति। साहि पिद्रदेवत्यं Ze” (Ae) दति । पिट्देवत्यं पिद्रदेवताभ्यो हितं । war: परषाः पितरो भवन्ति, अभिवान्या ख aaaefa बजातीयवाशलच् तेषां प्रोतिः। यद्‌ क्रमापस्तम्बेन ' 'उद्वासमकाले धाना sare वि- waaay fart आज्येन संयाति wit: पिष्टानामा- दता GA ला श्रभिवान्यायै दुग्धस्यार्॑शरावे सक्नूनाष्येकयेचु- भलाकय्ृकाण्डेम वा दचिणाम्‌ खस्तिःप्रसव्यमनारभ्यापमन्व- fr इति । तचार्ध्॑ररावे मन्थनं विधत्ते “age, तन्मन - याणां । उपर्य देवानां । ad: fazut) अधं उपमन्धति। wat fe farwi? (are) xf भुञ्जाना are: पाचपृषे- मेव चुतमिच्छन्ति, प्रयाजरेवता जङगतेनापरितनाच्यभागेम द्यन्ति, अधोभागेन हविरभिचारणात्‌। अरित चेप- रिभागं . देवेभ्यो ला अधभागं खधा farw: frat

© तेत्तिसयसंडिताभाष्ये। [कारर।प०८।अ ०५]

जिन्वेति war निब्नग्तोति तदिधानाकरेतरछ्वंमभिप्रेश्य यत्‌ पणंमित्या क्रं । इकु्रलाकां विधन्त ““एकथोपमन्धति wat fe faewi’ (are) दति । यदेकमेक सम्भरत्‌ पिढरेवत्थानि ufcarer पिदणामेकलण्ड्याप्रोतिः प्रिद्धा। दक्जिणामुखलं विधन्ते “'दशिणापमन्धति। cfeurefe पिदा” (are) इति। are देवा दलि पितर cangr दचिणादिक्‌- ग्रोतिः प्रसिद्धा । wanet weet विधन्त “.अनारनग्यापमन्धति। तद्धि पिन्‌ गच्छति (ate) इति, उतोयसवनमताशिरारोा मन्धनं wal गिबध्य मन्यति ad gaat भियं, wa त्वनारग्य बन्धम मला इस्ताभ्वामेवापमन्धति ae द ववैलचश्छात्‌ पिढणां fad) यदुक्रमापस्तम्बेन न प्राचीं वेदिमद्धन्ति पिटयज्नो fe ग <feut देवयजो wi दि्रावन्तरोद्धव्य'दति। तामाधरेयीं दिष्रमङ्गुष्ा fafeur fart “cat दिशं वेदिमद्धन्ति। उमये fe देवाख पितरखेच्यन्तेःः (ate) इति। तचा az qafad देविकवेलचष्छं wae faust “चतु खल क्रिभमवति। सवा wafem: पितरः । werat भवति । खाता fe देवा- ati मध्वतोऽत्रिराधीयते। अन्ता fe देवानामाधीयते। वर्वीयानिश्र cargafa area” (ato) tii रौविकी वेदिर्दीधा न तु समचतुरखा, te तु सषमण्तुरसेति या- tia: । अभिषु प्रकारविथेषं खजकारो दज्ञयति “प्रतिदिनं खक्रथोाऽवान्तररेशान्‌ प्रति मध्यानि cia परितः कटादि- भिराच्छादमं विषक्तं “परिश्रयति aafeat fe पिट

[का ०र।प्न्सच०५) बेदाचंप्रकाश्चे | wR

erat लगुखलाकात्‌'' (wre) tf syed विधने “चत्‌ पहि fev agamt: चदन्तरा। तद्मनुखाशां। चक्ष wei तत्पिद्धणां । eae बरहिभंवति area’ (ate) cfr पर्षि पवंघन्भा दिनं faa तादृषं afecftfenarcuai fad) wa एव बरदिंलंवगब्रा ह्ये भूयते श्रजापतिवं sre: wader वेड ख रमा न हिनस्ति" दति “ओषधीनामहि- ara’ इति च। यदन्तरा wad fed तनमनुब्धाणां भियं Vfarfamwe तेरश्चातलात्‌। oftaie खमुखव्यं forget fra afxat <fewrast fawe “<feut शृणाति। efaurafg farut” (are) इति । षड्ुक्रमापस्तम्बेन “आस- wears after चिः neal वेदि ण्न पर्वे्योद्धवबान्धारव- माणकिरस्तुणम्‌ प्रतिपरथयो डवः wor’ दति । प्रबव्यमप्रदक्ि- wa अया भवति aati afezancfauancfaqarat wewe अवतं fers “fa: पर्चति । तीये बा इते शोके स्तिरः । तानेव प्रोशाति। fe: पनः पर्येति । बट्‌ सम्पद्यन्ते । बद्धा Waa | दतमेव प्रीणाति (wre) इति Kat गः खाकादारभ्व तीयः प्डिलाकः dena: qiarnfce- दूङधभाविनात्‌। म्रस्तरण्याबन्तकमासादमं विधन्ते “amet चजुषा VWI | प्रमाथका यजमानः Bal यन Wr यात्‌। ऋमावतवः खात्‌। कलष्णोमेव VIA न प्रमायुका भवति | गानायतनः' (ate) दति । ग्टक्लीधात्‌ सादयेदिति, दङिषपरिधिदकंवमभिपरेद्य faut “ovr परिधीन्‌ परि

x तेतिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प्र०८।अ ०५]

दध्यात्‌ । Baa यजमानं परिग्टह्ञोयात्‌। यन्न परिदध्यात्‌ रासि amy war Br परिधौ परिदधाति। रचषा- AWWA | श्रयो खव्योरेव यजमानमुत्डजति' (ato) दति । मध्यमोात्तराविति खजेऽभिहितं | रविषामनुक्रमेण सादनं विधन्ते “यन्चीपि Wife दवोशखद्‌ाइरेयुः | चयस्य एषा साकं प्रमोयेरम्‌। एकंकमनु चोनगान्यदादरन्ति। एकक एषा- Hag: प्रमोयते” (ate) thai उद्ाररयराशदयेयुः, wat यजमा नबन्धू्ना मध्ये, WIE: टद्धबालामुक्रमगताः, एतेषां मध्ये एकेक एव प्रमीयते न तु य॒गपत्‌। दक्चिणतः कञ्निपूपबदंण मा शन मभ्वद्चनमुद क्‌ कमिल्येकक्न्न श्रासायेति खरे दुक्तं तद्धिधन्ते “कशिपु कथ्रिपव्याय। उपबरंणमुपबर- चाय, श्राक्ननमाच्चन्याय। भ्रभ्यश्चनमन्यच्जन्याय | यथाभाग- मेवेनान्‌ प्रीणाति" (ate) cfr किप द.लपृरितज्नययादि, उपमरणं शिरस श्राधारः, कश्िपुप्रर्टतीन्यदा दर कीत्यनुवतेते। कथचिपुभ्रियः कथिपव्यः पिता, तत्यरिताषा्थे afirq सादयेत्‌ एवमन्यत्‌ । तथा शत्येनान्‌ fogs खस्रभागमनतिक्रम्य तेा- wafa) तरेवमन्‌त्राह्मणगतेनानुवाकन faery ₹विरासषा- दनपर्यन्तः पर्वप्रयोगाऽभिदितः श्रनवाकान्तरेण घामिधे- न्यादिक उन्तरप्रयेागाऽभिधीयते। तचाध्वयाः प्रेषमन््मत्पाद्य मन्तं व्याचष्टे “aad caw: faaw: समिध्यमानायाननरी- wre, उभये fe care farce” (ब्रा०र्का°

द्प्र०।८अ०) इति देवानां fagut चापकारो arsfz:

[का०र।प्रण्ख०५] बेदाथंप्रारे । OR

TH) उ शन्तस्खेव्येताष्चं सामिभेनोलेन fart ““एकाम- ग्वाइ । एका fe faeet’ (are) ef. तख्यामादटत्तिं वि- ua ““जिरग्बाह । fafe देवानां" (are) इति । चारक- आन्नावाघारो wwefa “ज्राघारावाचारयति। यज्ञपरषा- रमन्तरित्येः (are) दति यश्नपर्षार्यक्चांशरयारलापाय। वरणं पर्युदखति “नायं टणोते। न Warts यदार्षेयं SOA) यद्धातारं । प्रमायुका यजमानः A भ्रमायकोा हाता) तस्राश्न STA) यजमानख्छ हातुर्जापोथायःः (are) द्ति। अ्रभ्मिदेवा हाता देवान्‌ य्रित्यादिनिगदपाढ श्रा Waare । निगदावसाने faywet मानुष इत्यादिनामेा- चारणं Geared, बर्दिनामकं चतुथं vert निषेधति “aqafer: प्रयाजान्‌ यजति। प्रजा वै aft. प्रजा एव खव्योारुल्खजति'ः (त्रा ०) इति । चादकप्राप्तावाञ्यभाने प्रच सति ““श्राच्यभागा थजति। यश्नस्छेव wordt गान्तरोति"" (त्रा) efi ₹विःप्रचारकाले प्राचोनावीतं विधन्ते (प्रासोनावीती ara यजति। forza fe, एषाङतिःः' (are) cf चतुर वदानमपवदितं fara ““पञ्चज्ृलाऽवद्यति। चञ्च Gar देवताः । इ पुरोऽनुवाक्ये याज्या देवता वषट्कारः AT Ua wreatfa” (are) इति। ay dra ufefaa:, लया fe a: पितर दत्धुभे प्राऽनुवाक्ये, ay ata fuafe: संविदान Laat याज्या, पिदमान्‌ सोमा देवता, वषट्कारः, AT एताः परञ्च देवता Sy) एककरेवतार्थे fay शविः व्वविच्छिन्नाव-

L

es Sfactrdfeanma | [का०१।प्०८अ ०५]

दानं विधत्ते “amaaaufa | wary ara” (त्रा ०) द्ति। ALIGN: “ABTA समाय पिदरमतेऽमु wif संप्रव्यति सरृत्पुरोडाभ्रस्या वच्चति wyrarat ware’ via Tat: प्रोऽगुवाक्यथारेकस्या याज्धायाञ्च विधिं ममि निधाय uvefa “aa: Gar परोऽगु वाक्ययाइ । अरश- यति हितीकया) नमयति याज्या । ada वा इता लाके पितरः। श्र एवेनान्‌ पूवेया पुरोाऽनुवाक्ययात्था- जयति । राचिये इितीयया। Var याज्यया गमयति" (ato) इति । ay शाम प्रचिकित इत्यनया पर्वया पिद्रभ्या विः प्रक्ष कथितवाम्‌ भवति। व्या fe गः पितर दत्यमया दितौयया पदम प्रति दकिनंति। ay जाम पिद्रभिरिव्यनया agfa: पिद्धन्‌ ममयति याज्या पिद्णां कतीयलकवतिलादज मन्लजिलं oi किञ्च भिभि्मर्ः करमेणङा tare पिदूनागीय दविः प्रति तानागमयत्येव। वेरेरुत्तरत उपविश्छावदाय दकिशाम॒ख वेदिमतिक्रगथोद- सूमुखर्कष्टन्‌ जुहाति । अर तु तदपरोल्धं Bway We "दकि छतेाऽवदाचाभिचायोादङतिक्रम्य <fauraefesr रति | लरेतदिधम्ते ““दकिशताऽवदाय। उदङ्तिक्रामति ara’ (ate) इति। ्राञ्रावयास्त्‌ ओाषद्धाषडिति मग्ल्यमपवरितुः क्रमे farw “श्रा खधेत्या्आवयति। we auf प्रत्या ख्रावबति। खधा गम दति वषटकरोाति। खधाकारो डि fezui” (ato) इति । fuga प्रति अद्रव्यं तस्य wae

[ का०६।प्०८।य्ब ०६ | TTT | o

खधाकारो वाचकः, अत ज्राज्ावयेत्यादिष्रब्टान्‌ न A च- सात्‌ खधाकारः foget भियः। विधिवाक्ये arerea ard जचलारक्रमं प्रशंदति “Grand यजति। सोमप्रयाजा fe पि- तरः। सामं पिदमन्तं चजति। संवत्छरो वै सोमः पिटमाम्‌। संवन्छरम्नेव तद्यजति । fara बरवा यजति। येने अञ्वा- भः। ते पितरा बर्हिवदः। तानेव तद्चजति। पिदनभ्निष्वा- कान्‌ यजति) ये वा अयश्वानोा avatar) ते पितरो- sfraret: । तानेव तद्यजति” (wre) cfr. सोमः प्रमं war येषां पिदरं ते शोमप्रचाजाः, पिद्र्ञामिवेन aw wed यक्त, degra तु समख पूवमेव । इह खाक ae हला पिदरखाकं प्राप्ताः बर्हिषदः, cw यञ्जरदह्िताः ze- मेधिना ये weer ते पिदलाकं प्राय afgarm sea faswesqat रेवतामपवदितुं fare “afi कव्यवाहनं यजति! य va farwrafa: | तमेव तद्यजति | रथा चथा- प्रिर खिष्टतं यजति । तादूगेव aa” (ate) इति fore हविः wel तदहतोति कव्यवाहनः । अत एवान्य श्रुयते चचा वा WHAT शव्यवाहनोा देवानां कव्यवाहमः पिदश सर्ता असरार्ाः इति मख्थव्राहणे Gai wre हवीषि विधाव एते aaa एकारश मन्ता श्रान्राताः। तश्र विनियोगमापस्तमः “हविःशेषान्‌ सन्पोक्ाव पिष्छाम्‌ wat तिखषु unity निदधति पर्वा दकिणस्यामपरस्वा-

faaae तेति ये च लामज्धि्ेतेः प्रति यन्तं इति, L 2

eg तेत्तिसीयसंहिताभष्ये। [का०र।प्र०८।चअ ०१ |

सन्योखाय सम्यक्‌ ALATA Way “एतत्ते तत ये च त्वामन्वेतत्ते पितामह प्रपितामह यं च त्वामनु" इति! तत ₹हे पितः तुभ्यं एतत्पिण्डोङतमन्नं दत्तं ये चान्ये लामन्‌- वर्तन्ते तेभ्याऽणेवद्‌न्तं | मध्यममन्ते ये च तामनित्यनुषङ्गः। प्रपितामरमन्ले एतत्त इत्यनुषङ्गः | विधन्ते “एतत्ते तत ये च ल्वामज्विति तिषषु सक्रोषु निद्धाति। awreredrara, पुरुषान्नाम म रन्ति । एतावन्तो होच्यन्तेः' (HT) ThA I aqrnag तत पितामह प्रपितामहेत्येवं खाधारणबब्दनि- Ga. छतः तस्ाक्षाकेऽपाढतोयात्‌ पुरुषात्‌ प्रपितामदहपर्यन्तं सम्बन्धविश्ेषेरेव व्यवहरन्ति, म तु तदीयं रेवद न्तविष्णयमादि मामोखारयज्ति। यस्मात्‌ wauargy पिच्रादयस्तय एव पश्यन्ते न दपरितनाः, तस्मादजापि जयाणां निर्दे am: | ae: “we पितरो यथाभागं मन्दध्वं” Temicar faa “queen ला वयं” इत्येन्धियचो दवमोयमुपतिष्न्त दूति । ₹ पितरः, अच खक्रिगतपिण्डेषु खखभागममतिक्रम्य wet भवत । मन्दष्वमिति पदस्छाभिप्रायं व्याचष्टे “aN पितरो यथाभागं मन्दष्वनमितव्धाह। slat fe पितरः” (aro) इति। यस्मात्‌ पितरो खष्नाभोलासस्मात्‌ खख- भागादूद्धै wat वारयितुं विखम्मेष मन्दध्वमि्युष्यते | fara “seer निच्रामन्षि। एषा वे मनुव्या्णां fea aaa तदिभ्रमनुनिक्रामन्ति (ate) इति । ` पिदलद्‌- आयां <feur दिक प्राप्ता! ततः पुव मनुब्यतादशायामु-

[ का०२।प्०८। ख ०५ ] वेदार्थप्रकाशे। ` ae

न्तरा दिगेव परिर्निव्यते 1 हवनीयापस्छानमन्तपारस्तु ““सखन्द्शं त्वा वयं मघवन न्दिषोमहि! प्र aa पृणंवन्धुरः स्तता यासि amy अनु योजा fora ed” इति रे मचवम्‌ Bet YE FETINITATHT GR at म- मन्दिषीमहि वयं तरप॑यामः। लम्यसमह्‌कीदंविभिः qdaayt: परिप्रितरथयष्ष्टाऽस्माभिः Wa: खम्‌ वश्रानभीष्टान्‌ दाम्‌ अनुल च्छ मुं प्रयासि प्रायेणागमिग्यसि। रे ox a शरो तवाञ्चै योजानु रये नियुक्ता fer fare ““्राशवनोय- मुपतिषठनत | ware | तद्वति | यत्तया वनय । wares चरन्ति दति । आहवनीये gtisafea खति तमुपेच्याय तद्‌ाऽन्यज पेटकवेदि मध्यस्येऽप्र चरन्तीति यत्‌ तेनादौ fargaa एन माषहवनीयमपखपन्येव तत्समापणायापस्थानमिव्ययंः। उप- खानस्यावधिं fare “श्रातमितार्पतिष्टन्ते, अरग्निमेवाप- दष्टारं wars fuefacacaai” (ate) एति। आतमिता- राम्बानेः, WEBI मग्तमचारयता यावता कालेन ar नि- tea स्वा निभंवति तावदु पस्छातव्यं । तेनापख्ानेगाभ्रिमेव afed कृत्वा पदम्‌ खभागप्ररामेन विष्ष्टवन्ता भवन्ति ¦ मन्तगतद्य सुखन्दश्मिल्येतसाभिप्रायं व्याचष्टे “wat वा एते प्राणानां गच्छन्ति । य श्रातमितारुपतिष्ठन्ते। gay ला वयमित्याह | प्राणो वे सुषन्दुक्‌ | प्राणमेवात्मन्द धते? (ब्रा °) दति। -अासनिरोधेन म्लानिं प्राप्रेषु serefatred माम पराणमिरोाधपरिहारः, तदेतदभिप्रेत्य भाणे वे सुषन्द्‌गिल्यु-

क तेत्तिसीवसंडि वाभाय्ये । [का०१।प्र०८अ ०४]

ते asa परिइतनिरोाधः प्राणः स wae acre, तं gant atfafa aa योजनीयं यजेति पदस्याभिप्रा्- are “Cara जिते इरी Cae! प्राणमेव प॒नरयङ्क" (ate) इति। यथा लदीधावन्धो रये यक्षी शवं प्राख्म- arg योजये्यभिप्रायः । कच्यः। अय नारपत्यमुपतिष्टन्त “अशञमोमदम्त Wa प्रिया wera were खभानवोा विप्रा शविष्ठा मतो । चाजा fr ते दरौ" tf अलम्‌ पितरो ₹हविरश्रितवन्तः अमोमदन्त we इष्टाः दियतः भरियास्तभुरवाधूषत इवि्भौजगसोक्वेण निरःप्रश्तयङ्गानि अकन्पयन्त, खभानवः वपि जनितेन खकोयेन तेजसा भा- समानाः, विप्राः भाजनटघ्या ayer: घन्तः, भविष्या मतौ अतिज्रयेन बतगया बद्धा अस्ताषत ग्रमिषटमेतदिव्यादि- वचनैः wfa aaa: | याजे्यादि aren fara “we लमोमदन्त रीति गारपत्यमृपतिष्ठन्तेः (ate) दति । नन्वस्ष- जिश्यादिमभ्तः पिदप्रतिपादकः, उपस्येयब्हु॒ गार्पत्य इति वेयधिकरष्यमाद्य भन्तस्यापेरितशेषपुरणेन वै यधिकरण्ठ- परिहारं अतिरेव दर्शयति “अ्रशजमीमदम्ताय वलेापतिष्टा- मह दति वावेतद्‌ा ङ (त्रा ०) इति। पितरो भक्वन्तेा Were, अथ तदा afed त्वामपतिष्टामह cad मग्तवाक्यमार । ame मचवज्जिन्रेत्येतावपि wearafqatay व्याख्येया | WoT पर मेयर्ययक्र इति तयारथैः। कश्पः। प्राचीनावीतं शला वा हार्यं प्नमभिप्रपद्चग्ते ““ अ्रत्तब्‌ पितरोऽमीमदन्त

hig ०४] वेदार्थं प्रकाद्धे | ee

दितरेाऽलोटपन्त पितरोऽमोग्टजन्त पितरः" cf अरतीटपन्त अस्मां च तर्पयन्तः, aia असनान्‌ Miia: | we खचकारः अाखान्तरमन््मपि विजियु्क .अ्रमोमदन्त पितरः म्या दत्यातमितारूपतिष्टन्तेः एति, तरेतदुषखानं विद्‌- धानः पूर्ववदैयधिकरष्छं परिररति “श्रमोमदन्त पितरः साम्या दव्यभिप्रपद्यन्ते। अमोमदन्त पितरोऽथ व्ाभिप्रप- uray इति वावेतदाद (are) इति। wer ata पितरः साम्या दति wareart fora प्रदादइयतीति। weg “ata पितरः Siar want: पथिभिः ga) wer पिदन्द्हुकि- ware Wha Vas GS सधमादं arf” दति & sean: पितरः पथिभिः परोत पराद्य wera मच्छतेति। कोदृशः afafar: | waht: Berga: wa: पूवे wa: प्रहतैः । अथ तदा aera amr तस्मिन्‌ पिषटलाके अमेन साकं चे पितरः धमाद बदस्यागस्यसाद यथा भवति तया मरन्ति vafa, तान्‌ सुविदजरान्‌ सुष्टु afeaa चिरवाखेन तत्व ट ाकज्ञान्‌ पिद्धनपि युयमित प्राञ्रुत। कर्षः । ममे न्वाङवा मह दति मनखतोभिरूपतिष्टक cfr freq we AGATE: WISH “मना ग्वाहवामदे ATTIALET सा- ae foewrg wafa:” एति। भाराज्नःमेन मनुव्यप्र्षा- योग्येन स्तोमेन awakes पिदणामपि मन्मभिः मननोचे- वाक्यैः मनः पिस्यज्नानुष्टानपरं few म fad आवामहे श्रहबामः। wa दितीया “at ग एतु मसः पुनः क्रे

<° ते्तिरोयसंडिताभाव्ये। [शार।पर्र्ध०६|

दसाय जीवसे व्याक्‌ च खये THY इति। क्रले कमानष्टा- गाय cara त्लत्छामथ्याय जवसे जीवितुं, ara चिरं aa इशे द्रषटुञ्च योग्यं मन अरगत्य नोऽस्मान्‌ पुनरत अस- छत्‌ WAT! अथ दरतोया “पुनन: पितरो मना ददात देव्यो WA: | जीवं त्रात सचेमहि cai ₹े पितरः Tair जगः देवखम्बस्धिपुरुषसमूहः नोऽस्माकं मनः कमोनुष्टागपर्‌ं fad ददातु send प्रयच्छतु | वयमपि ard संवक्छर- सङ्कातरूपं जोवं जोवनं सचेमहि सेवेमहि । क्यः, यदन्त frefafa wer गादेपत्यमपतिष्ठत इति। wee “यद्‌- तरिष्ठं एथिवीमृत ut यश्मातरं पितरं वा जिदिष्टसिम) अभ्रिमा तस््ादेनखा areca: saga दुरिता यानि "वम करोतु मामनेनसं" इति। एयथिवययादीन्‌ Sarr मनसा fattfea डिंसितुमिच्छम .यद्यालरं पितरं वा हि- श्ित॒मिच्छमेति aq तस्नात्छवस्नादेनसः पापात्‌ गापत्यो at merge अन्यान्यपि दुरितानि यानि waa तेभ्याऽपि मुञ्चत माममेगसं ख्वपापरहितं ATID यदुक्रमापस्तम्बेन 'उदकुम्भ- मादाय यजमानः शएन्ध्तां पितर इति fa: प्रसव्यं वेदिं परिषिञ्चन्‌ पथति' दति । तदे तदिधन्ते “aa: परिषिञ्चति, माजवल्येवेलान्‌ । अरयो aaa” (ate) इति। एनान्‌ fama ated प्रशसति “ष्यति प्रजया asia: य एवं aq” (ato) इति । चतुरथप्रयाजवत्‌ बहदिनंमकं प्रथमान्‌ याजं निषेधति “श्रपबहिषावनुयाज यजति। प्रजा वे बर्हिः

[का०९।प०~। श्च ०५] बेदार्थप्रकादे | ८९

प्रजा एव ग्टत्यार्‌त्टलतिः (ato) इति 1 बर्थ गवर्जनात्‌ | प्रयाजानूयाजान्‌ wef “wat: प्रयाजान्‌ asf | दावनुयाज | GS सम्पद्यन्ते | वद्धा ऋतवः | Wawa प्रीशा- fa” (ate) इति। GIR चुक्रा मे यश्चमन्वासाता इति यजमानः संप्रे्तोति प्रेषागुसारेण गारंपत्थखमोप खपवि- Slat: Wea: प्ंपाजनयनपरय् यदन्वासममवेो चत्‌ AY पल्रोसंया्जांख सादकप्राप्तान्‌ प्रतिजिषेधति “न पल्यन्वास्ते। न संयाजयन्ति, यत्पल्बन्वासीत । यत्छयाजयेयुः। प्रमायका Wal aaa न संयाजयन्ि। पनिं गोपीथाय (ato) fat wa विनियागखन्गदः।

“gan इति ow जम्‌ वेधाः arey पिष्डकाम्‌।

जयुररेतयुपस्यानं Ward: सुबन्दश्रं ॥

wefafa प्रतोकेऽपग्रेखथा्षम्‌ दचिणागलं |

परतेति प्रवाद्याय मन आाथ्ेश्पखितिः॥

यत्‌ पञ्चि मान्धुपसानं मन्ता दादर वर्णिताः | इति ।

अय mater) cwararee डितीयपारे fafa “aqararsaaral वा धानानां न farva | HAW: SAITUSAT ATAaTATSS बाथ्यतेःः॥ awfizay षिः fafeqgaa ‘fama afeagir

wat: इति। wanda we धान्यमभिधीयते। तासां

धानानामवचाते स्ति खक्रभावापनतः धानालमेव विनश्येत, x

स्क तेन्तियीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०८अ०५।

अतस्तायामविनाशाय नाम्धयवचात दति qa : पकः । घाना अवरन्तव्या इति We सारकवाक्यं, तस्िंख वाक्ये भजन- खन्पादितं धानालं पवेभावि, पयाद्धावो aaaia दति कमः प्रतीयते | तं बाधिला प्रचमताऽवचाते सति नालस्ि धानाव्- atm, अवघातस्य पदार्थ बाधादरं तडुमंस्छ क्रममाजस्छ बाधनं, तस्मादवरुन्तव्याः। तदेवाधिकरणफं वातिंककारमते- TT wala | “Qqg म तमं मन्ये प्रातं वा क्रमाम्रात्‌। मतमं Wad धर्ममाजादाद्यस्य लाघवात्‌? ॥

मरापिदयज्ञे एवं अयते “पिदढरम्याऽभ्रिववान्तेभ्याऽभिवान्वायै दुग्धे aa? दति । क्तवा घेनुरभिवान्या, दुग्ध xa ufwa afaar: सक्रवा मन्धः। तच यत्पेषणं तचल प्रारृतं 1 कुतः। क मव्यत्यायात्‌। प्रतो fe प्रथमतः पेषणं पञ्चात्‌ पुरोाडा्- अपणं । अच तु प्रथमतः अपेन धानाः सन्वाद्च पञ्चात्‌ सक्रभावायच पेवणं। त समाल्लृतनमिति WA Wa) चादक- प्राप्तप्राह्टतपेषणतत्कमयेङ्भयोब धगर वात्‌ BARTS बाध्यं | चेषणपदार्थस्ठु स एषेति तदधम TIAA दत्थादयाऽच क- Aart: lo ॥ |

इति माधवीये वेदारथप्रकाजे रष्णयजःसंडिताभाये प्रथम काण्डेऽषटमप्रपाठके पञ्चमोाऽनुवाकः॥ * ॥

(का०२।पण्नख न्द्‌] STITT | a

प्रतिपुरुषमेककपालाम्‌ निर्धपत्येकमतिरिक्तं याब॑- न्तो WIT: सस्तेभ्यः कम॑करं TATE शमीसि भ्म य- जमानस्व शम मे eH रव रुद्रो न दितीयाय wer WA रद्र UR जषस्वेष A GX भागः सह सवला- म्बिकया तं जुषस्व मेषजं गवेऽश्वाय पुर॑षाय मेषजमथे अस्मभ्यं भेषज? सुभेषजं ॥ ९ ॥

यथाऽसति। सुगं मेषाय मेष्या wart रद्रम॑दि-

मद्व देवं च्यम्बकं। यथा नः ओय॑सस्करद्यथा AT व~ ~

स्यसस्करद्यथा नः पशमतः करद्यथा AT व्यवसाय- यात्‌। -व्यम्बकं यजाम सुगन्धिं पुष्टिवधनं। उवी- waftra बन्धनास्मत्येोर्मुक्षीय aaa | रष ते शुद्र भागस्तं YTS तेनावसेन परे मूजवतेऽतीश्यवत- तथम्बा पिनाकडस्तः छत्तिवासाः ॥ २॥

सुभषजमिहि चीणि च ॥ gy

इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे ऽ्टमप्रपाठके षष्ठोऽनुवाकः ॥ » ।

पञ्चमे fazagrsfufen: | षडे WTI: साक- मेभभरेवा उच्यन्ते, तान्‌ विधन्त ““प्रतिपृरुषमेककपालान्‌ निवं- पत्ेकमतिरिक्र"' दृति। af<fy प्रच्॑सति “प्रतिपृङ्षमेककपा-

2 2

<s लेत्तिरोबसंडिताभाश्चे। [का०९।६०८।अ ०९]

काम्‌ निर्व॑पति जाता एव प्रा रद्राजजिरवद्यते। एक- मतिरिक्रं । afamarat एव प्रजा हद्रान्निरवदयते। एक- कपाला भवन्ति एक्रभैव wx निरवदयते" (्रा०९का०। दप्र०।९ण०्अ०) Tia | करम्भवाक्धवन्नेकंतवाक्यवचख व्याख्येयं | मुख्यविधिखन्निधा यावन्त टत्यादय एकादग्रमन्ता भ्रालाताः। कषयः “"यावन्ा war: wee: want” tfa faqa- Arey यजमाने जपतीति। we भवा मनुखा गञ्चाः, ते ad मावन्त दर खिताः तेभ्यः सर्वेभ्यः कं सुखं अकरं ware | अपि तेषु gtremy चादकप्राप्तमभिचारणं निषेधति। ""माभिचारयति । यदभिचारयेत्‌ । अन्तरवचारिण «x कुयात्‌" (ate) इति, शद्रमनिषटकारिणं acca, अन्तरवचा- fra रषष्यान्तःपरविश्छ अस्मानवरोद्धुं चरन्तं । कश्पः। तान- भिधा्यानभिचायं वादाखाम्तर्वेद्यामासद्य पष्नाः अरमासो- ति मूते समावपति इति कषंकेन्रीद्यादिवोजानि बङ्करोतुं शकटादिना पुटगब्रन्भमं feat तरिर मूतशरब्देनष्ते | पाटष्ड “पभरना wats wa यजमानस्य मं मे यच्छ" ti रे मृत भच्यैस्तणा दिभिर्वीजिखोरेतलात्‌ wat अमासि अते यजमामस्स मेऽध्वयाख सुखं यच्छ । कश्यः “एक एव agi न हदितोयाय ae” इति दचिण्मेरकाल्युकं धुपाया- ड्रति उक्रपुवंमवान्तरदेश्रं गलेति । ext sare एवास्ति दितोयाय न aq दितीया agi न कोाऽप्यवखितः। विधन्त “arent यजन्ति । तद्धि age भागधेयं । cat few fsa

[का ०९।्०८। अ og] बेदा्प्रकान्न | च्चै

शवा चे axe दिक्‌, qreraa दिनि इद्रः facet” (are) इति । कर्णः WS Ce WAT एकां पुरोडाशरमुपवपत्धत ते पश्ुरितिवा ta मगसाध्यायम्‌ चदि न द्विव्ादारयुसते पद्ररुरिति ब्रूयादिति sraentr मषके- frargga: पांसरा्जिः। wee “age दद्र Te जुष" दति । ह &E मूषक प्रियः as: 1 wag सेवख् । fauw “SPT वा अ्रपश्टुकाथा MIE नातिष्ठत । war ते पटुरिति fafeay दिनात्‌, waa इष्टि) aaw og fafeufa afe न faara wae पशुरिति त्रूयात्‌। म ary पशून्‌ हिगस्ति। शारण्छाम्‌”” (ate) इ्ति। wea नातिष्ठत पश्एरह्ितामाङतिं गाङ्गोकरोातोल्ययंः। यं fearnaafaa maueea निदिरेत्‌, तया सति इग्धमस्मै उमर्पयल्येव। कल्पः । चतुष्यथ एकेशट्मकमुपखमाधाय संपरिखीयं सववा परोडान्नानामृकलराधात्‌ सलृ्छदवदायावदाच मव्यमेना- fata वा wards जहति “एष A aE भागः सह खखाम्िकया तं जुषख साहा? दति । अनर लाहाकारोाऽथया- इतः, VM एषाऽवन्तः प्रोडाश्ानामंभ्ः तवावदोवमागेा भामः, तं भामं खसा भनिनोवद्धितकारिष्छाऽभ्िकषा पाल्या weit wee खेवख । fart “wae जुहाति! एव वा अप्मोनां पद्ध माम। अभ्चिवल्येव णुहाति। मध्यमेन पेन Seria खुग्थेषा। war खल । weary Wasi wea एव ax गिरवद वते (are) tia watt THIN पाद

Ke तेतिरीयशंडिताभाष्ये। [का०१।प्०८।यअ०द्‌]

प्रद्स्वागं, यजाग्रयः पनः पमः स्वार प्रविशन्ति ares VAT चतुष्पथः, अतसच हामेनाग्रिवल्येव रेजे ङतं भवति। qereararat यानि Wife wife ay aed पणे yy सतथा सुगं । वामदखिणपाश्चखयोरन्यतरश हामेन र्द्रा यागग्धमेरन्नालिष्काभिता भवति। सर warfandqea मन्तभागख् AT व्याचष्टे “UIA CT भाग सर खसता- म्बिकयेत्याङ । weer अ्रस्याम्िका खंसा। तया ar एष डि- ufa य रिनस्ति। तयेवेनरः सर छमयति" (wre) दति । अरत्काला हि पीनखञ्वराद्युत्पादमेन frye, तददिचम- fast हिंसिका, ततः भरदित्युच्यते। एष सद्र येव षहाव- गतया प्राणिनं हिनसि, अतखया खड परोाडान्नभागसेवया तष्टा तथेव सदेवेनं सद्र रमयति fearcfed करोति। BU | भेषजं गवे सुभेषजमिल्येतार्भ्यां चतष्यथम्निं परिषि- तोति । wey “भेषजं गवेऽश्वाब पृरषाय waaay असभ्यं भेषज सुभेषजं यथाऽखति । सगं मेषाय aa” दति । भेषजं सुमेषजमिल्येता मश्वयारादी । ₹ रद्र गवेऽख्न- दोयाये HIM मेषजमारोाग्यै कुर्‌ । एवमन्यच । तात्काखिकं Tray अत्यज्तिकं वा सुभेषजं ag धंचाऽसति यथा भवति तथा कुर्‌ । मेषा वाहकः मेषी Tray, तखाः सुगं सष्ठ गममं रोगराङहित्थेल Tete अथा भवति तथा gE: मवाश्चादिश्ष्देः पश्वादयः सर्वेऽणुपलच्छनत दत्थाइ “भेषजं मव CUTIE | यावन्त एव UM: पश्वः aa भेषजं

[are ywecjeqog] FITAUVATR | <e

करोतिः (ate) टति। ae) अवाम्ब txafcatifa यज- माने जपतीति। पाठस्तु ““श्रवाम्ब श्द्रमदिमद्धब देवं Wee चथा नः अेयसख्करद्यया AT वख्सस्करद्यथा गः पष्ुमतः करद्यथा गे व्थवसाययात्‌"' इति। हे wa पावेति स्द्रमदि- आवादिमडहि परोडाज्नावदालमकाश्चं जो्डम्बकानि नेना चस्तासेा waa: तमुहिष्ठावादि महि । अद्राथें पुग्वचनं । किमथेमवद्‌ानं कतमिल्युच्यते। अशा इद्रो नोऽस्मान्‌ म्ेयसाऽष्व- यनादिभिः अष्टान्‌ यथा करत्‌ करोति, sae: TER TAT चथा करोति, waar गवाश्चादिथुक्रान्‌ चथा करोाति, व्थव- खाययात्‌ व्यवखाययति श्रास््रार्यनिखययकान्‌ यथा करोति, तदर्यमवद्‌ानगं BA | यथा मः अयस द्याद्यभिधानशनग््रस्या- ware द्यति “aaa इद्रमदिमरोत्याड। आ्रविन्नमेवेता- arava’ (ate) इति ae) अम्बकं यामह इतिनः whewafe पयंतोति। weg “यम्बकं यजामहे quia पष्िवर्धनं | उवा डक मिव बन्धना शल्यो मखीय arvana” tft मनः अ्ररीरगन्धः पुच्छगन्धे वा यदास खछगन्िः, यथा twa संपुष्पितस्य दूराद्गन्भा aad पुष्यस्य RAG दूराडन्था वातीति 3a: ofe अरोरधभादि विषयां वर्धयतीति पुष्टिवधन- VET WAR यजामहे पृजयामः। लकं यथावाङ्कफलानि बन्धगात्‌ नात्‌ खयमेव मच्यन्ते ATTY श्यम्बकप्रणारेन कत्यामुंचीव मोचगयुक्ता ware, अण्डताजिरजोवितात्‌ खमा- देवी मा atte) चतुर्थपादारथंमन््द्य तात्पयातिन्रयं ewata

ce ते्तिरी यसंहिताभाष्ये। [का०१.प्०८अ ०६]

“Mae यजाम इत्याह । सल्यामुशोय माण्टतादिति वावैत- दार" (are) इति) यजमाना यजामर इति यदाह एतद चनं ख्यो मुंखीयेव्येवाइ मे चन एव ma ° तच्छे्वलेन यजनमि- त्ययः | यदुक्रमापस्तम्बेन ‘Ker प्रोडाज्नाग्दस् प्रतिखभ्ब Was यजामह इति WITT Tara भगस्व wr]! बा खरीयेत्थपादायेतेमेव कर्पेन जिः खमावपेयः' tfa । तदे- agaafane सर्वेषां परुषाणां we खितस पुरो डाश्रखात्सेपलं विधन्ते “उत्किरन्ति । ure खोष्यन्तेःः (are) इति यदे- तत्पिष्डानामुपरिलेपणं तेन साभाग्याभिमाजिने भगनाम- HS TIS खकात्रादेतान्‌ प्रोडान्रान्‌ खुमिच्छन्ति। अत water: पुनर चलो पतति । we) तान्‌ मूते शमाव- पन्ति मूतयेमूतेषु वैव ते इद्र भाग सति ce आस्जन्ति awareey वापि वा aaa: शमाषाविवधं wer Wee Sr बस्यीकवपायां वावधायेति। wee “wa ax भागसं WIG तेनावसेन परो मूजवतेाऽतीडि'" cfs Vex एष टकार सथ्यमागः पुरो ङान्नरसङ्कः तव भागसं Faw WASH परयेयरूपतया तव रशकंणानेन भागेन युक्रो मूज- वत एतन्लामकलेन प्रसिद्धात्‌ पर्वतात्‌ परः परभागे वतमानो ऽतो अतिक्रम्व गच्छ । विधत्ते “at wer सजन्ति । चथा लनं यतेऽवसं करोति तादूगेव aq” (ate) xfs चया ara दूरदे्रवतिनं saa प्रति गच्छते प॒रषाथावसं Tee

* तच्छेषत्वेनान्धदिति ate पाठः|

[का०१।घ,८ खन्द] वेदा्थंप्रकाचे। we

पाथेयं करोति, तदहकाये पुरोराज्रसश्चनं तादूजेव भवति | we urfacar axe गिवे विसर्जनाचं दति द चति "एष ते इद्र wa vane fara” (are) दति, कश्यः “-श्रवततधन्बाः पिनाकरस्तः शतन्तिवासाम्‌' इति जिर- वताम्यन्तीति | प्राशायामजयं कव॑न्तीव्यर्यः। मित्यनेन वाक्यशेषः afta! ्ख्मदिरोधिनं पाभ्रानं wad ex: पिनाकनामकं धनुस्ते ए्हीला श्रवततधन्वा च्याकर्ष॑णेन fa- षारितधनष्कः रक्िवासाख्चमंवखमः। ॐ भवतु । जथयवा ऽखदिषयेऽवं ततघन्वारो पितमेोर्वी कथनर्यक्रा भवतु । चतुब्पथ- waar कमेण विधन्त “श्रप्रतोकमायन्ति। 9: परिषिञ्चति। द्द्रष्याभर्िद्ये। प्रवा एतेसमास्लीकाश्यवन्ते। ये शअम्बकं्चरण्ति। mize चरं untae निर्व॑पति। <a वा ufefa: | अस्यामेव प्रतितिष्ठन्ति (are) इति। ws विनियागमङ्गुहः। |

“सामो यावन्त इत्था इ FIZ मूतं खमावपेत्‌।

एक TGR Taw wat इदिः ॥

च्िपेदषोऽ्धंशामः स्यात्‌ भे सुमे परिषिञ्चति।

वाम्बेति जपेत्‌ सामो free परियन्तिते॥

एषेऽवस्वाप्य तच्छेषान्‌ मूते बघ्नाति wrfafar

अवत शासनियवमो ग्ला एकादश War: i दति।

tfa माधवीये azine छष्डयज्‌ःखंडितामाये प्रथम-

काष्डेऽषमप्रपाटक षष्टोऽनुवाकः ॥ # ॥ N

ge तेत्तिीयसंडिताभाष्छे। [का०१।प०८।अ ००]

रेन््राम्रं दाद श्कपालं वैश्वदेवं चरुमिन्द्रीय शना- सीराय पुरोडाशं दाद्‌शकपालं वायव्यं पयः सय मेककपालं दाद्‌शगव सीरं दधिणाग्रेयमष्टाक- पालं निवपति रौद्रं गावोधुकं चरुमेनद्रं दधिं वारणं यवमयं चरं वहिनीं घेनुदंधिणा ये देवाः पुरःसद्‌ा ऽभिनेंचा दक्षिणसदे यमनेचाः vate: सविठ्- AMT उत्षरसदा aaa उपरिषदा इ दस्यति- नेवा रघ्ाहणस्त नः पान्त ते नाऽवन्त्‌ तेभ्यः We

नमस्तेभ्यः TET समूढः TH WX रघ इदमह THIS सन्दहाम्यग्रये TATA खाहा य- माय सविचे वरुणाय Teed दुवखते THR खाद nfearet रथे दर्णा eae त्वा सवितुः प्रस्वेऽशिनंबाहभ्यां TAT इस्ताभ्यार रक्षसा वधं Wear wax रक्षोऽवधि्प रष eet तदध्िणा ॥ ॥ २॥

तेभ्यः पञ्चचत्वारि\शच ॥ ७ ॥

इति तैत्निरौयसंडितायां प्रथमकाण्डे ऽ्टमप्रषाटके सप्तमोऽनुवाकः ॥ * ॥

[ का०१।प्र०८।य्ध ०७ | बे दांपरकाङक | gy

षष्टे साकमेधाः समापिताः। सप्तमे waTihifaxag- शेति कर्मदयं पश्चेभरीयमन्लाः अरपामामंडाममन्त्ाचाच्यक्ते। ततर श्रनासो्यरवोषि fawh “Oyrd दादशकपालं वैश्वदेवं चरुमिन्द्राय श्रनासोराय पुरोडाशं दादश्रकपालं वायव्यं पयः सोार्यमेककपालं इादच्रगव सीरं दक्षिणा” द्ति। श्एनासी- राय wart वायुः सौर श्रादित्यः तान्यां युक्रः प्मासीरः। are Or दादश्रभिर्बलीवर्देरद्ममानं सोर लाङ्गलं | Wa वेश्- देवगतानामाग्ने वादीनां पञ्चानां दविषां ब्राह्मणमम्‌ब्राह्मण- wifafenfa ““एतद्राद्यणान्येव पञ्च vary fa” (त्रा Varo! ७प्र ०।९अ०) दइति। श्रयापदिश्यमामेषु पञ्चसु शश्र ग्रवैशदेवयोः wana प्रशस्ततवाद वशिष्टानि चीणि प्रभ॑खति। wear तयोा- विकसख्पमभिप्रेत्य तद्‌ भावपक्लानुखारेख तावप च्छ श्रवभ्निष्टान्येव प्रशंसति “mata Warsi परोडानं दादशकपालं निर्वपति । संवत्सरो वा दन्द्राप्ररुमासोरः। संवत्सरेणेवास्मा श्रश्न- मवर्न्धे | वायव्यं पयो भवति। वायुर्वै द्वै प्रदापयिता। a एवास्मे afe प्रदापयति सोय एककपाला भवति | BIG ar safvers ठट्टि॑ता। स ware ठटं नियच्छति। इादश गवर सोरं दचिणा wag” (ate) दति । We चब्रुनासोयंख्य कालं बाधायन आद्‌) श्रयातखतुषुं Aly इटनासोरोयदविभि्य- WATT भवति | तच पूर्वेभ्यस्तिभ्यः wg ऊध waa माषचतु- एवमतिवा द क्रियमाणमिद संवन्धरादृद्धं yaad तदेतदभि- Hey संवत्छरो वा CRITI Tae aera युक्र OX,

nw 2

९ तैत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०९।प्०८।ख ००]

संवत्सरे TATA प्राप्तलात्‌ संवन्छर दन्युच्यते। वायोः पुरोवातद्ूपेण afencrafaaa wat परास्ताङतिः सम्यमादित्यमुपतिष्टते | आदित्याखच्जायते afeftfa स्रणात्‌ ata खनं afeurc- कलं । श्रयेन्द्रतुरोयस्य wife fared “श्राप्नेयमष्टाकपाखं निर्वपति रद्र गावोधकं wea दधि aed यवमयं चरं afe- गो सनदकि्ठा'° tia गावोधकं आरष्यधान्यविश्रेषनिष्यन्ं। प्रहे भारं वहतीति वहिनो | wxad विधातुं varia “दवा- खराः संयत्ता Wer) तेदेवा श्रप्मिमन्नवन्‌। लया वोरला- सुरागभिभवामेति | सेाऽग्रवीत्‌ । चेधाहमात्मानं विकरिख इति । ख Surat gaa Bie तीयं । सद्र ठतीयं । वर्णं ama. शओऽ्रवीत्‌। क et ठुरौीयमिति। जदमितीन्रा sma सं तु जावरा द्रति । ता समखजेतां। च इषरब्दरीय- मभवत्‌ | यदिद्धखरोयमभवत्‌ | तदिदधततोयस्येद्धतुरोयलवं । तता चे देवा व्यजयन्त" (are) tia वोरलसिद्धये शरीरज्रय- way विकारः स aut fanarsfafcs प्रति पप्रच्छ, मयेदं ware युद्धषमथे सम्पादितं । अथ केऽन्य दं चतुथे खूं विजयमथ करिगब्यतीति। अमेव करिग्या मोतीन्राऽत्रवोत्‌ तत्‌ war तथा क्रियतां किन््ावां ogfanaeat deer भवावेति। CK UA तुरीया यख्खिन्‌ BATT तत्‌ BATTS | चअचान्य- रोसरूपापेशया तु रोयलं,्रनुष्टाने तु पाटक्रमेए ICTY: | विधन्ते “यदिन त॒ रवं निरष्यते विजिद्ये'? (त्रा °) इति । चत- सवमिर्याशसम्पादनेन द्विष्टा प्रशसति “afer धेगुदङिणा।

[काणर।घ्रन्यच्न्] वचेदाथंप्रकाद्च। eR

wafet । तेनाप्रेवी । चङ्ाः) तेन Ut age तेने- WT UTE सतौ दान्ता । तेन वार्ण Waal” (sre) एति) are जातिः, Wet गवप्रशवालं । we Gxatree कर्मश: इएगासोर्यदिन एवागृष्टागमापशम्बोा द्यति (ततञखतुरंषि- वेखतरोयेण यजतः इति द्कतुरोयविघानादृद्धं ये देवाः परःसद CATA नन्ता जाताः, तेषां विनियागमापशन्न दशयति ‘qaer एव राजेनिश्रायां vawie यजते चतु- शाषवनोयं प्रतिदिशं yee मध्ये पञ्चमं war votre: पमाधाय ast TAWA गटहीला ये देवाः wag द्त्येते यथाशि जहाति मध्ये पञ्चमेन समूढः रख ति मध्य टृश्रागु पवमृद्धेकधापशमाधाय रपर TENA दोला wna Tae want: Terenas feat car cfeer इति! षे देवा दत्यादिमन््पाय्स्ठु “a Tar: quad istyaar efeweet यममेचाः vere: शविट- TT उन्तरसदे aqua उपरिषरो बृदश्पतिनेचा TH- WOR नः पान्तु ते नोऽवन्तु Ha ममस्तेग्यः Gre” CfA खरःसदः पु्वदिम्बतिंगः, श्रप्निनेजाः श्रद्निप्रमुखाः। ये रेवाः रा दणः राचखत्राः बन्ति ते देवा नोऽस्मान्‌ रकानिवा- रथेन पान्त पनरपि A at: गेाऽसमान्‌ कमानुष्टानेनावन्त्‌ । MAT रवेभ्या नमस्कारोख्ठ, Ara इदं CA खाङतमस्ड। रकिषरे wat इत्यस्य मन्त्खारा बे रेवा इत्यनुषज्यते चरन्ते च रारण दत्यारिकममुषश्यते | एवं दरतीयचठुयंयेा-

९8 तैत्तिरो वसंहिताभाष्ये। [का०१।प्रणलख.०७]

Fos) पञ्चमे तु ये देवा दल्येतावदेवानुषच्यते | प्रथमे त॒ रोहण दत्यादिकमेवान॒षज्यते। agaagir विधातुं प्रस्ताति “्रजापतिर्यज्ञमदजत । ay wey रार सखजिचा९- सम्‌। घ एताः प्रजापतिराद्मना देवता निरमिमीत 1 ता- fad स दिग्भ्यो caryfa प्राणुदत (ate) cf) विधत्ते “दत्पश्चावन्तौयं जजहाति। दिग्य एव तद्यजमानो ceryfa प्रणदते” (ate) इति पञ्चशृलोाऽवदाय सन्पादितमाच्यं wean | समृढमित्यादिमन्वपारस्त॒ “समूढः: रचः स- न्दग्ध५ TS इदमद रक्ताऽभि षन्ददामि"' दति रक्ताऽखत्‌- प्रतिकूलं रा्ठसजातं wae नाशयितुं waisted खन्द्ग्ध ञ्च | यमरपीरभिदानोमदं cast दग्ध र्सोाऽभितः सवता ऽवखिर्ता सललदनु चरान्‌ way ददहामि। एतव्मन्त्रपाटेन Aa सिद्धिं दशयति ‘ ‘WHEY रषः सन्दग्धःः TH इत्याद । Taye सन्दशति" (ate) tai waa carn इति मन्त्रपारस्त॒ “MTG TR खाहा यमाय सवित्रे वरूणाय बुरस्पतये दुवखते carn are” इति। यमायेत्यारिषु THR खादेत्यमुषञ्यते। बुरस्पतेदुंवखत दृति विशेषणं परि- यावदित्यर्थः) अग्रियमादयोा जितवन्तं इति युक्रस्द्धाम दरति द्ंयति “aga TSR खारेत्थादह। देवताभ्य एव विजिग्धामाग्धो भागधेयं करोति (ate) दति। विजिग्या- नाभ्या विशेषेण जितवतोभ्यः। देयं रथं विधन्त “afzarey रथया दचिणाः. इति जिपादाधारवद्सचयेणाद्यमामः ufe-

[का ०र।प्०८।च्ध०] वेदायप्रकाश्च।| ९५

वादी । सण्टद्धिरेतुत्वेन तं प्र्रसति “्र्धिवादयी रथा <feur wag)” (ate) इति । अपामागंममन्त्ाणां विनियोागमाप- स्तम्ब राइ दष्टायां पुराग्चिदेाजादपामागंरोमेन चरन्ति at न्धयनाद्पामागोनाइत्य तान्‌ AAA छता दचिणाप्भेरोकोस्गकं धूपायद्धरति उन्तरपृवमवान्तरदें गला aaa दूरिशे भ्रदरे वोापषमाधाय देवस AMARA रखा वधं जहामोति way सखुवेण जुहाति way रच दूति खवमन्‌प्रइत्याव- faw रच्च xaufaed’ इति। मन््पाटष्हु “देवस ला खवितुः प्रसवेऽध्विनेबाङभ्यां पुष्यो Wea, Tear वधं जहामि wax रचाऽवधिभ्न रक्षः" इति एते जयो मन्त्राः स्षष्टायाः। तच रसा बधमदिश्येति शेषः । ₹रामकाले य- इस्रमाच्छाद्‌ यति तस्य दानं faut “are acfeer” इति । श्रपामागंहामं विधातुं प्रति “oer टच wart श्रसुरान्‌ पराभाव्य | गमुचिमासुरं नालभत । ay श्या- गात्‌, ता समलमेतां। सोाऽस्मादभिनव्रुमतरोाऽभवत्‌ श Swat | शन्धार सन्द धावद | अय लाऽवः खचामि। गमा wee mre wei म दिवा न नक्रमिति। ख एतमर्पा फनमसिश्चत्‌। न वा एष Weal नाद्रा बुष्टासीत्‌ । श्रनुदितः ख्यः। गवा एतद्वा । न नक्रं aaaferara wi फेनेन भिर उद वतंयत्‌। तदेन मन्ववन्तं त । मिचभरुगिति। ख एतानपा- मारौ नजनयत्‌ | तागजुहात्‌ | तैर्वै स रलासखपारतः' (जरा ०) fa) दन्दो टचनबधादूद्धंमन्यानसुराम्‌ परिण्डतान्‌ छवा नमु- `

९९ तेत्तिरोयसंड्िताभाग्ये। [का०१।प्र०८।अ ०७]

चिनामानमसुरं arena ग पराभवितवान्‌। अपराण्तं तं ware WHT खहा SAW! चथा युध्यन्नेका AW auewanst wae wag wena ufaaeer- fey; aeifa तदत्‌! ततस्ता विन्रनमुशो समखभेतां पर- च्रोापमदंगपरोा GLa रसायां पादाभ्यागन्योाऽन्यै दृटमव- हन्य मक्लदयवत्‌ war पतिता, act स नमुचि- रसमादिष्ादभिग्रठनमतरः श्रभिता wear: पादयाख we- AUTH | तता मुमूषुमिक्मवलोक्य रपाख्रिदमत्रवोत्‌ भा tx विगह्यमाणराजदरयवद्‌ावां परस्परमङ्गोकारेण afai करवाव श्रय लां मुमृषुंमवदच्छामि माङिग्यामोति। ततः प्रहारसाधने काणे च समयमेवं छतवान्‌। मोदक ब्रहष्यशाद्रंव वा काष्टादिना साधनेनमां गदभः मां माव- धीः, दिवा राका च मावध्ीरिति। exg तं area ल्य तेन मोचिता ie खसा war समयानसारोख तं wate wa wat Geared भावयिला तस्िन्नमुचाव- feaq) न चेवं सति उमयलेापः weate: | यत एष फेनो गेव wae: we सति काटिष्याप्रतीतेः। गाणणाद्रः, तेन वश्चादरक्तेदबात्‌। कालश्च खमयानुखारोण सन्पादयाग्राख। चदा राजिन्युष्टा प्रभातासीत्‌ खयखाजुदितः, तरानीमन्ध- काराावान्‌ म राजितं इर्धादयाभावाख ननदः) एत- समिन Gra राजेरकृख सन्धिकाे we wae: शिर श्रां फमेगाद्‌ वतेच त्‌ उद्‌ ज्छिमत्‌। तजे च्छलं निरो रे मिचद्राद्िन्‌

[का ०९।प.०य्स ०७] Perdew | ae

ददरद्युारयत्‌ रएगमिष्रमग्ववतंत sierra । तत- खच्छिरा वारयितुं ख दण्द एतान चखाकप्रिङ्धागपामागीा- भवगयत्‌ लागुत्यशागजहात्‌, ATA Wa: ख दद्रा नमुचेः facafenfa सवाण्छबब्िष्टानि cwife इतवान्‌ । विधन ''यदपामार्गडामा भवति। रख्सामपरटेःः (ate) दति, अरङ्गविधोन्‌ मन्तव्यास्यानद्च wie द्यति “wren अन्ि। तद्धि cet भागधेयं । cat few afr एषा वै weet दिक्‌ । खाचामेव fzfx cafe uf aaa दरिषये जहाति प्रदरे at) Wat रशषामायतनं। ख एवा- ert coryfe इन्ति। waar gae जहाति । we वे UW: | warwa रखारसि uf देवस्य ला सवितुः naa Tare । सविद्रप्र्धत एव cafe uf way Tatsa- धिश्न Te Care । रचसा ६ सत्यै । यदस्ते तद्ङिणा fara अप्रतीलमायन्ति। रचसाममार्ितये" (are) tf cat दि वाववों । we इनन । निरवलत्ये भागप्रदानेन निःसार शाय । स्यहमन्बत्‌ । अच इटुनासोर्येखतुरोयपश्चेभोयापा- मा्ग॑दामा्नां चतुर्णां क्म॑मेदेऽप्येकस्मिश्ेव दिने कतव्यलात्‌ एकेनागुवा केमेगपसं हारः | | we fafrarreyy: |

“qeuast wsare देवा इति Tafa: |

खमृदन्तोष्मान्‌ खमिति पञ्चरामसथाप्रये॥

fafa wat सकामः प्रातदंवेति मन्त्रतः |

Qo

€< तेततिरीवसंडिताभाव्ये। [का ०६८०८]

रतं शखवप्रहरणमवधिम्नेति चात्थितिः॥ अनुवाके सप्रमेऽसिलुक्रा मन्ताञख्चतदं शः" । दति । दति माधवीये वेदार्थप्रकाभ्ने रष्ण यजःरंडिला भामे प्रथम- काण्डेऽटमप्रपाठके सप्तमेऽनुवाकः ॥ * ॥

UTS पुराडाशं हादशकपालं निर्वपत्यनुमत्यै चरू? राकायै wax सिमीवाल्ये चरं AY चरं भिथनो गावै द्च्िणाम्ावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपत्यैन्द्रा - वैष्णवमेकादशकपालं वैष्णवं चिंकपालं वामना वदी द्िणाम्मीषोमीयमेकादशकपालं निर्वपतीन्द्रासा- मीयमेकादश्कपालः सोम्यं चरं बसुर्दशिणा सामा- पोष्णं चरं निवेपत्येन्द्रापोष्णं बरं पाष्णं चरः श्यामो दधा वैश्वानरं दादंशकपालं निर्वपति हिरं दधिणा वारुणं यवमयं WHAT THAT ॥ १॥

वैश्वानरं दादश्कपालं निरष्टो चं ॥ ८ |

दति तैलिरीयसंहितायां प्रयमकाण्डेऽष्टमप्रपाटके ऽषटमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

[का ०र।घ० खख ०रू] बेदायंप्रकाङ्धे | ९९

खत्नमेऽनुवाकं इना सोयादिकर्मचतुष्टयमेकदि गकर्तवयमक। wea रेविकादिकमंषद्कमेकरिगकतेग्यम॒श्यते । तजारा रेवि- काग मकानि पञ्च walfe विधन्ते “धाते परोडाशं इादब- ware निर्वपत्यनुमत्ये चरुर राकायै चर सिनोवाद्ये we ae चदं मिथन mat दशिणा cai wa धाजारोम्‌ पञ्च देवान्‌ दशिणाश्च प्रजेत्पत्छपयोागेन miefa “नधाने Utrera दादज्रकपाखं गि्वेपति । dager वै धाता। बबन र रेवास्मै प्रजाः प्रजनयति । Weare अ्रनमतिर्मन्यते । राते राका। प्र fattare] अनयति। प्रजास्वेव प्रजातासु कुहा वाचं दधाति । मिथन मावो दचिा सद्यो (ato Vato} शप्र०।रअ०) इति। संवत्छरकाखस्नामी घाता गभ॑धारण- मारभ्य संवत्छरादवागेव प्रजत्पज्निं कारयति । wrafa- देवता यजमाना भ्जात्पन्तिमङ्गोकरोति। राका तु पज यश्चादिखूपं राते ददाति। विनीवालो तद्भूपं गभे निःसा- Tafa. कुङ्करे वतचाध्वयंः प्रजासु वाचमृषारयितु षाम- ay दसाति। श्रथ faefaenfe Wife कमणि एकंक- विष्ये 2 कर्मणो च क्रमेण विधते ““त्राग्मावेष्णवमेकादन्न- कपालं नि्वैपद्यग्रावैष्णवमेकादश्रकपाशं aed जिकपाखं वामनो वदी दकिणाद्मोषोमीयमेकादन्रकपाखं निवपतीद्रा- शमोयमेकादश्रकपाख सोम्यं चरं बश्ुदशिणा sary चरं fadqataral चरं tra wey शामा दसिणा

Sarat दइादश्कपाथं निर्वपति हिरण्यं <feur वारणं चव- © 2

use तैततिसीयसंशिताभाण्ये । — [wtetis-<i Hoe]

au wena tfeer’ इति me Sire) अ्रथमस्य जिरविष्कस् Zam <feerg uwafa ““च्राप्रावेष्यवमे- कादश्रकपालं निर्वपति रे्धातैषावमेकादककपाखं | awed जिकपाच्ं। ata वा अर्चिः वीर्यमिष्धः। are विष्डः। प्रजा हव प्रजाता वों प्रतिष्टापयति। तस्मात्‌ प्रजा बीयावतीः । वामने Waar वदो दकिणा। GEE | तेनाग्रेषः। यदृषभः। तेभेश्धः। चद्ामगः। तेन Ree: खन्टद'" (wre) रति । श्राभ्न- चादीनां वीरयप्ररलात्‌ तद्रुपलं ware खखबव्यापारसामणे He) वरीव्यादीनामग्धादिभियलादाग्नेधादिलं। मध्वमसख्व जिरुविष्कश्छ रेवता cfeurg प्रयति ““अग्रोषेामोवमेका- eusare निर्वपति। शश्ासामोवमेकादशकपालं । Sra we) जामे 2 रताधाः। अध्मिः प्रजानां प्रजनधिता। eginfag: अ्रङापचिता। सोम ware Tar दधाति) अधिः प्रजां प्रजगयति। cgtfag: प्रथच्छति। बभुदकिषा wed)” (are) इति । गभाज्रये निषि रेता war बहिन निःसरति यथा च ब cafe तथा सेमा धारवलाम्थे अचयच्छति। तद्य च mie पतनादिविन्नं परिदव्याश्निः अजा उत्पादयति इक्रखत्यश्चाः प्रजाः खलाचितगुणेरभि- द्धा wer भवन्ति तथा खामथ्ये प्रयच्छति । wee जि- face रेवता दसिणाच्च प्रणसति ^ ‘grararal चदं नि- वंपति। शेष्राधोष्णं we । सामे चै रेततधाः। पूषा पशूनां प्रजनयिता 1 दद्धागामिष्रः प्रदापविता। शाम WAR रता

[का०रप्रर्लच्च०र] केदार प्रकाद्े | १०१

दधाति । चूषा पञ्चम्‌ areata | इद्धा जिषः प्रयच्छति | पोष्खङ भ॑वति । इथं वे पुषा । ware प्रतितिष्ठति । wrat दखिष्वा wag” (ate) tf we जिविष्ये व्यासक्ररेव- तान्तःपातो चा fag: स एवेकाको वेष्डवं fenerafaay- जच्ते म लम्बः afea, अतः wes व्याख्यानं हतं te a व्याखक्ररे वतान्तःपातो पूवा कचित्पोवकः पुर्वविगरेवः, पाष्ण- चरा तु मिः एषा, अता रेवताभेदात्‌ yararens | शकहविष्ये पञ्चमे कर्मणि देवतां <feurg प्रयति “ay वै पर्वे ऽमेष्यमपगच्छति। वैश्रागरं इारप्रकपाथं निर्व॑पति, Sagar वा अद्निवैश्ागरः। संवन्धरे रवेन खदयति । fe- TS दिला पवित्रं वे feces पुना्येवेनं”” (wre) इति । अमेध्यत्वमइटुचित्वं तच बङविधं भाजनादिकालेषु पुमः पुनः WEWATY | तज VATS वेश्वानरोऽप्निः संवन्छरकाखे- मेनं यजमानं खदयति ae करोति agqrefgarey wa- a. fecwenenfedatste agreaq परिल्यागा- भावात्‌ पविचलं। unefaen at कमणि देवतां awefa “ag वे राजन्याऽनुतं करोति । उप ara रते । जिनाति WEG) Ae) wa we वै क्रियमाणे वरुणा गडा fal वारूणं यवमयं चरं निवपति । वरूणपाज्नारेवेमं weft अश्वो दङिणा। वारुणा fe टेवतयाश्वः सष्दद्धो"" (ate) इति। waa: afar wsfad अनतं अन्रास्लीयं करोति, wer Ore Brae जाबालं सन्पादयितं उपरते ae wefan

Ror तै्तिसोयसंहिताभाव्ये। [का,६।१०८]दअ ०९]

zea fad हरति । ब्राह्मणं विद्याप्रसङ्गादिना जिनाति जयति न्यक्करोति खष्टमन्वत्‌। प्रतियदमन्छे aqurarefa- WIAA TAT वारूणलवं | अथय मीरमांषा। warcurerae दतोयपादे fafa | 'सामापेष्शादिकं तन््मङ्कानामत farqar | am फलशेक्यता मेवं <fawrneaea:” i राजद्धये श्रयते ‘ravtry एकादशकपाल रेनरापोाष्ल- खरः Grea: श्यामा <few इति श्राद्मावेष्यव एका- द्कपाख श्द्रातोष्णचरवैष्यवस्तिकपाला वामना <feer’ द्ति। तच इयास्तिकयेो शन्त्रेणानृष्टामं | कुतः were राज- यस्य फलेकलेनेतदेकरेग्रयोरगयेरपि फलेष्यात्‌ । ग च दभरपुणंमासयारिवाच् काखभेदाऽस्ति, येगाजापि तथा way- तेति प्राप्ते ब्रूमः । श्वामवामनयादलिणयेोभ॑रेन ताग्वामा- नमतां a@ut मेदादङक्गानि fq io ॥ दति माधवीये वेदायप्रकाजे छष्णयजः संडिताभा बे प्रयम- काण्डेऽषटमप्रपाठकेऽष्टमोऽमुवाकः ॥ * ॥

बारस्यत्यं चरं निरवेपति ब्रह्मे गृहे fafarer दधिोनरमेकादश्कपाखः राजन्यस्य TE Wat दधिंखादित्यं we मरिष्ये qe येनुदंश्िंणा awe

(का०र।प्रणसख०९ |] बेदा्थप्रकाद् | | RoR

we Ufcqat गृरे कष्यानों त्रीहीणं नखनिर्भिन्रं .

TU कटा दध्िंथाप्नेयमष्टाकपालर सेनान्ये TS हिरण्यं दधिंणा वारुणं दश॑कपाल TAR गृहे म- इानिरष्टा दश्िणा मारुत सप्तकपालं ग्रामण्या गृहे ufacferar साविचरं दाद शकपालं ॥ १ ।

WAY उपथ्वस्ता दधिखाश्चिनं दिंकपालः *स॑- जरहीतुगुहे dara दधिंखा पोष्णं चरुं भागदुघस्य TS श्यामो haa Ue गावीधुकं चरुमक्षावापस्य TS शवल उदारा दश्िणेन्द्राय Tare पुराडाश- मेकादशकपालं प्रति निवेपतीन्द्रायाध्डामचऽयं ना राजा TAC राजा भत्वा वक्रं GUTH SAA भवति ताये श्रेतवत्सायं qu waa ख यम्मधित आज्य WAT ॥ २॥

~ ॥ az & | & (५ पाच Aaa स्वयमवपन्नञाय WY AUTX- in,

maa तण्डलान्विचिनुयादे कशाः स पय॑सि WGA येऽकणाः स आज्ये मेः खंयङ्कुता वेदि- € ९ । + प ¢ ष A ~ ~ भवति स्वयन्दिनिं बहिः Maga इश्मःसव शेता शेत वत्सा SAAT ॥ ३। * aywigqfcfa पडान्तरः।

— eee

१०४ | तैभिसोयसंडिताभाव्ये। [का०१।४ ०८७ ०९]

साविषं दादंश्कपालमाश्र॑त्े जय॑स्वि प्च ॥ € ॥

दूति नैलिरोयसंहितायां प्रयमकार्डेऽषटमप्रपारक नवमोऽनुवाकः ॥ > ॥

sea रेविकादिकं कमषडुमेकदिगकर्तव्यमक्षं । मवमे tfaat vata wafet क्रमेण कतंव्यान्वच्यन्ते । तच एका- दन्न ₹दवोंवि faut “arvaaq चरं निवपति ayer ze fafaver दिरोश्रमेकादश्रकपाख Tae गह षम दशिणादिण्थं चलं afea ae धेगदकिरा aud चदं परि- am ze aural Met नखनिर्भिन्नं war कूटा zfe- शाग्रेयमष्टाकपाल saat ze feta दचिणा वारुणं SCWAIWMAY सतस्य WY मरहानिरष्टा ददशा away षप्त- कपालं ग्रामण्या ze uwfadfeer सावित्रं दादश्कपाखं WHEE उपध्वस्तो <fourfar दिकपाश षङ्ुहोतुग्छैडे सवात्यौ दक्षा Gra we भागद्‌चस्य गरे erat दिका Tig THT चदमचावापस्स VY अवख उदार द्किणा"' दति । खछलिग्विेषा ब्रह्मा तस्य ze राजा गलेताभिष्टि Baa एवं, waa) fafave: Save: । छताभिषेका cre: en feat. afcefe: प्रीतिरदिता tre: et, axt गत्वा छृष्णानां Ret war ब्रोहीम्‌ नखेनिंभिन्नानवधा- तमन्तरोणेव तण्डुलान्निष्या्च चरः RAM | कूटा ANAT गाः। खतः सारयिः। anface: पीडितदषणः। vez:

[ated Weep ध ०९ | बेदा्यंप्रकाष्ने। १०४

We: अल्पतनुरित्यन्ये। उना यष्टिदिशाऽन्तःपराष्यथः। स- इीरंवणं उपध्वलः। BYR धनसङ्गरकता केाजाधयलः | VATA समागमातर वल्ली एकादरावित्य्यः। यो राज्ञः wd षष्ठं भागं प्रजाभ्यो गाति ख भागंदुचः। गावीधुकोा ऽरष्छगेाधूमनिष्यन्नः। अावापा युतकारः। wqufeaad: | उदारो दीघ॑पुच्छः। GUase athe इवींषि समख प्र सति “'रज्निनामेतानि दवोश्वि wafer: एते वे uve प्रदातारः! एतेऽपादातारः। च एव WES प्रदातारः। ये ऽपादातारः त श्वासौ TIE प्रयच्छम्ति। राडइमेव भवति?” (त्रा०्श्का०।७प्र०।२अ०) इति। रत्रान्येवां सन्तीति ciara, त्राह्मणराजन्यमदिखादयो रननिनः, तद्भिमाजिदेवानां भि- धाष्छेतानि वषि, अत ङ waa गला निर्वपेत्‌ । एते रत्निना- मभिमागिनेा रेवा एव UIE प्रदातुमपादादुश्च wart: | aa: खकोयब्रह्मादिण्टरेषु गिवापेण तुष्टा wa Te भ्रय- च्छन्ति, रनीत्येकनाखा प्रसक्तं प्रयागेक्यमपाद्य देषरभेदप्रापतं मयो गमेदं प्रभंसति “यकमा इत्य निवपेत्‌ । अरनिः सख्युः । यथायथं निर्व॑पति रल्िलाय' (are) tf अरननिगोा रन- रद्िता दरिद्राः पूवैकदेविकादिवरेकामुवाकविदितलेन प्रसक्तं दिनैक्यमपवदि तं दिनभेदं विधत्ते “aaa निवपेत्‌ । यावतीमेकेन हविषाशिषमवङ्न्धे | तावतीमवरून्धीत । way निर्वपति । ग्यसीमेवानिषमवरन्धे । यसे यज्चक्रदनुपेति" (ate) इईति। wifad wat) बहदिनमागुष्ठाने maw

P

९०९ तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०र।प्गयअ.९]

अनाना प्रतीयते, weafar ब्रह्माभिमानिनं बृहस्पतिं mints “बाईस्पत्यं चदं निवपति ब्रह्मणो ze । waa ware ब्रह्म खर्वति । War ब्रह्मन्नेव उचमन्वारमयति | fafa षा <feur wag” (ato) इति। मुखत टव कर्भौपक्रम एव यजमानाय ब्राह्मणजातिं Vala सम्यक्‌ तीरणोकरोति Swe numa: | किञ्च प्रथमता weet Targa avfaad ब्राह्मणएजातिमनु खज्ियजालत्यारम्भः कारिते मवति। इन्द्रं प्रशंसति ““शेश्मेकादशकपालः राजन्यस्य VV ¶ई्ड्िय- मेवावर्न्धे। wor cfeur aay” (wre) इति, अरितिं अशंषति “त्रादिल्यं खरं afea ae) ve ar अदितिः ॥ अस्यामेव प्रतितिष्ठति। धेगदरिणा सण्टद्यो" (are) इति। अअ मुख्यनत्राह्मण खउपेकितं ufafand fart “भगाच we वावाताये ग्टरे। भगमेवास्मिन्‌ दधाति) विचिन्तमभीा पेषी दचिणा way” (ate) इति। वावाता afear अभिक कराया अवी चोमा परिदक्माः प्रीतिरडिताया waa खयं मध्यमा UTM A अत एवाश्मेधप्रकरणे अश्रमखङ्कर्वगयेा राजस्य उन्ममथ्यमापमाद्यक्रमेण Yara गामभिनिरि्टाः। afcia महिषी, भव इति वावाता, सुवरिति परिद्क्रीति। भगमेव सैभाग्यमेव । विचिन्तगभीा विद्धेषेण चिन्ता ज्ञाताः ऽभिग्यक्रा गभा war इति विहः! Wer areafajut | निकंतिं uwafe “Saad चरं oftew ze रुष्णानां W- Vet wefafis । पाञ्चागमेव निच्छंतिं निरवदयते । wear

[ श्रा०र।प्र०८।चख ०९] वेदां प्रकारे | १०७

कूटा cheer सब्दो" (are) cfs पाम्मनो fawfantie- arut अति प्र्सेवेषा। afi uxatfarg avefa “ar- ग्रेवमष्टाकपाखटर सेनान्या wei सेनामेवाखच सरश्छति। fece दकिणा way” (are) tf) वर्णं wiafa “बा- QU दश्रकयाखः Gas VE वरङ्णसवमेवावर्न्धे। महा- निरष्टो <fewr खद्धो" (are) xf वरुणसवो वरकागुज्ञा। भरतः प्रंसति “मारुतः सप्तकपाखं grag wei We वे मरतः । अलमेवावरमन्धे। एसिदलिका wag” (are) xf मरतां वेश्यलेनान्नसम्पाद कलाद ललं । सवितारं प्रशंषति “ar- विचं इादग्रकपाणं owe प्रत्ये, उपष्वस्ता दचिणा खब्टद्धो” (are) टति। श्रञ्िनो uvefa “च्राञ्िनं दिकपा- By सङ्गुरोतुग्टरे। शशिना वै रेवानां भिषजा। तान्वामे- aR Wasi करति | सवात्यौ <feur wre” (त्रा०) दति। yaa wvefa “Org चरं भागदुवश्य wei शलं वे पुवा। ्रल्लमेवावर्न्धे। शामा <feur wag” (ate) इति। यथा मरतां वैश्डलेनालषम्पादकलात्‌ wae तथा पृष्णोऽश्रपेोषक- marca! इद्रः प्रशंखति “Ug गावोधकं चरमक्षावापख ग्रे) अन्तत एव रद्र निरवदयते) जवल उदारो दिणा wag” (ate) इति । भागप्रदागपूर्वकलेन स्द्रस्य पुरता fa:arcwafa प्रशंचेव पाठेनावगर्तां शविःषद्यां प्रभंसति “areaatfa watyfa भवन्ति। इादन्न मावा: संवत्छरः1

UAGCSGATR रादमवरन्धे। रादमेव भवतिः (are) cia P 2

१०४ तेत्तिसीवसंडिताभाव्ये। [का०र।प०८।अ०९]

विरितेभ्या इादश्रविभ्यं ag ae दवि्दयं fare “care सुजाभ्णे पुरो ड़ा्रमेकादश्रकपाखं प्रतिनिर्वपतोश्राया९ Ware” ्ति। प्रति प्रातिखिकं ei खुचान्णे ye पाखयिचे। अरंहा- मचे पापक्माचकाथय, परोडाश्नमेकादत्रकपाखलमित्यनु वतते | तमिमं प्रतिजिवापं uvefa “aq प्रतिनिव॑पेत्‌। chaos अगिषेऽवङन्धौरन्‌ । प्रतिनिवंपति। ogra gareg एरोा- डान्रमेकादशकपालं। दूनदायाःरहामृचे। आशिष एवावरन्धे (ate) इति। रनिगेा ब्राद्मणराजन्यादयः श्राञ्चिषः af<- डितफलान्मवरन्धीरन्‌ ग्टह्ोयः। एतेषां दविषां eal एका मन्त आखातः, we विगियागमापस्तम्ब आ “We AT राजा जहा राजा war जं वध्यात्‌". दूति Gera खिष्टहता ऽध्वर्थजंपति | श्रयं राजा UTS कतो रस्माकं राजा येाऽख्खस शचूबधणमो राजा war we बध्यात्‌ । बध्यादि- त्येतश्य uzeifacda चातयति “va at राजा टचा crt war os वध्यादित्याइ आहिषमेवेतामान्नासेः"(त्रा०) tfa i यदुक्रमापस्तम्बेन “शा ग्डतेऽभिषेचनोयस्याकथ्यस् दीचां प्रक्रमयति भैचाबारस्यत्या <tewtar इति । तामिमाम- निषे चमोयना मकस सामयागस्याङ्ग्धतां दोणा चादक- प्रात्रेिबाघनाय faut “.मेजाबादस्पत्यं भवति gare खेत वत्छायै दुग्धे खयम्भूते खयन्मयित wey wa पावे चतुः- GR BIAS wes कणार्खाकणारख तष्डला- faferary कणाः स पयसि बारस्त्या येऽकणः स श्रा

[आा०९।प्र०८।ख ०€ ] बेदाथंप्रका्च | १०९

मैषः खयङ्कूता वेदिर्भवति सखयन्दिनं aft: खयङ्त दथः aq श्येता Maar <feur”’ इति, मेजाबारुस्पत्धं इविरिति TU) तच TW बारस्यत्थखरः, We मेजखरः। stew wa waqd waufad तदिदमापसखम्बेन स्पष्टं शेतां खेतवत्छां avarawa दृता दुहन्ति aaa daria परिवशति तत्छयश्मयितं mad fassfa awa विल्लोन- माब्यं भवतिः आलेख फलपष्यरसेन खछेपिता्यां gat यत्‌ पयः आआतञ्चनमन्तरेखेव मूते धि भवति, तच्च बदरादि- फलसंयेएगेन परिवदति amaa परितः चरति, तदिदं खय- afad 1 नान were पाकः, किन्छाश्त्ये पाचे चतुःखक्रा नतु वठतुखे। aw पात्रं यया कयाचिच्छिल्न्ाखयान aaa किक वायाद्चभिचातेन खयमेव पतितया निष्यादमोयं। कणाः खष््डिततणष्डुलाः, रकण श्रखण्डिताः। तज खण्डितेः पयवि बरस्परतेखरगिष्यादगोयः, अखण्डितेखु favery we: weer शास्तीयोाद्धगमादिरदहिता, खयन्दिनं समन््क- रास्तीयद्केदनमन्तरेणेव खण्डितं खयष्कत स्थर अनापि आास्तोयसम्पादनमन्तरणेव निष्यन्ञः। तमिमं विधिमनृद्य दयारंविःपाचयोाः daa विधन्ते “aurariqal भवति। Hava Barge दुग्धे vag मेन्मपि दधाति। wy चेवाखमी WHEY aw दधाति। sar awaa wa प्रति- हापयति” (ate) tf artaa चरूपाजेऽद्मावधि्िते aerafe a4 चरुपामपि दध्यात्‌ तथा खति बृदस्यति-

wre Sfaderdfeanwrs | [का ०२।प्र०८।अ०९ |

eu त्रादमणजातिः मिचरूपा तचियजातिखेति उभयमस्मौ सम्यक्‌ सम्पादितं भवति । किञ्चाघारण्छते sarge एव शचिय- भातिमाघेयलेन प्रतिष्ठापितवान्‌ भवति । पारटक्रमेष पञा- wd बारृस्यव्यप्रयारमपवदितं विधत्ते ““बाडस्पत्येम ade wecia | Hea VAS ब्रह्म ewig | अरयो बह्मलेव चच- सग्वारम्भयति” (ato) दति । सखयंश्ब्दानामभिप्राचमाडह “augm वेदिर्भवति । खवन्दिनं बहिः । Gaga cw: | अनभिजितस्याभिजिद्यै। तसाद्राशज्ञामरण्छमभिजितंः, (ate) tia) यहेब्रजातं aguas पृवेमनभिजितं aerafy- जयः खयङ्कूतादिना भवति यस्मादेवं तस्माचाकेऽपि रा- WATS य॒द्धप्रयासमम्तरेणेवाभिजितं aii दकिणां प्रशंखति “सैव शेता ओतवत्छा <fear wae” ( wre) uta | अचर fafraraeye: । “पुरा खिष्टतेाऽध्ववरयं न इति संजपेत्‌” । शय मीमांसा) दशमाधायस्य प्रथमपादे विन्तितं। “वेदिः खयङ्कतेव्यारे wat समाचरेत्‌ | wary बाध्यतां वाचस्ोदकप्रापिततलतः॥ अपेरासभ्ियाग्यतहशामेरदधननादिकं। बध्यतेऽपेलितं wd चोदकेनातिदिष्डते""॥ रलिमामेतानि वींषोति वाक्येन cisaa रन्निनाम- कानां देवानां सम्बन्धोनि कामिचिद्धवींषि दपु arafy-

[कागदप्रन्यच०2] वेदाचंप्रभाशे | १९६

वितिरूपाखि विदितानि, as awartaa विवि qua “खयद्धुता वेदिभवति खचन्द्नं बिः gaya cw’ इति var उद्मगमखननपरिखेखनारिभिः ज्ियाविरेषैः वेदि जिं ष्याद्यते। स्पकेना तमां लचमद्धन्ति tea सवितुः सव इति खमति स्पेन वेदिं परिग्टहातोति तदधिधानात्‌। awe चाषद सोत्यस्मिन्लन्‌वाकं wade: qrafed बहिः सम्पा aa) we परिधोमित्यादिमन््ोपेताभिः क्रियाभिरिशः fa- श्यति । faafaed तु हविषि उद्भ ननादपे्लां वारयितुं ख- afar यथाख्ित एव तु agit afeaa खीकतंबयः; इष्राबर्दिषौ aft खत एव faa शास््ोयद्धेरमनिरपेकते यरी- तथे cards) तच सं्रयः। लुप्ताय॑मलप्रारञ्च सर्वमङ्कजातं विहृता वनुष्ेयं, उत लुप्तं वजंनीयसिति। were शा- धारणलात्‌ सवमनुष्टेयमित्याद्यपचे प्राप्ने बिद्धान्तं ब्रूमः । रङ्गो fe श्रङ्गंरुपलतः फलं साधयति। तथा सत्यङ्गिनाऽङ्- छते उपकार AIGTIS, उपकारदारा वङ्गेषु, wars खङ्गिनं vay swat: | योाग्धतापि बाल्लादपेषां पूर- चितुमुपकारखैवास्ि ग लङ्गानां। वेदिनिष्यादनख्षणएदृटा- पकारयुक्रानि प्रष्टतावुद्धननाद्यङ्गानि । व्दति तु वेया खतःसिद्धलेन निष्यादनोापकारो wad | उपकार द्ारोपका- रकाणामाकाङ्खासन्निधियेाग्यलान्दद्धननाशङ्केषु चीयन्ते । त- स्ादुद्धननादीनि नानष्टेयानि। सोऽयं रदकप्रापितस््ाद्धन- माद्गुष्टेयलम्रत्ययस्छ Vihear खये बाध उच्यते । चादकख

१६२ तेत्तिसीयसंडिताभा्ये। [का ०१।प०८ख ०९]

लखुप्तोपकारोः उपकारदारोण शआआकाङ्ासन्निधियेग्यताय्रै- Nfacrarzaragafcardar सम्पद्यते ॥ ° tt

दरति माधवोये वेदायप्रकाभ्रे रृष्णयजुःसंडिताभाये प्रथम- काण्डेऽष्टमप्रपाठक नवमोऽनुवाकः ॥ * ॥

saa गृहपतये पुराडाश्मष्टाकपालं निवपति कृष्णानां ब्रोहोखाः सोमाय वनस्पतये श्यामाकं चरः संविचे सत्यप्रसवाय पुराडाशं दादंश्कपाल- माश्रूनां बींहीणाः रुद्राय पशुपतये गावीधुकं र इृस्यतये वाचस्यतये नैवारं चरूमिन्द्राय were पुराडाशमेकादशकपालं महाव्रींहोणां मिचाय स- त्यायाम्बानां चरं वरुणाय धर्मपतये यवमयं wax सविता त्वी प्रसवानाः सुवतामभि्ह्तीनाः सामो बनस्यतींनाः शद्रः TAT ॥ १॥ इस्पतिर्वा चामिन्दर ज्येष्ठानां fire: सत्यानां व- दशा धमेपतीनां ये देवा देवसुवः ख त दमम मुष्याय- खमंनमिषाय सुवध्वं महते awe महत आधिप- , त्थाय महते जानराज्यायेष वे भरता राजा सामो

[कागर।प्र*८।सअ०९०] वेशार्चंप्रकान्चे | Ute

ऽस्माकं ब्राह्यसखाना६ राजा प्रति aaa राज्यम॑धायि स्वां तनवं वर्या चअश्िेच्छयेमिबस्य व्रत्या अभमा Hare महत कतस्य नाम सवे व्राता वरुणस्याभव- fa faa रवंररातिमतारोदरखषुदन्त यत्चिया ऋतेन व्यु चिता जरिमाणं न ज्रानर्ष्णाः कमेाऽसि विष्णः कान्तमंसि विष्णा्िकान्तमसि ॥ २।

WAT त्राताः पथ्चविरशतिञश्च ॥ १०

इति वैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डेऽष्टमप्रपाटके दशमोऽनुवाकः ॥ * ॥

मवमे रबिनां wiafutettaa दोकणीया चे्येता- वदुक्रं। दशमे देवसूर्वां wea) तानि चाभिषेचनीय- मतख्ाग्रीषे मीयपश्टुपरो डाश्स्धानुनिवाणानि। तथयाचवोा- धायनः* ‘ay सामे क्रोणाति अभिषेषनोयाय दशपेयायच Be परि वहत्य राज्ज: परोडितस्य xe दज्नपेयाथे निदधा- त्य प्रोष मोयस्छ पष्ुपरोडान्रमष्ट Sagat इवीं्यमुनिर्वपति wart तु खिष्टषटदिडं, इति । तान्येतानि इवींषि विधत्ते “ma गटहपतये प॒रोडाश्रमष्टाकपालं निवपति छृष्णागां रदी सोमाय वनस्पतये श्यामाकं wy सविन सत्य- प्रषवाय पुरोडान्रं- इादश्रकपालमाग्रूनां AMY रुद्राय

* खआापसम्ब इति Fo |

we ~

९६४ - ते्तिरीयसंडहिताभाव्ये । [का०१।प्र०८।अ ०१०]

पश्रुपतये गावीधुकं चरं हृरस्यतये वाचस्पतये Fart चड- faxra Sere परोडाग्रमेकादब्रकपालं aware मि- चाय सत्यायाम्बानां चरं वरूणाय धमंपतये यवमयं We” दति । ग्टदपत्यादौन्यनम्धादिदटदेवताविशेषणानि। सत्यप्रसवाय warren gra | sfefata दिनैः पच्यमाना arg Wa) Bas RIM यः | wT: धान्यविशेषाः । तेव्वेतेषु विधिषु श्रयमाणा देवताः प्रशंसति °^ वसुवामेतानि दवी - fa भवन्ति। एतावन्तो वे देवाना सवाः। त Vara सवान्‌ प्रयच्छन्ति त एनः सुवन्ते । श्रध्निरेवेनं ग्टहपतोना९ सुवते। Bar वनस्पतीनां । we: watt बदस्यतिवाचां । THI व्येष्टानां मिः सद्यानां। वरणा धमपतीनां । एत- देव aa भवतिः (त्रा०९का०।७प्र०।४अ०) दति। alma wea दत्यादिभिरत्यत्तिविधिभिर्विंहितान्यषट walfa ता- न्येताजि देवसुवां सम्बन्धीनि। भाविनीखञ्क्या यजमाना देवः, तं सुवन्ते ्रनजानन्ति इत्यन्धाद्यो देवसुवाः। यावन्त विधि- वाक्येषु WTS: अयन्ते, एतावन्त एव देवानां मध्ये सवा अभ्यनुन्नातारः। WAT एवाम्यादयाऽच्मे यजमानाय सवान्‌ सखाचितान्‌ शैखचयविरेषान्‌ प्रयच्छन्ति तेऽन्ादय एने यज- मानं सुवन्ते Catt यथा भवति तथाभ्वनुजानन्ति। तचा- fatad यजमा नमन्येषां गटदपतोना मीर मनजानाति। एव- मन्यत्रापि fat yaa इति are) सामा वनस्यतोनां tz: पश नामिल्यनयेमेष्ये सविता सत्यप्रसवानामित्यध्यातेवयं ।

एकाण्र्।प्रन्टख००१०] बेदार्थप्रकाषे। ११५

खश्टव्यान्‌ प्रत्येशखयार्थममेघा या WINNT: तासामीश्रं क- Crete: | wear waren प्रति यत्छाःमिव- मेतरेव लाकेऽपेचितं adage, उक्रानां दविविधोनां a- निधा सखवितेव्यादयेा मन्ता आलाताः। तच कन्यः | पुरस्ता त्खिष्टक्तः सविता at प्रसवानां सवतामिति ब्रह्मा यज- मानस्य इस्तं wzeraifa | पाठस्तु “afaat ला प्रसवानार सखवतामद्चिग्टेदपतीना र सामा areata इद्रः पशुनां बरस्पतिवाचामिद्धा च्येष्ठामां faa: सत्यानां वरषा wa- पतौरनांये देवा देवसवः ख त इममामुग्यायणमनममितचाय सुवध्वं मरते way महत आधिपत्याय महते जानरा- ara’ इति। सविता विविधा ठतीयो देवः माऽ प्रा धान्यात्‌ प्रथमं निदिश्वते। यजमानस्य quay रेशयाथं- wry: प्रसवाः। हे यजमान त्वां सविता तेषां प्रसवानां खामिलेन सुवतामन्यमुजानातु | एवमृ्तरच लां सुवतामिति पद दयानुषङ्गेन Vas | ₹े रेवा अन्धादयो ये यूयं देव- सुवा यजमानप्रेरकाः ख ते यूयमिमं यजमानमामुब्यायणं WAM दवदत्तष्छ पुत्रं way यश्चदन्तख Ws wafaara भजरारित्याथं सुवध्वं श्रनग्यगजानीष्वं। किञ्च महते चत जायान्‌ ्तमच्तचरियङ्ुखाय, मदत श्राधिपल्याय श्रप्रतिहत- नियमनसामथ्याय, aya जानराज्याय sama यद्राञ्यं त्च सागर पर्यन्तश्धमिविषयलाक्महत्‌, सावैभामलाय सुव-

तानिद्ययंः। fara “सविता at प्रसवाना सुवतामिति Q 2

१२६ तेत्निरोवसंशिताभाव्ये। [का०९।प्र०८।अ ०१०]

wa zuifa new” (ate) tf मन्लगतयामध्यमा- समभागयाः स्पष्टार्थतामाचिःपरताश्च दर्थयति “a देवा aga: Wat) थथायजुरेवेतत्‌ । awa लाय ava आधिपल्याय मरते जानराञ्यायेत्यार । sifweAaaTarar- से" (ate) इति। ae waa cha श्रावेदयति “ue ar भरता राजा" इति। हे भरता राजन्यवेश्छादया धनिका एष यजमाना TTS राजा, एनं afar यथोचितं खेव- ध्वमिद्यभिप्रायः । कश्यः “Sasa ब्राह्मणाना राजा?" tfa ब्रह्मा जपति । साम उन्तमदेवा राजा न धमा यः afaa tad: । भरतानामिव त्राहणानामययमेव राजेति प्राचि वारयितुं व्याचष्टे “ua at भरता राजा शामाऽस्माकं ब्राह्मणाना राज्याद | तस्मात्‌ सामराजाने ब्राह्मणाः (त्रा °) fal ARIAT WET खकीयं राजामं विभज्य निर्दि wary तस्माज्ञाकेऽपि अ्रग्निष्टामादि यागेषु सोममेव राजच्रब्दाप- fea: सोमराजनेद्यवरोरेत्थादि भि म॑न्घेरुप चरन्ति। कश्यः, प्रति waa राच्यमधायोति वारूणोभ्यां यजमाने म॒खं faze द्ति। wee “afa mara राच्यमधायि wt avd वरा श्रभि- Revive wat waearaafe awa wae ara wt त्राता aquanzafa faa ठवेररातिमतारोदरद्षुदक य- frat तेन द्यु चिता जरिमाणं ग oraz” इति। wae नामे्यन्त आया मन्तः। स्वै त्राता दव्यादिदिंतीयः। mara महत cere जानराज्यायेत्यनतं यत्ूर्वमभिदितं

[आ०१।प्र०८ ०१०] बेदार्चप्रकान्ने। ११७

तद्‌ राञ्यं गाम नमभोयं यजमानस्य यया aw मवति तथा प्रत्यधायि aqua प्रतिख्ापितं। खच वर्षः खां तनुवमभि- aa wifsaara, वङणे धमंपतीगामिति मन्त्ेऽभिधानात्‌ धर्मपतोन्‌ पुरुषान्‌ प्रति यजमानख सखामिलमन्यनुजानकतो ARTE GAIT तनुः। वरणशब्देनान्धाद याऽणपल च्यन्ते, अरत एवाग्धादिदेवारक्दरनज्ा्जीं खख्ठतनुमारितवन्त दति दष्टय्यं। वयमपि श्रटुचेभिचख्ागुन्नया wan: कमयोाग्या mia, faa: सत्यानामिति मनग्त्ेऽभिहितलात्‌ । मिच्र्ब्दे- मान्धाद याऽणुपलच्छन्ते, श्रत एवाग्न्यादिदेवेरगज्ञाता वं मदत Wau wise awa नामामश्महि राज्यं कमं कुम इति नामधेयं सर्वदा मन्यामरहे। किञ्च। was: सर्वे aqwerawat त्राताः कमयोग्या waza मिः एवेरस्मान्‌ प्रति रश्षकलेनागमभेररातिं afta विश्रेषेण- तारीत्‌ वयं यथा वैरिणमतिखह्यामखथाकरोत्‌। यन्जिषा ऋलिजः ऋतेन. यक्ञेनारूषद मत रकितवनाः, जिभिनराह्य- खादिभिवरथे्यागेषु विस्तायंत दति जिताऽभ्रिः ख नोऽस्माकं जरिमाणं जरया बेचिद्धं | विगेषेणेद्धत्य* waz ्रा- aa वापितवाम्‌ भवति दोधीयु्यं waatfrad: । तदिदं मन्त्रदयं WENT व्याचष्टे “प्रति Mala राञज्यमधायोत्याइ। राच्यमेवास्मिन्‌ प्रतिद्धाति। at तनुवं वरुणा अरिश्रेदि- व्याह । वरूण सवमेवावर्न्धे। Wefaws AAT Wrage | * वोति। 3) इति पदपाठः।

११६८ afactadfeanira [का ०९१।प्र०८अ० ० |

प्रचिमेवेनं wal करोाति। sanfe ava तस्य नामेत्याह । मनत एवैनं । सरव त्राता वरुणरूण्धवन्नित्यार । सवत्रात- मेवेनं करोति वि faa एवेररातिमतारोदित्याइ। ्ररा- तिमेवैनं तारयति। अख्षदम्त afar छतेनत्याद । खद- ल्येवैनं | व्यु तिचा जरिमाणं ग श्रानङित्याइ । श्रायुरो वासिन्‌ दधाति” (ate) इति। वरूणसवं वरूषस््रामुरज्ना, एनं राज- खयं, मनत एव पुनः पुनः क तं मिच्छत्येव । संवेऽध्वयं प्रतयः व्राताः HAA यस्य यजमानस्यासो सर्व॑त्रातः। एनं यजमा- watifa तारयति वे्यंतिक्रमक्तमं कारय्येव | एनं यज्ञं खद्‌- aaa खादूकरोत्यविक्नेन पालयतीत्यथैः | मुख माजंमं विधन्त “enat विष्डषटे । दिपाश्चजमानः प्रतिष्ठित्ये” (are) इति। पुरतानिवाणस्लागनिवण्यैः सदेव feencagr विधन्त ‘midis चेकादन्रकपालस्य देवसुवाञ्च रविषामग्मये fagaa समवद्यति । दे वताभिरेवैनमुभयतः परिगाति" (ato) इति। -एकचाद्रीषेामा देवता इतरचाष्टावग्न्यादि- देवताः, एवमुभयतोा देवताभियन्नसखय परिग्रहः करः । विष्णोः क्रमेाऽसोति जीज्िष्णुक्रमान्‌ प्राचः क्रामतोति। पाटस्त “far: matsfe विष्णोः क्रान्तमसि विष्णोार्विक्राम्तमसि द्ति। वाजपेये रथसमीपगमने व्याख्यातं । विधन्त “विष्णु- क्रमान्‌ क्रमते। विष्णरेव न्लेमाक्षकानभिजयतिः' (we) chal wa विनियो गङ्गदः। “सवितेति खामिस्तं ब्रह्मा zea एष a: |

[का०।प्र०८।अ०१०] वेदाथप्रकाष्के। ११९

tia: खामिनं ब्रूयात्‌ सामेति ब्रह्मणा जपः॥

भ्रतिद्वाभ्यां मुखं erat arfe विष्णोस्तिभिः ma: |

दशमे अन॒वाकेऽखिन्न्टै मन्ता उदीरिताः” शति ॥ अय mater | एकादश्नाध्यायष् eataure चिन्तितं,

“नानावीजेषु यागेषु वाम्विखगेख पुर्ववत्‌ |

शद्धिते तद्विधो तस्यावधिलेन तु oat” ॥

WHA नानाविधवौजयुक्रा यागाः Wars WE ग्टश- पतये परोडाश्मष्टाकपालं मिवंपति छृष्णानां त्रीदोणार समाय वनस्यतये श्ामाकं चरूमित्यादिना । प्रकते प्रणीता- प्रणयनकाले नियमिताया वाचा इविष्कृत श्राङ्वानकाले वि- सर्गः तः, स चात्र चोदकप्राप्तः at waa wera ar इविष्कदाह्ानकाले वाम्विसरभा विकल्पित इति प्राप्रे पुवपकत चरम एवेति राद्ान्तः। wae पूर्वपर्तिणाऽधिकाश्रङ्ा ग vet कण्डूयनं विहितं, afaeig विहित दति तचेद्‌- मन्तरं, विदितख् वाङ्कियमनस्या वधित्वेनायं दविष्कदाहान- कालना वाज्विसगेऽनुद्यते रागम्राप्तलान्नामे विधोयत दति तस््माद्मासनवदिसरगेाऽपि चरम एव काले नियम्बते।

aaa चतुर्थपादे चिन्तितं |

“नानावौजेषु AHA: बषृद्रूयोाऽपि वा waa |

चिकीर्पैक्या प्रयोगाणां भिन्नवान् सछद्धवेत्‌"” ॥ राजये नानावोजयागेषु शाऽवघातमन््ः waza प्रया- कव्य: । कुतः, सवावघातविषयायामेकय्यां चिकीषायां प्रङत-

१२१ ते्िरीयसंडिताभाव्ये। [का०द।प्र०८अ ०११]

त्वादिति wrt ma: समन्ताऽवचातः चादकातिरेडेन प्राता वीजेषु weed तब्डुलजिष्यन्ता स ward: ere: 1 पुनर्वी- जाग्तरे तण्डलनिष्यन्तये समगरख्छावघातस्य अयाक्व्यलादषर- न्मग्लपाठाऽवचातप्रसङ्गात्‌ प्रथमे प्रपाठके उदाइतोाऽच मन्तविषयलाभादनस्रारितः ॥ ° ॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकाग्रे ष्णयजःसंहिताभाये प्रथम- काण्डेऽटमप्रपाठकं दत्रमाऽनुवाकः॥ * ॥

अर्थतस्थापां पतिरसि टष॑स्युरमिटषसेनेाऽसि ब्रज- fare ATA CIT WATT मान्दाख्य TMT Wathea विश्वश्चतस्थ जनश्त॑स्था- मेलेजस्यास्वापामेषधीना THETA देवीर्मभुम- तीरण्ज्ञनूजंस्वतीराजस्वाय वचितानाः। याभिर्भि- चावर॑णावभ्यपिश्चन्‌ याभिरिन्द्रमनयन्नत्यरातीः। रा- BETS राष्रं TH ATE TESTS राष्मसुषपे दत्त ॥ ॥१॥.

अत्येकादश च ॥ १९ ॥

इति तैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे ऽ्टमप्रपाटक रकाद शेऽनुवाकः ॥ * ॥

[का०१।प०८अ०११] ` वेदाथंप्रकारे | १११

दज्रमे देवदवां दरवँखक्रानि। एकादशेऽभिषेकार्थजल- विषया मन्ता उच्यन्ते। कण्पः। अपां यान्‌ aM वायय्येर्द्यन्ते, GET GACH वा WWM, तावन्त एव यहा द्यन्ते । अर्थतखेति खारखतीष्व्यु डलेतेनेव मन्ते रशा- व्येवमुत्तरेर्थेन जुहाति तेन ग्हाति, अपां पतिरिति aq द्वियाः शेन्धवोवापो वान्यः waz: स्यात्‌, पुरुषे पन्नो वाभ्यवेते भतोपमन्य ऊमिर्यष्यत्यदोपमन्यो दषासोति यः प्रतीपं दष- सेनाऽसोति योऽग्बोपं, wafea इति कृष्यानां, मरङ्तामाज tfa याः mata गच्छन्ति दादुनोनां वा, °प्रहावरीसेति या wife ava प्रत्यवसिष्यन्ते, afcarfewrafa परि- मदीना, खर्यवषेख दत्यातपति वथाणां, स्यवचस दति arg weufe परिदृश्यन्ते, मान्दा इति खावरा्णां, arat दति पण्या, wecrafa trererat, feuwa इति पथस, जनख्त tf दक्राःग्र ेजस्या इति घुतस्छ्ापामोषधोना रस दूति ayaa देवीमधुमतीरणङक्निति सवं च tra aed वामुषजति राद्रदाख Ue दन्त खारेति हामसंयुक्ते राइ <Te राद्रममुभे cafe avadem शति we छता मन्व्याख्यान एव udinfaafa । प्रडावरोश्च परिवाहिण- स्येति मन््दयं ्राखाकारगतं। wa मन्वपाटष्ड “अर्थतखा्पां पतिरसि ठषा्यूरमिंटंवसेनेाऽसि व्रजचितख मरतामाजख ख-

* प्रभावसोख्येति ates angie: | + पष्वाबामिति सम्भवपाढठः। B

१२२ लेति रीयसंहिताभाष्ये। [का०१।प्०८अ ०१९।

यंव चसस्य सूर्यतचसम्य मान्दास्य वाशास्व भक्ररोस्य विश्वरतख जनण्डतखाद्चेस्तेजस्यास्थापामेाषधीना ५ रसस्थापेा देवीमधमती- रग्टसृजंखतीराजखयाय चितानाः। याभििंजावर्‌णावभ्य- षिश्चन्‌ याभिरिद्धमनयन्नव्यरातीः। रष्रदाख Te A सराहा रादा राद्रममश्रै दत" Cha ₹देषारखल्य आपा ganda: ख श्रथ प्रयोजनमुदिगश्व सरखत्या AUT: SHIT anew यन्ति गच्छन्तीत्ययंतः, ययं तथाविधाः ख । wax काश्चिस्रदीं wae वा सब्बोध्यापां पतिरसोल्युच्यते, तदीयं जलं खषामोत्यभिप्रायः। हे प्रतीपं quae तवं ठषाऽखि से चकाऽसि। दे ्रन्वोपं युध्यन्नमे लं eras सेचनचमा सेना जखलराशि- EN यस्यास टषसेनः, पुरुषे पशा वा मदी मत्तरोतु प्रविष्टे सति उपरिभागस्थ afd: प्रवास ऊम्येन्तरेण युध्यति अधेभागखछः भरवाहानुकरूलः ससा गच्छनूरम्येन्रोए युध्यति तदुभयमनोक्र | रे Rar श्राप युयं ब्रजक्चितः ख व्रजे गाष्टवत्‌ बह्णौनां निवाख- योग्ये कूपस्थाने कियन्ति निवसन्तोति ब्रजक्तितः। ₹े प्रतीप गामिन्य श्राप युयं सरुतामेाजः ख वायूनां sweat भवत श्रावतादिषु वाद्मा प्रतिहताः सत्यः प्रतीपं wafers हे श्रातपयुक्रटष्टिसम्बन्धिन्य श्रापो युयं qdate: ख दखर्यवत्‌ AVG यासां ताः सूर्यवर्चसः ₹े ख्यादिप्रतिविम्बयाडिश्छ WIT यूयं यत चसः खख ख्यस्य लक्‌ शरीरं प्रतिविम्बरूपेख arg तिष्ठति ताः खयेलचषः। इ सखावरा war यूयं मान्दा: ख गत्यभावात्‌ ACS: ख । VAT CAAT Bar

[का०१।प्०८।अ ०११] वेदायेप्रकाश | RR

Us वाशाः waa भवत । नोहारो fe नदोप्रवादवत्‌ areata न प्रतिबक्नाति तता aati adder ged feat द war युयं watt: स्थ गभंरचणे wat भवत। हे Wear रापो युयं fara: स्ख fad बिश्वतोति विश्वष्टतः चोरेण fe प्राणिजातं yaa ई दधिगता wer युयं जन- तः ख पृववद्मा ख्येयं । इ चुतद्रवरूपा श्राप यूयं wie स्याः ख ज्वाखारूपवात्‌ चघतमद्नेसतेजः तेन भवास्तेजस्याः | दे मधद्रवरूपा WI यूयं ्रपामोषधोनां रसः | पष्यरस- अन्यतादुभयषारल्वं परसिद्ध waar चितानाः चिन यन्तः wfasitsatszea) कीडृश्रीः। देवीः दीयमानाः मधुमतीर्म घुराः, AISA: बलप्रदाः, ता एव पृगर्वि्े्न्ते | चाभिरद्धिः देवताः पूव भिजावरणावभ्यषिश्चम्‌ पनरपि याभिरद्विररातीः warfare CATA, तादृन्नोरपोाऽ- सुडनिव्यन्यः । ₹े आपा युयं र्‌ा्रप्रदलाद्यजमानाय राष्र TH SIU तुभ्यमिदं Ged) war राद्रप्रदल्वादमुश्च रामय॒धिष्ठिरादिवमणे TH TH) श्रजार्येत्यारिषु पञ्चदशसु मन्तेव्वपा देवोरिद्युगियं शेष तेनागषव्यते। खाहाकारान्तो राद्रदा इति wet दामकाले शेषलेनागषच्धते, axfears गरदश्चका णे, विधन्त ““श्रथे तस्येति जुहाति आडङत्थैवेना नि- ष्रीय wets । wer इविष्कृतानामेवाभिधुतानां zetia” (व्रा०्९का०।७्गप्र०।५अ०) fai एताः सरखत्यादिनरौ- गता wat निष्छीय भिःगेषेण क्रोला, किञ्चाङत्या दविष्करुता

2 *

१२९ तेतिरीयसंशिताभाव्ये। [का०९।प्०८ ख ०१९]

eareua प्रापिताः wafer, आरञ्यरामय्याभिचारणङूपतात्‌। हामादूद्धंमनेन मन्धेण aed विधन्ते “वहन्तीनां ृष्ठाति। एता वा अपार राद्रं। राद्रुमेवाख्यै werfa अथा fHa- मेवे नमभिवडन्ति' (ate) इति सरखत्थामन्यस्वांवा vat प्रवादरूपा ANG: तार्घां सकान्नात्‌ ग्टह्ोयात्‌, एता एव वदनः क्ूख्धारूपेफ बङविधसस्यापकारिलादपां राद्ूमि- त्युच्यते, तद्वदणेन यजमाना रद्र रतं भवति । fase यजमानं प्रति fart वदज्ति । स््रीखिक्गपुंलिङ्गस्ताभिप्रायं द्रं ति “sat पतिरसोत्यार। मिथुममेवाकः'” (ate) इति। यजमानस्य wafusga जखसम्प्तिं प्रदशयति ‘ Say भिंरिद्यार । afdawaaat करोतिः (are) इति। खा- सोनसेनायक्रलं दशयति ““टृषसेगाऽसोत्धाइ | सेनामेवाख्छ स्यति" (त्रा०)इति। वेश्ादिप्रजासन्पत्तिं दशयति “रज कितखेत्याइ । एता वा wot fam: fantare पयूंहतिः" (ato) इति । मगरख्ितवेग्ववत्‌ कूपे wacarter | aauifd दशयति “aqararseare । we वे मरतः | अलमेवावरन्धे"' (ato) इति। Tee वैर्थगभिभवरूपं तेज दशयति “सर्यवच॑सस्येत्यार्‌ । TWeaa वचस्यकः” (ब्रा ०) दति । खत्धानतप्रय॒क्तं खातच्यं alate “र्यलचसद्धेत्या इ । सत्यं वा एतत्‌ । यद्षति। wad यदातपति वष॑ति। ख- mrad एवावदन्धेः' (ato) इति। श्रातपरहिताया दृष्टेः aaa Beas आतपयुक्रायासतदैपरोल्ये,

[का०द।प०सच्ध०११] वेदारथप्रकाश | we

way सत्थं वक्कमनतं व्जंयितुं was तयारवरोः | वेदनं परशंसति “नेन सत्थानते उदिते feve: 1 य एवं az” (are) दति । farray चरष॑णादिकं विखम्मेण कतं ्रक्यलात्‌ राष्टूगतव्राह्मणवगस् wad द्यति “मान्दास्ेत्याइ। रा्ुमेव ब्रह्मवचेस्यकः'” (ato) efi नीहारे वश्तस्य दर्भिंतलवाद्राष्स्ापि aaa द्यति “वाज्नाखेत्याइ | राद मेव वश्चकः”” (ate) इति । उख्वगतानामपां woe uguifa दच्यति “watteare । gwar वे ward: | पश्ूनेवावरन्धे"ः (ate) इ्ति। चीरस्थजलेन चोरसम्यन्तिं <vafa “विश्वग्टतखेत्याइ । राषटूमेव पयस्यकः”* (त्रा०) इति । दभ द्दियप्ररलान्तव्नलेनेद्दियसम्यत्तिं दर्शयति “जनब्तस्येत्याइ | राघरुमेवेद्धिवाव्यकः”” (त्रा °) इति । waa तेजेरूपलात्तेजःसण्टद्धिं द चयति ““श्रग्नस्ेजस्यास्येत्या इ । रा- waa नेजस््यकः”” (ato) इति । श्रवबाषधिरसस मधुला- ayant दभेयति “श्रपामाषधोनार रसखेव्याद । रष्टु- मेव मधव्यमकः'' (ate) tfa वशन्तोनां ग्टहातीति नरी- माचभ्रवाहे THIET GEM तस्यानु कल्यलं चातयदस्यकण्पं fart “arvad we zetia एषा वा wat wei aq सरसखती। waaay समानानां करोतिः (are) cfs) सरखत्थाख्यान्नदौविश्रेषात्‌ ्रागोयमानः Wray, wat ve षष्टवद्‌ परिवतेमो अरधसतेत्यथः। waa करोति उक्छष्टमेव करोातीव्ययंः। ज्राखाक्तरगतेनेकम AVY सडह पोाडन्रसद्यां

१२१ तेत्तिसोयसंदि ताभाव्ये। [का०९।प्०८ ०११]

विधत्ते “वाडग्रभिररुंाति। पोडश्रकला वे पर्वः | यावागेव परुषः । तदिन वीये दधाति" (are) इति पोडश्रसद्याकाः कला अवयवा यस्येति षोडशकलः, uareufea: wera खात्पादि तलात्‌ अरोरस्य षोड्रकखतवं। wa caret षाडषमन्ताणां दामशेषलं Wuiqary qa विहितं । अथतस्येति wef वरकीर्नां गहातोत्यभिधानात्तजाभय- जावख्धितां arvwegt समस्य प्रशंसति “वोाडश्नभिजंदाति पोडग्रभिग्हाति। afer दाचिश्ब्रदसरान्‌- Sui वागनुषुष्‌ सवाणि कन्दार्सि। वाचेवेन सर्वभिन्क- न्दाभिरभिषिञ्चति” (ate) इति, अनष्टढन्द साऽच्चरस- हइतगामिलादागूपलं। अनुष्टुभा वा इमानि जायन्त इति AIM सवेजगद्ध तु लाभिधानात्‌ सवदन्देारूपलं | wa विनियोगषङ्गहः।

“खार खतोजखेऽयेति kta: aware त्वपां ।

ठषासीति प्रतोपामावन्वीपोा्नीा Tree ॥

जज Ray मरतां वायुप्रतिदताखध।

खयखातपट्ष्टाख खयविम्बय॒ता च ॥

मान्दा FATE वाज्राखं मीहारखासु WW: |

गवे स्नस्वासु विशति सोरगासु जनेति तु॥

दधिगाख्ु घुतल्ाखु लग्नेमध्गतासुतु)

aut, श्रपः सवेष wWiigr, रादा afer ui

GQIVIMT ₹ामगोऽन्यस्ठ षो ca पञ्चच, cfs

[का०र।प्रन्लच्०१२] वेदाधप्रकारे। १९७

इति माधवीये वेदार्थ॑प्रकागओे ृष्णयजःसंडहिताभाये प्रथम- कार्डेऽठमप्रपाठटक एकादथाऽमुवाकः॥ # ॥

देवीरापः सं मधुमतीर्मधुमतीभिः wena महि वर्धः AMAT वन्वाना MAY: सीद्ताजंस्वती- मंहि वैः छचियाय द्धतोरनिश््टमसि वाचो बन्धु- RAM: सोम॑स्य दाचम॑सि शुक्रा वः शक्रेशोत्पुनामि चन्द्राशन्दरेणखता अतन स्वाहा राज्याय चि- तानाः। सधमाद युन्निनीरूजं ता च्रनिषष्टा ्च- UAT TATA | परूयासु WH वरुणः WYATT शशः ॥ ९॥

माठतमाखन्तः छचस्यारूबमसि छस्य यानि- रस्याविन्नो श्चभिरंहपंतिराविन्र इन्द्र वृदश्रवा श्रा विन्नः पुषा विश्ववेदा रावित मिचावरुणाडतादधा- वावि चावाषटथिवी yaaa आविन्ना देव्यदिति- विशरूप्याविननाऽयमसावामुष्यायशेएऽस्यां विश्य॑सि- qe म॑हते छाय महत च्राधिपत्याय महते जान॑- राज्यायेष AT भरता राजा सोमोऽस्माकं ब्राह्मणा- ATX TINK ॥ २॥

at

१२८ तेत्तिरीयसंडिताभाये। [का०९।प्,८ख ०९९]

aaa वा्चप्ररू्वयायं वृषं व॑ध्याच्छषुवाधना स्थ पात मा प्रत्यश्वं पात मा तिर्यष्वमन्वश्यं मा पात दिग्भ्य मा पात विश्वाभ्यो मा arena: पात हिर्‌- ~ शणवशोावुषसां विराकेऽयस्थूणावुदिंतै शूर्यस्यासातं वरुण fara ad ततशश्षाथामदि तिं दितिश्च ॥ 8 i

शिशरिन्द्रस्येकचत्वारि\ चच ॥ १२॥

इति तैततिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डेऽष्टमप्रपाटके दाद शाऽनुवाकः ॥ ° ॥

एकाद शेऽभिषेकनखमन््ा SAT: | ITH तव्यलसंसकार- मन्ता उच्यन्ते, कश्यः देवीराप दति वैतखे सते ग्रहान्‌ समवनोयेति । wy जातो डशविगरेषो वेतशस्तेन निमितं द्राष- कलज्रसदृशरं YT सतं तस्मिन्‌ सते वाययग्हीतास्ता war ऽवनयेत्‌। पाटष्ड “देवीरापः सं मधुमतीमधमतीभिः ख्य ध्वं महि ay उजियाय वन्वानाः इति। इद war देया मामापातचेषु DAT युयं जयाय राशे महि वची वन्वाना महन्तेजः GATTI, परस्पर संख्ञ्यध्वं | कीदृश्यः कीदुशोभिः षड मधुमतोमधृराः मधुमतोभिमंधुराभिः TE मन्तसामर्येन परस्परसंसगंः सम्यद्यत दृति द्यति “sarc: खं ay- मती्मधुमतीभिः उच्यधष्वमित्याइ । ब्रहमणेवेनाः सर्जति" (त्रा०९्का०।७प्र०।६अ०) इति। कश्यः, अनाष्टष्टाः सोदते-

[का०र।प्र०८।अ०१९] वेदा्थ॑प्रकादने | ११९

व्यन्तरा ₹ोातुधिष््यं angquerefarg सादविलेति। पाडद् “श्रनाषटष्टाः सीरताजंखतो मंडि वर्चः तजियाय दधतीः” दूति। हे अापाऽनाशष्टाः क गाणतिरद्छता ऊर्जखतीः सारवत्यः सोदत तिष्ठत । किं gay, TR महदस Tay: | मन््रसामर्॑भेवा- सासमुपवेशनमपि सम्पद्यत इत्या “WATER: सोदतेत्याद । ब्रह्मशेवेनाः सारयति” (जा °) इति । विधन्ते “श्रनरा trae धिष्णियं ब्राहमणाच्छरसिगख सारयति श्राग्नेया ३ इता) Oar ब्राह्मणाच्छशसी। तेजसा चेवेदियेण चाभये we uftzerfa” (ate) fai प्रवे देवायाग्नरय दत्या्ाप्रेय- भस्तपाटाद्धाताग्रेयः, WE ला Gea वयमित्याद्येन्रशस्तपाठात्‌ त्राह्मष्वाच्छंसिन ted) कश्यः अनिश्षटमसोति तस्िन्‌ अतमानं हिरण्छमवधायेति । weg “श्रनिशषटमसि वाका Tass: सोमस्य दाचमसिः' दति । ₹े fece लं श्रनि- weafe यवादिवदद्किसंयागेऽपि नितरां we नासि म wate! किञ्च, वाचे बरन्धरसि feceawar fe राजा- माद्यारीनां वाक्‌ सर्वराद्वियते, तपोजा असि सन्तापवतेाऽग्े- जातोऽसि दिरष्स्याभ्निरेतस्लात्‌, तथा चाधागप्रकरणेऽप्न प्रहत्य भूयते aa रेतः परापतत्‌ तद्धिरष्छमभवदिति। tae दाजमसि समख mare लं दन्तमखि हिरण्येन क्रो- शातोति wa: । कश्यः । प्रकरा वः इक्रणेत्पूमामीति ATTY येति । ase “sera: Auras wRTEReTaar अब्टतेन water राज्याय चितानाः” इति। डे श्राप,

Lee ते्तिरीवसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०८अ ०१२]

दक्षा वा दीत्िमतीः wary शुक्रेण दीत्षिमता दिरष्टेना- त्पनामि । कोदृज्ौः SEU, चब्राखन्रेण उभयोराह्ादकतवं असिद्धं, Waar waa खाद्‌ लादापाऽग्टताः प्रिचलाद्धिरष्ठ- मन्तं । पनरपि कीदृ्ोः, खाहाकारसन्यादितहामयुक्ाय राजद्याय चितानाः खन्पादिताः। fare ““डिरख्येनात्प माति। arse fe पविजराभ्यामृत्पमन्ि area”? ( तरार) tfai पाओ खापितं हिर्यं दर्भेण दीधं्धनेण वा yw mat स्ताभ्यां एटवोत्पुनीयात्‌ | Ws area पविचा- भ्वामेवोत्पूथते, श्रापल्भिषेकाथा Caregen fex- wearaqay) डिरष्छपरिमाणं fawn “्रतमानं भवति। wate: aaa: शतेखियः। ज्रायुव्येवेद्धिये प्रतितिष्ठति" (ato) इति । वाजपेये qaratreaney ATH AAS । मन्तदयभागानाम्था लोाकसिद्ध इति दर्थयति ‘“afawg- avery अनिष्टः gag वाचा बन्धुरित्यार। वाचा WT बन्धः। तपोजा Cae) तपोजा देतत्‌ wae दाजमसीत्याहइ । समस Wars war वः श्एक्रणात्पना- मत्या | WORT शापः | mony हिरण्यं । दद्रा यण्डेणत्याद । WEI WIT: | wey fecal श्रता अब्टतेनेत्याह | अब्ड- ता Wa: | अन्तर feces i साहा राजखूयायेत्याइ। राजदूवाय War उत्पुनाति” (are) tf । राजद्धयाय राजद्धयाकगेतराजाभिषेकाय | eT: | सघमारो चुखिनो- रिति चत्ुदपात्रेषु व्यागयति cree Sarge wreat

[शा {Tone १९ | VITIVATH | ९९१

Taare चेति । weg “धमार ufered एता अनि- कष्टा WIA वसानः। VTE चक्रे ALE: खधस्मपा जिग्ुमादतमाखम्तःः इति । वरुणः Wry र्दखागो- aay waa sre चक्र ताभिरद्धिः सरखितिं aa- वाम्‌ । aE wary, मादतमासु अतिशयेन aratr माढतमा अतिखेयुक्रा मातरो fe पुषं पालयन्ति परियं, तदत्यालयिश्य ta: | areut aqe:, wat fax: माद- खानोयाना मपां पुचस्ानौोयः। किं gar वसानः, एता अपा वस्रवदाच्छछादयन्‌। कोदुज्नीरपः THATS: खाकःखितेन वङ- खेन खडेकस्मिन्‌ ta खिला तं aed मादयिचोरंषंयिचोः, दखिन दीं ्षिमतीः धनवतीवा, ऊजं बलरेतुग्धताः, अनि- कष्टा यवादिवत्‌ भनंनायोग्याः, Wea: कर्माषीच्छमोः। fart “auarer खिनोषूजं एता शति वादश्च ग्ड- wifa | वरूणसवमेवावर्न्धे'' (ate) टति। वरूणख्वे वरूणान्‌- चानं we एकतवं प्रज्रंसति “एकया wurfa vata यजमाने aa दधाति (ate) tf कश्यः “ewereq- मधि" इति ara यजमागः परिधन्ते “owe arfacfa” fa पाष्डरमष्डोषं दवितीयं शेतं पाणष्डरमित्याचचत इति | ATS BATA वन्तं । वाजपेये व्याख्याता मन्न । विधन्ते “कच aaafe qu यानिरसीति तार्य्चाष्योषच्च प्रयच्छति warfare” (ato) इति। यजमाना राजलात्‌ खजियः

ताथीष्लोषयारपि खजयम्बन्धिले षयानिलं समाननातिलं भ- 8 2

१९२ लेत्तिोयसंहिताभादखे। [का०९।प०८।खअ ०१९]

वति। fawe “एकशतेन रर्भ॑पञ्चीखेः पवयति, wares Uae: अरतवीर्यः। आत्तोकश्नतः। यावानेव age: | aferr बोये दधाति” (ate) cf बङनिरंभनाङोभियक्रमेकं are TUTE तादृ भैरकाधिकनत्रतसष्याकेर्यजमानं ओा- waa) अतवीर्यः wafge:, stat चजमानजोवः ज्रताधि- कामेकलसद्यां परयति । द्रव्यजयभचणं क्रमेण fara “द्‌ winafa । इङ्ियमेवावर्म्धे। उद्म्नरमाब्रयति। अनाद्च- स्यावरुदधो। अष्याश्साश्यति। खराबखिमेवेनं करोतिः? (wre) इति। <w इद्ियभरियलान्नेनेद्धियावरोधः, warn मधुरल्ाशृदुलाञच्चातुं Swe, अष्याणि बालटणानि wife- यवाङकुराणीत्ययेः। तेषां gwar सुरालं खा ख सुरा बलिः पूजा यस्व साऽयं यजमानः सुराबलिः | कश्यः! आविश्ञो अध्रिरिव्याविरो यजमानं वाचयन्‌ वदहिरुदागोये- fai wae आविक्छञ््काः सप्त मन्त्राः, उदानीय ओ्र- ग्रीप्रौयाद्दिनिंःसायं। wes “afar अद्चिग्टदपतिरा- faq cat ठद्धश्रवा श्राविश्लः पूषा विश्ववेदा आविष fasraquraarsurafast werarfaat शेतत्रते श्राकि- a देव्यदितिर्विंश्वरूष्याविन्नाऽयमषावामृब्ाचणोऽख्छां far- fears ava qua महत श्राभिपत्याय महते जान- trea” tf अधिरिदानीं गटदपतिराविक्लाऽनेन कर्म॑णा खरपतिलं wear इन्रः दद्ध कोतिं wera) पूषा वि- चानं wary मिजावरणा weaerafg ware ।

[का०र।प्रग्यखख ०९२ वेदार्थप्रकाद्धे | ६१९.

द्यावाषटथिदयै नियमेन सर्व॑ंखव्यापाररूपं त्रतधारणं war wat अदितिदेवमाता च सवदेवश्रोरयक्रलवं खभवतो, रेव- तारूपाम्‌ बड्पुजागुत्पादयतोल्ययः। श्रयं परते वतंमाने न्ति नरसिंदवमा श्रामुव्यायण्ष wae राजेश्रव्मणः पचः पचा वा तादृशा UNaTatsat प्रजायामस्मिवाहे मदद्धाः चचलादिपुरवव्याख्यातगणेभ्वः care: सन्ना विन्स्तान्‌ गणान्‌ लयवानित्धथैः । कश्यः “एष at भरता राजा" canta प्ववदनेन wee यजमानं tf: प्रदाय “सोमाऽख्नाकं ब्राह्मणाना राजा" इति ब्रह्मा नपतीव्ययः । विधन्ते “ज्र विद wat wafer) श्राविदमेवेनं गमयग्तिः' (ate) टति। एता आरविन्ञ इत्याद्या च्रावित्ठर्ज्ञका wearer वाचनोया भवकील्यर्यः। तेनेमं यजमानं आविद गरटरपतिलादिखाभं WIA: | आआद्यमन््रचतुषटयपाटठं प्रशंसति “afacad गारपत्येनावति । wR Thaw पुषा पद्ुभिः। fat वर्णे areata” (त्रा०) इति। गाडंपत्यं wzwafae, दृद्धियेावतोत्यम वतते | cyan प्रशंसति दद्धो Tara वश्मृदर यच्छत्‌ | ख दिवमखिखत्‌। साऽयम्णः पन्या च्रभ- m1 ख श्राविन्ने दयावाए्थिवी wana इति चावाष्चिवी खपाधावत्‌। स शआ्राभ्यामेव WIA CRI SAG 7G प्राहरत्‌। आविन्ने ावाषएटयथिवी तत्रते इति चदा | आभ्यामेव प्रता यजमाना TY wieara प्रहरति (aro) इति cRaT- VAS AYA MAMAI चेलाकं Cal सन्यन्ना, सा च Te

१९9 तेत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [का०१।पग्नख ०१९

माभाऽभवत्‌। तदानीं चरुत्याटनेन चथा यदा वञ्जप्रहा- रायानन्नां दत्तवती तदा खद्दर VAM AMY चावाए्थिवयो सेविल्ा ताग्यामनु ज्ञाता SATS वचं प्राहरत्‌, एवं यजमाना sata aay afta aq प्रहरति षष्ठमन्त्ं uwvafe “aifagr cafefafawetiare | cia रेव्यदितिरविंश- eat । अस्यामेव प्रतितिष्ठति" (are) इति। भिरेव का- श्िशभूनिं टला देवमाता अदितिरिद्युष्यते । सक्तममन्तरस् फवंभा्ग प्रशंसति “श्राविन्नाऽयमसावामयायणाऽखां far- farary cate) fanaay cite wadafa” (ate) cf faut करप्रदायिन्या प्रजया Ute सवंशस्ययक्रेन afafatae च यजमानं walada) तस मग्छस्यान्तरभागमकरो च मन्तो ुरववद्मा चष्ट “aya waa aya आधिपत्याय मरते जानगराच्यायेव्याद | आभजरिषमेवेतामान्रास्ते। एव at भरता राजा VASAT ब्राह्मणाना CHAE | तस्मात्‌ साम- राजानो ब्राह्मणाः", (ate) दति। wea) इष्रस्य agrsfa aay दति धनुर्यजमानाय प्रयच्छतीति पारस्तु “दद्य वज्ञाऽसि वाजप्रस्लयायं टवं वध्यात्‌" इति। हे wrefa- RU ववत्‌ प्रहारसाधनमसि श्रतस्बयायं यजमाने वैरिणं बध्यात्‌। fart “caw वज्ञाऽसि arty दति धनुः प्रय- च्छति विजित्यै" (are) cf we: “श्रचबाधनाखः' इति चोन्‌ वाणावत दति। वाणा द्धं तदयुक्रायानित्ययेः। चनौ- निषुन्‌ यच्छतीति wai | दषवः यूयं waut बाधका

[का ot (Wes Bo 22] SRTUVATR | १९९१४.

भवथ । fae “श्जुबाधगस्येतीषुन्‌। warare बाधन्ते" (ato) इति। प्रचच्छतीत्यनुवतते। कल्यः | पात मा प्रत्यञ्च मिति भ्रदोयमानाननुमन््रयत इति। weg “पात मा प्रत्यञ्चं पात मा faagqaey मा पात fener मा पात विश्वाभ्यो मा arena: पात" दति । यदा act पुरतः fear वाणं wefa तदानौमयं वध्यमाना ave Wagar भवति, ager: खित्वा वाणमोाचषणेऽयं ति्यम्भवति, yea: खिला वाशमाचणे पलायमानोाऽयमन्वग्भवति ह मदीया वाणाः प्रद्यगादिष्पं मां पात परकोयेभ्या यथयेोक्रप्रकारेख मां प्रत्या गच्छद्यो वेभ्यो रचत, wegwar fe खकोये- वैरः परकोयानपषारयन्ति खण्डयन्ति ati श्रता aga ऽवखिता इदे वाणाः wana fanart at पात, न केवलं पर- कोयवाणेभ्य एव रक्षणं faa विश्वाभ्यः wana नादाभ्या TARA: शजरकतपोड़ाग्यो मां पात मन््रख GATT या- w ध्यात मा प्रत्यञ्चं पात मा fargqaeg मा पाते- व्याह । feat वै शरव्याः waite तिरख्यनूचो। ताभ्य van पान्ति", (ate) दति शरव्याः fefaar परकीय- ईतयः, are पुवैाक्ररीत्या प्र्यगादिरूपाः। मथ्यमभागं are “दिग्भ्यो मा पातेत्याह। दिग्भ्य एवेनं पान्ति" (are) इति। दुरदेश्रवतिनोषु fee fear सन्धिविग्रहका- रिममुग्यमृखेन वैरिणो भीषयन्ति, ताभ्या दृरदे्विनोभ्यो feng एनं यजमानं WAT वाणाः qa! दरतोयभागं

Red तैत्तिरीयसंश्टिताभाष्ये। [का ०६।४०८अ ०६२]

व्याचष्टे “fara मा arara: ware! श्रपरिमितारे- वेनं पाज्ति” (are) इति । अ्रपरिमितात्‌ बडविधात्‌ धामा- पडारादिरूपात्‌ बाधात्‌ । कणः । डिरष्छवणो विल्यु्चताव- भिमन््रयत दति । वेद्धमु्ते धनुवौणएयुक्त यजमानरसत । wee “दिर श्छवणवृषसां विरोकेऽयस्युणावुदितेा ख्ये स्यारारतं वरुण faa va ततखक्ताथामदितिं दितिश्च? दइति। ₹े वरुण शञनगिवारक वाम, दे मिज शचमारक efawea युवां गतंमारोाहतं, agquar धनुवाणयुक्त यलमानडस्ता रयच्यापरिभागं गर्तषद्शमारोाहतं wats amar cad, परितखमफलकादिभिराच्छादिते सति रथ- स्यापरिभागा wager भवति। आररोदणं कदा क्तं व्यमिन्युच्यते। उषां विरोके खर्यस्यादिते प्रतिदिनं यान्द्‌- षामि खयदयात्‌ पृवभावीनि तेषां सम्बेज्धिनि विशिष्ट श्रा- ara प्रवतमाने सुति यः qderce: तस्िनुत्पन्ने सति ¦ air ars: द्दिरण्यव्णीा सुव्णचितकवचप्रतिमेाकेन fecwagraarar, waerer SCAT अत्यन्तदृढे । तता रथारोादणादृदधं अदितिं wafeat खखेनां, दितिं afwai weary, चलार्थां क्रमेणागुग्रहमिग्रददृष्या समोखे- ui विधत्ते “fecqadraqet विरोक इति चिष्ुभा बाह उङ्काति। tied वे वये fay cheats वीय॑मुपरि- ादात्मन्धत्ते” (ato) इति। उद्रदणमृ्चतयोरभिमन्छणं | बेघधायनपे ठत यथयाब्राह्मएं weary एव Hazy: |

[का०१।प्०८। ०१९] वेदार्यप्रकारे| {Re

viet वों इखपादादिगतसामर्े, तत्ामर्थमरलात्‌ fa- ुपकन्द्‌ सस्तद्रःपल्वं । wa विनियो गसङ्गुहः। “Safa वैतसे पामे adr श्रपि गयेदपः। नेति सादयेश्ध्ये हादब्रह्माख्यधिष््ययाः॥ अरनिश्टषटेति ताखन्तः शतखणे विनिर्तिपेत्‌। स्तशंनोत्पवनं WaT: WAY व्यानयेत्स॒ध ।॥ Safa धारयेत्‌ लामो तार्यीष्ोषदयं mara खामिनं वा चयेदावित्छप्त मन्त्रान्‌ विनिग ॥ एष वः सखामिनं दद्यात्‌ शमाऽख्ना ब्रह्मणे aT: | द्र दद्यात्‌ खाभिनेोऽन्यो धनुः शच्चिति बाणकाम्‌ ॥ पातेषृग््न््येत्‌ खामो हिर arg तथाद्रा । श्रनुवाक दादशेऽखिन्‌ मन्त्रा विं्तिरीरिताः”॥ इति । दति माधवोये वेरा््रकाभे रष्णयजःसंहिताभाये प्रयम- काष्छऽ्टमप्रपाठके दादग्ोऽमुवाकः॥ * ॥

समिधमातिष्ठ गायची त्वा छन्द॑सामवतु “fae त्स्तामा रथन्तर सामाम्निदवता ब्रह्म द्रविखमग्रामा- तिष्ठ freq त्वा इन्द सामवतु पश्बद्‌शस्तामा बद-

* चिदत्साम इति ate | चित्‌ । Sta: | इति पद्पाढः। T

ler g

१९८ केततिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्०८।ख ०९२९] त्सामेन्द्रौ दवता ast द्रविणं विराजमातिष्ठ जगती त्वा छन्द सामवतु सत्तद्श्स्तामेा वैरूप सामं म- रुतं देवता faz द्रविंणमुदीं चीमातिष्ठानुष्ुप्‌ त्वा ॥ nek

छरन्दसामवत्वेकविःशस्तोमे वैराज? साम॑ मिचा- weal देवता बलं द्रविंणम्‌द्खामातिष्ठ ufgea छन्दं सामवतु विखवचयस्विध्णे सताम शाकर- रेवते सामनो इदस्यतिर्देवता वचा द्रविणमीहड चान्याहडः Wee च प्रतिहडः च मितश्च सम्मितश्च सभराः। शक्रज्ये तिख विचज्यातिश्च सत्यञ्यातिख ज्यातिष्परारख सत्यश्चतंपाशचं WR

FULT: | AUG साहा सामाय Qe सविषे सवाहा सर॑खत्ये ATT YA स्वाहा CHUA खा- SR QTE AGA खाहा श्लोकाय खाहाध्शाय

सवाहा भगाय खाहा कचस्य पतये स्वाहा एथिव्यै

सखाहान्तरिक्षाय स्वाहा fet TET ख्याय खाद

, " .चन्द्रम॑से BIW Fe: TERE खादाषधोभ्यः

SIU वनस्यतिभ्यः STH चराचरेभ्यः BT परि- सवेभ्यः स्वाहा ATTRA: SIT ॥ ₹॥

[का०द।प्रण्सच्०१द्‌] वेदाथप्रकारे। १३९

अनुष्टुप्‌ MATS सरीसृपेभ्यः स्वाहा ॥ १३ । इति नैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डेऽ्टमप्रपाठके चयादशाऽनुवाकंः ॥ * ॥

दाद ओेऽभिषेकार्थजलसंस्कारादि मन्ता उक्राः। जयादशे टिग्याख्छा पनमनग्ा उच्यन्ते) ae) अथैनं qefaferr व्याखापयति समिधमातिष्ठेति मनखा चानुप्रक्रामतीति। arervafa विविधदिगभिमृखतेन विजयाय प्रख्ापयती- | व्य्थंः। तजर प्रथममन्लपाठस्तु “समिधमातिष्ट man ar कन्दसामवतु जिद्त्स्तामेा रथन्तर सामाद्चिर्शेवता ब्रह्य द्रविणं इति। समिध्यतेऽसखामादित्य दति समित्‌ aren fea at fewatfas राक्रम्य तिष्ठ, तया fed लां इन्दसां मध्ये गायचो रतु, सामानं मध्ये fearerar cag, arat मध्ये रथन्तरं wa tag, देवानां मध्येऽभरिदवा cag, Wy ब्राह्यणस्य द्रविणं धनं tag) चिद्रत्स्तामस्य खरूपं Wanye समाघ्लातं ‘fawwr fegtifa स प्रथमया famar दिङ्रोाति स मध्यमया तिषधभ्या fexetifa सष उत्त- मयेद्यती जिते fagfay इति saad: । उपासने गाय- तेव्यारौजि ठचाद्मकानि ऋणि anf सन्ति, तेषु fawea wna: हिङ्करोाति maa काभिस्तिभिः। प्रथमया fafa

GRY या प्रयमा तया ख उद्भाता गायेत्‌, aur सति विभिः 2

१४० तैत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०८यअ ०१९]

Mad भवति साऽयं waa: पयायः | fans खक्रजयगतया मध्यमया Aaa) eva पयाये सक्रचयगतयेात्तमया गा- येत्‌ । अनेन प्रकारेण चिटत्सामसम्बन्िनो विष्टा बहति; सम्पद्यते, सेयं स्ठतिरद्यतीनाखाभिधीयत इति । wf at wx मेामुमेत्यस्याग्टच्यत्पन्नं साम रथन्तरं | feiss ““डप्रामातिष्ठ जिष्ुप्‌ ला छन्दसामवत्‌ TECTIA हदत्टा- ag रेवता es द्र विणं" इति पुवन्यायेन योजनीयं । पापिनां fawaw यमेगाधिहितलात्‌ दचि्ादिगया। पञ्चदश्स्ताम एवमाणातः ‘weer दिङ्करोति स तिभिः स एकया स एकया पञ्चम्या feectifa स use स faafa: ख एकया ugar festa स एक्यास एकया स तिभिः पञ्च पश्चिमी weewe विषटुतिः' दति पुवेाक्रचिदत्साम एक एव सखक्रजयनिष्याद्यः, अन्येतु सामा: एकेकनेव दचात्म- केन aren निष्याद्यन्ते | तचायं क्रमः| प्रथमपयायश्राटत्तिः पञ्चमिश्छंम्िगायेत। agar quar जिगायेत्‌, इतरे इं खरृत्छद्धायेत्‌। दितीयपयाये मध्यमां जिगौयेत्‌। दतीय- पयाय उमां जिगायेत्‌, सेयं पञ्चदश्रस्तामस्य सम्बन्धिनी विषुतिरिति। तसाः पञ्चपञ्चिमीति माम । ल्रामिद्धि इवा- मड CHANTING साम बृहत्‌ | easy ‹"विराजमातिष्ट जगती त्रा इन्दसामवतु सप्रदरश्सामा a- खूप साम मर्ता रेवता विर्‌ द्रवि" इति। अल्लाधिपेन वर्णेन पालिता सती सम्यक्‌ फखितः सदोरविं्रषे् राजत

[का०२।प्०८। च्छ ०१९] वेदार्थंप्रकाश्रे | १४९

इति विराट्‌ प्रतीची दिक्‌ । सक्तदश्स्तेम rarer: ‘agar fegtia स तिभिः @ una सएकया पञ्च war feeitifa स una ख fagfa: स एकया सप्तभ्यो fextifa स एकया a fafa: स तिखूभिरिति दश्रसप्ता auqwe विष्टतिः' दति, प्रथमपयीये qaared जरिगेयेत्‌। दितीयपर्याये मध्यमां चिगोायेत्‌। eave मध्यमाम्‌कल- arg fara, खेयं सप्तदथसतामसम्बस्धिनो faufada- waafawad | यद्याव CRUG साम वेरूपं । चत॒यंमन््रपाटस्त ““उदीचोमातिष्टानेष्टुप्‌ ला कन्दसामवले- कविरज्रस्तामा वैराज साम faaraqer देवता बलं x- विं" टति। wafdwera एवमाखातः ‘awe दिङ्राति उतिभिः स तिरूभिः सरएकया सप्तभ्य fegtfa «vz कया y faufu: सतिषमिः aaa दिदराति सतिखभिः ख एकया सख तिखभिः aaefaaafawe विष्तिः' दति। प्रथमपयाये swat सहद्गायेत्‌, दितोयपयाधे प्रथर्मां, दतीव- पावे मध्यमां सषटद्वायेत्‌, सेयमेकविं थस्ते मसन्नन्धिनो fag- तिरिति सक्तरभिनोत्यभिधोयत cara: पिबा साममिद मन्दत लेग्यष्याग्टच्यत्पन्ं साम वैराजं | पञ्चममन्रपाटब्ह '"अद्धामातिष्ट ufeer ठन्दसामवतु जिणवजयस्वि्गा War शाक्रररेवते सामनी बुरहस्यतिदंवता वची xfaw” इति । जिणवस्ताम एवमाण्नातः ‘aa हिङ्राति ख तिभिः सख पञ्चभिः ख una aaa feetiia a

१४२ तैत्तिरोयसंडिताभाव्ये। [का०९।१.८यअ ०९९]

एकया a तिभिः स पञ्चभिः ava feectifa ष पञ्चभिः स एकया स तिखभिः agra जिवः इति। प्रयमपयायें प्रथमां जिगोयेत्‌, मध्यमां पञ्चकला गायेत्‌, उत्तमां wagt- येत्‌। दितोयपयाये प्रथमां wagria, मध्यमां चिगोायेत्‌, Saat पञ्चता गायेत्‌ । दरतीयपयाये प्रथमां पञ्चरलोा गा- येत्‌, मध्यमां सशङ्गायेत्‌, swat जिगायेत्‌, सोऽयं जिरा- ठन्तन वस्यो पेतलात्‌ जिएवनामका aqua: | wafetw- सताम vaarara: ‘uatemar डिङ्रोाति स तिमिः ख सप्तभिः स एकया एकादश्भ्या fegtrfa स एक्या ख तिभिः ख सप्तभिः एकादश्रग्या दिङ्करोति स सप्तभिः ष एकया स तिशभिरन्ता वे जयस्तिश्शः इति । प्रयमपयाये भ्रयमां जिगयेत्‌, मध्यर्मां सप्ररृलः, उत्तमां सकृत्‌ । दितोय- पयाये प्रथमां wad, द्वितीयां चिस्ततोयां anwar: । दरतीय- पयाये प्रथमां सप्तङृलः, दितीयां waa, दतोयां जिरिति । ऽयं wafeiw: स्तामानामन्तः। यन्तु वाजपेय उञ्जित्यगुवाकं चयोादश्स्तामखतुदंग्स्ताम दत्यादिकमाखातं तत्छर्वमन्ञेय- सामाभिप्रायेखेति TEs) उन्नयनप्रकारस्ह सामने द्रष्ट व्यः। मो AA पुरोरथमित्यस्याग्टच्य as साम ब्राक्षरं, रेव तीर्नः सधमाद taeda साम tat fay wey ्द्मणचजियत्रे्वाः दव्यरचका GAT: चतुथं ्रारोर- बखस्छ aguas! पश्चमे ata: मरस्यातशुरनामहतस्य ते जसा wacead | विघन्ते “दिशे व्याखखापयति। feqra-

[का.१।प्रन्लाच्चन्र्शे] वबेदार्थ॑प्रकारे। १४३

fafa? (ब्रा०९का०।७प्र०।७अ ०) इरति यजमानं fey ्रस्यापितवतोऽष्वर्थौ मागखमनुक्रमणं विधातं प्रीति ^“यदम्‌- भक्रामेत्‌। अभि fear जयेत्‌ उन्तु area” (ate) दति। यद्यध्वयु्यजमानमनम पादेन प्रक्रामेत्‌ दिशामभिजयो भवेत्‌ fava wari बुद्धिभ्वमं प्रा्रुयात्‌ । fare “मनसा- नुप्रक्रामति। wha fest जयति। ararafa” (ate) इति । wane कृतलात्‌ दिम्विजयः, पादेन तदकरणात्‌ उद्मादाभावः। समिदादीमि दिर्णं नामानि प्रशंसति “'समिधमातिष्टे्याइ। तेज एवावरुन्धे, उयामातिष्टेत्या | दृङ्धियमेवावङ्न्धे। विराजमातिष्टेत्याडइ । श्रन्नाद्यमेवावर्न्धे। उदो चीमातिष्टेव्याष । पशरुने वावरन्धे। agrarfasare | सुवगंमेव लाकमभिजयतिः (ate) इति। समिच्छब्दस्ल दी्भिप्रतिपादकतया तेजःप्रार्चिः। vane दद्दियबलापेत- wares इ्तीद्धियप्रा्भिः। wa वे विराडिति खरत्यनसार- णान्नप्राक्तिः। यहि पश्ररुमाप्रोतमदश्चं गमयन्तीति पारत्तर- दिक्‌सम्बन्धश्रवणात्पश्एप्रा्भिः। खगेलेकस्छो द्ंभाविलादमि- wa: विदितं मानखमनुक्रमणं प्रशंसति ““श्न्‌च्निदीते। सुव गस्य लोकस्य eam” (ate) इति। कल्पः। मार्तमेक- fazufanard निवपति वेश्दे वौ मामिल्ां तस्यार णेऽनुवाक्य- द्रतोयेगंणेः कपालान्यपदधाति tre चान्यादृङ्‌ चेत्येतार्भ्या मध्येऽर्‌ ऽनु वाक्येनेति। पाठस्ह “दृङ्‌ चान्यादृङ्‌ चैतादृङ्‌ च प्रतिदूङः च मित efaaq सभराः प्एक्र्येतिख

१९४ से्तिरोयसंहिताभाव्ये। [का०६०८।अ ०१९]

चिचच्यातिख सत्यच्यातिख enfawmyey सत्यखत॑पाखाव्य- uw” इति। रदूड्धिव्यारीजि मर्दिशेषाणां मामधेयाजि तद्रपेण भावितत्ात्कपालामामपि agra) Y प्रथमकपाल लमीदृङ चासि एतन्नामकमेवासि। एवमन्यजापि aay विधन्ते “area एष भवति । अन्नं वै मरतः | अन्नमेवावर्न्धे"” (aro) इति। एषः Tere इत्यथः । तस्मिन्‌ गणं विधन्त “yafavefanarer भवति प्रतिष्ठित्यै” (are) टति। एक- विश्स्तामार्नां ufatewmara प्रतिष्टादेतुलं। कपालोप- धागमन्वाणां शेषं पुरयितुं विधत्ते ““याऽरष्ठेऽनुवाक्यो गणः। तं मध्यत उषपदधाति। awaits प्ुभिरारश्छाम्‌ पणन परिग्टशाति। तस्माद्राग्येः पष्टभिरारण्याः पश्वः परिन्टशो- at? (ate) द्ति। wareta: Kee safe: सप्तसञ्चा- am एका गणः, श्रक्रज्यातिखेत्यादिः सप्तसद्ायुक्राऽपरो गणः! तयागंणयोमंध्ये TAT प्रखेपणोयं। wee गला- Waal याऽनुवाकः तस्मिक्लनुवाकं सगण श्राखातः। तथाहि ‘ufrg ध्वाकाख प्वमख् wraxy निलिम्प विखिम्यख विकिपः' दति। Uae AWE मध्यत उपधाने बलयुभयताऽव- faaara: anf: परितेाऽवबध्यारष्छान्‌ wa zetia यस्मादचारच्यगणा मध्ये ufos तस्ाक्ञाकऽप्यरण्छवासिनोा efcurza श्रानोयमानाः पलायनं वारयितुं ग्रामे परि- सथवद्भिदरिणादिभिरुभयत एकपाशेन बध्वा परिग्टशोता भवन्ति | कश्यः। wae खादेति षट्‌ पाथानि परस्ञादभिषेकख

[का०१।प्र०८]अ०१३] वेदायंप्रकारे। १४५

जुहेतोति । xara खाति षट्‌ पाथान्युपरिष्टादभिषेकस्य जदातीति wi एथिचे खारेति षडष्ठतानामवेष्टोरिति च। द्मः खादेति षड्ग्धतानामवेष्टोरिति च । एतसिन्नवेष्टिविभि- यागेऽप्यभिषेकात्‌ पुव was तत॒ अद्धंमपरं ugfafa द्रषटययं। पाठस्तु “MTA खाहासामाय खाहा सवित्रे खारा सरखलत्ये खदा FT खारा बुरस्पतये खादेद्राय साहा चोाषाय स्वाहा HATA सखाहार्श्ाय खाहा भगाय ATEr wag पतये arer vfua areraftera साहा दिवे Ql खयाय GIN VAG All AIA: ATLA: साराषधीभ्यः GUT वनस्यतिभ्यः ATE चराचरेभ्यः खादा परिञ्वेभ्यः खाहा सरीष्पेभ्यः are” दति wa चतु- ्यन्तेखक्राः सवं देवताविशेषा द्रषटयाः। aw पाथानि fa- धातं watfa “एयिरवन्यः । अ्रभ्यपिच्यत। ख राषटरंनाभवत्‌। स एतानि पारथान्यपश्छत्‌। तान्यजुात्‌ | Aa ख रादमभवत्‌” (ato) fai वेनस्य पचः एथिनामा कञिद्राजा राजद्धये quer fatanafesa ततः खराद्रंन प्राप्नोत्‌ । श्रतः राद्रप्राप्रये पाथंसज्छकामि अ्मये खाहेत्यादरोनि मन््रवाक्या- fa च्रपश्त्‌ Adar we प्राप्नोत्‌ विधन्त “aq waft जहाति। राद्रमेव wafa” (are) दरति | भवत्येव प्राम्नोत्येव। षष्टसप्नममन्ो म्रशंसति “बारसयत्यं पूर्वेषाम॒न्तमं भवति। रेन्रमत्तरोषां प्रथमं । ब्रह्म Bara चश्च समोची दधाति। अथो ब्रह्मन्नेव WH प्रतिष्ठापयति" (ate) cf qeaaa

षि

Ved तत्तिरीयसं डि ताभाष्छे। [का०९।प्०८ ०१३]

स्नारेत्येतक्मन्लवाक्ये पुषा wat मन्लाणां wal cx सा ेत्येलदाक्यमृत्रषां wal प्रथमं । तथा सति queaa- fixe च ब्राह्ुणस्चिथाभिमानिदेवत्वादस्मे यजमानाय तच्जातिदधयं समीचो दधाति परस्परखेदयक् करो तीत्यथः । faq तयाम॑न््रयाः पुवात्तरभावेन ब्राह्मणे «wf प्रतिष्ठा- पयति ब्राह्मणएानुकूलं करोतोत्ययः | विधन्ते “वर्‌ पुरस्ताद भिषेकख जहाति। षडुपरिष्टात्‌ । stew eum | इादन्र मासाः Saget: | संवन्छरः खल वे Sarat प्‌ः देवानामेव परं मध्यता व्यवशषपंति। तस्य म कुतचनापाव्याघा भवतिः" (atc) दइति। वसन्ते Za: Grae पोयबामलात्‌ माग- स्थागलेन खंवक्छरो देवानां पूरमिव भवति, यथा परे पष्यवोथो व्यवखिताभ्यामुभयता वाटिकाभ्यां युक्ता अवति तस्छां गच्छन्‌ परुषः खारोरविद्धा भवति तदत्‌ पाचंयाः grasa अ्रभि- घेकाय यजमाना देवपुरमध्ये प्रदि्नति तख कताऽणन्यस््नाद्‌ वाघा ब भवति। fart “गताजामतेषटोजराति। wars वे खल्युजायते। यच यजेव खल्युज चते । तत एवैन मवयजते । तस्माद्राजद्यनेजानः सव्मायरति । VF WS व्टत्यवाव्वेष्टाः। तख्ाद्राजसयेनेजाना नाभिचरितवे। प्रह्यगेनमभिचारः qua” (ato) दति। शतानां चचराचसपिशाचादीनां गटगयुदेदमामवयजगस्य fame हेतव atwae:, yaw स्ार्त्यादिदादश्रमन्तसाध्या WHAT: गतानामवेषटयः ताः अडयात्‌, WATT सन्ध्याकाचे मध्यराचे fatate खच्छिष-

[कारर।प्ण्८च्ध०१४] बेदायंप्रकाद्च। १९७

WH बाव्याद्यवस्थायाश्च ग्डतापद््‌वश्पो खन्यरत्वद्यते, wir ठ Wan तत एव fara कालात्‌ अवस्छाविगेषाचेनं ल्यु मवयजते नाग्यति। यस्मात्‌ खल्यनंञ्चितः तस्माद्राजद्धयेने- वतो यजमामस्ापब्डल्युपरिहारण कृत्छायःप्रा्िर्भवति । यस्मादेरिभिरापादिते ग्डतादयुपद्रवो राजद्धययाजिनं न भाप्नोाति, तस्मादयं नाभिचरितवे नाभिचरणोयः, सच परैः ृतोऽभिचारंः प्रत्यक्‌ कतुरेवाभिमृखा war तमेनममिचा- Taare wea हिनसि । wa विनियागसङ्गुहः |

“feat व्याखापयेद्भूपमध्वयंः खमि पञ्चभिः |

areas कपालानि द्ध्यादीदुङः WATT Il

अग्राभिषेकतः ot षट्‌ याथंन्यत्तराणि षट्‌ ।

एयि aged तदत्‌ स्यष्टंतानामवेषटयः ॥

जयादगेऽनुवाकेऽस्िंखि चलारि्रदीरिताः” 1 इति।

दूति माधवीये वेदार्थप्रकाश्रे छष्णयज्‌ःसंडिताभाये प्रयम-

काष्डेऽषटमप्रपाठकं चयाद्श्राऽनुवाकः॥ @ ॥

सोम॑स्य त्विधिरसि तवेव मे त्विषिभूयाद्तमसि aaa पाहि दिद्योन्मा पाद्यवे्टा दन्दश्रका निर

v2

१४८ ते्तिरीयसंहिताभाव्ये। [का०१।प्०्८)ख्‌०१४]

स्तं नमुचेः शिरः। सामे राजा वरुणा देवा धर्म॑सु- वंश्चये।ते ते वाचः gaat Aa प्राणः सुवन्तां ते ते चक्षुः सुवन्तां ते ते ओच सुवन्ता सोम॑स्य त्वा यनेनाभिषिभ्वाम्यमरः ॥ १ ॥

तेजसा CIT वर्चसेन््रस्येन्द्रियेण मिचावरुणयोा- वरयैख मरुतामोाजसा छषाणां छषपतिरस्यति दिव- स्याहि समावटचन्रधरागुदीं चीरं बभियमनुस- MUA: पवेतस्य WN पठे नाव॑शरन्ति ख- सिचं इयानाः। रुद्र यक्षै कयो" पर्‌ नाम तस्मे हत- म॑सि यमेष्टमसि। प्रजापते न त्वदेतान्यन्यो विश्वा जातानि परि ता बभुव | यत्कामास्ते जुष्ुमस्तन्नौ रस्तु वयः स्याम पतये रयीणां ॥ २॥

श्रभेस्तेकाद श च ॥ १४ ॥

इति लैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे ऽटमप्रपाटके चतुद शाऽनुवाकः ॥ \ ॥

येदशेऽनुवाकं दिग्व्याख्यापनमुक्तं । चतुदद्ेऽभिषेक उच्यते। कल्यः WY प्रनरार्हधिंष्णियं arf area

* क्रयि i इति पदपाढः।

[का०१।प०८] ०१४] बेदार्थप्रकारे। १४९

वा श्रासन्दोँ प्रतिष्ठाय मामद्य लिषिरसीति aat शदृल- चमे प्राचोमग्रोवमन्रलामाल्ीयति | weg “awe fa- षिरसि तवेव a fafetara”’ टति। रे gaa लं सो- मख्य दौत्चिरसि अतसखूवेव मे दौर्िर्ंयात्‌ । विधते “rae लिषिरसि तवेव मे लिषिभ्वंयादिति धावृंलचर्मेपस्तुणाति। येव सामे लिषिः। या arge@ 1 तामेवावरन्धेः" (्रा०र्का०। श्प्र०।स्अअ०) इति) शादृलचर्मगतां Of Ter सेमदीभि- लेन भावनात्‌ उभवावरोधः। कल्पः । श्रद्टतमसीति तसन्‌ शतमानं हिरणं निधायेति। afar च्रादूंखचमणि। weg “saaafa warar पाहि” «fai दिरखस्यागटततल्मष- eqn । हिरण्यस्य स्वापनं amawy क्रमेण विधन्त ‘“aaral एष वः | यच्छादूंखः। श्रन्टतर fete | अ्रष्ट- तमसि wart पाति हिरण्यमुपास्छति। श्रष्टतमेव क्- ava a | waart भवति। ware: wea: wafer: | ्रायुब्धेवेग्धिये प्रतितिष्ठति" (ate) दति। वणौ देहः, aw: “दिशा पादि दति सवर्णेन शतमानेन शतच्रेण waaay यजमानस्य श्रोषंन्नधि निधत्त cf रे दिात्‌ ातनात्मक चिरस्भिषेकजलसेचनाथे खापित wafexam सवपा लवं at रच । विधत्ते “दिद्योन्मा पादील्युपरिष्टा- दधि facutfa | उभयत vara wa curfa”’ (ate) द्ति। उभयतः श्रधस्तादुपरिष्टाचा्डतरूपस्य gate खितलात्‌ सुखं भवति) कश्यः ““श्रवेष्टा दन्दशृकाः"' दूति <fawa श्रा

१५० तेतिसोयसंहिताभाव्ये। [का ०१०८ १४]

सीमं wa सीसेन विष्यतीति। cxuar सपाः, अवेष्टा वि- नागिताः। fawt “wader carga दति क्ब सीसेन विध्यति । दन्दशुकागेवावयअते। तस्मात्‌ we दन्दभ्ुका

९ प्रहकाः”” (ब्रा०) इति । यस्मात्‌ सर्पत्वेन भावितं सीलं ara पातितं तस्ाल्ञाकेऽपि कोवं datfed पखायनाद्कमं AVIAATIASTS गच्छन्तं खया दन्टशृका दंद्ूएुका भवन्ति SUIS Tae: | कल्पः। way पदा लशेाडितायसं निर- wfa “निरस्ते ane: fat.” इति! लेाडहितायसं तां पव फेनेन पातितं यन्नमुचेः far: तदिदं araad afara ufram, ure ava नापि तस्योपरि प्रख्यं श्रत एवा- we श्राह “तामारोाहन्‌ यजमानेाऽेष्टा दन्दशका इति efeua पदा सोसं षष्डकाय प्रत्यस्यति, face vat: fat इति saa लाडहितायसं केश्वापायतै afeate निरस्ते tf. विधे “fara aad: जिर दति erfearad नि- रख्छति। पाप्मानमेव aafe निरवदयते" इति। wen asaty तिष्ठकं मारद्रस्य are vafafegfa शामा राजेव्यभिमच्य समख त्वा युखनाजिषिच्चामीतिः एालाभ्रेन पुरस्तारध्यर्यरवभितररादुम्बरण ददित WAT राजन्या काश्चत्येम TES नेययाचेनाशलरतेए “see दति। जन्यः संखा । अभिमन्लणमन्तपारस्तु “drat राजा वरुणा देवा अर्मसुव्ये। ते ते वाख सुवन्तां तेते wey सुवन्तां

+ यन्य इति te | तथा च न्धः सखा xfa |

[ऋाण्द।प्रग्संख्च०१४] बेदार्चंप्रकाचे | १५९

ते ते चथुः सुवन्तां तेते जच सुवन्तां" cf a: arar राजा AEST Vt राजाय चान्ये रेवा गहपत्यन्थादये wa- खवा धमंमगुजानन्तः सन्ति ते सवं तव वाचममुजानन्त्‌। एवे प्राखारिषु ata अभिषेकमन्छपाटस्ड 'सामसय ल्वा शेना भि विञ्चाम्यग्र रजसा gia qwerefgag भिजा- वर्ण्यार्वर्सिंख मरूतामेाजसा'' इति। & anata at शा- we wea दीष्याभिषिश्चामि। एवमग्रे सेजसेव्यार sey अभिमन्णखमन्तस्व प्रथाजनं दशयति शभ्राशा sara: ud ऽभिकिच्या इत्याहः । STAT राजा वरूषः। देवा WagTE Qi ते ते वाच सुवन्तां aa wey सुवन्तामिल्याड) प्राशानेवाक्मयः पवागभिषश्चितिः (are) इति) अमना अथमागख WUT वागादयो ये सन्ति ते यजमामाभिषेकात्‌ पूबभभिविश्चा दत्याङरमिश्नाः | wer fe तेषाममृतानां नन्ल- पाटमातेशानिषेकः, aa fe Barca दवा वागादोनभि- षिक्राननुजानन्लित्धेवा वबुष्वते AWTS एवाभिषेकः, ख ख पाठः प्रथमतः छत Teer पूवेभिषेकः । अभिषेकमन््े भ्रथमनागख चाखान्तरपाठं निरारृद्याचत्यं पाठं विधन्त “agara wie तेजखाभिपिञ्चामीति । तेजस्येव खात्‌ | दुखमा त॒ भवेत्‌) Hae at शेनाभिषिच्चामोत्थार्‌ | Sar बे रेवतया परुषः | खयेवेनं रेवतयाभि षिञ्चति, (wre) दति, खोमा बे रेतोधा ware रोताघारिषः cara कामल- जिख्पशात परुषः sagem, सामरे वतयाभिषेक कति

१५२ तेन्िरी यसंडिताभा्ये। [का०९।प०८ख ०११]

लावष्यलाभात्‌ Tas न भवेत्‌ । उक्रभागानां WTS तन्त- प्राया प्रंषति “श्रद्चे स्तस्या । तेज एवाख्िन्दधाति। wae aaa: ववष एवासिन्दधाति। इद्धस्येन्दियेण- wie. इद्धियमेवास्िन्दधाति। भिबावरूण्या्वींर्यणेत्याश | वीयमेवास्मिन्दधाति i मरतामाजरेद्याद। ओज warfs- न्दधाति'' (ate) इति। ae: ‹नलचाणां चलचपतिरसि'? इत्यभिषिच्यमानमभिमन््यत इति। दे यजमानम a चचि- aut पतिरसि, नाच कषाश्चित्यतिः किन्त सवषां चजिया- खामनेनेवाभिप्रायेण चचश्रष्दस्य दिरक्िः। मग्तसामण्पाद- wagfwagfaafafe दशयति “qaret लचपतिरसीत्यार। शत्राणामेवेनं चजरपतिं करोतिः (are) cf कण्यः। रृष्ण- विषाणया वांसि विदत एकं = खवाणिवा एतान्यत्कर उदस्यति ““श्रति feaarfe” टति। यान्यभिषेककाले खप- featfa वस््ाणि तषामेष aia: हे यजमान दिवे द्ा- तमानानन्यान्‌ पाथिंवागतिक्रम्य त्वमेव शवां शनिं atte दुष्दस्तेतर पुरूषपरत्वं दश्यति “afa दिवस्पादीत्याइ। a व्यन्यान्‌ पाषीति वावेंतद्‌ाड' (ato) इति। wea: | षमाव- eufafa येऽभिषिच्यमानस्य खेपा व्यवख्वन्ति तान्‌ पाजेङ- MEA पाठस्तु “खमावटजन्लधरागदोचोरहिं बुभियमन्‌- सञ्चरन्ीस्ताः Waa seas we नाव्रन्ति खसिच द्या- mt”? fai या श्रापा Aveda ख्वन्ति श्रधरागघा गताः, उदीचीरूढधं गताः, खमावदजम्‌ सम्यगाटत्य खिताः, न Waa

[का०।प्र०८।ख ०२४] दाथप्रकाशे | Auk

tafe: उत्तमाङ्ग, we weeraarar afua: i भिरःप्रश- तिपाद्‌ाग्रपयन्तमनक्रमेण खञ्चरन्यस्ता BT: WAT TAT WE पवंतसद्शस्य वषंणच्ठमस्य मेचसयापरि agi नव <a रन्ति, यदा मावा Arar बङ्जलाखरन्ति Re: | सिवः खमात्मोयं यजमानरेचं सिञ्चम्तोति खसिचः, दया- नाः आआगच्छन्यः ABN was way इत्यर्थः) वस््र- निरखनमन्ः पुवेमाच्ञाताऽपि सामथ्यात्‌ पञ्चात्‌ FATWA: | रेपाद कानामृद्धाघाभागयेाः सम्यगाटत्य खिल्या राडप्रीय- सम्पत्तिं दश्रयति “समावद़जन्नधरागदोचोरित्याइ। राइ wafer yaaa.” (ate) दति। कश्यः श्राग्रीपरे प्ररेकं जहाति “ax यक्ते wat परं नाम aw तमसि यमेष्ट- मसि खारा” Tia) Wa खाहाकारोाऽधयाइतः। FY CX awa परमुक्छष्टं नाम wiifea गमः श्वाय पष्टुपतय द्या दि श्ुतिप्रसिद्धं, कयो अयपराम्‌ परुषाम्‌ फखप्रदामेग क्रीणाति anata कयि, ag ara तमसि अभिषेक- wid पाजस्यं wd wang, तच्च यमसष्टमस्ह । विधत्ते “"उच्छषणेन जहाति उच्छषणभागोवेर्द्रः। भागसेयेनेव “ax निरवदयते" (are) tfai यदम्मये fasaasauia भागकेयेमेव तद्भद्र सम्धयतीति श्रुतवादरुदरसयाच्छंषणभा- गलं aaa कञ्चिदिश्ेषं विधत्त “उदङ्‌ परेत्याग्रोभे जहाति। एषा प द्रस्य दिक्‌। खायामेव दिभि «x निरवदयते

(atc) टइति। ara आङ्तिप्रदानेन प्रयोजनं द्यति “ax x

१५४ केततिरीयसंडितामाच्ये। [का०९।प्०८अ ०१९]

यते क्रयो परं AHA! यडा We क्रयो पर नाम । तेन बा एष feafa ay feafa तेभेवेन ae waafa” (ure) दति) एष “exeaa watfemter खक्राघविषर्य ued हिनस्ति, तथा स्ति यो बध्याऽस्ति तमेनं qed ata चातकम arat सर शमथति, अङतिदागेम घातकं गाम श्राम्यति, तदानीमेव बध्याऽपि शाम्यति wad निवर्तत इत्य धैः । यमेष्टमित्यस्य परस्य तात्पर्ये रर्धयति “a@ तमसि यमेष्टमसीच्याई । यमादवाखछ खल्युभवयजते' (wre) «fay uneefagt तदनुयहादेव चजमानस्थापग्टह्युं विनाशयति | aa) अरभेतेषामभिषेकाणां qed संखावान्त्मवनीय प्रतिदितस्य सहामेद्याग्वारभयोः ufafea च afearg जाति प्रजापते न azarae इति । प्रतिदितोाऽत्यन्तप्रिय- wa: तश्च मदिषीञ्च स्यशथिला sear) wee श्रना qa wearer विश्वा जातानि परि ता aa) यत्का- मारे WAT BY वयर स्याम पतया रयोरण” इतिं) र प्रजापते त्वदन्यः केऽपि परुष उत्पलानि तान्येतानि fa- शालि a परिबग्डव परिभवितुं समथ्या नाश्चत परिभवः ड्ष्टरण्पलत्तफं wfedurcartam cath) wae तव वयं यत्कामा जङमसंत्फलमस्माकमस्तु si घनानां पतयः स्याम । विधत्ते “प्रजापते न त्वदेतान्यन्य इति तस्ये गहे अद धात्‌ at कामयेत राम प्रजा ख्ादिति। राद्रमेवाचे प्रजा भवतिः” (are) ofa अद्ये प्रजा TE स्यात्‌, प्रियाया भायाः

[का०१।प्०८।अध ०९६] वेदांप्रकाद्े | १५५

wat Ue पालयितुं wadt wafer: विधन्त “ad- मयेनाष्वयंरभिषिञ्चति। ब्रह्मव्षमेवास्िन्‌ fate दधाति। श्रदुम्बरेख राजन्यः ऊ्जमेवासिलन्नाद्यं दधाति। आशत्येन we: 1 विश्नमेवासमिम्‌ off दधाति। नेययाघेन जन्यः faaraara कल्पयति। war ufafea” (ate) fai ayaweda लिषिमध्ययनादिरतमत्कषं, ऊजंमेवान्ादं बल- भद मन्नं प्रियञ्चाखं, fawea of करप्रद्‌ादप्रजासन्पत्तिं। जच fafrarreyy: |

“Garrat वाच्‌ चमो शोयोाऽग्त्छणंक चिपेत्‌।

दिदेद्राजा ख्णपाकं दध्याकुत्निं रत्र ॥

आवे रादन्जिहासन्दों ate सीसेन faufa |

facta कं्चवापाय भिरस्ये्धाहितायषं॥

शो साऽष्ववं्मन्लयेत सामखेत्यभिषिश्चति |

wafufan स्मच त्थजेदस््र मतोद्यतः ॥

खमा BAHT खद्दर गेषं जाति Fei

प्रजापते काम्यरामा मन्ता wee afaar:” श्ति।

दति माधवोये वेदाथंप्रकाशरे छष्णयजुःखंडिताभाये प्रयम-

काष्डेऽष्टमप्रपाठके चतुदंग्ाऽनुवाकः॥ # ॥

Lud तित्तिरी यसंडिताभाष्ये | [का०९।प्०८।अ ०११]

इन्द्रस्य asa वा्॑ध्रस्वयायं Fa वध्यान्मिवा- वरुणयेस्वा प्रशस्तः प्रशिषा युनज्मि यत्नस्य योगेन विष्णाः कमेऽसि विष्ठाः करान्तमसि विष्णोर्विक्रान्त- मसि मरुतां प्रसवे जेषमाप्तं मनः समहमिन्दर येखं वीर्येण पश्रूनां मन्युर सि तवेव मे मन्युभूयात्रमेा माच vias माहं मातरं एथिवोः हि£सिषं मा ॥ १४

मां माता थिवी हिहसीदिय॑द्स्यायुरस्यायुम Tepe मे पेद gefa व्चौऽसि वचा मयिषधे- WAY गृहपतये सवाहा सोमाय वनस्पतये खाह- द्रस्य बलाय AIT मरूतामेाजसे SIV EXT: शु- चिषदसुरन्तरिश्चसद्धाता वबेदिषदतिथिदुंरोखुसत्‌ । नुषदरसहतसद्योमसद्जा गजा रूतजा द्विजा ऋतं वहत्‌ ॥ २॥

ह<सिषं मतजास्तरीणि च ॥ १५॥

इति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डेऽष्टमप्रपाठटके

पञ्चद शाऽनुवाकः॥ ° ॥

MOTUS HAH उक्रः। VaTH रयेन विजयाऽभिधोयते। कल्पः, दूष मखोऽसि asa इति रथयमुपावइल्येति।

[का०्९.प्रन्८च्च०१५] बेदार्थप्रकारचे | १५७

use “cxwagife वाचंप्रस्लयायं ga वध्यात्‌?" दति। व्याख्याता वाजपेये । faut “cara वकोऽसि arty दति रथमुपावहरति विजित्ये" (त्रा०९का०।प्र०।९अ्र°) दति, कश्यः wy दक्तिणं योग्यं य॒नक्रि “मिचावरण्यास्वा प्र- शास्ता; प्रभ्रिषा युनज्मि यशस्य योगेन" tia हे दक्षिणाश्च at प्रभ्रास्ताराश्ञापयिजामिंचावरूणयोा; प्रशिषा प्रशासनेन यज्नघम्बन्धिनिमिन्तं रथे uafsa मिचावरणएपदाभिप्रायं दरयति Cfaaraquarer प्रशरास्तोाः प्र्िषा युनज्ोत्या। ब्रह्मणेवेनं देवताभ्यां afm? (त्रा) टति। ब्रह्मणा AAT ufanfzanat सिचावरूणदेवताभ्यां प्रशाखिता यनक्रि। रथ्या शजयोापेतलवं विधत्ते “्र्टिवाहिनं युनक्ति । afzaret वै देवरथः देवरथमेवाखे af” (are) इति, तादृशं रथं प्रकारान्तरेण प्रशंसति “watogr भवन्ति, रथथ्तु्यः। दै TABACUM | WITT! TET तवः । तुभि- tad युनक्ति” (ato) इति। waters दक्षिणस्येत्यध्या हाये ततः पार्दयवतिनेा दा सारथयो खन्पदयेते। कल्पः, विष्णोः क्रमाऽसोति TY यजमानोऽ्त्येतीति । weg “faut: क्र- माऽसि विष्णोः क्रान्तमसि विष्णाविक्रान्तमसि' इति। एते चया मन्त्रा वाजपेये व्याख्याताः | विन्ते “विष्णुक्रमान्‌ क्रम- ते। विष्णुरोव लेमा्ञकानभिजयति"" (ate) दइति। faa पजस्ान्वारम्भणं fara “a: afta: प्रतिहितः साऽन्वा- Ta? । creda भवतिः" (ate) cf arate: |

१५८ तेततिरीवसंल्दितभाय्ये। [खा०१।प्०८खअ ०१५]

भ्र ससाडिष दत्येताग्टचं विधत्ते “.जिष्ुभाग्वारभते t इज्ियंवे जिष्टुक्‌ । दङ्ियमेव खजमाने दधाति” (त्रा) इति। सेव- स्टगुपानु वाक्यकाण्डे चतुथप्रपाठकाम्ते त्वमग्ने Wwe इत्य सिन्ञनवाकं समाखातेति ava व्याख्याखते । कल्यः “मरतां nea जेषं” इति प्रबातोति। मरत्छञ्ज्जकानां रेवानामन्‌- शायां सत्यामरं जेव्यामि। तदमन्ना्यां जयद्ेतुतां द्यति “ogat प्रवे जेषमित्याइ। मर्द्धिरव प्रखत उष्जयतिः (are) cia SU । सधनु राजन्यः पुरस्तादन्तरता वावखितेा भवति तचा एतानिषृमस््रति “ard aa” दति । मनोऽभि- मतमान प्राप्तं। अमुमेवाथे द्यति “TH मग CUTE! चदेव मनसेष्ठीत्‌। तदापत्‌" (ato) इति, शष्योत्‌ wrgfa- वान्‌ arog प्राग्नोति विन्ते “राजन्यं जिनाति। अना- क्रान्त एवाकमते"' (ato) इति । बाणविमोाकन राजन्ये जिते सति खयं अनुएानुपक्रान्त एव खम्‌ waaay भवति, कल्पः, तं जिला “समदमिद्धियेण वीयेण” इति प्रदकिष- मावतेतद्ति। रस्तादीश्ियगतेन सामर्थेनादं सङ्गताऽग्वं। amass वोयसङ्गतिं <wafa “विवा एष इद्धियेश वी- Gawd यो राजन्टं जिनाति। समहमिदियेष वीर्व॑णे- व्या 1 tana बोयमात्मन्सन्ते" (are) दति। कक्पः। wea मन्युरसोति. वारा उपानदहावुपमुच्येति। wey “पशुतां मन्युरसि तवेव मे aandara” इति । इ acre निर्मिते उपानत्‌ तं amet मन्दुरूपासि war यथा. वष

[का०२।प्०८्ध०१५] वेदाथंप्रकाङ्च। ११९

भन्टरूपतयं तदश्ममापि वैरिषु मन्युष्धयात्‌। faut “पनां भन्यरसि aaa भे मन्यर््यादिति वाराही उपान हावृपमुश्च- ति) weet वा एव भन्ुः। चद्वराहः। Ata पशुभां मन्यु भात्मन्धन्तेः (ato) tf) ativenfafaaatfae aa Sle । वाराहत्वं wre sare suara uvafa ‘“afy वा Cay सुषुवाशं कामयते) aaatfgd Peararar: | वाराही उपानहावुपमुञ्चते | Wal एवान्तर्धन्ते। chee बीयंस्वागाल्ये” (ato) efi cd मिः सुषुवाणं afafan- मभिलच्छ atiafafad वीर्यमादातं कामयते arafaar च तखेड्डिवं वोथमादरातुं tec wet भवति। डपामदुप- Hrs watt: water अन्तधानं हृतवान्‌ भवति । तखा- धानम we वीर्यस्याखोकाराय भवति | कषपः | WAT भाव दश्थवरोच्यम्‌ एचिवीभमिमख्येति) wey “war माज हथिव्यै ar मातरं एथिवी feyfed मा at मोता षठ far दिश सीत्‌; tf. अरन्धान्वडिसाभावप्रा्यनं fad 1 vata दर्भयति “mat माते एथिव्या teqrerfeara(ate) दति । कश्यः । waey मणीन्‌ अतिमुश्चते इयद्‌ सोति राजतं अगंसोत्येदुम्बरं युङ्ककीति चवर्णभिति) Seat arvana wey ““स्यदसखायुरस्यायुम धेद्यभेखभं मे पडि च्वि वैचीऽसि वा भयि Oe” दति। ₹ राजतमणे ष्वमियदसि एता व्वंरि माणोऽि, अज तत्परिमाणं ईस्तेमाभिगीधते, परिभितलारेवायःखरूपाऽसि तस्माद्‌ायु्े प्रयच्छ । रे तातः

vee लेत्तिसेयसंडिताभाष्ये। [का ०९।प्र०८।अ०२५]

मणे ऊर्गसि बखरूपाऽसि war बलं मे प्रयच्छ। ₹े sag मणे युङ्कसि धारयितुं योग्योऽसि धारिते सति च व्चीऽसि तेजसी भवसि wat मे कान्तिं प्रयच्छ | मन््ाणां पाटादेव तदुकफलसिद्धं दशं यति ““ई्यदस्वायुरस्छायुमं rare श्रायुरेवात्मन्ध नते । wT मे ेशीत्याह । ऊजंमेवा तन्धन्े । थ॒ङ्कसि वरचाऽसि वर्चा मवि aware ad एवात्मन्धत्ते" (are) इति। विधत्ते “एकधा ब्रह्मण उपरति । एकधैव यजमान BITES वचा दधातिःः (ate) tfai तदिदं खूचकारेण UBiad “उपष्ताचामिडायामुकच्य मणोन्‌ त्र- We ददाति! इति ee: अरद्मये गटदपतये arefa रथ- विमाचनोयान्‌ दामाम्‌ लेति। weg “wad गटहपतये QI समाय वनस्पतये खारृश्रस्य बलाय खारा aqar- माजमे खादा'' इति स्यार्थः । विधत्ते “cufaaretar जति प्रतिष्ये" (ate) इति। पाटग्राप्तामाङतिसञ्लां avefa ““जयोऽखा भवन्ति| Tagged तस्नाचतुजहाति? (ate) ्ति। कर्पः। we बरटुचिषदिति ae ayer रयवादमे रथमत्यादधातीति। अश्वस WAY VAR wWaT- तीति सङ्रहीता। ase “exe: ष्टचिषदसुरन्तरिर्चसद्धाता वेदिषद तियिदुरोएसत्‌ | नषदरसदृतसद्रोमण्दला गजा wast अद्िजा wa बुत्‌" tfai इन्ति ए्यिवोमिति खा रथः। WaT देवयजने रयवादने च सोर तीति few, सखस्यापरि यजमानं वासयतीति वसुः, तरू गलता चगवरद्धेऽम्तरि चे

[ का०९।प्र०८) Wo १५ | वेदाथेप्रकाशरे ( १.६१

सोदतीत्यम्तरि षत्‌, हाता रोाटसमागः, तदेव कथमित्युच्यते, वेद्यां emia वेदिषत्‌, अतियिसद्शख्च, तदपि aufaa- च्यते, STIG, DY सीदतीति दुरोणसत्‌, यो यस्तमारोदुं नयति तस्य तख Ve सोदति,नुषु ममुेषृपकारं ag सोदतीति नृषत्‌, वरे चष्टे राजादिग्टदे सीदतीति वरसत्‌, wa at वाजपेयादौ सीदतीत्यतसत्‌, खये ag ये मन्याकाभे सोद- तोति व्योमसत्‌, we योानिवा wa दति qatar जात रथेरुपेतलादनाः, गे्रब्दवाच्यादङाव्णायत इति गेजाः, एतख स्णयस्ततीय रथसतीयमिल्याक्ाते, sas: afsar- दिन wari यज्ञाय जातत्वात्‌, sige: पाषाणसदृगेभ्यः दृटेभ्यः कारेभ्यो जातलवादद्धिजाः । ईदृशो रया Twa As राजद्धयाख्यग्टतं यज्ञं सम्पादयलिति शेषः । विधत्ते “azar सदहावतिष्टेतां | समानं लाकमियार्तां। सह सङ्हीत्रा रथवा- ₹ने रथमादधाति सुवगादेवेनं लाकादन्तदःधाति'" (ato) fa अरश्वप्रगरदधारौ यः सङ्गदौता य रथादवरूढा यज- मामः तावुभा रुद खगंरूपार्थां aqt यद्यवतिष्टेतां तदानीं यज्वा चेतरख सदृशं लाकं प्रा्रुयातां तच्चायुक्रं तस्माद्य एवा वखितेन खङ्गहीजा खतं रथं रथवाहने काष्टे खा- पयेत्‌ तथा सति सङ्गृहीता वेदिरूपात्‌ खगदन्तहिता भव- fa मन्तं fafrag “eye: टविषदित्यादधाति। ब्रह्म रेवैनम॒पावहरति । ब्रह्मणा दधाति"? (ate) इति । पुवेमि- RI वजाऽसोति मन्तेकेवैनं रयमृपावइतवान्‌ तस्नादिदा-

Y

११२ तेत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [आा०९।प.८अ ०९१५]

Tafa we tia मन्त्रेण रथयमाधातुं OM । मन््रगतच्छन्दा- विशेषं प्रशंसति ““्रतिच्छन्दसारधाति। ्रतिच्छन्दावे सवशि कन्दाभ्सि। स्वेभिरेवेनं कन्दोाभिरारधाति। aw at एषा इन्दा | खदतिच्छन्दाः, यद तिच्छन्दसा दधाति, वर्ग समानानां करोति" (are) टति। इंसमन्स् उन्दोाऽति- जगतो सा ष्व गायच्यादीन्यस्यच्छन्द्‌ांसखतिक्रम्य वनेत दति तस्या अतिच्छन्दस्तवं, अरत एव eel तचान्तभावात्‌ सवं- च्छन्दारूपलं, तथा wars रय wifea षति सरवग्न्दाभि- राडिता भवति। किञ्च एषातिजगती सर्वषां उन्दसां wot svacat: केचित afaa कस्वचिच्छन्दसः सम्पादयितुं WHA, तथा VAT रयाधाने यजमानः सर्वेषां षमा- नानां चरोरखानोयोा भवति। अच विनियागसङ्गुरः |

“egia रथमाइत्य मिच्रव्येतं युनक्ति fe

विष्णास्तिभो रथं गला मवार प्रयाति a: Il

आप्तं चज TY मक्रासंप्रदखिणमाव्रजेत्‌।

पञ्चत्युपागद ला नमो श्म्यभिमन्तरषं ॥

cafe राजतं चाग्क॑घ्नाददुम्बरं मणिं ।

युङ्‌ सावणं्चाग्र ला war रथमा चनो; ॥

सा रयं शापयोत मन्ता अरष्टादगेरिताःःः। ofa

दति माधवोये वेद्‌ायंप्रकाग्रे छष्णयजःसंडहिताभाये प्रथम-

काण्डऽटनप्रपाटकं पञ्चदभाऽनुवाकः॥ # ॥

[का०१।प०यख ०१६] बेदायंप्रकाशे | १९९

fartisfa वरुणोऽसि aay feiss: छस्य ना- भिरसि चस्य योनिरसि स्योनामासीद सुषदामा- aig at a दिष्सीन्मा मा हि्सोन्निषसाद्‌ yA-

AAT ARM: URI सास्राज्याय सुक्रतु्रद्याेन्‌ ` ˆ?“

—

त्व राजन्‌ ब्रह्मासि सवितासि Baraat ABTS

त्वर राजन्‌ ब्रह्मासीन्द्रऽसि सत्धोजाः ॥ १ ॥

ब्रह्माङेन्‌ त्वः राजन्‌ ब्रह्मासि fash सुशेवा ब्रह्मारेन्‌ त्वः राजन्‌ ब्रह्मासि वरणाऽसि सत्यधर्मे- द्रस्य Tasha aa Hea मे रध्य दिशेाऽभ्य॑यः राजा- भूत्‌ qaraig सुम ङ्गलां३ सत्य॑राजाेन्‌। wi TH ATRIA AW खाहाम्रये गृहपतये खादा ॥२।

सत्यो जात्वारि रशं ॥ १६ ॥

इति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकार्डेऽष्टमप्रपाठके षोाडशेऽनुवाकः Wx ॥

पञ्चदज्ने दिग्बिजयोऽभिदितः। tree विजयादूङमासन उपविश्च सवैः Gad ada कश्यः “fatisfe” इति दक्षिणं Te यजमान उपावदरते “वरूणाऽसि इति wafafa पूवे हिरष्छवण वृषसाभिति aie यजमान TE SHCA

श 2

b.

भै ¥

mp

८.4, &

१६४ ते्िसीयसंहिताभाव्ये। [का०१।प्०्८]च् ०१६]

तयोरिदानीमधस्तादुपावदरण्मच्यते। Y दकिणबाहा a सिजाऽसि मिचरवद्धाजनादाविष्टा्प्रापकलान्‌। दे वामबादा त्वं वरुणाऽसि शाचाद्‌ावनिष्टनिवारकलात्‌। am “समं faaga:” दति augenfaarat दस्तावुपावहरत टइृति। श्रं waza: सङ्गे यं । मित्रशब्दस्य द्र्यवाचित्ात्‌ तननाखा व्यव इतस्य दक्तिणएबाराररारूपतवं | वरूणश्रब्द स्यान्धकारवदा- वरकवाचिल्लात्‌ तन्नान्ना व्यवडइतस्छ राचिरूपत्मिति व्याचष्ट "ममिचोाऽसि वर्णाऽसीत्याह । मैतं वा श्रः । वारुणो राजिः, अद्दाराजाभ्यामेवेनमृपावदरतिः' (त्रारश्का०।७प्र०।९०अ०) दति। मिचावर्ूण्योारनेकदेवरूपलात्‌ सवदे वसम्बन्धिन्यामा- मिा्यां मिचावरुणात्मलेन निरूपितयोारस्तयारूपावररणं युक्तमित्येतद शयति “मितराऽसि वरुणाऽसील्याद । मेता वै दक्िएः। वारुणः सव्यः । वैखदेव्यामिक्ता । स्वमेवेनेा भाग- धेयमुपावहरति” (ate) इति। विशवदेवेरितिपदाचारणेन तत्छम्बन्धिनोनां प्रजानां award सम्पद्यत इत्यभिप्रेत्य व्याचष्टे “aay fagcafcare | वेश्देगयोा बे प्रजाः। ता एवाद्याः aaa” (ate) इति we, खादिरोमासन्दीं प्रतिष्ठाप्य wae नाभिरसोति aat छृत्यधोवासमास्तीर्येति। छत्यधोवासं Waa) wise “aaa नाभिरसि wre ar- facfa” fai = छत्यधोवास लचस्वापवेश्रनाय लं afa- qWuagiataa, माद वद्धार कत्वेन wae aifa: कारणमसि। विधन्ते “aaa नाभिरसि we योामिरसो्यघीवासमा-

[का०र।पन्यंश्०९९] वेदा्चप्रकषाद्रे। १९५

wufa स्यागिलाय'' (ato) इति। योभिरसोति wise कारणत्वेन भावमया सकारणएत्वं चस्य सम्पद्यते। Ha: "'सखानामासीद सुषदामासीद इति तामासाद्य यजमाना ‘at at हिश्सोका मा हिरसीत्‌'' इृत्युपविश्रतीति । ¥ मदोयभ्ररोर सानां सुखकरीमेनामासन्दों प्रत्यासोदर ways; भव, सुषदां BSAA याग्यामासोद | श्यमाषन्दी at wat मा fed मामपि अरीरखामिनं मा रिंसीत्‌। मन्तदया्थस्य fausat दशंयति “aravaraiz सुषदा- मासीदेत्याद | यथायजुरेवेतत्‌ । मा ला दि्सोन्ा मा fevafearetfevara” (ate) इति ae: निषसाद तत्रत दत्यासोनमनुमन्तयत दूति । Wise “निषसाद wa- व्रता वर्णः VTE साच्राज्याय सुक्रतुः” इति। श्रयं यजमाना VaAa: खोरुतयश्ः वरूणेाऽनिष्टनिवारकोा wart निषाद अस्छामासन्द्यामुपविवेश्र were wey वेरिष्देषु TAY VAs HA सुक्रतुः Maes भवतु सा- सान्यमदिश्य सम्यक्‌ खद्ुल्यसिद्धिमेव ciafa “निषाद WANA वरुणः पस्याखा सासाज्याय सुक्रतुरित्याद। साबा- व्यमेतेन सुक्रतुं करोति” (ate) दति) कल्पः । तब्टलिजोा tfarg स्वतः पयुंपविश्न्ति परस्तादध्वयुं्दकिएता ब्रह्मा पञाद्धेतोत्तरत उद्गाता, उपविषटषु ब्रह्मारम्‌ ॐमित्यध्वयैः राजा मन्यते ल राजन्‌ ब्रह्मासोतीतरः प्रव्याहेवं ब्रह्माणं हातारमुद्भातारं चात्तरात्तरणेतरे प्रत्याङ्रिति। एतेषाम-

१९१ तेत्िसीयसंडिताभाष्ये। [का०।पण्८चअ०१६्‌]

टानां aaret पारमस्त “meat ay राजन्‌ ब्रह्मासि सवितासि सत्यसव ब्रह्मादम्‌ त राजम्‌ ब्रहमासोनद््राऽसि सत्यौजाः WHT BY राजन्‌ ब्रष्यासि भिजाऽसि सेवा ager ay राजम्‌ ब्रह्मासि वरुणोऽसि aqua” इति । quater afa:, ३ राजन्‌ लमेव ब्रह्मासि ब्राह्मणाऽसि म तवर, कतः, यतः त्वमेव सवितासि ब्राह्मणधमान्‌ पालय- सस्माकमनृष्टानायामुज्ञातासि, सत्यसवस्वममोाचानन्नः श्रता ब्राहाणएवणाअ्जमचमाणां ACU तमेव ब्रह्मया। तथा दृन्द्राऽसि परमैश्चर्यवानसि, सत्यजा waredratsfa 1 तथा faaisfa अिष्टपरिपाखमाय दोवमामासि, gta: सृष्ट सेवितं याग्याऽसि। तथा वर्णोाऽसि श्रनिष्टनिवारकाऽसि, सत्यघमोा शास्तीयध्मयुक्रोऽसि | यथा लाकं परराष्ं जिला समागत्य सिंहासमे समासीनं राजानमध उपविष्टाः परोहितादये बह्मिराशोभिंः स्ततिमिख wafer तददजापि saree: क्रियते, एतयाश्यवीद रूपया सेवया andy यत्‌ सामे शापानगरददटपं तद्राजनि प्रतिष्टापितं भवति, तदेतदभिप्रे्य वाजसमेयिनोा दषदारष्यक ufsauferend समामनन्ति 'चजात्परं नास्ति तस्ाद्राद्यणः उचियमधस्तादुपास्ते राज- खये qa एव aya दधाति' दति । ययोक्राथपरलेन मन्ान्‌ व्याचष्टे “ब्रह्मादेम ay राजन्‌ ब्रह्मासि सवितासि सत्यसव eae | सवितारमेवेन! सत्यसवं करति ब्रह्मादम्‌ ay राजन्‌ ब्रह्मासीन्द्रोऽसि Va इत्याद | टख्रमेवेनःः सत्था-

[ateqmeciqoed] «=| TATUM | १६७

असं कराति। ब्रह्मान त्वः राजन्‌ ब्रह्मासि भिजाऽसि सुशेव care । भिजमेवेनः सुशेवं करोति । ब्रह्मारम्‌ ल राजम्‌ ब्रह्लासि वदणाऽसि सव्यधर्म॑व्या । वरूणशमेवेग सत्थधमा णं करोतिः (ate) इति। afaaxt faa इति देवताप्दाना- Bway तटेवताप्रियाणणां कन्दखामुखारणं aqua इति दश्रंयति “खवितासि सत्यसव इत्याह । गायचोमेवेतेनाभि- aretfa | waste warm care) चिष्ुभमेवेतनाभिव्या- इरति faarsfe gia care) जअगतीमेवेतेनाभिव्याहर- fa\ wayaat देवताः, सव्यमेतानिं कन्दा शसि । सत्यमेवाव- सन्धेः, (व्रा०) Sf) एता इन्द्रादयो देवताः सद्धं पालयन्ति एतानि गायच्यादिङन्दांसि च सत्यममेाघं फणं प्रयच्छन्ति, अत उमया: सत्यशूपलात्‌ इन्दरादिपदाखारणेन मायथ्याश्य- चारणलिद्धिः, तेन यजमानः सत्थवादित्वमेव सवतः सम्या- दयति। वरुणपदाचारणेनागषटुबुखारणसिद्धिं रभयति “वर- शोाऽसि सत्यधर्मेत्याइ । श्रन्‌ एुभमेवेतेनाभिव्यादरति | सत्यानते वा WAT! सत्यानृते वर्षः | सत्थानुते Varaqal” (त्रा °) दति। विश्वो देवच नेतुरिल्यश्यामनष्टुमि प्रथमपादः सत्तार दत्यनुतल्वं, SAC चयः WT ष्टाक्तरा इति waa) एतच एकस्मादचरादनाप्तं प्रथमं पदमित्यादिनत्राह्मणेनेव दरिंतं। वर्ण्याऽपि क्चिद्निष्टकारित्वादनुतरूपः कचित्षन्निवतंकलात्‌ सत्यरूपः, एतच वर्णा वा एतं Verfa योऽश्वं प्रतिगहाति। यावतोाऽश्ाम्‌ प्रतिग्टक्ञोयात्‌। तावता वार्णाञ्चतुष्क्पाखान्‌

१६८ ते्तिरीयसंडिताभाय्ये। [श्रा०९।्०८।अ ०९६]

भिवंपेत्‌ । वरूणमेव सखेन भागधेयेनोपधावति ख एवैनं वङ्णपाग्राङमश्चतोत्यादिषु ब्राह्मणेषु Ws द्रष्टव्यं wa उभ- यरूपतसाम्यादरुणपद्‌ाखारणेनानुबारिता भवति । तेन च UWA त्यक्ष सत्यं वक्तुश्च खमयंलात्‌ सत्यानते art करोति। वेदनं प्रशसति “नेन सत्धानते उदिते दिश्स्तः। य एवं वेद्‌” (ae) दति कल्पः rE वच्ाऽसौति ee WET TTH प्रयच्छतोति। पारस्तु “शद्भख्य वाऽ वाज॑प्रस्तेम मे Ta” दूति। ₹े स्फ्य वञ्जहतीयां्लात्‌ त्वं वज्जाऽसि। स्फ्षस्त॒तो यमिति aa: । यतो विरोधिघातौ लं तेन कारणेन मे मदथं रध्य दयृतस्वानपरिलेखनरूपं काय साधय । fara “oew वक्ताऽसि वाजंप्रदति स्फ्यं प्रयच्छ- ति। aqr बै स्फ्यः, aatarar अ्रवरपर९ रन्धयति, एव fe agai azar एते रध्येयुः” ( त्रा) cf रध्येत्यु्ारणेनारौ यजमानायावरं परं चापेचितं aera रन्धयति साधयति। ae यदि यजमानायेते का्यैविग्रेषा wae: सिध्येयुः एवं सति अया fe तत्‌ प्रशस्ततरं खश्‌ । कल्पः “"दिोऽभ्यथ wena’ इति पञ्चाक्तान्‌ रा प्रयच्छतीति wi यजमान ऊङ्खंदिकसहिताः पञ्चदिगा ऽभिलच्छ tani विधन्त “दिशाऽभ्यय राजाश्चदिति wearer प्रयच्छति। एते वे सर्वेऽयाः । अ्रपराजायिनमेत्रैनं करोति" इति। wat: कपर्दकाः gaufafaar:, विभोतक- फलामि सावणानोत्येके, ते Var शृतखवागे निवपनोयाः |

[ ०र।प्०्८अ ०९६] वेदां प्रकाशे | (ge

तथा चापस्म्बेन दशितं “श्रलावापाऽधिदेवनमद्भत्यावेच्छा- छान्निवपेत्‌ सवणान्‌ परःज्रतान्‌ परःमदखान्‌ वा' cf | aa: पञ्चाचानुदरद्य जितवानयं राजेत्यभि प्रायेण तसै राजन दद्यात्‌ एत एव TEST Bal: संतं सम्पद्यन्ते, अरयश्रब्राऽकल- वाचो, पञ्चदि ग्वज्यशाभिप्रायेण पञ्चाला्णां onaa राभि- स्थाः सर्वेऽप्यक्ा दन्ना भवन्ति, तथा सत्येनं यजमानमपरा- जायिनं कदाचिदपि पराजयरदितमेव atria fare ; “राद ममुद्रुवते । परमेष्टौ वा एषः! Utes | परमामे- aay अयं गमयतिः° (ate) इति। ्रधिदेवनकालषे area पणतेग स्वँ परस्यरं He, अन्नादे प्रजाः प्रजायन्त दति श्रतेरोादमः परमेष्टिरूपः, तया खल्योदगपणप्रतिज्ञया परमां fad यजमानः प्राञ्नाति। we | मङ्व्यनान्ना राजाहयति “gurata” दति सङ्गदोतारं “सुमङ्गला दति भागदुचं “सत्यराजारम्‌”” tfa चत्तारमिति। art: चाकः स्त॒ति- UAT सुद्धाकः, को्ाध्याऽखप्रग्रहधारौ वा तावुभावपि waste सम्यगमुतिष्ठन्ता ओभनस्हतियुक्रै भवतः । Brad मङ्गलं मयादानखहनेन प्रजाभ्यः कराद्ानरूपं यस्य भाग- दुस्य साऽयं सुमङ्गलः | सत्यस्य वश्वभाविनोाऽन्तःपुररच्णस्छ art श्ना सत्यराजा। एतेषां सम्बोधनानि Yary दूरा- राङ्कानायोः। इयाः सानुनासिकं साग्मदायिकं। खकीयाः सङ्गहीचादयः सुद्धोकादयेा गयासुरिषेवमाश्रीःपरतया व्या- "ष्टे “सुञ्चाकांर सुमङ्र्खार सत्यराजारेनित्याह। ्रशिष-

१७० तेन्िरोयसंडिताभाव्ये | [का०९।प्ग८ ०१९]

मेवेतामा्नास्तेः (ato) द्ति। विचधन्ते “जानःगेपमासख्याप- wai वरुणपाश्चादेवेनं मुञ्चति (त्राण) इति। waite दृष्टं अस्तं भानःशेपं, तदष्वयदातारं वाचयेत्‌ तेम यजमानं ARVIN VIA (a | तच Waa विधत्ते “परः जतं भव- ति। शतायुः परषः safe: | श्रायुब्येवेद्धिये प्रतितिष्ठतिः"दति। परः जतं तादधिकं। Wal चापस्तम्बन Welaat श्ानः- ञ्ेपमासख्यापयते wer गाथयामिश्राः w:wal परःसदसता av इति। विधत्ते “areaw चेकविज्तिकपालस्य aqza चामिक्ताया saa fagad समवद्यति । रेवताभिरेवेनमुभ- यतः परिग्टहाति' (are) fai waaufa समदेकोरत्या- aaa तेगोभयतः कर्मदयेऽवखिताभिर्ेवताभिरेवेनं यज- मानमुभयोाः waar: पालितवान्‌ भवति । कश्पः । अवष्टयेन प्रचयं “श्रां AT Qe’ tary जहाति "ऊज ad aren” द्त्यन्तरा दर्म॑स्तम्बे BUT वत्प्लोकवपायां वा war “qaqa ग्टदपतये are” दति vale गाहपत्ये ङलेेति । gut aa न पातयिचे विनाशमकु्वेते aga, न खख्वद्निरपा नाशयति किन्तृत्पाद यति, ्रग्रेराप इति ष्टिप्रकरणे श्रवणात्‌ । ऊजा बशस्य न पातयिचे asa ऊजं wa, उदराग्मिना was ata सति बलं ada म तद्विना श्यते । विधत्ते “aot ad QTVIS AR खांहाप्रये ग्टदपतये arefa तिख श्राङतौ- afi wa ca लकाः, waa लेकेषु प्रतितिष्ठति (nto) द्ति।

[का०र।प्र०८।अ०१९] वेदाथप्रकाे। Lor

श्च विनियो गख ; ।

“args QUT इरद्राभ्यां faafa वर्णेति च |

स्वाम्यपाइत्थ ae सं वैद्या प्रसादयेत्‌ |i

लचासन्द्ां त खादिर्यां शृत्यधीवाससंस्ततिः।

VAT खामी समाग्द्यमा ला aware fa ti

निषोपविष्टं aarey ब्रह्मा दे नध्वर्यमोरयेत्‌ |

प्रत्याह साऽपि त्रमिति wer Stat च सामगः॥

THAT उत्तरं ECE स्यं खामिनेऽपयत्‌।

दिशोऽच्तान्‌ दापयेत्‌ पश्च सु्ञोकाद्तिच क्रमात्‌ *॥

सङ्गदोता भागदुघः चत्ता wad चिभिः।

अपां Weary दभ area fafa: क्रमात्‌ ॥

अनुवाक षेाडग्रऽस्िन्‌ जयेोविंशतिरीरिताः”' दूति ।

अरय मोमांसा। दतौयाध्यायस्य दतोयपादे चिन्तितं |

°राजद्येऽभिषच्वास्ये यागे येदेवनादयः।

तच्छेषासेऽखिल्ाया वा aS IWS सज्िभेः ॥

राजदधयकयस्भावामुटनतेः सर्वंगेषता |

करू्याकाङ्काभिषेचस्य प्रक्रिया प्रबला ततः”? ॥

राजद्धये पञश्िष्ठिसामयामा बहवः प्रधानण्डताः तचा-

भिषेचमोयाख्यः कञित्छमयागः तत्छन्निभा देवनादयः श्रू यन्ते “श्रक्ेर्दव्यति trae जिनाति शेनःओेपमाख्या पयते" tfa जिनाति भयति। बह्चन्राह्मणे समाचातं Waa

* दिगाऽच्तान्पद्च राजेभ्यो दद्यात्‌ TAM रित डति का०। 2 2

१७९ तैत्तियीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्०८।अ०९६]

विषयमपाख्यानं read | aw सज्निधिवलादेवनादया- ऽभिषे चमोयाङ्गमिति Sadi cee कथन्भावाकाङ्खा- थामनुट्न्तायां विहिता देवनादयः प्रकरणेन राजद्धय्रषाः राजदखयसख बशयागात्मक Cay सर्वगरेषत्ं। न चाभिषेच- नोयस्य काचिद्‌ाकाङ्खम <anfeafe anfadrafaafaa- atfafed: प्राहृताङ्गरेव azarrias: सननिरितविधि- बखाद्‌ाकाङ्कात्वाणत दति चेत्‌ । अत एवाकाङ्खारूपमवान्तर- भ्रकरणमादा परिकस्य age वाक्यलिङ्गश्ूतिकल्पनया सन्निधिरविं्ररब्यते राजद्याकाङ्कारूपन्त्‌ महाप्रकरणं क्तप्त- ल्वादेकया BAT gad | तस््नाप्मकरणेन सन्निधिबाधात्‌ सर्वेषा देवनादयः पञ्चमाध्यायस्य दितीयपारे चिन्तितं । "“अभिषेच्यप्राकताङ्समात्ती देवनादिकं। मध्ये वा पुव॑वक्छवेसमाभी रेवमादयः॥ अभिषेकोाऽपङृषटऽखात्‌ पूतं ASIST: | देवनाध्यास्तता मध्ये माहेद्रखाजतः प॒रा ॥ राजद्धये सासया गस्छाभिषेचनोयस सन्निभौ रेवनग्ीनः- रेपेपाख्यानाभिषेकाः क्रमणाण्ाताः, तचाभिषेचनोये चादक- प्राप्तमङ्गजातं मारिष्टन्यायेन प्रथमं सम्पाद्य पादेवनारयः कायाः दूति प्राते FAV मारन स्ताचंप्रत्यभिषिच्यतदति वाक्येन तद सामयागसख मध्येऽभिषेकोाऽपरृष्टः। अभिषेकात्‌ पर्व॑ भाविलं विरेदगादोर्ना प्रद्यच्चपारप्राश्चं, तते मादेनद्रतोऋदपि

[का०्रप्रण्सव्पन्र्द्‌] वेदाचप्रकाणे। LOR

पूर्व स्मिन्‌ काले प्रयाजाघारवत्‌ विदेवनादौमामपकर्षः jag:

NU wae wae चिन्तितं

“qagafuiaqe acy frawe ari राजद्यस्यापकषादाद्यः प्रक्निययेन्तरः॥

यदे तद वनादि कमङ्गमित्युक्तं तरेतदभिषेचनीयस्य साम- यागस्येकस्येवाङ्ग। कुतः, Waa यद्यणभिषेचमोयविधेरूदध aufaur देवनादय आश्चातासयाणभिषेचनोयमष्ये तेऽप- छष्यन्ते । arte स्तां प्रत्यभिषिच्यतद्ति वाक्येन राज्ञा यजमानस्याभिषेको माच्यन्दिनिसवने सोाजकासेऽपय्यते ~ तस्म्िन्नपषृष्टे सति aa: qdaratarat विदेवमारौीनामर्थसि- दधऽपकषंः | तते माहन्रस्जादिवत्‌ अ्रभिषेचनोयम्रयोगा- न्तःपातिलादवनादिकमभिषेचनमीयद्यैवाङ्कमिति प्राप्ते qa: fa aqya सन्निधिः प्रमाणं, fa वा प्रयोगपरिकसख्ितम- वान्तर प्रकरणमुभयथापि WAGY ARAATTS प्रबखला- देवनादिकं राजखयस्ाङ्ग। राजखूवशब्द ानमत्यादीन्‌ स- वन्‌ यामानभिधन्ते तस्मात्‌ सवंवामेतदद्ग, ्रनष्टानम्त राज- खय मध्ये कचिदपेकितमिति वचमबलादभिषेचनीयगतमारेष्- QUITS तदनुष्टोयते॥ ° ॥

दति areata वेदा्यंप्रकाश्च BUI: GPAs प्रयम- काण्डे ऽषटमम्रपाढके षेडधाऽनमवाकः॥ *॥

ee 9

९७8 तेततिरोयसंहिताभाग्ये। [का०९।प०८यअ ०१०]

श्आ्रेयमष्टाकंपालं निर्वपति fete: दिणा सा- Tad चरं वत्सतरी दश्िणा साविकं दादंशकपाल- मुपध्वस्तो दक्षिणा पोष्णं wey श्यामा दक्षिणा बाह- wail चरुः fafrqer दश्ठिशेन्द्रमेकादशकपालग्ड- war fara वारुणं दशकपालं महानिरष्टो दध्ि- णा सोम चरं वसुदंक्िणा त्वाप्रमष्टाकपालःः TUT दक्चिणा वैष्णवं चिंकपालं वामने दक्ठिंणा ॥ १॥

च्राग्रेय€ हिर णयः सारस्वतं दिच॑त्वारि<शत्‌॥९७॥

इति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्ड ऽ्टमप्रपाठके सप्तदशेाऽनुवाकंः॥ > ॥

Grea जितवते रान्न दतरसेव्यलरूप उपचारा वणितः। सकनद संख््यदवींषि दभ्रस्ह्याकानि विधीयन्ते “adaa- छाक्पालं निवपति हिरण्यं cfear सारखतं चरं वत्छतरौ दक्षिणा साविजरं द्वादश्कपालमुपध्वसता qfeur Gra चरुर श्यामो दकिणा awa ay fafaver रबिणैद्रमेका- दथ्कपालब्टषभोा दचिणा वारूणं दभ्रकपालं महानिरष्टा दक्षा सोम्ये चरं बभ्यृदंक्तिणा लाद्रमष्टाक्पाखरं Wet दलि awa जिकपाखं वामने दलिणा” एतति। उपरत- GAIA THAT । WHT: Ww: 1 तान्येतानि इवोंषि wets “aque सुषुवाणस्य cuafead वीये परापतत्‌ |

[का०र।प.सच् ०१७] वेदार्ंप्रका्। १७४

तत्सरख्द्धिरनु षमसपत्‌। तत्छरख्पा सर्पत्वं । wha देवेन प्रथमेऽहदन्नुप्रायद्घः | Vea वाचा दितीये। स- विच्रा प्रसवेन aaa) पष्णा प्रप्भिञखतुयं। बृहस्पतिना ब्रह्मणा पश्चमे दन्द्रेण देवेन asi वर्णेन सख्या देवतया सप्तमे । सोमेन TIME! AT EUW नवमे। विष्णुना यज्ञेनात्रोात्‌। Berea भवन्ति । इख्ियमेव तदीयं यज- मान waTsifa” (त्राण्श्का०।स्म्र०।९अ०) tf) सुषुवाणस्य यष्ट सोममभिषेचनीय कम्णि श्रभिषुतवता वरूणस्येद्धियं सा- मध्ये दशधा ला परापतत्‌ विनष्टं, ख च वरुणः तदिन्द्रियं संखपशन्दाभिरितेः ययोक्रविभिरनुक्रमेण सम्यक्‌ माप्त वाम्‌। सम्यक्‌ ष्यते प्राप्यते वोर्यमाभिरन्यादिभिदेवताभि- रिति खंख्पा देवतास्तासां शवींव्यपि तन्ञामकानि। स वरुणः प्रथमेऽहनि देवेन द्यातनात्मकनाग्निना सदाष्टाकपालं wae ्राप्रेयमष्टाकपालं निरवपदित्ययः। दितीयेऽदनि वागूपया area चरं निर वपत्‌। sata प्रसवकारणेन सविच्रा सद दाद्रकपालं निरवपत्‌ । चतुथं पद्रुभिरुपलक्ितेन पूष्णा खह चरं निरवपत्‌ पञ्चमे ब्राह्मणाभिमानिना बुदस्पतिना सह we निरवपत्‌। षष्टे चोातनात्मकेनन्दरेण सह एकादश कपालं निरवपत्‌ | सत्तमे खकोयदेवतारूपेणातीतकल्पगत- वर्णेन सद दशकपालं निरवपत्‌ WEA रान्ना यजमानेन सामन aw चरं निरवपत्‌) नवमे ङूपवता वषा बदाष्टा- कपालं निरवपत्‌ । दशमे यश्जरूपेण विष्णुना ey चजिकपालं

९०१ ते्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०२।प्र०८।अ ०१७]

जिङष्य तदिद्धियमाभ्रोत। यदि यजमानगस्यापि dear चागा भवेय॒स्तदासेा यजमान cfeaaraa प्राञ्नातोति। उत्पन्ति- fafufufafearat संख्पाममेना्थवादेन भिन्नदिनानुष्टान- विधिश्न्नेयः । अन्यं प्रकारविशेषं विधन्ते “oat ger वेदि- भवति । इद्धियस्य वीर्यस्यावरद्य"” (aro) दति wat पृवदिगग- ता दिगभेरेन बङ्वेदिव्ातनार्या वीषा | तप्मकारसख्चापसत- aq weraa: शचा wa परेण सामिकदेवयजमं दजभिः सक्तभिवौ सर्पां शवििर्यजत आराप्रेयमष्टाकपालमिति पूत पुवदेवयजनमध्यवश्छति, ° यव पुवस्या खवमोयसत्ोलरस्य गा- पत्य उन्तमायाः yea श्रादवमोयेा बहिगादंपत्यः इति। अष्टमनवमदश्रमानां विषां wafety कञ्चित्कालविशेषं विधत्ते “पुरस्तादुपसदाः Grae प्रचरति। Brat वे रेता- धाः रेत एव agua wat area) ta एव fea wet रूपाणि विकरोति । उपरिष्टादैष्णवेन । यज्ञो वे विष्याः। यश्च एवाम्ततः प्रतितिष्ठति" (ate) इति। अभिषेचभोयात्‌ समया गादृद्ध दशपेयः सामयागः क्तव्यः | तस्य च संङब्‌- यागसम्बस्थिनि सप्तमेऽहनि एका दौला कर्तव्या, तत ay fay दिनेषु उपसदः ada, aa प्रथमेापसदिने उपस- द्ागात्‌ पूवे सम्यास्येन deareaefan प्रचरेत्‌, मध्यमाप- afea पावीङिकापराङिकोपसरामध्ये atte नवमहविषा प्रचरत, दरतीयापखदिने पावाङिकापराङिकापसदावनष्टाधा- * यत्र पूर्वं खडवनीयस्जोत्तरो area इति तेर |

[का०१।प ०८०२७] वेदार्चैप्रकाण | 128

परिष्टादेष्णवेन दज्मरविषा प्रचरेत्‌। शमस्य रताधारण- हेतुलात्‌ प्रथमतस्त्मरयागे यजमाना रेता दधाति, ततः ae: प्रयागे खति wa रेताऽवष्टग्च sar ङूपाणि विविधानि करोति, विष्णार्यन्नरूपलादम्मे तद्धविःप्रयागे ति यजमाने। राज्या दूद्धंमपि यज्ञागष्टान एव प्रतिष्ठिते भवति । दभ पेयतन््मध्ये जयाणां शविषामनष्टागमापस्तम्बेन Teta ‘TUITE दश्षपेयस्य तन्तं प्रक्रमयति इृल्युपक्रम्येवं पते “एका दोषवा तिख उपसदः पुरस्तादुपसदा सोम्यं चरं निर्वपति अन्तरा त्वादमषटाकपाखमुपरिष्टादैष्णवं चिकपालं' fai अथय water) चतुर्थाध्यायस्य waa चिन्तितं। “fe पुरस्ताद्‌ पषद्‌ा शेम्येव प्रचरोदिति, अक्राङ्िभावः काला वा, वाक्यादाद्यः प्रतीयते॥ परख्तादिति कालाऽच भावो कालविधिस्लतः। नाङ्गं कस्यापि भम्यादि प्रधानमितरेष्टिवत्‌" ॥ राजदये संखूपशब्दवाच्यान्याप्रेयाष्टाक्पालारोनि cw ₹रवोग्याब्नातानि, तेष्वष्टममवमद्रमानि सेम्यत्वाष्वेष्णवानि afeqafad वाक्यमाच्नायते “परस्तादु पदा eran प्रचरति अन्तरा aey उपरिष्टादेष्णवेन' इति। याऽयं राजखये सम- यागः तस्िन्ुपदिष्टामामुपसदामादि मध्यावसानेषु सोम्यादीनां जयाणामनष्ठाममनेन वाक्येन चोद्यते, तते वाक्यात्‌ सोम्या Qf उपदा मङ्गानीति प्राप्ते ga: उपसद्‌ामिति ष्याः

काखवाचिमा पुरस्तादितिगब्देनावयात्‌ सेाम्यादीनां काल- 2 ^

tec afactadfeara | [का०६।प्०८ क ०१८]

विशेषसम्बन्धपरमिदं वाक्यं न त्वङ्गाङक्िभावपर, तता न कस्याथ्यङ्गं भैम्यादिकं किन्त्वान्‌मत्यादिवक्रधानं॥ ° ॥

दति माधवीये वेदारथप्रकागरे छष्णयज्‌ःसंडिताभायये म्रयम- काण्डेऽष्टममरपाठके सक्तदशाऽनवाकः॥ # ॥

सो द्‌ौक्षयन्ति सद्यः सो क्रीणन्ति पुण्डरिखजां प्रयच्छति द्‌शभिर्वत्सतरेः सोम क्रीणाति ewer भवति शतं ब्राह्मणाः पिबन्ति सप्तदशः स्ताचं भवति प्राकाशार्वध्व्यवे ददाति SHAT CAT STIS प्र स्तावप्रतिषभ्यां दादश Uae वशं मेचा- वरुणाय ऋषभं ब्राद्मणाच्छरसिने वाससी नेष्टापोठ- भ्यार स्थूरि यवाचितमंच्छावाकायानच्ाहमभ्रीधे भा- गवे हाता भवति आआयन्तोर्यं ब्रह्मसामं भवति वार- वन्तीयमभ्िष्टोमसामः सारस्वतीरपो खह्लाति ॥ १॥

वारवन्तीयं चत्वारिं च ॥ १८ |

इति वैत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्ड ऽ्टमप्रपाठके ऽषटाद शाऽनुवाकः ॥ * ॥

[का०९।प्र०८] ०१८] बेदाच॑प्रकारे | १७६

aug deat दरवोंख्धक्रानि | weed दश्पेय उच्यते aa रीच्ासामक्रययोाखोादकप्रात्नं featizavafed विधन्त “सद्यो दीयन्ति wy: ara stefan” इति। waar wy araqusatfa’ दति यदितं तद पवदितु विधन्त “पण्डरि- खजां प्रयच्छति” इति) तरेततमूच कारः स्पषटोचकार “IT दीचायाः खाने इादश्रपुष्डरोकां खजं प्रतिमुच्चते' टति। प्रति- माषयेदित्यर्थः। तदे तत्प्र्रंसति “जामि वा एतत्‌ कुवन्ति । यत्सदा दीच्यज्ि सद्यः सामं wef) पृष्डरिखणां प्रय- च्छत्यजामिलाय । अ्गिरमः सुवगे लाकं यनः। Ty दोक्ा- तपसौ Wawa, तत्पृण्डरोकमभवत्‌। यत्पुष्डरिखलर्जां भ्र- यच्छति । साक्लादेव दोातपसौी श्रवर्न्धेःः (ब्रा०र्का०। स्प्र०।२अ०) इति। सादकप्राप्नानि हिर्यवासःप्रशतीनि दश्विधक्रयद्रव्याष्यपवदितं विधन्ते “aufaaeat: सामं क्रोणाति' इति । वक्छतरा उपरतस्तगपानाः। अत एव खच- कारा विशिनष्टि (दश्नभिरवेत्छतरेः सामं फ्रोणाति' tial wa wat uvafa “qufadeat: सेमं क्रीणाति। दशाच्रा विराट्‌ । wa विराट्‌ । विराजेवान्नाद्यमवरन्धे"" (ate) दति, sree विधाय प्ररंसति “मुष्करा भवन्ति सेष्दलाय'” (are) इति । सेग्धलमिखियसामर््यसदितलं | प्रधागकमं fara “ewaar भवतिः" इति । दश्रसु वेटतचमखेषु पात्यः साम- var यस्मिन्‌ क्रतौ ख क्रतुदंशरपेयः। यदा एकंकस्िन्‌ पाच

दञ्जमिन्रीद्यफेः पातव्य: सोमे afer स दश्पेयः। एतदेवा- 24 2

१८० तेततिरीयसंडहिताभाष्ये। [का०१।प्र०८।च् ०९८ |

fate खचकार WE ‘Bl wa पाजसंसादनकाखे TH वम- सागधिकान्‌ प्रयगक्रि तानुच्रयगकाख saafa woware दत्र दओेकेकस्मिंखमसे ब्राह्मणाः सामपाः सामं weafen’ tfai तं विधिं प्रशंसति “cuter भवति। अनलाद्यस्यावर्‌- @ (aro) tfa विधन्ते “wa ब्राह्मणाः faafar”’ इति। एकंकस्मिम्‌ We दभ्र दभ्र ब्राह्मणा tia fafwar wi AT- wet: पिबन्ति | uwafa “wa ब्राह्मणाः पिबन्ति। sara: aay: शतद्धियः 1 ्रायु्येवेद्धिये प्रतितिष्ठति" ( are) इति। faut “सप्तदज्ञर ard भवतिः दति, असिम्‌ mar यद्यत्‌ स्तां तस्य स्वस्य सकप्तदशस्ता्लमेव कुयात्‌ । प्रशंसति ‘“ay- uy स्तां भवति। anew: प्रजापतिः प्रजापतेराष्यै"' (ato) इति । विन्ते “aratataaaa ददाति इति। प्रका सुवफंदपंणोा | प्रशंसति (श्राकाश्रावष्वर्यवे ददाति। waaay गमयति, (are) दति। हिरष्यखलजा दानं fa- धके “खलजमद्भाते'" इति । तथा च gaa: (दक्षिणाकाले हिरख्छप्राकाश्ावध्वयवे ददाति हिरष्यखलजमद्नाचे' दति । प्रभं सति “awagra 1 dare वासयति" (ato) ति । wa amare 2a वि्जिष्टमेव दुकूलादिकं वासयति swtia- लेनाच्छादयति। वतुलस्छ खणाभरणस्य दानं fare “cary era” इति। प्रश्रंसति “रच्छ tra. आडित्यमेवाश्मा उनल्लयतिः' (aro) इति। खदयं प्रापयतीव्यथः। विधम्ते “wa प्रस्तादप्रतिददवभ्या” दति । ददातीव्यगुषञ्यते, दाग्यामेक-

[का०९।प्०८] ०१८] वेदाचंप्रकाशने। १८१

द्रव्यदानं वाचनिकं । udafa “wa werenfaecat | प्राजापत्यो वा अरश्वः। AITIATTA’ (Aro eta, अश्वमेधप्रकर्णे प्रजापतेरश्यश्चयकत्षरापतदिति BATA प्राजापत्यत्वं | वा- लगर्भिंणोनां गवां arr विधन्ते “aren पारीन्द्रः दति, बल्छदारा अरभिट्द्धिदखचनादायव्याभिद्द्या प्रशसति “दादश पठि डो जरह्मणे | Wrataraqay” (त्रा ०) इति । बन्ध्याया गे- दानं fart “ant मे्ावरणायः cia वश्चा्ब्देन बुद्धिं व्नित्वमभिपरेत्य प्रशंसति “ant मेजावरुणाय। रादमेव वश्छ- कः? (ate) दति । रेतःसेचनसमर्थ॑स्य गोदानं विधन्ते “wee ब्राह्यणा च्छप्सिनगे"” इति । खषभभब्देन बुद्धिखमिख्धियमि- व्यभिपरेल्य udafa “aay ब्राह्मशाच्छःसिने | राष्मेवेद्धि- याव्यकः, (Hie) tf दाभ्यं naa aera fare ““वा- ससो नेषटापिाटर्भ्या"' इति । धातवस््रयोाः ब्रहुद्धिरेतलमभिप्रेल्य uwafa “aredy नेष्टापादरभ्थां। पविचे एवास्यैते (are) <fai mew यवयुषांशकरष्ट दानं विधत्ते “aft थवाचित- मच्छावाकायः'द्ति। वारूणं यवमयं चरुमिति गतत्वात्‌ यव- fad aqd सको यभागप्रदानेन खकोयदरेज्राम्नाददिनिःसारि- तवान्‌ भवतोत्यभिपरेष्य प्रभरंसति “ete यवाचितमच्छावाकाय। नात एव वङ्णमवयजते'ः (ate) इति। विधन्ते “श्रमञ्ा- wage’ इ ति। बद्िदारकणाभयोः सम्बन्धेन प्रशंसति “श्रन- ारमप्मीधे। afgar अन्धाम्‌ । वद्र द्मीत्‌ । वद्धिनेव afe- चश्चस्सा वन्धे (ate) इति । दशरंपृणं मासयोाराप्रेयवियुक्ररछ

{TR तैन्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्०८।्०१८]]

शकटस्य वहनादमद्धान्‌ वङ्किः.अग्नेरिन्धमादाप्मोपाऽपि वह्किः*। उभयोः सम्बन्धे सति वङ्किश्पेणानड्हा owe afearen आद्मोभाद्लिग्जातं write करोति। चेादकप्राप्ं हाठटसा- मान्यादिकं बाधितुं विशेषान्‌ विधत्ते “भागंवा हाता भवति आआयन्तीयं ब्रह्मसामं भवति arcaanaafysraaray सार- खतीरपेा wzerfa”’ fai ग्रता यः काऽपि शेतेव्यचापि त्रात ग्टगगाचेोत्यन्न एवेति विश्रेव्यते। प्रकत ब्राह्मण- च्छंसिनं प्रत्याश्यस्ताजे गायचसाघ्ोा विडहितलात्‌ तद्पवाद्‌ाय श्रायन्तीयं सामाज विधीयते, आयन्त इव खयं दत्यस्याग्ड- wae साम ज्रायनीयं। waar यन्नायज्नियस्ाग्नि्टाम- सामलात्‌ तदपोाद्य वारवन्तोयं साम विधीयते, अश्वन ल्वा वारवन्तमिन्धस्याग्ट्यत्यन्नं वारवन्तीयं साम | WHAT वदन्तीनां aunts प्रवाहमाचरगतानामर्पां वसतोवरिलात्‌,† warfa AMAT सरखतीगता एवापा विधोयन्ते । शग्दियवीर्यलेम wa प्रशंसति “ore सुषुवाणस्य Wifes वीये परापतत्‌। गग खृतीय मभवत्‌। arate तीयं । Taal ste । भागेवा हाता भवति। आयन्तोयं ब्रह्मसामं भवति वार्‌- वन्तोयमग्रिष्टामसामं | सारस्तोरणोा ग्टाति। इङश्ियख्छ वीयंस्यावरद्धी" (ate) इति। वारवभ्ीयय्येद्रवोर्यलाभा-

* च afewet यौगिकामतु रूः तेन शकटादिवहनकटं - त्वादलीवर्दे AUC EATER खां विनैवोापपद्यते इत्धेक- स्मिन्‌ काशीख्यपुस्तके पाठटान्तमंतं |

+ (So का० | Wo Rl Bore J)

[का०।पण्ट]ष्चन्श्८] = Farivar | १८९

वेना स्तुतेरप्रतोततवात्‌ तेन सर लात आचघन्तीयमपि पनरूपा दन्ते “Baws ब्रह्मसामं भवति । इद्ियमेवासिम वीयं अयति। वारवन्तीयमभ्ि्टोमषामं। इङ्ियमेवास्िन्‌ वीर्ये वारयति? (ate) दति। सामनाज्ि अयतिधातेः प्र- तीतलाद्यजमागन वोयैमाश्रीयते, दितीयनाख्ि वारयिदल- प्रतोतेरस्िन्‌ यजमाने प्रयुक्तं वैरिवीयें निवारितं भवति । अन मोमांसा। एकाद ग्राध्यायस्य दितीयपादे चिन्तितं | ‹°दज्ञपेये चवाभिषेष्वगोये ae facraar | क्रयसादटित्यतस्तन्लं कालभेदरेम fagar’ ti राजख्य दश्पेयाभिषे वनोयसञ्न्नकैा दा सेोमयाभोा

तथोरङ्गानुष्टानं AAT कायं । कुतः, क्रयस्याभिल्ललात्‌, “स सामा क्रोणाति' अभिषेचनीयस्य यदा Grama: तदेव दश्रपेय- स्यापि सामे क्रेतव्ये सति क्रयात्‌ पुवेभाविां रश्रपेयाङ्काना- मपकर्षात्‌ तन्त्रं स्यादिति प्रापे ब्रूमः। भिन्नकालोगयारभि- षेचमीयदश्प्ययोारङ्गानां भेदो युक्तः संखूपशनब्दवाच्याभ्या दग्रभ्य दष्टिभ्यः Ge अपरा दशपेयस्यापक्रमः, ताभ्यः प्रा सीनेऽत्यम्तव्यवदिते काले श्रभिषेचमोयः। नच क्रयमाडहित्य- मस्ति ‘ae रोचयन्ति सद्यः सामं क्रोणन्तिः दति दशपेये क्रयस्य सद्यःकाखललाभिधानात। सदसामाविति वचनेन क्रयार्थसंवादे सादित्यं विवक्तं । तस्मादुभयेरङ्गानां Hz: | द्रतोयाध्याखख पञ्चमपादे चिन्तितं।

“राज्ये कचित्कतुं खमस द शभिजनेः।

१८४ तेतिरीयसंदि ताभाष्ये। [का०९।प्०८अ०९८]

भच्छयः किं तज राजन्या AIH ब्राह्मणा उत॥ MY भागागखष्ययेकजातेर्विप्राः wa TAI saarrafcaper राजपाचञ्च fai” ॥ राजद्धये दश्पेयभामके यागे yaa ‘qu दरैकेकं चम- समनसर्प॑ण्तिः इति । तच यजमानख् राजन्यद्य यञ्चमसः साऽयं राजन्धेरेव दशभिर्मच्तषणोयः दरति agra: जातये कल्वप्रतिभानात्‌ । तथा fe दशपेयस्य =anfasrafaafa- त्वात्‌ WA WANT VAT प्राप्तं प्रता च यजमान- waee भिन्नजातिभिभ॑क्तणं नास्लोल्यजापि तथैव प्राप्तं ) यद्यत दशेति विशेषो विधीयते afe ured भककसद्यामाजं नि- वर्धतां न MANNA, AMAIA यजमाना राजन्ये नंवभिः सद भक्तयेदिति प्रापे Ba: | प्रषटतितः way दशसु चमसेषु भक्षणायानखपंतां परुषाणां <a दश्ति Tear प्रति wad qwegt विधायायसिद्धां शतसद्चामनद्य ag- arat सवषां ब्राहमणं विधीयते, भरतं ब्राह्मणाः पिबन्तीति, aut सति यजमानस्यापि राजन्यस्य यन्न uw नास्ति तज कुताऽन्ये राजन्या AGIA: तस्माद्रा यणा एव भक्तकाः | दशमाध्यायस्य दरतोयपारे चिन्तितं। “fai प्रका बाधको स्तः HUIS वा | ददातियागत्छत्छघ्लस्ष न विशिष्टेन योगतः” ॥ राजद्धये शरूयते “हिरण्ये प्राकाश्रावध्वयवे ददाति cha प्रकाशे रोपस्सम्बा विल्येकं दप॑णावित्यपरे। ता fa प्रातश्च

[का०१।प्र०८च्ध०१९] पेदार्थ॑प्रकाश्चे | Coe

efawrgare बाधको, GaradyTaea | तच प्राक्षानना ददातीति कममकारकवाचिदितीयाश्रुतिरृतेक दानसम्बन्भेग waaay दति armed wae चोदिते सति देय- RAIMA: दयाग्तरस्य रु्छछवाध दति पूवः wey अध्व यवे ददातीति सम्यदानकारकवाविचतुर्थीश्रुतिहृतस्य दान- क्रिया खन्बन्धस्याप्रवदि त॒मन्नक्यत्वात्‌ सम्यदागविशिष्टदानक्रिया- खम्बन्धेऽपि fadrarqacfatiurewautaaa बाघ इति राद्धाम्तः॥ ° ॥

इति माधवोये वेदार्थप्रकाभरे ङृष्णद्यजःसंडिताभायये प्रयम- काष्डेऽटमप्रपाठकऽष्टादधाऽनुवाकः॥ # ॥

श्राप्रेयमष्टाकपालं निर्वपति हिरणं दधिरेन्द्रमे- कादशकपाशद्धषभे दध्िणा वैश्वदेवं चरं पिश्गो Teel chau मेचावरुणीमामिघ्ठां वशा दिखा award wax श्तिपा दश्िणादित्यां मल्हां ग- भिंणीमालंभते मारुतीं wht पष्ठौहीमश्छिभ्यां पूष्णे ret semana निर्वपति सरस्वते सत्यवाचे चरर UA सत्यप्रसवाय पुरोडाशं दादश्कपालं तिखधम्बः शुष्कहतिर्दंिणा ॥ १

28

१८१ तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [शा.१।४०८अ ०६९ |

आभ्यः feted वैदे वं पिशङ्गी सप्तचत्वा- रिर्छत्‌ ॥ १९ ॥

दति करैनिरोयसंडहितायां प्रथमकाण्डेऽष्टमप्रपाठके रकानविंशेाऽनुवाकः ॥ * ॥

अष्टादश्नं दशपेयेाऽभिहितः। एकोनविंशं दिन्नाम्वेष्टयः पष्टुदयं सात्यदूतानां wife च विधीयन्ते, तचारा पञ्च दवोंषि विधन्ते ““्राग्रयमष्टाकपालं निवपति हिरष्थं <fa- णेन्रमेकादश्कपालब्टषभो cfaur aged we fussy qer- Q cfeur मेजावर्णोमामिर्चां am दरिणा areaaj wey fufaver cfeeur’ इति | fanyt पिङक्रलवणौ । दि- ग्व्याख्छापनप्रयक्रेश्ाद परि हारेष्णवे्टिविधिं warfa “Hatt वा एष दिगेाऽन्‌क्मदिताः। -यं दिभेऽनुयाख्ापयन्ति। दि- शामवेष्टयेो भवन्ति । दिच्छेव प्रतितिष्ठव्यनन्मादाच' (ate ९का०।स्प्र०।३अ०) टति। यं यजमानं wae: प्रखापयति एष यजमानः दिभोऽनुप्राय दिम्धमेण उग्मदितेाः sar भवितुं ई श्रः प्रभुभवति । विधिवाक्यावगतं द्‌वतापञ्चकं प्र शंसति “ag रेवता यजति ve feu: fewa प्रतितिष्ठ- fa’ (ate) दति। ्राप्नेयारोनां चतुर्णां मध्ये एकेकयागा- Ts पञ्चमरविषि sfaarce विधत्ते “efadr fay cer बाहस्यत्यमभिघारयति। यजमानदेवत्यो वे रस्यति: । यज- मानमेव तेजसा aauafa” (ate) इति। यजमानख दवता

[का०१।पणग्सष्०६९] वेदाथप्रकाशे | १८७

Sm अरन्धादयः wre: ताभ्यो feat यजमानरेवल्यः। wa- विधाय faagat पश्टुबन्धकमं विधक्ते “ufat मरां गर्भिणीमालभते aed एमि wrt” इति। अदितिर्दैवता चस्याः vatican ar afear गल सगयक्रत्ययैः। ञ्जिर- wat: खओेतवणा वा । अदितेग्धं मितेन creat मरूताञ्च aw- त्मसरृद्‌क्रं तदेतदभिप्रेत्य प्रशंसति “श्रादित्यां मल्हां afi- णोमालमते। मारतीं vfs wrt fawdarg tig समीची दधाति" (ate) इति। करप्रदानेन विग्रः सम्यक a सस्यनिष्यादरकत्वेन TIS सम्यक्ग। पाटप्राप्रं क्रमं Nala “श्रादित्यया पूर्वया प्रचरति मार््योत्तरया। ce एव विशमनुबक्नाति” (ब्रा) इति श्राग्रावणस्य चादकप्राप्तमुख- ध्वनित्वं ्रादित्ययागेऽनुद्यापवदितुं विधत्ते.“ 'उचेरादित्याया आश्रावयति। Sua Alea । तसखमाद्राषएं विश्रमतिवदति" (ae) दति। यस्माद्रादरृरूपायामादि्येटौ उच्ध्वनिः fag खूपायां मारूतीष्टावुपां ध्वनिः तस्मान्ना केऽपि रटमृष्जित्य तत्पालका राजादिः खर्सकरद्‌ानाय farafaacfa मिम॑- wana: | Farm पश्ुविशेषणं प्ररं सति ““गभिच्ादित्या भवति । शृद्धियं वे गभः। राष्टमेवेद्धियाव्यकः। गभी मारतो | fag मरूतः । fanaa निरिद्ियामकः” (त्रा०) tia गभंखेद्दियकायलादिद्धियलं तेन atte रादुगता ब्राह्मणएच्ज्ियप्रजाः इद्धिययुक्रा भवन्ति| मारुत्या गभ॑रादि-

लेन avr निरिद्धियाः द्तरापेच्चया चोणएसामथ्यौ भवन्ति| 28 2

१८८ तेतियीधसंहिताभाण्ये। [क०र।प्र०८ख ०१९]

गन्‌ पष्ठारो बाखग्भिंणीत्यसषदुक्रं कथमगमं मारूतीति trea, नायं राषः पञ्चव्वाया अपि पषारोब्रब्टवाच्य- त्वात्‌ । ayaa विधाय खात्यदूतानां alfa विधन्तं “श्रञ्ि- भ्यां पृष्णे पुरोडाभं दादगरकपालं fadufa सरले सत्य- वासे यर! सवित्रे सत्यप्रष्वाय otis aqua ति-

धन्वः शटष्कडृतिद किए” इति 1 qa चेति देवतासमुष्वया द्रष्टः, शल्यं वक्तोति सत्यवाक्‌ ave सरसख्लामकाय Tara | खत्यप्रखवायामाचागुज्ञाव, तिङभिरिषुभियुक्ं धमुसिखधन्व ततप्रेपाय नि्भिंता इएष्कडूतिः, तदुभवमच देयं । तेषु हविःषु प्रथमं प्रभरंखति “Sarge: saat way ते रेवा च्रञ्िनेोः Weare: सत्यः सक्िधाय। अनतेगासुरागग्यभवन्‌ । ते $शि्धां qe gtrere arqwaqre निरवपन्‌ । तता वै ते वाचः सखत्थमवारन्धत | achat पुष्ये पुरोडानं इादत्- wore निर्व॑पति । anata भाढव्यागभिग्डय वाचः स्य- Haga” (ate) इति । वाचःसम्नन्धि यत्छत्यमन्‌तपरित्धागेन भाषणं aed watd अश्विनोः पूष्णि च निश्ेपरूपेखाव- are awe न far Carat वचनेनासुराणामग्र भाषां wer तद्धिश्वासेन ageary afta कटदाचिल्िद्रा- शानसुराज्जिहतवन्तः, तताऽनृतदोषपरिडहारचमं wfater वाचः शत्यं atid = wfwar: पुष्यः GIST पुरो डा भिङ्प् aga anit waa: । तद जमानसापि इष्टय | द्वितीयं शविः प्रजनंसति “ate? बत्यवाचे च्‌ पुवमेवेादितं ।

[का०१।प्०८ख ०१९] बेदार्थप्रकाद्धे | १९९

उत्तरषाभिग्टशाति' (wre) दति । पुव प्रथमरविःप्रश॑साये वाचः सत्धमवर्न्ध दति aw तदेवाक्लरेण ware दत्य नेन देवताविक्ञेषणेन विधिवाक्यविश्ेषोा ग्टणाति खचखारयति, शअताऽनेनापि यागेम सव्यखीकार एव दृढा भवतीव्यभिप्रायः। स्य प्रसवायेत्ये तदि्रेषण्ठं प्रशंसति “सविन्रे सत्यप्रसवाय परोा- Wie इादश्रकपाखं प्रत्ये" (त्रा) tf विधन्त “दूतान्‌ प्रिशाति। आविद एता wafer आआविदमेवेनं गमयन्ति । अथा दूतेभ्य एव म feud” (are) शति) प्रतिराजभ्यो दूतान्‌ प्रेषयति, एते दूता च्राविडा भवन्ति, एतदीयं wey आसमन्तादेदयन्ति ख्थापयकीत्याविदः। तेन FAG एनं यजमानं श्राविदं गमयन्ति आसखमन्तादद्यते ख्याप्यत इत्या- वित्‌ कोतिः, at प्रापयन्ति, किञ्चायं दूतेभ्या म विच्छिद्यते, waa: प्रेषयितुं कदाचित्‌ दूता ग wea इत्येवं विच्छेदो न भवति किक सवेदा बडवा दूताः सन्निहिता वर्तन्ते, दूत- प्रषशप्रकारः खजकारेण स्यषटीषटतः "तान्यभ्यवच्लाघ प्रतिरा- we, म्रहिशात्यभिषिक्ि राजण्डवमिद्यावेदयतेः इति, तानि तिदखूधन्वादोनि cfaurzarfa swaqrarfaa at- we erat तानि प्रतिराजभ्यो दशयित दूतरस्ते द्वा मेव- यति, षच दूता रान्न एतद्चनं तेषामये कथयति, श्रभि- षिक्राऽस्ि gure wdat राजाञ्धवमिति। दकि प्रशसति “faguay weagadfaur ae” (त्रा) fa aU mater) डितीवाष्यायश्य उतीथपादे चिन्तितं।

१९० तेत्तिसोयसंहिताभा्ये। ([का०१।प्र०८।यअ ०१९९]

“राज्यं प्रर्येटिरवेष्डाख्या Wars तु । विप्रचचियविद्खदाद्धविषां waa: क्रमे॥ विप्रादेरमुवादः BTA प्रापणं वाऽनुवादगोः। व्यव्ययाय जयाणाश्चं राजलाद्माञ्भिरस्तिड्ि॥ न राज्ययागाद्राजतवं Baran aa: | ्प्राप्तप्रापणात्तस्मान्न रयन्तरतुच्यताः' I राजखयप्रकरणे काचिदिष्टिरवेष्ठिनामिका yaa श्राग्चेय- मष्टाकपालं निवपति दिरष्छं दचिणेग्रमेकादगश्रकपालब्डषभोा दचिणा वैश्वदेवं we पिशङ्गो पष्ठोषो दल्िणा मेचावरूणोमा- fast aut दकिणा बारस्पत्यं wey fafaver दचिणा'दति। तस्यामेवेष्ट हविषां कमव्यत्ययः श्रूयते "यदि ब्राह्मणा यजेत बारंस्यत्यं aga निधायाडङतिमाडङतिं sar तमभिचार- येत्‌ यदि राजन्य श्रं afe aa वेश्यदेवं' इति। तच यया yafaate रेन्रवायवायलं व्यवख्ापयितुं यदिशब्दथुक्तेन वाक्येन रथन्तरं निमित्तलेनामूदितं, एवमनापि, पञ्चमस्थाने श्रूयमाणं WENA चरं मध्ये दतोयस्ाने खापयितुं यदि बराह्मण इत्येतन्निमित्ततयानुद्यते, दितोयस्थाने श्रुतस्य tea द्रतोचत्वेन स्थापयितुं यदि राजन्य दत्युवादः, वेश्वदवख ठ तीयसछाने अ्रवणान्तच aw निधागविधिर्नित्यामुवादः। नम्‌ राजकट्कराजद्धये ATYVAMAT: प्राष्यभावान्नानुवादो युक दति चेत्‌, न, तयारपि राच्छयेागेन राजश्रष्दायंनादिति Wa Fa Wwe: चजियजाता रूढः न त॒ राज्ययेग-

[ा०२।प.८खख ०१९] वेदाप्रकाशने। TEL

aw प्रत्तिनिमिन्ं, seq Teme राजयोगः प्रटन्ति- निमित्तं रान्ञः कर्मति विग्र राजप्रातिपदिकस्यापरि म्र व्ययविश्रेषविष्णनात्‌। ब्राद्मणएवैश्वयोाः प्रजापालने राञ्यश्नब्द श्रापचारिकः AAI ब्राह्मणेभ्यो Wawa अनेन प्रा- Ui ननु राजद्धयस्य राजकमलात्‌ तदन्तगंताया wWas- रपि तथालात्‌ aet ब्राह्मणवेशखयोाः प्रापण मयुक्रमिति चेत्‌, मेवं, अन्तरे . तदसम्भवेऽपि राजद्धयादइदिः प्रयश्यमाना- यामवेष्टै AGAMA! तस्मादच ब्राह्मणारिकटकं ययाक्र- गृणविथिष्टं कमान्तरं विधौयत इति म रथयन्तरादितुखलवं | यदिशब्दम्त भिपातलादनथकाऽथीन्तरवाची Fara ।

एकाद शाध्यायस्य चतुर्थपादे चिन्तितं |

“अवेष्टा वङ्गतन्लत्वं भेदो वा fagatsfaa: | नोत्यत्ता दचिणामेदाजिङ्ग agua”? ॥

राजद्धयप्रकरणे wad “दिश्रामवेष्टयो भवन्ति" दति ता- खावेष्टय उत्पत्ति वाक्येरेवमाक्नायन्ते “आग्नेयमष्टाकपालं fad- पति हिरण्यं दकिणेद्धमेकादशकपालग्टषमेा दलि वेश्वदेवं चरं पिश्ङ्गो ष्ठो cfaur मैचावरुणणेमामिर्लां वशा cfeur बाद स्यत्यं wey तिष्ठो <faur इति ताखवेष्टिषु तन्ते णाक्गानुष्टानं, कुतः त्िङ्गात्‌। यदि ब्राह्मणा यजेत बां सत्थं मध्ये निधायाङ्तिमाङ्तिं इत्वा तमभिघधारयेद्यदि राजन्य Oe यदि वेश्या वैश्वदेवमिति aa मध्ये निधानं प्र- यो गेक्यनिमित्तमिति लिङ्गं तदेकयाश् तन्त्रमिति प्राते ब्रूमः ।

१९२ तेत्तिरीयसंहिवाभाष्ये। [कआा०६।प्०८ख ०१९]

उत्यश्तिगतेन दखिणाभेदेन प्रयागभेदावगमारङ्का्मां भेदः fay बहिःप्रयोगविषयं। afe च प्रयोगदयं। राजख्य अकरणपाटादन्तःप्रयोग एकः न च प्रकरणादुत्कषंः कतं WE: राजदयाङ्गग्डतदिग्वयास्धापमनिमिन्तोग्मादपरिदहार- Sleds तल्छम्नन्धावगमात्‌। तथा च भूयते श्रो वा एष दिश ऽनुकऋदिताः। यं दगेाऽनुव्या्थापयन्ति) दिन्राम- वेष्टय भवन्ति । दिच्छेव प्रतितिष्ठत्यनुक्ादायः' इईति। राज- खयादरिःप्रयोागस्ह्‌ ‘qaqraryara याजयेत्‌" इति विहितः, नन्दा राजदयान्तःपातो, यदि ब्राहमण इत्यादिना वणचय- संयागावगमात्‌, TWIT च त्राह्यएवेश्वयारमधिकारात्‌, AMIE प्रयोगे तन्तं, अन्तःप्रयागे भेद इति निर्णयः ven दति माधवोये वेदायंप्रकाने छृष्ययजुःसंहिताभाये प्रयम- काण्डेऽष्टमप्रपाठकं एकानविंभाऽनुवाकः ॥ x ॥

के कि

आप्रेयमष्टाकपाखं निर्वपति सोम्यं wax साविचं हादशकपालं TEA चरुं त्वा्रमष्टाकपालं वे शवा- नरं दाद शकपालं SAT रथवाइनवाद्ा दश्िणा सारस्वतं चरुं निवपति पोष्णं चरुं मेषं चरुं वारुणं चरं है'चपत्यं चरुमादित्यं WAU रथवाहनवाहा दधिंणा॥९॥

[का०२।प्०्८।ध ०१०] वेदार्थप्रकाङ्े। eR

MAAK सौम्यं वारस्यत्यं चर्ुस्ति९शत्‌ ॥ २० । इति तेत्तिरीयरसंहितायां प्रथमकाण्डेऽष्टमप्रपाठके विशेाऽनुवाकः॥ * ॥

एका गवि्े दिथामवेषटयः पड्टुबन्धः सात्यदूतानां vate चेक्ानि। खय fad प्रयुजां इर्वोयुच्यन्ते। तप्रकारः @- कारोख ट्जिंतः “अपराहे वद्धिः प्रयुजां whaftdna श्राग्रेय- मष्टाकपाखमिति efaar रथवादगवाहा दकिषा at ते वद्धिङूष्सरोा tuarenare’ इति । ताण्छेतानि vate विधन्त ““च्आाग्नेयमष्टाकपा खं निवपति सोम्यं wey सावित्रं दारश्रकपाखं बारसपत्यं चरं लाटरूमष्टाकपालं Fart creas दिशो Tuarenarer दशिणा सारसरतं we निर्व॑पति Gre चदं भर We aed we Vaal चरमादित्यं eet रथवाहनवाां four” ईति। Tae वानं रथवाहनं ्रन्यत्‌ wad | afar WSS रथसेषयोारयमवस्वाणयते तस्व रथवादमगख waza वादका दिश या बलीवर्दः war udeg laa: | एव- मुत्तरषद्धेऽपिं Geri अत्र waged प्रथमं दविः melt “्राद्नेवमष्टाकपाखं निवपति । aafefat कुर्पञ्चालाः प्राञ्चो यान्ति" (त्राण्र्का०।प्प्र०।४अ०) दति उपरिष्टात्‌ waar खउपन्यस्न्ते । मासि माखेतानि शवोंवि निर्‌- णाणीद्याङरिति तत्पचागुसारेखं फाखानमासमारग्व waa- Safa मासे एकेकं रदिगिंवपणयं । तथा हि area:

2c

Xe 9 a स्िसीयसशिताभाष्ये | [का © | ।प्र०्य८]खण्टे० ]

Wwaran प्रागेव राजदधयमृपक्रम्य पविचनामकमद्धिटाम- मामुमतारोजि च श्रगृष्टाय फार्गृन्यां पोमास्यामारन्च वेश्देववरुणप्रघासषाकमेर्धांखतुषुं way मासेषु निष्पाद्य दि- Haat aera चर्णमास्यां प्मनासो रोयेद्रतुरोयादिक- area उत्तरदिनेषु देविकारीनि यथाक्गक्रमेण रलिनां इवींषि च अनुष्ठाय फालानामावास्यायामभिषेचनोयाथे दी- यित्वा तस्य tat adalat: | तया qaqa Bre 'तथा- भिषे चनो यस्याक्श्यस्य cre: प्रवधंयति यथा संवव्छरख <a- राचेऽवर्श्ष्टे रश्पेया भविग्यतिः दइति। षच दशपेयः संवत्सरे दशराचीरवशेग्य पञ्चम्यामुपक्रम्बते पञ्चभिर्दिनेनिष्पाद्चलेन नव- म्यां समाप्यते, Tae प्रातः खात्यदूतानि निरुपयापराङ््‌े प्रयुजां इवो ख्टपक्रमितव्यानि । तथा सत्या प्रेयस्र फाल्गृनङूपा दितीयः ्रिशिरमासः प्रा्यते तसन्‌ शिञ्चिर तज्िवापाच्छिभिरदारा तद्धविः wad कुरुपञ्चालदच्रव्तिंगा राजानः प्र्येषु द- ay सस्याभिटद्धिमवगत्य दिग्विजयाय प्राञ्चः प्रयान्ति यस्मा दाग्रेययागकालः भिगशिरः सस्याभिदटद्धिरेतुः तस्मात्‌ are यान्ति त्येवं स्तिः । दितीयं दविः प्रशंसति “Gra we) तस्मादसन्तं व्यवसायाद्यन्ति'"(त्रा°) दति) उक्रक्रमेण वा- सन्तिकये1ः प्रथममासि साम्यं चर्‌ निर्वपति | ware देवता सामोाऽज VEGA तस्मात्‌ प्रथमा वशखन्तमास श्रागताऽय- भिति निखित्य anew जेतुं यता राजानस्तचत्धं धान्ये सर्वं मुपडत्य खसेनामाद चन्ति, Fam: समुपल्धितः aan पकं

का०९।प्र०८। Wore | बेदार प्रकाशर | १९५

waged कामं भुश्चतामिति वदन्तो want ait सेनां प्रेरयन्ति। eared रविः uefa “arfad इादश्कपालं। तस्मात्‌ परस्ताद्यवाभाः सवित्रा faqara” ( ate) tfai य- wena वसन्तमासे साविजयागः Ba तस्मात्‌ परस्तात्‌ waut fafa गता राजागः efaarrsrat: सन्तो यवानां faxara यवादौनि धान्यानि परकोयाशि विश्ेषेणावर्न्धते यथा रृषोगलान्‌ गृषन्ति तडदवरोधं कुर्वते । चतुथे प्रज बति “"बारस्पत्यं चरं । सवित्रैव faq । ब्रह्मणा यवाना- qua” (ate) इति। यस्मात्‌ प्रथमे TR मासि aryaa- यागः छतः AMT ब्रह्मणा इहस्यतिनानुज्चाताः wT यवा- नाद धते। wa afazuarere यवाः परदेश्रवर्तिभ्वः adt- बलेभ्याऽवर्द्धाः ताम्‌ Bravia खग्टरेषु श्ापयन्ति। पञ्चमं प्रशंसति ““तादमष्टाकपालं | खूपाण्येव तेन कुर्वते (are) इति । यसमाद्ितीये सीम्ने माभि लाद्रयागः छतः तेन कारणेन सूपनिमोाजा ayaa: VAT रूपाण्येव परकीयधान्यानां यथेष्टभाजनेन पृष्टिमन्येव शरीराि gaa) षष्टं प्रभ्रसति "वेश्वामरं इादश्रकपालं। AWTAI नैदाघे प्रत्यञ्चः कुर- पच्चाखा atfm” (ato) इति। aaratfda प्रथमे मासि वेशवानरयागः BAL तस््ादेशानरेणानुज्ञाताः जघन्ये AAT दितीयस्िन्‌ शीग्ममारेऽपगते खति वषंतुप्रथममासे पर- SAUTE सवात्मना fara खरें प्रति प्रव्यश्ुलाः कुड

पञ्चालाः राजानो याज्ति। तरेतदुपलखच्णं सवंऽपि राजानः 202

१९ ई तेन्तिसीयसंडिताभाग्ये | [का ०१।य्र ० ण्ण 9 ]

wutiat gdanfa द्रष्टव्यं) उलरषडूख प्रथमं हविः परच्- मति “arcwa चरं fadofa तस्मात्‌ प्राटृषि war वाचा बद न्तिः (ate) इति। यस्माद्धिनोये बाषिकमासि सारखत- WIM: इतः AMA प्राटषि दश्वा Hal: ENTE: “AAT हृषिकाये मया छषिका्थें क्रियते Marfa सन्तिके बागद्धाइ इत्यादिकाः eat are: परस्परः वदसम्षि। उश्लरडविःपश्चकं niefa “tra व्यवश्यन्ति। Bae छषन्ते । वारणेन fa- ठता wea सै जप्येन पाचयन्ते | श्रादित्येनारधतेः?(जा०) दूति। wre प्रथमे मासि पोष्ययामस्य santa तेन Irae qaufe पृषदवताया अनुग्रहे पुष्टिमानेताव्तीं afd छ्वषा मोद्यादि जिखयं कुवन्ति | we fa मासि मैज- wire हतलाश्धिजदेवताया wruew निर्विज्नाः कृषन्ति । VaR प्रथमे मनासि aqua हतलाइरुणदेवताया w- ग्रहण गाङ्नवारिकं प्रिय नौ रपृ ew विथ्रेषेण एतवन्तः Quy wea tan दितीये मासि Baars कृतत्व त्धेपतिदे बताया WUT quAW यथेष्ट म॒त्पं fa- Tas द्रपणादिकमुकृदध wears सन्पादयन्ति । भेजिरे प्रथमे aife आदित्ययागच्छ हृतल्ादूदितिदेवतासा खमग्रहेष्य पक्तानि धान्यानि खग्येव्वाद घते | aire प्रतिभाश्निवापं परपण- त्वेह] पन्प्रस्यति “माचि area दवोश्षि निङ्याणोत्या-

१ त्वया ula: wat मया कामो स्ििपन्ति dent सन्ति aayry इति a 9

[का०१।पग्८अ०२०] बेदायंप्काभ् | १९9

हः । Seay way इति" ( प्ना०)दति। सेनेव प्रतिजां we निवीपर्ेव ama प्रयुक्ठवाम्‌ भवति खहधमेाम्‌ यथाययं प्रयक्रवान्‌ भवति | यस्मादृ तुप्रयोगस्तेषु wry तस्मादेतानि want इरवोषीव्यभिप्रा्ः। तं पले निरारत्य पश्चान्न fara “sar gure: । कः संवत्सरं जो वि्यतो- ति। षडेव wagfrearfe । vente: । ated प्रयुङ्क"' (ate) tf आयुःपरिम्नाणल्यात्रगम्तुमग्रकालात्‌ धर्म afcat मतिरिति ards दिनद्धसे faxarfe, तथा खति ष्रट्‌- waar: षड्वा waa दति yeprertw तुप गधिद्धिः प्रयुजां ‘efagauquafamfanra: | <feurd प्रशंखति “faut taarenare: पूर्वां दकिणा। उत्तर उत्तरेषा, सवत्छरस्थैवान्ता यगक्कि। gate लोकस्य wah” ( we) Cia) अकटयगस्याभयार न्तये बद्धा वेताचनद्धादा तयेदानेन संवत्छर खा भये म सषट्कयारन्ता सम्पादितवान्‌ भवति तेन Wi: प्राणते॥ ° ॥

दति माधवोये वेद्रायेप्रकाभरे रष्छयजःसंडिताभाये प्रयम- काण्डेऽषटमप्रपाठके विजिऽनुवाकः॥ * ॥

स्वादं त्वौ खादना तीत्ां तीत्रेखातामगतेन सृजामि a सोमेन सोमेऽस्यश्चिभ्ं पच्यस्व सर wal WHR सुषाम्णे पच्छ पुनातु ते चरि-

१९ ई तेलतिसीयसं{शिताभास्ये i [का o§ [Tex WoRe J

WMC कुवंग्सोति ced sacgea waxy दविः प्र afa “apcwa we fadofa wera srafe wat वाचा gafm” (ate) fai यस््नाद्धितोये बाषिकमासि सारखत- WIN: कृतः ATA प्राटषि Teal Fare: BNTAT: SAAT हृषिकाये मया इषिकाथे करियते बोजानि सन्ति के arene इव्यादिकाः wat are: परस्पर वदख्षि। उभ्सरदविःपञ्चकं nigta “ira व्यवश्यन्ति। Fae asa) वारणेन वि- VA असते । Panay पाचयन्ते | आअदित्येनारधतेःः(त्रार) दूति। wrt प्रथमे मासि पोष्ययामस्य छतलात्‌ तेन भाष्ये व्यवस्चश्ति पृषद्वताया अनग्रेष्य प्टिमानेतावर्तीं afd छ्ञषा मोद्यादिनिखयं gaia) wet {Ma मासि मैच- wire हतत्वाश्धिजदेवताया अगुग्ररेख निर्विघ्ना wafer । Taw प्रथमे म्रा वाहणद्ागस कततवाइरफदेवताया w- प्रण गोाप्नवारिकं प्रचिप्य नौ रपृ ew विश्रेषेण yaam: Que आसते, tan fena मासि Baars कृतत्वात्शेजपतिदेवताया WAIT was यथेटमत्पन्नं नि- Tas द्रपादिकमुकूदध फषपाकं मन्पादयन्ति। भेजिरे प्रथमे aify आादित्ययागद्य हृतल्रादूदितिदेवताबा खमग्रहेख geri धान्यानि खग्यरेव्वाद धते adres प्रतिभाङ्निवापं परपक- त्वे पन्प्रस्यति “माचि areafa wayfa निङ्ष्ाणोत्या-

१ त्वया हृषिः wat मया कामा स्षिपन्ति denis सन्ति वनका इति ते

[का०१।प्न्=ख्य०२०] बेदायंपरकाभ्र। १९9

Bi) ara wag इति ( त्रा०)दति। सेनेव प्रतिजां we निवाप्रेणेव अरज waar भवति wa ware चथाययं प्रयक्रवान भवति । यस््नादृतुप्रयोगस्तेषु सन्णद्यते तस्मादेतानि want इर्वोषीव्यभिप्रायः। तं पलं farce पश्वान्तरः {वधत्ते “रथो qare: । कः dagt जोविग्यतो- ति। षडेव पु्वदयर्गिरुप्राणि । wenty: । Ata wR” (ate) vf आयुःपरिम्राणख्छाव्रगम्तुमथ्कालात्‌ धर्म afcat मतिरिति न्तरायेग दिनष्धये निरव्यालि, तया खति ष्रट्‌- waar: षड्वा तव tia श्रु्यगुारण तुप्रयो गधिद्धिः प्रयुजां दविदरम्छपपल्मित्यभिप्रायः । दकिणदयं प्रशसति “दच्णि tuareaare: पूर्वेषां दक्षिणा उर उक्रेर्षा। खंवत्छरस्यैवाका wate, gale लाकस्य eae” ( ae) Via) भ्रकटयगस्याभयारन्तयाबद्धावेतावनद्धाहा MATS TAT सवन्छर व्ये भये म सषड्यारन्तेाः सम्पादितवान्‌ भवति तेम खगः प्रापते॥ ° ॥

दति माधवोये वेदायेप्रकाग्रे रष्ययजःसंडिताभाये प्रयम- काण्डेऽष्टमप्रपाठके विशिऽनुवाकः॥ * ॥

स्वादं त्वा खादना Mat Auras मृजामि a सोमेन Tasha पच्यस्व सर- & = | 7 ष्य _ । - Vy पच्य न्द्राय सुषाम्णे प्ख पुनातु ते षरि

१९७ कैततिसेयसंहिताभाष्ये। [०१०८०२९]

खत Stax सूर्य॑स्य shear) वारेण Waa तना | वायुः पूतः पविचेण प्रत्यडः सेमे अतिंद्रतः। इन्द्र॑स्य युज्यः सणा। कुविदज्ग यवमन्तो यवं चिद्यथा दान्त्य- मुपूरव' वियूय। xeeat aga भाजनानि ये बर्हिषो नमेटक्तिं न अग्मुः। IPE धूखमालंभते सार- खतं मेषमेन्द्र टषभमेन्द्र मेकादशकपालं निर्वपति सा- fad दादश्कपालं वारुणं द्शकपाखः सोमप्रतीकाः पितर स्तुष्णत वडबा दधिणा ॥ १ ।

भाजनानि षद्धिःशतिश्च ॥ 22 ॥

इति तैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डेऽष्टमप्रपाठके रकविंशोाऽनुवाकः ॥ ° ॥

विंशेऽनुवाके प्रयुजां दवींद्यक्तानि । एकर्विंशे सो जामख्या मन्त्राः पश्वा ₹वींषि चाच्यन्ते। TM: | श्रये गाहपत्यम- वरं खाला तस्मिन्‌ रायाः awa सुरां सन्दधाति परिखत्‌ भवति खां ला खादुगेति wa: सुरां seni | weg “स्ञादीं ला खादुना atat तीग्रेणाख्तामग्टतेन ड- जामि ay सामेन सेमेरऽस्छभिन्यां wee wea पच्य- SUI BUG gee” cia हे Gt at लाखादुना aaa संखलामि, wa सामशब्देन त्रीहियवाश्ङ्कुरं we-

[का०१।प०८।च्ध०२९१] बेदांप्रकाशे। १९९

अ्रम्दाभिघेयं बारटणमपलच्छते। सामस्धाषधिराजलेनेापल- wag जकयते । mga at aati उयमन्धां, aaat अन्द तवदा्यायनकारिणों) Wa एव बलोवदाश्ादौमाणयायितु पाययन्ति। stein सामेन Nae वमनाद्युपयक्रषधिलेग तीज्रलं। watt अपाम Gane चअण्डमेत्यादि ख्रतेनाग्ड- तलप्रापकग, एवंविधसामात्मकेन woe संखष्टलात्‌ लं सा- मेऽसोति | तस्माटवताचयाथें लं प्यस। Ware’ ay TS काय। सष्ुप्रतिकट्रव्यविधामाय प्रेति “cx सुषुवा- शख दशधेड्धियं Ta परापतत्‌, स प्रथमं निरष्ठीवत्‌ । तत्कल मभवत्‌ यद्धितीयं । vert । चनतोयं । तत्ककन्धे । aaa: । ख fere: यदच्छोः। ख्श्रादूंखः। यत्कर्णयोाः। BIH) य ऊद; ससामः। यावाचो। षा सुरा (are ९का०।८्प्र०।५अ०) दति । सोममभिषुतवतः TET सामे दश्रधा fas aq पतितमन्डत्‌। युक्रञ्चेतत्‌। अ्रभिषवस्य बध- रूपलात्‌। पन्ति वा एतल्छामं यद्भिषुष्ठन्तोति wai ख चेषा वक्रेण faart निष्टोवनं एतवान्‌ तेन दवय चयमण्डत्‌। प्रथमनिष्टोवनेन कलं बाखखजूरफलमग्धत्‌ । बदरं WAT परिमितं Get बदरोफलं ! way इरोतकोपरिमितं ue बदरोफलं। atau aafextia: ea | यन्त॒ ara ना- भिकादधिद्रिाजिःखतं ष सिंदन्टगेाऽग्त्‌, watfefexrat fa:- खतं ख श्रादुंखाऽभवत्‌। यदपि avfexnat निर्गतं स ठकः MUSA! ये वीर्वभाये मूद्ंदिद्रादृद्खौ निर्गतः खसमा

Ree afaciadfemnra | [का०६।प्०८अ ०९९]

ऽभवत्‌। या च वीयकला पायुगद्याभ्यामवाचौ निगंता at सुराभवत्‌। यद्यपि कलादोन्यषटेव द्रव्याशि तयापि fexz- दशकाजिगंतल्ेन दन्नधा वोर्यपाताऽभिडहितः। दवयाणि fa- we “war: सक्रवा भव्न्ति ₹ईन््रियस्यावरडी। warfe @rarfa | विषिमेवावरन्भे। war गहाः वीर्यमेवावरम्प' (ate) इति warferfaur: amar wae: wae cards “Wee: state freareenfafaur:, सक्ूनांमिद्धिया- भिद्द्धिरेतलात्‌ इद्धियसम्पज्तिः। चरथाखि fiend agaret शम्बन्धोजि wife विविधानि खामानि सम्बाद्यानि। wa: faagrar: अभरिसरसखर्तोसुजामदरेवताका गडा गरदडीतव्याः। Gafufefecth: सन्यते wee वो लजाम्॑छा द्र व्थान्तरत्वश्रद्धां वारयम्‌ं सक्रैजयादीनि द्रव्याणि प्रभ॑सतिं “माका दशमो । मवै पुरुषे प्राशाः। माभिर्दश्मीं। प्राणां tied MY, प्राणानेवेदियं वीये यजमान waren” (ato) इति, सक्षचयले मजयेगदजयेर्निष्येन्ना गवसञ्जा, aw साजामशोदश्रमीलं नामंरूपेरेव न तु दयरूपेढ यथाक्र- दरव्यजिष्या्क्मसङ्घनामलात्‌, waste मख्दधिद्राणि भिर- fe सत्ताभा दं दति गवस्ह्याकानि प्राशाधारलात्‌ प्राणां इत्युच्यन्ते, माभिष्ठ दशमो साच दधिद्राभाषरूपलान्र मस्य fex, यथा tra नं द्रव्यं तदत्‌। ग च faxaara are {ङ्ियश्नब्देन वीर्यब्ष्देन सष्यन्ते। अ्रताऽज दव्यगतया मवस्था प्रालागिद्ियं वीयंश्च यजमाने खन्पादयति।

[का०१।प्र०८। चच ०२९ | बेदाचंप्रकादे | RPh

fast “area क्रोबच्छष्याणि क्रीणाति। न वातदयो म हिरण्छं । aaa न स्तीन पमान्‌। यत्‌ Ste) नसामा ग सुरा। यत्तोचामणी aay” (are) दति । सोसक्तोबब्ष्या- वामन्तराखवतिलं wa | Menasha fecary न्युगं । कीबोऽपि स्तिया afwa: geEry न्युगः। wareia सुरा- ` अनकल्वात्‌ सुराया अधिकानि मवत्‌ पूतलाभावात्‌ तते न्यनानि, तान्येतानि चाजामणीरेतुतया तच्छब्देन निर्दिश्य न्ते। aaa संखजामीत्यस्याभिप्रायं दभ्रंयति खादी ला खाद्मेत्थार । सेोममेवे्नां करोतिः" (wre) दति रेवतार्थ- wae ufegat द्यति “सामोाऽस्यभ्िर्यां wea wae THAR सजान्णे THAME! एताभ्यो Far Taare: waa” (ate) fai wea: संख्ष्टायास्तिषु दिनेषु तथेव नि- वासं faut “fare: खर्ट वसति । fret fe राजीः Mia: खामोा वति" (we) ट्ति। Mata जिराजवासाऽन्यज प्रसिद्धः। तया च qua ‘ay शममाद्धिवमाणं गन्धवा विश्वा- वसुः पय्येमुष्णात्‌ ख तिषा राजीः परिमृषिताऽवखक्स्मान्तिखो राजः क्रीतः सामे aafey (deo gate) इति। कश्यः पुनातु ते परिषडतमिति बाखमयेन पवित्रेण सुरां पावयतीति । यथया Ree अखं वस्तेण गाखितं भवति तददिचं बाखपविचेण गाखिताकाया। Wag “पनातुते परिखुतः सोमः qe दुहिता । वारे wear तना। वायुः पूतः पविजेण प्रत्यङ्‌ सामा अतिद्रुतः, wee ae: war” tft Y od aed

2D

RoR ते्तिसोयसंडिताभाव्ये । [का ०९।०८।अ ०२९]

wae दुहिता सुरां पावत, खर्यसम्बन्थिनो द्रिटसखानो- था दो्िः परिखतं gard सोमं पुवमन्त्ेण arated Suze वारेण बालजन्येन पवित्रेण पमातु weg! कोशेन वारण waar शाश्वतेन दृढेन, तना विष्छीर्णेन। पविजेणामेन पूतः सोमा वायुवच्छोचगामी wat प्रत्यङ्‌ अधावर्ती पाचाभिमृखः सम्‌ अभितः We दरुताऽभवत्‌। की- दुः सोमः TKS gee: याग्यः vars विधन्ते ““पनातु ते uftaafafa । यजुषा पमाति erew’ (त्रा) इति। छोकिकजलादिकं ग मन्तेशाविखं पमम्तोति att arefa- भवति । area विधन्ते ““पविजेण पृनाति। पविकचे हि सामं पगन्ति” (ate) cfr दज्ञापविजे साम्य area प्रसिद्ध, सामसाम्याय aerate दति दर्भयति “वारेण waar तने- व्याह । arty fy सामं पमन्ति"(्रा०)दूति। बालेन arate ` खामप्रकरणे छजकारेख दितं ्रुक्रामृशाख्कां यजमानः म्र- यच्छति at सकाले दज्नापविषख्छ नामि gen’ tft वायुः Ua CHS चः प्रयोगं पुरुषभेरेन व्यवस्था पयति “वायुः पूतः बविजेोति । गेतया पुनीयात्‌ yer wat अतिपवितस्तै- तया पुनीयात्‌" (ate) fa दिविध fe सामपाः सामवामो Iwas, तजर सामवामिनः शामा afefstaia दति We सोमे अतिद्रुत इृव्येतादृश्ः पाठरखिन्‌ om, प्रत्य- डिल्वस्याथख तद्धिश्नभावात्‌ तं wat eg wafer, चचख्तिपवितेा जोणंडमखं म्रत्य्थ॑सद्धावात्‌ wagai तरेतत्‌

[ज्ञा०१।प्र*सखअ०२९] वेदायप्रकाद्र। ९०३

खअरकारेण्ण fawdtead ‘are सामो अतिद्रुत इति सामवा- भिमः were सोमो श्रतिद्रुत इति शामातिपवितस्' इति, कल्यः । अपरस्मिन्‌ खरे सुराग्रहान्‌ गाति कुविदङ्गेति। पाटस्ठु ' कुविदङ्ग यवमन्ता यवं चिद्यथा दाग्धनुपृवे वियुय। दृदेरेषां wer भाजनानि ये वर्षो नमेटक्तिं ग जमः” द्ति। sya: प्रियसम्बोाधनगवाचो। ₹े प्रियाः afger- सखतीखुचामेण्राः ये यञ्जानेा बर्हिषो यागस्य ममेदं गमखकारविनाश्ं न जम्भन प्रापुः किन्बत्थन्तश्रद्धाखवेाऽनति- न्ति, तेषामेषां यश्वनां इविर्विंषयाणि भजनानि इरे BSA ग्रहदापातज्राणामनेकलयाद पा | तजा पमानम॒च्यते। Bla HUT वङ्यवाचो, चिच्छष्टः समृशये। यथा सोकं यवमन्त यवादिधान्यापेताः छषिकाः कुविश्चवं चित्‌ see यवं अन्यानि च गेधृमभ्रिय्खादिधान्वान्यमुपुवै तत्परौच्ाक्रमेय fare ददं पक्रमिद मपक्षमिति एकत्य दान्ति सुनन्ति, तथा यूय- मपि ममस्कारादिरदिता नास्तिकाऽयं यञ्वा aerate usta विविच्य श्रद्धा देवींषि andi विधन्त “कुविदङ्ग त्वनिरक्रया प्राजापत्यया रृक्धाति। श्रनिर्क्रः प्रजापतिः| प्रभापतेराष्यै" (ate) tf werafe प्रसहतान्यञ्नि- etamfearatia न श्रुतानि। किन्लङ्गेति शाधारण- wee: श्रुतः, तस्माद चेयं देवतेति विञ्चेषनिश्क्रवजिं तेयग्डक्‌, प्रजापतिजेगदोखरोऽपि मतिंरदितलादनिरक्रः। अत एव

जमत्कारणप्रतिपादगपरे मासदासोयखतर श्रुयते " का WE 2 2

Res “fadtrdfeanire | [का०९।घ०८। ् ०२९]

वेद RCE प्रवोशत्‌ कुत आजाता कुत द्यं विष्टिः इति "चा RUT: परमेव्योमन सो wy ag afzar a4 az’ cia द, अता निरुक्ररारित्यखाम्यादस्ताः प्राजापत्यत्वं | Wa ग्रहाणां भिन्लतेन मग्लाग्तरप्रसक्रिं वारयितुं fare एकया z- wifa एकधेव यजमाने वोयं दधाति"(त्रा ०) दति, मन््रानुक्रा am विधत्ते “श्राश्चिनं धूत्रमालभते लारसखतं aed” दति। मखिभञ्चत्यवौपेतो wa: | swear देवताः प्रशसति "“"अ्आञ्िनं waareaa afar वै देवानां भिषजे । ताग्वा- मेवाख्मे भेषजं करोति शारखतं मेषं। are सरखतो। area भिषच्यति। रग्रष्टषभ Gare” (wre) दति TIE विधाय पुरोडाशान्‌ विधन्त “शे्रमेकादशकपालं निर्व॑पति साविच्ं दाद्श्रकपालं वारणं दशकपालं, दति क्यः | दचिेऽग्ना अतादरणषां eral sagt धारयति तस्या विख उदीचीमदग्रं पविचं वित्य aa मनः परागतमिति afer wana दिरष्छं निधाय “सोमप्रतीकाः पितरस्तृपणतः"द्ति afer, खुराशेषमानदतीति। सामप्रतीकाः Saver: cfaut विधत्ते “वडबा दिष्ठा” इति swe यावषिदड- येति। aug प्रसक्तं युपभेद मपा युपेकषयं विधन्ते “afay चण्व्वाखमेत । बरिधास्ारिद्धियं ae दध्यात्‌। न्नादठव्य- AR जनयेत्‌। एकयुप wend । wavarfafefed वीये दधाति। मास्म alee जनयति” (त्राण्रका०।प्प्र०।६अ०) इति । श्रस्मादरिधा यजमानश्ररोरादरिर्देशे | प्रमी बटेवत्यः

[का०१।प्०८अ ०२९१] वेदाथप्रकाष्र। २०५

पग्रलदेवत्थः एरोाडाश् इत्यभिधानाद्‌ जापि तक्मा निषेधति “मेतेषां पशनां पुरोडाभ्रा भवन्ति। ग्रहप॒रोाडाश्ना देत" (avo) इति। यशा एवाच परोडाष्स्यानीया इत्ययः यदुक्त खकारेण “सवंषामेका TIER एका पुरोऽनुवाक्यैकः प्रेष एका याच्या" इति। तच जयार्णां ग्रहाणां याज्यानुवाक्ये विधन्त “aay सुराममश्चिनेति सवेदेवत्ये याच्यानुवाक्ये भ- वतः। खवा एव देवताः श्रीणाति? (त्रा ०) दति । way सुरा- ममित्याद्यग्दयं ब्राह्मणगरन्ये प्रयमकाण्डस्य चतुर्थपरपाठक दि- तीयानुवाकं VAAN | अतस्तचेव व्याख्यास्यते तच चा्ि- अब्दो यथा श्रुतसयेवेद्रावतमितीद्र्ब्दाऽपि श्रुतः, सरखती लेति सरखतोश्ब्दाऽपि श्रुतः, ततेाऽनयोाः सवंदेवत्यलं प्रक तानां सवेषां देवानां प्रतीयमानलात्‌। विधत्ते “arya परिक्रोणीयादुच्छषण्स्य पातारं । ब्राह्मणा दछाडत्या उच्छ Wwe पाता” (Ate) इति। तायाः सुरायाः शष ywe- षणं | तत्रवानकन्ं fara “यदि ब्रह्मणं न विन्देत्‌ । वस्छोकवपायामवनयेत्‌। सेव ततः प्रायशित्तिः"(ब्रा०) इति। येयमवमयनक्रिया सैव ततस्तच ब्राह्मणपानाभावत्ेकल्ये प्राय- fafa.) पशूनां पुरोडाशानाश्च विलचणदेवत्यलं प्रशंसति “ag सो चामण्पै ag । तद्ये wag | नानादेवत्याः way पुरोडाश्राश्च भवन्ति wag’ ( ब्रा०) इति। कमोन्तरे पशोः पुरोडाशस्य चेकदेवत्यलविधानात्‌ भिन्नदेवत्यतवे सष्धद्धि दनं भवति । यदेवान्यच षण्टद्धिरोनं भिन्नदेवत्यलं araraut

Rog तैतिरोयतसंश्िताभाय्ये। [का०१।४०८।यअ ०२१]

कियते तद्धिन्ञरेवत्यवं मेाजामष्छामस्यां वाचनिकवात wag मन्पद्यते, ATI URE wag प्रोाडा्राञ्च भिन्नरेवत्या wafer) Dea पथाः पुरोडाशस्य च नेरम्तये प्रभ॑सति “Oy: पशुमामृमा भवति । Oe: पुरोडाशानां waa: | tfxa vara समोचो दधाति" (are) इति। रद्रषटषभ- fafa पष्रुविधीनामन्ते परितं, तदनन्तरमेव रेद्मेकादश्क- पालं निर्वपतोति पुरोडाश्विधोनामारा पठितं, तसरद SAMA Wa wane दङिफवामभागयखे दे अ्रपी- सिये सम्यक्‌ स्थापिते भवतः। ग्रता पञ्ुमामङ्गयागात्‌ पूरवे परोडाश्रप्रचारोा विहितः, wa लङ्गयागादडं aden sa याज्यः पुरा तं प्रचारं विधत्ते “पुरस्तादनुयाजानां पुरो- WIR: WITHA पश्चवो वे परोडाग्नाः। पशनेवावर्न्धे'" (Te) द्ति। पश्ररप्रयागम्थ्ये प्रचारात्‌ परोाडान्नानां as | परोा- डाग्टेवताः प्रशसति “रेद्रमकादन्नकपालं निर्व॑पति श्डि- यमेवावरम्पे। सावि दाद्ग्रकपालं waa) वारणं दश्क- पाखं। WHA एव वरूणमवयजतेःः (ate) इति। वड़बायाः सोाचामश्छाख्च साम्येन <faqui प्रशसति “aver रकिणा। उत वा एषाञ्च छते । Garwat | उत सेम Ga FUT यत्‌ साजामणणे ewey’ (are) इति। एषा वडबा यदश्रमश्रतरं aad प्रते, श्रश्वगदंभजातिदयसङ्गमा दुत्पन्लाऽश्तरः | या सैत्रामणो सापि तद्त्‌ ata: सरा वेव्युभयङूपा भवति। अतः wqucfear लब्डद्धिकरो। सामवामिन उक्रास्तरय

[आा०९।प्र०्खचख०९९] वेदा्ंप्रकाद्न | Roe

wa पन्नवः। Srarfaufaae तु विशेषं fara “ardaay "UM Wavafagfaqareaa 1 Wey a Sarat wwafs: | wada awe agafyagfa” (ate) दति । ag विक- wry अपिवपति wag atria) waaay समाभरेवल्य- परोाङाञ्नाभावग्रसक्ी प्रकतिवन्तादृष्रष्य ytrewa प्रति wed fara “otrermaray wgdafa ग Rae य zefm” (ato) इति। पर्षा पनां समानरेवत्या य्दा एव YUVA CAM, अचत ग्राभावात्‌ पररा ara: । faut “शामप्रतोकाः पितरखप्षतेति warear- या शमवमयति 1 ware: पुरूषः wafsa: । आय॒श्धवेन्िये ufafasfa” (ate) fai wareet wafext erat cfeurgecft शताद्रसायां बन्धनं TTR तदिदं fara ““दरिषेऽग्रो जदाति। पापवस्सख्छ arew” (त्रा) इपि। पापदस्यसं पापेन wana: निषिद्धा fe सुरां सखलकयद्र खल्वेन सम्पादयन्‌ परुषः पापाचरणेन धनवन्तरोा भवति । तस्य व्याटन्तिः कर्तव्या सामाञ्वाडिवदाइवनोय एवं agra arated भवेत्‌ तसाद दिषेऽत्ै जङयात्‌। wat- zaral हिर्यद्यापनं विधन्त ““डिरष्यमन्तरा धारयति, पूतामेवेनां जुहाति" (wre) इति । wearer दचिकाभ्निसुरबा- wa साच खुरा fecgate gat भवति। परिमाणं fa- we “waar भवति । ware: oye: शतेखियः | Tea afea ufafasia’ (ate) इति, <faarit warearar:

Ret तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये | [का०९।प्०८यअ ०९९]

स्थापनं विधत्ते “ada wareut धारयति। afacurfa ufafea”’ (ate) द्ति। a सोम ufefaa दव्यादिभिरूप- ea विधन्ते “faga वा uadfxd वीयं गच्छति । ay सामेाऽतिपवते। पिदणां याच्यानुवाक्याभिरूपतिष्ठते। यदेवा पिदढनिद्धियं ara गच्छति। तरेवावर्न्पे* (are) इति। यं यजमानं पोतः सेमेऽतिश्नयेन traf खयं तदुदरे जोणंलारेतस्येन्धियमिति wars: । wat fara “faw- भिरपतिष्टते | aaa at cat लाके पितरः। तानेव प्रीणाति (ato) दति । तरेतदापस्तम्बेम wetad ‘wafer समी- भिः पिदमतीभिसिखभिस्तिरटभिरुत्तरोत्तराभिरुपतिष्टन्ते ay शाम प्रचिकित waar: warara भवन्ति प॒रस्तादष्वर्दलि- पाता WEN पश्चाद्धातेति। ay साम प्रचिकितः, त्वयाहिनः पितरः, ल साम पिटभिरिव्यध्वयारेतास्तिखः। afta: faat: wit fuga, उपहूताः पितर इति ब्रह्मण एतास्तिखः। अरभ्निव्वान्ताः पितरः, ये अध्निव्वाक्नाः, वान्याये दुग्धे इति हात्रोतास्तिखः। तनेतानुपखादन्‌ विधत्ते “war चीणि वै aneixarfe | अध्वर्यहाता ब्रह्मा । त उपतिष्ठन्ते । या- aq यश्नस्येख्ियाणि। Atare मेषजं करोति” (ate) दति, द्द्दियवड्ावदारनिवौाहकलादुलिजां unfead i तदेवमे- तदन्तेनानुब्राह्मणेन मन्तरकाष्डाक्ताः प्रधानकमेविधयः तका TY व्याख्याताः श्रयानत्राह्मणशेषेण व्यास्येयमन््रकाष्ड- भिरपेशा राजद्धयप्रया गाऽभिधोयते। तचारम्मकाखे कर्तव्यं

[का०१।प्र०८)खअ ०२१९] वेदाथेप्रकारे। २०९

पविचाख्यं सामयागं विधत्ते “शब्रद्निष्टोममय warecfa | amag वा wfadta: । यन्नम्खमेवारभ्य खवमाक्रमते" (त्रा०्श्का०।प्प्र०।ञच्र०) इति । सामयागानां सवंषां प्र तिल्ेनाश्िष्टोमस aqaad, खवमभिषेकयक्ं राजद्धयमा- क्रमते प्राप्नाति । विधत्ते ““श्रयेषोाऽभिषेचनोयशखतुस्तिरश्- पवमाना भवति । चयस्विश्ण्दे देवताः। ता एवान्नाति। प्रजापतिखतुसि शः तमेवाग्नातिःः (ate) दति। warfa- मादृद्धं न तु तदनन्तरं ्रानुमतादिभोरत्निदविःपर्यन्तेया- गेरग्निष्टा माभिषेचनोययेव्यैवहिततात्‌। प्रकत बदिष्यवमान- माध्यन्दिनिपवमानाभंवपवमानानां क्रमेण चिदट्रत्पञ्चरग्रसप्रदश- wart विहिताः । श्रतु तान्‌ परित्यज्य चतुच्िंश्रस्तामः wma: | समिधमातिष्टेत्यनुवाकं चयस्तिंग्रस्तामविधायक- WEVA तचरेवावस्थितिविशचिषेणेकां साबोयामधिकां सम्पाद्य चतुल्तिंश्स्तामं कुर्यात्‌, स चाटृत्तिविशरेषः साम- चे द्रष्टयः। येदेवा दिगेकादगेति aa चयस्तिग्टेवा SAT | यदा वाजसनेयिनः शाकद्छत्राह्मणेऽधीयन्ते, अशि वश्व wales र्द्रा इादशादिव्यास्त एकजिश््दिन्द्रसेव प्रजापतिश्च चयस्तिर्राविति, पूवाक्राः कमेभुज एताः ZITAT दति तत्तश्मकरणादवगम्यते। एतासां wafeiueaarai WTSI पालकाऽन्यः प्रजापतिश्चतुस्तिं्रः, यथयाक्रस्तामे तु यथयाक्रषवंदेवताप्रार्चिभंवति | पवमामशरब्देन प्रथमस्य

afeqaarreaa ससा बुद्धिखलात्तजेवायं चतुस्तिंधसताम 2

are तेत्तिरीयसंडिताभा्ये। [का०९।प्र०८।ख ०९१]

दति भ्रमं ब्यृदर्तुं चिष्वपि पवमानेव्वेतं ea विधन्त “सभर एष शछोमानामययाप्ते। यददिषमाः Arar: | एता- वान्‌ वे ON: | यावान्‌ पवमानाः) श्रन्तःस्ेषणं ता अन्यत्‌) यत्छमाः पवमानाः | तेनासश्ज्जरः। तेन यथा पूवे” ( त्रा ०) एतस्मिन्‌ wat चतुस्तिशस्तामं कृत्वेतयेसदकरणे af way भवति स एष सामानां dart: सम्यक्‌ fiat भवति। दितीयदतीयपवमागयेखोरकप्रात्नि या पञ्चदश- सप्नदश्रसामेा तयाः प्रथमपवमामग्रयुक्राखतस्तिंशसामा- aaa ईसेव भवति। किञ्चाययापूवलवं परो दाषः। शो- मेषु दुषु awe किमायातमिति न weit, पवमान- शमदा षस्य GWuR पथं वसानात्‌। एते चयः पवमाना इति यावानेतावानेव AST यज्जः, अन्यत्‌ श्वे THU ATT । धया भिततदाख्ययान्तदुढकाष्ठं पाषाणा वा प्रिष्यते az- अज्ञस्यान्यदक्गजातं खम्यत्धं थमेव क्रियते, न तु FAA | चवाणामपि पवमानानां wafawara सति पूवक ष्यं a भवति। अभिषेचनोयस्छाकण्यसंख्थारूपलं fart “श्रा- त्मनेवाश्िष्टोमेनजरति । ara wat भवति। प्रजा वा उक्यानि । पश्व खक्यानि। खदुकय्या भवत्यनुसन्तलयैः" (जरा °) दति । अग्ि्टामे arena शस्त्राणि vad तु तेभ्य aS Vie warfa, तथा सति दाद्‌ ब्रचमस्त्युक्रनाग्रिष्ठा मभागेनायं यज- मान waa खयमेव धभादिभिः eagr भवति qa- Sarat awe भवति। तत उक्तरभाविनां चवाशं प्रजा-

[आ१।प्*८अ०श१] बेदायंप्रकाद्े। Re

पश्एसूपलात्‌ पञ्चदश्रस्साजयुक्रोकथ्यरूपत्वे खति HITE WT च सम्टद्धिरन्‌सम्तता भवति। बहिष्यवमानस्ताचस्य प्रारजं चदकप्रा्नामपा खी गायता गर waarad वाधितु्हग- wt faust “उप त्वा जामया गिर दति प्रतिपद्धवति। वामे वायुः। वाच एवेषोऽभिषेकः। स्वसामेव प्रजाना Waa | सवा एनं प्रजा राजेति acim” (त्रा०्९्का०।स्प्रग। प्श्र०) cf, प्रतिपद्यत उपक्रम्यते श्रनयेति प्रतिपत wet पठगोयेव्यथंः। श्रस्याग्डचि वायोरनोके ्रश्िरन्निति गिरां aang fafa: प्ते, स च वायः वाकखरूपः, retfy- titre वायाः कष्ठताल्वाद्चभिघातेनासर विश्रेषोत्पन्तेः | श्र- भिषेचनोथे येाऽभिषेकः क्रियते साऽयं वाख एवाभिषेकः। तत्कथमिद्यच्यते सवासामेव प्रजानां मध्ये छयतेऽभिषिच्छते wirg परजा एनं राजेति वद न्थः Saw, तस्मात्‌ ताद न्रवाक्‌- पेरकवायप्रतिपादिका सेयश्टगेवादे पञ्चा । गन्तरपाठं fart “एतमल्धं <u किप care श्रादित्या वे प्रजाः । प्रजाना मेवेतेन waa”? (ate) इति। श्त्या इल्येताग्टषं पठेत्‌, warafe समादिल्येभिरस्य स्यातव्यादित्याः yaw ते चादित्या va प्रजा श्रदितेरत्यन्नलाश्ेन मन्तपाठेन प्रजा- maa मध्थेऽभिद्धयतेऽभिषिश्यते । खगम्तरपाद्टं विन्ते “afr वा एते यश्नमृखात्‌। ये समाया WaT यदाह पवस वाचो श्रयथिय cia तेनेव amauta यनि” (are)

दति wan भियन्ते Waa Wawa at ea याभिराद्ा- 2£2

RR तेततिसेयसंडि ताभाष्ये। [का०९।प्०८ ०२९ |

भिषग्भिः तस्तृचानामाद्या We: सम्मायीाः, ATT चः य उद्ातारः waa कुवन्ति पठन्ति त एत उद्गातारो यत्त- म॒खा न्ति वै श्रप गच्छ ग्येव । पवस्ेत्युचः पाठे तु तच हेसाम त्वमयियः श्रगरेभवः आआदिग्डतः सम्‌ वाचः शाधयेव्यमिधा- गात्‌ यश्नमृखादपगमनं म भवति । oem: का्चिदृचेा faust “श्रनष्क्‌ प्रथमा भवति। अनुष्ुगुन्तमा। ATT Wee वाचैव प्रयन्ति। वाचाचचन्ति। उडतोभंवन्ि। उद्दा WAAL रूपं | श्रानुषुभोा राजन्यः। तस्मादुदतोर्भवन्ति"” (HT) दति सताजस्यादावन्ते चामदुभाटच भवतः तथा सत्यनष्टुप- कन्दसः वाग्विेषत्रेन वागूपलाद्वाचैव प्रारक्मसमाप्तो कृते भवतः | यद्य्टुप ला जाम्या गिर इत्यादयो array: तथा- UBM aaa सम्पद्यते, went हि खरूपं उच्छभ्दय॒क्रं त्याक्कष्टलात्‌ | यदा सेरोग्वमटुपङन्दस्कासु ख्यन्नद्य मिज ईत्यादिषुच्छब्दद्नादमुदुगूपे उच्छब्देरुपेतं | Wea: सम्बन्धी राजन्यः श्रनुषपढन्दखां प्रतिष्ठति श्रतेः । यथा Saat AIST GAAS तदद्रान्चः सवपालकवेना- मलात्‌ | AGIA AWTS SHIM कचः कायाः WTA समापिकाग्टसं fart “सायनुष्टगत्तमा भवति । gate शाकस्य सन्त्ये" (ate) इति। पूवाक्रा उदतोरिमाच्च at सामद्धन्े लानोयात्‌। wa खर्मवाचिलात्‌ वैय समापमे खगः सन्ततो भवति । प्राछृतामि पष्टस्ता बा्पवदि- तमन्यानि शष्टशाचाणि विधत्ते “ar वे ख्वादेति। aay सव

[का०र।प्०८।ख ०२९] बेदांप्रकाशे | २९९

उपनमति । यः ara एति । पापौयारल्ुषवाणे भवति । एतानि खलु वे सासानि। यत्पृष्टानि। asta भवन्ति। तेरेव warata” (ate) दति। या यजमानः सवादेति प्र स्तात्‌ सामाभिषवात्‌ श्रपगच्छति एनं स्वा नेापनमति भावो सामाभिषवा म प्राञ्नाति। afe वतंमानं सोमाभिषवं करोत्विति चेत्‌, मेवं, यः सामभ्योऽपगच्छति war सुषुवाणः wher भवति। वर्तमानं सामाभिषवं कुर्व॑ताऽपि साम- ufeara पापिष्टलवे। तहिं सामान्यपि कानिदित्‌ गाय- लिति Wa, मैवे, न fe afa कानिचित्‌ सामान्य मुख्यानि किन्त॒ एृष्ठस्तो चगतान्येव, तस्मात्‌ अ्युज्यमानैः तैरेव ए्ष्टस्तेतरः सवास्नेति सोमाभिषवान्नापगच्छति । ए्ष्टविक्ञेषखरूपं चान्यता ऽवगन्तव्यं । षृष्टस्तो चगतान्यभयविधसामानि प्रशंसति “यानि देवराजामा सामानि! avatars weufai यानि मनुव्यराजामा सामानि। archaea ्छप्रति। उभयारेव लाक्येक्रभाति। देवलाकं च मनव्यलाके च” (To) Cha | एतच्च सामदेविध्यमन्यते द्रष्टं । प्राप्तानेव Hara प्रणं- सति ““^एकविरज्ञाऽभिषे सनोयस्यात्तमोा भवति। एकविषश्शः कश्न वपनोयस्य WA: | Heat दश्पेयः। fag ar wafay- श्नः । राष्ट anew: | fan एवेतनमध्यताऽभिषिच्यते। तस्मादा एष fawt faa: विजना fe मध्यताऽभिषिश्यते'ः (are) tfai ्भिषेचनौोयोा दश्पेयः कशवपनोय एवमचत्यानां चयाणां समया गानामनक्रमः, तजाभिषेचनोयलाक्श्यविरृति-

२९४ लेति यसंहिताभाष्ये। [का०र।प्रणसख०श१ |]

लात्‌ उक्थ्ये चाकमस्ताचस्येक विंशस्तामय॒क्रलात्‌ अभिषेचनोव- wrawa wnfaat भवति । दशपेये सवेषु साजेवु सप्तदभ्- सामा वाचमिकः। केश्रवपनोयेऽप्यग्निष्ठमगताः सामा विष- vay werd । श्रद्निषटामे च जिटत्पञ्चदन्ः सप्तरश्च एक- विंश इत्येष क्रमः| केश्वपनोये त्वेकविंशः सप्तदन्नः पञ्चदन्न- fasfeaaten: wat भवति। तजाभिषेचनोये arse एकविंशः wy aware प्रथम unfaw: तयोरुभयोः प्रजारूपये मध्ये दश्येयगतस्य सप्नदग्रसाजरूपस्यावखितवलादे- तद्रा विश्च एवेत्यतः तत्‌ दयार मंध्येऽभिषिक्रं भव- ति। यस्मात्‌ सप्तदश्स्तामरूपख्य TES पारक एष राजा यथोाक्ररोत्या faxt मध्ये प्रजानां मध्येऽभिषिच्यते, तस्मादेव कारणाद्धिशां प्रजानां प्रियो भवति। watrenarafea- स्तामयक्रं कंशवपनोयं विधन्ते “यदा एनमदोदि्ोऽनुव्याखा- पयन्ति। तत्वे जोकमभ्यारो हति । यदिमं लाकं न प्रत्यव- trea) Ufa जनं वेयात्‌ । उदा मात्‌ । यदेष प्रतोचोगस्ता- मो भवति। इममेव तेम लाकं प्रत्यवरोहति war afaaa लाकं प्रतितिष्ठत्यगक्मादायः"(त्रा०) दति । श्रद इत्यनेन प्रत्य wa हस्तेनामिनीय प्रदश्दते। यदा समिधमातिषेत्यादिभि- मन्तेरस्माकं दृष्टिपय waa राजानं दिशे वयास्यापयन्ति तदा- मोमेवायं खर्गलाकमनभ्यारोति, श्रभ्यारह्य च पनरिमं लोकं प्रति मावरोरेत्‌ चेत्‌ तदानोमजरत्यं बन्धुजममतिक्रम्य थत्र क्रापि गच्छत्‌ उन्मन्ता भवेत्‌। प्रतोचोनस्तामः श्रग्रिष्टोमाद्‌

(wrogimecieony] बेदाथंप्रकाद्। २९१५

विपयंयेण VBS: सामा qs कंशवपनीयस्य स एष यद्चच भवेत्‌ तिं केश वपनोयेनेममेव Ora प्रत्यवरोहति | fagrarcrarararfaaa लाके प्रतितिष्ठति at ङ्का भिषेककाले परषस्याधस्ताद्‌ वम्ापितः यथान्यः facia ara हतः तावभे प्रध्ंसति “ca वे रजता। wet इरिणणो। च- Ken भवतः। श्राभ्यामेवेनम्‌भयतः परिण्ङातिः (त्रा०र्का"। प्प्र०।९अ०) इति। WABI TAT राजता शमिखद्पः, उपरि तनस्त हिरष्मये द्यलाकः, तत श्रार्भ्यां द्यावाष्रथिवी- रूपाभ्यां च्रघ्स्तादुपरिष्टा्च परिगीते भवति। मन्‌ श्र तमसि aaa पाहीति हिरष्छमृपास्यतिः दति अ्रवणात्‌ श्रध- watsfa eat राजता न भवति। मायं दोषः रजतस्यापि fecuraratazara “तस्ाद्रजतः हिरण्छमदलिष्ठं' इति नराधाने श्रवणात्‌ । देद्रत्राह्यणेऽपि देविध्यमाद्वातं तहु- ay दिर ष्छमभवत्‌। agady हिरण्यमभवत्‌ दति च। उपरितनं wa पनः प्रध्रसति “aque वा श्रभिषिच्मान- wry: | cfd वीयं fron तल्ुवणं हिर ष्छमभवत्‌। दरूुकमन्तदंघाति। tara वीयस्यानिघौातायःः ( ste) दति। श्रापो वीये facay नि्गमितवत्यः। awe निर्गतं वीये सुवष्छमभवत्‌। तस्य च ema परिमाणं द्िद्राणि च विधन्त “श्रतमानो भवति wast: | ware: परव : Wee fa: भ्रायब्धेवेन्डिये प्रतितिष्ठति (are) tf fere- द्रव्यं शंसति “area fete weer एवैनमन्यतिदरन्ति।

२९१ तेन्िसीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प्र०८अ ०९१]

तेजा व हिरण्यं | तेजस्या एवेनमभ्यतिच्रग्ति । वची तरै दिरण्यं। वचस्या एवैनमग्य तिक्र न्ति, ( are) efi. दिर ष्दानेना- waa: परिदतु' शक्यता त्तस्यायदुं तक्म्बन्धादायुरिंता एवाप एनं यजमाममभितः wifi gave दीत्निमल्वात्तेजस्तं तत्छम्बन्धाद्‌ापस्तेजस्याः । WLITHTAT वषः तखाभमरणसम्ब- न्धाश्लायते दति हिरण्यस्य ade तद्योागादापा aver: | श्रय वच्यष्टिदिराचं विधत्ते श्रप्रतिहितावा ua cere.) at राजसूयेन यजत टति। यदा वा एष एतेन दिराचे्ण यज- ते। श्रय प्रतिष्टा wa षंवत्सरमाभ्रोति। यावन्ति संवत्छर- ष्याराराचाशि। तावतीरेवस्य rata: | श्ररारातरेव्वेव प्रतितिष्ठति” (ब्रा०्र्का०।स्प्र०।९०्अ०) इति। राजद्धयेने- हापि दिराचाननुष्टानेन सम्पल्धेभावात्‌ श्रप्रतिषठितलं | way Say waar: enter शचा विंश्रत्यधिकषप्रश्तस- शलाकाः सम्पद्यन्ते, तया च संवत्छरगताडहाराचसद्ासामा- न्यादरारातेषु प्रतिष्ठितत्वं संवत्छरप्रा्चिभवति । दिराचावय- araefanat विधत्ते “afadra: पूवंमदभंवति। अतिराज eat i नानेवादहाराच्योाः प्रतितिष्ठति” (ate) दति विखक्तण्योरङारमष्ठितव्वादहाराचयारस्य विविधप्रतिष्टोपप- द्यते तथेारन्टानाय aad विधत्ते “पाणंमाख्ां पूवै- मर्भवति | व्यष्टकायामुत्तरं | नानेवाधंमासयोः प्रतितिष्ठति?" (are) दति तयोरुमये विलक्षणपचलादुभयोरधमासथारख विविधा प्रतिष्टपपद्यते। पलानरलेन विललच्णयोामासयार-

[का०१।प्०्८।अ०९१९] वेदाचप्रकाघ्ने। १९०

aera विधन्ते “श्रमावासयायां पूवंमहभंवति। See उत्तर | मामेव मासयोः प्रतितिष्ठति” (are) इति। एकेनाङा fa- पाद्यः सोमयागेोऽहःरब्देनापखच्छते, argwafqera: पूवं महः तच्ामावाख्यायां कर्तव्यं । srs इएक्प्रतिपत्‌ उत्कर्ष ire तजेापक्रमात्‌, त्िश्वृष्टे out द्वितोयमहरति- Taal कतव्य । तया शति विलकणयामाषयोाः wang विविधप्रतिष्ठा भवति । प्रकारान्तरं विधत्ते “श्रयो खल। चे एव खमागपकते GUTS खाता | तयाः कायं प्रतिषिद्धे" (are) श्ति। अया खल ्रयवेत्यथैः । समागञ्ासो wee, तज चे यष्छदिमे च्यातिःशस्त्प्रसिद्ध murat दिने तयारिदं कमं कायं म तवच पच्भेदोा faafaa:, मास्मेदस्त्‌ दूरापेतः। afwa fats दषमङ्भाव्य परिररम्‌ प्रशंखति “awa दिरा् इत्याहः । TWA SN) गायत्रञ्च Sarg जगतोमन्तयन्ति। न तेन जगतो BATS: । यदेनां द तोय- सवमे कुवेन्तोति। यदा वा UCT | wee वा सवनं । Wa अगतो छता । श्रय पशव्यः” (त्राण) Thar जागताः प्रव tia wart पशूनां जगतीसनन्धश्रवणात्‌ दिशाजे च जगत्या अ्रन्तरितल्वात्‌ sowar दिराचद्त्यारेप- वादिन आहः wad मन्यसे, विद्यत एव जगतो जागतं उतोयसवनमिति श्ुतेखुतीयसवने जगत्याः छतलादिति। ALTE खल्‌ । होने तावन्धाजेण जगत्यनुष्ठानं न सम्पण |

fanfe चदा दिराबरोतव्याद्ोगसेकमरः wet जगती व्या- 2 ह

२१८ तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये । [का०१।प्०८अ ०२९]

ज्रोति तदा जगत्यनष्टानं सम्य भवति। सा एकनाहा निष्यश्ललादे कारः, तस्य तु ठतोयसवमसम्बन्धमात्रेणापि जग- त्यनुष्टानं सम्यणं भवति । तस्माद BAUR जगतीवयया- gua तर वस्थमित्याक्ेपवादिनामभिप्रायः, तस्ि- जाखे भञ्यन्तरण परिहारोाऽणन्तण्डंतः। तत्कथमिन्युष्यतेः वाक्ये यदेतिशब्दं परित्यश्य परिषटारोा याजनोयः, एषा ज- गतो प्रटतद्य दिराचस्ारीगस्य waqaredsa, तस्माद जगती छता तस्मादयं facta: पशव्य दति परिषशारः। यद्यपि तख्िन्नदनि इन्दा ऽन्तराणि सन्ति तथापि जगतौ- STATS: सप्तमकाण्डेऽङ्गिरसा दरा समाल्नातः नवेखा- wd wiser साम भवति तेन onal गेति' दति । बेखानस- मामकं ara पूर्व्िन्‌ दिमे गायेत्‌ तजर जगतौसबद्धमिति तदहः Bel जगत्या मापगच्छति, श्रता वैखानससाममदिखोव छत्सेऽपङ्कि जगत्याः पृरितलाद्भिरा जः wwe एव । we fe- राजस्य afeara uefa ्युष्टिवा एष दिरात्रः। य एं विद्धान्‌ हिराचेण anal sara उच्छति। war तम एवापरतेः, (ate) दति। विशिष्ट उषःकाले यस्मिन्‌ दधि- राजे साऽयं aie, या यजमान एवं व्यष्िनामविद्धान्‌ यजते शरदौ यजमानाय fawadreaa सवै कतव्यजातं बद्ध wares एव किञ्च तमे बुद्धिमाग्छं we यजमाने वि- माज्रयत्येव । यदुक्रं खचकारेण “लचाणां wfafeerat- sfaara: पञ्चापव॑ः तेनान्ते यजते खज्िष्ठते राजख्य! दति

[का०र।प्रन्टाखख ०२९] वेदा्थंप्रकाद्े। Rte

waret धृतिरिति कर्मनामधेयं, ख च कमविग्रेषः प्रति वच्िष्टदादिस्तामचतुषटयो न भवति। किमदं fafata Magda: तमेतं विधन्त “श्रपनिटोममनम्तत आहरति! अभिः wat देवताः | देवताखेव ufafasfa” (are) दति अर्चि विषयस्तामे ae marca साऽयमग्नि्टामः, यज्ञायन्नावोा श्रग्रय इत्थेतस्यामाप्रेग्याण्टचि स्ताचकाखे we Ga स- ग्यादरयति तेन चक्रतुः defeat मवति, तस्मादयमद्चिष्टमः, श्रग्ेखच सर्वदेवतारूपलमसषटदुक्र, तस्ाद्राजदधयसमाद्यवसशरे safedatfgaraa यजमाने देवतासु प्रतितिषटत्येव । wa विभियेगसङ्ृहः ।

“खादोँ wea: सुरा Areqr पना erat तु पावयेत्‌ ।

कुवित्‌ खरे सुरा ग्राह्या सोमावनयते सरां ॥

अ्रतच्छिद्रयुतस्वाखधां wat: पञ्चेह वितः" |

अय मोर्मासा । ठतीयाध्यायस्य पञ्चमपादे चिन्तित | ‘raat wt खिष्टरूद थस न वास्ि तत । RIN सुराकोरयारन्यचापि योगतः? ॥ मोाजामणोगामके यागे गूयते ‘Wray: Baws

zur cai तच प्रह्टतिगतसेमग्ररेख्िव रेषकाये खिष्ट- शदिडादिकमक्ि। गन चाच पृवेवत्‌ शेषाभावः, उच्छिनित्ति ग सवे जा तीत्यवश्रषयितव्यलश्रवणादिति चेत्‌, मैवं, ण्ट स्तान्यजापि Grau ‘argu परिक्रोणोयादुच्छवणस्द पातारं" इति शूयते "यदि ब्राह्मणं न विन्देत्‌ । व्छोकव्रपा-.

2 ह 2

० ते्तिरी यसंहितभाद्ये । [का०द।्०८।अ ०२९]

धामवनयेत्‌' इति qumeurat समवनयेदिवि च। wa-

च्छिद्र कुम्भो अतादसा तस्मान्नास्ति खिष्टरदादिकं॥ °॥ इति माधवीये वेदार्थ प्रकाशे रष्णयजः संडिताभा ये प्रयम-

काष्डेऽटमप्रपाठके एकविंभोऽम्वाकः ॥ * ॥

भम pe

अप्राविष्णु महि तदं महित्वं वीतं घृतस्य गुद्या- fa ata) दमेदमे GH Te दधाना प्रति वां जिह धुतमाचरण्येत्‌। Satan महि धाम प्रियं at वयो धुतस्य गुद्या जुषाणा। दमदमे सुष्टतीवादृधाना प्रति वां forwt ुतमुक्चरण्येत्‌ | प्र शे देवी सर॑स्वती वाजभिवाजिनींवती । धीनामविष्यवतु। at at दिषो इंहतः॥ १॥

पवतादा सरं खती यजता ग॑न्तु Bil इवं देवी ATT घृताची शग्मां न वाच॑मुश्ती TAY | - इस्यते जषस्व ना warts विश्वदेव्य राख Tafa ` दाशषे। रवा fat विश्वदेवाय val यन्नेविधेम नम॑ सा इविभिः। इस्यते सुप्रजा वीर वन्ता वय स्याम पतये रयोशां। इरस्यते अति यद्य. अह द॒म- दिभाति कतुमज्नेंषु। यदीद यच्छवसा ॥ २ ॥

[areqiweciqona] वेदा्थप्रकाशे। RV

ऋतप्रजात तदस्मास saw ate fas | st at मिचावरुणा पुतै्गव्यतिसश्तं। मध्वा रजासि सुक्रतू । प्र बाहवा feed जीवसे न श्रा नो गब्यु तिमुष्चतं धृतेन । श्रा नो जने अवयतं युवाना अतं मे मिचा- वरुखा waar) श्रभिं वः war गिरा देवमींडे वर - ati सपर्यन्तः पुरुप्रियं मिषं न award) ay STAT रथः॥ ३ ॥ |

WUT a way कासु चित्‌। देवानां य इना यजमान इयं्त्यभीद यज्वना भुवत्‌। न यजमान रिष्यसि न सुन्वान न देवया। seed सवोयेमत त्यदाश्रश्ियं। नकिष्टं कमणा awa nara या- षति। उपक्षरन्ति सिन्धवो way इजानश्च य- SATUS Tae: । TUT पपुरि श्च ॥ ४ ॥

श्रवस्य धृतस्य धारा उपयन्ति विश्चतः। सोम- wat विहतं विषुचीममीवा या नो गयमाविवेश । MT बाधेथां निकतिं पराचः कृतं चिदेम प्रसुसुक्त WA | सामार्दरा युवमेतान्यस्मे विश्वा तनुषु मेष-

जानि uri) sere मुष्दतं यन्ना अस्तिं तनुषुं बं .. `

~A क| ॐ | | यीखां कृतमना श्चस्मत्‌। AAG अनना र्य

RAR तेत्तिसो यसंडिताभाष्ये ; [का०९।प्०८अ ०२ |

जनना दिषो अमना एथिव्याः। जाती विशस्व भुव- नस्य गोपो देवा Bae नार्भिं। इमे देवा ~ जायमानो शुषन्तेमौ तम॑सि गूहतामजुष्टा । HT भ्यामिन्द्रः पक्षमामाखन्तः सेमापूषभ्या जनद्‌- fag ॥५॥

Ewa: शव॑सा रथः पपुरिष्ड दिवे अनना पञ्च- विशतिश्च ॥ २२॥

अनुमत्या आम्रे यमैन््राप्रमम्रये सोमाय प्रतिपुर- GARTH UT बाहंस्यत्यमम्रये पं तयेऽथतेा देवीः समिधः Grade मिव श्राम्नेयः सद्य श्राप्नेयर fecerniiax खां त्वाद्माविष्णू दाविरशतिः ॥ ॥ २२

अमुमत्ये यथा संति देवीराप मिचाऽसि श्ररौ वा दिषत्वारि शत्‌ ॥ ४२ ॥

इति वैततिरीयसंहितायां प्रजमकाण्डेऽ्टमप्रपाठके इाविभेाऽनुवाकः॥ * ॥

प्रथमकाण्डः WIE: ॥

[का ०१।प्र०८।अ ०२२ बेदार्थप्रकाश्च | RRB

uafat Graraviaar राजखयः समापितः। दवि काम्ययाञ्या wea तच काग्ये्टिकाण्डे चिष्विष्का काचि- fefecrarad “श्राप्रारेष्णवमेकादश्कपालं निर्व॑पेदभिचर- गत्र खत्याञ्यभागा स्याडाशुस्यत्यखर्यंदाग्माविष्णव एकादश्रक- पालो भवल्यभ्चिः सवा रेवता विष्णयन्ना देवताभिद्ेवेनं यज्ञेन चाभिचरति सरखत्थाव्यभागा भवति ara षरखती are- वेनमभिचरति बाहस्पत्य र्भवति wag वै carat इह- सतिन्रद्मणेवैनमभिचर ति” (खं ०।का०२।प्र०२।अ०८) Tht | अच्छं भागे यस्याः साञ्यभागा आच्यमेव इविरिव्यर्थः। wena) तच प्रयमहविषः पुरोऽनु वाक्यामाड “श्रद्ना- faq मरि तद्वां मदिलं वीतं saa गृ्यानि नाम। दमे दमे सप्त रवा दधाना प्रति वां fast yaarereq” fai इ श्रग्राविष्णु वां युवयेास्तदच्यमाणं महित्वे मदि- aad महि पृजनोयं । कथमिति तदुच्यते, cae यानि गद्यानि मामामि aay गाणान्याञ्छं एषदाञ्यं सर्पिरिल्या- दीनि तानि युर्वां वीतं प्राभरुतं। पशूनां तेजसाग्रये जष्टम- भिचारयामोति wragt wit विषा लुषाणा घतप्रतोको चतयानिरेधीति wererre efiq दल्यादिमन्धान्‌ सवदा प्र्तभित्यथः | कुतरेतज्ञामञख्रवणं दमेदमे सवषां यजमानानां गहे wy fay at युवयेजिंह्णा प्रति saa घृतं आगत्य भ्रा चरणष्छेत्‌ भक्यतु पिबविल्यथंः arg fast ea TAT दधाना खप्तस्याकाम्‌ Taegura ऽषालाविगेवान्‌ धारय-

२२९ तेत्निसोयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्०८यअ ०२२]

anti कजिन्यायेनाग्रिषाडहित्यादिष्योरपि amd, अनैव थाच्यामाइ “श्रना विष्णू afeura fad at वया yaa गद्या जषाणा। दमेदमे खष्टतोवोदधाना प्रति at जिह धृतमुशरणष्टेत्‌"' इति हे श्रद्राविष्णु वां युवयोः fad धाम यश्जशालाङरूपं खानं महि पुजनोयं vat चृत TW योग्यं सारमभिषारशरूपं जाणा सेवमानो वीयः परोाडान्रं we यथः । MEM युवां दमेदमे सवेषु यजमानगग्टदेषु स॒दरूतीवो- टाना पूवादाइता श्रायदा WH दव्यादिकाः Wat: सहतो- बं्धयन्तो । प्रति वां जिह्धेत्यारि पूवंवत्‌। Seren उत्कं भख्यतु । दितोयहविषः परोाऽनुवाक्यामाइ प्रणा देवो खरसखतो वाजेभिवाजिनोवतो । चोनामविश्चवतु"' इति । सर- खलो देवी वाजेभिः WH: गोऽस्मान्‌ ्रक्वेणावतु TIA! कीदुश्यो वाजजिमीवतो वाजाऽस्यां क्रियायामस्तोक्यन्नप्ररा याग- किया वाजिनमोसा यस्यामस्ि खा वाजिनोवतो, चीमामवि्री unfasararaaggiat पाखयित्रो । asa चाज्यामाह “gr at दिवा wea: पर्वतादा श्रखतो यजता गन्त UM चवं देवी जजषाणा घताचो wat ना वाचमुशती Wig” इति। यजता usar Waal Asa wy प्रति दिवः सकाश्ादागन्तु WAST CCA: पवेताद्‌ागच्छ- त, यद्चण्ेवा warn मेरो वा तिष्टति तथाप्वश्छमागच्छ- वित्थः | सेयमागतारेवी wat सुखप्रापि्कां नाऽख्रदोर्या स्हतिरूपां वाचं van कामयमाना इणेतु। Mew Tat

(का०।पण्लंअ९] पेदाचंपकाङ्के | शश

WAGGA SIs ज॒जवाशा सेवमाना, Enya भरारा तोति चघृताचौ। इतोयरविषः पुरोऽनुबाक्णामाह “हरस्ते wre aT व्यानि विश्वरेव्य। राख रानि aya” शति, विश्वदेव्य faapar char दित रे रखते नोऽस्माकं varie BI) Lye इविदं सवते यजमागाव catia राख Zhe) wea थाञ्यामाह “एवा fea विश्वदेवाय aa चञ्चर्विधम waar हविभिंः। हरस्ते सुप्रजा वोरवन्ता aay wera पतयो रयोर? दति । एवा एवं faded: 1 ३ हरस्ते fas पिदरवत्पाखकाय। विश्वे रेवा werer विश्वदेवः, wa खवंरेवगु रवे, ष्ये श्रभिमतफखवर्षिंणे तभ्य, यज्ेवंडविधयाभरैः, waar भक्धिपूवेकनमसकारः, ₹इविभिराश्यप्रोाडाारिभिख परि चयां विधेम सर्व॑या परिचरेम, amare शोमनापल्य- OMT: उटूरभटोपेताः. wars? पतये वयं भवेम । तैव वि- कच्पि्तां याच्यामाइ “eewa रति यद्या wirgaf<- भाति क्रतुमव्नमेषु। योद यच्छवखर्तप्रजात तदस्मासु x- fag whe fed” इति । रहे ewaa ser राजा ogi varices, ia इतरानतिक्रम्ब, अरात्‌ लयमेवानभविदुम- इति, यचास्मष्वगेव्वमात्यादिषु मरण्धषणादिमत विभा- ति, यजमाभरूपेबु जनेषु क्रत॒मद्यागसाघनवद्धिभाति पम~ रपि द्रविणं waar wen जोवितप्रदामे खत्पादितघेन्यङ््‌- पेण gear रोप्यते, तथ्यथाक्रगणपेतं द्विषं विं मणि-

गुषठादिरूपं इ खतप्रजात तदस्मासु धेहि wae) wary 2 9 |

शश तेन्तिरीयसंश्िताभाव्ये। = [Wreymeci fone]

खत्यात्‌ परमात्मनः प्रक्षे देवगरुलेन GTA खतप्रजातः। त्रथममभिचरतः watfaefaafefafear, carat तदी- aang प्रव्यभिचरतस्तामेवेष्टिं विदितामभिप्रेत्य तच विशेषं fart “प्रति वे परस्तादभिचरन्तमभिचरन्ति दे दे परोाऽनुवाक्ये कुया द तिप्रय्े"" (Toate) इति! प्रथमता ऽभिचरन्तं we wtat तदिरोाधिनः पुरुषाः पात्‌ प्रव्य- भिखरन्ति, तदानों पुवीक्रायाः प्रोऽनुवाक्यप्या श्राटत्या बा मन््ाम्तरागममेन वा एककस्य विषा दे इ परो वाक्ये कुयात्‌ । waranty त प्रथमस्य दविषेाऽप्राविष्षू सजेएषसेव्येकष समानेतव्या । दितीयस् “fas: पावोरवी क- afr. दतीयस्य त समाश्छता एव fae at वर्तन्ते । किमथे पुरोाऽनवाक्धादिवं तदुच्यते । wfavaw तसाद- तिन्रयित्तप्रयोगा्थे। uy पापभीरः खम्‌ प्रतिचारं न करोति fa केवलं खविषयमभिचारं परिशतमिच्छति ae vdimraa जिदविष्कामिष्टिं fara “एतयैव यजेता- भिचर्यमाणेः रदेवताभिरेव टवताः प्रतिचरति यज्ञेन यज्नं AISI AY ब्रह्मणा ब्रह्म ख देवताखेव ww मध्यता व्यव. पति तस्य ग कुतखनेपाव्याधा भवति मेगमभिचरन्‌ सृणते" (सं का०२) इति। देवताः प्रतिचरति भिवारयति, खकोययज्ञेम तदीययज्नं निवारयति, खकौयवाचा तदीयवाचं निवारयति, खकोय ब्रह्मणा तदीयं ब्रह्म निवारयति । लौकिकाधिक्तेप- परिहारो वाद्धिवारणं, ब्राहमण्छपरिहारोा मन््रगिवारणे, ख

{काण श।पण्८)च २९] पेदांप्रकाद्ने 1 ९.

MEAT: WIA मध्ये खकोयदेवताः खकीय- awe मध्यतो व्यवसर्पति व्यवधानरूपेख wraafa, तख agua कुताऽपि area न भवति, प्रचममभि- सरन्‌ पुरषः एनं म wun न हिनस्ति । चन्नप्रात्भिकामिनः wavfaarfafe विधन्ते ““च्राद्मावेष्णवमेकादश्कपाखं निबं- Gy wat भोापममेदभ्निः ` शव देवता विष्णुं तरोऽभ्रिश्ैव वि- We सखेन भा गधेयेनो पधरवति aaa यज्नं प्रयच्छत उपेनं यज्ञो नमति" (सं०।का०र९) दति। यं अज्ञागृष्ठाना्थे पुरुषं कनापिद्रवयाभावादिविन्नेनस यश्चा न प्राभ्रुयात्‌ तस्येयभिष्टिः। gfencafin एकडविष्काभिष्टिं fart ““आञ्जावेच्वं चृते चरं निरवेपे्वलष्का मेव wert aren विपश्यन्ति oe देवा श्रग्निश्धेव frog खेन भागधेयेन पधावति तावेवासिश्‌ चचुधेलखशन्नानेव भवति” (goatee?) दति, WHEAT दोपेनान्धकयरादियक्रप्रदेशे मनव्याः wala, aE तु चषा सखामर्थ्य॑रूपेण देवाः पश्यन्ति, अते यागदेवस्य विष्यारम्रेख ¥- विषा araat कामलादिरोगपरिहारेणास्मिन्‌ यजमाने चलु- gfeqed घन्तः प्रथच्छतः, तेनास wou warts समौ भवति । घृतं चरप्रूतिद्रव्यश्च प्रंखति “धेन्वै वा एत- AM यदाव्यमनङरस्तष्डुखा भिथनादेवाख्मे wey: प्रजनयति” (evar) tha भवितदरणसारलाराच्यस्य घेनुरोतस्लं बलीवदं - VMI कण्डुखाना मनडुद्रे तदलं, धेन्वन द्र पमिथुनादेवाख

द्षटिखाभः। मअरकारान्तरोख चते प्रज्रंखति “qa भवति तेजा 26 2

are Afradfernnas | [wet wecpqone]

वे चतं Awauaadare Aree र वसन्धे"” (सं ।का ०२) cha दीणमानलाद्रुपभासकलाख घुतचचषो सेजस्लं । फलान्तराय faxfaentfafe fart “cfd 3 वोये ae area चज- मानेऽयनमानस्वाघ्वरकर्पां sfafadtgead qxart are- fied DG aE” (सं०.का०२) दति, परस्यरविरोाधिनारुभया- aa afecfasrafes न करोति, तदीयस्ठु urea: करोति, तंदानीमयजमागस्येष्दियसामरथयंमितरोा विनाश््यति। way War, रोङखित सोमयाजिस्ित्यामन्तच्ादिभिरथजमा- मस्छानाहतलात्‌ तस्येथमध्वरकखषा ईषद समाप्ताऽष्वरः खवन- जयथसद्धावात्‌ BATS सोमाभावादीष्रदखमाक्िः, अतस्ताम- ध्वरकण्यां agua शमयागख्य प्रतिपशचलेन निर्वपेत्‌, कदा waa यजमाने सति, तेन प्रतिनि्वीवेशेखिथसामथ्ये न न~ च्छति दोकादीगामभावेऽपि प्रभुत्वधनारे रुत्क्ौा भवतीत्यथैः। निवापकाखं विधनक्ते “ott वाचः प्रवदितेाजिंर्वपेश्यावल्येव वाक्‌ तामप्रोदितां were sR तामस्य वाचं प्रवदक्मीमन्या वाऽनु प्रवदभ्तिताटृद्धियं वीये यजमाने दधति,*(सं°।का०२) cia उषःकाले मनुखाः शयनादुत्थाय परस्परं वाचः प्रवदन्ति प्रवदितोः प्राक्‌ प्रवद्मात्‌ पुरा निर्वपेत्‌, तया खति बराह wa mat afaud तामप्रादितामनुखारितां टङ्क यथा arerfrar भवति तथा wiwafa, we तु यजमानख् सम्बन्धिनीं ता वाचं प्रवदन्तोमन्वन्या वाच इतरजनसम्ब- faa वाचः प्रवदन्ति, यजमानेन यद्चयाश्यते ayaa खर्व

[का.६।प०८यअ ०१९] वेदाथेप्रकाश्चे | ९९९

जगा वद गध वचगमनमन्यन्त CHG: | ता श्रन्यदीथा वाच उपलालमेमेन्दियसा मथ्यं यजमाने खापयगम्ति। mata स्पादयितुं fay कालेव्बगष्टानं विधन्त “श्राग्रावेष्णवमष्टा- wore निवपेत्‌ प्रातःसवनगस्याकाखे सरखल्याव्यभागा स्यादा ंसयत्यखरूयदष्ठाक्पाला भवत्यष्टाख्रा गायनो गायत्र प्रातः- सवनं प्रातःसवनमेव तेनाप्नोति श्राग्मावेष्णवमेकादश्कपालं fadtanwfera सवनस्याकाखे सर खत्याव्यभागा wrer- दस्पत्थ यरूयंरेकाद्रकपाखा भवलोकादशाखरा चिद्टप्‌ Fy भाष्यल्दिन सवनं माध्वन्दिनिमेव सवनं तेनाभ्नाव्याद्मावैष्णवं इादश्रकपाखं निवेपेक्तुतीयसवनस्याकाखे सरखत्याज्यभागा ष्लाद्ारंस्यत्यसरस्यदारशकपाला भवति दादभाशरा जगतो जागतं टउतोयस्षवनं रतीयसवममेव तेनाप्नोति रेवताभिरवं देवताः भ्रतिचरति यज्ञेन ay वाचा वाचं ब्रह्मणा ब्रह्म कपा- Sta wears पुरोडाः सवनानि" (सं०।का०२) Ufa प्रतःसवनस्याऽऽकाले भाटव्ययश्चसम्बन्धिमः प्रातःसवनस्य यावत्काखस्तावति काशे कपालैरष्टेकादणदादश्सञ्चाकेरेव छन्दांसि प्रतिवादिप्रयुक्रानि गायनोजिष्लमगतोरूपाणि व्या- भोति, यथेोक्रैस्तिभिः wre: प्रतिवादचमष्टिताजि खवनानि Wife सवनानि व्याञ्नाति, तस्मारस्यष्वरसाग्यं। vary प्रत्य- भिचारादीष्टिषु पूाक्ता एव चाच्यानुवाक्याः । एतद्धेवाध्वर- कश्पागृष्टायिगः प्रतिवाद्यनुहितागुबच््याख्ानोयामिष्टिं वि- धने “मेज्नावरुणमेककपालं निर्वपेदन्राये are येवा भा-

RRe | तेत्तिसोयसंडिताभाष्ये। (का०र।प्रन्लोख०्२९)]

दष्यस्य वज्जानुबण्ध्वा सो एवेषैतसेककपाखा भवति म हि कपालः पष्टुमरत्याष्ः" (सं ।का०२) ti wreaitsa- WU रवा गरे समाग्योदवसागीयाममुहा यागे बन्ध्यां व्रा- म॒पाकरोति, afar काले मिचावरूणटेवताकमेककपाखं परो डां निवपेत्‌" भरादव्यस्छ शामुबन्ध्या वशा येवाक्ि एत- स्याष्वरकच्पस्याधिकारिशेाऽयमेककपालः सेवेषा वशा भवतति । wy vam: कपाले्यया कन्दांसि प्राप्तानि तथान॒ब- श्ध्याख्यपश्रररपि प्राष्यतामिति चेत्‌, न। सद्यासाग्येन कन्द- शां wd शक्यत्वात्‌, गहि पञ्चावष्टलादिः स्यास्ति, श्रतः पवकः कपरलेरिमं oxy प्राप्तु म warfa गाति, मैचाव- रणस्य तु कपालेक्यात्‌ सद्या सखम्येन aay प्रापुमरंति । afar मेचावर्णे परोाऽगुवाक्यामह “at at feraraqur qarafaaed । मध्वा रजासि gaa” thai रे मिजा- वहै गब्यूतिमखमदयगेायुं चतः प्रष्तेर समन्तादुचतं सिञ्चतं, मः gaa ओभनक्रतुयुक्रा. रजांसि श्र्मरोयलेच- ate मध्वा मधुना जखेनेचतं | तचेव यन्यामाह “प्रवा- दवा सिष्धतं जीवसे म श्रा बे गन्यूतिमुचतं घुतेम । आने जने अवयतं युवाना wa मे भिच्रावदणा waar” इति, रे मिचावरुणा नोऽस्माकं जोवसे जोवितुः बाहवा wads बाहुना सह प्रकषण सितं wy, आगत्य च नाऽस्नाकं गेा-

* निर्वंपे(दति युक्तः पाठः masa नाल्ि। वेजिङ्कपुसके तु प्राबश् रतत प्रकरं wae ufad |

[का०९।प०८द्ध०२२] वेदार्थंप्रकाष्चे | शदर

uy wan सिञ्चतं। रे युवाना परस्यरभिभ्रिती युवां जने बाद्मणादि यजमानसमायां asa श्रवयतं प्रस्थापयतं, मिचावरुणो मे मदीयं टमा दवा ददमाहृानं श्रते waa cat विघन्ते ““श्रसावादिल्या म व्यरोचत तदी Zar: प्राय- खित्तिभेष्छन्‌ तखा way शामारोदरं चरं निरवपन्‌ तेनेवा- fat सयमद धयो ब्रह्मवच॑सकामः SITET एतः जोमारोद्र चरं मिर्वयेत trawga सद्र च्च खेम भागधयेनेपघावति तावेवा- सिन्‌ weatd wat agate भवतिः" (खंग्का०२।प्रण्द। अ०९०) टति। a व्यरोचत विभ्रेषेण Off म प्राप्तवान्‌, प्रायखित्तिं प्रतीकारं, ब्रह्मवसं श्रताष्ययनसन्पस्सिः। कालं fart “तिख्यापणंमासे fadtggr a faa: ara: पृणेमा सः Basa त्रद्वचंवमवरून्धे" (Goi sree) fa | Wal eer दुःखं द्रावयति तथा पाषमासः शैत्यदानेम तापं वारयति, तख्ा्तस सद्रत्व, सोमे दि पाणंमास्यां सन्पणंमष्डख दूति ase Te]! WSs मुखमेव, न ATE पुव माचेणापादितं sae aya वेदेः परित arated विधत्ते ““परिञिते याजयति ब्रव चैसस्य थरिग्ट रत्ये" (सं °) का०२)दति । परि- FATA Jurargaret afeta agadd परिग्टहीतं भवति | चोादकप्राप्तमपवदितुं कांिदिश्रेषाम्‌ विधत्ते “sare Raa WIS दुग्धं मथितमाज्यं भवत्याच्यं AGTH माजंयन्ते या- वदेव ब्रह्मवच॑मं awa करोति"? (संका ०२) दूति खेतवन्छयक्रा- खाः खेताया Wea तदेवातच्चनेन द्धिभावमापाद्च मयितं

RRR ते्रीवसंडिताभाष्ये। [शा०१।प्०८। ख ०९९ |

खत्‌ पञ्चादाव्थं भवति, म त॒ AMATI टव खयम्भूतंखथ- अथितलादिकमजाल्ति। प्रता Saat Vat गारिति नास्ति नियमः, अच afa प्रतावद्धिः dred माजंनच्च, अवतु सर्वेमाज्येगेति fata: तथा सुति तु myatd समपु भवति। wfauny समिष्यमानेद्धवत्धोम॑प्ये wera दे wer वि- we ^“श्रति ब्रह्मवर्चसं क्रियत इत्याङरौश्वरोा दुमा भवि- तोरिति मानवो खक धये कुया्यदे किञ्च मनुरवदक- RIF भेषजमेवासमो atria” (Pointe) द्ति। weyar- जेण यद्र ह्यावच॑सं तद्यु्कमेव, श्ेतवल्छाशेतगेाग्यां यन्तदत्यधिकं तेन दुमा श्रेतक्ु्टयुक्रा भवितुं प्रभुभेवति, तत्परिशाराव मगुगा दृष्टे इ चा सामिधेनोषु धाये प्ररेपणोये भवतः मनेधंम॑द्ृद्धत्ात्‌ AT VMAMAAW ACTH, तरेव SARI WE “AIRSET माजनागोव्याच्येन मानवो खता धाय्ये gaefi व इृद्येतासां देः इति । wafer Varga: धाग्यालेनाभ्भं वः पूर्यमिल्यादिका विख्पिक- ताः WEY अलाताः। तजर प्रथमायाः ase “श्रनि वः प्ये गिरा रेवमोरे वद्धर्नां। सप्यनः पर्भ्रियं faw म शे जसाधसंःः tii agai ar यस्माकं मध्ये पुय प्रथम- भाविनमभ्मिं देवं गिरा वेदिकया ईडे सामि सावकाऽर, Stew: सपर्यन्तः प्यन्तेन यागखमाघ्या सह वर्तत दति QIU: | सदत्‌ War Areca कुर्वे किन््ासमापेः सौ मो- व्यथः । areata भिन्नं ग॒ सेषसाधषमिति पिदभ्नानाथ्ा-

किा०९।प्र०्८ ०२९] येदार्च॑प्रकाशे। RRR

wafasfaaragive शे चद साधकं । we दितीया “ag देववत रथः wT वा सु ary चित्‌ देवानां यद्- कना यजमान दयकलल्यभोद यञ्चनोा Yaa” दति । कासुचित्‌ Wy केषुचित्‌ सङ्गा मेव्वत्य न्तमभिनिवेेन प्रवर्तमानेषु wt WIT भट ta देववता यच्छमाणदेवापेतख्च यजमामख रथे ay गच्छतीति श्रेवः। रामरावणयुद्धवदत्थभिनिवेनरेन भ्रृक्ते युद्धे WIT भटः wey वित्य परशेनां wet यथा तरया गच्छति तथा देवाम्‌ यष्टुमस्य यजमानस्य मनेोट- भ्िख्लरया रखवद्च्छतीव्यर्थः। य दत्‌ य एव यजमाने देवतानां मन टयच्ति पजयितमिच्छति तदोयं few- भरसार वाञ्छतोत्य्थः, स एवायञ्धनेा या गरडिताम्‌ परुषा- मभिभुवत्‌ इत्‌ श्रभिभवल्येव । द्दमन्राधमन्तरेषु तरिषु म- wMarada | अय eater “a यजमान रिष्यसि म सुनवाम म देवयो" दति । दे यजमाम लवं यागं wear न frafa a विगश्चसि, wa यजमानत्वमिष्टिकर्टलं। ¥ सुन्वान सोमया- fag रिष्यसि, रे देवयो पाकयक्ञादिभिदंवानिच्छन्‌ लं न frafe, श्रनुवफितं रेवामामिल्यु्तराधे पू्ववद्याच्यं । श्रय चतुर्था ““श्रसदच सुवोयमृत aerated” दति warfare यजमाने BRA Mat waa श्रसत्‌ भवेदित्यथः। उतापि ख त्यत्‌ aca किन्तत्‌ wrafaa area शोघ्रगामिनख ते wary श्राश्वश्वास्तेषां wf शाभगवीयमस्त्‌। अरय पच्चमी “नकिष्टं कमणा are प्रयेषन्न यावति" इति। गकिरिति-

2

RRS तेत्तिरीयसंडिताभाण्ये। [आा०९।०८दअ ०२९]

weet frdwartt, कमंसहितं तं यजमानं afew राख- afed विनाञ्यतु। यश्जविराधौ ww यजमागेन ay wade ग यावत्‌ मैव मिओओोभवतु यजमाभेोऽपि न योषति न पाञ्मना खड मिश्रोभवति । अच षष्टो “'डपचखरन्ति सिन्धवा nar tag aware” Wa) एतश्च witge wawar wae धारा उपयन्ति विश्वतः” इति। सिन्धवो wager: मयोभुवः सुखं भावयिश्चः धेनवः पुवंमिष्टवन्त- मितःपरं aware” पर्षमेनमुपेत्य रस्ति खवन्ति ay- at चोरं प्रयच्छनोग्धर्थः। एणनमस्िन्‌ wife og पूर- चनं पपुरिं vfaweg sag yeaa च यजमानं अवख्ल- बः सातुमिच्छन्ध टव घृतस्य धारा विशतः सवंत उपयन्ति खमोपे प्राज्ुवज्ति। विकख्ितानि wife arora पुरऽ वाक्धामाइ “Araragr faced विषुचोममीवा यानो मरथमाविवे्र। wet बाधां निति पराचैः तं चिदेनः प्रमम॒कमखात्‌ ति । चा च्रमोवा रोागरूपा fafa: नेऽ- माकं गयं ृडमाविवेन्र सामार्द्रा हे सामाश्ट्रौ तां निश्तिं विषुचों विव्म्गतिं भागादिष्े यथा पलायति faced fat वेषे ग्पखथतं, पराचैः cereal निषतिं तां wt दूरे wat बाभेर्था, तया निकल्याखासु हतं एगचित्पापं रोगङ्- VAG प्रम॒म॒क्तं॒प्रकषंणासमन्तो ATCT । याच्यामाह “SAE यवमेतान्यस्मे विश्वा aqy भेषजानि wai अव- wa मुद्धतं war wie ang बद्धं इतमेने श्रद्मत्‌* इति !

[कआण१।पन्या्वन्शश्‌] बेदाथंप्रकाङने | , शद

रे मामार्द्रौ यवमुर शवां wR ayy अस्माकं अररीरेषु fam सवाख्छेतानि मेवजानि अ्रषधानि we खापयतं, श्रव- wa तभषजेर निष्टं विनाश्यते, निच्ेत्या wd नेऽसमाकं तुषु यदद्धमेनाऽस्ति तदखमन्ता wea tat faut “af विभोयाहुखमो भविलामोति सोमापेष्णं चरं जिर्वयेत्‌ reat बै रेवतया wes: Brean: पशवः dare Zara पष्ट- भिखछचं करोति a gaat भवतिः (सं) effi साम- खम्बग्ध्योषधिरसेन जातलात्‌ GAT: सामदेवताकः। शयं वे यथेति भूतेः, पृषरूपया wer दणारिप्रदामेन णषितलात्‌ una: Grer:, war ₹विषा तुष्टा खडेवता पश्डभिः सहिता शमोचोनां ad करोति तता दुखमेलमपगच्छति। तच परोाऽगुवाक्यामाइ “मामापुषशा जनना रयोर्णां जनना fear अनना एथिथाः। जातो fers ware गाप देवा श्र ष्ठन्नब्टतस नाभिं" इति । दे मेामापूषणे aat रेवा wars saneea wafer, मड बन्धम CHAT EATS wifaweg:, बन्धगरव्लु war दत्ययैः, srarymat हि कर्मफलं यजमाने बध्यते। ArEeT युवां धनानां चावाएचि- व्यो जनयितारो, शेडिकामस्भिकफलखदादलवमेवा श्ावा- एथिदाजंगकलं, किञ्च जातो सन्ता जातमाजेरेव fare wie ware Gee गेापयितारो । तज्ैव याञ्यामाह “CAT देवे जमाने BRA तमार्सि awarasar |

BALA: AAA Aa: खा मापृषभ्यां जनदुख्ियासुः' 92

Rig तेतिसीयसंहिताभाष्छे। [wtetiwecjpaozel

fai wa tar sraaratfadr देवो yom मेवम्ते, Tar- वभावजुष्टान्यप्रियाजि तर्मांसि बुद्धिमन्द्ाजि गृहतां wag- wat fanwaati we: seat मामापृषर्यां srare- faarg तरणोषु गोाव्वन्तः रसपाषकार््थां we att जनत्‌ जनयति, गावे हि सारयुक्रा्ां wat सोमेन वर्धिता जरा- षधोभखयिला बङगवनोतग्भे Ot धारयन्ति। wary मे माचोष्डात्‌ va विदितमेव पुनः फलान्तराय विधत्ते “सा- मारद्रः चरं निर्व॑पेत्‌ प्रजाकामः ममो वे रेताधा अर्चिः अजानां प्रजनयिता माम ware रता दधाल्यभ्निः प्रजां प्रज चति विन्दते wat? (खं) ई्ति। गभाश्रये एतस्य Taats- fot पच्यमानलादग्मेः प्रजनयिद्रलं। पनरपि फलान्तराय विधन्ते "खामारद्रं we fadazfarecearan ३ देवतया WET एष सद्र Uefa: सखाया wae देवता भिष्करोय इद्रायापि दधाति ताजगातिंमाच्छंति'" (do) cf were खामदेवताकलं पृवंमभिदितं । यदरोदीत्तदरुद्रस्य Wa भिति get रुद्ररूपवमग्रेराखातं। GENE सामिष्छता य Vacant तखा देवतायाः Teta चरुणा मुख्येन aan तं पुरषं वेरिणं निक्रोय क्रूराय इद्राय WEIR My दत्वा तं बध्यं भैरिणं ag प्रयच्छति, ख्च्वेरी तदागोमेव मरणं प्रा्नोति। पनरपि aerate विधन्त Sartre चरं निवंपेञ्ज्योागामयावी सामं वा wre रसा TSA wt we च्यागामयति स्ममारेवासख्य रलं

[का ०९।प्ण््नं च ०९ | वेदाचंप्रकारे। RRO

जिष्क्रीणात्यप्नेः अरोरमत adiargdafa जोवल्येव' (wo) दति । च्योगामयावी दौधंरोागयुक्रः। यख घर्ष च्यागामयति यं पर्ष व्याधिखिर पीडयति, एतस्य gers शरोरप्राणया- बन्धका areata: स व्याधिकाले सामं प्रापनोति । wwer- सख्य सम्बन्धो याऽयं Gel रणा मनःप्रतेखिक्र्रोरस्ा- ्वायनकरसतेन रसेन प्राणा रेरे बध्यत इति। इममे वा- जसनेयितः faxaryess ददामेति वाक्येन समाममन्ति। afer मे मेऽन्नापण्ते सति श्रयं देराऽप्निं गच्छति जाठटरा- वरर्गभखालरसस्याभावाकांसादिधाद्ननभ्निभंख्यति, अरत एवा- मयाविनः wt ad दृश्यते। एवं सति यजमामखरणा wen समाग्निभ्वां ce रौरं निक्ोणाति ततेाऽयमरोगेा भवति | faq quae ayaa गतप्राण्स्तथापि war WUD जोवत्येव । एतस्य शरोर ङ्गतेन रा त बंलीवद- दानं विधन्त 'शामार्द्रयावौा एतं यसित erat fa:fe- दति @ tax श्रातिंमांतारमञ्खान ₹हाचा देयो afear अ्रन- दान्‌ वङ्िहाता afeta वद्धिमाव्मागर स्पृणोति" (सं०) दति । रोगसम्नज्धिज्नरोरयाः araregnat लीरतलान्तया- HS रोगी ग्रसिता वतते, तं ग्रसितं हाता याञ्यानुवाक्याबला- fa:facfa तयोामेखान्निःसारयति, खच erat aa: कोपात्‌ आति arg ररा योग्यो भवति। अनमङ्ा aft श्रगद्धा- wame’ (Ber) दद्यचापपादितं, अ्रद्मिविषयावारडममन््त- पाठा द्धो तुवेन्किलं | तथा SYS दाता Vat तेनागङुद्र पेण

RRC तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [कआा०६।प्०सअ २२]

वह्किनेव afeed erat स्यणोति आर्तिं्ागवा प्रीरूयति । यमरपि फलान्राय विधन्ते “Gratz we ferdtq: कामयेत खेऽस्मा ज्रायतमे area जनयेयमिति वेदिं परिग्ट- इअा्धंमृड्न्धादधे गाधं वर्दिषखणोयादधे नाधमि्रस्याभ्या- दध्यादधं न ख एवास्मा श्रायतते माद्यं जनयति (संर) tfi अखै ख श्रायतने we वेरिणः खकोयणग्रदविषये सेज- विषखे वा wea विषादकारिशमन्ये विरोधिनं जनयेय- fafa यः कामयेत ख एतं चरं निवपेत्‌ । ae वेदि परि्रह- खानं जकारे दर्धितं ‘areas गलेताभिष्टिं faraa- we दकिणमधं वेद्या उद्धत्य तरेवार्धन बद्दिषसणोयारधंम- न्धादध्यात्‌' इति। एवं छते सति श्रयं यजमानाऽख भाद- wae तरोयश्चाम एव विषादकारिणं जमयति।

aa विनियेगखङ्कः।

““श्ाद्नावेष्णवमिल्यादावभिशारडइविखये।

द्मा प्रे wearer अधिकातु विकर्पयते#

शरान एककपाखे तु Awyaquarag |

श्रप्रिमिन्यादिका wren: खःशामारौद्रके दरो ॥

देवानामिति चाधचं सिखव्वेष्नुषञ्यते।

षड्‌ धाय्या इ त॒ चाच्यागृवाक्ये से मेत्यदीरिते ॥

समापेष्ये तु सोमेति मन्ता warafanfa:” 1 रय mater अष्टमाध्याये ema fefara |

[का०९।प०्यंदअ०९२] वेदार्चप्रकान्ने। Ree:

‘corgrawa sTnafaunfa: परुचिरेवकः।

अ्नीषोमीयविहृतिरथ वा व्यत्यये इयोः ॥

HUMAN ITAA ATS TRS TAT भवेत्‌।

दिदं वत्येकरे वत्यसाम्बस्य श तिमक्वतः” ॥

उविगंणः कचिच्छयते, भ्राग्मावेष्णवमेकार कपा शं निवपेत्‌

खरखलत्ये चरं बारस्पत्यं चरुमिति । गणाशर मेवं॒शूयते, WTA पावकायाग्नये श्रएचयेऽष्टाकपाखमिति | श्रजाग्मावैष्णवस्य अरथमसख्छा गलाद प्रेयविशटतिलं an, प्रटचिरेवकखछ दितोय- खाननादग्रीषामीयविरशृतिलमिति tq दिरेवव्यादि साम्बस्य अयमाणलेनायसिद्धस्वानते TWAT | तसा राग्नावेष्णवेा- $प्नौषो मोयविषटतिः, whecan श्राग्रेयवितिः।

*विख्यष्टमम्‌वाकाथौ वरन्ते बुद्िश्ुङ्कये।

श्रनुमत्यादये FUCA वरूषघासकाः ॥

साकमेधाः पिटयन्नच्यम्बकाख श्टुनादिकाः।

ब्ठनासीरोयमिश्धादितुरोयश्च दयं Aa i

पञ्चेश्रोयमपामाग॑डहाम एते wafer: |

दविकाद्यं aaag स्याद्रतिश्विरादिकं॥

इर्वीषि रनिर्नां तददोचणोयाभिषेच्यगा।

इवोंषि स्र्देवसुवां जखग्ररणसं क्रतो |

faut वयाख्ापनं तद्धदभिषेकाऽथ दिग्जयः।

* तेलिक्पुखङ प्रकर पातात्‌ काग्रीखपुरूकजयावलम्बनेगैपतेषां क्षे * waa ~ लिख्यते Wat पाठः, खत रव कुचचित्‌ sae लिख्यत |

8० तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।०८ were]

सेवा संप इविख्छदद्‌ ्रपेयो ware: ॥ watfa प्रयुजां मोजामको याच्या द्तोरिताः। वेदार्थस्य प्रकाशेन तम शादे निवारयन्‌ | पमथांतुरो देयादि्यातोथमे अरः ॥ fa माधवीये वेदायंप्रकाज्े छष्णयजःसंहिता भाय प्रथम- काष्छेऽटमप्रपाठक इाविश्ाऽनुवाकः॥ #॥ दति ओओमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमागंप्रवतंकञ्ीवोर- बक्षन्दपाखसासाव्यधुरन्धरेण *सायना चाय विरचिते माध- वोये वेदार्थप्रकान्ननामकतेन्तिरोययजुःसंडितामाये म्रथम- काण्डे ऽष्टमः प्रपाठकः सब्पूः ॥ #* ॥

भ्रयमकाण्डः सम्पूणं: ॥ ° ॥

ॐ तत्सत्‌ ॥

* माधवाचार्येयेति ae |

ओीषेदव्यासाय नमः॥

———203G,00——

wa तैिरीयसंडिताभाष्ये दितीयकाण्डे प्रथमप्रपाठके प्रथमोऽनुवाकः |

वायव्य आेतमाखंभेत भूतिकाम वायुर धेपिष्टा देवता वायुमेव Va भागधेयेनोपधावति स रवेन भूर्तं गमयति भवंत्येवातिशिप्रा Saray: सेन॑मो- WU NEY इत्येतमेव सन्तं वायवे नियुत्वत खं भेत fager चरस्य शतिर्धुत एव भूतिमुपेत्यप्रदाइाय भवत्येव ॥ १ ॥

वायवे नियुत्वत आआलमेत भ्राम॑कामेा वायुवा इमाः प्रजा नस्योता नेनीयते वायुमेव नियुत्व॑न्तः सेनं भागधेयेनाप॑धावति स TAH प्रजा नस्योता

21

२४२ ेत्तिसोयसंह्िताभा्ये। [आा०२।प्र०२।अ०९]

नियच्छति maa भवति नियुत्वते भवति भूवा Vara श्रनपगाः कराति वायवे नियुत्व॑त area प्रजाकामः प्राणो वे वायुरपाना नियुत्‌ प्राणापाना खल्‌ वा रुतस्य प्रजायाः ॥ २ A

WIAA याऽसं प्रजायै सन्‌ प्रजां न विन्दते वायुमेव नियुत्वन्त सखेन भागधेयेनोपधावति स Tae प्राणापानाभ्यां प्रजां प्रजनयति विन्दते प्रजां वायवे नियुत्वत आलभेत ज्यागौमयावो प्राणो वे वायुरं पाना नियुत्‌ प्राणापानौ खलु वा रतसादप॑- क्रामता यस्य ज्योगामयति वायुमेव नियुत्व॑न्तः स्वेन भागवेयेनेाप ॥ ३॥

धावति स रवासिमिन्‌ प्राणापाना दधात्युत यदी. तासभैव॑ति ओव॑त्येव प्रजापतिवौ इदमेक arate सेाऽकामयत प्रजाः पश्र न्त्सुजेयेति स च्रात्मनें "वपा- मुदरविंष्वदन्तामम्रा MIATA तताऽजस्तपरः समभवत्‌ तर खाये देवताया MMA ततो वै स प्रजाः पश्र HATHA यः प्रजाकामः ॥ ४॥

पशकामः स्यात्‌ स रतं प्राजापत्यमजं त्रूपरमालं-

# वपामुदखिखददिति पाठः

[खा०२।प्र०१।अ ०२] बेदाचंप्रकारे | २४४

भेत प्रजापतिमेव स्वेन भागयेयेनापधावति स खवास प्रजां Taq प्रजनयति यत्‌ श्मश्रणस्तत्‌ पुरुषाणा रूपं यत्चुपरस्तदश्वानां यद्‌न्यतेदून्‌ AKA यद्ब्या इव शफास्तदवीनां यद्जस्तद्जानामेतावन्ता व ग्राम्याः पशवस्तान्‌ ॥ ५॥

रूपेशेवाव॑रुन्धे Barra चेतमालमेत पश कामा El वा AMA WaT नानेव दावभिजा्येते ऊज पुष्टं तृतीयः सामापृषशावेव स्वेन भागधेये- नापधावति aaa पश्रन्‌ प्रजनयतः सामो वें Tarn: पूषा wat प्रजनयिता सोम॑ वास्मे रेता दधाति पुषा पश्रून्‌ प्रजनयत्धादुम्बरा युपा भवत्युग्बा उदम्बर ऊक पशवं GHANA GT पश्र नव॑रुन्धे ॥ ॥ € । ॥ शाक

अप्रदाहाय भवत्येव प्रजाया चर वायुमेव नियुत्व॑न्तः स्वेन भागषेयेनापं प्रजाकामस्तान्‌ युप- ख्येादश्च॥१॥

इति तैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्ड प्रथमप्रपा- ठक प्र्मोाऽनुवाकः॥ * ॥

21

Rss

Afexqaafearnrs , [का०२।०९।अ०९]

ओगणेन्राय A: | uw faufad वेदा ar वेदेभ्याऽखिलं जगत्‌ | fada aay वन्दे विधातोर्थमरेश्चरः॥ व्याख्यातं प्रथमं are मृखप्ररतिबेाधकं fawadiwa are दितीयं व्याकरोम्बथ ॥ वेरेकमेथता wanyedcaraar | अपेाङ्षेयता वेदे मन्तब्राहमणरूपिखि ॥ समाख्यया uifsarat मन्ललमवसोधते। चः पादयता AMT यजुः प्रिष्टपादकं॥ चाम ATMA AMT: प्रयोगे खाश्नोधकाः। लाके पदपदार्थौ थै वेर तावेव Fret a मानं व्याकरणं तकदथारेलाकवद्धवेत्‌। अनष्यायेऽपि मन्तोङ्धिः प्रयोगे कर्मणां भवेत्‌ tt *नाजापि ग्राह्मश्खस्य मन्लाग्ते कमणः Ufa: | अर्थैकलेन areal तेन reece: ॥ सज्िभावगषङ्ः स्वाद याइतिर सन्निभ । मग्तादन्यर्‌ ब्राह्मण स्सादिधिवाददइयात्मक ॥ समभिग्याइते wa wufmar बाधका विधिः। ` उपवोतादिवक्ञाकं qoardr विधीयते ॥ fewatfcaraar वे fafa परिधारणे। न विधिर्मग्गास्याता चाभियंजत दव्यतः॥

* भाषिक arqaeafe ते° | |

Ric Oe ०१] वेदाथप्रकार्े | २४४

वायवा इति वादोाऽयं मानं धमं विधोयते,

अजाऽवरूध्या इत्येषा aia: are ae विधिः ॥

तेन watfafa dom सतिन aw faa: |

खर्ववाधारणा थाः पुवेकाण्डे विचारिताः ॥

द षटिणिमपग्रब्वेव विषटतिष्वपि argfea |

तत्तदा क्यान्यदा इत्थ aware विचारिताः ॥

श्रा ्काण्डख्ट मा गेण MITT: परुषाऽखिले।

अनायासेन वेरेऽखिन्नथे बेङ्कमतिप्रभुः ॥

तच वेद ख canes प्रतिपायं कमं दिविध प्रशृतिरविंरृतिखेति।

प्रहृष्टसर्वाङ्गापदेषो aa क्रियते सा vata: विशेषमाजपदेश यच क्रियते श्रवश्रिष्टं त प्र्ठतेरतिदिश्वते खा विष्ठतिः। चथा at- feat: “sume एव सवं प्रक्रियामुपदिश्ठ घटपरादिजब्देषु तामतिदिशन्ति विद्नेषमेव खवोदिषृपदिश्न्ति, तदत्‌। तच प्रह fafe विधा मृलप्रशतिरवा म्तरग्रहतिखेति। अब्निहाजमिष्टिः श- wafa faat मूलप्ररतयः, arg कस्याणङ्कखान्यताऽतिदिष्ट- स्याभावात्‌ | श्रन्वाधामेष्टकापधागयोरन्यताऽतिदशा नास्ति tfa चेत्‌। तरिं तादृशं खवेमग्मिराजादिभिर्पलक्णोयं, waar वद्धिसंस्कार मातया कमलानादरे मूल प्रहृतिष्वनुपन्यासः | afgers नाम प्रतिदिनं सायं प्रात्य लोराश्यादिद्रययेण हा- तव्यं कर्म, afeafa: केोष्डपायिनामयनगरं मासाग्रिराच। दृष्टिनिामपुरोडाश्रादिद्रग्येण परे परे निष्याद्यं दश्रंपशंमाखास्यं

* पा०।७।४।१०२। प्रात प्रकारे ५। १--२३।

Red तेत्तिरोयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्र०१।अ ०९]

कर्म, तदिङूतिरेश्राग्रमेकादश्चकपालं निर्वपेत्‌ प्रजाकाम दत्या- दिकाग्येष्टयः | सामा माम प्रतिवखम्तमनष्टेयं सेमलतारूपद्र- aw faqruafgerare कमं, तस्य सालादिङृतिविंश्जिदा- दकाः परभ्यर या सख संवत्छरसनप्र्यन्तः Hey: | चचयप्रो- षोमौ यपश्रक्ेभ्य दषटयग्मिरेत्रसेमेभ्यो fawaw: तथापि मासा atfeaenaa:, तिम्‌ पञ्चाविष्िधमाणां प्रयाजादीना मति- रेन aatefaafaara, तस्य faafreuaste तदोयघमाण - सपाकरशनियोाजनादीर्गां सवनोयादिपश्व्वतिदे्ात्‌ wafa- त्वमस्ति, तते द्लात्मकल्वाद वान्तर प्रृतिरिद्यच्यते। सरस्संव- त्छ रसजगतधममाणा मन्यज्ातिरे्राभावेन afar सजे दिविध- स्यापि प्रटतिलद्या भावात्‌ केवलविषृतिल्वं । गटहमेधोये्टिरुप- सद्धाम दृत्यादेरप्रकृतिविषृतिला दपृवक मल । न wages धममस्य तस्मिन वा तदीयस्य wafers वा कञ्चिदतिदेशाऽस्ति। तस्मात्‌ प्रटतिविशतिरूमयाद्मकमनुभयात्मकश्चेति चतुर्विधं कमं wa, तेषु चतुर्विधेषु aig संहितायन्यस्य प्रथमकाण्डे प्रपाठटकचतुष्टयेण मृलप्ररृतिर्ूपाविषटिसोमे afwat, साम- स्याक्त्ेना वान्तरप्रह्ृतिरूपेऽग्रोषो मीयोाऽपि वणितः । प्रतिं प्राधान्येन प्रतिपाद्य विद्तिमुत्पन्तये पनराधेयवाजपेयादयः काचिदिृतयो वणिताः, ay दितीयकाण्डे प्राधान्येन विरतये AU | यद्यप्यच पञ्च मषष्टप्रपाटक ASMA TAT CAAT तथापि प्रपाठकचतुष्टये विरृतीना मेव दभिधानात्‌ काण्डस्य विहृतिप्राधान्यमविरद्धं । ताखपि विषृतिषु यद्यपि उक्ररीत्था

[MTOR Tor (Bor | बेदा्थंप्रकादे | Rge

काञ्येष्टीनां मृखम्रहृतिप्रत्याखस्या at एव प्रथमं वणनोयाः तथापिं arg बङवक्रयसद्धावात्‌ खचिकटाहशन्यायेन प्रथमं ता SUM अवाम्सरप्रतेर्मीषो मीयपथर्विहतयो वायव्या- दि काम्बपशवेाऽर्पवक्रव्यतया प्रथमप्रपाठके awa तेषाञ्च प्रत्येकं Wawa दज पुषामासाङ्गख मृदवदे ककटवाभावान्नाखि क्रममियमः, अतेाऽनुवाका्यानामनगुष्टानप्रयुकषस्ानुपूविंकनिय - मस्य कस्यचिदभावादध्ययनसम्यदायेमेव तन्नियम दति नाजा- TASTY: एय गपन्यस्छते | तच च प्रथमागवाकस्याद्‌वेञर्य- कामिमः a faut. "वायव्यं शेतमालमेत ्तिकामेा aud च्ेपिष्ठा देवता वायुमेव खेन मा गघेयेनो पधावति ख एवैनं afd गमयति waa’ इति । वायुरंवता ee पाः सोऽयं वायव्यः, स च Waaw:, तमाख्लभेत waa afe:- अशना खार्यां यागार्थमुपाङ्घयेादिव्ययैः। awarw धागविधि- मं श्रयते तथापि इव्यरेवतात्मकख चागरूपख अूयमाष- लादन्यथानुपपत्या वायव्येन Waals यागः HIATT: | न च सत्पु मरुखस्ड्याकेषु देवेषु gat वायुरोवापेच्छत इति Weta । त्रायोारतिश्रयेन सिप्रगामिदरेवलात्‌ । श्रेतपष्टव्वति- प्रियवाद्ायाः खकोयोा मागः, खां सेयप्रत्ययः, aE वशं व्यत्ययेन द्ातव्यलम॒च्यते, तेन च भागषेयेनासाधारखेन वायु- मेबापधावति समीपं प्राप्नाति सेवत cared: 1) दतरदेवा- wafer प ावल्यन्तप्रियलाभावाद्ायुमेवेत्यवधायते, यदा यजमानस्छामादरव्याटच्यथै उपधावल्येवेति Ares 1 तेन Te:

९४८ तैत्तिरीय संदिताभाव्ये। [का०९।०१।यअ ०१]

म वायुरेनं यजमामेश्वये गमयति पूर्वद्धमय्येवेति Srey । तदनयद्दादयं भवत्येव Cua प्रा्नोत्येव | विषं faws “श्रति- faut रेवतेव्याः सेनमोश्वरा प्रदह इत्येतमेव षन्तं area नि- uaa sada fragt we तिष्टत एव भतिमुपेत्यप्रदाहाय waaa” tai श्रचाभिन्चाः ्पुवंकविरेषेष वाचदेवता- ama लिप्रकारिणोल्येवहुशटाषाभिन्चाः सन्तः प्रथममाड्ः, खा चारा देवता एनं यजमानं ATE: प्रदग्धमोश्रा समर्थेति खाभिप्रायं प्रकटयन्ति, वायो fad वाति खति जाञ्वश्यमाने ऽभि शाम्‌ ददन्‌ लाके Tae, अ्रताऽद्निदारा वायादधाडइकल, तत्परि ते नियुद्‌ विशेषणयुक्राय वायवे पश्रएमाखमेत, नि- तरां यता रथे मि्चिता इति नियुता वायारश्चाः, ase सनोति नियुलान्‌, Wa एव तदीययाग्यानुवाक्याप्रतिपादके "पोवोऽक्ञा रयिं gu दत्यस्िन्‌ am गशतसदखषद्याका- भिरश्चजातिभिवायागमनमावायते “at a1 नियुद्धिः sfa- नोभिरध्वर waaay ay aa असन्‌ इविषि मादयखः दति । येयं नि यत्ञ्श्चाका अजातिः मै- वाख वायोष्ठतिधारयिनौ, ग हि वाहनेषु wig शनेगच्छत वायः fad wai शक्रोति, तेन नियुरेवाख धतिधारणमतेा नियुत्वता वायोषविःप्रदानेन थजमानेऽपि धृत एवाविन्ट एव सशय प्रापनोति, तचेश्र्यमप्रदा हाय भवत्येव, निवता

* पुर्वे क्तनिरविंशेष वायुदेवता खम्तं दिप्रकारिलीयेवं देवतादोषं गूएाभिप्रायाः सन्तः प्रथममाङरिति ae |

[WTR Woot | वेदायंप्रकाश्ने | २३९

वायारनदेर धर्ययक्कस्य यजमानस्य खकोयान्‌ पुरूषान्नियन्तु खको यद्र व्यमविनागरेन पालयितुञ्च समयैलात मनःसम्ताप- SI प्रदाः SANT न भवल्धेव। तमेव पष्ट Tarawa विधन्ते “वायवे नियलत श्रालभेत ग्रामकामो वायवा इमाः प्रजा नस्ता नेनीयते वायुमेव fray खेन मा गधेये- नापधावति ख एवास्मे प्रजा नस्याता नियख्डति याग्येव भव- fa” इति । नासिकायामेता नखाताः, यथा लाके बलोवदौ मादिकादधिद्रे teat सुति सुखेन मोयन्ते तद्त्‌ खवोः रजा यामवासिनोरध्तैमाः छवा वायुस्तच aa खनं नयति स च वायुः पशुना तुष्टः सवाः प्रजा यजमानाधीनाः करोा- ति, खाधीमप्रजा यजमानो TASH भवत्येव । देवतानं wwafa ““जियुत्वते भवति yar एवास्मा wr: करोति" ट्ति। नियलहुणयक्ताय पश्ुभेवतौति aa तेन गामखाः wat: प्रजा fea यजमाने धरुवा श्रनुरक्राः करोति, नतु ताः कद्‌ाचिदष्यपरक्का भवन्ति। पनरपि फसान्तराय fa- धन्ते “वायवे मियुलत श्राखभेत प्रजाकामः प्रणो वे ara- carat नियुत्‌ प्राणापान खल्‌ वा एतस् प्रजायाः अपक्रा- मतो योऽलं प्रजायै सम्‌ प्रजां न विन्दते वायुमेव नियुवन्तः सखेन भागधयेमोापधावति स ware प्राणापानाभ्यां प्रजां प्रजनयति विन्दते प्रजां” दति । प्रकषेणानिति मुखविला- इदिखेष्टत इति प्राणः, वायुख तयाविधः, श्रपक्वेण मुखादध-

स्तादुदरस्यान्तर निति चेष्टत दत्यपानः, नियुच्छब्दो नितरां 2 ४

eye केतिरीवसंडिताभाय्ये। [का.२।प०९।यअ ०९]

चाति मिश्रोभवतोति eer तथाविधम्थमाचष्टे। यः पुरषः प्रजार्थमलं VAUGHT: सम्‌ थुवा च सन्नपत्धं न wa VAS WETS प्रजायाः SHAT प्राणापानावपक्रान्तो भवतः, अपत्यखाभाभावेन पुरुषेण wa निषिक्रे रेतसि नियुलता वायोरमग्रडाभावात्‌ प्राणापागयक्ं Marat न प्रविश्रति। एतदेवाभिप्रत्येतरेयापनिषदि श्रुयते न वा खतेप्राषाद्रेतः सिच्यते यदा wa प्राणाद्रेतः सिच्यते पूययेन्न सम्भवेत्‌" cfr, नियुलान्‌ वायुभागभेयेन ge: यजमानार्थं तरोच- रेतसि प्राणापानाश्वां युक्तं जीवं wa प्रजाः प्रजनयति तता यजमानः at wats पुनरपि फलान्तराय fare “वायवे नियुलत अलमत च्योगामयावौ प्राणो वै वायु- cara नियुत्‌ प्रानापना खलु वा एतस्नादपक्रामता Be च्छागामथयति वायमेव नियन्तः खेन भागधेयेनापधावति स एवासन्‌ प्रामापाना cura यदीतासुभंवति भीवल्येवः" दति च्यागामयावी दीधंरोगयक्रः, यख श्योगामयति यं पुरुषं चिरमामया बाधते एतस्मात्‌ प्राणापानावतिक्राुम्‌- war, श्रस्िम्‌ प्राणापानो दधाति चिरं शखापयति, अपि च यदि कथञ्चिद्‌ wat श्याना इग्णा मङ्कत॑माजं याममात्रं वा परेतो मवेत्‌ तथापि वायोारमग्रहादागतप्राणेो जीव- व्येव । कमीान्तरं विधातुं प्रस्तोति “प्रजापतिवौ इदमेक श्रा- सीत्‌ सोऽकामयत प्रजाः पष्ग्सृजेयेति सख शरात्मना वपाम्‌- दक्छिदन्नामभरै परागात ततोाऽजस्दरपरः समभवत्‌ तः खाय

Ric Oe Oe Tere TAT | २५१

देवताया ्राखभत AAT a ख प्रजाः पश्रूनङजत'' cia यदिदं प्रजापश्रुरूपं जगदिदानीं इष्यते तदिदं शषः पुव प्रजापतिरेक श्रासौत्‌, प्रजापतिरेव fear नान्यत्किञ्चिदि- au: । स च प्रजापश्रुखष्टिका मस्तत्छाधमत्वेन खखश्रोराद्‌द- रमध्यवर्तिंनीं पट सदृशो वपामुदक्ठिददुत्छिोद्धतवान्‌ ताञ्च वपामध्रैी प्रकिक्नवान्‌, तता दग्धाया वपाया WHET: WHtiea: समत्पन्ः, तश्चाजं खात्मरूपां देवतामदिश्वाल- भत, तत्कर्मसामथीत्‌ प्रजाः WAC | नन खयमेव ख- वपामुद्छिच्चाजं तत उत्पाद्य त्च खायथेमाखभ्य जगत्‌ ख्वेमय- जतेति मशदेवेतदिद्रजाखं | बाढमिख्धजाखमेवेतत्‌, रत -एवा- न्यवाश्नातं “CRT मायाभिः पररूप Cea’ दति, ‘avai त॒ प्रकृतिं विद्याश्मायिमं त॒ away’ cia म खस्षिग््रजालविषये fay मवानपोच्छति,यदा त॒ लाकिकेऽपोग्रजाले न काष्ठ- मुपपल्तिस्तदानोमचिनधमददिखि सववेद सिद्धे परमेश्वर का नाम तवामुपपन्तिः। अन्यथा WATS क्वा परुषः HANI Har Ta vatican भवामुपपाद्‌कम्मन्यः कर्थं यक्रिभिरूपपाद यति । स- wufeg जगदोखरे का नाम विस्मय दति चेत्‌, तद्धंतत्‌ प्रते ऽपि मा विस्मरेत्‌ । सङ क्यसिद्धस्य किमेतावता प्रयासेगेति चेत्‌, नानाविधभोागेखतुप्तस्य राजादेः किं शयतम्टगयादि प्रयासेनेति लया वक्रव्यं । लीलेति चेत्‌ तद ाप्यनखन्धेडि। तया च श्रुतिः, मागार्य wfefraa कोडा यमिति चापरे | दति।

विष्छपराणेऽपि 8 2« 2

RAR तेततिसीयसंहिताभाव्ये। [कार्श्‌प्र*१।अ०१]

Meat बाखकस्येव चेष्टां तस्य निशामय i दति ।

व्यासद्धवमपि ‘sree लोला eae? दति । weafa- प्रसङ्गन । fared “a प्रजाकामः पश्टुकामः स्यात्‌ ख एतं प्राजापद्यमजं दपरमाखभेत प्रजापतिमेव Qa भागघेयेनाप- धावति सख एवास्मे प्रजां wage प्रजनयति" इति। पत्रं परशंसति “यत्‌ श्श्रुणस्तत्‌ पुरुषाणा रूपं यन्तृपररूदश्चानां यदन्यतोदन तद्भर्वां यदव्या ca श्फासदवोर्नां यदजलद- जानामेतावन्तो वै याम्याः wag रूपेरोवावरन्पे'' दति । एंपञ्नावजे अश्रूणि विध्यन्ते, दपरल्वे सवे व्वजेव्वमावेऽपि प्र- aa विद्यते, अन्यतेऽधस्त एव दन्ता Caan, अ्रविषखुर- सदृशाः war guy एव अजत्जातिखास्ति, तत्‌ पड्वा- दिरूपल्वं। यद्यपि maq प्रषु गदभेद्रावपि सप्तसद्या- सिद्धये तज तज zea तथापि परुषादयः पञ्चैव प्रशस्ताः विप्रराजादिभिरत्यन्तमादूतलात्‌, wa एव तदोयेन खरू- पेण खवरूपखदृश्चेन ताम्‌ पर्षादीन्‌ सवानधीगान्‌ करोति। पञ्चम्नरं विधन्ते “'सामापेोष्णं ेतमाखलभेत पश्रकामा डा वा ae war नानेव दावभिजायेते ऊज पुष्टिं ठतीयः सामापूष्ठावेव खेन भागसेयेमापधावति ava Wye प्रजनयतः सोमो वे रताधाः wat aygat प्रजमयिता सोम THe रेते दधाति एषा पूम्‌ प्रजयति"? इति । waret वक्छानां यगपश्लातानां खमदायस्तिते, तच भवसख्तेतः, तेवामन्य- तम TAY: | चयाणशाम्‌त्पन्नौ प्रयोजममे वमन्त, च्रजायाला-

[का०२्‌]प्र०९।अ ०१] वेदाथ॑प्रकाश्चे | २५३

वद्ध स्तने प्रसिद्धा तै मानैव एयगेव पातुंड वत्तौ जायेते, मादरूपायामनायां येयमक्‌ पयः सारं चा च ्ररोरगता पट wend तां श्यापयितु तोयो aq उत्पलः, waa हि aaa जायेते, ्तौयम्ह क्चिदेव, तथा सति यसां तीयो wager: Wt वीयाधिक्यं पश्याभिक्यञ्चास्तीति लचयितु शक्यते | किं बना चेतः yaw दूति zea) गभीश्ये रेता यथा न wafa तथा सेमे धारयति, पुषा मिरूपलात्‌ खकोयो- षधिरसेन पाषयिला प्रजमयति। चादकप्रात्तं खादिरं बा- धितं विधत्ते “श्रादुम्बरो युपे भव्यूम्बो उदुम्बर ऊक्‌ प्रव WMT ऊजे पशूनवरुन्धे, दति। फलानां यथा बङलादुदुम्बरसययुंपलं Weta agri तथाविधः, श्रत ऊरजँवोदुम्बरषूपया यजमानार्थं Baar ayy सम्पादयति | wa waar यत्‌ प्वेमभिहात्रादीनां मृलप्ररतिलं

तदष्टमाध्यायस्य प्रयमपादे चिन्तितं।

“‘cafsgradiamt aavafaat म fe

safe ar मालेाकिकल्रादियत्तानवधारणात्‌ i

लाकवत्छन्निपत्यारादुपकारिदयं, Wa: |

द्यत्ताया निखितवला शलप्ररतिता fag” ॥

अख किकववेने तावद्धि र ङ्गः ae उपकार दति निखेतुम-

अक्यतवा दिष्यादीनां नालि मूलप्ररृतित्वमिति Sq) मेवं, लाकि- HUY WAT, यथा लाक भूजिक्रियायामोादनः करणं तच्छ स- निपत्यापकारिएः ज्ाकषपादयः आ्रारादुपकारिणः पोटप्रदी-

२५४ ते्िरोयसंहिताभाष्ये। [का०२।०१।अ ०९]

पादयः तथा भावनायां यागः करणं श्रवचघातादयः afaur- fat: प्रयाजादयः श्रारादुपकारिणः,ःअते माव्यन्तमलाकिकलवं। caw a लोकिकं gar wee fated तथा ara अत्या fagtant, तस्मादिष्छग्निरो्रशामानां मृखप्रृतिलमस्ि । मासाग्िदाचस्य निद्याग्मिशाचाद्धदोा दितीयाध्यायस्य

ठतोयपादे fafa: |

“मासं जरेोत्यद्निदातरं गृणठाऽन्यत्‌ कमे वा गणः ।

अनुद Te कमात माखोऽप्राननो विधौयते॥

उपसद्धिख्चरित्वेति fray तासामसम्भवात्‌।

sane विधेखान्यत्कमं प्रकर णान्तरात्‌? ॥

छष्छपायिनामयने yaa (मासमग्निराचं जुहाति मासं

दश्पणंमासाभ्यां usa इति wt प्रापतं निल्याभ्निरोचमन्‌च मासखच्णा गणोऽप्राप्नलाद्िधोयत दति चेत्‌ । मेवं, कि मास एव विधौयते, उत वेापसद्धिखरिलेत्युक्रलादुपशदाऽपि t are:, उपसदामपि faanfirera omfacfearat aaa famagara । न दितीयः, प्रापने कमेनेकगणविधे वाक्य- भेदापन्तेः। न्‌ aT ay गुणविधिः कमोन्तरतये किं प्रमाण- fafa चेत्‌, प्रकरणान्तरमिति वदामः न Qafaarfaer- जस्य प्रकरण मसन्निडितलात्‌। VTE लेतत्‌ प्रकरणं श्रयनमा- रभ्याधीतलात्‌। का afe नित्याभ्निहजे गणविधिश्नद्ेति चेत, प्रकरणस्या समर्थव्वेऽप्यद्मि हा अश्नब्देन तत्छमपंणादेषा WET भवति सा च वाक्यभेदापत्वा भिरारृता। तथा सति aafag प्रक-

[क्ा०्यप्र०र।य्ध०९] वेदार्थप्रकाष्े। २५५

wag गिरारृत्य प्रकरणेक्यापादनेन गृणं विधापयितु प्र- तख्धाग्निरोचश्नब्दस्य अक्रा निरुद्धायां तदवख्ः प्रकरणभेदोा नित्याञ्चिराजादिदं कमं भिनत्ति। sfatrawet धमाति- देशाय इति सप्तमे वच्छते। नमूपसक्मासाभ्वां गृषाभ्वां विषिष्टं कम दिधीयते ततो वाजिमन्यायेन (ए०२२) गुणभेदात्‌ BART, न प्रकरणभेदादिति चेत्‌, न, वेषम्यात्‌। उपादेयतया विधेयो गुणा वाजिनं AAAI इत्येकं वेषम्यै, दर लेग गणान्त- ग॑तं वाजिनं माणे न तयेत्यपरं aa) परमा्यतस्च प्रयम- तरप्रतोतेम प्रकरणभेदेन सिद्धं BHAT गणएभेद्‌ उपादइलयति ततः प्रकरणान्तरमेवाच भदरेतुरिति। दशस्य कर्म॑णा walled सप्तमाध्यायस्य चतुयपारे चिन्तितं । “सेये चरौ न धमाः स्यः Bal, मा मविवजंमात्‌ | नस्य, स्रः करणं यागोऽपेचते दयुपकारिणः””॥ श्वाय चर्‌ faate ब्रह्मवचसकामः इत्यजावघातादयो धमा न Wey प्रापकप्रमाणानां अरतिलिङ्गादीनामभावा- दिति चेत्‌, Ad arm उपकरणापेच्वः करणलात्‌ लाकि- कवेदिकभेाजगदन्ंपुणंमासादिवदित्यनु मानेन ARTA | तचेवान्यश्षिन्तितं | | "'विष्यन्ताऽपे्तितस्त्र सकिकोा वाथ वेदिकः। aia निबन्धरादित्यादन्योा धोसन्निकषंतः"›॥ aa से यंचरावपेकितः प्रधानविधिरेषाङ्गकलापःखालोपा-

Rud तैत्तिसीयसंडहिताभाच्ये | [का ०२।प्०१।अ० |

कादि गते लाकिके यरहीतव्यः। कुतः, अनिबद्धलात्‌। वैदिकस्ठ प्रकरणेम कमविशेषे निबद्धः सन्‌ तते वियाजयितु शक्यत इति Sq मेवं, वेदिकं करणे वेदि कवि्यन्तस्य बुद्धि सन्निकषौत्‌ । यथा त्रकरणेन Ufefaag: तथा चोादकेनान्यचापि निवध्यतां। किञ्च “प्रयाजे प्रयाजे eae जातिः इति सेर्ययागविधिविशेषे छष्णखदामविधानाय सिद्धवत्‌ प्रयाजाऽमृद्यते तच्च वेदिकति- कतंब्यताया fag तस्माददिकोा ग्राह्यः| स ख विध्यन्त दैदृगेषु कमद्धपरेश्ता न प्राप्नोतीति बत्त-

माध्यायश्च प्रथमपादे fafaa |

"सवाथ प्रता वा प्रयाजा दयुपदेशनं |

यच्यन्धयेन स्वाथे नातिरेभो विचार्यतां ॥

*्र्ग प्रधागयो मुख्या पुव भेदे समन्वयात्‌ |

yeaa: का्यमतिदे्रविषारणं। cfa |

दश्पणांमासप्रकरणे प्रयाजादय उपदिष्टाः, anfadra-

प्रकरणे दौचणोयादयः, तच ते सवं Wal: सवया गार्यलेनोाप- frum, कुतः, यञ्यम्वयात्‌ | यागः करणं प्रयाजादयदति- कर्त॑व्यतेत्येतावदविवादं। at यदि प्रयाजादया यामवद- पूवैएानिताः द्युः तदानी मपुवनिष्यादकल्वमुभयत्र समानमिति हला करणापकरणशत्वलच्णं सठेसद्मतमवान्तरवैषम्ये बाध्येत | कि्चावघातपेषणारोमां यागनिष्यादकलेन यज्ययोा दृष्टः, तददङ्गलसामान्यात्‌ प्रयाजादोनामपि war युक्रः, यजि-

+ न प्रधानदये्‌ ( परधागाङ्कयार.) मुस्यापूवभेदसमन्वयादिति ते०।

[Stren Woe Gor] वेदाथंप्रकारे। २५७

wow दंपुणंमासन्योतिष्टोमशयश्धेनादि षु सवेषु विकेषेष्वन्‌- गतं यागमाचं Fa तथा सति सोर्यश्षेनादिव्बणुपरेथेमेव छुत्छधमंप्रापतेरतिरे्विचारो म कर्तव्य दति प्राप्ते Aa: | aaa He फलवत्वात्‌, य जिनं मुख्यः Geter! फ- वति ae प्रयाजादिविधानं युक्तं, wa: करणेतिकतव्यतये- सभयोरपूविंण प्रथममन्वयः पञ्चात्‌ WUT गणप्रधानभावे- मान्यः, तथा सत्यपूवेमेदस्य दितोयाध्याये निरू पितत्वादपूरव- विशेषेण तत्करणभ्यतयजिविश्चेषेण वाग्विताः प्रयाजादिधमीा ये यद्िन्‌ प्रकरण were ava व्यवतिष्ठन्ते, सत्येवं रकरण मर्थवद्भवति, सर्ववां धमाणां सर्वच प्रात प्रकरण मनथकं स्यात्‌। aera सचश्धेनादिप्रकरणे धमपदेश्ाभावाद्धमीा- काङ्कां पूरथितुमतिदेश्रविचारः RAT | मरत्यक्तवचनेम ध्मातिदेन्नः aaa चिन्तितः।

“दूषा समानमितरत्‌ श्येनेनेत्यनुवाद कं |

श्येनवेषयिकाणां वातिरेशाऽजामुवादकं ॥

व्यातिष्टमविकारलात्‌ तद्धमाखोदकात्‌ समाः |

श्येनेव्योरितरलाक्रिरिपुवेश्ेषिकं प्रति॥

दणुपरभेविकादुक्षादितरत्‌ Bart स्फुरेत्‌

वैशेषिकं लोाहिताष्णोषादि तेनातिरिश्छतेः?॥ इति।

दूषुनामकः श्येननामकख दावप्येकादा Brfagrafaarer,

तथारूभयोाज्यातिष्टमधमासादकेम प्राप्ताः ते चाभयचन समा-

माः, तच्च समानल्मिपुप्रकरणएवाक्येगागूद्यते समानमितरत्‌ 2 1.

Ris तत्तिरीयसंडहि ताभाष्ये। [का.र्‌।प्०९।यअ०९]

wate नन्वचेतरश्रष्दाक्रिरगपपन्ना तद्मतियोगिनः कस्य- चिदनिर्दिं्टलादिति चेत्‌, न, पुवंवा क्यविहितस्य विशेषधमस्य प्रतियागिलात्‌। स्पा at वैशेषिकधमा fafead परित्य- व्येतरचोदकमप्राप्तं खे Was warfare: | तस्मादमवादक- मिदं वाक्यमिति प्राप्ते ga: इतरश्रब्दः प्रतिचोगिसजा तयं मरूते, तद्यथा देवदत एक एवाधोते नेतरः कञ्िदियुकेऽभ्य- धमप्रसक्रिमान्‌ यश्चदन्तादिमाणवकः प्रतोयते, न तु Aare चटपटादिः। एवमचापि दवुवेेषिकस् पूर्ववाक्ये क्स्य प्रति- यामिल्ात्‌ तल्छजा तीयं Ward लेाहिताष्णोषादिरूपं पेविक- धर्मजातमितरश्रब्देन प्रतिभाति तख प्रङृतावभावान्न चाद- केन प्राप्तं। तस्मादिषावनुष्टेयलेगातिदिश्वते, नाका घर्मातिदेश्स्तच्रैव ठतोयपादे चिन्तितः |

“are जरेत्यर्मिरा जमिति नामाञ्िशजतः।

निद्याश्मासाग्िहाचेऽस्िम्‌ धमाणां नातिरे्रकं॥

उतातिदेश्रकं मेवं Sartre: समततः।

ana हाजमित्यस्य faa सम्यादि तलतः ॥

aq AB तताऽन्यज्र भणलस्य प्रसिद्धये ।

franfatraara धमींखन्नाक्ञातिदि्रेदि इ” ॥ इति।

कुष्डपायिमामयने श्रुयते ‘araafatra जुहाति इति।

तजा चमित्येतस्नाम गित्याग्भिरेा चादन्यस्मिम्‌ ararfaers धमानतिरेष्टु नाति ) कुतः, तद्ध are उभयारममिरात्रथा- Aa समानलादिति प्रजे qa श्रप्रये ets aferr

[का०२। प्र ०१ ०१९] बेदा्प्रकाश्े | ene

mife तदग्निराचमित्येतमवयवाथे fran wre तन्ञामधेयलं प्रथमाध्याये निर्णीतं, श्रतसचैवायं अब्दा म॒श्यः। न चोभयत मुख्यत्वे सम्भवति श्रनेका यैलस्यान्धाय्य लात्‌, wey त्वासन्भवेन waaay गणये गादतितुं नित्याभ्निद जगणा- जतिदिभ्रति। प्रद्यखवचननान्नारभावेऽपि नियतारेव कमंणाऽतिरेशे $षटमाध्यायसछ प्रथमपारे चिन्तितः | “amifectafcuma नियतात्‌ कमणेाऽयवा। अविक्ेषादारिमोाऽन्धः चास्ताथंस्य wafea:” 1 इति। विरितेतिकतंब्यतारहिते सोया safe तचयुक्रात्‌ चतः कुतखित्कमंथा धमा अतिदिश्यन्ते, कुतः, नियामकस्य विशेष- स्याभावात्‌ । wat विद्धेषचिम्ता ब कार्येति चेत्‌, मेषं । wren- ve व्यवसाया गियामकलात्‌ आग्रेयखिङ्गान्निथतारेकख्मात्‌ कर्मा धर्मातिरेश्ः, तेन विरेषचिन्ता saa | aaa fatafaaraa चिन्तितं, “afzamifafag fa a विश्रेषनियामकं। भवेदा न भ्रष्टता दु वेच्छष्दे प्रवेशतः'*॥ इति । दर्धपु्णमामयोराग्रेयमष्टाकपालं निवपतोत्यच afgaren सेवतानिर््र एकदवतायोागिलमेषधिद्रव्यकलं निवाप इत्येता न्याञ्चेयया गसम्न्थितया श्रूयमाणलाद्‌ाग्रेयलिक्गानि, Be चर निवेपेदित्यच्रापि तान्यपखन्यन्ते, न तेषामाग्रेयधमोातिरे्ं नि-

aa सामथ्य॑मस्ि | कुतः, तेषा मञ्नन्दर्ूपतवेन शब्डेकसमधि- 2 ५ 2

९६० तैत्तिरीयसंडितामा्ये। [का०२।५०१।अ ०१]

मन्येऽयं प्रामाष्छायोगादिति प्राप्ते wart fayenfrare- क्रारखडहितमेव सेायंयागं तच्छब्दो विदधाति, तथा सति ware लिङ्गस्य weg प्रवे्रादाप्रेयवत्‌ सेयाऽनुषटेय त्ये तादृशं चोदकवाद्यमनुमापयता faga wafatar नियम्यन्ते | दृष्टिषु सामिकधमंनिवारणं तत्रैव चिन्तितं। ““हैन्राप्रारो सोमिकः स्यारैष्टिका वा Tacs | सम्भमवारेषटिकाऽग्याऽच स्यात्कपाखादि लिङ्गतः” ॥ शिग््ाप्रमेकादन्रकपालं निर्वपेत्रजाकाम caret afaa- टिक्याविष्यक्रयारन्यतर इच्छया Wy! क्तः, उभय विष्यग्तसम्भवेनातिरेष्टुमरंलादिति चेत्‌ । न, कपालनिवापादि- भिखिङ्गविरेषेरेष्टिकस्येवा जा चितलात्‌। श्र्मोषेामोयपथारिश्टिविहशतिलवं ava चिश्ितं। HT पञ्रावेष्टिकः स्यादा न कपालाद्यभावतः। VTA व्यदेवल्वप्रयाजसच्यनामतः' ॥ शरप्नोषामीये पञ्ावेष्टिकविष्यन्ता aha) कुतः, पुवेवदतर गिवापकपालादिखिङ्गाभावादिति चेत, Ha) श्राग्नेयमष्टाक- पाखमित्यजेात्पन्तिवाक्ये यया gagad वक्रे तयाग्नोषोमीयं पत्टुमिल्यच्ापि, ग तु समेन यजेतेल्यजेव देवताया Taw, तरेतत्‌ THT व्यरेवल्मेकं fay) एकादश प्रयाजान्‌ asaya प्रयाजबङलं feats) खष्यमाचघायं जा पश्ुमगक्रीत्याषा- aga शिङ्गान्तर । wean fagrrt दृ्टावपि शषा- arena दति दशनात्‌, तस्मादसि पशावेषटिकः।

[का०२्‌प्र०१।अ०१] वेदार्चप्रका्े। २९१६

तयेव पञ्चाः पश्यन्तरप्रडतिलेनावाग्तरप्ररतितवं asa चिन्तित। ‘aamiafear दारा रेशा वा vafaaa: | आ्याऽग्धा खिङ्घनोाऽन्वज frafa: wafadaa” ॥ सवगोयागूबन््यनिरूढादिपग्ररषु दशंपुणंमाससम्बसिविधयन्तः कायः, कुतः, we yaaa देखऽग्नोषोमोयपष्र- विध्यन्तः दीकितेनानष्टेयेषु पष्टुविध्यन्तेषु प्रयमभाविलात्‌, तख चाद्मोषोमोयेष्िविष्टतिलान्ञ प्रकतिलवमस्ति, श्रता न aw विष्यन्ताऽतिदे्ाथं इति प्राप्ते ब्रूमः। श्रालकनोऽद्नीषोमोयपने लिकः सवनोयादिष्वप्यस्ति* | तथा प्रातःसवनादिषु वपाप्रचारो ऽपरं fay दृष्टिं प्रति विषनेर्यन्यच सवमोयादो vafaa म विङ्थ्यते। तस्मादप्नौषोमोयपश्ारविष्यन्तं सबनीयादि पश्- व्बतिदिशेत्‌, तथेवमेतेर्विचारेवयव्यादि पष्टुब्वग्नोषो मो वविष्य- न्तातिरे् एति dfed | वायव्य ओखेतमालभेतेत्यच यागविधिलं दितीयाध्यायसखय दतीयपादे चिन्तितं । "वायव्यः खेत Wa wa सयं चरं तया । गिवपेद्रह्मतेजेाऽथंमीषामुष्टिनिङप्तयेः ॥ गणो Vase किं वा यावत्कथितकमंणी | wardauar यागो विशिष्टौ विहिताविद॥ a वायुष्युगीषायामाभ्नेये च रविप्रभे। चरुगेणः चरः खाल गिवापस्त॒ तदाञचितः॥

* fey तच्च प्रयाजादिग्बसीति ae |

२१९ तेत्तिीयसंङिताभाव्ये। [कारशप्०९।यअ०९]

waaay तत्‌ fa यावच्ोरितकमं तत्‌ | द्रव्यादि रूपसम्पक्तेरवाया यागता्थिकोः, ॥

AULA SIA "वायव्य खेतमालमेत तिकामः' दति साये चरं frdtgwadeara,’ दति we) तथाच दश्रपरणंमासयोरिद मान्नातं (टूषामाखभेतः इति “चतुरो मष्टो- शिवेपति' इतिश । ईषा शृकटगतेा लाङुखदण्डवदोचधः काष्ट- विज्चेषः, सस्या श्रालम्भमः स्रः, तमेतं दज्नपृणमासगतमीषा- लम्ममनुद्य तस्ामालभ्यायामोषायां Farmer विधोयते, aw च ेतकाष्टस्य वाय॒मा aaa सन्भवति। तथा चतुमष्टिनिवापममद्च चर्गंणलेग विधीयते । चरः खाली, सा च मिवापस्याञ्रयः, निरतस्य हविषो श्राग्मेयतया खर्यव- Muara | गतिन्रद्मवचसफले साव॑काखिकयादन्- पुणंमारुयोाः wfeg एवानुयेते, तस्मा विधिरिव्येकः पूवे vai न fe फणप्रदयोनिंत्यवच्छरंतयाः स्मवत्मयोजगयेख पाक्िकानुवादत्वमागथक्यं वा युक्तं, तस्नाहुणफशविचिषटकमा- wat fanaa, तदापि यागस्ा्चवशणादाखम्भनिवापयारेव श्रवण ्ावदुक्रकमंविधिरिति feta: gee: 1 अतपश्र- चरद्रव्ययेवायुद्धयरेवतयेाखच Ws प्रतोचमागतया रूपवता- यागयोारा्थिकयोावारयितुमशक्यलाद्रष्यदेवताविशजिष्टयायाग- याविधिरभ्पगनम्तवयः, wfaarat वाच्येन शतेन प्रमा यजेत, ब्रह्मव्ंसकामः Gay war यजेतेत्येवंविधाऽथंसिद्धा विषिद्रव्यदेवतासम्बन्धकल्पितस्य are शिखनत्ययेन कतं-

[क्ञा०२।प्र०२।यअ ०९ | वेदाचेप्रकाण्े | RR

व्यताविधागात्‌ । श्राखम्मनिवापयोधाव्व्थयाः का गतिरिति चेत्‌, wrare इति ब्रूमः । aonfrerfaay निवापालमा- वन्तरेण तत्तद्ागालिद्धः। तस्माद्यागविधिरिति cgi: | दशमाध्यायस्य दतीयपारे चिन्तितं। “"वायव्यं ेतमिद्यच थः काऽपिद्धागणएववा। विज्ञेवानुक्रितः केऽपि erat एवास्वबाघनात्‌? ॥ वायव्य खेतमालभेत तिकाम cas Bawa सेन्धा- दिज्रष्द वव्ातिविश्रेषगतगृणवाचिलाभावात्‌ यं कथिदपि पश्य खेतमणकं समपंयतीति Ys: We: | Wena बाध- कारण्णभावात्‌ तमेव समपंयतीति CATA: | aaa सक्नमपारे चिन्तितं, “Seat: खादिरेण समृ खेयेऽय बाधकः | इयोानियेजनादाचा frcagaatsfaa:” u दति। पश्ररुकामेनानुष्ेये शेोमापेष्णे पञ श्रुयते श्रादुम्बरो युपो भवति, दति aw चादकम्राप्तेन खादिरेण बह ्रूयमाण्खो- GATS SHCA: कायैः | Fa: | इये टपयोः प्टुनियेजनवम्न- वेन चादकपरिव्यागायागादिति प्राते qa खादिरोदुम्बरो परस्यरनिरपे्तया प्ररुनियाजनच्मा प्रमाणदयेन प्राते, तयोः समृचयाक्गोकारे भैरपेच्ं॑परित्यञ्येत, तस्नादुपदिष्ट श्रादुम्बरोाऽतिदिृस् खादिरस्य बाधक दूति॥ °॥ fa माधवोये वेदाकार छष्णयजःसंहिताभाये दि MISTS प्रथमप्रपाठके प्रथमोऽनुवाकः॥ # ॥

२६९ तेततिरीयसंहि ताभष्ये। [का०२।प्र०६।अ०९]

प्रजापतिः प्रजा MAA ता अर॑समात्सष्टाः परा - चीरायन्‌ ता वरुणमगच्छन्‌ ता अन्वेत्ताः पुन॑रयाचत ता Ba न पुन॑रददात्‌ सोऽरवीदरं eaters मे पु- नं्हीति तासां वरमालंभत स कष्ण रकंशितिपाद्‌- VTE WTI: स्यात्‌ स रतं वारुणं कृष्णमेक- श्ितिपादमालंमेत वरुणं ॥ १ ॥

रव स्वेन भागधेयेनोपधावति स शवेन वरुखपा- शाग्ुज्ति कष्ण रकंशितिपाद्धवति वारुणो ष देवतया Xx | 6 । THT सुवभानुरासुरः BA तम॑साविध्यत्‌

र mfafers A - | 9 a -

Te देवाः प्राय॑शित्तिमेच्छन्‌, तस्य Taree तमाऽपा- Hee कृष्णाविरभवद्दितोय सा फल्गुनो, ay ` तीय सा eet यद ष्यस्थादपारन्तन्त्साविंव॑ श्या ॥ ॥ २॥

TANT देवा श्वन्‌ दे वपभरुवा WAX समभूत्‌

! it a 7 तरद्स्मा af कस्मा दममालं्यामदह इत्यथ वे TWAT एथिव्या- सीदजाता रोाषधयस्तामविं वशमादिल्येभ्यः कामा- यालमभन्त AAT वा अप्र॑थत एथिव्यजायन्तोषधये यः कामयेत प्रेय पशुभिः प्र प्रजया जायेयेति स रता- afd बशामादित्धेभ्यः कामाय ॥ ३ ॥

[चा०श।प्र०।अ०२] बदा चं प्रकाष्े | २१४

आलंमेतादित्यानेव काम स्वेन भागधेयेनोपं- धावति त रवेन प्रथयन्ति cafe: प्र प्रजया जनय- न्यसावादित्यो न व्य॑रोचत तस्म देवाः प्रायशित्तिमे-

च्छन्‌ , तसमा रता मलहा SRT SUK “. `

सरहितामेन््रीरः शेतां बार्स्यत्यां ताभिरेवास्मिन्‌ रुच॑मदधया ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्‌ AT रता मल्हा श्रालमेत ॥ ४ ॥

Saat छंष्णग्रीवी८ स॑रहितामैन्द्रौः ओेतां बाच- स्यत्यामेता रव देवताः स्वेन भागषेयेनोपधावति ता रवास्मिन्‌ ब्रह्मवर्चसं दधति ब्रह्मवर्चस्येव भवति वसन्ता प्रातराग्नेयं छंष्णग्रोवोमालंमेत TA मध्य-

न्दिने सशडितामेन््रोरः शरयपराह्ञे शेतां बार्दस्यत्यां -

चोखि वा श्रादित्यस्य तेजार्सि वसन्ता orate मध्यन्दिने शरद्यपराज्ञे यावन्त्येव तेजारसि तान्येव ॥ ॥ ५ ॥

अवरुन्धे संवत्सरं पयालभ्यन्ते संवत्सरो बे ब्रह्म- ANAS प्रदाता CAAT एवास्मे ब्रह्मवर्चसं प्रयज्छ- ति ब्रह्मव्स्यैव भ॑वति afta भवन्तीन्दरियं वै गमं दन्दरियमेवास्मिन्‌ दधति सारस्वतीं मेषोमालमेत

2M

२६९ तेत्तिोयसंडिताभाव्ये, [का०्प्र।यअन्श |

य ईश्वरा वाचा AAT: सन्‌ वाचं न वदेदाग्वे सर- स्वती सरं खतीमेव स्वेन भागधेयेनेाप॑धावति सेवा- सिन्‌ ॥ € ॥

वाचं दधाति प्रवदिता वाचा भवत्यप॑न्नदती भव- ति तस्माग््नुष्याः wit वां वदन्त्याग्नेयं कुष्णब्री- वमालंमेत सोम्यं वुं ज्यागामयाव्यभ्निं वा रुतस्य शर) रं गच्छति सोमः रसा यस्य ज्यागाम्यत्यम्रर- वास्य शरीरं निष्कौणाति सोमाद्रसमुत यदीतासुरभ- वति जीवत्येव सोम्यं बभुमालमेताग्नेयं कृष्णग्रीवं प्रजाकामः ATA: WO ॥

वे रेताधा अभिः प्रजानां प्रजनयिता सोमं रवा- सूम रेता द्धात्यभभिः प्रजां प्रजनयति विन्दते प्रजा- ares कृष्णग्रोवमालंमेत सोम्यं ae यो ब्राह्मणो विद्यामनुष्य न विरात यदाम्रेयो भवति तेज रवा- fara तेन॑ दधाति यत्‌ सम्यो ब्रह्मवर्चसं तेनं कृष्ण- भ्रव श्राप्नेयो भव॑ति तम॑ रवासादपडन्ति ओता भवति ॥ ८।

wafer दधाति बभुः सोम्यो भवति ब्रह्म- वचंसमेवास्मिन्‌ त्विषिं cand कष्णग्रीवमाल-

[का ०२ प०१।दअ ०२] SRT | Ro

“~ zB $ मात्र . e IN मेत सोम्यं बभुमाग्नेयं Feud पुराधाया स्यधं- मान Bea बे ब्राह्मणः सम्या राजन्येाऽभितः x i aX | = | az 7 ब्रह्मणाभयते “J e सोम्यमाग्नेयो भैवतस्तेजसेव भयते रां परि णङ्लात्येकधा TATSK पुर रुनं दधते ॥ € ।

लभेत वरणं वैतामविं वशमीादित्येभ्यः कामाय मल्हा Waa तान्येव सेवासिन्‌ सामः शेता भवति चिचत्यारि\शच ॥ २ ॥

इति तित्निरीयसंहितायां दितीयकार्ड प्रथमप्रपा- ठकं दितीयोाऽनुवाकः ॥ » ॥

wufaarat यामकामः प्रार्थी दोधेरोगवान ।

प्रजापशर्थिमो रेषां ताथा: awa: *शताः॥ तागेतान्‌ पञ्‌ प्रथमानुवाके aura डितोय aqa- गटशोता दीनां we TA | AT षर्णग्द्ोतस्छ प्रर विधातु प्रसाति “प्रजापतिः प्रजा Vea ता WATT: पराची- रायम्‌ ता वरुणमगच्छन्‌ ता अनन्ताः प॒गरयाचत ता WER न पुगरददात्‌ शऽ्रवदरं aware मे पुनदेहीति तासां वरमाखभत ख कष्ठ एकशितिपाद्‌ भवत्‌” इति । प्रजापतिना ष्टाः प्रजाः पराचोः VATS: WITH: सत्याऽसात्‌ प्रजा-

* wat दति कार | 2u 2 :

९९९ तेक्षिरोयसंडिताभाष्ये। [का०्श।घ४०१।यअ गश

य ईश्वरा वाचा वदितेाः सन्‌ वाचं न वदेदाग्बे सर- स्वती सरं खतीमेव सेनं भागधेयेनापंभावति सेवा- सिन्‌ ॥ € ॥

वां दधाति प्रवदिता वाचो भवत्धप॑न्नदती भव- ति aera: wat ae वदन्त्याप्नेयं कृष्णग्री- वमालंमेत सोम्यं वसुं ज्यागामयाव्यभ्निं वा रुतस्य शर) रं गच्छति सोमः रसा यस्य ज्यागामर्यत्यम्ररे- वास्य शरीरं निष्कीणाति सामाद्रसमुत यदीतासुभै- वति जीवत्येव सोम्यं बसुमालंभेताम्रोयं कृष्णग्रीवं प्रजाकामः STA: ७ ॥

वे रेताधा afar: प्रजानां प्रजनयिता सामं रवा- स्मै रेता द्धात्यभिः प्रजां प्रजनयति विन्दते प्रजा- ae कुष्णग्रोवमालंमेत सौम्यं बुं यो बाह्मसो विद्यामनुष्य न विरात यदाम्रेयो भव॑ति तेज रवा- fara तेन॑ दधाति यत्‌ सोम्यो ब्रह्मवर्चसं तेनं कुष्ण- म्व arta भव॑ति तम॑ रवास्मादपडन्ति चेता भवति wet

रचमेवास्मिन्‌ दधाति वसुः सोम्यो भवति ब्रह्म- वचंसमेवास्मिन्‌ . त्विषिं दधात्याप्नेयं autre

[क्ा०२।प्र०२।यअ०२] वेदाचप्रकाशे | २६०

मेत सोम्यं बभूमाग्नेयं कृष्णग्रीवं gira wee मान श्राप्नेयो बै ब्राह्मणः सोम्या राअन्येऽभितः सोम्यमाग्नेयो भवतस्तेजसेव ब्रह्मणाभयते राष्ठ परिं््ञात्येकधा WASH पर र्नं दधते ॥ ९ ॥

लभेत वर्णं वशेतामविं वशमीादित्येभ्यः कामाय मल्हा श्रालंमेत तान्येव सैवास्मिन्‌ सोम॑ः WaT भवति चिचत्वारि\शच्च ॥ २॥

इति तै्निरीयसंहितायां दितीयकार्डं प्रथमप्रपा- ठकं दितीयोऽनुवाकः ॥ * ॥ |

तिकामेा यामकामः प्रजार्थी दोधरोगवान्‌ ।

प्रलापश्र्थिनेा चेषां श्ेताश्चाः awa: *अताः॥ तामेतान्‌ पशून्‌ प्रथमानुवाके विधाय द्वितये वरण- ग्ट्टोतादीनां पश्चव उच्यन्ते। तच षर्णग्टहोतस्छ प्र faurg प्रस्ताति “प्रजापतिः प्रजा अजत ता चरसख्माद्यृष्टाः पराचौ- शायन्‌ ता वरुणमगच्छम्‌ ता WAT: पुनरयाचत ता Wa न पुनरददवत्‌ शोऽब्रवीदरं aware मे पुनदेहीति तासां वरमाखभत ख aw एकशरितिपादभवत्‌'* दति । प्रजापतिना ष्टाः प्रजाः पराचोः TTBS: अपरक्राः सत्याऽसमात्‌ प्रजा-

* wat xfa कार | 2m 2 :

age Afacadfearars | [का०र।प्र०१।यअग्‌]

पतेरायन्नगच्छम्‌ गत्वा च ACG प्राप्ताः, स च प्रजापतिलाः प्रजा ware मदीयाः प्रजाः पनरपि ayaa देहीति वद- WAU, AVS A दरा ततः = प्रजापतिव॑रणमिद- मन्रवोत्‌ varet प्रजानां मध्ये वरं ae गदीलावभ्रष्टास्ता ay रेशीति, 3 4 वर्शस्तासां प्रजानां मध्ये वर ओष कञ्चित्पष्ठं मदोयेऽयमिति इस्तेनास्यशत्‌ ख च परोच्छमाणः ष्यवशः wats प्येतेन पारेन युकराऽभ्धूत्‌। विधन्ते “ar वरुणग्टहोतः स्यात स एतं वारुणं छष्यमेकञनितिपादमाखमेत वर्खमेव सखेन भागसेयेनापधावति ख एवैनं वर्णपाच्रा- wfa” <fai वर्णग्टहोता अलंजन्येन मरादरव्याधिना ग्टरोतः। पश्रविग्रेषणं प्रध्र॑सति “aq एकञ्चितिपाद्वति वार्था We देवतया wag’ टति। ted owt वरणः प्रह्याङइतवाजिति तस्य वर्शदेवताकलं स ख यजमानस्यारोग्य- aaa सम्पद्यते । *पश्प्रतिपारि कामाख्यायिकां व्रां विधातु watfa “सबभागुरासरः gi तममाविष्यत्‌ ag देवाः प्रायचिभ्िर्मेष्छम्‌ तस्य aud तमेाऽपाघ्रग्य्ा शष्षाविरभ- वद्यद्धितीय खा wert यन्तृतोय सा wed) रष्यखा- दपारन्तन्त्ठा विन्न समभवन्ते देवा WHAM Taya Way WAU कस्मा इममालस्यामह tay वे agen एथिव्या- सोदजाता ज्राषधयसलामविं वश्चामारित्येभ्यः कामायालभन्त तते वा अरप्रथत एथिव्यजायन्तोषधयः'” दति। सुवभानुरि-

* पशरप्रजाकामिनः पशं विधातुं प्रस्तातोति ae |

[का०२।प्र०९।अ ०२] वेदार्च प्रकाशे | १६९

व्यासुरख्य कस्यचिन्नामधेयं, खनेलोकगरतां प्रभां मद तीति खुव- भनुः, स च eae रूपं एला रष्णवणः, *तमःप॒श्चरूपलं "यत्‌ त्वा खयं खभनुखमसाविध्यद सुरः" श्व्येतस्यार्टचि wears, एथिव्याय् BUSI लेके eee दृश्यते कन्दागाख war तद जरश्येत्यल्लकारणण्ड तायाः Waar: शष्ङूपतलमा मनन्ति, अत- समःपच्जरूपः ख श्रा सुरः खकोयेन तमसा DIA च्छाद्य जगदान्ध्यं Bnav | तस्म तख खर्यप्रभाच्छादकस्य तमः प्रायखखिन्ति परिष्टारं विचायं नानाविधैः प्रकाथरूपेर्मथादिद्रयेसमाऽपा- घ्नन्‌ चह्भिः पया येरपसारितवन्तः । प्रथमप्यये प्रतं तमः wyatt काचिदविरश्वत्‌, दितीयपयाये wept खो हित- wer काचिदविरण्चत्‌, ened बशो war काचिद्वि- Ta, श्रसप्रोऽधि उपरि वतमानः प्रकाशेऽध्यसः,कसविन्मृत- देद्य दीष्यमाममस्ि खमादाय तदोयात्‌ प्रकात्राचतुर्य- पयाये तमेाऽपारृन्तक्नपनीतवन्तः, तच तमे वशा बन्ध्या का- चिदविरण्वत्‌। तते देवा विचायं पर स्मरमिद मग्रवन्‌, 1 देश्या Tey जातलादयमन्लमेा देवपश्ुः तमेतं कखे कामायो- ऋमप्रयोजनायालमं करिग्याम इति । wa faa aft तदानोमेव एथिव्या awe श्राषधोनाममत्पत्ति च दोष- इयमवेच्छ तत्परिषहारङूपाय कामाय समर्येभ्यः आदिल्येभ्यस्तां वक्नाभाखभ्य एथिवोविष्वार माषधत्यन्ति ञ्च उत्पादि तवन्तः | विधत्ते “यः कामयेत awe पष्रुभिः प्र प्रजया जायेयेति ` + तमप्ुदषरूपलमिति तै । † Sunfire)

Ree तेत्तिरीयसंहिताभाव्ये। [का०२।प्०९।यअ०२]

स एतामविं वध्ामादिल्येभ्वः कामायालभेतादिल्यानेव काम स्तेन भागधयेनापधावति a vat प्रथयन्ति पष्रपुभिः प्र प्रजया जनयन्ति” इति। पद्भिः प्रथेय waaay विस्तारं प्राभ्यां, प्रजया पच्पोजादिरूपया प्रकटा जायेय भवेयं, कामाय कामप्रापकेभ्य TI: 1 ब्रह्ावचेसकामस् पश्विधानाय प्राति “narafear न व्यरोचत aat रेवाः प्राय्धित्तिमेच्छन्‌ ता एता aT आखमन्ता- मेथीं छष्णगोवो सरडितामेग्रोर Sat ataat afar afer रचमदधः”” इति । Uda waa wT war sericea : acifea प्रका्जमान्धादिरेषेण न दीप्ताम्‌, aw तदथ मेता वद्छयमाणा मण्हा मणिखा गललम्ितस्तनाज्िता am: ्ेतास्तिख श्रालभन्त। wa गोवा gear: सा waa गोवाव्यतिरिक्षप्रदेशेषु वणाकरोपेते्यथः। रत्छेऽपि च्ररोर- परदेशे भेदखितेलो हितश्रकरष्णवर्फेयक्ना संहिता । fart “श्यो ब्रह्मव्सकामः स्यात्‌ AA एता मल्हा श्रालमेताग्रर्यों ष्टगोवो सरडितामेष्ोर श्वेतां बार्स्यत्यामेता एव देवताः खेन भागषेयेनेपधावति ता एवास्मिन्‌ ब्रह्मवचघं दधति ब्रह्मवचस्छेव भवति" xfs अताष्ययनसम्यन्तिष्टपं तेज ब्रह्मवर्च॑सं। Gwe पष्जयस्य प्रयोगार्थं पश्ुविन्नेषं कालविशेषद्च fara ““वसन्ता प्रातराग्नेवीं रष्णयोवोमाख- भेत aa मध्यन्दिने सरडितामेष्धौ श्रद्यपराङ गतां बारस्यत्यां The a आदितव्यख amyfa वन्ता प्रात-

[का०२्‌।प्र०९।अ०२ | बेदार्चप्र्षारे | २०१

aa मध्यन्दिने ज्रद्यपरारे यावभ्येव amyfa तान्छेवाव- रुन्धे, इति । प्रातरादिकालेषुपाकरणं वपाथागे वा यथा भवति तथा WITHA, वसन्तौ प्रातःकाखे वषाख्िव तोत्र- मेचावरणाभावात्‌ रेमकशिभ्रिरयोरिव नीहारावरणाभावा- चादित्यः We प्रकाशते गोशती were प्रकाज्नाधिक्य- मतिस्यष्टं । शरद्तावपराङ खर्यतेजः सेव्यं भवति, प्रात- म॑ध्यज्दिनयाबालातपस् तोत्रातपस्य च अरादिरेतुलादशेव्य- ai तान्येतानि यथेक्रान्यादित्यस्य नोणि तेजांसि प्रजजस्ानि। TAGS AAT प्र तेजः सम्पन्तिभवति | त्रतोपक्रममा- रभ्य संवत्छरप्यंनं ब्रहमचया दि मियमं विधत्ते “खंवत्छरं पया- ww Page ३ ब्रह्मवच्सस्य प्रदाता Wage एवासने ब्रह्म ava प्रयच्छति ब्रद्धावचेस्येव भवतिः" tia एकस्मिन्‌ dag? निरन्तरं नियमं परिणद्य तादृशेन ede ताः खखकाख NAIA | उपनीतस्य माणवकस्य सण्ध्यावन्द नाद्या चारर्धिला संवत्सरो सम्यक सम्पद्यत इति संवल्छरस्य ब्रह्मवषेसप्रदा- adi उक्रपद्ररषु कश्चिहुएं विधत्ते “गभिणयो भवन्तीङधिथं 3 गभं दृद्द्रियमेवाश्जिम्‌ दधति इति । afinafeearsta गर्भ॑युक्राः। विदत्सभावाम्मिलकामिगः प्ररं विधत्ते “सार- खतं मेषोमाखभेत य kuti वाचो वदितोः सम्‌ ard म वदेदामरै सरखतो षरखतीमेव सखेन भागेयेनापधावति सेवाश्िन are दधाति प्रवदिता वाचा wafa” xf वेद- ज्ास्तादभ्यासपाटवेन वाचा वदितुं समयाऽपि सभाकम्यादि-

eR aferatreferranas |) [का०।प्र०९।यअ०२]

नायो ग वरेत्‌ तस्यायं पष्रटुः। तस्िन्‌ पन्ना कञ्चिहुखं विधत्ते ““श्रपञ्चदती भवति warmer: edt वाचं az- fa” इति । श्रपनश्नदतौ दक्तपातरहिता लेाकऽपि aca: पर्षा; AWSTIAMTT खन्य्णां ard agit तीत्ररोाग- afeae पष्रुदयापेतं कमं विधत्ते “wrt छष्छयो वमाखमभेत सोम्यै ae च्योगामयाग्यभिं वा एतख wat गच्छति सोमर रसा यद्य जागामयल्यप्नेरेवाख्य रोर निष्करोति समा- uaa यदोतासुभ॑वति जीवल्येव इति । बुः पिङ्गलः, अररे प्राणस्य बन्धकः Get Mews रसः स सामं प्रा wit area व्याधिनाभिश्डतायां भुक्कान्नरसः wit a प्रविश्रति far ामाधिष्टिताषधिका्ं vara तिष्ठते tea Tae सओआामप्रात्तिः, aanfqatafeae arvafa सेयं शरोर- wifantfa: 1 seretaa fea कमं विधत्ते “dre ` बभ्तूमालभेताप्रेयं was प्रजाकामः सोमो वे Tara wha: प्रजानां प्रजनयिता साम ung रता दधाल्यञ्चिः प्रजां प्रजनयति विन्दते wai”? इति। विदुषा जनानुरागायदडि- Uys कम॑ विधन्ते “Mas ृष्णग्रोवमाखमेत सोम्यं aes a argar विद्यामनुच्य न विरोचत agritar भवति तेज एवास्मिन्‌ तेन दधाति चत्‌ सोम्ये ब्रह्मवर्चसं तेन wait आग्नेयो भवति तम wararcaefa अता भवति <q मेवास्िन्‌ दधाति बभुः सोम्यो मवति ब्रह्मवर्च॑समेवा- सिम्‌ लिषिं दधाति इति। gd खभायां मृकोश्डतसख

[कारर।प्र०२।अ ०२] बेदाथप्रकारे। २७३

RAM, इदानीं प्रवदतोाऽपि पारव्यवचनेनाप्रस्ततप्रषक्ेन वा सभाखितेभ्यो waa षति खचि कामयमानस्येदं कमंति fate: 1) तेनाप्रेयलेनम तेजः प्रतिवादिभिरप्र्ट्यलमस्िन्‌ यजमाने सखापयति, तेन सेाम्यलेन ब्रह्मवर्चसं प्रसङ्धाचितवेद- भ्रास्तवचनस्फतिंरूपमस्िन्‌ दधाति, हष्णयीवगणकस्ताग्रेयलेग बुद्धिमाम्यरूपं तमेऽस्मादपरन्ति योवातिरि कप्ररेभे aie quad सभाचितानुरश्चनरूपां प्रभामेवास्मिन्‌ दधाति, waza सति Grady warm ब्रह्मवर्चसं प्राप्त लिषिर्दीिजनानुरा- गातिश्रयो भवति । पैरोदिल्यस्यधावतस्तिप्रकं कमं fart “aad छष्णय्रोवमालमेत सोम्य बभ्नूमागरेयं छष्णयोवं पुरो- धाया YAH BHAA वे ब्राहणः साभ्या राजन्याऽभितः साम्यमाग्नेयोा भवतस्तेजसेव Wyraaar cre परिष्शात्ये- कधा WATS पुर एनं दधते" इति। ब्राह्मण्खयाभ्चिना सह मखजन्यतलसाग्येनाग्रेयल, सोम राजन्नित्यादिमन््ेण सा- मद्य राजलेन Bawa राजन्यः era सेम्बख्याभितः परस्ताशापरिषटाशाप्रेयानष्टाने बति राद्रमृभयता ब्रह्मणा तेजसैव परिग्टहाति वेदश्रास्तप्रयक्ेन पोारोदित्यश्शणेन त्रा णोचितेन anda सर्वता cre वद्मीकरोातोत्य्थः। तदानीं अतिस्पर्धिंनमेकधा Quay समाद्र सम्बग्‌ जयति, तते राजामाल्यादय एनं परो दधते Werfeaws arate Wa मीमांसा । एकाद शाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितं |

"छष्ण॒ग्रोवदये तन्तं wa रेवतेक्यतः | 2 त

२७8: तेत्िरीयसंश्िताभव्ये। [कारदप्०।अ०२्‌]

तन्ते, सम्यव्यवायेन कालभेदात्‌ एथग्भवेत्‌”*॥ इति । BASS aa “wid छष्णग्रोवमाखमेत शेम्यै बध्युमा प्रथं छृष्णयोवं परोाधायार स्यधमानः"” दति । TIA: | ममेव पारोदिव्यमस्त॒ नान्यस्धे्येवं स्यधापेता चथयाक्रवणापतं परष्टजयमाखमेतेति। ATMA: wus पशाद व- aera तन्नेणागष्टागमिति Gai मेवे, सम्बपश्ुना qwrt अति कालेक्धाभावेन तम््ासङवात्‌, तस्माद्‌ावापः | प्रयमाध्यायस्छ चतुयंपारे चिन्तितं | ““शआाशेया ब्राह्मणाऽचापि पूवैवकछवनिएंयः | दारण मखजन्यलमाग्रेयलेन संस्तवः” ॥ इति ॥ ददरमाखायते “चाग्ने वे ब्राद्मणः' दति । अचाल्यन्तप्रषि- AWAIT A AWWA नामेयं, माणग्मिदरवता- war ग्ण विधीयते, wid छक्रमाप्नेयं ufaftad टेवता- afgae खक्रदविविवयलात्‌। न fe ब्राह्मणः am नापि विः, अतः सम्नम्रवावितद्भितान्तेनाम्रयश्ब्देन बराह्मणः खयत। प्रपि ब्राह्मणे नाग्रिमम्बन्धस्याणश्चिखम्बन्धा मृखजन्यलगुषा wee विद्यते, तथा चाभ्चित्राह्मण्ये म खजन्यलं कञिशिदयं- Me खमाखायते (प्रजापतिरकामयत प्रजायेखेति ख मृखतस्ि- aa निरमिमीत तमभ्मिर्देवताग्वञ्यत गायबोच्छन्दा रथ- MATH साम ब्राह्मणो मनुव्या्ामज्ः पशूनां ATH AeA मखत Wea’ ci तस्माद्‌ प्रेयशरष्टः स्तावकः | एवं ‘Tax राअन्या देश्या satay’ इत्यादिषु द्रष्टव्यं५ ०॥

[का ०२ प्०१।अ गद्‌] वेद प्रकारे | ५:

दति माधवीये वेदाथंप्रकान्रे छष्णयज्‌ःसंडिताभाये दितो- यकाष्डे प्रथमप्रपाठके दितीयोऽनुवाकः ॥ #.॥ |

देवास्रा रषु लोकेध॑सयधन्त स रतं विष्णुवामन- म॑पश्यत्‌ AX स्वायै देवताया Arena तता वैस इमान्‌ लोकानभ्यजयदष्णवं STATA A स्पर्धमाने ` विष्णुरेव भूत्वेमान्‌ लोकानभिज॑यति विषम area विष॑मा इव हीमे लोकाः wae इन्द्राय मन्युमते HAGA ललाम प्राश्ङ्गमालंमेत TATA ॥ १ ॥

संय॑त्त इद्दियेण वै मन्युना मन॑सा सङ्कामं ज॑य aaa म॑न्युमन्तं मन॑खन्तः स्वेन भागपेयेनापं- धावति स रवाक्िन्निद्धि यं मन्युं मनौ दधाति जय~ ति ax संङ्गाममिन्द्राय wet एन्रिसक्धमालंमेतं - ` ग्रामकाम इन्द्रमेव मरत्वन्तः स्वेन भागधेयेनाप- धावति स एवासं सजातान्‌ प्रयच्छति ग्राम्येव भवति यहषभस्तेनं ॥ २।

रेनद्रो यत्‌ एत्चिस्तेन मारुतः WAS] पात्‌ एन्नि- . सक्या भवति पश्चाद्न्ववसायिनींमेवास्मे fast करेा-

22 2

Roe @fadtedfeanma) [का०२।प्र०१।अ ०९]

ति सोम्यं बसुमालंभेतान्नकामः BIA वा WAX सोाम॑मेव सखेन भागधेयेनोपधावति स Tara अचं TARAS | रुव भवति वसुभेवत्येतदा अन्नस्य रूपः TSR सोम्यं बभुमालमेत यमलं ॥ ३ ॥ राज्याय सन्त राज्यं नोपनमेत्‌ सोम्यं वे राज्य सोम॑मेव सखेन भागधेयेनोपधावति स TATA राज्यं प्रय्छत्युपैनः राज्यं नमति वसुभवत्येतद्यं सोम॑स्य SUX A इन्द्राय दबतुरे ललामं प्राखङ्गमाल- मेत गतश्रीः प्रतिष्ठाकामः पाप्मानमेव et तीत्वा प्रतिष्ठां गच्छतीन्द्रायाभिमातिप्रे ललाम प्राशङ्गमा ॥ ॥४॥

लभेत यः UAT Wa Bara वा च्रभि- मातिरिनद्रमेवाभिमातिहनर खेन भागयेयेनेापंधा- बति स वास्मात्‌ पाद्मानमभिमातिं प्रणदत TTA afaa ललामं प्राङ्गमालंमेत यमल राज्याय सन्तः राज्यं नोपनमेदिन्द्रमेव वचिणः स्वेन भाग्‌- भेयेनेपधावति स waa ast प्रयच्छति स wa वजा भूत्या इन्ध उपे नः राज्यं न॑मति ललामः प्रा- ART HAAS AHA रूपः WS ॥ ५ ।

[का०२। प्०९। ०३] वेदाथंप्रकषाशे | २७७

सङ्गमे वतेनालमभिमातिघ्े ललाम प्राखङ्गमेनं Geet च ॥ ३ ॥ इति वै्िरीयसंहितायां दितीयकार्डे प्रथमप्रपा- SH ठतीयोऽनुवाकंः We ॥

जखादरण्द्ोता या ये वाञ्छन्ति “awa |

ब्रह्मवच सकामा at यो विद्धान्‌ aaa:

दीर्घरोगी प्रजाकामः सभारश्जनवर्जिंतः |

Urvifea खर्धमानद्येतेषां पथवः श्रुताः! ॥

तानेतान्‌ wage, इितोवानुवाक विधाय द्रतीयानुवाके

जयादि देद्रन्‌ पशून्‌ विधिष्छन्नादो Sarat wx वि- धातुं watfa “दवारा एषु Sawada ख एतं विष्णु- वौमममयपण्छत्‌ तः: खाये देवताया Waa aaa wy cart खाकानभ्यजथत्‌”' दृति। wag विषयण्डतेषु वामनं tee uxt खाये विष्णरूपाये रेवताये। au विधत्ते “doug वा- मनमालमेत स्पर्धमाने विष्णुरेव wae, खो कानभिजयति"” दूति । स्पधमानोा शदष्ठेजादि विषये विवाद वान्‌, विष्णुप्रियड- विदानादस्यापचरितं विष्णुं । चाद्‌कपरम्बराप्राप्तं षमदेश- मपवदितुं विधन्तं ““विषम श्रालमेत विषमा द्व डमे लाकाः wag” इति। एयिव्यादिलाकानामन्तरोन्तरं विख्रतला-

* त° cea प्रतितं | ways? † watxta ate t vefaent तत्कायभिव्यन्तं तण gaa ufad |

शश तेत्तिरीयसंडहिताभाष्ये। [का ०र।प्र०१।यअ ०९]

द्भामाधिक्यादा विषमलं, सोऽयं विषमं [aa कष्यते । बङ्गामाथिनः of विधत्ते “ware मन्युमते मग खते ward WFAA स रुमे van टद्ियेण 2 मन्यना मनसा aya जयतोगख्ध मेव मन्युमन्तं मनखम्त र खेन भागधेयेनाप- धावति स एवाक्िल्िन्धियं मन्यं मने दधाति जयति ay agri” इति । मनखते धे्यवते, ललामशरब्दः शेतप॒णएडबा- wifgawalziia ब्रते, WAT मुखम्रत्या सन्न प्ररङ्गः FFA: WET गोरिति भरद्राजवचगात्‌, प्राश्टङ्गाऽवाकश्टद्ग उच्चा वशा Fegzag खव भाऽमद्धान्‌ पुमरुत्ख्ष्टो inane दति मबा इत्या पस्तम्बवचनात्‌। संयत्ते प्रापे सति। इद्धियंशारोरं बलं ! मन्युः युविषयः कोपः! मना Fa । यामार्थिनः पष्ठ faut “Gara मर्वते एिसक्यमाखमेत सामकाम TRA मरूतन्त स्तेन भागसेयेनोपधावति स vara सजातान्‌ अयच्छति ग्राम्येव भवतिः इति, मरद्धियुक्रा मङत्वाम्‌, एञ्जि- सक्थ: WATE:, सजातान्‌ सरात्पन्नान्‌ ाजादीन श्वाना wade! पञङ्गवलवं सक्थिशरेत्यञ्च प्रशंसति “agaraaer यत्‌ wires माङ्तः wag” दति । सेक्ुलशा मान्यगेनरशम्ब- fad, वाच्यं ओेतमिल्यकलात्‌ एत्िवणंख मातल, तदु भवं aaq भवति। otrafiarear: एत्रिषक्विलं वारयितुं विः wa “पञ्चात्‌ एञिषक्येा भवति पद्या ग्ववसाचिनीमेवाख fat करोति” इति। यजमाना यामखामी प्रमं यत्‌ कायें यथाध्यवद्यतोति तद्धामनिवासिनो प्रजा पाद्‌ यज-

[शा ०२।प्र०९।अ ०३] वेदार्च॑प्रकाशे | Roe:

मानाभुसारे णेव तत्कार्यमध्यवसटति, न त॒ प्रातिकूल्यं चिन्त यतीति पखाद ग्बवसायिनो । श्रन्नार्थिनः ot विधम्ते "साम्ब बधुमाखमेताज्ञकामः सोम्ये वा way शममेव खेन .भाग- भेयेनापधावति ख एवास्मा wa प्रयच्छत्यक्नाद एव भवति" fa सामे वा ज्राषधौ्ां राजेति श्रतलादन्न्य शोम्वल्, saat व्याधिरादिल्येन Dafa: । पश्वे प्रशंसति “बभर- भंवल्येतडा We रूपः; we” दति। विदलितचणकाद्य- au प्रियङ्ारोवा रूपं पिङ्गलं। राच्यप्रा्चिकामिनः प्रं विधत्ते “Grd बसुमाखभेत यमल राच्याय way राच्चं नापनमेत्‌ सम्य वै राच्यः सोममेव खेन भागधेयेनापधा- बति स एवासी राच्यं प्रयच्छल्युपेन राच्यं नमति aa @ae सोमस्य खूप wae’ thai राजो व्ये्पत्रलाच्छा- यादिगणसम्पन्नलात्‌ राव्यायालं ममतं खम्यग्योग्यं सन्तं यं aed प्रति राज्यं न MIYATA तस्यायं पष्ठः, सेमाऽस्ाकं जाद्यणानां राजेति waar Gre, wRagee सुवणं दलाद्वभृलं Gam रूपं । शजचवाघधेन मरषटियः प्रतिष्टां Wi विधत्ते “cara चतुरे werd प्राश्टङ्गमालमेत aan: प्रतिष्ठाकामः पा्मानमेव तं Mar प्रतिष्ठां गण्ड fa’ इ्ति। gaa: वेरिदिंखकः, पाप्मानमेव नरक्प्रदपाप- वद्वाधकमेव चं Safed) पापक्षयार्थिभः ox विधत्ते “दद्रा याभिमातिन्रे ललामं प्राष्टङ्मालभेत यः पापमना WHA: स्यात पाप्मा वा श्रभिमातिरिद्धमेवाभिमातिदन!६ सेब

२८५ तेत्तिरीयसंहिताभाव्ये। [का०२।प०९६।अ०९]

भागधेयेनापधावति ख arena पाप्मानमभिमाति प्रणते” fai पाञ्मना गेवधाच्युपपातकादिना। राच्यायिनः पश्च न्तरं विधत्ते “oxta विणे ललामं प्राश्टङ्माखलमभेत Quay राज्याय सन्त राच्यं नोापनमेदिन््रमेव वज्िण सेन भागधेयेनापधावति स एवास्मे ae प्रयच्छति ख एनं वज्ञ शल्या ta उपेन राच्यं नमति ललामः प्राष्टङ्ा भवत्येतदे TMU रूपः wag” इति। awd वञ्जवद्महरण- समथेमायधं, ख चायुधविगेषा वजसमे श्त्या इन्धे यजमानं वेरिसन्तापाय प्रदीप्तं करोति, मतस्य शङ्ख तीच्छाग्रलात तीछएधारायुक्रवजष्पलं ॥ ° ॥

दति माधवोये वेदाथप्रकाशे ृष्ण्यजःसंदिताभाये दिती- VATS प्रथमप्रपाठके ढतीयोऽनवाकः ॥ ° ॥

असावादित्यो न व्यरोचत तस्म देवाः प्रायशित्ति- A ~ a e 1 € _ 1 7 A TE तसमा रतां दशषभामालभन्त तयैवास्मिन्‌ रुचमदधुया ब्रह्मवचसकामः स्यात्‌ तस्मा रतां दश- षभामासंमेतामुमेवादित्यः स्वेन भागषेयेनाप॑धावति स waaay AAAS दधाति ब्रह्मवचैस्येव भवति वसन्त MAA ललामानालंमेत ग्रीष्मे मध्यन्दिने ॥ १॥

[ का०२।प०१।अ ०8] वेदाथेप्रकाशे | REY

Uiefareteaceacre चोंच्छितिवारान्‌ चीखि वा आदित्यस्य तेजार्सि वसन्ता प्रातर््रीष्मे मध्य- न्दिने शरद्यपरा्ञे यावन्त्येव तेजाश्सि तान्येवा- वरुन्धे चयस्य श्रालम्यन्तेऽभिपुवमेवास्मिन्‌ , तेजा दधाति संवत्सरं पयील्॑यन्ते संवत्सरे वै ब्रह्मवर्चसस्य प्रदाता संवत्सर Ware ब्रह्मवर्चसं प्रयच्छति ब्रह्म- THAT भवति संवत्सरस्य परस्तात्‌ प्राजापत्यं कटर ॥ ॥ २ ॥

BSAA प्रजापतिः सव देवता देवतास्वेव प्रति- तिष्टति यदि विभीयाद्खमा भविष्यामीति सोमा- पोष्णरः श्याममालंमेत सोम्या बे देवतया पुरुषः पोष्णाः पशवः AIA देवतया पश्मिर्वचं करेति न Saal भवति देवाश्च वं यमञ्ास्मि्लाकऽस्यधन्त स यमो दवानामिन्द्रियं वीयंमयुवत तद्यमस्य ॥ ३ ॥

यमत्वं ते दुवा MANTA यमा वा इद्मभूद्यदयःः छम इति ते प्रजापंतिमुपाधावन्त्स र्ता प्रजापंति- रात्मन उक्षवशे निरंमिमोत ते देवा बैष्णावरुणों वशामालंभन्तेन््रम॒श्षाखं तं वरुणेनेव ग्राहयित्वा विष्णुना यत्नेन प्राणुदन्तेनरेखेवास्येन्दियमंदृश्जत यो

20

Ree तेत्तिरीयसंडहिताभाव्ये। [का०२।प्०१।य०९]

भागधेयेनापधावति ख एवास्मात्‌ पाप्ानमभिमातिं प्रणते” fai awn गाबधाद्युपपातकादिना। राव्यायिनः पश्च- न्तरं विधन्ते “cata विणे ललामं प्राष्टङ्गमाखभेत Quay राज्याय सन्त राच्यं नापनमेदिन्रमेव वज्जि खेन भागधेयेनेापधावति स एवास्मे ay प्रयच्छति स एनं वजा श्त्या इन्ध उपेन राच्यं ममति wera: प्राष्टद्धा भवत्येतदे ABU खूप vag” इति । ay aqanece- षमयमायधं, स चायुधविगेषेा वजसमे श्त्या इन्धे यजमानं वेरिसन्तापाय प्रदप्रं करोति, गतस्य ङ्ख dere तीच्छधारायुक्रवजरूपलं ॥ ° ॥

दति माधवोये वेर्‌ाथंप्रकाशरे छष्णयजःसंदिताभाये दिती- यकाण्डे प्रथमप्रपाठके दतीयोऽनवाकः॥ @ ॥

श्रसावादित्यो न व्यरोचत तस्म देवाः प्रायशित्ति- मेच्छन्‌ AH रतां द्‌शर्षभामालंभन्त तयेवासिन्‌ रुचमदधु्या ब्रह्मवचसकामः स्यात्‌ तस्मा रतां दभ- पैभामालंभेतामुमेवादित्यः स्वेन भागधेयेनोपधावति स रवास्मिन्‌ ब्रह्मवचेसं द॑धाति ब्रह्मवचस्येव भ॑वति वसन्तं HAR ललामानालमेत ग्रमे मध्यन्दिने ॥ १॥

[का०२।प्०९| अ ०8 | वेदाथैप्रकाष्े। ASR

चोंँच््छितिपरष्टांच्छरद्यपराक्ञे चँच्छितिवारान्‌ Tifa वा श्रादित्यस्य तेजाशरसि वसन्ता प्रातर््रीष्मे मध्य- न्दिने शरदयपराज्ञे यावन्त्येव तेजाश्सि तान्येवा- qe चय॑सखरय॒शआ्रालभ्यन्तेऽभिपुरवमेवास्मिन्‌ , तेज दधाति संवत्सरं wate संवत्सरे वै ब्रह्य व्चसस्य प्रदाता संवत्सर Ware ब्रह्मवर्चसं प्रय॑च्छति ब्रह्म- THA भवति संवत्सरस्य परस्तात्‌ प्राजापत्यं कदर । ॥ २॥

श्ालभेत प्रजाप॑तिः स्वौ देवता देवतास्वेव प्रति- तिष्ठति यदि बिभीयाद्‌ खम भविष्यामीति समा- पोष्य श्याममासंमेत सोम्या वै देवतया पुरुषः पोष्णाः पशवः Baa देवतया पशभिर्बचं करोति न द्‌खमा भवति दृवाश्च वे यमञ्ास्मिंल्लाकेऽस्यर्धन्त स यमो दवानामिद्धियं वीयंमयुवत तद्यमस्य ॥ ३ ॥

यमत्वं ते देवा अमन्यन्त यमा वा इदमभद्यदय स इति ते प्रजापतिमुपाधावन्त् रता प्रजापति- रात्मन saan निरमिमीत ते देवा वैष्णावरुणीं वशमालंभन्तेन््रमृष्षाणं तं wea अहयित्वा विष्णुना यत्नेन प्राशुदन्त्रेशेवास्येन्द्रियमंदश्जत या

20

„† 39

श्र तेत्तिरीयसंडिताभष्ये। [का०२।प्र०१।यअ ०४]

भाठव्यवान्स्यात्‌ स स्पर्धमानो बैष्णावरूखौं ॥ 8 ॥

वशामालंमेतैन््रमृक्षाणं IAT YAS ATE- यित्वा विष्णु ना यप्रेन MUTA GRMN les VR भवत्यात्मना WA MTA waa TATA, तं वचा इतः पाड़शभिभीागेरसिनासस्यं वृ चस्यं शषतेा गाव उदायन्‌ ता वैदेद्याऽभवन्‌ तासाद्षमे जघ- नेऽनद्‌ तमिन्द्रः ॥५॥

श्रचायत्सऽमन्यत या वा LAAT मुच्येता- स्मात्‌ Wa इति स श्राप्नेयं कृष्णग्रोंवमालभतन््र- ani तस्याभिरेव खेन भागधेयेनोषरूतः षोडशधा ave भागानुप्यद हद्‌ रशे ्दियमात्मल्रधत्त यः पा- WAT होतः स्यात्‌ स AAAS कृष्णग्रींवमालंमेतेन््र- सखषभमभिरेवास्य स्वेन भागधेयेनोपरूतः॥ € ॥

पाभ्मानमपि दशत्येनद्रेशेन्दरियमात्मन्धत्े मुच्यते पाप्मना भवत्येव दावाष्टथिव्धां घेनुमालंमेत अ्यागप- रुद्धाऽनयोदहिं वा रषोाऽप्रतिश्िताऽथष चज्यागपरुा द्यावाणथिवी खव खेन भागधेयेनोपधावति ते वैनं प्रतिष्ठां गमयतः प्रत्येव तिष्ठति पयारिणौ भवति प~ यरी Wael Uy या ATR: Ta वायव्यं ॥७॥ `

[ear oQjToyjWog ] FATIH | RSR

वत्समालमेत वायुवौ श्रनयेर्वत्स LA वा रतम लाका sagen विडपशुष्काथेष ज्यागपरुहा वायु-

क्षि येनापधावति क

मेव स्वेन भागपे स श्वासा इमांज्लो- कान्‌ विशं प्रदापयति प्रास्मा इमे लाकाः afar waa विड़पतिष्ठते ॥ ८ ॥

7 7 मध्यन्दिने (० le Ie ~ वेष्णावरूषीं

ध्यन्दिने क्रुं यमस्य स्यधमानोा ह

के, DUN

तमिन्दराऽस्य सेनं भागधेयेनापरूते वायव्धं few- त्वारि शच ॥ ४ ॥

इति वैत्तिरौयसंडितायां दितीयकार्डे प्रथमप्रपा- SH चतु्ाऽनुवाकः ॥ » ॥

सपधमाना युद्धकामे ग्रामकामेाऽश्लकामवान्‌ ।

राच्यकामः प्रतिष्टार्यो यः पापचय्भिश्छति॥

creat च vata ये तेषां पश्व ईरिताः, ठतीयेऽनुवाके जयकामादीनां wee विधाय waa ब्रह्म- वर्च॑सकामादीनां पून विधित्सुरादो ब्रह्मवचंखकामाय वि- धातं watfa “wararfear न व्यरोचत aw देवाः प्राय- चिस्तिमेख्छम्‌ तस्मा एतां दशरषंभामालभन्त तयेवाखिन्‌ रचमद धुः” दति । पूर्वमेवाक्राऽप्यादित्यख दीष्यभावः काल-

विशेषेण्ठाजापि म्रतोकारान्तरं दभयितु पनरुच्यते, cart 2०2

RB afectedfeonira | [का०२।प्र०२।अ ०8]

ग्टवभाणां warectieafafa ewan कमंमामघेवमिति a- चित्‌, तन्तु नात्य न्तयुक्तिसडं अखभन्तेत्य रानन्वयप्रसङ्कात्‌। वि- we “Or ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्‌ तस्मा एतां द शषंभामाखमेता- मुमेवादित्य खेन भागधेयेनोपधावति स एवास्मिन्‌ ब्रह्मवर्चसं दधाति ब्रह्मवस्छेव भवति इति । अरमुमेवादित्यमित्धर्थवादे श्रतलादादित्थोऽसिन्‌ कमणि रेवता। asa काखविगेषसदितं पष्गख्विशेषं विधन्तो “'वसन्ता प्रातस्चीन्‌ खलामानासमेत GTR मध्यन्दिमे wre शितिष्टष्ठान्‌ शरद्यपराहं जीन्‌ fafaarcra” fai fafager: शेतष्ष्टाः, शितिवाराः श्वेतबालाः। पूववत्‌ arefard प्रशसति '"'नोणि वा श्रारिव्यस्य तेजाश्सि वसन्ता mate मध्यन्दिन शरद्यपराके यावन्धेव तेनासि ara- वावरन्धे'' इति । fafearta जिवोपेतान्‌ सङ्गान्‌ प्रशसति “अदयस्तय WTA ऽभिपुवंमेवाखिन्‌ तेजा दधाति इति। पूवं वसको यथा जिलरोपेतारूथा शीञ््ररदारपि farina सति पुवेषाङृश्पं सम्पद्यते, तद्द स्मिन्‌ जमानेऽखनिपुवे पुव खादृश्येनेवान्तरोष्सरकाखेऽपि तेजो विधन्ते गतु कदाचिदपि तेजा Wraa इव्यर्थः, आ्राग्रेयरृष्णगोवादिखिव ब्रहमरयादि- गियमकालं विधत्ते ““खं वत्छरं पर्यालभ्यन्ते संवत्छरो पे aya- Nae प्रदाता संवत्छर wars ब्रह्मवचंसं प्रयच्छति त्रह्मवचै- सेव भवति" tii दृश्रमद्धषंभस्य देवताकालवरविश्नेषान्‌ विधन्त “Gaeta परस्तात्‌ प्राजापत्यं कद्रुमाखमेत प्रजा- पतिः श्वा देवता देवताखेव प्रतितिष्ठति" इति। ax:

[आा०२।प्र०९।अ ०8] TATA | Rcy

पिङ्गलः, प्रजापतेरत्पादकलेन सर्वदेवताकलवं। azerafaarcara ut fart “afe faivargeat भविखामोति arar- Gray wraareda सोम्यो वे देवतया Wee: Grea: qwa: खथेवाख्म देवतया aspired करोति म cea भवतिः" इति। कण्डुत्यादिविज्ेषखिद्गेन भाविङ्कुष्टरोगमम्‌माय भौत- wre OE) परुषस्य शामदेवताकलनं weet trea” खामापुषविषयवाच्थाव्याख्याप्रसद्गेन दर्चितं। भाठव्यवता डि- पत्रकं wa विधातु प्रस्तेति “are 8 चमा केऽस्य- Wa स यमे रेवानामिख्ियं वी्यमयवत तद्चमसख्छ यमलं ते रेवा Was यमा वा टदम्डददयर सख इति ते प्रना- पतिमुपाधावन्छ एतै प्रजापतिरा्मन उच्दनन निरमि- मोत ते रेवा वेष्लावरणों वन्रामाखभन्तश्रमकाणं तं वरश्णे- मेव ाइयिला विष्यना aya प्राणदन्तेंशेवाख्ेियमव- wa” दइति। wean देवेभ्यः एथक्‌ कृतवान्‌, अता यवना- मकोाऽयं वणंव्यल्ययनेन चमः weg: | दङ्धियगते वीरयेऽपगते सति देवाः परस्परमिदमह्रवम्‌ पूवे यदभू लाकाधिपत्धं प्राण बयं खमखदिदं प्राण्य खम Yanda, उका सेचनस्मया वह्छात्पादकः, amt बन्ध्या खिङ्कव्यल्यया दष्टव्यः, तं यमं व्णपाेनेव ग्राहथिला यश्नरूपेण विष्णुना निव्कासितवन्तः renee wae वीये ना्ितवन्तः विधत्ते “ar भादव्यवाग्ब्यात्‌ ख स्पर्धमाना वेष्णावर्णों awraradax- माणं वड्णेनेव area ग्राहयित्वा faa asa प्रणदत

श्ट ते्तियीयसंडिताभाख्ये। [का०२।प्र०२।यअ ०९४]

शद्रेणेवाख्येद्धियं ठद्रे भवत्यात्मना wre आदयो भव- fa’ इति । आमना खेन रूपेण यजमाने विजयो भवति, We weg: पराभवति। पापविमक्किकामस्छ fara कमं विधां प्रतोति रो guar तं ठता wa: पडग्रभि- भागेरसिनान्तस्य चख Wear गाव उदायन्‌ ता aT er ऽभवन्‌ तासाग्टषमा जघगेऽम्‌ दे लमिनद्राऽचा यत्सोऽमन्यत या वा इममालमेत मृच्येतास्नात्‌ owe इति ख wid छष्ण- गोवमाखभतेद्गटषमं तस्याभ्रिरेव सखेन भागधेयनापङ्तः षोाड- WUT VAG मागानप्यदररैनरेणेडियमात्मलघन्त'' ईति। त- मिन्द्रं ara: भ्ररोरैरसिनादब्रात्‌ इताह जादुत्पक्लानि क्राधा- fautfa Gree भरोराणि परित asfaar खिताजि, स 4 चः strate: शरोररमिग्धरं रच्लुभिरिव बबन्ध awe चस्य waa: काञिद्धाव उत्पन्नाः arg गावो fafaeee- सम्बस्धिन्याऽभवम्‌ तासां गवां जघने एष्ठभागे कञिदृषभोऽनग- म्यादगच्छत्‌। तश्टषमभमदि श्े्रोऽचायत्‌ खात्मामं पूजितवान्‌, अरा मदीयं ara सम्यन्नमिति। ततः स इन्द्रा मना व्यचारयत्‌, किमिति a: काऽपौमणष्टवभमाखभेत Saag wr स्यात्‌ स ईदृब्रादइन्धमादिरूपात्‌ watt मृख्येतेति। एवं विचार्यं fara कमं हतवान्‌, तस्स सम्बन्धिना खभा- गेन geisfa: सपाकाराणि षोडश अरीराणि तं ठरचम्य- दरत्‌, तत Weary सामथ्यमिद्रः खात्मन्यघन्त । अय विधत्ते “a, पाप्नमा ZEA: ख्यात्‌ ख श्राप्नेयं छष्णगो वमालभेतेशर-

[का०२।प्र०र।अ०४] बेदाथप्रकाे। २८७

कर, क, क

ग्टवभमन्रिरेवाख्य सखेन भागषेयेनापणतः पाश्मानमपि z¥- तेन्रेणेद्धियमाद्मन्धन्ते मुच्यते पाप्नमा भवल्येव इति चिरं Teese wn विधन्ते “ararvfeat धेनुमालमभेत व्याग- पर्द्धाऽगयाहहिं वा एषोऽप्रतिषिताऽयेष स्मा गपर्द्धा दयावा- ष्यिवो एव खेन भा गसयेनापधावति ते एवैनं प्रतिष्टां गम- यतः aaa तिष्ठति दति । च्यागपर्द्खखिरं राञ्यभ्रष्टः, यस्तु प्रजापालनद्धाभावात्‌ अस्मिम्‌ ara म प्रतितिष्ठति वेदिक- कमानष्टामाभावात्‌ este म प्रतितिष्ठति, तदानीं साऽ MAUVE CHUA, तख warsfaar: परिताषादुभयन प्रतिष्टा सम्पद्यते । सेनाः afegu विधन्त “पथारिणो भ- वति प्यारोव दतस्य We या व्यागपरद्धः way” cia या जा्गर्भिंषो सतो प्राप्तप्रसवकालं परित्यज्य fet गभं wat प्करखते सा पयारिणो, तथा च Aaa: पयारिणो परिषहारद्धभंवतोति। at श्यागपर्द्ध was we Garda भवति arate चिरमतीोत्य पञ्चाप्रायमानलात्‌, Wa: ब- दृश्यागः wea भवति । ज्योगपरद्धश्चेव धेनुप्रयोगादष् वह्छप्रयोगं विकते “वायव्यं वल्छमाखभेत वायवा waar CH वा Was छाका ween विडपण्टुष्का येष BAIT वायुमेव Ga भागधेयेनोपधावति स एवास्मा Tawa, faw प्रदापयति प्रास्मा दमे लोकाः स्हवन्ति भुच्ल्येनं विडुप- तिष्ठते इति । . यथा वत्सा सेनाः समीप एव सञ्चरति तथा वायुरपि दावाष्यिब्याः सञ्चरतीति asad, अत एव

ace तेत्िसोयसंहिताभष्ये। [का०२।प्र०२।अ ०8 |

द्यावाप्थियार्धनुप्रयोगसमीपे तदीयवसप्रयोगे gaya | यदा लाका; प्रजा VaR WH wawenr अ्रपरक्रा भवन्ति तदागोमेवेष च्यागपरद्धा भवति शाकश्ष्देन तत्र तच प्रभुत्रेन खिता maura weve उच्यन्ते, श्रविष्टा wat प्रजा विर्‌शब्देन । वसेन तुष्टा वायलाकान WITTY प्रदा- पयति अनुरक्तान्‌ करोति, तेचलेाका wa Wala मखि- मक्रादिधमं waraafa area प्रयच्छन्तोल्य्थः, प्रजा चनं yam पालयन्ती सेवते |

शरन Mata) szararaa प्रथमपारे चिन्तितं |

“"खलामादि गणे दे च्यारेकादञ्विनताऽथवा | mre विशेषराहित्यात्‌, ग गणएलयिश्चेषतः” ॥

काम्यपश्ररुकाण्डे WI: आयते "वसन्ते खलामांस्तीन्‌ ठषभानालमेतः इति। तच रसनादइयादि विशेषलिङ्गगभावार्दै- याद प्रोष मौयाद्धमोातिदेश्र इति चेत्‌, न, गणलेन विशेष- लिङ्नेकादभिनेभ्याऽतिदेश्ात्‌। रैकादश्जिनानां पष्ररुगणप्रकृतितवं fagizanaa, तथा fe Srataai wag प्रकत्येवमान्ना- यते ‘afay युपेव्वालभेत बदिधास्मादिद्धिषं वीये दध्याद्धा- Zane जनयेरेकयूप श्राखभते' इति। यद्यत्राग्रीषोमीयः प्रहृतिः खात्‌ तद्‌ चोादकादेकल्टैव युप wade यूपचय- भ्रसह्षभावात्‌ aguas दाषाभिधानं पुनरोकयुपविधानच्च व्यथं स्यात्‌, शेकादशिनामां vafsa त॒ प्रतिपष्रषटयग्भपाति-

* रतदधिकरमं ते* gee माल्ति |

[का०२े।प्र०९।अ ०५] STUUR | २८९

Zia प्ररुक्रिसद्भावान्तदुपपद्यते। तस्पात्‌ पद्ररगणेगवेकादभनि- नेभ्याऽतिदेश्रः। दशमाध्यायस्य दितोयपादे चिनितं। ““घेगुवल्सर्षभाय्कागे गवि वा, गणकोतंनात्‌। शअजेऽतिदिष्टे waa गे जाल्येक गणो क्रितः' ॥ wofaafag श्रुयते श्यावाष्टयियां धेनुमालभेत मारतं वत्छमन््रग्टषमं' दति । तच tamer नवखतिकामा चष्टे, वल्घ - भब्दा बालं, चषभश्व्दः पुमांसं, तथा सति गुणवाचि एते अब्दा अतिदिष्ठमनद्रयमबाधिला तदेव xe यथयाक्रगुणविभरिषटं वरन्ति। tre न प्रत्यचमिष् श्रयते नाष्यतिरिश्ठते अ्रहता- वनपदिष्टलात्‌, wat भर्गा विर्िंषक्रीति पर्वकः । न aed ययोाक्रगुणसा मान्यवाचिनः किन्तडि गागतानेव तान्‌ गृणाना- खः, FAG शब्दा अजेऽनुपपन्लाः सन्ताऽनुपदि टमनतिदिष्टमपि at wearer वििंषन्तः कागं बाधन्त दति राद्धान्तः॥०॥ दति माधवीये वेराथप्रकाभ्रे छृष्ययजःसंडिताभाये दितीय- AVS प्रथमप्रपाठके चतुथाऽभुवाकः ॥*॥

इन्द्रे वलस्य विलमपेात्‌ स य उत्तमः पशुरा- सीत्‌ तं पष्ठ प्रति सङ्गष्चोद Raa’ तः ससं TT

* afaeucfata लिखितं | 2 ९

९९० तेन्तिरीवसंडिताभाव्ये। [का-२।प्०२।य०५]

वोऽनुदायन्त्स Vana: WaT स्वात्‌ स रतमेग््र मु ्रतमालमेतेन्द्रमेव स्वेन भागपेयेनोापधा- वति स vara पश्चन्‌ प्रय्छति पशमानेव भवत्यु- AT ॥ १॥

भवति साहसी वा रषा Ta यदृ त्रता लध्सियेव पश्र नवरन्धे यदा ससं TAT प्रापुयादर्थ वैष्णवं वामनमालमेतेतस्मिन्‌ बै तत्‌ ACSA ST AAT देष वामनः समीषितः पशुभ्य खव प्रजतेभ्यः प्रति- ष्टां दधाति काऽ्ति ससं पश्चन्‌ प्राप्ुमित्याहरशा- TTS ससं सम्याद्यालमेत पशवः ॥ २ ॥

वा MUTT TAA प्रजातान्‌ प्रतिष्ठं ग॑म- यत्धाषभीभ्यो बेहतमालंभेत प्रजाकाम Bayar वा रतं प्रजायै परि बाधन्ते याऽसं प्रजायै सन्‌ प्रजां न विन्दत Stra: खलु वा wel छतुमपि घ्नन्ति या बेहद्धवत्योषधोरेव सखेन भागधेयेनोपधावति ता रवास्मे स्वाद्योनेः प्रजां प्रज नयन्ति विन्दते ॥ ३ ॥

प्रजामापा वा श्रोाषधयोाऽसत्पुरुष ATT रवास्मा असतः सद दति तसमादाुरयशचैवं वेद्‌ यञ्च नापरूबा- वास॑तः ETM खतव॑शामासंमेत भूतिकामो

॥

[का०२।प्र०१।ख०१ | बेदाथंप्रकाशे। REX

SHAT वा रष Tse wal सन्‌ भूतिं न प्राप्रातीन्र खलल वा रषा AAT वशाभवत्‌ ॥ ४ ॥

इन्द्रमेव स्वेन भागधेयेनोपधावति स रवेन भूतिं गमयति भवत्येव यः स्त्वा वशा स्यात्‌ तमेन््रमेवा- लमेतैतदाव तदिंन्दियः साक्षादेवेन्दरियमव॑रुन्ध रे- Rie पुनरु्सुष्टमालंमेत य श्रा ठृतीयात्‌ पुरुषात्‌ सामं न पिबेदिच्छिन्ना वा रतस्य सामपीथो यो ना- WU: सन्ना ॥ ५॥

ठ तीयात्‌ पुरुषात्‌ सामं न पिबतीन्दराप्री खव स्वेन॑ भागधेयेनोपधावति aaa सोमपीथं प्रय॑च्छत उपे न सोमपीथो नमति यदेन्द्रो भवतीन्द्रियं वे सेामपीथ इन्दरियमेव सौमपोथमव॑रन्धे यदीम्रेया भ- वत्याप्नेयो F ब्राह्मणः स्वामेव दवतामनुसन्तनेति पुनरुत्सष्ट भवति पुनरुत्सष्ट दव दयेतस्यं ॥ ६ ॥

सोमपीथः Was] ब्राह्मणस्पत्यं तू परमालमेता- भिचरन्‌ ब्रह्मणस्य्तिमेव Sa भागधेयेनोपधावति तस्मा रवैनमाटखति ताजगार्तिमाष्डेति तूपरा भ- वति छुरपविवा रषा शश्छी यत्तूपरः Weal स्पा युप भवति वजा वे स्प्यो वञ्मेवासमे प्रहरति शर-

2 2

२९२ तेतियीयसंडिताभव्ये। [कार्शप्०र।यअ०५॥

मयं बहिः शात्येवेनं बे भींदकद्ध्म भिनन््येवेनं ॥ non भवत्युन्रतः पशवे अनयन्ति विन्दतेऽभवत्सन्नेतस्ये- wetfa च ॥ ५॥ इति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे प्रमप्रपा- SH पथ्चमाऽनुवाकः॥ * ॥

ब्रहवच॑सकामे aya rarfsafa a: | भ्रादरव्यवाम्‌ पापभोरुभरंष्टराज्यञ्च AT भवेत्‌ } अनुवाके चतु यऽस्िन्नेतेषां पशवः WaT: ॥ अथ पञ्चमे पष्कामारीनां पशवो वक्रव्याः, aaa विधातु प्र्तेति “cat वलस्य बिलमपेाणात्‌ ख य उन्तमः पष्रुरा- सोत्‌ तं षष्टं प्रति श्ङ्ृद्योदक्छिदत्‌ ax aed पशवेऽनृदा- ure उल्लतेाऽभवत्‌" दति । वखलनामकः कञिदसुरः तस्करा ग्ला यतस्ता बहन पद्ूनपडत्य afafafee स्थापया- मास तञ्च टत्तान्तमवगल्छेद्रो विलमपोारात्‌ दारपिधानाय प्रसिक्तं पाषाणमपनोतवान्‌, ततवर य saa: प्रस्तं Ig ध्रष्ठं प्रति एष्टदेे पच्छम्‌लमवलम्ब्याद्क्विद्त्‌ उत्षिप्तवान्‌, तस्य पथोयुंथपतिलात्‌ तमनु awe पशव Taam: ख च

enn

मुख्यः wquugfaaa पूर्मेवेान्नतेाऽपि पञ्चादिन्ेत्यपणेना-

[का ०२।प्र०१।ख ०४] वेदाथेप्रकाणे। ` RER

व्यग्त मुल्तेऽभवत्‌। fawet “a पष्टकामः BIA ष एतमे- ग्रमन्नतमालमेतेन्धमेव सखेन भागसेयेनापधावति स vara us प्रयच्छति पष्रमानेव भवतिः इति। पशारोक्षल्यं भ्र- शंखन्ति “उन्नता भवति सादसी वा एषा wat यदुन्नता खच्डियेव पश्रटूमवरूम्धे"' tf saa tfa यत्‌ एषा सासो wat wae निमित्तण्डता तत एव TST TTT, तथा सत्यता AAA पष्एसण्द्धिरूपया VAY य॒क्रस्तान्‌ पश्ून- वरुन्धे। पूव यथा धेनुमालभथवतः पादत्छालक्मो विहितः एवमजचाणयुन्तमालमवता वामनाखम्भं विधत्ते “यदा ससं प्न प्राप्नुयादथ वैष्णवं वामनमाखभेतेतस्सिन्‌ वै तत्‌ ae- खमध्यतिष्टत्‌ तस्मादेष वामनः समोषितः aa एव प्रजा. तेभ्यः प्रतिष्ठां दधाति" दति पष्ुकाम उन्रतमालभ्य तत्फ- RATT WEA WYN, सदखप्रापेरूदधं वामनमालमेत, यस्मादेतक्िन्‌ वामने aqad weed लोला्थमारो ति, तस्मात्‌ खरस्पष्रटग्रियलादेव वामने विष्णा: सम्यगपेकतितः, एतख्छालम्भेन was: सड खपशरभ्यः wee प्रतिष्ठां व्णा- दकस्य निवासख्छानं कृतवान्‌" भवति । एतस्य arate सदखप्रात्भिकाखादरन्यं कालं विधत्ते “"काऽरंति awe पष्ून्‌ प्राप्रुमित्याङरदाराजाण्येव सरस सम्पाद्यालभेत पश्वा वा अहाराजाफणि पशूनेव प्रजातान्‌ प्रतिष्टां गमयति इति। avanifa: म्रायेण दुलंभा विघ्नानां चारव्याघ्रादिरूतानां बङत्वात्‌, Wa: पश्रप्राप्ेरधं सदसरदिनान्यतिवाद्यालभेत |

२९४ तेत्तिरीयसंङिताभव्ये। [का०२।प्०२।अ ०४]

पशवे fe ष्यीरादिमोागाथं सन्पाद्यन्ते, त््ैकैकसिन्‌ दिने नद्धा गप्रदानादेकंकः पष्ररिति गणनायां araagrara- हाराचाण्छेव सदसत पशवः सम्पद्यन्ते। ततः सरखदिनेभ्य GE वाममालम्मेन यावर्तां तावतां विद्यमानानां प्रूनां प्रतिष्ठा सम्पादिता भवति । प्रजाकामस्य पक्रं विधन्त “ज्राष- Wear वेडतमालमेत प्रजाकाम Brawar वा एतं प्रजायै परिबाधन्ते योाऽलं प्रजाये सन्‌ प्रजां न विन्दत ओराषधयः खल्‌ वा एतस्यै खतुमपि घ्रन्ति या वेदद्धवल्योषधीरेव स्वेन भागसेयेनेपधावति ता एवास्मे area: प्रजां प्रजनयन्ति विन्दते प्रजामापेो वा ज्राषधयेऽखत्पृहषं आप Vara श्र- सतः सदृदति तसमादाङर्यखेवं वेद यञ्च नापस्ावासतः षट्‌ - दतीति'' इति। वेदतं गभंविनागिनों। यः प्रजेात्यादने समयी $पि nat a लभते, एतं प्रजाथमाषधिदेवताः परिता बाधन्ते, अतस्तान्य WAT युक्तः। या गोगेर्भमाशिनी भवति एतस्याः Ba गभं जराषधयेाऽपि प्नन्ति, अतसतासां प्रियाया वेत श्राल- सोम तुष्टा Bawa यजमाना खायेनेर्यजमानसम्बन्धि- वीयात्‌ प्रजामृत्पादयन्ति खरोतसेव प्रयच्छन्ति, नतु चेचज- पतरिकासुताद्कं, ततेएऽसप्ररसोमेव प्रां लभते, ara qual लाकप्रसिद्या सूयन्ते, तच तावदाप एवाषधयः श्रपा- मोाषधिकारणएल्वात्‌ । पुरुषो यजमानस्येत्पद्यमानः Ga: स चात्पत्तेः WA त्युच्यते, खकार णण्डतरेताऽवस्ायामनभिय- Wala । तथा सति श्रन्रूपेण खित्वा Beye एव यज्नमामार्यं-

[का०२।प्र०१।यअ ०५] वेदारप्रकाष्े | २९५

मनभिव्यक्रशरोराकाराद्रोतसः सदभिव्यक्रश्ररोर प्रयच्छन्ति यस्मादेवं तस्मात्कारणादोदशट्न्ान्ताभिन्ञासदनभिज्ञाश्च लाक्रिका एवमाङः, श्राप एवास्मा श्रषतः सद्‌दतोति। तचा- frat च्रोषध्दिवतारृतं यथोक्तं पचरदानमभिलच्छैवं वदन्ति, safanig सेषु जलसम्पत्या सस्यनिष्यत्तिमभिल्याप एव रसतः सस्यरदितात्सेचात्छदिद्यमानव्ेन भासमानं ससं दद- mars: | यद्यभिन्ञा श्राषधीनां प॒त्रप्रदलमाङ्ः, यदि वा- ऽनमिन्ञा wat warzaats:, सवैयापि प्रशस्तमेवैाषधि विषयं wa ufaaraw uxt विधत्ते ““हेष्ो खतवश्ामालभेत म्तिकामेऽजातेा वा एष aise wa सम्‌ ठति न प्राग्ना- Me खल्‌ वा एषा war वश्चभवदिद्रमेव खेन भागधे येनापधावति ख vad afd गमयति भवव्येव' cia aa- इत्छमुत्पा्च पा दन्ध्या गाः खतवज्ना, यो त्ये चेग्याऽपि तिं म प्राग्नोति शाऽयम्‌त्पन्नोऽणनुत्पन्नसम एव, तसाद यमालभेत, एषापि सखतवन्रा प्रथममिद्धसमानं वत्छमुत्पाद्य बन्ध्याभवत्‌। exe भियायाः खतवश्चायाः प्रयोगादृद्धं TENA विधन्त Cay खला amt स्यान्तमेग््रमेवालमेतेतदाव तदिद्धिव खा- चादेवेदधियमवर्न्धे'” इति | खतवशाया aq CAAT, श्रत एवेष्धमातः ख तवशारूपेण निष्यन्तिरोवमाखायते 'साऽमन्यत Ar वै मदितेाऽपरो जनिष्यते स ददं भविग्यतोति तस्या waa यामिमाच्छिगत्छा खतवश्ामवत्तत्‌ खतवशाये wy (Fer -का० ६।प्र०९।अअ०द) Sal तथा सति खसमामलेनेन्रभियमेमं

२९९ सेनि सीवसंहिताभाष्ये। [का०२।प्०९।अ०५ |

वत्छमेग््रमेवालमेत, वन्छस्येन्दिय का य॑तवा देगा शमस्थमेवेद्धियमव- <a) विच्छिन्रसामपीयस्य पश्र विधन्त “tart पन- सतयृष्टूमालमेत य श्रा ढतीयात्‌ पुरुषात्‌ सामं न पिबेद्धि- feat वा एतस्य मामपौयायो ब्राह्मः सन्ना ठतोयात्‌ परुषात्‌ सोमं न पिबतोद्राप्री एव खेन भागधेयेनोपधावति Aaa Wail प्रयच्छत उपेन Brana नमति दति । मालितटषणेा aad wae tesa, स एव MoT लाङ्गलवहनादेर्मुकः पुनरन्यः, खा्मानमारभ्य तीयः पु- au: पितामहः पिता arg यदा सामं न पिबेयः तदा- Tava चयस्य सोमपानं विच्छिन्न, स एतं पश्ररमालमभेत। दइण्रमग्रिञ्च क्रमेण प्रशंसति “ater भवतीद्धियं 2 Tate इदङ्ियमेव सोमपोयमवरन्धे यदाग्नेयो भवत्याग्रेयो 2 त्रा णः खामेव दवतामनुखन्तनातिः इति । सामपानखेद्धिय- उद्धिरेतुल्वादिश्ियरूपतवं । पश्रएविश्रेषणं प्रशंसन्ति “ 'पुनरुयणटा भवति gaqge ta Was arate: aay’ cas प्रथमं पितामदेन सामपीथ was: qa: पित्रा पनरपि खे तत GMINA RA तदाखम्भः सब्दो सम्पद्यते, अभिच- रतः पष्ररं विधत्ते “ब्राह्मणसल्यं द.परमाखलमेताभिकचरम्‌ त्र- quufaaa सेन भागघेयेनेपधावति तस्मा एवैगमादटखति ताजगातिमाच्छंति'' इति । स ब्रह्मणस्यतिस्तस्मा एव यजमा- नायैमेवेनं वेरिणमादखति समन्ताच्छिनन्ति, तदानोमेव वेरो. मरणं प्राज्ञोति। पण्टदिश्ेषणं प्रशंसति “परो भषति

[का०२।प०२।यअ ०५] वेदार्थंप्रकाष्े। Rie

जुरपविवा एषा wait यन्तुपरः wag’ श्ति। दपर इति यत्‌ एषा Balad चर दव AAT धारा वजो WaT: aT रविः, argay wan वैरि मारणाय सम्पश्यते, शङ्गा भावेऽपि युद्धे मेष दृव सहसाचातं करोतोति aye: यप्च ओ. cand अ्टा्िलादिरूपमपवदितु स्प्समानमाकार विधन्त “ear यूपो भवति vat वे स्फ्यो वज्मेवाख्मे erin” इति। wa खचरं “स्पा युप शति स्थवाङृतियुपः " दूति । कु्रमयमप- afeq विधन्ते “शरमयं बर्दिः wuiaaa” षति, wafer दिसन्तीति अरास्तुण विशेषा येषु द्ररेषुत्पननेः काष्टेभाद्यकाः° क्रियन्ते, तेषाञ्च surat wre: agregar दिस- कल्यं । वखावयप्ैरत्यत्ति रन्यचाश्ञायते ‘cet sara वकं प्राहरत्‌ स चधा व्यभवत्‌ स्प्रसृतीयर रथसतृतीयं युपसतीयं येऽन्तः शरा Wwe ते श्रा AAA तच्छराणारः WTA” (सं ०।६का ०।२पर ०।९अ०) ई ति। तस्माश्छरमयेन afer वेरिणं feraai पालाश्रमिषरां वाधितु विधन्त “वेभोदक दथा भिनन्ेवेनं' दति । अचजब्द वाशच्याहुलादुत्यन्नो वेभीरकःस च faviw भन्तं शक्त cia हला वेरिणं भिमस्येव । wa मी्मांषा। दशमाध्यायस्य चतुर्थपादे fafa | ““समखेयं शर मयं को ओेनातास्छ बाधकं | प्रायस्य विधेराद्यो मेवं प्रतिपदोक्रितः'' +

* gata कियन्त इति ते" aye) दर्भवटोरेव प्रसिडल्वात्‌ AGS इत्सय ख्याने बाया इति समोचौनतरं afaqayfa | ` 6) « Q

ace लेत्तिरीयसंडिताभाच्ये [का०र।प्र०२।व्० ¢]

arantiz we fata wert ब्रोरीणामभिचरक्ि- wa acad बरिभवतोति qa तदिदं प्राकृतेन कुनवा सह समथीयते। कुतः, aus शरप्राचयंस्य विधानाद- बाधेऽपि तदुपपत्तेरिति पुवः oe) ‘fra ठद्धशरादिभ्वः' (पा०४।२।१४४) इति सतेख अरबरन्दाद्धिकाराया मयर्‌- प्रत्ययः प्रतिपदोाक्रः, ्रतसतं परित्यञ्य प्रचयो न ग्रहीतुं way:, किच्च प्राचुयार्थते कायान्तरं sate स्यात्‌, तसात्‌ guafear बाधकमिति राद्धान्तः eu

इति माधवोये वेद्‌ाचप्रकाशे शष्णयजःसंहिताभाये दितोय- काण्डे प्रथमप्रपाठके पञ्चमोऽनुवाकः ॥*॥

ave भरितिपुष्ठमालमेत्‌ ग्राम॑कामेा यः का- मयत पृष्ठः संमानना स्यामिति डहस्पतिमेव स्वेन भागधेयेनेापधावति स रवेन Tax समानानां करेति ग्राम्येव भवति श्एतिपुषठो भवति await Wa देवतया Wag पोष्य श्याममालंमेतान्न॑कामोा ऽन्नं वे पूषा पूषणमेव सेन भागधेयेनापधावति स waa ॥ १॥ | wa प्रयश्छत्यन्नाद्‌ रव भ॑वति श्यामे भवत्येतदा

[ शण Were? |} वे दाथप्रकाषे | REE

अन्नस्य रूपः Waal मारुत पएृञ्जिमालमभेतान्कामो ca बे मरुते मरुत रव Ga भागधेयेनोपधावति त रवास्मा अन्नं प्रयच्छन्त्यन्नाद्‌ एव भवति Gia तदा HAS रूपः सद्या रेन्द्रम॑रुखमालंमेतेन्दरिय- काम इन्द्रमेव ॥२॥

@a भागधेयेनेाप॑धावति स रवास्मिन्निण्ट्रियं SUPRA भवत्यरुखेा अ मान्‌ भवत्येतदया F- न्द्रस्य रूप aag] साविबसुपध्वस्तमालभेत सनि कामः सविता वे प्र॑सवानामीशे सवितारमेव स्वेन भागेयेनापधावति स वास्मै सनिं प्रसुवति दान- कामा HH प्रजा भवन्त्युपध्वस्तो भवति साविचोा We ॥ ३ ॥

देवतया VAR वैश्वदेवं बह रूपमालमेतान्नकामेो वैश्वदेवं वा Be विश्ानेव दवान्त्वेन भागधेयेना- पधावति त रवास्मा अन्न प्रयच्छन्त्यन्नाद Ta भवति APS भवति बहुरूपः छन्नः wey वेश्वदेवं बहुरूपमाखंभेत ग्रामकामो वैश्वदेवा F संजाता वि- श्वानेव Sareea भागधेयेनापथावति त Tae + us

2Q2

Roe तैत्तिरोयसंहिलाभाष्ये | [काणर्‌ ।प०९।अग्द्‌ J

सजातान्‌ प्रयच्छन्ति ग्राम्येव भवति बहरूपा भ- वति बद वत्या अष Wael] प्राजापत्यं तूपरमाल्ल- मेत ॒यस्यानान्नातमिव ज्यागामयंत्‌ प्राजापत्यो वे पुरुषः प्रजापतिः खल्‌ बे तस्यं वेद्‌ यस्यान॑न्नातमिव श्योगाम्यति प्रजापतिमेव aa भागधेयेनाप॑धावति स Laat तस्मात्लामौग्बुष्डति TIT भवति प्राजायत्धो Wa देवतया VY ॥

अस्मा इन्र मेवेष संजाता विश्वानेव देवान्ख्ेनं भागभेयेनोप॑धावति त खवास प्राजापत्यो fe wife Ther

इति तैत्निरीयसंडहितायां दितीयकाण्डे प्रथमप्रपा- SH AOSTA: ॥ * ॥

पष्रकामः प्रजाकाम गत्यर्थो हिलसामकः। श्रभिषारोचये तेषां पञ्चमे aa: War: श्रय षरे यामकामादीनां पश्चन्तराणि वक्रव्याजि, aaa uxt fara “areuay fafayearada यामकामेा यः कामयेत wey समानाना स्यामिति seufaaa खेन भा-

गस्येनोापधावति स एवेनं yey समानानां करेति area भवति tfai गामा मे शयात्‌ अन्येषां aaa we

[का०२।प्र०९।अ०६्‌ | वेदाचंप्रकषाशे | Rok

षृष्ठवद्परि वर्ती arfafa यः कामयेत werd पद्रः । पश्ु- fanaa प्रशंसति “fafayet भवति arewan Wa देवतया ame’ tf) THAD (का०र।प्र०८अ्र०९) AERA we fafaget दक्चिणेलयक्षलात्‌ ATAMN TSA | WHRTAG WT विधत्ते “Gray श्लाममाखमेतास्रकामेाऽन्नं व पूषा एषणमेव सखेन भागधेयेनोपधावति स एवास्मा wa प्रयच्छत्यल्नाद एव भवतिः दति । श्रन्नस्य पोाषकलयात्‌ पृषतं । पष्ट विशेषणं प्रभंखति “छामा HAMAS BAW GAY Bae’ ela | पजन्ाकाद्यलस् Bei ara | waeaATae gaat विधन्त “ated एम्िमा- खभेतान्नकामेऽनं वे मरुता मरूत एव खेन मागधेयनोापधा- वति त एवाद्मा अन्नं प्रयच्छगधल्ाद्‌ एव भवतिः* tial मर्ता चेग्यलेगाल्ञसम्पादकत्वादन्नलं। पद्रटुविशेवणं प्रशंसति “श्ञ्ि- भंवल्येतदा अलस्य Bay vay)” दति । एभिः खेत: भाख्यन्लख्य eu adi द्ियकामस्य ai विधत्ते “Beaqwarea- afguara इन्द्रमेव Sa भागसयेमोपघावति सष एवास्िन्नि- दियं दधातीद्धियाव्येव भवतिः" दति । अरुणस्य पशागंणान्तर विधन्ते “श्ररुणे भ्वूमान्‌ भवत्येतदा TKS रूपः सद्य" Tha AVA भूरण्याखलोति भ्वुमान्‌, TRS सदसा चलेन wares खरूपं, खप्रतियदोटकदानकामस्य uxt faut ““साविच- मुपध्वस्तमालमेत खनिकामः सविता वे प्रसवानामोभ्रे खवि- तारमेव खेन भागसेयेनापधावति स vata सनिं प्रसुवति दानकामा Wa प्रजा भवन्ति इति। उपध्वस्तः खद्धीणंवणः,

RoR तैत्तिसीयसंहिताभाष्टे। [का०२प्०२।द०६]

समिकामः परकर्टंकदागकामः, प्रषवानां acura, wi यजमाना, परकटकं दामं प्रसुवति मेरयति। सद्र्णव्ं प्रशंसति ““उपष्वस्सा भवति षावि देषः देवतया way” द्ति। राजद्धये साविक्रं द्ादश्कपालं gas उपध्वस्तो दविरेल्युक्षलया तसविटद वताकल्वं | waaTae wet विधन्त “वदेवं बङ्द्टपमाखलमेतान्लकामे sued वा अचं विश्वानेव रेवाग्त्छेन भागधेयेगापधावति त एवास्मा We प्रयच्छन्ध- wiz एव भवति" इति। साद्यंमनरण विखष्टा ब्व वणा यस्थासा बङरूपः। प्रविशचेषणं प्रशंसति “बह्रूपा भवति बहुरूपः way we’ इति भच्छमेाञ्यलेद्य- चाग्यभेटेनालस्य wed) wWanaa पश्चम्तरं fart “quadq बङरूपमा लमेत यामकामो वैखदेवा चे सजाता वि- भवानेव देवान्त्ेन भागसेयेनोपधावति त Waa सजातान्‌ प्रयच्छन्ति याम्येव भवतिः, टति। सजाता भ्रातरो गखुव्यादथश्च ते च बह्लसान्येन fagat देवामां सम्बन्धिनः । पष्ूएविश्नेषण्यं misfa “ब्रूया भवति बहदेवल्योा₹ We wea” इति, faaet देवानां एतत्छामिलात्‌ पथा बंङ्गदेवत्यले । श्रज्ञात- सिररोामग्रस्तस्य oat विधन्तं “प्राजापत्यं ठूपरमालभेत चरानान्ञातमिव च्योगामयेत्‌ प्राजापत्यो वै ues: प्रजापतिः खल वे तस्व वेद यस्ानाज्ञातमिव ज्योगामयति प्रजाप- तिमेव खेन भागधेयेनोपधावति स एवेनं तस्मात्‌ खामान्‌- wefa” इति विस्यष्टानि रोगविशरेषखक्षशानि न Gam,

[ATOR Tox oo] बेदार्थप्रकारे | RoR

aaqanrnrizay दशते, afecanafaa भवति। प्रजा- पतिः परुष मदजतेति अ्तलात्पुरपः प्राजापत्यः, चिकिष्छकेर- ज्ञाताऽपि रोगविशेषः प्रजापतिना ज्ञायते। wa: प्रलापति- Ua तस्नात्‌ खामादन्नातदोर्रो गानो चयति। प्रजापतिवपा- जन्यत्वेन पष्रविश्रेवणं wiefa ““ठूपरो भवति प्राजापत्यो देष देवतया away’ इति॥०॥

दति माधवीये वेदाथंप्रकागे छष्णयजुःसंहिताभाये दितौ- ARGS प्रथमप्रपाठके षष्टाऽनुवाकः॥ x ॥

वषटकारा बे गायचियं शिराऽख्छिन्स्ये रसः परापतक्तं इ स्यतिरुपार्ज्ञात्‌ सा शितिपृष्ठा वश- waar दितीयः परापतत्तं मिषावरुणावुषा्ज्ञीता सा दिरूपा वशाभवद्चस्तृतीयः पराप॑तत्तं fet देवा उपाण्ह्ञन्तसा बह रूपा वशाभवद्यश्चतुर्थः परापतत्स uferat प्राविशं ह दस्पतिंरभि। १।

areas भागायेति स yaa: समभव- चल्लाहितं पराधतत्तद्रद्र VTE सा रोद्री Te हिंसी वशाभवदार्स्यत्याः -शितिपुष्ठामालमेत ब्रह्म

Ree afadadfeanra, [का०२।प्०६।अ०७] वर्चसकामेा इरस्यति मेव Ga भागघेयेनापधावति स शवास्मिन्‌ ब्रह्मवर्चसं दधाति ब्रह्मवचस्येव भवति छन्दसां वा रष रसा यदश रसं इव खलु ॥ २।

वै ब्रह्मवर्चसं छन्दसामेव रसन रसं ब्रह्मवर्चस- weet मेचावरूणं हिंरूपामालमेत 'ठश्टिकामो में वा ्रवारुणी राचिरदहाराचाभ्यां खल्‌ F पजं- न्धा वर्षति मिचावरुणावेव Ga भागधेयेनोपधावति तावेवास्मा BEIM Wied वर्षयतम्डन्दसां वा रष रसो AEM रस इव खल्‌ वे टष्टिग्छन्द सामेव रसेन URI

रसं दष्टिमवरन्धे मेावरुणीं दिरूपामालंभेत प्रजाकामो AS वा च्रहवीरुणो रािरहाराचाभ्यां खल्‌ वे प्रजाः प्रजायन्ते मिचावरुणावेव सखेन भाग- भेयेनापंधावति तावेवास्मा अहोरात्राभ्यां प्रजां प्रज- AMPH वा रष रसा ARM रसं इव खल्‌ वे प्रजा छन्दसामेव रसेन TH प्रजामवं ॥ ४ ॥

रुन्धे बैशदेवीं बह रूपामालमेतान्नकामोा वेश्च- देवं वा अन्नं विश्वानेव देवान्त्ेन भागघेयेनापभा- वति a wae अन्नं प्रयच्छन्त्यन्नाद खव भवति

[ का०२। प ०१।अ ०७] वेदा्चप्रकाे | Ro’

बन्दसां वा रष रसे TEM रसं इव खलु वा चन्न न्द सामेव रसेन रसमन्रमवरुन्धे TSA ब रू- पामालंमेत ग्रामकामो वैश्वदेवा FY A

सजाता विश्वानेव देवान्त्खेन भागषेयेनोपधावति त रवासन सजातान्‌ प्रयच्छन्ति UTA भवति चन्द सांवा रष TAT VEN रस॑ इव खल्‌ वे सजाताग्ड- न्द॑सामेव TAA रसः सजातानव॑रन्धे बारस्यत्यमुंश्ष- वशमालभेत ATTRA इहस्यतिंमेव स्वेन भागधेयेनाप॑धावति स रवास्मिन्‌ ब्रह्मवच॑सं ॥ € ।

द्धाति बरह्मवर्चैसयेव भवति वशं वा रष चरति यद्क्षा wt nj a ab वी vi ब्रह्म- वचसमवरुन्धे रद्र राडहिणीमालभेताभिचरन्‌ र- gaa Ga भागधेयेनोपधावति तस्मा रवेनमाटंञ्च- ति ताजगार्तिमार्बति रािलो भवति रौद्री we देवतया WAS स्फ्यो युपो भवति वजे वे स्प्यो वज॑मेवासम प्रहरति शरमर्यं बर्हिः णात्येवेनं वेभी- दक इरा fread ॥ ७ ॥

अमि खलु ष्टिग्डन्द सामेव रसेन TH प्रजामव॑ वेशवदेवा वें ब्रद्यवर्चसं युप रकास्नविःशतिश्च ॥ ७।

28

Rod तेत्तिरीयसंशिताभाष्ये | (का०र।प्र०९।अ ०७]

दूति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकार्डे प्रथमप्रपा- ठकं सप्तमाऽनुवाकः ॥ * ॥

ष्ष्टकामोाऽल्ञकामै दाविद्धियार्थो सनिं तथा ।

अन्नं रामञ्च वाञ्कन्ताऽक्ञातरोागाख्चये खिताः ॥

षष्टेऽमुवाक पश्वः क्रमेणेषामदोरिताः।

श्रथ सप्तमे ब्रह्मवच॑सकामादीनां यथायोगं पञ्चन्तराहि

विधातं watfa “वषहारो वे गायजिधै गिरोाऽख्छिनिन्तखे रषः परापतन्तं इशस्यतिरपाग्टहात्‌ at fufager वच्राभव- a दितीयः परापतन्तं मिचावरुणावृपाष्डोता सा दि- रूपा वश्चाभवद्यस्ततोयः परापतन्तं विश्वे देवा उपाग्इन्त्ा THEI वशाभवद्यखतूर्थः परापतत्छ एथिवीं wfaw we स्पतिरभ्यग्टहादस््ेवायं भागायेति स yaar: सषमभवद्य- qifed परापतन्तद्रुद्र उपागात्‌ सा tet tified वज्ञाभवत्‌ इति । वेषडित्यस्य मन््स्याभिमाजिदेवता वष- द्धारः, AS च ATTA सदह विरोधा बाह्मणन्तरे प्रसिद्ध दति वैश्रब्देन audi fearsradifaqer: जलं twa निर्गत, ताभ्याम्‌भाग्यामनेकविधा AT उत्पन्नाः ताञ्च हरस्पत्यादीनां परिग्रहेण प्रियाः wat: 1 दाभ्या वणंभ्यामुपेता दिरूपा, बडभिर्र्णैरपेता बडख्ूपा, चतुर्थप्चाये wat पतितं रसं डया विने मा दिति इहदस्पतिरभ्यग्ह्ात्‌, तस्यायमभि-

[शा०२।प्र०१।यअ ०७] वेदांपारे । Boe

प्रायः, WE रसो मम भागाच भवत्वेव, TIMI व्य्थवोया षभः । awe fare “avery अितिषट्ठामा- मेत ब्रह्मवचव॑सकामा हृरस्यतिमेव खेन भागधेयेन पधावति स एवास्मिन्‌ ब्रहमवचंसं दधाति ब्रह्मवेस्येव भवति” इति । ब्रह्मव्ं सस्येहिकामन्निकपूजाङेतुलेन सारलाद्रसषादृ व्लमित्य- fai तत्ाधगन्डतां व्रां प्रभ्रंसति "न्दं वा एष रसे यद्वा रस श्व खल वे HEINE छन्दसामेव रसेन रषं ब्रद्ावण्दषमवर्न्धेः दति। aural गायचीच्छन्दारसलं व्याख्यातं, गायत्री च सामाररणेन Sasa ATA, ACU Gat BCU सारः, तेन ङन्दारसेन वशारूपे- णोदिकामुश्धिकपूजाहेततया Teed त्रह्मवचंसमवरन्धे। दि- तीयं uxt विधन्ते “मेत्रावर्णों दिरूपामाखमेत इष्िकामे at वा अश्वारुणी राजिरहारात्राभ्यां खल्‌ वे पर्जन्या वति भिजावरूण वेव सखेन भागधेयेन पधावति तावेवाख्मा अहाराजाभ्धां पर्जन्य वषंयतग्डन्दसां वा एष रसा यदन्ना रस दव खल्‌ वे टृष्टिग्डन्दसामेव रसेन रसं ठष्टिमवरन्धे” दति। fare खर्यतादकस्दीयल, श्रन्धकारेणावरणरतुला- दराजेवीरुणल्व, ट्टे द्र॑वल्वा दोषथ्यत्पाद कलेन सार वत्वा रसो- पमानं । तमेवं इतीयं ag फलान्तराय विधन्त “मेचावस्‌- शो इिरूपामाखमेत प्रजाकाम AT वा अवारण राजि- ररराजाभ्धां खल्‌ व प्रजाः प्रजायन्ते मिचावरणावेव खेन

भागसेयेनापघा वति ताबेवास्मा श्रहाराचाग्यां प्रजां प्रजनय- 2 ४ 2

Ree afactwdfernira | [कषा ग्ण |च ० |

AHCI वा एष रसा यदन्ना Ta Ta Ge a प्रजाङकन्द- सामेव रसेन रसं प्रजामवरन्धेःः दरति अाराचपरिव्यागेन यथा ठम भवति तया प्रजात्पत्तिरपि न waafa, तत- सये षिसाधमतवस्मजेात्यन्तिसाधनत्वमपि दष्टवयं। ear uxt faut “वेश्रेवीं बङरूपामालमेताखरकामेा वेश्वदेवं वा अन्नं विश्वागेव देवान्न भागधयनापधावति a एवास्मा सं प्रयश्छनधक्नाद एव भवति इन्दर्खांवा एष रसा यदन्ना रस द्व खल वा अन्नं Has रसेन रखमन्रमवर्न्धे दति । wae सर्वद वभाख्यलादे्चदेवत्व, जोवमरेतुलेन सार- ल्वाद्र ससाम्य। तमेव UE फलान्नराय विधन्ते "वेश्वदवीं ay- खूपामालमेत यामकामेा वेश्वदेवा वै सजाता विद्वानेव र- वार्त्छेन भागधेयेनोपधावति त एवास्मै सजातान्‌ प्रयच्छ- fa ग्राम्येव भवति छन्दसां वा एष रसा यदन्ना रस दवं खल वे सजाताग्छन्दसामेव रसेन Tay सजा तानवरन्पे दति । सजातानां araeiat रुत्यारौीनाश्च awa टेवतासाम्येन वैदे वत्वं खाम्युपकारितेन च श्ससादृश्ठं। चतुथे ag fa धन्ते “बा इंस्यत्य मृक्ठवज्रमालभेत ब्रह्मवचेसकामेा wrafa- मेव सेन भागधेयेन पधावति स wafer agadé दधाति जह्य वचैस्येव भवति" इति। awafatad प्रशसति ववजं वां एष चरति ager aw ट्व खलु वे ग्रह्मवचंसं वमेव ay ब्रह्मवचंसमवरन्धे” इति । sefa यत्‌ एष ai चरति भेतु- भिः स्ेवारण्छे गला पुमगल्ासामेव पृष्ठत ग्रेव्वामच्छतोति

[We RMA Wor] FATUUATT | Roe

va arawatfed, agawanfeafaaarraatey द्व खाधीनपरा्यं cq भवति। पञ्चमं पष्ररं faust “Try रोािणीमालभेताभिचरन्‌ eae खेन भागधेयेनोपधावति तस्मा -एवैनमाटृञ्चति ताजगातिंमांति रोहिणो भवति रद्ध Wat देवतया weg’ दति erga मोखयोवेा विखाहित इति सद्रस्छ faved efead अयते, अता रोदिणो रद्रदेवताका । पूवैवशादकप्राप्तमपवदितुं faut “emt यपे भवति agit वे स्फ्यो वञ्जमेवास्म प्रहरति wr- मयं बहिः इ्टणात्येवेनं adica car funda” cfa il

दति माधवोये वेदा्प्रकाथे रषायजुःसंडिताभायये fz- TARTS प्रथमप्रपाठके सप्तमाऽमवाकः॥ *॥

असावादित्यो न व्यरोचत तस्म देवाः प्रायशित्ति- मेच्छन्‌ तस्मा रताः सेरी श्वेतां वशामालभन्त तयै- वास्मिन्‌ रुचमद्धू्य ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्तसमर रता सारी wat वशामालंभेतामुमेवादित्यःः स्वेन भाग- भेयेनापभधावति a रवास्मिन्‌ ब्रह्मवर्चसं दधाति

CN Z & न~ ba’ | A ह ब्रह्मवश्वस्येव भवति TT युपा भवत्यसा ॥ ९ ॥

३९० तैत्तिरीयसंडहिताभाष्ये। [का०२।प्०१।यअ ०८]

ae वा श्रादित्यो यताऽजायत तते बिल्ब उदतिष्ठत्‌ सयेन्येव agente ब्राह्मणस्यत्यां बयुक- णोमालभेताभिचर न्‌ वारुणं दशकपालं प्रस्तानि- वैपेदरुशेनैव USS ग्रायित्वा ब्रह्मणा AIA बसु- कर्णी भ॑वत्येतद ब्रह्मणा रूपः सदी FAY युपे भवति वजा वै स्फ्यो वजमेवास्र प्रहरति शरमर्य afe: णाति ॥२॥

waa वेभोंदक cat भिनच्ेवेनं days वामन- मालंमेत यं यन्ना नापनमेदिष्णर्वै यच्चा विष्णुमेव स्वेन॑ भागधेयेनेपंधावति स एवास्मै यतत प्रयच्छल्यु- Ga यन्ना नमति वामने भवति वेष्एवे Wa द्‌व- तया AAS Ay वंडबमालमेत पशुकामरूब्टा वं aga मिथुनानां ॥ ३ ।

प्रजनयिता त्व्टारमेव स्वेन भागधेयेनोपधावति स vara पशून्‌ मिथुनान्‌ प्रजनयति प्रजा हिवा रतस्मिन्‌ पशवः प्रविष्टा अथेष पुमान्त्सन्‌ Fea: साक्षादेव प्रजां पश्र नुव॑रुन्धे मेषः शेतमालंभेत स- कामे संयत्ते समयकामेा मिषमेव स्वेन भागधेयेना- पंथावति स eae मिचेण सनरयति ॥ ४ ॥

[का०र्‌प्र०१।अ०्] वेदार्थप्रषादे। RRL

विशाला भवति व्यव साययत्येवनं प्राजापत्यं a- ष्णमालंभेत Beara प्रजापतिर्वं श्या St प्रजा- पतिमेव सखेन भागधेयेनोपधावति स एवास्मे पजन्धं वर्षयति कृष्णा भवत्येतदं Tea रूपः रूपेरव दष्ि- मवरन्धे शवला भवति विद्युतमेवास्मे जनयित्वा वर्षयत्यवाखङ्गा भवति ष्टि मेवास्मे निय॑च्ति ॥५॥

असो णाति मिथुनानां नयति यच्छति ॥ ८ y

इति तै्निरीयसंडितायां दितीयकाण्डे प्रथमप्रपा- ठकेऽष्टमाऽनुवाकः ॥ * ॥

ब्रह्मतेजः प्रजां efeadt यामं aur पमः | जद्मतेजऽभिवारश्च वाच्छतां awa: Zar: i तानेताम्‌ WE सप्तमेऽनुवाके विधाया्मे wrigad- खकामादोर्नां पश्चन्तराणि faurearer कस्यचिित्य्ार्वि- धानाय प्रस्तेति “श्रषावादित्यो म यरोचत तक्षी देवा; प्रायित्तिमेच्छन्‌ तस्मा एता सोरी wat वशामालभन्त तयैवास्मिन्‌ रुचमदधः'' टति। आदिव्यविषये बहवः प्राय- त्तयः कच्पयगादिभेदेन व्यवखापनोयाः। विधन्ते “ar ब्रह्मवचसकामः स्यात्तस्मा एता सारी Rat वशामालमे- तामृमेवादित्यर खेम भागधेयेनोपधावति स एवान्‌ ब्रह्म

ALR dfudadfemna) — [Wer Wor]

वच्चसं दधाति wyadea भवति" दति खादिरं बाधितुं faust “बेलवा युपो wager वा श्रादित्यो यताऽजायत तते fam उदतिष्ठत्‌ सयोन्येव ब्रह्ावचंसमवरून्धे” दति ओख- aa बिस्वेत्पन्तिरान्नायते श्रादिव्यवशं तपसाऽधि जाता व- नस्परतिस्तव cary fam: दति। श्रस्यायम्यंः। 3 ्रादित्य- वशं लद्छि प्रथममत्पन्नस्ादित्यस्य तपसः सुन्तापरूपास्रका- रात्‌ अधि we तव प्रियो बिल्वक जातद्ति। ततः यौ वश्नाया बेख्वे येपे सति खयंबिश्वयाः सहादरल्ात्‌ warfare, तेन चख agadaafa सयान्येव सम्पद्यते खपिचादोनां त॒ ययं वेदघ्राखायामध्ययनानष्टा नादिप्र्निसजैव qari प्रटन्तिब्रह्मवष्दसस्य षरागितं। श्रभिचरतः afgan विधत्ते “ब्राह्मणस्पत्यां बन्तृकर्णी मालभेतामि चरन्‌” इति faye- वणकणयुक्ता Tae, । तस्य पोः WEY प्रोडाश्चं विधन्त “वारणं THATS पुरस्ताल्िर्वपेदरुणेनेव wea याहयिला ब्रह्मणा Bar” दति । एतदनुष्टागेन were प्रथमं रोगम्‌- TY पखाद्रह्यणा ब्रहमएस्यतिदेवताकन कर्मणा हिनिस्ति। ब्रह्मणद्त मुखस्य Yaar ब्रह्मरूपत्वमित्यभिपरेत्य पद्ररुविशेषणं प्रशंसति “बभ्युकर्णां भवल्येतदं ayer रूपः सख्योः, दति । पवैवश्ादकप्राप्ं बाधितुं विधन्ते “स्फ्यो यपे भवति वद्धा वे wal व्जमेवासम प्ररति भ्रमय बर्हिः श्टणा- war वैभोदक ca भिमत्यवेनं cia afaerarfeatt-

यज्ञप्रा्चिकामिभनः a विधन्ते “awd वामममाखमेत a

[ का०२।प्र०१।अ ०८] बेदाथंप्रकाष्े। १९९

यश्चा नेपनमेदिष्यवै यक्षा विष्णुमेव खेन भा गघेयेने पधा- वति ख एवा यज्नं प्रयच्छल्युपेनं यक्ना नमति वामना भव्रति Swat Be देवतया awe” टति। राज्ये Pua चिकयाखं वामना qfetw@wmarcrare विष्चादेवत्यल्वं । विधन्ते “aly वडबमाखलभेत पष्ुकामस्वष्टा प sat fa- धनानां प्रजनयिता लष्टारमेव Ga भागधेयेनेपधावति ख vara Oya fauna प्रजनयति" इति। यथा मुखेषु यत्र क्षापि de. सनटद्यां सत्यां श्जश्रनिगंमनात्‌ प्राग्योाषिल्व- wat भवति, तदद शरेष्वपि कना णवयवसन्निवेश विशेषेण यस्मिन dary ये षित््वबद्भिरितरोषामश्चानां भवति, अत एव तेते ऽआास्तदा तदा तमश्मारोादन्ति, साऽयमीदूभाऽखो avg, खच लुः प्रियः। रेतसः fame aer रूपा विकरोातोति श्रु तलाख्िथनप्रजगयिटढत्वं। पश्रटुविशरेषणं miefa “प्रजा fe at एतस्िम्‌ पञ्चवः प्रविष्टा श्रथेष carey वडबः साचादेव प्रजां प्रूनवर्न्ये" दति । यदा Glaquedaar- far air खखोवबुद्या प्रजाः wag प्रविज्नन्ति तज प्रजानां WAN मामापल्योत्पन्तये Bes समोचोनमश्मानीय तजा- tiefawara प्रठत्तिः, पशूनां waar ara योाषिच्वभाग्धा ACTING | श्रय तदानीं प्रजापग्रुप्रटत्तरेष खतः पमानपि खम स्नीनामधारो Isat भवति, तदाखम्ममेन साचादेव भ्रोघ्रमेव प्रजां wy प्राप्नेति । परकोयसेनायामीदृत्र-

मेव श्रएूरतमं इनिग्यामोति खाभिनोऽये यः प्रतिन्नां कतु 28

इर तेतिरोयसंहिताभाव्ये। [काण्दाप्रर।अन्र]

मिच्छति तम्य ust faut यदा स्िकामिनः प्ररं विधन्ले “मेः अतमालमेत agra daw षमयकामे मिचमेव Qa भागसेयेने पधावति स एवेनं मित्रेण esata” ईति । एमं म्रतिश्ञावन्तं भिज कार्यलाघकेन सदकारिणा सन्नयति योजयति, uat वैरिणा मिजलमापाद्य तेम मिचजेण याज- अति । यजमानेम uu: afwa tia प्रता apa तद्‌ aafed परिमाणाधिक्यं fawn “"विश्नाला भवति व्यवसा- यथन्येवेनंः इति । एमं प्रतिश्नाकारिणं ववमाखयत्येव Gy AMY स्बका्यनिखअवन्तमेव atria wade सन्धिका- faa afuuzaada att ter faadaaates. निखय- ami करोाःत। fara “प्रानायत्यं शष्डमालमेत afeara: प्रजापतिर्वे टष्या ta प्रजापतिमेव सखेन भामधसेनोपधावति Sue पन्यं वर्षयति" दति । wegen दष्टेरपि w- त्वाच्छदीग्िटलवं | aaa सवितरि तोक्रटिवेलायामन्धका- राभाससाङ्शमस्ति तदभिप्रेत्य पष्एविश्षणं प्रभंसति “aa भवत्धतदे BU BY शूपेणोव दृष्टिमवरम्पे” दति । we- अरर काष््यप्राप्तावदराद्यधरूममपररेशविशेषेषु भओत्धविशेषशं विधन्ते “प्रबला भवति faqadara जनयिला वर्षयति" इति । सत्यस्य afeafatiiverfeqerd । awed एवा वनतश्रङ्गलं faut “sarzer भवति ठषिमेवाख्यै faawafa” इति अर्ामृखलेन ठ्षठिधारासमलं द्रटवये॥

Teton tot tee | मेदा प्रकाष्े। Rw

दति माधवोये Pervert छष्णयजःसंडिताभाये दि- MASS प्रथमप्रपाठकेऽष्टमोाऽनुवाकः ॥ # ॥

वरण सुषवाणमन्राद्यं नापानमत्स Tat वारुणीं कष्छां वशामपश्यत्तार सखायं दवताया Areva तते बै तमन्नाद्यमपानमद्यमलमन्राद्याय सन्तमन्नाद्यं नापनमेत्स रतां वारुणीं कृष्णां वशमालभत्‌ वर्ण- मेव सखेन भागयेयेनापधावत्ति स रवास्मा न्न प्रय- च्तत्यन्राद्‌ः ॥ १॥ श्व भवति कंष्णा भवति वारूणो WAT द्‌ वतया समृद्धौ मैच BATA वारुण कंष्णमपाश्वाष- PAS सन्धावन्रकामेा मेचीवा च्राषधया वारुणो

रापाऽपाश्च खल्‌ वा शच्रोषधोनाश्च रसमपजोवामा

मिचावरूणवेव खन भागधयेनापधावति तवेवास्मा

अन्नं प्रयच्छतेऽन्नाद णव भवति ॥ २॥ HUAN सन्धावालभत उभयस्यावरुडा

fanrat युपा भवति दं wa देवते eel मद .

श्रेतमाख॑मेत वारुणं HU ज्यागामयावो WHAT भ-

28 2

Rt¢ तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [आाण्श।प्र oti Woe ]

वंति मिषेशेवास्मे वदखः शमयति यद्ारुणः साक्षा- देवेन teu यदीतासुर्भवति Maas देवा 4 पुष्टं नाविन्दन्‌ ॥ ३।

तां feral soa तस्यां न सम॑राधयन्तावश्छिनाव- ब्रूतामावयोवौ रषा मेतस्यां वदभ्वमिति साश्िनैरे- वाभवद्यः पुष्टिकामः स्यात्स रताम॑शिनीं यमीं वश- मालमेताश्चिनावेव स्वेन॑ भागेयेनेाप॑धावति तावेवा- स्मिन्‌ oft धत्तः पुष्यति प्रजया पशुभिः॥ ४ ॥

श्रन्नादेऽश्नाद्‌ रव भवत्यविन्दन्‌ WY चत्वारि Wud ॥

दूति वैलिरोयसंहितायां दितीयकार्डे प्रथमप्रपा- SH नवमोऽनुवाकः ॥ * Ee

ब्रह्मतेजाऽभिचारश्चं wyatt तथा wee । समयश्च तया Be वाञ्छतां पश्वः War: & तान्‌ प्ूगष्टमेऽनुवाकं विधायाथ नवमेऽन्नाद्यकामादो- at पद्म्‌ विधिल्सृराद क्चित्पष्टं विधातुं प्रसतेति “वरणः सुषुवाणमन्लाद्यं नोपाममत्छ एतां वारुणं aut amar ता खाय देवताया आलभत तता वे तमन्नाञ्चमूपानमत्‌” tfai सुषुवाणं मामाभिषवं छतवन्तं । विधत्ते “aawaar-

[का ०२।प्०१। ०९ | वेदां प्रकारे | ३९७

दाय सन्तमन्नाद्यं trae एतां वारुणो wut वज्नामाख- भेत वरूणमेव Ga भागसेसेनेापधावति सष waren Ws प्रयच्छ त्यन्ञाद एव भवति war भवति बाणे छेषा देवतया

aA क,

aeq” इति। धनिकः gare योग्याय श्राख्यन्तपायखा- दिभज्याय wausfa संविधाढठमममामायादिना तं गभ्राप्रु यात्‌ तस्यायं VT | AKU: पञंन्यमखेन प्रकाशमाठ्त्य काष्टे सम्पाद यति। adisa agave वरूण्देवव्यलं । faqs

ह SN cB ~ ~ a aa विधन्त “Gay अतमालभत वारूणं छष्ठमपाञ्चाषचधो- नाञ्च सन्धावन्नकामा Malar ज्ाष्चयोा aevicrasary खल वा Salary रसमपजोवामे मिजावरणादेव खेन भा- गेयेन धावति तावेवास्मा WH प्रयच्छताऽन्नाद एव भवतिः tia) सज्धिशब्दं काखपरल्वेन देशपरत्रेम च दधा चकारा व्याख्यातवाम्‌। श्रपाञ्चोषधीनाच्च सन्धाविति प्राटषि wr- afarat, श्रपि चापाञ्चोषधोनाञ्च सन्धाविति warad

EIS = ह Ly ५.५९ ०, :

चयामध्य दूति TATU: । श्राषधोनामृपकारकतमेन मिज- सम्बन्धलं | सन्धो प्रयोग उभयरमेापजोवनेन प्रशस्तः । एत- देवाभिप्रेत्य सन्धिं प्रशसति “श्रपाद्चौषधोनाञ्च सन्धावालभत उभयस्छावरुद्धो' इति, ave arated विधत्ते “विश्राखा

क क AN क, = ~A ~N “~ युपो भवति इं Wa देवते avg’ इति। विविधे wre यस्यासा विश्ाखः। तदिदं इत्रकारो दभंयति "विशाखे

Q. e ~ CN ~

यूप दति agg रथ्ननायाखूद्दिन्राखं, यदापयमे शखे war- ओ aware स्यार्ताः दति दोघंरागिणि द्दिपग्रुकं कमं

as सैत्तिरीयसंहिताभाष्छे। [का०२।०१अ७०ट]

विधन्ते “मैच श्चेतमालमेत aed aa ज्या गामयावो य- खचरा भवति मिचेरीवाखे वरण शमयति यद्वाङ्णः साकरा- दवेनं aqua यरीता सुभवति Nada” दति, fast fe क्रूरं वरुं भ्रान्तं करोति स च aquaTaTar- चयति, तयाः एथगुपक्रमः। पृष्टिकामस्छर at विधातु weifa “देवा चै of नाविन्दन्‌ at भिशुनेऽपश्छन्‌ तस्यां न समर धयन्‌ तावश्िनावश्रूतामावयेवै एषा Hai वदप्वमिति साश्िनारेवाभवत्‌”” दइरति। प्रजापग्रुषष्डद्धिः पष्टिः, सा च मनुव्यमियने पश्ुमिखने च बम्भवतोत्येदं रेवा उपायमपम्बन्‌ दृषा च तस्यां wer ewe साधयितु शक्रा नन्धूवेम्‌, तदा- मोमश्िनावृतुः ्रावयारेवेषा पुष्टिः खुम्बन्धिनो, तस्(देतस्वां पष्टावावाग्यां विना मा वदध्वं सम्मरषणमेव मा कुरुतेति, तस्मात्‌ घा पष्टिरश्िनारधीनाभवत्‌। विधत्त “यः पुष्टिकामः wre एतामाशिमीं aal वश्नामालमभेताश्िनावेव खन भाग- धेयेनापधावति तावेवा। स्मन्‌ we ww: पुष्यति प्रजया पष्टुभिः'› दूति । iat गर्भं सहजात यने तयोर्मध्ये या Sl St Val ton

दति माधवीये वेद्‌ायैप्रकाश्चे कषण यजुःसंहिताभाखे दितोख- काण्डे प्रथमप्रपाठके नवमेाऽन्‌ वाकः 1.01

[जरा oD [Toy Sok o | TATU | | Rte

अश्चिनं धूखलंलाममालंमेत या SATS: सामं पिषासेदश्थिनो वै देवानामसेमपावास्तां AT पथा aan प्राप्ुतामश्चिनवेतस्यं देवता या ait WU सोमं पिपासत्यश्चिनावेव स्वेन भागधेये- नापधावति तवेवास्म सोमपीथं प्रयच्छत Way ` arate नमति awa भवति धूचिमाणमेवासा- दपडन्ति ललामः ॥ १॥ ।

भवति मखत रवास्मिन्‌ तेज दधाति वायव्यं गे- मुगमालंभेत यमज॑ध्रिवाःसमभिशसेयुरपूता वा रतं वागच्छति यमजधिवाश्समभमिशसंन्ति नेष याम्यः पशुनारण्यो BRA AIG ग्रामे ATT THT वारसमभिशरसंन्ति वायुर्व देवानां पवि वायुमेव स्वेन भागधेयेनेपधावति स खव ॥ २॥

रुनं पवयति पराची वा रतस व्युच्छन्ती ग्युष्छति तमः पाञ्मानं प्रविशति senha शस्यमाने छया नाविर्भवति सोयं बहरूपमालंमेतामुमेवादित्यर सवेन भागधेयेनोपधावति स एवास्मात्तमः पाप्मानम- पंडन्ति Maree वयच्छन्तो व्युच्छत्यप तमः पाप्मानः इते॥३२॥

३२० ` तैत्निसोयसंडिताभाष्ये। [का०।प०१।अ०१०]

ललामः स रव षट्‌ चत्वारि शच्च ॥ १० ॥ दति वैत्तिरीयसंडितायां दितोयकार्डे प्रथमप्रपा- SH दशमोऽनुवाकः ॥ * ॥

अश्राशमनमाजश्च Ase aT MITA | पष्टिकामश्च मवमे एतेषां awa: war: | अरय दशमेऽनुवाक मेमित्तिकाः ear विधातव्याः। aa दुत्राह्मणस्य सो मपानेच्छां निमिश्लीरृल्य प्रं विधत्ते ““श्राथिनं धूवललाममालभेत St दुत्रह्मणः मामं पिपासेदश्छिनेा 32 देवानामसोमपावासां at पञ्चा सोमपीथं प्राप्ुतामश्चिनावे- तस्य देवता या etrye: सामं पिपासत्यञ्धिनावेव सखेन भाग- धेयेनोापश्वावति ताकेवाख्मे सोमपीथं प्रयच्छत Stay सोमपोये नमति यद्धे भवति धूनिमाणमेवास्माद्परुन्ति ललाम भवति मुखत एवासन्‌ तेजो दधाति" इति । मलिनत्य wae, ललाटे Wee लाञ्किताऽवश्षटे wt yaad: ष्रुरश्चिनोाः faa: 1 दुब्राहमणए्लकचणं Furey ary ‘aq वेदश्च वेदी च विच्छिद्येत जिपरुषं। सधे दश्री नाम चदेव ` दषलोपतिः' दसि । पूवक्रपुनरुकष्टे पे ‘ar ब्राह्मणः सन्नाद- तीयात्‌" (ङ ° का०२।प्र ०९।अ०५।॥) COMA दुन्नाह्मण्ण नाधिकारो WA तु सोमपाने अद्धाखुलेने rad ala दुनरा- ्मणोाऽभिक्रियते। श्राख्िनयदन्राद्यफे (संग्का०६।्०४।अ०९८।)

[काण्श्‌।प्र०द।अ०१०] वेदाप्रकाश्चे। RRL

‘at देवा Haga at CA मनुय भिषजः इतयु areqaafcatgaay traned नाखि पादश्च fed fax: प्रतिसन्धाय aa तुष्टेभ्या Taha: ओामग्र्ं waaat | तदपि तजेवाश्ातं ‘at बरिष्यवमानेन पवयिला anaraa- माभ्रिनमग्टङम्‌? इति we समागग्रीललादुत्राह्जकषस रमं faurarcfaar रेवता। पशधूखतयव्णेन दोप्रन्मश्यशच्णं धूविमाकं माखिन्यमस्मादपदन्ि। ward tre श्रसिकाडतं एव eR wyateaad तेजा fart भिथ्यापवादं निमिन्तोरत्ध safe fart “वायव्यं गेोम्टगमाखभेत यमजश्जिवासमभिश्र्सेयुरपूता वा ud वाररच्छति यम- afwavuafaavefer नेष area: atte यद्गेष्गा भेवेष Wa गारण्ठे sanfwarvenfunefer वाय्वे Z- वानां fad वायुमेव सखेन भागषेयेनापधावति ख war पवथति इति। गोभिः aire चरितुं गताहृषभार कस्धाञ्चिग्यृग्या मुत्पन्नो aan, उभयखकचणदश्रना त्थान निशेयं । कचित्प्दषो ange ग हतवान्‌ तथापि weer age यं पुरषं जना ब्रह्मरत्यपवदेयः तस्यायं पष्टः, WITS एरुषस् ब्रह्महत्याप्रयुक्ती भरका नास्ति तथ्यपूता वाग्ड wad निम्दाङूपा वाक्‌ भद्धितेजंमैः क्रियमाणा arsraat तामेव निन्दां निभिन्तोकृव्येष विहिते वगः vet arate न भवति ्हग्यामत्पमलात्‌, मापि मुख्य श्रारष्छः ठषभादु-

waa | अभिग्जखख्य पामे नाडि वाश qua: सड aT

RRR तेलतिरीयसंड्िताम्ये। [का०द।प्०९।अ ०१०]

व्यवहाराभावात्‌, नापि वानप्रष्वादिवदरष्छे यामवासिलात्‌। देवानां मध्ये वायाः पवितं दव्यश्टद्भिरेतुलादवगम्बते। aw याश्ञवश्येन सयते, ^“रथ्याकदं मताचानि श्यष्टान्यग्धश्ववा यसेः | माङ्ताकेख पष्यन्ति पक्ठोटकचितानि चः" ॥ दति ।

अगषटितेऽणसिन्‌ पञ्चा निन्दां केचिक्षाकिका ग परित्य- छग्तीति Gute निन्दन्‌ गाम ते तथाणसावभिन्चैः चिद Bawa एव । सोमथागमध्ये whaaware qararfa- ura निमिच्लोरुत्य afer विधते "पराची वा ug wea) व्युच्छति तमः wwe पम्रविश्नति warfar we- माने gar गाविर्भवति are WEVA SAAT HAA खेन भागसयेनापधावति स एवास्माक्तमः पापमानमपडन्ति WATTS TE BRM तमः पाप्मान Ka” इति । अद्मिरहाता गदपतिः ख राजेव्यादिकं षदससद्याकाभिच्छ- ग्भिश्पेतं wearhet, तथातिराजयागे राजिपर्यायनामकेषु wag पटितेषु °पञ्चादुषःकाखात्‌ प्राम्ेलायामारग्ये। त- fay wa wuart सति aa उदिला मेवाच्चावरणमन्त- Qu यदाविभवेत्‌ तदा नायं पष्एरपेकितः। wa ware तदान माविभवेत्‌ uae यजमानायेयं राजिः गच्छन्तो प्रभातं WTI सतो म सम्यक्‌ प्राप्रोति, fey पराचो ze पराकूुखी तङ्िश्लपरक्रा सतो प्रभातं प्राप्नाति,

, * पञादुषःकाखवेलायाभितवि te |

[का०श्‌।प्र०१।अ०११] वेदार्थंप्रकाशे | RRR

तलदागोमयं यजमानः vawfaeg तमः सखर्ग॑विरोाधिनं awry प्रविशति, agra प्रः, खच बङङूपः चित्र वषः, प्रतोचो सष्मखो तस्िन्नमुरक्ेत्य्थंः, तेन aga तमः UAT ATE io ॥

दति areal वेदा्प्रकाञरे छृष्णयजुःसंहितामास्े दितोय- काण्डे प्रथमप्रपाठक दत्रमोाऽनुवाकः॥ #॥

इन्द्रं बो विश्रतस्यरीन्द्रं नरा मरता ae वा fear यावः शमं भरेषिन्द्र सुहवं: इवामहेऽर्हामच॑र Tad Sai अनं। Bin मिषं वरुणः सातये wi द्यावाषएटधिवी मरुतः खस्तये | ममनु नः परिज्मा व- सषा ममतु वाता sat षण्लान्‌। शिशोतमिन्रा- पर्वता युवं नस्तन्ना विशे वरिवस्यन्तु Sa: | भ्रिया बो नाम।॥१॥।

हवे त्राशां। आ यत्तृपन्मरतेा वावशनाः। ि- यसे कं भानुभिः afafafar ते रश्मिभिस्त wafer:

सुखादयः। ते वाशीमन्त इशे mica विद्रे -

प्रियस्य मारुतस्य wre) अभिः प्रथमो वसुभिनी अव्यात्‌ सोमे रुद्रेभिरभिरंश्षत त्नौ । इन्द्रौ TE

274

३२७ तेंत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [कार२प्र०१।अ ०९९]

fader रंशात्वादित्यैना zee: axfiiergs सं ना देवो वसुभिरभिः सं ॥ २।॥

सोम॑स्तनूभीं रुद्वियाभिः। समिन्द्रो मरुद्धिये्ि- यैः wafer वरुणा अजिन्निपत्‌। यथादित्या वसुभिः सम्बभवर्मरद्धीं रुद्राः समजानताभि । खवा चिशामन्रहृणीयमाना विश्वे देवाः समनसो भव- न्तु। कुचा चिद्यस्य सद्टतै रखा नरे नृषदने | अर - न्तिद्यमिन्धते serrata जन्तवः। सं यदिषो व- नामे VX WHT ATTA | उत युगस्य वसः ॥ en

चतस्य रस्मिमाद॑दे। यत्ता देवानां प्रत्येति स॒न्ब- मादित्यासा भवता BEI: | सा बेऽवाचीं मुमति- टत्धादर्हाशि्या बरिवाभिलतरासत्‌ । शुचिरपः water अद॑ब्ध Weta Gada: सुवोरः। न- fac प्रक्यम्तिता न etre चादित्यानां भव॑ति प्र MAT | धारयन्त ज्रादिलव्यास जगत्या देवा विश्वस्य सुषनस्य गापाः। दीध्ये रक्षमाखाः॥ ४ ॥

असयमृतावानञ्चयमाना छलानि । तिल भूमी ` शारवल्‌ चोः रत a TE वृता पिदये अन्तरे षां ।

[का०२।प्र०९।अ ०११] बेदाप्रकादे। ६२५

ऋतेनादित्या afe a महित्वं तद्‌ येमन्धङ्ख मिष चारं arg सविया wa च्रादित्यान्याचिषामहे। सुमृडोका€ अभिष्टये । न दक्चिखा विचिकिते न wen न प्राचीनमादित्या नोत पञ्चा wren चिदसवो भीया चित्‌ aye

qa अभयं ज्यातिरश्यां । श्रादित्यानाम- qa AAA सघ्ोमहि शर्मणा शन्तमेन । WATT श्वे शरदितित्वे त्रासं इमं यतं दधतु ओष॑मााः। इमं मे वरुण श्रुधी इवंमथा Wasa! त्वामवस्यरा- चके । तत्वा यामि ब्रह्मणा वन्दमानस्तदाश्णस्ते यज माना इविभिंः। अहेडमानो वरुणेह Tua मान आयुः प्रमाषीः॥ €

नामाग्निः सर शव॑सा रक्षमाणा धीया बिदेकान्र- पथ्दा शच ॥ ११ ॥

वायर्् प्रजापतिस्ता वरणं देवासुरा रघसावादि- त्यो दशषभामिन्दर aT AeA ae ऽसो Ut वरुखमाश्चिनमिन्रं वों AT रकाद्‌श ॥ rere

बायब्धमाग्रेयीं रृष्ण्रोवीमसावादित्यो वा WAT

इशत तेति सीयसंहिताभष्ये। [का०श्‌।प्र०१।य०१९]

रााणिं वषट्कारः प्रजनयिता हषे तुराणां पष्ब- षष्टिः ॥ ६५ ॥ इति तेत्तिरीयसंहितायां दितीयकार्डे प्रथमग्रपा- ठक रकाद शेऽनुवाकः ॥ > ॥ ॥ * ॥ प्रथमप्रपाटकः WAM ॥ * ॥

रो ब्रद्य्याभिन्रापा च ख्या विभा ववर्जनं |

fafaviiaa twa पश्वः समदीरिताः॥ तैरेतेदं्भिरमवाकेः काम्बपन्नवः समापिताः। wat दथेऽगुवाकं erafeargr saa. तस्िंखच arafeare पूरवेदाइताल्तोमारोद्रचरोरूङधे दिशविष्का काचिदिष्टिरेव- araraa “"रैद्मकादश्रकपालं निर्वपेश्मादत सप्रकपाखं यामकाम TKBI मरत खेन भागधेयेनोपधावति त एवास्मै सजातान्‌ प्रयच्छन्ति य्राम्येव भवति" (सं ° ATRIA RI Wert) ति । प्रते सदप्रय॒ज्यमामयोारपि Tar: परोडाभ्रयोरेकसि- सेवाधिश्रयणं । इष्ट तु तद्वाधितुं विधत्ते “areata tx- मसिञ्रयति areca मारतं पापवस्यसस्य fava” (सं ° का०२। noe) इति। पापेन awe वसुमन्तर पापवस्यसं पाधाधिक्या- पेतमिल्यर्थः | मर्तामुयदेवत्वात्तदीयं दविः पापवस्यसं, श. स्य तद्धूविषेा विभागेनावधारणाथे निन्नाग्मावधिश्रयणं। लजत्यकपालस्श््यां प्रशंसति “सप्तकपालो मारुता भवति सप्त गणा त मर्ता AVA Lara सजातागवरङन्धे', (yee) दति)

[काण्श्‌प्र०९।वअ ०१९] बेदार्थप्रकाशच | RRS

tee Garearar: सप्रष्डयाकाः मरत एका गणः, तथा- faurg गणाः सप्तसश्लाकाः, aut खविःप्रदरामेन गणन: बङविध्गणरूपान्‌ °भाटमिच्रष्टत्यादोगददश्न्धे। प्रता सामि- धेनीखष्गग वचनात्‌ प्रागेव दविरासाद मं, तद पवदितुं fawt “अनूच्यमान ्रासादयति विश्रमेवास्मा अरनुवत्मानं करोति” (भ्र०२) इति। wa खचकारः “शेद्मासादयति सानिधे- TITAS मारुतं" इति । यजमानस्यानुकरूखं वतमं वर्तनं wat विशः सेयमगुवत्मा । अ्रनयारुभये दविषो याज्यानुवा- कपानां पुवकाष्ड एव समान्नातानां म्रतोकान्युदादरति ‘ge या विश्चतस्परीष्धं नरो मरता we a दिवा या awa” इति। प्रथमया षष्टप्रपाठकस्ाग्धानुवकं पठितं, दितीययग्पं तु पञ्चमप्रपाठकस्टाग्यागुवाके, ATE ata TEU: | उक्रामेवद्िं फलान्नराय विधते ““एतामेव fade: कामयेत way च fat च समदं दध्याभिद्येर्रस्यावद्यन ग्रूयादिच्धायामुब्रुदीत्याज्राव्य Faraqar यजेति मारुतखा- वद्यम्‌ ग्रुयारद्योाऽनु्ररोत्याख्रावय wafes यजेति ख एवै- भ्या भागधेये समदं दधाति faayurorfaefa”’ (भ्र०२) इति। मदेम ae वर्तत इति समदः कणरः, TIM प्रजा- arg परस्परं aay कुर्यामिति कामयितुरियमिष्टिः। अ्- स्यामिष्टावयं aadfdte: । प्रहटतावाप्रयस्यावदामकाछे पुरोा- ऽमुवा क्याप्रषमुक्का तद्‌ाभ्रावणादूडंमाप्नेययाच्धाया एव प्िषं

* म्नाटव्यादोनिति ae |

RRC तेत्तिरीयसंडिताभायये। [का०२।प्र०१।अ.९१]

वदेत्‌, न त॒ देवतान्तरयच्छायाः। दइ लन्यविषयोऽन्‌- वाक्याभ्रैषः, श्वन्यविषयश्च याज्याप्रेष दति fame: | एवश्च UR: CKACA: खखभागे RAY हतवान्‌ भवति, तदौोय- कहानसारेण राजा विश्रु विद्रश्डाणाः विषे परस्पर feat कुवाणास्िष्ठन्ति। कलखहसमाधागकामसख तामेवेष्टि faut ““एतामेव faate: कामयेत कण्येरलन्निति यथारेबत- मवदाय यथारेवतं यजेद्धागभेयेनेवैभान यथायचं कचययतिः mw एव" (Wok) Cf AMT परस्परकलररडिता wau: 1 Unfaxata: खसखभागभाजिनः कश्ययति, तथा afa राणा विश्न wm एव कशहरहिताः चखिग्धा भव- WA! रत्याः कचखरतत्छमाधानार्थष्याः पवाद इता एवं धाश्छानवाक्याः। Ket विधत्ते “रएेदमेकादब्रकपाखं नि- व॑पद्धरेवं दादश्कपालं ग्रामकाम caewga विश्वार्ख देवा- aan मा गसेयेमो पधावति त VaR सजाताग प्रषच्छन्ति uaa भवति" (wok) एति प्रहता विदय खहावदानं atfa: श्रच्रतु तद्धिधन्ते ““शेद्रस्यावदाय tyeqarad- दथेद्रसपरिष्टादिद्धियेषेवासा उभयतः सजातान्‌ परि- गाति” (भर०२) tia दिदंविषोऽवद्चतोति अतलारेकेकस्व हविषा दिरिंरवदागं weandai, तथा waw षशरद्रमव- दाय ततो Sued fecada पुरण्युपरि्टारे श्र मेवदयेत्‌ । एवं कति यजमाना सजातान्‌ यामनिवासिनः सवीनुभयोः पाश्चयारिखियवाम्ययक्नाम्‌ करोति। अथ <feurfaiw

[ ऋा०२।प्र०१।अ०१९] पेदा्थप्रकारे | BRE

fare ““उपाधाग्यपूरवयं वासो <feor सजातानामुपरिन्ये" (भ्र०श) इति। वस््रस्याभयपाश्चान्योङ्पानीयं wrote रष्ृद्धनमुपाधाय्यं तच्च पुरवंमेवो पागयनकाशे* वन्तं याति प्राभना- तीति vad, उपाधाय्यं ade य्न वाखखि तदु पाधाय्पुवैयं | अत॒ खव चकारः “ङउपाधाय्यपुवयं वासो दकिषा चिचरा- म्तमित्धयैः' । argue वाससो दानं सजा तानामुपदिल्ये यज- मागखेवाये सन्पद्यते। warfaer पुरोाऽनुवाक्यामाड “भरे- fay सुहव वा मद्ेऽश्डामु चः, gad ga जनं । अश्न fat वर्णः सातये भगं ावाएटथिवी मरतः ae’ दति। wxaenigcatg भरेषु भियमाणेषु सम्पाद्यमागेषु खविःषु वामर श्राङयामः, किमथे सातये रेबेभ्यो इवि- दानाय, BBA यजमानस्य ओयसे qi कोदुज्रभिश्धः yea सुखेगाहातं WH, अहामृचं पापाकोचयितारं, सुरतं बे- wi fea करोतीति gaa तं gad, fa दिवि भवं, जनं जनयितारं ठष्टिद्ारेख सस्रा यत्पादकं। We पृवाधसयेख्ध विष- यलादु-कराधंसेतरबज्देवविषयला्च शविर्दयस्ेकेव प्रोाऽम्‌- वाक्या | तजेव याच्यामाड “Haw गः परिज्छा वसद ममक वाता अपां erent भिभ्रो तमिद पवता यवं veer विषे वरिवद्छन्तु देवाः" इति । परितः सवता जेममं wed य- साग्रः सोऽयं परिञ्ा, ष च tana ममनु दर्षयतु, arava wat गमयिता ae: सचनो ममनु, वाता AT

* पुर्वमेव दागक्राल इति ae | ZU

RRS तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [कषा०२।प०२।््‌ ०९९]

way, श्रां eres ada: पर्जन्यदेवा ने AAW! पवंत- शब्देन केलासादिपर्वतवासिरेवविज्जैषो हिमवान्‌ वाभिभीयते, शआशखमेधिकेषु unfafay हिमवता दस्तोति देवलश्रवशात्‌। हे इन्द्रापवेतेा eat गाऽस्नान्‌ जितं arged, पापबङला- wage पापच्तथस्तभूकरणं, तत्‌ तेन दविःप्रदानेन विग देवा नोऽसनाभ्‌ वरिवद्यनु परि चयासमवे छंपयावखाकयन्त्‌ | wet faut “"एञ्िये दुग्धे Daya चरं निवपेशमङद्ो urea: via ष पयसा भरूता जाताः एसि frayat भारताः खल धै देवतया बजाता मर्त एव सखेन भागषेषे- ने पधाषति त एवारे सजाताग्‌ अयच्छन्ति ग्राम्येव भवतिः (Wok) इति। via: Bat गोः, ताद्ष्ा गेमरूतां परिथङ्गगां चोात्पज्निप्रसिद्धिः भाखाकरोया्ैवारे xaati एञिये fraga tary पयण जाता इृत्यमुवतते। एकोादरलात्‌ भि- agat भरद वत्यलं । fare “प्रियवती याच्वानुवाक्ये भक्तः पिषमेवेन ट सभागाभां करोति feat परोऽनुवाष्या भव- ति fear एवावरन्धे Wat याज्या चतुव्यद एव Wy wag” (प्र ०२) fa प्रियश्रष्दाऽचल्ि यथास्ते चा प्रिय- wat ते चादाशरिखेते। तक्योगाद्यजमानगद्य समानानां ag भरियलं । तयाकच्विंद्यमानं arent दिपदलं चतु- चटरलश्च मभयत्राद्या WATT च प्रभ्रस्यते। तव पुरोाऽन्‌- wreat fererare “परियावो aa Ba BUST | WT aa द्रपक्ररुता वावशानाः इति। हदे मरतः तुराणां दविः-

[का०२।प०९।अ ०११] बेदायप्रकाश् | RRL

खोकार प्रति acarerat वा awa प्रिया नाम frarfe नामानि area आङ्याभि, चत्‌ aerqe पत्‌ द्धि षाव- राणाः कामयमानाः ख तस््नादाहचाभि । ava yaar याब्थामाडइ “श्रियसे कं भागुभिः efefatee ते रक्िभिख wafa: सुखादयः, ते वाशोोमन्त दञ्चिणा ज्रभीरवोा विद्र frre aay wre.” इति। ते मरतः परो बात्रूषाः सन्तः कं सुखं भिये प्रारिथिरा्रयितुं भागुभिभाषठकः गश्िभिः witiefa: सिताः efafafet ae car निं सभ्यक्‌ सेकुमिच्छन्ति, ते मरत wala: वाच्छापुरोऽमुवाश्ा- क्पाभिकंम्िः स्तुताः सन्तः सुखादयः Kaw wh: कदि- nam: भदितवन्तः, aaa मरता वाग्नोमन्लः sareafaa- जओआषर्ट्पवङ्विधन्रब्टवन्तः, tiwe: aera प्रतिं मतिमः न्तः, ्रभोरषः wataa निभ्यन्नवेन विन्नकारिम्धऽसुरम्भ भयर हिताः, fraw मारूतस् ura: मरतां afr यत्‌ fat धानं तत fag waa: | cat दिधातुं खानि "देवासुराः यन्ता wea a gat जियो fafrwr wea asaraa ब्येघ्यायातिष्टमानाखतु्धौ wanraafadgfa: arar aria सरुद्धिग्स्ण आदित्यैः, ख oe: म्रजापति- मषाक्षावनत्तमेतया खञ्ज्रान्याऽयाजखद्‌ प्रये वसुमते पुरोडान्र- ` महाकषालं निरव्रपत्‌ सोमाय रुद्रवते चर्मिग्राय मरूलते परोडाग्रमेक्रादशफपालं कंरणायादरित्यवते WE तता वा CX

रेक ्यैषयायाभिसमजानत" (प्रग्र) fa Tat असुराख्च 22 |

RRR तेत्तिरीयसंडिताभष्ये। [कारश्‌।प्र१।ख०९१९]

चदा यद्धा्थमद्यताः तदानौोमहमेव set भविव्यामि गेतर ad परस्परं व्येषट्यमगङ्गोङ्वीणा देवाः परस्पर प्रिय- रहिताः aa: सेनां चतुधा विभ्य विविधं यथा भवति तथा ग्रक्नान्तवन्तः, तजर वसुभिः सहिताऽ्िरेकः सहः । Tx: सहितः सामा feta: an: मर्द्धिः सहित रद्धरतीयः ay: । wifea: afar वरुण्यतु्यंः सहः तदानोमिद्धः प्रजापतिमपसे्य तदुपरेजरेन सङ्कज्ञानोनाभिकामिषटिं रत- वाम्‌, तत ऊद्धंमिदिसामथादपगतमत्छरा देवा च्येषठवा्थै- fax सम्यगन्यगु ज्ञातवन्तः | सम्यक्‌ ज्नायतेऽग्यनु ज्ञायते Tag अधो ` सञ्न्ञागो । तागूगन्ना्ेवादल्वेन सञ्क्ञान्या अरगनि- aerate कस्छचिप्माधान्यं fea खकायंसिद्धिभभिप्रत्य aq ared जडः, दह लिष्िप्रसादादिष्धस प्राधान्यं, एत- चोभयं कलर्पमेदादयगमेदादा द्रष्टव्यं । विधन्ते “a: बमार्गै- faar विप्रियः स्ान्तमेतया esa याजयेदग्रये वसुमते परोाडाप्रमष्टाकपालं fraterara रुद्रवते चरभिन्राय मर्- त्ते पुरोडाशमेकादभ्रकपालं वरणायादित्यवते wfaxa- वेनं wa sega समाना अभिसश्चामते वशिष्ठः समानानां भवति” (wee) इति waa शतं खामिनममेव सन्तमेनं यजमानं Bea खम्यगम्यमजागन्ति । तताऽवं बमानानां वसिष्ठा वासथिदरतमः पालके भवति। aw प्रोाऽनृवाक्या- are “श्मिः प्रथमो agfaatr अव्यात्‌ शमा रद्रोभिरभि- रखतु WAT! we मरद्धिष्ंतुधा रणालादिरयेभा वरणः

[का०्९्‌प्र०१।ख७०११] वेदायेप्रकाश् | RRR

avfautg” tfai वसुभिः ufeasfa: प्रयमसषहाधिपति- नाऽख्मानवतु। we: सहितः सामः waar खयमेव प्रीति- एरःसरमभिर्तु। मरद्धिः सहित ce: WAM ANTS वितमोगधारिणाऽख्माम्‌ करोातु। आदित्यैः खडिता वरुणे माऽस्मान्‌ dfaurg संशितव्रतान्‌ सम्यगमुष्टितब्रतान्‌. करोतु | तत्रैव याच्यामाह “सं नेदेव वसुभिरभ्निः सं Mae इद्ियाभिः। समिग्दो मर्ड्धियंञ्ियेः समादिष्यीनाण वर्णा अजिश्चिपत्‌"” शति वसुभिः षडिताऽप्रिदेवा गेऽस्मान्‌ सम- जिञ्चिपत्‌ सभ्यगमुष्ठानं ज्ञापयतु। रद्र सम्बसिनौभिस्तन्‌भिः afea: सामः समजिश्िपत्‌। यश्नयेमेमंरद्धिः afea cx: खमजिञ्जिपत्‌ । wifea: दिता वरुणः समजिज्िपत्‌। aaa विकश्पितामन्ां याज्यामाह “यथादित्या वसुभिः खम्ब्डव्‌- HURT Wat: खमजानताभि। एवा च्णामन्नदणोयमाना विशवे देवाः समनसा भवन्तु” इति । army सहः चतुष्टय मध्यवर्तिषु देवेषु चथा वरुणसमीपवर्तिम श्रादित्या अ्िस- मीपवतिंभिवंसुभिः ware: सङ्गताः प्रीतियुक्रा was, यथा चेन्रसमीपवरतिंभिम॑रद्धिः सह सामसमोपवतिना रद्रा श्रभिखमजानत व्येषये wera: जीणि नामान्या- इवनोथगाशंपत्यदक्षिणाग्निरूपाणि व्यवादमकव्यवा दमसर- रशोङूपाणि वा ward: शेऽभ्भिः fara, रे चिणामन्‌ एवा एवमेव यथा दद्रादयस्सथा fag देवा श्रन्येऽपि र्द्रा दिसमोपवतिंना देवाः स्वं श्रदणोयमामाः वेरिभिरनप-

३९४ तेत्तिरोयसंह्िताभाष्ये। [का०२।प्र०२।अ०९१९]

हियमाणविग्धतयः समनसः परसरं खमानमनस्का भवन्त्‌। aqua waft वोंषि तथापि शदप्रदानेन परोाऽनवा- STI भेदो मास्ति, तथा याश्याचा अपि, यथा पुव चाम- कामं प्रति विडितयेोरेखधवेशदेवहविषाः सद्प्रदानात्परोाऽन्‌- वाक्यादिमेदा गाकि। waa खितः परोऽनवाक्छामाह ““कुजाचिश्यस्व सम्डतरा रष्वा गरो मुषदने। शरन्तञ्िखमि- wa सश्चनयन्ति जन्तवः" इति। यसू खिष्टलदवद्छ सन्डतेा सङ्गती सत्यां नृषदने मनुखस्वाने ureter कुजाखद्धज gute गरो aver Ter Taarufusia, fay खं favacaantmfaa मन्लविशरेषेः THT एव तदोयाङ्त्यर्च- {मन्धते afe प्रष्वलयन्ति प्रश्धादख्य च जम्भा यजमानाः सच्छनखन्ति समोचोनं फशमत्पादयन्ति, age: खि ea प्रसोदलिति fe.) ततेव चाव्यामार “खं चदि वनाम स व्या मानुषां | उत wae शवस "तस्स र्श्सिमाददे'” इति। यच््मात्‌ कारणादिष दव्वमाखान्य- कानि संवनामरे खिष्टटेवप्रलादेन सम्बग्भजामः, कान्‌- grat यजमानानां war शामयोाग्यानि gate eaar- मरे । safe च द्यस्य धगस्छ श्रवो वलस्य wae Vee च cia र्िवत्मकाश्ममत्कवे अददे GRA: | वक्षात्का- रण्टदेवममदोतारं सिष्टदेवं भजाम दरति शेषः द्षव न्तरं विन्ते ““श्रादिद्येभ्या qaaqat faadgfaata आ दित्यावा एतं दै प्रतिनदन्ते यलं ग्लै सन्‌ तिन प्रत्ना

[काण्२।प्र०र।यअ०११९] वेदार्चप्रक्षाग्रे | BEY

ARAN

व्धारित्यागेव yaaa: खेन भा गघेयेनापधावति त एवेनं ग्रति avatar waa” (सं°का०२। प्र०२।अ०९) इति | यदोययोाया- व्या पुरोऽनुवाक्ये भुंवच्छब्दः अयते ते एत आदित्या मुवदन्तः। खद्यपि परोऽमुवाक्यायां भवता ave दृति भवतेव्ययं अब्दः पठितः, यद्यपि च areqrat मवति प्रष्ठोताविति म- वतीत्येष wee: पठितः न तु भुवच्छष्टः wrafe तथापि वक्शविकारमभिप्रेव्य yatq Tawa एवमन्यत्रापि वायवे जियुर्षत urea waa पयित carer विशेषणेवाश्या- मवाख्यागताः wear: Gat इति Tei ते च याच्यादि- गताः Weal: तस्सप्महताचितफलस्त Wear:, अतोऽत्रापि ग्डतिरू चक सुवच्छबष्द वन्नः cam भवति, तथा खति yam: Waar दातसग्डतिमन्त इत्ययोाऽपि Nad । तच ITS aaarare “यज्ञा देवानां प्रत्येति सुख्रमादिव्याशे भवता गटडयक्तः। श्रा वेाऽवाषी समति्वदृल्यारर्दाञिद्या वरिवेा- विक्रासत्‌'' इति । we wat देवानां सन्नं सुखं प्रतिएति गच्छति प्रवर्तते । हे ्रआदित्थास canary गडयन्तः सु- खयन्ता भवत तिष्ठत awa सुमतिरनुग्रदबुद्धिरवाचोनेष्व- WIE प्रत्ता खतो आवदृत्यात्‌ wadal, या सुमतिर- हात्‌ श्रस्मदीवपापादष्यावतेते पापं विनाश्रयतोदयर्थः। सा सुमतिवेरिवाविन्तराऽसत्‌ अतिन्रयेन परिचयाभिन्ना भ- बतु । तत्रेव याश्यामाह '“्दुचिरपः gaaer way उप- @fa दद्धवषाः सुवीरः afad प्रग्धन्तिता म दूराद्य

are तेति सीयसंहिताभाष्ये। [का०२।प्०९।ख ०११]

श्रादिव्यानां भवति प्रणोतेः' tii wa यजमानः sof: सन्‌ अरपोऽमुष्टोयमानं कमं उपरेति समोपे प्राप्नाति, KrewT ऽयं यवसा: शोभनं यवसं au तेनापलकितमनलादिभोाग्यं ae सोऽयं खयवसाः, अदः केरपि भरचभिरतिरक्छतः। दद्धं QI वय wader टद्धदयाः चिरजीवील्य्थैः । भोभना वीराः पचा Wary यस्यासा सुवीरः, च ईदृशो यजमानः अआरिल्या्ा प्रणोता प्रणयने कमंशि भवति nada तं यज- मानं waa: अन्तितः समोपे गकि: प्रन्ति म विनान्रयन्ति दू- रादपिन घ्रन्ति, गकिःशब्दा मिषेधवाचो | cet fart “arfeanal घारयदद्वखरं निवेपेदपरद्धा वापरुध्यमानो वा- दित्यावा ्रपरोद्धार ्रादित्या ज्रवगमयितार आ्रादिदल्यागेव धारयदतः खेन भागसेयेनापधावति a war विजि दाभ्र- व्यनपद्ष्या भवतिः (woe) दति। धारयच्छब्दा यदोययोा- याञ्यामुवाक्ययावेतते त दमे धारयदम्तः Blas wae धारयतं खमा tfa तस्य we पर्यवसितार्थः, या राजा पुवं खराद्रादैरिणा निःसारितः शोऽपरद्धः, यस्लिदानीं निःखार्यते साऽधपरष्यमागः, तयोरन्वतर खेयमिष्टिः। श्रपरो- द्धारः wd निःसखारयितारः, अवगमयितारः ददानो निःसारयि- तमुद्यताः, अथवा पुनः WUE प्रापयितारः, विरि खरा गतप्रजा्यां दाप्रति धारयन्ति स्यापयन्ोत्ययंः। तताऽयं वैरि- भिरपरोद्धुमश्नव्या भवति | तच पुरोऽमुवाक्यामा₹ . “धारयन्त जआदित्याशे saa देवा विशस yare ara: रीघा-

[का ०२।०६।यअ ०९१] बेदार्च॑प्रकाशे। Yt)

fadt wearer जसु्य॑म्टतावानश्ययमाना writ” eff j एतं श्रादित्धा sacfiad कुवज्लिति arate: । tea: धारयन्तः श्रपरद्धं यजमानं खरे खोपयंनौः, जगतस wet जगदनग्रशोतुं तच तंच favfin, यंदा जगद्भारत त्य चान्वयः, खाः खिताः, रेवाः rem, fered भव- भस्य tro: पालयितारः, जगद्धारयितुं दीर्ष्॑ता धी- dat पे दीभासियः। seq: प्राणाः ते बस्य af शाऽयं ्यजमाभाऽसुरः we feafat क्मासुये, चदा रालसव- wear राजाऽसुरः तं भिवारणायोपयुक्रमिदं कमौरखुर- वदिति Woe, तद्रचमाणाः, wa wa खरारे जमा शापयामे carga तथ॒क्तां खतावानः, धानि चयमाना अपरो दधुैरिो रारिश्चसभ्पारेनेन बह्ृन्यणानि घन्पादयन्तः । wa याञ्यामाड “तिश्च wate My इत युम्‌ चीणि war विदथे अन्तरोषां। तेना दिव्धा महि t afest तदर्यमन्‌ au fay चार्‌? ofa ₹े श्र्थमन वरुण भिज एतेः fafatrafacrefe- ताः सर्वेऽपि दादधादिल्धावे awa तकादिलं मारकं चार्‌ रमणणीयं महि aecfuag । कयं माहाक्यमधिकं तदुर्ेते, frat rat. खंगेमर्त्वपाताखंरूपाः धारयम्‌ धा- रितवन्तः, wie च चन्‌ ot खर्यचन्द्रवद्धिगताम्‌ प्रकाशर धारित॑वंन्तः + तच warfare प्रकाशस्य धारयं

दष्टं Gane एव अलमयेन चग्रमण्डलेन व्यवहिताः 2x

३९८ तेसिसीयसंडि ताभाष्ये। [का०२।प्०१।अ ०१९]

Maan शअरभिग्धताष्णस्पभ्रा च्यात्छ्लारूपणावभासन्त एति केषाच्चिच्छतं, एतरेवाभिपरेलय saa ‘oye: ख्यरश्िचिद्रमा गन्धर्वः दति । अरग्निदीभेरादित्यसम्नन्धञ्च स्पष्टमेव श्रयते ‘suai वावादित्यमभ्निरनसमारोति' दति । तस्मात्‌ प्रकाश्न- जयधारयिटलं ani faget यजमानानां विद्ये यज्ञे यानि wife ततान्यन्ःखितानि मनेवाक्नायकमंनिष्पाद्यानि ar निल्यनेमित्तिककाम्बरूपाणि वा तानि earfa waa पालचि- व्याम इत्येता दृशेन सत्यवचनेन धारितवन्तः। श्र पूवंमप- aga wife विश्षाङ्गापदे्ः। अपरुध्यमानस्य तु Ware aisfe तच कञ्चिकन््मुत्पाद्य fafraR “श्रदितेऽनुमन्य- सखेत्यपरध्यमानोऽस पदमाददोतेयं वा wfefafcaaare राञ्यमनु मन्यते" (Hee) Cf रे अदिते wa लवं अनुम- WE UNM मामनुमन्यखेत्येतं मन्तमुश्वारयन्‌ तच्छ wat: पदाङ्तिश्धरज श्राददौोत। दवं प्रथिव्येवादितिश्रब्द- ATH, VATA WAAAY राज्यमङ्ोकरोाति। मन्ता नर मत्पाद्च व्याचष्टे “खत्याभ्रौरित्याड सत्या मेवाभिषं yea” (प्रण) टति। श्रार्रीरस्मदपेशितं फलं सत्यमस्ति शेषः 1 अन्यं मन््मुत्पाद्च व्याचष्टे “CE मम CATE प्रजा एवा समनसः करोति" (vee) टति। इह मदीये wena प्रजानां ममेऽनुकूलं भवलिति भ्रेषः। पनरपि मन््ान्तर- मत्पाद्च व्याचष्टे “sata मर्तः सुदामव एना विश्पति- माभ्यम्‌र राजानमित्याद aed वे fae wet विश्षति-

4

[का०२।प्०१।अ ०११९] बेदाथेप्रकाशे। ` ३६८

fadaay wee समर्धयति" (प्रद) दति हे सुदानवः BE राद्प्रवे्रदातारा मरता युयं एना विश्यतिना एतेन विरा- धिना राष्रपतिना सह योद्धमम्‌, वीरसिंडवमाणं सञ्िहीरष- माणमपरुष्यमानं राजानं अभिमृखोरु्योपप्रेत समोपे ग- छत । अख्िग्मग्ते विश्यतिमेति यदुक्रं तत्र या faz प्रजा खा मरूतामधीनवा ग्मारूती, तस्या faw: पतिः च्येष्ठाऽपरोद्धा, तेन saea विष्यतिमा सह यो ुमिन्येवं WVHA व्याख्यातस्य WI ATW | UTS ब्राह्मणव्याल्यातमन्् पाठे सति प्रजया Sia चेनं यजमानं aag करोाति। एतेषां watet -विगियोागमापस्तम्बो द्यति “इविष्कृता वाचं fa- खव्योापप्रेत मर्तः सुदानव दति यजमानमग्येति सल्यान्नो- रिति यजमानस्योन्तरे वाससि waged *निवपतोह मन catia शेषं निवपति' दति । aa कञचचित्रयोगविशषं क्रमेण विधन्त “यः परस्ताद्राम्यवादरो AHA गहाद्रीदीगाहर- Say ष्णा ख faery nar: qaarfea चरं नि- व॑पेदादिल्या बे देवतया विद्धिश्नमेवावगच्छति'' (प्रर) श्ति। aaa fed याम्यं axes वदतीति प्राम्यवादी। ` ख दिविधः अन्तरो बशिरङ्गख, तच बहिरङ्गः सभायामेव वदति, satya षभायां विसजितायां परसादन्तःपरे गला गढ हितं रहसि वदति, तरू ग्टदाद्रोहीनादरेत्‌ । faze वाच्यायाः प्रजाया आदित्यदेवताकलात्‌ ्रादिव्यचरणा विश-

~~~

= * निनयतीति We | ox 2

१४९ तेत्तिरीवसंश्हिताभाग्ये। [wees sexy)

aa aratfa fanart दिविधतण्डुलानां wa दरक्रेरादि- meg विधाय शष्णेवारुण वरं विधन्ते “wanare विडवनव्र- WAX राहमित्याङचं WAT: GH वारुणं चदं निवेपेदाङघयं वै रा्मुभे एव fawg रां चावगच्छति" (vee) इति, अख यजमामस्यादित्यषङ्षा यद्यपि प्रला प्राप्ता भवतित चापि रां भमिविरशेषस्लावता न प्राष्त द्व्यभिन्ना खाङ्धः, अतङद्माप्रये वाङ्णं निर्वपेत्‌, यथा प्रजाया चारित्य देवताः तदद््‌ाइख् वर्णा रेता aawargar aqua Wa | याऽचमपर्ष्यमानस्तख अपरद वद्त्कमं fafed a frm safe CSTR एव चाव्यामुवाश्ये। चकु यः प्ररखा- दित्यादिना इविद्धंवप्रयागङ्पं कमाग्तर विदितं तच शदक्छ- wan: परोाऽमुवाक्यामाह “are etary अब WAT wifeatat gaviary ऋजिष्ठये' इति । वर्यं यजमाना अलिष्टये रेवताभिमस्थेव aaiafefequ uifemra प्रतिं अवे घा डवा महे Tee प्रा्गरासरे। कोदृत्ानादित्यान्‌ येषां पूबंमके aren प्रपञ्चितं ary तानेव खजिश्रास्‌ लजिथव- WANA Gavin सुष्टु खुद्धयिद्स्‌। ata चाज्यामाड “a द लिष्ठा fafefad 4 ear a atdaarfea गात पञ्चा) पाक्या feqear War fequistar अभयं safatai” दति। हे वसवा वासयितार आदिद्या बेरिणशापरध्यमानोऽदं बेनापरोधेन व्यासूढचित्तः खन्‌ किमपि न विङ्िकिते विश षेए न जानामि, ददं दर्चिएमिदं सव्यमिदं प्राचोनमिदं

[काण्षापर६।क०११] वेदाथ | Ret

प्रतो खोगसिति कम्नपि fade भानुभवामि। कद्व पाक्या चित्‌ पाक्य ta wher चित्‌ धोयं इव, पृते पतो न भवतिं इतः परं पाकं Tae: पाकः, अपरिपक्षधोनाख card:, पुव Witt न भवति इतः पर धीरं नेतव्यः धीरः, -कातरो बाख इत्यर्यः, अश्मानोतः awl: खकोखां fad प्रापितः ward व्योति: अनभयरदितं विवेकज्ञानं अश्वां प्राक्नुवां। awa faafamraat याश्छान्नाडह शज्रारदिल्यानामवषा मृतनेन aWafe ज्रमदा wear, ware अदितिलेतराष ca ay दधतु wrearer:” इति । यजमाना aw ज्रादिद्या्नं waft गूतनेन दृदानीं सन्यादितेनावखा रशे युक्ताः ज्मा शन्तमेन सत्रापद्रवरदितलारतिशान्तेन सुखेन सरो- अहि ant waafe, wife भवन्तः श्रवागाक्छे WH- Qa निरपराधिल्वे अदितिते क्वरेवा खण्डितले निनिन्त- wa सति ओषमाणा श्रस्मदीर्थां स्ति wwe, तुरा WUANU CH wy दधतु धारयन्त॒ । छष्णत्रोहिचरो परोाऽजुवाक्यामाइ “KH मे ALG अधो CAAT च ATs | त्वासवस्यरा चकं” इति । ₹े aye मे मदीयं wanes शधि HQ, अला च WUE सुखच। अदं Was: पाख- ae: त्वां आचके आ समन्ताच्छन्दयामि प्रा्थयामि। तच्चैव आज्घामाह “AMT यामि ABUT वन्दमागस्तदान्रासे यज- सामो इविर्भिः। WETATAT AAT ब ध्यङ्धर्समाम श्रायः प्रमोषीः" दति | तत्‌ A रकणाय ब्रह्मणा WRG वन्दमानः

१४२ तेत्तिसीयसं डि ताभाष्ये। [का०२।प्र०९।यअ०१९]

at utfa at sraifa श्रयं यजमानो इविर्भिराराध az- लशणमाश्रासते, Y वरुण अररेडमानः क्राधरहितः ce Rafe मेधि जरसादिश्चापनां aya, हे sens प्रश्यतस्ठते नाऽख्ाक- मायमो प्रमोषः म्ना विनाश्रय। अरपरुध्यमानस्य विभो राद्ख च प्राप्रये faxfaar काचिदिष्टिरुक्रा, केनकित्मतिबन्धविशने- षे यदि हतायामपीष्टो तत्मरार्चिः प्रतिबध्येत तदा्नों विशेषं faut "यदि नावगच्छेदिममहमादिद्येभ्यो भागं निर्वषा- wrawizaa विशाऽवगन्तारिति भिवंपेदादिल्या Uae भाग- we प्रखन्ता विश्रमवगमयन्ति" (प्र०३) इति । इममित्यारि- निवापमन्त्ाऽचेवोत्पा द्यते । अं यजमानः अमश्नादरिणः च्र- म॒व्याखदीयप्रजाबाञ्चानोयद्मं शत्रौदिरूपं इविभागं ्रादि- ar जिर्वपाभि। किमयं अवगन्ताः अखादोयां प्रजां रा wane, wie मन्तरेण निर्वापे सति आ्रादित्याः खयमेव तं भागमपेखमाणा एनं यजमानं खकोथां fad प्रापयन्ति। प्रतिबन्धाधिक्ये सति तावताणप्रा्नी ware विशेषं विधन्त “यदि नावगच्छेद्‌ अत्याख्मयुखाम्‌ सप्त मध्यमेषायामृपडन्या- दिदमहमादित्यान्‌ बभ्राग्यामुभ्रादमब्थे विश्नाऽवगन्तरिल्या- feat wat बद्धवीरा विन्नमवगमयन्तिः इति। ददमि- व्यादि बन्धनमन्लः, ्रमृद्मादरिणः सका्रादमुया मदीयाया fam: अवगन्ताः प्राप्ये यजमानोऽहमादित्याजिदं awifa द्दमिति शस्तेन प्रदशंनं। अनेन ममग्छेणाश्त्यजन्यान स्न

* प्रजारूपमिति fe |

[ऋा०२।प्र०१।अ ०९११९] वदायप्रकाद्रे। ३०३

wer viata: waza मथ्यमायामीषा्यां कोखप्ररेपेण बध्रीयात्‌। तथा उति श्रादिल्याः खयमेव बद्धवीराः सन्तः खकोयान्‌ ख्व्याक्मो चयितुमेनं यजमामं fat प्रापयन्ति । ततेाऽपि प्रबखतर प्रतिबन्धक सति vata fad विधन्त “afe ना वगच्छदेतमेवादिद्यं चरं निवंपेदिष्रेऽपि मयूखान्‌ खल दोर नपरध्यमेवाव गच्छति" इति । पूव मध्यमायामीषार्या wea: कोलिताः ददानोमिष्पेऽपि शङ्कुबन्धनं fare: | तेषां west पूवेवहुचविशेषं विधत्ते “arg भवन्ति मरतां वा एतदरोाजे यदश्चत्थ area विशमवगच्छति cia) शरश्त्यस्य मरुदोाअस्व म्थवादान्तरे द्रष्टवयं। wert vai विधन्ते “an भवन्ति सप्तगणा वे मरुता wee एव fawaa- गच्छति दूति । एतेषु खवेव्वपि प्रयोगेषु Gare एव या- व्यानु वाक्ये TVS Il wa विनियो गसङ्गहः |

tzu faxfas aga वेति area i

भरेषु वश्वद वेने frat Raya चरो ।

शरद्निव्ुमदादीनाञ्चतुणां हि खमूरक॥

यया विकख्यिता याच्या कुच खिष्टष्टता दयं |

यज्ञो yaaa चरौ धारयन्‌ धारयदति॥

व्याच जयं इरुक्तचरो शमं छृष्ण चरो तथा |

एकादगेऽमुवाकेऽशिखखन्ला द्ाविंजरतिमताः ॥

३६९ तेिरीयसंश्िताभाण्छे। [कारश्‌।प्,९।अ ०१९]

वेदाय warts तमा हादे निवारयम्‌ । पमार देथादिधातीर्थमरेशख्रः ॥ इति माधवीये वेदार्थप्रकार्चे शष्ययजःखंडितामाये दितीय- काण्डे प्रथमप्रपाठके एकादशोऽनवाकः ॥ ° ॥

दति ओरोमद्राजापिराजपरमेश्वरतरेदिकमागंप्रवतंकश्रीवोर- बुकवन्धपाखसाव्राज्यधुरन्धरेण *खायनाचार्येण विरचिते माध- वीये वेदाथंप्रकाश्चमामकतेन्िरोययजुःसंडिताभाये दितीय- काण्डे प्रथमः प्रपाठकः GIT: ॥ * ॥

ॐ aga ॥

* माधवाचार्ययेति वेर |

wa तैत्तिरोयसंहिताभाष्ये

दितोयकाण्ड दवितीयप्रपाठकः। RI हरिः ॐ । प्रजापतिः प्रजा WMA ताः WET इन्दराप्री STITT इताः सेाऽचायत्‌ प्रजापतिरिन््राभ्री वे मे प्रजा *अपा- धुश्चतामिति स रतमन्द्राप्रमेकादशकपालमपश्यत्‌ तं निरवपत्‌ तावम प्रजाः प्रासाधयतामिन्द्राप्री वा तस्यं प्रजामपगृहता Ase प्रजाये सन्‌ प्रजां न विन्दत रेन्दराप्रमेकादशकपालं निर्वपेत्‌ प्रजाकाम CRT NR I खव स्वेन भागधेयेनेापधावति Maa प्रजां प्र- साधयते विन्दते प्रजामैनद्राप्रमेकादश्कयालं नि- वेपेत्स्यधमानः AF वा सजातेषु Farm ख सेनं भागधेयेनापधावति ताभ्यामवेन्द्ियं वीयं yaaa aR वि पाञ्मना yaa जयतेऽप वा रतस्मादिन्दरियं

# प्रजापाघकच्ततामिति पाठान्तर |

Red तेत्तिरीयसंहिताभाय्ये। [कार२प्र०२।अ ०९]

वोर्थ' कामति यः संङ्गाममुंपप्रया्यनद्राप्रमेकादश्क- पालं निः॥ २॥

वपेत्सङ्गाममुंपप्रयास्यचिन््राप्री रव खेन भाग- धेयेनोपंधावति तावेवास्मितिन्दियं वीयं धत्तः we- न्दियें वोर्येशोपप्रयाति जयति ax संङ्गामं विवा रष इद्दियें Tweet यः संङ्गामं अय॑त्ेनरा- मेकादशकपालं निवेपेत्सङ्गामं जित्ेनद्राप्री खव aa भागधेयेनेापधावति तावेवास्मिन्जिन्द्रियं वीये ws

त्ता नेन्दरियेसं वीर्य ष्यष्यतेऽप वा रतस्मादि- fxd वीयं क्रामति य रति अनतामेन्दराम्रमेकादश- कपालं fatto शव खेन भागषे- येनापधावति तावेवाक्मिबिन्दरियं वीये धः सङद्दरि- ay faq जनतामेति पोष्णं चरुमनु निवपेत्पुषा वा इद्दरियस्यं वीर्स्मानुप्रदाता prea ॥ ४॥ `

सखेन भागधेयेनेपधावति स Vara दख्दियं वी- यमन्‌ प्रयच्छति aaa चरं निर्धपेल्नमतामागल्येयं वे awe पतिरस्यामेव प्रतिंतिष्ठत्येन्द्रा प्रमेकादश- कपालमुपरि ्टाच्रिवेपेदस्यामेव प्रतिष्ठायेन्द्रियं वी यमपरि ्टादात्मन्धन्ते ॥ ५।

[का०२।प०२।चअ ०२] TATU | ३89

प्रजाकाम LRM उपप्रयात्यैनद्राप्रमेकादशकपालं faafa पषण मेवेका न चत्वारि\शत्च ॥ १ ॥ इति तैत्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे दितीय- प्रपाठके प्रथमाऽनुवाकः ॥ * ॥

Bay पथिकृते पुराडाश्मष्टाकपालं निवपेदया द्‌ शेपुलंमासयाजी सन्नमावास्यां वा पोर्बमासीं वति- पादयेत्यथो वा रषेोऽध्य्पयेनेति ये दशपृशमास- याजी सन्नमावास्यां वा ada वातिपादय- त्यभिमेव ufaaax स्वेन भागपेयेनापभावति स रवेनमप॑थात्‌ पन्धामपिं नयत्यनञान्‌ दधिंणा वही ` WI VSAl WAT व्रतपतये ॥ ९ ॥ 7

पुरोडाश्चमष्टाकपालं farty च्राहिताभिः wa- ब्रत्यमिव चरेदभ्रिमेव व्रतपति खेम भागधयेनाप- धावति स वेनं वृतमालम्भयति व्रत्या भवत्यम्मये TAIN पुराडामष्टाकपाखं निर्वपेयः Tafa स-

* रतदटितोयकादछगतानामाद्यकादशानुवाकानां पुबपुवप्रपाठका- ज्रसानेषु समो चोगतया यास्थातत्वाद च पुनस्ते CIF ATA | 2 ¥ 2

Rec तेतिसीयसंडहिताभष्ये। [का०्र्‌।प्र,२.यअ०२]

चेरख्नभ्रिमेव रश्षादणः सेनं भागधेयेनेप॑धावति स रवास्माद्रक्षारस्यपंहन्ति मिभितायां निर्भपेत्‌ ॥ २१

fafwerarx fe cenxfa प्रेरते सम्प्रेशोन्येवै- नानि इन्ति परिंथिते याजयेद्रशसामनन्ववच्वाराय THT याश्यानुवाक्छै भवते रक्षसा स्तत्था अग्नये WAN पुराडाशमष्टाकपासं नि्ैपेदभिचरन्रेषा वा अस्य घोरा तनुयद्रद्रस्तस्मा रवेनमाटंखति ताजगा- तिमाच्छैत्यम्रये सुरभिमते पुराडाशमष्टाकपालं नि- STU MAT वा पुरुषाः ॥ ₹ ॥

वै प्रमीयेरन्‌ यो वा विभीयादेषा वा we मेष- श्या तनुर्यत्सुरभिमती Aa मेषजं करोति सुर- ` भिमते भवति पूलोगन्धस्याप॑डत्या snd क्षाम॑वते पुरोडाश्मष्टाकपालं निवेपेत्सङ्गामे संयत्ते भागधेये नवेन शमयित्वा परानमि निर्दिशति यमवरेषां वि- ष्यन्ति जोवति सयंपरेषां प्रस मींयते जयंति तश संङ्गामं॥ ४।

अभि वा रष रतानुं्ति येषां पूवीपरा ware: प्रमोयन्ते पुरुषाहतिश्चस्य प्रियतमाग्रये छ्ामवते पुरा-

डाशमष्टाकपालं निवचेद्धागधेयेनवेन£ शमयति नेषां

[ऋा०२।प्र०२।अ .इ] वेदाथप्रकाश्रा। Ree

पुरायुषोऽपरः प्रमींयतेऽभि वा रष रतस्य TET च्यति यस्य गृहान्‌ दरत्यम्रये क्षाम॑वते पुराडाश्म- कपालं निर्वपेद्भागधेयेनेवेन< शमयति नास्याप॑रं गृहान्‌ ददति ॥५॥

वुतप॑तये निशितायां निर्वपेत्‌ पुरुषाः सङ्गामं न सत्वारिं च ॥ २।

इति वैल्तिरीयसंडितायां fedtaares feats प्रपाठके दितीयोाऽनुवाकः ॥ * ॥

्रम्रये कामाय पुराडाश्मष्टाकपाशं निवेशय कामो नापनमेंद्भिमेव कामः खेन भागधेयेनेाप- भावति स waa कामेन समंर्धय्युपैनं कामे मम- aaa यविष्ठाय पुराडाशमष्टाकपालं निवपेत्‌ स्यध- मानः Be वा सजातेषु वाभिमेव यविष्ठः स्वनं भा- गधेयेनेप॑धावति तेनैवेद्दियं Aa साद्‌ व्यस्य Wg

युवते वि पाप्मना Wasa अयतेऽग्रये यविष्ठाय पुराडाश॑मष्टाकपालं निर्वपेद्भिचर्यमाणोऽभ्रिमेव य- विच स्वेन भागधेयेनापधावति स एवास्माद्रक्षासि यवयति नेनमभिचरन्स्तशुतेऽम्मय Bae पुरा-

Lode |

Rie Afedtrefwarara | [का०२।प्०२। अ ०९]

डाश्मष्टाकपालं निर्धपे्यः कामयेत सर्वमायुरिया- मित्यभिमेवायुष्मन्त स्वेन भागधेयेभाप॑धावति स TAHA ॥ २॥

आयुंदंधाति सव॑मायुरेत्यप्रय जातवेदसे पुराडा- शमष्टाकपालं निवेपेदरुतिकामेऽभिमेव जातवेदसः स्वेन भागधेयेनेाप॑धावति स waa भूतिं गमयति भ- व॑त्येवाग्रये THA पुरोडाश्मष्टाकपालं निर्वपेदुक्षा- मेऽभरिमेव रुक्छन्त खेन भागधेयेनोपधावति स रुवास्मिन्‌ रुचं दधाति trea vated तेजस्ते पुरा- डां UB

अष्टाकपालं निर्वपेत्ेजस्कामेऽप्रिमेव तेज॑खन्तर स्वेन॑ भागधेयेनोपधावति स रवास्मिन्‌ तेज दभाति तेजस्व्येव भ॑वत्यग्रये साहन्त्याय पुरोडाभ॑मष्टाकपाखं निर्वैपेत्सीक्षमाशोऽभ्रिमेव die स्वेन भागधेये- नोपधावति तेनैव संहते UX सोते ॥ ४ ॥

साठ ब्यस्याक्िन्‌ तेजस्ते पुरोडाश्मष्टा Fase ven _ इति वैत्निरीयसंहितायां दितोयकाण्डे दितीय- प्रपाठके द तियोाऽनुवाकः ॥ ० ॥ `

[का०२।प्र०२।यअ ०8] TTI | Rut

अप्रयेऽन्रवते पुरोडाशंमष्टाकपालं निर्वपेद्यः का- मयेताच्॑ वान्स्यामित्यभि मेवा वन्त स्वेन भागधे- येनापधावति स रवैनमल्ंवन्तं करोत्धन्नवानेव भव- त्यम्रयेऽब्रादाय पुरोाडाश्मष्टाकपालं निवपेचयः काम- येतान्नादः स्यामित्यम्रिमेवान्नादर खेन भागधयना- पधावति स खवनमन्नाद करत्यन्नादः ॥ १॥

रुव भ॑वत्यम्नयेऽ्र॑ पतये पुरोाडाश्मष्टाकपालं निव- Te: कामयेताक्पतिः स्वामित्यभरिमेवान्रपतिःः स्वेन भागषेयेनोपधावति स रवेनमन्नपतिं करोत्यन्नपति- रेव waa पव॑मानाय पुरोडाशमष्टाकपालं नि- बेपेद्म्रये पावकायाप्रये TIT ज्यागामयावी यद्‌- wa पव॑मानाय निर्वपति प्राखमेवास्िन्‌ तेन दधाति AEA ॥ २॥

पावकाय वाचमेवास्मिन्‌ तेन दधाति Tena w- चय श्रायुरवास्मिन, तेनं दधात्युत यदीतासुभवति जीवल्येवेतामेव नि्वपेचचकषुष्कामा यदग्नये पवमानाय निवपति पूखमेवास्मिन्‌ aa दधाति यदग्नये पाव- काय वाचमेवास्मिन्‌ तेन॑ दभाति AHA शुचये च- arate तेन दधाति ॥ ३ ।

# i ~~

१५२ लेत्तिरीयसंहिताभाष्टे। [का०२।प्र०२। ख ०९४]

उत यद्यन्धा भव॑ति प्रेव wand पुचवते पुरा- डाशमष्टाकपालं निषैपेदिन्द्राय yfea पुरेाडाशमे- कादशकपालं प्रजाकामेोऽभि रोवासम प्रजां प्रजनयति वृामिन्द्रः प्रयच्छत्यप्नये रसवतेऽजश्चीर we fag पेयः कामयेत रसवान्त्यामित्यभ्निमेव र संवन्तः स्वेन भागधेयेनोपधावति स रवेन रस॑वन्तं कराति ॥ ४।

रसंवानेव भवत्यजष्षोर भवत्याग्नेयी वा खषा य- SM WANT रसमवरुन्धेऽग्ये वसुमते पुरोाडाश- मष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेत वसुमान्स्यामित्यप्नि- मेव वसुमन्त स्वेन भागधेयेनोपधावति स रवेनं वसुमन्तं कराति वस्ुमानेव भ॑वत्यद्मये वाजरते पुरो- डाशमष्टाकपालं FATT HTS संय॑त्ते वाजं ॥ ५।

वा रष सिसीर्षति यः संङ्गामं जिगी षत्यभिः wy वे देवानां arenas वाजरूतःः स्वेन भागधेये- नेप॑धावति धाव॑ति वाजः इन्ति वृषं जयति तः VHT Haar च्रभ्रिरिव न प्रतिषे भवत्यम्म येऽभरिवते पुरोा- डाश्मष्टाकपालं निर्वपे्यस्याप्रावभिमभ्युरेयुनिदिं भागो वा रतयेरन्याऽनिरदिं्टभागेोऽन्यस्ो सम्भ- वन्तो यजमानं ॥ € ।

[का०२।प्र०२।य् ० | वेदा्चंप्रकाद्े | RU

अमि सम्भवतः स ईशर आर्तिमाताय॑द्‌प्रयेऽभि-

aa निर्वपति भागधय नवेन शमयति नार्तिमार्च्छति "

यजमानेोऽप्रये ज्यातिष्ते पुराडाशंम्टाकपालं नि- वपे यस्याभिरुबताऽहं तेऽप्रिहाच उदायेदपर आ SHAS CANTATA न कायें यद्धागधेयमभि ye weaa किमपरोऽभ्युत्‌ ॥ ७ |

हियेतेति तान्येवावक्षाखानि सन्निधाय मन्येदितिः | प्रथमं अत्ते aft: खायोनेरपि जातवेदाः स गाय- । fer जिष्टुभा जगत्या Saat wal व॑हतु प्रजान- fafa दन्देाभिरोवेन area: प्रजनयत्येष वावसे ऽभिरित्याहर्श्यातिरूवा sre परापतितमिति यदभ्रये च्योतिष्मते निर्वपति यदेवास्य श्यातिः परंापतितं त- देवावरुन्धे ॥ ८ ॥

करोत्यकादो दधाति यदुम शुच॑ये watt तेन॑ दधाति करेति वाजं यज॑माममुदेवास्य षद्‌ च॑ ॥ ॥ ४ ॥

इति तेत्तिरीयसंहितायां दितीयकाख्डे दितीय- प्रपाठक चतु्ीऽनुवाकः॥ * ॥

RUS तेत्तिरौयसंडिताभाच्ये । —- [Wen eR Toy |

वेश्वानरं दाद्‌ श्कपालं निवपेदा रशं we दधिक्रा- BU चरुमंभिशस्यमाना TEMA SISTA भव॑ति संवत्सरा वा अभिरवैश्वानरः संवत्सरेरोवेन स्वदयत्यप पापं वशर इते वारुणेनेवेनं वरुणपाश- गुवति दधिक्राव्णा पुनाति हिरं ण्यं दध्िंणा पविचं वै हिरं ण्यं पुनात्येवेनमाचमस्यान्नं भवत्येतामेव नि- TAMARA: संवत्सरः ॥ १॥

वा रतस्याशन्ता योनिं प्रजायै wat निर्दहति Tt प्रजाये सन्‌ प्रजां न विन्दते यदै श्रानरेा दा- SHAUN भवति संवत्सरा वा ्भिर्वश्वानरः संव- त्सरमेव भागधेयेन शमयति Vise शन्तः ATTA:

५.

AD ie

प्रजां प्रजनयति वारोनैवैनं वरूणपाशान्मुष्वति द्‌- धिक्राव्छा पुनाति हिरण्यं दक्छिणा पविचं वे हिरण्यं प॒नाल्येवेनं ॥ २ |

विन्दते प्रजां वैश्वानरं दादशकपारं निवपेत्पुचे जाते यदष्टाकपालो भवति Masada ब्रह्म वच॑सेन पुनाति यन्नव॑कपालस्विहतेवासिन्‌ तेजा दधाति य- हशकपाला विराजेवासिं नन्नार्यं दधाति यदेकादश-

+ दधिक्रावुसे renter पुस्तके पाठः| दथिक्राव्छे इति कचित्‌ पदपाठः।

[शा ०२।प्र०२। ०५ | वेदा्थ॑श्रकारे | २५५

कपालस्तिषटमेवास्मिन्िन्दरियं दधाति यदादंश्कपाले waaay पश्चन्‌ दधाति यस्मिन्‌ जात रता- fafe निर्वपति पतः ॥ ३ ॥

रव तेंजस्व्यंन्नाद्‌ इन्द्रियावी पश्मान्‌ भवत्यव वा रुष सुवगालोकाच्छिद्यते ये दरशपूश॑मासयाजी स- न्रमावास्यां वा पाणमासीं वातिपादयति aaa fe लोकाय दशपुरंमासाविज्येतें वैश्वानरं दादश- कपालं निवेपेदमावास्ां वा पौर्णमासीं वातिपाद्य संवत्सरा वा च्रभ्िर्व्ानरः संवत्सरमेव प्रींात्यये संवत्सरमेवास्मा उपदधाति सुवर्गस्य VHA सम॑ ॥ ॥ 8 ॥

WA दवता रशवान्वारभ्य Far लाकमति वीरा वा रष दवानां याऽग्रिमुदासयते न वा रतस्य ब्रा- हणा ऋतायवः पुरानमषछन्नाग्मयमष्टाकपालं निर्व- .. पेदेश्वानरं दादशकपालमभ्निसुदासयिष्यन्‌ यदष्टा- कपाला भवत्यष्टाक्षरा ATA गायचाऽभ्रियावान- aaa ज्रातिश्यं करेत्यथा यथा जन यतऽवसं कराति तादक्‌ WY |

र्व ॒तद्वादंशकपाले वश्वानर wala दादश 222

aud तेत्तिरोयसंहिताभाष्ये। [arexsgonsaog]

मासाः संवत्सरः संवत्सरः VY वा अग्रेयीनिः खा- aaa योनिं गमयत्याद्यमस्यातरं भवति वैश्वानरं दा- दशकपालं निर्धपेन्ारुत सप्तकपालं ग्रामकाम च्राहवनीयें वैश्चानरमभिश्रयति गारपत्ये मारुतं षा- पवस्यसस्य fala दाद॑शकपालोा वेशरानरा भवति दादश मासः संवत्सरः संवत्सरेणेवास्मै सजाता areata मारुते भवति ॥ € ।

मरुता वे देवानां विशे देवविशेनेवास्म मनुष्य - विशमव॑रुन्धे TARAS भवति सप्त गणा बै मरुता गणश VATS सजातानव॑रन्धेऽनच्यमान श्चासादयति विशमेवास्मा Baas करेति ॥ ७॥।

प्रजाकामः संवत्सरः पमात्येवेनं पतः समश्च ताह- सारता WAALS ॥ ५ ॥

ति वैन्निरोयसंडितायां दितीयकार्डे दितीय- प्रपाठके पथ्डमाऽनुवाकः ॥ » ॥

("गीष मणी म

आदित्यं we निवपेत्‌ सङ्गाममुपप्रयास्यन्नियं वा अदितिरस्यामेव पूरवे प्रतितिष्ठन्ति वैश्वानरं इाद्‌ज- कपालं निवेपेदायतनं गत्वा संवत्सरा बा अरभिरवैा-

[का०२।प्र०२।अ०द्‌] बेदाथंप्रकाद्ने | que

मरः संवत्सरः VY वे देवामामायतनमेतस्मादा ्ा- यतनाडवा असुरानजयन्‌ यदेवा नरं दाद शकपाखं निर्वपति देवानामेवायतने यतते अयति ax संज्गा- ममतस्मिन्‌ वा रता SATA ॥ ९ ॥

या विददिषाणयारन्रमत्तिं वैश्वानरं दादशकपालं . `

निवेपेदिदिषाखयारन्रं जग्ध्वा संवत्सरा वा भरि- व॑श्चानरः संवत्सरसखदितमेवाल्ति afer सं- वत्सराय वा रता सममाते या सममाते तयायः पवाऽभिदरुद्यति तं waar Tania वैश्वानरं दाद्‌ श- कपालं निवेपेत्सममानयेः TAS CAAT वा अभिरयैखानरः संवत्सरमेवाघया PART ॥ २॥

परस्ताद्मिदर द्यति नैनं वरणो TYTATS वा रष प्रतिरङ्खाति afd प्रतिगृह्णाति वैश्वानरं दादश- कपालं faatefa प्रतिण्ह्यं संवत्सरा वा अभिर्वैश्रा- नरः संवत्सरखंदितामेव प्रति्ञाति नाव्यं प्रति- णज्ञात्यातमने वा रष माच्ामाप्नोति य उभयादत्‌ प्रतिगृह्णात्यश्चं वा पुरुषं वा वैश्वानरं दाद शकपालं निर्वपेदुभयादत्‌ ॥ ३ ॥

पतिर्य संवत्सरो वा अभ्रिवश्वानरः संवत्सरखंदि-

३५८ लैत्तिरोयसंडहिताभाष्ये। [का०२।प्०२।अ ०७]

तमेव प्रतिर्ज्ञाति नात्मना माचामाप्रोति वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्व॑पेत्‌ सनिमेष्यन्त्संवत्सरो वा अरभरि- वैश्वानरो यदा खलु बे संवत्सरं जनतायां चरत्यथ स vara भवति यदश्रानरं दाद्‌शकपालं निर्वपति संवत्सरसातामेव सनिममि प्रच्यवते दानकामा WH पजा भवन्ति यो वै संवत्सरं ॥ ४ ॥

पुयुज्य न विमुष्डत्यप्रतिष्ठाना वै स भ॑वत्येतमेव वश्वानर पुनरागत्य निवपेद्यमव Uae त भागधेयेन विमुंश्वति ufafeat यया रख्चात्तमां गामाजेत्तां

> भाटठ्व्याय प्रहिंणुयात्निकंतिमेवास्म प्रणति ॥ ५।

मुजाति faded वंपेदुभयाद्‌यो वे संवत्सर षट्‌-

UE ॥ € ।

इति वैत्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे दितीय- प्रपाठके पष्ठाऽनुवाकः Wx ॥

vx चरं निर्धपेत्यशुकाम रेन्द्रा वे पशव बनदर॑मेव

स्वेन भागधेयेनोपधावति स र्वास्मँ पश्चन्‌ प्रयच्छ ति पशुमानेव भवति चरुभेवति खादेवास्मे योनेः

Rico oy ACTUTATR | १५९

पश्चन्‌ प्रजनयतोन्द्रायेन्द्रियावते पुरोाडाशमेकादश- - कपालं निर्वपेत्पशुकाम इन्द्रियं वै पशव इन्द्रमेके Peary स्वेन भागधेयेनोपधावति सः॥ १॥

ware इद्ियं पश्चन्‌ प्रयच्छति पशुमानेव भव- aga THI पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्र- PITH a ब्रह्मवर्चसं वे घर्म इन्द्र मेव Tay स्वेन भागधेयेनापधावति स vasa ब्रह्मवर्चसं दधाति agate भवतीन्द्रायाकंव॑ते पुराडाश- मेकादशकपालं निर्वपेदनत्रकामेोऽकीा वे देवानामन्न- मिन्द्रमेवाकं्वन्तः खेन भागधेयेन ॥२॥ ¦

उपधावति स रवास्मा Be प्रयच्छत्यन्राद एव भवतीन्द्राय घर्मवते पुराडाशमेकाद्‌ शकपालं नि्वपे- दिन्द्रायेन्धियावत इन्द्रायाकंवते भूतिकामा यदिन्द्राय घर्मवते निर्वपति fat woe तेन करेति यदि नद्रायेन्दरियावत श्रात्मानमेवास्य तेन करेति यदि द्रायाकेवते भूत रवान्नाद्े प्रतितिष्ठति भवत्येवनद्रा- य॥ ३॥ |

र्डास॒चें पुराडाशमेकाद कपालं निर्वपेद्यः पा-

WAT VE स्यात्‌ WA A AL इन््रमवाध्डा- = _

Bde तेन्िसीवसंडिताभाय्ये | [कारश।प्र०र।च°5]

“~ मुखः सखेन भागषेयेनाप॑धावति स रवेन पा्नाऽ४- इसे HAAR AMY पुराडाशमेकाद शकपा्ं निवपेद्यं खधाऽभि yaar राष्राखिं वाभि समियु- रिन्दरमेव वैमृधः स्वेन भागधेयेनोपधावति स खवा- साम्मृधः ॥ ४४

अप॑हन्तोन्द्राय जाके पुरोाडाशमेकादश्कपालं नि- Aiea वा परियन्तो बेनदरमेव ातारर खेन भा- गधेयेनापंधावति स रवेन जायत इन्द्रायाकाखमेध- a& पुराडाशमेकाद्श्कपालं निर्वपेद्यं महायन्ना ना- पनमेंदेते वै AINE तनु यद काश्चमेधावि- ग्र मेवाकाश्रमेधव॑न्तः स्वेन भागधेयेनाप॑धावति स TUG BAA AWA च्ावय्धुपैनं महायन्ना नमति॥५।

इद्दियावन्तः. खेन भागधेयेनोपधावति atk TAY स्वेन भागयेनैवेन्द्रायाआान्ष्धेपऽमे सप्त चं ॥ ॥ ७ ॥

इति वैत्तिरोयसंहितायां दितीयक्षार्ड दितीय- प्रपाठके सत्तमेोऽनुवाकंः ॥ ° ॥

[का.द।१्०२।् ०८] केदाथेप्रकाश्चे | RE

इन्द्रायान्वुजवे पुराडाशमेकादशएकपालं निवपे- Wea इनदरमेवान्वुजुः स्वेन भागधेयेनाप॑धा- वति स वास्मै सजाताननुकान्‌ करोति गुम्येव भववीन्द्राण्यै we निवैपे्स्य सेनासंश्तिव स्यादि RIM वे dara देवतेन्द्रासीमेव सेनं भागधेये- भोपधावति सेवास्य सेना स्यति बरूबजानपि ॥ ॥ १॥

दधो awe न्धमेहत्तता बरू्जा उदतिष्ठन्‌ गवामेवेनं न्धायमपिनीय गा वेद्यती- श्राय मन्युमते मन॑खते पुराडाशमेकाद शकपालं नि- वेपेत्सङ्गामे संयत्त इन्द्रियेण वे मन्युना मनसा स- गामं जयतीन्द्र मेव म॑न्युमन्तं मन॑खन्तः खेन भाग- धेयेनेपंधावति स wafafafzd मन्युं मनं द्‌- धाति जयति तं॥ २॥

सङ्गाममेतामेव निर्वपेद्यो इतम॑नाः स्वयम्पाप दव ` स्थादेतानि fe वा रतस्मादपक्रान्तान्यथेष इतम॑नाः स्वयम्पाप इन्द्रमेव मन्युमन्तं HAA Ga भाग्‌- भेयेनेपधावति स रवासिन्निन्दियं मन्यु मने द्धा- ति न इतमनाः स्वयम्पाप भवतीन्द्राय ATT पुरा-

3 A

RER ते्तिरीयसंडि बाभाष्ये। [का eQITER ou]

डाशमेकादेशकपालं निर्वपेद्यः कामयेत दानकामा मे प्रजाः स्युः ॥ ३॥ इतीन्द्रमेव दातार Sa भागेयेनापधावति स वास्मे दानकामाः पुजाः करति दानकामा AH पजा भ॑वन्तीन्द्राय METS पुराडाशमेकादशकपाखं निर्वपे्स्म प्रलमिव wa प्रदीयेतेन्द्र॑मेव प्रदातारश सेनं भागधेयेनाप॑धावति स VATS प्रदापयतीन्द्राय सुचाम्णे पुराडाशमेकादश्कपालं HTT TART वा॥ ॥४। | अपरष्यमाने TAT सुचामाखर Va भागधे- येनाप॑धावति स रवेन चायतेऽनपरध्येा भवतीन्द्रा F AES देवताभिरासीत्‌ स म AAA स पृजा- प॑ंतिसुपाधावत्तसा रतमेन्द्रमेकादश्कपालं निरं वप- तेनैवास्मितिन्द्रियम॑दधाच्छकरी ASTANA अक- Vest वे श्करी स Ua TAT भूत्या रेन्ध ॥५॥ सेएऽभवत्स(ऽविभेद्तः प्र मा धच्यतीति स पुजाप॑- तिं पुनरुपाधावत्‌ स पृजाप॑तिः weit श्रध रेवतीं निरमिमोत शन्त्या श्वप्रदाहाय याऽलंर faa . सन्त्सहडः समानेः स्यात्तस्मा रतमेन्द्रमेकाद्‌शकपालं

[का०२।प्र०२। अ. ९] वेदाथंप्रकारे | ६९६

निर्वपेदिन्द्रमेव aa भागषेयेनापधावति स रवा- स्मिन्निन्द्रियं दधाति रेवतीं पुराऽनुवाक्धा भवतिं शान्त्या शप्र दाहाय शकरी याज्या वजा बै Tact

vei व्वा भूत्य इन्धे भवत्येव ॥ ई ॥

अपि ax Baar भवति WAST TU eh

इति वै्निरीयसंहितायां दितीयकाण्डे दितोय- प्रपाठकेऽष्टमाऽनुवाकः ॥ * ॥

श्चाप्मावेष्णवमेकादश्कपालं निवंपेदभिषरन्त्स- र॑स्वत्याञ्यभागा VTS TCT ALAS TATA TT दश्कपाला भव॑त्यभ्रिः war देवता frais देव- ताभिओेवेन यत्तेन चाभिच॑रति सरस्वत्याज्यभागा भवति Wea सरस्वती वाशवेवैनमभिचरति वास्य qaqa बह्म वे देवानां ददस्यतिब्रह्यशेवेनम- भिचरति॥१। |

प्रति बै परस्ताद्भिचरं न्तमभिचैरन्ति SF पुरा- . STAT कुयादतिप्रयुक्तया waa य॑जेताभिचर्थमासा

3A 2

१६8 तिरी यसंडिताभाखे । [का०्‌प्र०१।अ ०६ ]

देक्ताभिरेव देवताः ufawifa awa यत्तं वाचा वाचं ब्रह्मणा ब्रह्म स देवतैव AMY मध्यते व्यव- alfa तस्य न कुतखनेाषाव्याधा भ॑वति नेनमभि- चरन्तस्तशुत ॒श्चाम्रावेष्णवमेकादशकपालं निर्वपेद्यं यत्नान॥२॥

उपनमेद्भिः wat देवता विषणुर्यऽभ्रिष्वेव वि- WY खेन भागपेयेनापंधावति तावेवास्म यजं प्रय च्छत्‌ उपे नं यत्ता नंमत्ाग्रावेष्णवं धुते we निवपे- Seay चक्षषा मनुष्या विष॑श्यन्ति ore देवा श्भनिष्येव fru खेन भागेयेनापधावति तावेव WS ॥

अस्मिन्‌ चसुर्धततदुष्मानेव भ॑वति Fe वा रत- रेतो यदाश्चमनडुहंस्तण्डुला मिंथुनादेवास्मै wa: प्रजनयति धुते भवति तेजो वे पुतं तेजखधुस्तेजस- ae तेजय्टरवरुन्ध इन्द्रियं वे वीयं eH TIAA यजमानोाऽयजमानस्याध्वरकंस्यां प्रति fever ee यज॑माने ATR ॥ ४ ॥

वीयं" SH पुरा वाचः प्रवदितानिवंपे्यावत्येव वाक्‌ तामप्रेदितां खाद्‌ व्यस्य VE तामस्य वाचं पुवद-

[का०२प्र२।अ ०€ ] वेदाच॑प्रक्ाण्े | Ree

वीयं Ae

न्तीमन्या वाचोाऽन्‌ प्रवदन्ति ता इन्द्रियं RF यज-

माने दधत्याग्मावेष्णवमष्टाकपालं निपत्‌ प्रातः सवनस्याकाले सर खत्याज्यभागा स्यादारस्यत्यश्र- यदष्टाकपाल भवत्यष्टाक्षरा AWA गायं प्रातः सवनं प्रातःसवनमेव तेनाप्राति॥ ५॥

आआग्रावेष्णवमेकादशकपालं निर्षपेन्माथ्यन्दिनस्य सवनस्याकाणे सर सखत्याश्यभागा स्यादाहस्यत्यञखरु- यदटेकाद्‌श्कपाला भवत्येकादशाकश्ूरा ब्िष्टप चेष्टं माध्यन्दिनि सवनं माध्यन्दिनिमेव स्वनं तेनाप्रा- त्याप्रावैष्णवं दादशकपालं निर्वपेश्नतीयसवनस्था- काले सर खत्याज्यभागा स्यादारस्यत्यशरर्यदादश- कपाला भवति दाद्‌ श्रा जगती जागतं ठृतीय- सवनं ठतीयसवनमेव तेनाप्नोति देवताभिरेव देव- ताः॥ € ।

पुतिचरति ata यत्तं वाचा वाचं ब्रह्मणा ae ATA ALAM Fete: सव॑नानि मै- चावरुणमककपालं निवपेदश्णये काले येवासो भा- ठे व्यस्य वशानूबन्ध्या सा एव षंतस्यककपालोा भवति न fe कपालैः पशमरत्यापतुं ॥ ७ ॥

£

Rd¢ तिसिरीयसंडिताभाष्थे। [का०२।्०२।अ ०१९०]

ब्रह्मशेवेनमभिशरति यन्ना न aldara fer यम॑- प्राति देवताः सत्तचिः<शच ॥ € ॥ इति तैलिरोयसंहितायां दितीयकार्डे दितीय- प्रपाठके नवमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

असावादित्यो न व्यरोचत Aw देवाः प्रायशि- ततिमेच्छन्‌ maT रत समार द्रं चरं निर॑वपन्‌ . तेनेवासिन्‌ TARY ब्रह्मवचेसकामः VAT WAY सेमारोद्रं चरुं निषेपेत्‌ सोामश्चेव रुद्रश्च खेन भागधेयेनापधावति तावेवास्मिन्‌ ब्रह्मवर्चसं धता reas भवति तिष्यापूणमासे निवपद्रद्रः ॥ ११

बे तिष्यः सोमः पुरशंमासः साक्षादेव ब्रद्मवर्चस- मवरुन्धे परिश्रिते याजयति ब्रह्मवच॑सस्य परि'्ोत्यै ओेतायै' शेतव॑त्साये दुग्धं .म॑धितमाञ्य॑भवत्याज्यं TU माजंयन्ते यावदेव ब्रह्मवर्चसं तत्सवं करोत्यतिं aerated कियत इत्याइरीश्वरो द्‌ मा भवितारिति मानवी ऊचे धाय्ये कुया किच्च मनुरवद्त्‌ ARIF WR A

[का.शप्र२।अ ०१०] वेदार्थप्रकाषटे | १९०

मेषजमेवासम कराति यदि बिभीयादा भवि- ष्यामीति सामापोष्णं चरं निवेपेत्सोम्या वै देवतया पुरुषः पाष्णाः पशवः स्वय वासम द्‌वतया पशुभिल्वचं करोति न दमा भवति सोमारौद्रं चरं निर्वपेत्‌ युजाकामः सोमे वै Tar अभिः पृजानां प्रजन- यिता सोम रवा रेता दधात्यभिः पृजां प्रजनयति विन्दते ॥ ३ ॥

पुजा VATS चरं निर्वपेदभिचरंन्त्तीम्यो वै देवतया पुरुष रष रुद्रो Bahn: खाया Vast देव- ताय निष्कोयं रुद्रायापि दधाति ताजगार्तिमाच्छति SATUS चरं निवेपेज्ज्धोगामयावो सामं वा रुतस्यं रसं गच्छत्यभिरः शरीर यस्य च्यागामयति सोमा- देवास्य रसं निष्कीणात्यम्नेः शरौरमत यदि ie i

इतासुभवति जीवत्येव सेमारद्रयोवौ wi म॑ सित हाता निष्िदति स ईश्वर श्रार्तिमतीार- नान्‌ ETT देया Alea नगान्‌ वहिहीता वह्नि नेव वहि मात्मानः Bata सेमारोद्रं चरं निर्वपे- चः कामयेत ASM Bata uss जनयेयमिति वेदिं परि ग्द्यार्भमुइन्धादधं and afea: स्तणीयादे

acc तेति रीयसंहिताभाष्ये | [का०२।प०२।अ ०१०]

नार्धमि्मस्य॑भ्यादध्याद्धै म ख Waa श्रायतने waa जनयति ॥ ५॥

रुद्रो भेषजं विन्दते यदि MATH दाद श च ॥ ॥ १० ॥

इति तेत्निरीयसंहितायां दितीयकाण्डे दितीय- प्रपाठके दशमोऽनुवाकः ॥ #॥

रेन््रमेकाद्शकपालं निवेपेन्मारुतर सप्तकपालं MAMA CENT मरुत स्वेन भागधेयेनापधा- वति त रवासम सजातान्‌ प्रयच्छन्ति गृम्येव भवत्या- इवनोयं रेनद्र मिश्रयति area Arad पापवस्य- सस्य विधुत्ये सप्तकपालो मारुता भ॑वति सप्तगणा वे मरुते गणश Wa सजातानवंरुन्धेऽमच्छमान च्ासाद्‌ यति विशमेव ॥ १ ॥

असा अनुवत्मानं करोत्धेतामेव fears: काम- येत छायं च विशे च समद दध्यामित्यनदर स्यावदयन्‌ बरूयादिन्द्रायानुबरूहीत्याश्रायथंबरूया्रुते यजेति मा-

[आाग्श्‌।प्र.र। ०११] वेदा्थप्रकाचचे | ९१९

दसस्यावदयन्‌ FAAS ATS Hee यजेति स्व Vat भागधेये समदं दधाति fareer- खास्तिं्ठन्त्येतामेव ॥ २॥

निर्वपे्ः कामयेत कल्येरज्ितिं यथादेवतमव- दाय॑ यथादेवतं यजेद्धागधेयें नैवेनान्‌ यथायथं क- ख्पयति कल्प॑न्त रवेन्द्रमेकाद्‌ कपालं निर्वपेदे आदेवं दादशकपालं ग्रामकाम wea fray देवा- FAA भागधेयेनापधावति त LATA सजातान्‌ प्रय न्ति गृाम्येव WATT वैश्देवस्यावै्ेद्‌- trad ॥ ३॥ ` उपरिष्टादिद्ियेशेवासूमा उभयतः सजातान्‌ प- रिग्ह्ञाल्युपाधायधपूरवयं वासो दक्िणा सजातानासु- fea एञिये ea प्र्ङ्गवं चरं निर्वपेन्मर्डधा ग्रामकामः ying वे पयसा मरुता जाताः एृश्जिये पियज्गवो मारुताः खलु वै Saray सजाता मरुत एव सखेन भागधेयेनापधावति त Va सजातान्‌ प्रय- च्छन्ति area भवति पिुयवती याज्यानुवाक्ये ॥ 8 ॥

भवतः पियमेवेनः समानानां करेाति दिषदा पुराऽनुवाक्धा . भवति fers रवावरन्धे चरतुष्यदा

3 8

३०१ तेति सी यस्संश्दिताभाश्चे | [ateRits VUBeryz |

MAT चरतुष्यद र yea देवासुराः Maer शासम्‌ ते. देवा faut विभ्रिया श्रासम्‌ "तन्या ` न्यस्त जयैश्यायातिष्टमानातुधौ व्यकामनक्रधिर्वसंभिः सेस wafer मरुद्धिवंश्ण खादिल्धेः स इन्रः T- जापतिमुपाधावत् ॥५॥

रतया सञ्न्नाग्यायाजयदग्रये क्सुमते पराडाश- मष्टाकपाणं निर वपत्तोमाय aaa चरमिन्द्राय मरुत्वते पुराडाशमेकाद्‌शकपालं वरुणायादित्यवते चरं तते वा इनदरं देवा ज्श्यायामि समजानत्त यः संमानैर्मियो विप्रियः स्या्मेतया सञ्त्रान्या माज- येदग्रये वसुमते पुरेाडाश्मष्टाकपालं निवेपेत्सामाय रुद्रवते WARY मरुत्वते पुराडाशमेकादशकपालं वरुणायादित्यवते चरुमिद्ध मेवनं भत श्याव a- माना शमि सश्जानते वसिष्ठः समानानां भवति ॥६॥

faraa तिष्ठन््ेतामेवागरन्रस्यं .याज्यानुवाऋ तं वर्णाय WASH च ॥१९॥ 3 |

इति तैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे दितीय-' प्रपाठके रकाद्शणऽनुवाकः ॥ * ॥

* तेर्‌ रखन्यान्यस्ना इति पाढान्तरः।

[काय प्रन्याख०१९] वेदाथेप्रकाद्धे। ` १०१

घन ATTN ATS:

हिरण्यगभ अपे इ यतप्रजापते। स वेद्‌ पुषः पि सरस मातरर स सूनुरवत्‌ स सुवत्पुन्मधः। स चा- मशीदन्तरिं र स सुवः स विशा WaT अभवन्स आ- भवत्‌। खद्‌ त्थं चिचं। स प्रत्रबन्रवींयसामन waa संयती । बृहततन्व भानुना । नि काव्या वेधसः श्रः ARG दथामः॥ १॥

नया पुरूणि श्वभिर्भुवद्रयिपतीं रयीणा९ wat चक्रा Safa विश्वा । दिरंण्यपाणिम तये सवि- MIWA स चेत्ता देवता we | वामम संवित- बीमम्‌ ओ दिषेदिवे वाममस्भ्य सावीः। वामस्य fe wader टेव भरेरया धिया बामभाजैः स्याम | बड त्या पवैतानां खिद्रं fafa एथिवि। प्रया भूमि प्रव- त्वति महा जिनेषि ॥ २॥

महिनि। सामासल्वा विचारिणि प्रतिष्ाभ- न््क्तभिः। प्र या वाजं न हेष॑न्तं पेरमस्यस्यजुनि। w- टूदरेख सस्या Waa I मा न रिष्ये र्य पीतः | चयं यः सोमो न्यधाय्यस्मे तसा इन्द्र॑ पुतिरंमेम्य्छ | आपान्तमन्दुस्तुपलंप्रभमा पुनिः शिमींवाब्दवमा

382

cae = लेति योयसंडिवाभाग्ये। [कारर]प.। ०१२]

waa | सोमे fear वनानि नावीगिर््र प्रतिमानानि दमुःप्र॥ ३॥

सुवानः साम छतयशिकतेन्द्राय ब्रह्म जमदभ्रि- THA इषा यन्तासि शवसस्तरस्यान्तयच्छ VA AS EV | AAV AS च शुष्मयश्च ब्रह्म नरा AW- Be: सपर्यन्‌। WAT वा ATA सोमचक्षास्षेदि- Rl दधते पृत्सु ast वषट्‌ ते विष्णवास wre tifa at जुषस शिपिविष्ट शव्यं ॥ ४॥ `

वन्तु त्वा सुष्टुतयो fart मे यूयं पात खस्तिभिः सद्‌ा नः। प्र तत्ते we शिपिविष्ट मामार्यः wees वयुनानि faa तं त्वा णामि तवसमर्तवीयान्‌ RUA रज॑सः पराके। किमित्ते विष्णा परिचर्य भूत were शिपिविरा afer) मा यपौ अखदप॑- गृह रत्यट्न्यरूपः समिथे बभूथ ॥ ५॥ `

Wa दा दाशुषे रयिं वीरवन्तं परीणसं | शिशीहि नः OAR | दाने प्रे शतिने दाः defeat द्रा न वाजः मत्या ्रपादधि। प्राच चावाणयिवी > बरह्मणा रभि सुवनं शक्रमषसोा विदि शुतुः। अभ्रिदा

द्रविखं वीरपेशा अभ्रिक्षिं यः सहसा सनाति। अ-

[काग्शाप्न्शाख.१२] बेदार्चप्रकाह्ने | । ROR

fuféfa इव्यमाततानाप्रेधामानि विशता पुरुषा | ATU EI

at मर्धीरा तू भर। yd न पुतं तनुर रेषाः शचि fete) तत्ते रको न रोचत स्वधावः। उमे TX

सर्पिषो दर्वी श्रीणीष श्चासनिं। उति न उत्युपुयौ

उक्थेषु शवसस्यत इषः स्ताठभ्य BAT! वाये श- त हरीणां युवख Treat) उत वाते सहखिणा रथ ्रायातु पाजंसा। प्र याभिः॥ ७ ४

यासि दाश्चाध्समण्ा नियुद्धिवीयविष्टये gtr े। नि न रयिः सुभोजसं युवेह नि वीरवज्व्यम- fare tre | रेवतींनैः सथमाद्‌ इन्द्रे सन्तु तुवि- वाजाः। WHAT याभिमंदेम | रेवा इद्रेवतः TAT ता स्यात्‌ त्वावते मघोनः, प्रेदु इ रवः श्रुतस्य ॥८॥

दधानो जिनोषि देभुः प्र व्यं बभूथ मा याभिख- त्वारि शच्च ॥ १२ ॥

पुजापतिस्ताः Ter ara पथिषृतेऽप्रये कामी- amass वैश्वानरमादित्यं wats चरुमिन्द्रा यान्बुजव श्राप्रावेष्णवमसो समारोद्रमेन्रमेकादश- . कपालः दिरश्यगभी इादंश ॥ १२।

ROS तेतिरीयसंडितामा्ये। [भा०शपरर।खअ०१]

: ` पजापतिर्ये कामायाभिसम्भवते यो विदिषाखः यारिध्ये सन्॑द्येदाप्रावेष्णवमपरि टाद्यासि दाश्वार्स- मेकसप्ततिः॥७१॥ `. इति कतेक्तिरीयसंहितायां दितीवकाण्डेः दितीय- प्रपाठके दादभेाऽनुवाकः॥ * ॥ ax ॥ दितीयप्रपाठकः सम्पुणः ॥ * ॥

, ओवेदन्यासाय नमः।

` चस्य निश्रचितंवेदा यो वेदेभ्वोऽखिलं जगत्‌ । निर्ममे तमहं वन्दे बिद्यातैरमदश्वर॥ श्राघे प्रपाठके काम्याः पशवः समदीरिताः। इितोयादिजये काम्या वक्रव्या इष्टटयाऽखिलाः॥ श्रनवाका Tew स्यदितौीयऽयस्तु awed | प्रजाकामः स्यधंकाम ययक्छजिंतश चकः ॥

खभामेग्यज्िमे कु्य॑रकादश्कपालकं। VAIN पञ्चमे dra चरुमेवागनिवेपेत्‌॥ सभां प्राय Bara VE हलेद्धंमाचरेत्‌। शद्धाग्रयाग श्व्येतेऽनुवाकं प्रथमे खिताः ॥ दभीद्यतिक्रमेऽष्टाकपालः पथिषतेऽग्रये। श्रत्रत्याचररोऽष्टाकपालंःव्रातपतं चरोत्‌॥ एतदोयाचरार्यलुभा वामित्यव वशतः. ।

[ष्व.ेप्रन्ट्‌ न्द्र] , Faraway) , Rey

fawreqwara त waxrturna हविः tt WSUS Aa: Boas वणितिः | शच योाऽभिचरेदव gargxcaa “fa: # कु्याद्रभिमथ्ागं a रामा गसहतिवद्धये। युयक्षर प्टत्यग्या Wig WUT इवान्‌ ॥ एते जयोऽ्ाकपाखे Bey: लामवतेऽप्रये | श्रनवाकं दितीये तु खिताः पायिशतादयः॥ ` RATATAT कामुकायाग्रचे चरेत्‌ ।` सपर्धकामे afasra aga इविराचरेत्‌॥ तथाभिच्चमाणाऽपि यविष्टाच दधिच्चरेत्‌ । ` WAAAY कुव द्धदिरायु्रतेऽज्गये ॥ ufaatar “fa: कुचादक्रये जातवेदसे | कान्तिकामेऽष्टाकपासमा चर द्रु MASTS ॥ अज्ञं कतुमभीष्टः सन्‌ कये केजखतेऽपरये | वेरिणाऽभिभवं arse area दविद्धरेत्‌ ॥ अनुवाक व्रतोयेऽसिन्‌ कामुकष्यादयः Har: | या बाड्डत्यश्लवान्स्वात्‌ स क्ुयादनश्नवतेऽप्रये ॥ वाज्छनन्लारकं शक्रिमनादाय दविद्यरेत। प्रतान्नल्ला्ितार्थ WAU पतये चरेत्‌ ॥ पवमानः पावकञ्च इटुचिखेति जिभिगशैः। gma, कुरुते दीधरो गयुक्तो इविस्तयं i

| चचःपाटवकामेाऽपि पीक चयमा चरत्‌ ।

३०९ तेन्तिरीवसंश्ितामाण्छे। [का,९।्०२। अ ०६ |

CLAQMAT SRT TACHA: | BAT इद्र tere azar afwarsfae: | प्रजाकामः प्रवते awa awe तथा ॥ दकरायेद दविर ठ युकामिष्टिं eae चीरादिरषकामस्ठु कुयाद्रसवते we tl धगकामे वसुमते awass दविख्चरेत्‌।

यद्धं जिला्नकामस्त्‌ कुधादाजख्तेऽग्रये ॥ दिरन्धद्धरणे कुयारग्रेऽप्निवते इविः। ज्योतिभतेऽप्रथे जयादुद्धुताभ्रिविनाशगे ॥ अलवद्यागमारभ्व न्योतिश्मदवसानकाः। अनुवाकं VANS क्रमेरते समीरिताः ॥ पजवद्यागमारण्य प्राक्तागामकच्तराचकः। यस्वा Weare सवा विश्यष्टमृपवणितः ॥ वेश्वानरं प्रोाडाभं चं वरूणदे वकं | दधिक्राग्णे चरं कुयारभिशस्तः परेः पमान्‌ ॥ जिरविष्काभिमामेव प्रजार्पि समाचरेत्‌ | एकं धश्वागर कुर्यात्‌ पचे जातेऽभिष्ड्ूये॥ दभादिकमतिक्रम्ब तदरैश्वागरं चरेत्‌। अभ्निमदासयियन्नाग्रेयमष्टाकपाखक ॥

उकं surat Va निर्वपेद्धविषो wat |

* भिं अयेयेतच्छरोकस्य स्याने “खा यवे खागरायाबग्न्यदासन- कामिनः, इत्येव WIZE Ae |

[का०२।प्रण्२।अ०९९] वेदाचप्रकारे।

बेश्यागर मारुतश्च aarp गिर्वपेद्धविः॥ ` अभिश्रसतीषटिमारग्य पञ्चमेऽस्िलदाइताः | निवपेखरमादित्यं चः agra यियाख्ति ॥ यद्धग्डमिं गतसतच कुयौदे्रानरं इविः।

ATTA EAA TS जग्ध्वा वैश्वानरं चरेत्‌॥ - Bal यः way ws द्रयदेषोऽपितं ety wid ठूभयतेदन्तंवा May तमाचरेत्‌॥ `

` ते चरेद्याचितुं गच्छशामत्य च पनखरेत्‌।

षष्टेऽमुवाक अआआदिद्यचवादा खउपवणिताः॥ : `

वैश्वानरा MCAT वितिऽयौऽनवाकयोः । aut निर्वपेरेष््रं we यदेड्धियावते ॥ पुरोडाशं WHAM वाञ्छन्‌ घमेवते चरेत्‌ श्रन्ारथ्यकंवते कु्याद्रूत्यर्थो तु ₹विस््यं i घमेज्िवाकेयेक्ेभ्य दषरेभ्यष्ठद्यथाक्रमं | WRITS WIA वेग्टधायान्यपोडितः + बद्धा वा परियतन्तोवा चाच ware निवपेत्‌ | अकाञ्रमेधयक्राय महायश्चच्छरा TA It Weare: How अनुवाकेऽज Ta 1. TX I THT Tay उपवणितः॥

` ग्मामाथ्यन्वजवे कुयादिग्रा्े सेन्यकामुकः । ` wert गषटषेया वा कुया खन्यमते दविः #

दा जेऽन्प्रीवदागार्थः प्रदाचे दक्रमणकः। 3 0

238

३७८ तेतियोवसंडिताभाष्ये। [का०२।प्०२। aot |

राज्यभरा भश्छमाना वा सुजान्णे चरोडविः॥ सम्पद्याग्यस्मन्यसाग्ये सत्येन्रसम्पदे VTA |

अष्टमे लनुवाकऽस्िन्न्व॒जुप्रमृखाः AAT: ॥ तदयथाऽन्वद मासा Cars खम्बङ्किरूपितः। TYAN आद्यः WITTY सारखतं ततः॥ बारस्यत्यचर्सेतत्‌ क्यार भिचरंस्तयं |

a: प्र्यमिशरेत्साऽपि छुयारेतद्ध विस्य ॥ पोरिताऽन्याभिचारेण wee तामिष्ठिमा चरेत्‌ । यज्ञापगतिका मः सन्नाद्मावेष्णवमा चरेत्‌ ॥

wa चरं दृष्टिकामेऽष्वरकक्ां चरद्धविः। अन्यागुदन्ध्यकाशेयं मं जावरुण माचरेत्‌ # अशवाकं तु नवमेऽभिचारादयर्ररिताः) ब्रह्मवस॑सकामस्तु सामारोद्रं चदं चरत्‌॥ चर्म॑रोषाडिभोतस्त Batra समाचरेत्‌ | प्रजाकामाऽभिकारौो ख दौर्धरोगयुतस्तथा ॥ परस्य ध्रेरिजनकोा वा शोमारोद्रमाचरेत्‌। TWA BATH SAT रामारद्रादयः War: Il अग्नाविष्णु मरीत्यत वपिंतोऽयोऽनवाकथो ; । ग्रामार्थं मारतञ्च कुयारेतद्धविदयं ॥ fagrat: कलहं वाञ्छनल्रपि तामेव निवपेत्‌ । St तं समाधातुं वाज्छश्रपि चरेदमुं॥ Uxy suet" परामकामखरेदविः।

[का०श।प्र,२। ०१२] «= tarda | Ree

Wayd ACY यामकामखरं चरेत्‌॥

aaacfad जाते ञ्न्ञानों at समाचरेत्‌

एकाद शेऽनवा केऽखिश्नक्रा रद्रा योऽखिखाः ॥

परवप्रपाठकसाग्धेऽनुवाकेऽथं उदीरितः।

VIET SAAR BMA: FAT BAT: 1

व्याख्याख्न्ते तदर्यंष्ोम्‌दा इत्याच पु्ववत्‌ |

स््युभीतच्येष्टि विधातु अस्ताति “रेवा वे दल्धारबिभयुस्ते

भ्रजापतिमृपाधावन्‌ ma एतां प्राजापत्या अतरुष्णलां नि- रवपत्‌ तथैवेष्व्टतमदधात्‌'* (81 का०२। प्र०३। WR) दति wa सुवणानि छष्यलतुखितामि यस्याः eae: सा एष्णश- समष्टिः शतहृष्णला, at प्रजापतिदेवताकां निरवपत्‌, aaa ज्रतरटष्णछया दवेग्बपन्डल्युवारणङ्ूपमन्टतमदधात्‌ । विधन्त “a रल्यार्बिंभोयान्तस्मा एतां wena अतलष्णर्ला जिवपेत्‌ प्रजापतिमेव खेन भा गघेयेनोा पधावति स॒ एवासि- लायुदंधाति qaaratia” (प्र*द।अन्द्‌) दति खल्योरपन्डल्धाः, खव॑मायः जश्ञकाखे यावद्ायरारमेन कर्मणा प्रापितं awa विघ्नन विना urstfa: waegt awefa “wagwer भवति ware: wee: wife sraaafxe प्रतितिष्ठति" (Hoameg) tii ware चृतद्रवयं विधन्त “qa भव- waa घतमन्टत दिर खमायुखेवास्मा warg wit दधाति (भ°द।अ०२) दृति श्रायदा we दविषो जषा

चतप्रतोक इति मन्त्रे चुतप्रिचस्याद्भेरायुःप्ररलात्‌ gaara, 3०3

gce तेत्तिरोयसंशिताभाश्ये। [का०२।प०२। अ ०१२]

# 1

यदा चतजन्येन बलेनेद्धियाणणां दरे दूढबद्धतया भिगंमना- भावादायुभेवतीति तद्धेतुत्वं । समीची खखकाय॑च्मे wa- परिषहारायानुकूले | श्रवदागपरिमिाणं fawe ““चलारि चत्वारि छृष्णलान्यवद्यति चतुरवन्तस्याध्ये'"(प्र०९।अ ०२) इति। परो्धाग्रे प्रतिगते शरृदुपखोयं हिरवदाय सछृदभिघा- रणोन चतुरवन्तं सम्पद्यते, अज तु एकंकस्िश्षवदाने रृष्ण- SIAM खतुःसष्यया सतुरवच्ं अम्यते, तच प्रधानस्य हविषः waged टदिरवदातव्यं, दखाथंमपि चतुष्टयं । श्रने- नाभिप्रायेण तदेतक्मनसि भिधाय चकार are (तामि पविजवल्धाज्य *श्रावपति धर्ममात्रं AIG प्रचरणकाले देवताया waufa चल्वारि favafa दे प्राभितेऽष्टाविडायां चतुधाकरणकासे Bafa wifes समेष्येकधा ब्रह्मण उप- हरति कानि wer woffa भच्ापगय दतरेषां" दति। सर्वषाम्टल्ििग्भागानां सदेव ब्रह्मणे प्रदानं fare “एकधा ब्रह्मण उपररव्येकधेव यजमान श्रायदंधातिः' (्र०३।अ०२) इति। watata सवंभामसाहित्यमृच्यते, उपरति दचा- दिव्यैः | waa रागेन चजमानेऽपरि खव॑मायुरेकोरत्य खा- पयति । wetfaet याञ्यामुवाक्ये दिविध विकष्थिते तासु अतश्व्वर्‌ faut प्रतीकान्याच्नायन्ते “fecaad अपा इ यत्मजापते'' इति । ‘fecund: समवतंताये' raat, शापा

we यद्रतीर्विंश्वमायन्‌' इति दितोया, ते उभे पि चतुयै-

* खा वसेत धम्माचथवणमिति Fe |

[आन्शुप्ररच।खर्र] वेदाथेप्रकाे। २८१.

काण्डस्य प्रथमप्रपाठके समाघ्ातलालचैव व्याख्णाद्धेते | “प्र- जापते ग खदेतान्यन्यः' इत्येषा तीया, सा तु प्रथमकाष्ड- च्याष्टमप्रपाठकं व्यास्थाता। श्रय चतुर्योश्टचमाह “स वेद पचः पितर ख मातर सष्नुमुवत्‌ ख Waray: | ख श्यामणंदन्तरिच्च स सुवः स विश्वा war अभवत आभ- ay’? इति। द्योः पिता. एथिवी माता प्रजापतिबेन्धरिति AACA ब्रह्माण्ड मध्ये Wes वतमान प्रजापतेरण्ड- च्छापरितभकपाखलरूपा द्याः पिता श्रधस्तनकपालरूपा एरथिवो माता, स पचः प्रजापतिः तं पितरं मातरञ्च afe, afi स प्रजापतिः gayaq तयामातापिजाः cer भवति, wa एव तयेवेदनं तस्यो पन्नं | Howe धनवाचो, एनः पुन- यजमानाय TAs धनं GMT पनर्म॑घः, तादृणाऽयं प्रजा- पतिभुंवत्‌ भवति । किञ्च घ प्रजापतिः खर्वेवयापी विराद्खपंष्टत्ा द्यामपरितगकपालमेणेदाच्छादितवान्‌, तथान्तरिकं खञ्च स titra fag eva fan ya: दमं लाकमारभ्याधस्तनाः way WaT श्रभवत्‌ प्राश्नात्‌, आच्छादितवानमित्य्थः। fag सत्यलाके खमागल्य चतुमुंखलेन रूपान्तरेण परिमिताऽभवत्‌ | दष्यन्तर विधत्ते ““अरषावादित्यो म व्यरोाचत ae देवाः प्राय- सिज्लिमेच्छन्‌ तस्मा एत Sra शर्‌ भिरवपन्‌ तेमैवासिम्‌ सचमदधु्या ब्रह्मवरसकामः स्यात्‌ तस्मा एत सायं चरं जिरवंपेद म॒मेवादित्यर सेन भागधेयेनोपधावति ख एवास्मिन्‌ ब्रद्यवसं दधाति ब्रद्धावचस्पेव भवति" (प्र०श।अ०२) दति

ALR तेत्तिरीवसंडिताभाष्ये। [का०्शप्र०२।अ०१२]

यदुक्तं खजकारेण “ae चरं रकाभ्यां परिष्टड्यासादयति, इति) तरतदिधन्ते “उभयतो हक्मौ भवत उभयत एवा- स्मिन्‌ र्चं दधाति (प्र०द।अ०२) इति उभयत उपरिष्टा- TUM | प्रयाजा wey wag प्रिय era fart ““प्रयाजे प्रयाजे awe जहाति दिग्भ्य care ब्रह्म वचेसमवरन्धे (प्र०१।अ०२) इति। पञ्चसु प्रयाजेषु इय- माने सेजमेः पञ्चभिः wae: wear दिग्भ्य wyad- wa तेजसः प्रा्िभेवति । wa याञ्यानुवाक्ययोः प्रतीके दशं थति “उदु त्यं fea” cia उदुत्यं जातवेदसमिति पुरोऽन्‌- वाक्या, चिचं देवानामुदगादमोकमिति are, ते उभेऽपि प्रथमकाण्डस्य चतुप्रपाठके area, fecarfiafe- vfamifafe विधत्ते “श्राग्रेयमष्टाकपालं निर्व॑पेत्छाविजं इादटन्रकपाखं we चरं यः कामयेत fera विन्देय हिरण्छं मापममेदिति यदाधयो waarad वे हिरण्यं यस्यैव fera तेनेवेनदिन्दते atfaat भवति सविटरप्रत एवेनदिन्दते wa चङ्भवत्यस्या मेवेनदिन्दत Gary दिर ण्यं गमतिः?(प्र०२।अ०२) इति। हिर्यं विन्देय प्रथमतः nae wer कियदपि wa aa we *टद्यादि रूपेण श्रधिकं खयमेवमाप्रुयादिति कामयितु- frafafe:: फलान्तराय चिद्विर्ष्कां तां विधन्त “fa ar एव tfxaw वोर्थेणध्यते या fete विन्दते" (प्र०३।अ०२) ThA I हिरण्यं खम्धवतञ्ारादिभोत्धा कातरत्वमिद्ियब्युद्धिः। पुन-

* एथिव्यादि रूपेति ae |

[काण प्र०द्‌। य. १२] बेदार्थं प्रकाशे | । ओ:

रपि फलामराय तां विधक्ते “एतामेव fraafere विश्वा गद्धियेए वीर्येण qaqa एतामेव निवपद्यस्य हिरण्यं नम्ये्यदा- मेयो भवत्थाग्रेयं वै fecy aaa हिर तेनेवेगदधिन्द्ति साविचो भवति सविटरप्रत एवेनदिन्दति we चर्र्भ॑वत्यस्यां वा एतन्नश्यति यशनश्टत्यस्यामेवेनदिन्दति” (प्र०१।अ०९)दति। मागपातमसानविस््ल्यादिना farsa हिरख पुगलाभा्य- faaufafe: 1 एतेषु fay इविःषु प्रथम परोाऽगवाक्यामाह “ख neater gaa संयता। हरत्ततन्ध भागना" दति) ₹हे ग्रे ख लवं चेन हिरष्छेन हरण्ततन्ध av- ewe विस्तारय, fa तत्‌ प्रज्नवत्‌ पुरातना धनिका उदाराः सन्त Bea थथा विस्तारयन्ति तदत्‌ । ara खेन नवोयसा अत्य न्तनूतमेन पिदढपितामहायुपाजिंतव्यति- रिक्ेनेदानोमेवाज्येमानेन संयता अस्मान्‌ प्राक्नुवता भानुना कालष्याभावाद्त्यन्तभासमागेन | ततेव थाज्यामाह “नि काव्या वेधसः शश्नतस्कर्स्ते दधानो मयै पुरूणि । श्रभ्निमुंव- दरविपतीौ रयोणार खजा चक्रणे श्रष्टतानि विश्वाः'दइति। कविः पण्डितः तस्य भावः काव्यं पाण्डित्यं बुद्यतिश्यः, च्रय- afa: काव्या काव्येन खकोयबुद्तिश्रयेन यजमानान्‌ शश्वतो निरक्तरामष्टानशाश्चतिकान्‌ वेधसः विधादसदृशान्‌ निकः नितरां atta) कोदृश्राऽप्भिः सया area हितानि प्‌- efu बहघधनानि wa दधानः, fag साऽभरिः रयोणां रथि- पतिवत्‌ सर्वेषां धनानामधिपतिराशीत्‌, श्रतः wearia

ace: तैत्तिरीयसंहिताभा्ये। [कार।प्,८। अ ०१]

fecartfa विश्वा सर्वाणि war चक्राणः सरस्वितानि कतु शक्रः, तादृज्चाऽसमम्यं हिरण्यं ददातु । faarae हविषः पुरोऽनुवाक्यामाद “दिरष्छपाणिमूतये घवितारमुषड्ये । ख Sat रेवता पठ” दति send दातु हिर्यं पाणा यस्य सः हिररछपाणिः, area सवितारं उपगम्य इये श्राक- यामि, किमथं ऊतये caura, ख विता देवतारूपः पदं शअसख्याग्ये स्थानं चेत्ता भाता अचेव याच्यामाडह “qraay सवितवामम्‌ ar दिवेदिवे वाममस्मभ्यषः सावीः ava हि थस्य देव war धिया वामभाजः स्यामः, fas ₹े afa- ACTA वामं वनगोयं कम॑फलं सावीः Ara रडी- wu: । arse वामं सावोः agg दिने दिने वामं सावीः, दव वामस्य वननीोयस्य awtfawida wee wifaawa fege sar ara धिया अद्धायुक्बुद्या वामभाजे वन- गोयकमामछायिनः स्याम । दतीयहविषः परोऽनुवाक्यामाइ “ब डत्था पवैतानां fax बिभर्षि एथिवि । प्र या खमि प्रबव- ति म्भा जिनोषि महिनि? इईति। ₹े एथिवि लं पवेतामां सम्बन्धिनं fag खेदजगकं भार इत्था बर्‌ बिभषिं इत्थमिति ₹स्तेनाभिनयः, बट्‌ बाढं दूढमिव्य्थः। रे खमि लं महा ल- दोयेन मदिरा या प्रजिगाषि यान्‌ पर्वतान्‌ प्रकर्षेण mwafe तेषां fexfafa पूवचाग्बयः । प्रवत्वति मिनोति इयं eA mz ufaree fared, प्रवत्वति yawafa महिनि महत्व am पृणाय॒क् वा, अचर प्रवणवत्ेम Waals: ख्यते, तवा

[का्२।प्र०२।अ०१२] बेदाथेप्रकान्े। शे

ख जखमन्द्या यान्‌ प्राणिनः प्रोणयसि तानपि बाढं बिभ- Gfafa area) ata याज्यामाडइ “arareeqr विचा- रिण प्रतिष्टमन्यक्रभिः। प्रया वाजं न ₹ेषन्तं पेरमखस- जनि > द्ति। विविधस्चारोा जनानां सश्चारो vet vfuat सा विचारि, तथाविधे ¥ ए्थिवि erate: प्राणिनां सङ्काः शअक्कभिरभिव्यक्रः* माना विधसखयेनिंमिलण्धतेः at प्रतिष्टा भन्ति प्रच्ेकमाञ्रयन्ते । ₹हे अर्जुनि wae निमखे एथिविया ave पानादिभाग्धवस्तुकामिनं प्रकर्चेणास्यसि भगाय परेर- यसि, कमिव tan वाजं न वाजिनमिव, यथा लाके वाज्ञादि- AH तरङ्गान्तर THT खान्छारेन रेषा्रब्दं कुवनमुज्ञमां खादिनेाऽग्यासाय प्रेरयन्ति तद्त्‌ । सोमवामिनश्चरं विधातुं wefa “cewey: साममभोषहापिवल्छ frre व्याच्छंत्‌ ख दृख्ियेणसामपोयेन area ख यदूञ्खंमृदवमीत्‌ते श्ामाका अभवन्तछ प्रजापतिमुपाधावत्‌ तस्मा एत सेमे शा- माकं चरं निरवपत्‌ तेनैवास्मिलिद्धियःः सेमपीयमदधात्‌" (प्र०द।अण्र्‌) Tia Tet विश्वरूपं लघुः पुत्रं war सामयागे लेन त्वष्टा खयमनाह्कतः सम्‌ कुपितः awe ww war प्रसद्य लदोयं सोममपिवदिति पञ्चमे प्रपाठके प्रपञ्चयिव्यते। aca BFR, WT बलात्कारेणेत्यथैः। सामं पोला ag- भोता नानादिगभिमृखो विशेषेण पलायनं हतवान्‌ । पला- यमागद्च तदुपघातादिद्धियसाख्करोण सामपानेन य॒दा

* wafcfa te |

3 D

१८९ तेत्तिरोयसंडिताभाच्ये। [काण्टप्रण्यखअन्श्र]

Sia, तदागोभिग्धा यल्छो मरसखरूपं Baan वमनं छतवाम्‌ aga पतिता श्यामाकङूपेण faqs । ततः स इन्द्रः प्रजाप- EIA GARI BAT सोदर एव जरणेनेद्धियप्रदं सोा- मानं प्राप्तवान्‌ | श्रथ fara “fa at रष vfxay साम- पोयेनर्ध्यते य: सामं वमिति यः शामवामी स्यात्‌ तस्मा vay Waxy श्यामाकं चरं निवपेत्‌ सामश्चेवेद्र चच खेन भागघेयेना- पधावति तावेवास्मिकिङियर trad wat afeae साम- Waa saa” (प्र*द।अ०२) cia प्रातःखवनादिप्रयोगेयोा aaa: Wa सामं वमिति स एषमामस्य वममादिङ्ियशा- Hangs सामपागेन व्यृद्धा भवति। तादृश्सेमवामिनेा यज मागस्सायं WE: । दे देवे द्रव्यञ्च प्र॑सति “यत्‌ सम्या भवति शोमपौथमेवावरन्धे चरेद्रो भवतोद्धियं 8 Grady इद्िय- मेव सामपीयमवङन्धे Waal भवत्येव वावखसामः षाचा- रेव सामपीयमवरन्धे" (प्र*१।अ०९२।) tia wa परोाऽन्‌- वाक्धामार ““खदूद्रेण सख्या ada at मान fraguy Wa: श्रयं यः सामे न्यधाय्यस्मे तस्मा ce प्रतिरमेम्य च्छः” इति। Stara ty a: ata: Car ar a रियेत्‌ वमनेन मां a feara, तादृशेन सख्या सुखिवद्धितकारिणा सोमेन सचेय सङ्गता ward, Mews सामेन weetu, we मकारो लप्तः, वमनाभावाग्पदुलं MIWA पन्नमस्मदुद्रं यस्य सोमस स एष खदूदरः। शाऽयं सेामाऽस्ने मदौीयोादरे न्यधायि fa- हितः। aw तदथं समख arava प्रतिरं प्रकषण वमनापर्‌ं

[का०्र।प्रज्२अ०१२] वेदाचैप्रकाङे। ३८७

तारयितारमिद्मच्छेमि wife प्राज्नोमि भजामीव्यचैः। तत्रेव याज्यामाडइ “श्रापान्तमन्यस्तपलप्रभमा धुनिः भिमी- qseqary WN! सामा विश्वान्यतसा वभानि arar- fag प्रतिमानानि देभुः इति। aa पादत्रयेण सामस् सतिः चतुथपादेनेन्रस्य । अन्तताऽपगतः श्रापाम्तः सवाद्मना विनष्ट मन्युः कापा Ge साऽयमापान्तमन्यः, बह्भिग्राव- भिरभिषूयमाणोाऽपि न करु्यतोत्यथैः । fay सवनेषु afi षवाथेमासादिता उपलास्तपलास्तेषां WA प्रदारो aw सो- we Gis दरपलंप्रभमा । धूनिः कम्पमानः प्रहारेरितसतः कम्पते । भिमोश्रब्दः कमंवाचो, far बङविचान्यभिषवशाधन- awa कमं्छस्य समीति जिमीवान्‌। अरवाऽभिषव- काले श्रोणौवयवाः ते च बवा यस्यासा श्ररमान्‌। रसमि- aera यद वश्रिषटं नोरसं तदृजीषं तद स्यास्तोत्यजीषो | Tew: सोमा विश्वानि वनानि वधंयतीति शेषः। सामा वा श्राष- धीना राजा । सामा aad .वनस्यतिगते सामेः इत्था दि शतिदतिभ्वां चाद्भरश्फिभिवनस्लाभिदटद्धिदग्रनाच व- धयिदरलवं। कोद्श्रानि वनानि श्रतसा वंच सन्ततानीत्य्थः। श्रवागवाचोनामि प्रतिमानानि लाकिकापमामानि इन्द्रं न zy. न रिंसन्ति, Taga: खसाम्यापादनमवालमाऽख fea तां कतुमुपमानानि न प्रवतेन्त rar तजेव fa- कल्पितां पुरोऽनुवाक्याम्‌ भ्र सुवानः सोम खतयुचिके-

agra ब्रह्म जमद्श्चिरचन्‌। aur यन्नासि शवसस्छरसा- 3? 2

इर लेलतिरीयसंडिताभाग्ये। [आा०९।प्०द। were]

wig awa धे दूर" इति । तयर्यज्मिष्छर्यज- मानः सामः सुवानः साममभिषण्ठन्निद्राय wy THTe हरत्‌ सामपानं प्रचिकेत nage जानाति। are यज- मानः safe: एतज्ञामकमुनिसडूशः, किं कुवन्‌ wT wfafa: पूजयन्‌, Fox लं षा wee वषचिता, च- मासि समस्य भियामकोाऽसि। कोदुश्रस् शवसा बखवतः उदर श्यापयितुमशक्यस्यत्यर्ः, ata वमनाय लरमानस्य अकर्यच्छ नियन्तलादुद्रमध्ये तं सामं जरयितुं नियच्छ, awa लां सवते यजमामाय wa gy रामस धारकं ary दृडढीष्ुरु । ata विकख्ितां याच्यामाड ““सबाधण्े मदश्च ए्टु्रथश्च ब्रह्य मरो ब्रह्मतः सपर्येन्‌। श्रका वा uate मे मचक्ास्तचेदिन्द्र दधते we get” cfs ₹ मोम नरो मगुग्या खलिजस्ते ब्रह्म ्रामाकचर्रूपं afta शविः खप्न्‌ usaf समपेय्ति, कीदृशस्य सबाधः धकाराग्ता बाधशनब्दाऽभिषवछृतमुपद्र वं ब्रूते, तेनेपद्रवेश TE ada दति सबाध दति प्रातिपदिकं, तस षष्टो सबाध दति, शरमिषवपोडितस्य aaa: | mei wy मदश्च इषंकरमपि Wway बलप्रापकमपि। wew गरः aye: teed परिटढं कमं कुर्वन्तीति ब्रह्मरतः, WAT वा सेामचच्ाः अकः सोमशरष्देनाभिधोयमानस्तं द्र्य एवात स्तेज शखित्वात्‌ नास्ति तव कचिदणपद्रव दत्यभिप्रायः। यत्‌ यज्राख्मद्दरे पोता रसः तरते वमनाय Waat करोति तरेत्‌ तत्रैवाद्रोऽवमिन्ः we

[आा०शप्र०्२।अ०१२] बेदाथप्रकारे। od

eyrafaa gat दधते ae यातारं करोति वमनाष awa yaa: सोमस्य निवारकं वायुं whe तजर प्रेरयनो- we: | श्रय पञ्चमग्रपाठकं विहितायामभ्वुरयष्ट विष्णवे शिपिविष्टाय श्टते चरूमिल्युक्षं यत्तृतीयं हविसतचागनरभावि मन्त यमृन्कर्षणोयं । afer जये पुरोाऽगवाक्यां दयति “वषट्‌ ते विष्णवास waurfa तके जुषख शिपिविष्ट wai | ada ला सुधुलये गिरो मे युयं पात खङ्िभिः सुदा नः” द्ति। wea ष्यते कमानष्टामाय देवतया विधिना वा Waa CATT यजमानः, तादृशोऽ्ं A तवासमम्तादषट wotfa efagra करोमि । शिपिषु पष्रुषु विष्टः प्रविष्टि uy: भिपिविष्टः पष्ुसाध्या चन्न दव्यथैः। यन्नो वे विष्णुः uaa: श्रिपिरिति adi © शिपिविष्ट aware विष्णो मे मरोयं तद्रव्यं जषख, सुष्टुतयः wuagfaea a गिरः वणां वर्धन्तु ufg प्रापयन्तु, एकश्िन्तपि विष्छा यूयमिति are asaya, Tear युयं खस्तिभिः Rafa: माऽख्मान्‌ खदा पातत Tea) तत्रैव areqrary “ग्र तत्ते अद्य fafd- विष्ट arava: ayarfa वयुनानि विद्धान्‌ a at गणामि तवसमतवीयान च्यन्तमस्य रजसः WH” ति । & fufafag अद्य अस्मिम्‌ यज्ञे ते लदीयं तन्नामादं प्र्ंसामि, कीदृशा- ऽहं वनानि विद्धान्‌ ज्ञापकानि मामनिवैदमाभि जानम्‌ यज्ञो वै विष्णः awa: शिपिर्य्ञ एव प्रुषु प्रतितिष्ठतीति saved fufafasaret निर्वचनं जानामीत्यर्थः । अत

Reo तेत्तिसीवसंडिताभाष्ये। [का०२।प०श]अ०१२]

एवायाऽं शष्टाथाभिश्चानां खामी ¥ faut a at wurfa तथाविधं at स्ताभि। [कंविधं, we THe: पराकं लयन्तं द्श्चमानस्य मलिनलाकस्याव्यन्तं दूर निवसन्तं, तवसं तप- fad, WETS Bada श्रतपसलो। यद्ययद्ं तपारदि- तस्यापि तपखिनस्तव प्रसादात्‌ Grd शक्र cee: aaa विकल्पितां aera “किमित्ते विष्णा परिचच्छं waa azag भरिपिविषा afar मा वपा अ्रस्मदपगृह rec ey: समिये aru” tia & विष्णो त्वं यद्यस्मात्‌ कारणात्‌ भ्िपिव्िषटि wenfa प्रकषण ववच्छे पुमः यनर्व॑क्लि, तस्मात्ते तव मनि किमित्परिचच्छं aa किमिद गदणोयमग्डत्‌, HAREM Tia तव सष्नेत्यमिप्रायः | यद्यणेतन्नाम लाके ऽत्यम्तरो गि्॒द्वाटि तगृद्यव विमूढः wage भिपिविष्टाऽवमि- ति, तथाप्यवयवार्थख्य ब्राह्मणेन व्याख्यातलास्ना म्र तव छष्ना- कारणं | तस्नादेतद्रपेा वरिष्ठं मामाख्मक्मापगृहः अस्माकम गृढं ATRL! यत्‌ यस्मात गृदगायेव समिथे युद्धे कव चगो्ष॑- Ura गढऽन्यरूपा बण्डय बन्डविथ, तदन्यथा यथातथा वा भवतु, AVIVA Sl प्रश्समिदंमा गापायेत्ययः। पष्रकामस्य जिषविष्कार्मिष्टिं विधत्ते “area दाते परोडाश्रमष्टाकपाखं निवेपेदिद्द्राय प्रदा परोाडाश्रमेकारश्कपाखं पश्टकामेाऽभ्नि- Tae पश्यन प्रजनयति agifax: प्रयच्छति" (प्र०२।अ०२) ष्ति। पञ्चद्रव्यसमष्टिरूपं ate दविविधन्ते “दधि ay घत- मापे धाना WawMAs प्रमा रूप VIG, प्रग वन्धे"

[का०श्‌।प्०२। ०१२] वेदाथंप्रकाश | RE

(प्र०२।अ०२) Tia aa दधिघतयोाः aQERATA ततार waw सवेषां werd । श्रस्मिन्‌ vfafe zaegti विविध- zaaq wiafa “agewd भवति ager fe प्रभवा asec भवति asea fe पश्वः ag’ (प्र०२।अ०२) दइति। wae द्रव्यस्य yea पश्चग्टहोतलं गामह्दिषाश्वा- दिशू्पेण agai बह्रूपतं। द्रव्यं विधाय देवतां faut “प्राजापत्यं भवति प्राजापत्या चै पश्चवः प्रजापतिरेवाख पश्रून्‌ प्रजनयति?” (प्र*द।अ०२)दइति। शघतंन पूतं ‘Sa Gay’ tad wa विधत्ते “ara वै पुरुषस्य ay चकघ्नग्ने जात्या क्मानमेव तद्चजमानेोऽग्रा प्रदधाति WRIT याच्यानुवाक्ये भवतः UE: INT: WNT: पश्व श्रात्मानमेव warfare ayaa’ (प्र०३।अ०२) Cia यस्िन्‌ कस्िंचिहुगे सम्‌- mae मधुना दध्यादिवत्‌ खवप्राणिसुलभववं नासि, श्रा त्मापि स्तपादादिवत्‌ सर्वैः ye विज्ञेये न भवति, तरा- ara: पुरषलं मधुषामेन ager प्रचिश्तस्यात्मनः पद्भि- च्छन्दसः पाठेन सखल्यानिंक्छियोा भवति। तच प्रथमस्य ¥- विषः पृरोऽनुवाक्यामाइ “ay दा दाश्रुषे रयिं वोरवन्तं परेणसं । fanfe नः gaan” इति हे wit erga विद॑न्तवते यजमानाय tf crt धनं देहि, तथा वोरवन वीरः त्यादिभिरूपेतं पुत्रं देहि, tee परीणसं परर a: Maat नाखिकाद्यवयवा यस्य तं । तथाविधद्धनमतस्व- या दोयमानेः Taw नोऽस्ान्‌ भ्रिभ्रीरि सवेषु कार्येषु

३९२ तेत्िसोयसंडिताभाव्ये। [का०२।प्०२। ख ०९]

MMT! तजेव याज्यामाद्‌ “ar Ar अपे तिना दाः खसा दुरा म वाजः अन्या श्रपाठृधि। प्राचो दयावा- एथिवो ब्रह्मणा शधि gar शरुक्रमषसा fafeyq:” इति। Uae नाऽखभ्यं शतिनो दाः शतसद्याकान्‌ पद्यम्‌ देहि, तथा Beavis She दुरा ग दरारामोव पश्टुसम्पन्तो ररि, "वायव्य खेतमालभेतः .सरखत्याचज्यभागा are’ caneifa बहनि कमणि सुखेनागुषातुं we, श्रतोऽनुष्ठानख ETT तान्‌ पञ्चन्‌ देहि । ततः पश्ुपरामेरद्धं वाजमन्नं सुट त्राह्मण- मेाजमादि जन्यकोतये श्रपाटधि विन्नमपनोय avai प्रक wage wear गच्छत इति प्राचो, ब्रह्मणा मन्वपुरः- खरेण कर्मणा तुष्टः सम्‌ ावाषटयिये प्राश्यो करुर। उषसः खषःकाखाः सुवनं खगं दवासाद्गहे wae प्रकाशं विदितः विशेषेण fad कुर्वन्तु प्रभूतं gifs) ata विक- feat याज्यामाडह ‘“afger दइविशं वीरपेशा afgwefe यः awar watfa श्रद्मिदिवि व्यमाततानाग्नेधामामि विष्टता पर्चा” tia. saafaxfad दाः ददात्‌, वोरपेशाः वीराणणमसमत्प्चादी्ां wear येऽप्रिरसा wii ख्वि- Way पच, VEST सरलप्रकारेण सनाति ददातु, arsfa- दिवि खगं इव्यमस्मदोयमाततान समन्तादिसारितवान्‌, ता- TASH: पुरुजा पुरुषु प्रदेशेषु धामानिखानानि fawar fa- ्रेषेण warfarin डितीयहविषो चाच्चानुवाक्यधोाः प्रतीको <wafa “at a afer a भर" दति। ‘ar at मर्भोरा

[का०२।प्र०२।अ०१९] वेदाथप्रकाशे | १९३

भरा दद्धि aay इति पुरोऽनुवाक्या । श्राद्ध भर माकिरे- तत्परिष्टात्‌' दति याच्या। तदुभयं wares सप्तमप्रपाठके व्याख्यातं । दतीयदविषः पुरोाऽमुवाक्यामाहइ “od न पूतं तमूररेपाः प्रचि feces) तन्ते रका न रोचत खधावः” दति। ₹े सखधावः श्रन्नवन्‌ प्रजापते, तनूररेपाः लदीयं रौरं पापरतं, किमिव पूतं घृतं न चुतमिव । नेल्युत्तरजामुवतंते। wf हिरण्यं न श्रद्ध सुवणएंमिव, रको a श्राभरणमिव, ते खदीयं ACUI रोचत सर्वेभ्या रोचतां त्रैव याज्या- are “उभे gay after cat श्रोणोषश्राषनि। उता म खत्पपु या उक्थेषु अवख्स्यत दषः, Grew WaT” cfs इ सुखः GE wera, wea. acta we सर्पिषः सम्बन्धिन्यावुभे दर्वीखदृे रनु MNS सेवसे दनुपूरणपयन्तं सपिस्लया पोतमित्यर्थः। उता श्रपि च रे शवसस्पते बलस्या- धिपते, उक्येषु WHIM यज्ञेषु AWAIT उत्पुपूया THAT पुरय प्रापयेत्यथः। Slee यजमानेभ्य दषमन्नं WAT स- ATT | Was वायव्यां gary निवपेदित्याद्ना विहिते कमंच्यत्कषणोयं | परोऽनृवाक्यामाइ “वायो way दरोणं यव पोाव्याणां। उतवा ते ष्दसिणा रथय श्रायातु पाज- aT’ tf डेवाया पायाणां पुष्टिमितां इरोणामख्चानां णतं TAG WARY समागन्तुं रथे याजय। उत वाते सदखिणः यवा ते सरखसड्याका WaT रथे यज्यन्तामिति शेषः। ख

त रयः पाजसा बलेन प्रोच्रमायातु। aaa याज्यामाड “प्र 3 ४

३९४ तित्तिरोयसंहिताभष्ये। [का०र।प्र०२।अ०१२]

याभियासि दाश्चासमच्छा नियद्धिवीयविष्टये दुराणे। नि नो रयि सुभाजसं vay fa वोरवद्गव्यमश्चियशञ्च राधः” दति। @ वाया दुरोणे यज्जग्टरे इष्टये क्रियमाणेष्टिसिद्यथें नियव्छञज्ञकाभियाभिवंडवाभिः दार्शांसमच्छ इविद वन्तं यजमानं प्राप्तुं WHAT यासि ताः षमोचीना श्रस्माकमनक्रला दति शेषः ce कमंणि नाऽस्नाकं gird रथिं gE भे- sagem धनं जिखवनितरां मिश्रय। किञ्च राघोाऽन्नं नि- युव, MEH राधः वोरवद्गव्यमश्चियं पुतरेगोाभिरबरयुक्मित्ययः। अय काथेद्धकम॑ण्युक्रयाच्यानुवाक्ये आरान्नायेते। तच पुरोऽन्‌- वाक्यामाइ “रवतन; सधमाद TR सन्तु तुविवाजाः; च्‌ मन्ता याभिम॑देमः इति। रेवत्यो धनवश्यः, सधमादः श्रस्मा- भिः सह मादयन्ये दषंयुक्राः, तुविवाजाः बह्ृन्नापेताः Brat नोऽस्माकं wifafag सन्तु wager समोपस्याय ति- न्त्‌, याभिरद्धिः सह वयं चुमन्तः शन्दयन्तः TH Wat मदेम इव्याम। तत्रैव याच्यामाह “रेवा इद्रेवतः साता ala लावतो मघोनः प्रेदु दरिवः Saw” इति हे हरिवः TH श्रयं यजमानो रेवा Tq घनवानेव सन्‌, रेवता घगवता देवस प्रेदु aR WHIT Bat wai ewe देवस्य ला वतस्त्छदृश्स्य मघानः अ्रन्नघनवतः BAA देवेषु FAATTS | तादशं देवं War खाभोष्टं प्राप्नातोत्यभिप्रायः। wa विनियोगसङ्गदः | “fSTUIa: प्रजा सेति चतखः श्तङृष्णले |

[ का०२।प्०२। अ ०१२] वेदा्थप्रकाणे। ` ३९५

उद्‌ fad चरो यं स परव्याग्रेययागकं ॥ दिर साविचके तदद्डत्था afar चरोा। wag we चत्वारः शिपिविष्ट वषट्‌ चयं ॥ aa तिस दाद्रयक्रेमानश्रादठ प्रदाढरके। घृतं दध्यादिगणके वायो वायव्यकं कचित्‌ ॥ wae रेवतीशिङ्गादिति चिंण्द्दीरिताः। दति। अथ मोमांसा। श्र्टमाध्यायस्य प्रथमपादे fafa ““हृष्णलेषु घतस्यात त्रो सेजायुतेभवेत्‌ | घतस्य मेवे वैश्रद्याधरुग्ब्दयतेखया” ॥ प्राजापत्यं qa चरं निर्वपेच्छतरृष्णलं' सत्यतर ष्ण लेषुपां्याजद्र व्यस्य धृतस्य धमः कतेव्याः रष्णला स्य सुव- we uw च तेजखिलसाम्यादिति चेत्‌। न, सुवणंश्रकल- Weare: म fe yaw प्रनलकाठिन्यविरलला- दिरूपं auqafa चरुग्रब्टसाषधिद्रव्यविषयः away प्रयज्यमानाम्‌ जओओषधिधमोान्‌ प्रापयति। aagifevar: RAAT: | दभ्रमाध्यायस्य प्रथमपादे विन्तितं। “manta: छृष्णलामामस्ति ना वास्ति पाकवत्‌। WAV चरेत्याकमवचघाते तु मास्ति ar’ i विहछृतिषूपाणं कग्येष्टौगां काण्डे पद्यते प्राजापत्यं चुते चरं निवपेच्छतरष्णलमायष्कामःः दति। छष्णलथन्दः

सुवणंशरकलवा चो | प्रृते त्रोहोनवदन्तीति परोडङाश्रदृद्धनां 3 * 2

१९९ तेत्तिसोयसंहिताभष्ये। [का०२।प्र०२। ख ०१२ ]

न्नी डीणएणमवघाते विहितः, साऽ vetaat छृष्यलानां चा- दकवश्रादस्ि ar वेति सन्देहः अरीति पत्रपच्प्रतिन्चा। विद्ठषौकरणं प्रत उपकारः, लुप्रेऽणु पकारे तद्छक्तायां पाक- वदिति fase । waste विक्तेदनापकारे पाकः प्रतिवादि- नोाऽभिमतः, तददवघाताऽ्यस्ह | घते श्रपयतीति प्रत्यक्ताका पाकेऽम्धपगतः, अवघाते ठ सोक्रिगौखोति वैषम्यादवघातेा मास्ति । asa दितोयपादे fafa ""मास्यस्ति वा छष्णलेषु पाकः ओ ताऽ्यख्म्रवो । अदृष्टाथतया सख्छादोष्णे हु सुतरां waa” ॥ धते अपयतीति म्रत्यशश्चतिविहितोऽपि पाका विक्तेदना- योग्येषु ग कर्तव्य tifa wd: पशः । दृष्टार्थस्य विक्तेरनसखासम्भवे- ऽषदृष्टा्ये पाकः कत॑ययः। waar विधिप्रैयथयापन्तेः। यदा तु पाकशब्द्‌ श्रष्णवाची तदान काऽपि विवादः। तजचेवान्यञ्धिन्तितं। “SUMMA सस्तेषुनोा वा इयं भवेत्‌ । अद्‌ ्टा्थमसंसक्तिङृ्टायं मेति waa” ॥ तेषु रृष्णलेषुपस्तरणमभिधारणशचत्युभयं wearers कतव्यमिति पुवेः पचः । भ तावत्पाकवद्च प्रत्यचविधिरस्ि। चादकष्ठु दृष्टं दारमपेचते। प्रषटतावुपशरणाभिधारण्येादृ्टा- War) Barat परोडाज्ावयवार्नां शुचि संसक्ति जिवार- fad तद्भयं क्रिधते । हष्णलानां तु संसक्तिप्रसङ्ग एव aria

[काय प्र०्ए|अ०१९] वेदाथंप्रकाश। ६९ 9

अतस्तन्िवारणलषणं MTC नास्तील्युपस्तरणाभिधारणदयं T- ua | aaatafafed | “war arefe वा ay नात्ति प्रीतेर भावतः | चुथुषाकारमिधानवचनात्‌ ख्यात्‌ प्रदा नवत्‌ ॥ यथा पुरोडाशे प्राशि्ादिभागे भच्छते तथा तेषु ष्ण- लेषु भक्ता मासि प्रीतिरूपस्य दृ्द्वारस्याभावादिति पुवः ug: । चखुषाकारं भकयन्ति freer भक्तयन्तोति प्रत्यक ANTHEA | इकचरण्ड़भक्णे तद्रमलोकारे च्यः शब्दवि- ेषसतस्यानकरणं शषेति । धते निरपेषु हष्टलेषु यल्िप्त- aay तद म्ननेंतुमिष बालाचुदुषां ला तदाच्थं जिःशेषेण पिबन्ता भच्येधरित्यथैः । अनर नोयद्रयाणामपि quart यथा वदनात्‌ प्रदानं तददभश्छयाणामपि भक्षणं भवेत्‌। तचे वान्यशविन्तितै | ““शङ्त्सइतलयोारेकमेक धेत्यन्त्यमेष वा | एकं नियामकाभावादबाघादन्त्यमेव fe” ॥ इति । तवेव छष्पलभसणे शयते “एकधा ब्रह्मण उपरति" दृति। तभ्रैकधेत्ययं wre: प्रकारवाची सन्नेकवारमित्यम्‌- aya वा बह्कभां सभावं वा Bal उपहारा भक्षणाय स- मर्पणं। एकसव्यनेन wea सछ्त्वसहत्वयारन्यतर दिवित उत सहलमवेति ewe: नियामकाभावादुभयोमध्ये यत्कि- चिरेन्यतरदिति पूवं: पच्चः। अवाघोऽच नियामकः | प्ररता-

३९८ तेत्निरोयसंडहिताभाव्ये। [का०द।प्०।अ ०१२]

विडाप्राश्चि्रदतुधाकरणशंयुवाककालखेषु चतुधाभक्षणएसिद्धये त्वार were उपरिष्टाः, wate a चादकप्राक्नाः, तज qaqa उपरितनास्तय उपा रासन्तत्कालविशेषाख बाध्ये- रन्‌, THAI काखविशेषा एव बाध्यन्ते, म तु चय उप- हाराः | तस्मादग्यपल्रूपं सहलमेवेकभेत्यख्य weary: | तजेवान्यशिम्तितं |

“gy WEG इल्यच AAT सवता |

आअन्यभागस्यापि वाऽऽद्यो मागान्तरमबाधितं॥

सर्वलमन्यभागोयं ब्रह्मणेऽत्र विधीयते।

GAMA VTA बाध्यतामन्यभक्तणं'॥

हृष्णलभच्वण एवेद मपरं श्रूयते “as ब्रह्मणे afcecta xfa

परिहारः समपंणं | ब्रह्मसहितानाण्डविजामेकेकसख चतुषु का- लेषु चलारो भचणभागासादकप्राप्ताः, तज षवता किं ब्रह्मसम्ब- न्थिचत्मागविषया उतेतर सम्बन्धिभा गचतुष्टयविषयापोति स- ae श्ध्वर्यप्रतोनादविजां ये चे चलारो भागास्तेषां बह्कनामबाधनायाद्यः TASTE: | तचेषा वचनव्यक्तिः जर्मसमबन्ध मनूद्य सव॑लपरि हारयोारेकमनुवादेऽन्तभायेतरदवि- सेयं, यद्ध यणे सवै तत्परिषरति, axa परि दरति तत्‌ सव-. fafa, उभयथापि विधेन्रह्मभागमाजे पर्यवसानाचाद्कप्राप्ता श्रन्यभागा अबाधिता भवि्यन्तीति va: प्च: सवत्वपरिडा- रावनुद्ध ब्रह्मसमरन्धोऽच विधोयते । यत्प रिइरतगयं सवे ag ब्रह्मण दति वचनव्यक्िः। तच ब्रह्ममागानामितरभागानाञ्च

[का०२प्र०२अ०्१२] वेदाथप्रकारे। REE

यत्‌ सर्वलं ae ब्रह्मसम्बन्धं खति ब्रह्मभागानां ब्रहमसम्बन्धस्छ Wizard प्राप्रवाच्लवान्यंका विधिरन्यभागा्नां ब्रह्मसम्ब- न्धविधाने पयंवस्यति । तसख्मादन्येषां भक्षणं area |

तचे वान्यचिन्तितं |

“ana खखकाले वा Aga AGATA | श्रविखम्बारादि माऽगधस्तं तं कारमनाधितुः॥ अतीतेनाधिकरणदयेन युगपत्‌ सवे ब्रह्मणे समरपयेदिल्यक्, wa wefad य॒गपत्‌ समपिंतस्य wae ae कियदपि भकल- चित्वाऽवशेषितस्य विलम्बे कारणाभावाद्यगपदित्याच्चः पत्तः प्राञ्चति । चादकप्राप्तस्य तन्तत्कालस्यानासो fawaea: | तस्मात्‌ VARY CIM: प्ताऽभ्धुपगन्तव्यः |

azarae प्रथमपादे fafa |

“Hag नियमः कता सङ्घः सायं न atfaa: | प्रयाजवन्ल विध्यादि विध्यन्तत्विभेद तः ॥

द फलादयख्चलारः सन्ति, we खर्गः, नियमे याव- SARS, कता सखगंकामः, षहः शआरग्ररयादीनां षष्ठां सा- दित्यं । त एते ware: सये प्रयाजादिवदतिरेष्टव्या इति चेत्‌। न, वेषम्यात्‌। प्रयाजादिराकाङ्कितविध्यन्तलादतिरिश्वते। विध्यादिष्ह माकाङ्कितः, सये चरं निर्वपेदिति मृस्यविधेः परत्यच्श्चवण्ात्‌। श्रन्यथा विध्यन्तेऽपि कस्याकाङ्खा awa | त- स्मात्‌ प्रधानकर्मणाऽनाकाङ्कितस्य विछृतावग्रन्तेस्तत्घम्बन्धाः फलाद याऽणमाकाङ्कितिलान्नातिदिश्वन्ते |

क तेत्तिसीयसंहि ताभाष्ये। [का०२।प०२।अ०१२ ]

तजेवान्यञिभ्तितं, '"गादोाहनाद्यस्ति ना वा भवेत्‌ प्रणयनाश्रथात्‌। अरनङ्गलादपेशाया warararfafewa” ॥ "चमसेनापः प्रणयेद्ध दानेन GAAS दति दभपुणमा- सयाः Wa गोदोहनं सेर्थेऽणतिरेषटष्यं। कुतः, तदाश्रयस्य प्रणयनस्य सद्भावादिति चेत्‌। मेवं, क्रवङ्गतया चमस एव प्रणयगशसाधनगमपेचितं, न लक्खं पर्षा गोदोहनं । श्रत: फलनगियमादि वन्लातिदेत्रः। तत्रेवाग्यजिन्लितं | ““स्यंदथं व्यवसायं faney वा व्यवख्ितिः | प्रकताविव मा तज तस्याः शाब्दलवजं नात्‌" ॥ दशपणंमाखयषवि्षां स्यशंनदयं व्यवख्ितमन्त्दवसा- प्यमान्नातं ‘Iara पाणंमासीमभिग्धेत्‌ पञ्चरावामावा- स्या" इति। ए्थिवी इातेव्यादिमनग्द्चतुराता। श्रद्चिहतेत्या- दिमन्तः पश्चराता। तदुभयं सेोधादो चादकप्राप्नं सत्‌ का- खमेदेनामुष्टागदये व्यवद्यापनोयं । कुतः, प्रते पारशमाख- मावाखयाः काखमेदेन व्यवखितत्नादिति चेत्‌। न, प्रते Barat श्रायिकलात्‌। च्राब्द खेबाङ्गलेनातिरेशादंवात्‌ | त- सादु भयं विरताविच्छया विक द्थमे | ततेवान्वच्िन्तितं 1 “वट्‌ स कस्ाणुताग्रेयद्यैव Fe ऽयिमे यतः | ्रविशेषा न देवेक्याराषधद्रवयकत्वतः'॥

[ का०२।प्र०९।अ ०१२ | वेदाथंप्रकाश्े | ४०१

दशपृणमासगतेषु षट्‌ सु यागेषु चस्य कस्यापि वियन्तः सोयं en an ~ fi क क कतंव्याऽस्छेवेति विश्षनियामकस्याभावादिति Wai न, देव- ame नियामकलात्‌ | सेोय॑शब्दगततद्धितप्रत्ययविय्रहस्य ख - याविति ददिवचनेमापि ag शक्यवादेवतेक्यमनिखितमिति Sai म, विधिणेषाथवारोक्रावमुमेवादित्यमिक्छेकवचनेन त- डापदेशात्‌। श्राप्नेया्थवारेऽपि सेऽप्रयेऽभियतेत्येक वचनं व्यप- fee | श्रत ्राग्रेयस्येव विध्यन्ता न व््मोषामोयेग््राग्रयोाः। यद्यखेन्रयेद॑धिपयसाः प्राजापत्ये उषां श्टयाजेऽपि देवतेक्यम- fa तथाष्ठोषधद्र यकलमाप्रेये fated, awa ada वि- ष्यन्तः । नवमाध्यायस्य दितीयपादे चिन्तितं | न्वीरा VAG STAT QT A al कालदेवकी। NAD cz स्तः ayant सद्राविकारल्ान्न aa ar” i ५१ e ~ ~ ta ~ दक्षपणमासयाः waa ‘equ waar जुहोतिः दूति । तज पवंशब्दः कालविगेषवाचो, ततः कालदेवकोा ता Brarar- रादुपकारकतया प्रयाजादिवत्‌ सयदि विङृतिष्वतिदिग्येते., दति Sad) पवशब्दस्याप्रेयादिचिकसक्वपरलात्‌। दानार्थवा- चिनः एणएातेधातानिष्यन्नाऽयं ware, स च maa saa ऽसमिन्नित्यधिकर णब्यत्यत्या कालमाचष्टे aaa तु क्रि- यापर; सन्‌ प्रकरणवश्रादामग्रेयादिकमंचयसक्रमार) तथा च मन्तवा ऽपयनुग्टदहीतो भवति “षभ वाजिनं वयं पृणंमासं

यजाम" CHAT मग्रः, “HAART सुभगा Gear धेनुरिव 8 ओ |

9० तेत्तिदीयसंहिताभाष्टे। [काण्राप्र०२।०्१२|

WI श्रा्णायमागाः Cat AM | WAP मवत्कमबय- are व्यासक्रदेवतालं। न च ape faafa: wearfe:, कि- wag aaa । ततः BTTeaTeraararfe rare प्रार्चिः। दशमाध्यायस्य wana? चिन्तितं,

“Sa qtr चरुः्ाखो fa वालं लकिकोाङ्ितिः।

Vaal श्रपणं योग्ये कपालविरूतिवतः॥

विद्छरतिप्रसिद्याऽख्ं द्‌वतातद्धि ताक्रितः ।

योग्यत्वेन प्रदेयं तत्‌ प॒रोडाज्हवि्यथाः ॥

ara चरं निर्वपेदित्यारिवाकोे wewe: किं खां afm

watcafafa सन्देहः, तच च लाकिका aifeaaa WW कुमारीभ्यः सर्वेऽपि सर्वरेभोयखस्नभाषाप्रसिद्या afafaa गकारचकाराद्य्चरमपरि Way चर्रष्दमस्पे पाचे पाकाधि- करणे ता्लादिमये प्रयुश्ते। निचष्ड्काराद्चोखा are चर्रित्येताम्‌ weary पयायलेनापदिष्रन्ति। तस्माखर््रष्दः erat afi यदि तख अदनोयलाभावेन प्रोडाश्वत्‌ प्रदागयोग्यता ग खात्‌ तरिं माण्त्‌ परोडाश्रविृतिलं gt- wiutfustanqefanfad तु भविखति अपणयोग्यतायाः सद्भावात्‌, यथा कपालेषु विः wad तथा werafy AUIS चकते, THE: स्ालोति प्राप्ते ब्रूमः। अन्नमेव वरब्रब्देनोच्यते, कुतः wfanfeg: 1 ्रादित्यः प्रायलोय- अङरिति विधाय तदाक्धश्रेषे हदितिमेादनेनेठोादनन्नब्टेन चररमृद्यते। यदि degra wens: क्षापि ग प्रय॒ब्यते

[का.२।प्र०२अ०१२] येदाचप्रकाे। Bo}

तद्चादमविश्रेषवासो wowearsa, aa facufag: 1 विर्दा- शे थाञ्जिकाः ज्रष्देकगम्यधमाचर्मव्यवदहारिणएः weerurfaya तात्प यवन्ताऽगवस्ला वितान्तरश्नपक्षे जोवतण्डले विध्रदसिक्ये Wea चरुग्ब्दं vagal सत्याद नवाचिले सोयमिति तद्धि mag) चथाग्ेयमिति देवतातद्धितसंयुक्षपरोडाश्ः भदेचद्रव्यं तथा wari) we च निघण्डुकारा इव्यपाक we: पुमानिति पठन्ति। तस्नाखरगष्दोऽन्नवाची । लन्रेवान्यश्िभ्तितं।

“eq: HITS awa: कापि वा उकितेऽथवा।

कपाले चाद्रकप्राप्तेरगपूपावतः कंचित्‌ ॥

At चङ्तयोाग्यतात्करादे चयाग्यतान fe

चिनाद्रयफलं aw पेषश्ादि निवन्तंमं”, ॥

विषयसंत्रयनिरेश्रकं wary ara, यथया प्ररत परो-

डाश्रस्य कपाले पाकः तथा विद्ते चरोारित्याद्यः पूवः पचः, परोडाशखापूपलात्‌ कपालगतेश्रणा पाकः सम्भवति, चङ्‌- स्ादनमलादुदकगनोाञ्मणा INA: | श्रताऽप्राछृतकार्यलाचा- दकम्राक्षिनौासलोति चद्यच्येत aya चरोरुदकधारण- यागे कराडघटरादो यत्र क्तापि पाक fa facta: पवः ae: निरप्नानां मुषित टयपरिमितानां तण्डुलामामनच्ये- मेव पात्रेण a येोग्यलाखरोाः खाच्यामेब पाक इति रा- दान्तः | पूवज सद्रोदन tfa fafa a Grea पेष-

urfatfa wa: पेवणादिनिटन्तिः पृवेचिन्तायाः साकला- 32

9 ०8 तेन्तिसीयरुंहिताभाष्ये। [कषार२प्र०२।खअ०१२]

त्फलं, तदूारेण चरुनिष्यादकश्धालो चिन्ताया श्रपि फलमि- व्युपचयते। पषणादीन्यनक्रामति | पेषणं यवनं वापस्ताप्ाप- fefa: wat माजनाध्युहनज्वालासया वयदधत्य सादनं t पेषणं शूनं, यवनं पिष्टससादरकमिश्रणं, वाप उदकमिश्रणाय पिष्टस्य पाते प्रचेपः, तापः कपालानामद्गारः प्रतापनं, उपरिितिरङ्गारेष कपालम्धापनं, प्रथा कपाले व्यवस्यापितस्व ULISIMG दस्तसद्गहनेन सवषु कपालेषु प्रसारणं, माजन UMA, WHIT ARAFAT, ज्वाला दभ॑पिश्चलेः प्रज्वालनं, युद्धूत्य सादनं कपालेभ्यः TART परो डा शस्यान्तवैद्यवस्थापमं | ननु पेषणादिनिटत्तेः पृवाधि- करणद्यफलतवे किमिति gaat: प्रत्येकद्धतेविंचारित- वानिल्याश्रद्य मन्दमतिब्य॒दासायेत्याह। एतानि मन्दप्रञ्नस्य कतेव्यानोति fara: । श्रपूपरेव योग्यानीत्येतल ्ेनिंरू- fad |

aaa waquare चिन्तितं ।

“Sritfafana काऽपि शब्दः wizy एव वा। रो खयान्वयादाद्यः प्रयोगाखयताऽन्तिमःः'॥

जोय चरं निवैपेदित्यादिविषृतिषु चतादकातिदिष्टा ये निगमास्तेव्वन्यादिग्रन्दस्छाने खयादर्थप्रत्यायकः we afe- तव्यः स चायं ्रादित्यरव्यादिनां पयायेणापि प्रत्याययितुं WHA, ANDY दर्यशब्द खरत्याग एवान्वितः न लन्यादिश्न्द- वज्निगमेषु पठितः तस्माद्यः केऽपोति we ब्रूमः) अ

[काण्शापर्र।अण्१२] वेदाथंप्रकाणे। Boy

ara owe faacfefa प्रयोगवष्नेन warear भवति, नतु सेोर्यखररिति खरूणा। arcafaufafe दितीया, सा चाख्यातेन सम्बध्यते न मानना, सति च प्रयागाग्ये याज्या- परोाऽनवाक्ययानिंगमेषु वा यच प्रयो गेाऽपेकतितस्तच सवच खर्यग्न्द एव युक्तः । प्रृतावपि fanaa ardarafaawar- प्रि्रब्टः vaya किन्ति वेधश्नब्द विवक्षयापि। तथा ea- तिदेशाऽपि बैधश्नब्द विषय एव भविव्यति। TABATA एव प्रथाक्रवयः॥

दादश्राध्यायस्य द्वितीयपादे चिन्तितं।

MITA SAIS ATA TA प्रयोगवत्‌ | MAG न प्रयोगार्था WATT! AAT Waa” ॥

दध्रपूणंमासयाः प्रथमप्रयोगस्येवापक्रम BITATaT न प्रयागान्तरस्येति नवमे निर्णोतं। wer कृतस्य कर्टसंखा- रस्य यावञ्जीवपयाप्नलात्‌ यथा म प्रयागान्तर श्रारम्रणो- MII तथा यावन्नीवप्रतिकालमध्यपातिनोनां कोयादि- ` विषुतौनां नास्ति तद्‌पेक्तेति are wa: | quae मासावा- CUA इल्युक्तलात्कल्थैयमारम्भणोया, न तु प्रयोागाथै। mamta fe सेोयादीनि, ततः प्रयोगान्तरे वैषम्यात्तो- यादो सा कतया) न च यावजञ्नोवकालः प्रकत्यङ्गकटंधमत्रेन fama वणितिलादता नोाक्ररक्ताघ्नन्यायाऽच प्रसरति। त- साल्नाम््यच प्रसङ्गः |

द्रतीयाध्याये चतु ख्पादे चिन्तितं,

ged तेसिसोयसंडिताभ्ये। [का०२।प्र०२।अ ०९२]

“"सा मवामिचरखोाकं वेदे वेनि यषङ्कु्यः । इृटरोषोा खोकिकेऽतेा वमने fafeaae: ॥ अदोषो वमनाथेव लाकं aH aT पमः, लरणाय तता वान्तिरोाषश्राग्ये भवेष्वरः'" ॥ इदमाच्ायते ‘ray चर्‌ जिवपेत्‌ ष्लामाकं शामवामिनः' दति । तच लाकिकं सामवमने विदहिताऽयं we: | कतः, ‘fa ar एष इृद्धिये वीर्येण qwa यः ra वमिति' दति । दषटरोाष- are तच्छान्तये चरूविधानादिति चेत्‌। मेवं, खाक धात- साम्यार्थिना वमनायेव eae पाने सति aware रावारे- Gaal ao gq ‘few a ara हरिवः" इत्यनेन wey अर- fad शामः पीयते, aa वमनप्रायखितार्थैऽथं चरः । तचेवान्बश्िन्तितं। ““च्छलिजे वमनेऽप्येषव कतुरेवेात वनात्‌ विशेषस्थागिमा मेवं कतुंरेव निरुक्रितः'* ॥ tere trae वमने खर्रिति पि्रेषस्याभावादृविर्जां यजमागस्त च वमने स्वचासे चङ्रिति Vai मेवं, ये वमिति ख निवंपतीति fadgaat चरनिमिन्लं fader च चजमानः तिजा निर्वभुलेऽधिकारान्तरप्रसङ्गात्‌ । तस्माद्यजमानस्छेव वमने wefafy: | अषटमाध्यायस्व प्रथमपादे fufara | “RIAA वा नोरे मधुन्य्यिभा यतः । KAS न धुतेऽप्यस्य सत्वादणा सम्भवात्‌ ॥

[का०२।पण२।खर्१२] बेदाथंप्रकाशने |. ng

चिचाद्यागे श्रूयते “दधि ay घुंतमापा धानाखष्डलास्त- See प्रजाप्यः इति। तजन मधुन्यदकं ख द्रवत्वषाग्येन खा्लायय गत्य पयसा धमा दति eqs, चतेऽणग्निशम्पकेष दर वल्वसद्धावादद्रक्तवणंला दाव्यधमाणामत्पवनादीगां सम्भवात्‌ पयसा धमाणां दाशगादीनामखम्मवाचारपां ष्ट्या गगतस्याग्यस्य धमाः BHAT: ॥ वेदार्थस्य warts तमे हाद निवारयन्‌ | पमां खतुरो रेयादिद्यातीर्यमडखरः ॥ दति माधवीये वेदा्थप्रकाओे wags: dfenrara दितो- यकाण्डे प्रथमप्रपाठके इादग्रोऽमुवाकः॥ ° ॥ दति ओओमद्राजाधिराजपरमश्वरवेदिकमागेप्रवतंकश्चरीवीर- बुद्षन्पाखसास्राज्यधुरन्धरेण सायणाचार्येण विरचिते माध- वीये वेदार्थप्रकाञ्ननामकतेन्तिरीययजःसंडितामाये इितोय- काष्डे द्वितोयः प्रपाठकः शम्यः ॥ ° ॥ ॐ तत्त्‌ ॥

PN wre

अथ वैत्तिरोयसंदिताभाष्ये दितीयकाण्ड दतीयप्रपारकः।

इरिः ॐ । आदित्येभ्यो मुवदद्भाश्चरं नि्वपेदूतिकाम आआदि- त्या वा रुतं wal प्रतिनदन्ते यऽलं vat सन्‌ भतिं न पाप्रात्यादित्यानव भवदतः खेन भागधेयनोापधा- वति a waa भति गमयन्ति भवत्येवादित्येभ्या धार- यदद्भा्चरु निवंपेद्परुद्धा वापरुध्यमानो वादित्या वा श्पराद्धार Bifean ्रवगमयितार ्रादित्यानेव UTTAR ॥ १॥ aa भागधेयेनोपधावति त waa विशि दाभत्य- AURA भ॑वत्यदितेऽनुमन्यखवेत्यपरध्यमा नाऽस्य पद- media वा अदिं तिरियमेवासमैः राज्यमनुमन्यते सत्याशोरित्याइ सत्यामेवाशि्षं कुरुत इइ मन LATE पजा CATH समनसः BATT प्रेत मरुतः॥ २।

[का०२।प्र०दे। ख ०९] TATUTAT | See

सुटानव war विश्पतिं नाभ्यमु राजानमित्धाइ मारुती वे विड ज्येष्ठो विश्यतिर्विंशेवेनः राष्रेण समध- यति यः परस्ताद्काम्यवादी स्यात्तस्य॑ VTE TATE Teeny कुष्णाःख विचिनुयादये शक्ताः स्युस्तमा- दित्यं चरं निवेपेदादित्या 4 देवतया विद्िश॑मेवाव- गच्छति ॥ ३ ॥

श्र्वगतास्य विडनवगत रा्रमित्याद्ये कृष्णाः Rei वारुणं चरं निर्वपेदारुणं वे राप्रमुमे रव विश्च राद्रश्वावगच्छति यदि नावगच्छेदिममहमादित्येभ्ये भागं मिवपाम्यामुष्मादमुष्य विशोऽवगन्तोरिति नि- वपेदादित्या Vast भागधेय Heya विशमवं ॥ 8 ॥

गमयन्ति यदि नावगच्छेदाश्थान्मयूखान्‌ TA मध्यमेषायामुपहन्यादिदमदहमादित्याम्‌ बधाम्यामु- पाद्‌ मृष्ये विशाऽवगन्तारित्यादित्या वेर्न बद्वींरा विशमर्वगमयन्ति यदि नावगच्छेदेतमेवादित्यं we निधैपेदिषोऽपि मयुखान्त्सब्र द्येद्‌ नपरुध्यमेवावगच्छ्‌- त्याश्चत्था भवन्ति मरुतां वा रतदाजा ASAT ्रा- जसेव विशमव गच्छति सप्त भवन्ति सप्तगणा वे म- रता गणश रव विशमर्वगच्छति ॥ ५ ॥

9 9

४९० तेत्तियीयसंहिताभष्ये। [काण२्‌प्र*३।अ ०२]

धारयते मरुता गच्छति विशमवेतदृष्टा्दश च ॥ ॥ १॥ इति वैत्निरोयसंडितायां दितोयकाण्डे ठृतोय- प्रपाठके प्रथमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

देवा बै मल्यारबिभयुस्ते पुजापतिमुपाधावन्‌ तेभ्य रुतां प्राजापत्याः शतचृष्णलां निरवपत्‌ तयेवैतं- ACMA मृत्धाबिभीयात्षसमा रतां प्राजापत्या शएत- amet निर्वपत्‌ पुजाप॑तिमेव स्वेन भागधेयेनोप धावति. स रवास्िन्रायु्दधाति सर्वमायुरेति wae घला भवति शतायुः पुरुषः शतेन्द्रिय च्रायुषयेवेन्द्ि- Sur

प्रतितिष्ठति धुते भ॑वत्यायुर्वे qaaax fet. मायुखैवास्मा Baas समीची दधाति चत्वारिं च- त्वारि AUST AAT चतुरवत्तस्याध्या कधा ब we उप॑हरत्येकधेव यजमान आयुरदधात्यसाव॑ादि- त्यो न व्यरोचत तस्म देवाः प्राय॑चित्तिमेच्छन्‌ तसा रुतः Se चरं निर वपन्‌ तेनेवासिन्‌ ॥ २ ॥

WAC बर॑द्यवर्चसकामः स्यात्‌ तस्मा रतः

[area Teg oR] वेदार्थं प्रकाशे | ४९११

सौर्यं चरं निवपेदमुमेवादित्यः स्वेन॑ भागधेयेनाप- धावति स wafer ब्रह्मवर्चसं दधाति ब्रह्मवर्चस्येव भवत्यभयतेा रुक्मौ भवत उभयत रवास्मिन्‌ we दधाति प्रयाजे प्रयाजे कुष्णलं जुहाति दिग्भ्य ware बरह्मवर्चसमव॑रुन्य श्चाम्नेयमष्टाकपालं निवपेत्साविकषं दाद्‌ शएकपालं WI WB |

चरं यः कामयेत हिरण्यं विन्देय हिरण्यं मोपन- ---

मेदिति यदाग्नेया भवत्याभ्नेयं वे हिर॑ण्यं यस्यैव fe- रण्यं तेनेवेनदिन्दते सावि भवति afar रवेनदिन्दते Wa चरुभवत्यस्यामेवेनदिन्दत उपे नः fetui नमति वि वा रष इन्द्रियेण वीर्येणध्यैते या हिर॑ण्यं विन्दत रतां ॥ ४॥

रुव निर्वपेदिर॑ण्यं विष्वा नेन्दरियें वीयर ep रुतामेव निर्वपेद्यस्य दिर णयं नश्ये्यदाम्नेये भवत्या- aa वे हिर ण्यं cela दिर ण्यं तेनेवेनदिन्दति सावि- चो भवति सविदप्र त रवेनदिन्दति way चरुभव- wet वा wala यन्रश्वत्यस्यामेवैन॑दिन्दती- द्रः॥५॥

* gud इलेकस्मिन्‌ पुस्तके भूयसः पव्यते। 3५2

_ 44 ~. ft

8१२ तैत्तिरीयसंश्ितामाच्ये। [का०२्‌प्र०द। ०२]

त्वष्टुः सोममभोषद्दापिवत्‌ स विडः व्यात्‌ स इद्ियेखं सोमपीथेन श्धार््यत्‌ स यदङ्खंमुदव॑मोत्‌ ते श्यामाका BAHT पृजाप॑तिमुपाधावत्‌ तस्मा TAX सेमेन्द्रः श्यामाकं चरुं निर॑वपत्‌ तेनेवासिमिंनरिद्दरि- यर सौमपी्मदधात्र वि वा रष इन्द्रियेखं सेमपो- Fauld यः सोमं वमिति यः सेमवामी स्यात्‌ TH ॥ € ॥

way से मेन्द्र श्यामाकं चरं नि्ैपेत्‌ srw

= @ > |

RN सेनं भागधेयेनापधावति तावेवासित्निन्दरियः

arate ध॑त्त नेद्दियेख सोमपीथेन sad यत्‌ सोम्यो भवति सामपोथमेवाव॑रुन्धे यदं द्रो भव॑तो- fxd वे Grate दन्दियमेव सेमपीथमवरन्धे श्यामाको भवत्येष वाव स सामः ॥ ७।

साक्षादेव सेमपोथमवरन्धेऽभरये et पुराडाश- मष्टाकपालं निरवपेदि दाय प्रद्र पुराडाशमेकादश- कपालं पशुकामेऽभिरेवासमै पश्रन्‌ प्रजनयति FET निन्द्रः परय॑च्छति द्धि मथु gaara धाना भ॑वन््येत- दे प॑श्रूनार रूपः रूपेशेव पश्र नव॑रन्धे WIE भवति urgt हि पश्वे awed भवति बहुरूपा हि पश्वः ॥ ८ ।

[ का०२।प्र०दे।अ ०२] बेदाथंपक्षाङे | gre

सदी प्राजापत्यं भवति प्राजापत्या बे पशवः पु- SATA पश्चन्‌ प्रजनयत्यातमा वै पुर॑षस्य मधु TART जुहात्यात्मानमेव तद्यजमानेऽन्नो प्रदधाति USAR याज्यानुवाक्ये भवतः WE! परुषः पाङ्काः पशव ्रात्मानमेव म्योनिष्कीय UNA ॥ € ॥

इद्धि यऽस्मिन्‌ भूम्या रुतामिनद्रः स्यात्‌ AH सोमे TESA हि पशव रुकचत्वारि शच ॥ २॥

इति तैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे ठृ तोय- प्रपाठके दितीयोऽनुवाकः॥ * ॥

देवा वं सचमासतद्धिंपरिमितं यश॑स्कामास्तेषा£ `

सोमः राजानं यश आर्छत्‌ स fafcqed तमभरिर- नुदेत्‌ तावद्रीषामौ समभवतां ताविद यक्नविभष्टा नु परेत्‌ तावब्रवोदयाअय॑तं मेति तसम रुतामिष्टिं नि- रवपतामाभ्नेयमष्टाकपालमैनद्रमेका दशकपालः सौम्यं अचरं तयवास्मिम्‌ तेजः ॥ १॥

इद्दियं cere या anfaae स्यात्‌ तस्मा रुतामिष्टिं निषैपेदाम्रेयमष्टाक॑पालमेन्द्रमेकाद-

BRR तैत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०२।प्र०द। द]

त्वष्टुः सोममभोषहापिबत्‌ स विडः व्याच्छंत्‌ स इन्द्रियेण सोमपीथेन aria स यदद्धंमदवषमीत्‌ ते श्यामाका SATA पृजापतिसुपाधावत्‌ तस्मा रत समेन श्यामाकं चरं निर॑वपत्‌ तेनेवासिंनरिन्दि-

सेामपीषमदधात्र विवा रष इन्द्रियेण सामपो- Haas यः सामं वमिति यः संमवामी स्यात्‌ Ae ne ॥

रतः से मेन्द्र श्यामाकं चरं निैपेत्‌ Trea gy स्वेन भागधेयेनोपधावति तावेवासिन्निन्दरियः arate ध॑त्तो नेद्दरियेख सोमपीथेन ura यत्‌ सोम्यो भव॑ति सोामपोधमेवाव॑रुन्धे Wear भव॑ती- fed वे arate इद्दियमेव सेपमपीथमवरन्धे श्यामाका भवत्येष वाव स ATH: WO |

साक्षादेव समपीथमवंरन्धेःम्रये दाच पुरोडाश मष्टाकपालं नि्वेपेदिन्द्राय प्रदात पुरोडाशमेकांदश- कपालं पशुकामेऽभिरेवास्म Ta प्रजनयति FET निनद्रः प्रयच्छति द्धि मथु पुतमापेण धाना भ॑वन्त्येत- दे प॑श्रूनार रूपः रूपेरोव पश्र नव॑रुन्धे WNIT भवति पाङ्का हि पश्व aged भवति बहुरूपा हि पशवः ॥ ८ ॥

[ का०्८।प्र०द।अ०्२] वेदांप्रकषाङ्। gre

सदी प्राजापत्यं भवति प्राजापत्या वै पशवः पु- जापतिरेवासम पश्चन्‌ प्रजमयत्यातमा वै पुरुषस्य मधु TAA जुरेत्यात्मानमेव तद्यजमानेःऽग्नो प्रदधाति USM याज्यानुवाक्ये भवतः WE: परुषः TET: पशव श्चात्मानमेव मृत्धोर्निष्कीयं WAT TAT ॥ € ॥

इन्दि यऽस्मिन्‌ भूम्या wafers: स्यात्‌ तसम सामे बहुरूपा हि पश्व रकश्वत्वारि £शच ॥ ₹२॥

इति वैत्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे ठृतोय- प्रपाठके दितीयोऽनुवाकः ॥ * ॥

देवा वे सचमासतद्िंपरिमितं यशस्कामास्तेषा£ `

सामः राजानं य आर्छत्‌ स गिरिसदेत्‌ तमभरिर- नृद्‌त्‌ तावभ्मीषामा समभवतां ताविन्दरे यन्नविभषटा ऽन्‌ Uta तावत्रवोद्याजयतं मेति तस्मा रतामिष्टिं नि- रवपतामाभ्नेयमष्टाकपालमेन््रमेकाद कपालः सै म्य चरं तयवास्मिन्‌ तेजः ॥ १॥

इन्द्रियं बह्मयचंसम॑धनां यो यत्नविं्ष्ट स्यात्‌ तस्मा रतामिष्टिं निवेपेदाम्नेयमष्टाकपालमेन्द्रमेकाद-

8९९ तेतिरीयसंहिताभय्ये। [का०२।प्०३। Won]

शकपालः सोम्यं चरं यदाभ्यो भव॑ति तेज एवास्मिन्‌ तेनं दधाति यद्‌ द्रो भव॑तीन्दरियमेवास्मिन्‌, तेन द्‌- धाति यत्‌ सोम्यो ब्रह्मवर्चसं Aaa च सोम्यस्य चेन्द्रे समाश्च षयेत्‌ Away ब्रह्मव्च सञ्च स- मोचीं ॥ २॥

दधात्यप्रीषोमीयमेकाद्‌शकपालं निवंपेद्यं कामे नापनमेदाग्रेया 4 ब्राह्मणः स सामं पिबति खामेव दवता स्वेन भागधेयनापधावति Waa कामन समधयत्युपेनं कामे नमत्यप्रोषामीयमष्टाकपालं निवपेद्रह्मवचसकामोऽम्रीषोामवेव खन भागधेयेना- पधावति तावेवास्िन्‌ ब्रह्मवचेसं ध॑त्तो ब्रह्मवर्चस्थेव ॥ nen

भवति यदष्टाकपालस्तेनाग्रयोा यच्छ्यामाकस्तेन सोम्यः Wael सोमाय वाजिने श्यामाकं चरं निवं- पद्यः क्लव्यादिभीयाद्रेता fe वा रतस्मादाजिनमप- क्रामत्यथेष eaters सोममेव वाजिनः स्वेन भागधेयेनोपधावति स रुवास्मिन्‌ रेता वाजिनं दधा- ति न क्लोज भवति ब्राह्मणस्पत्यमेकाद शकपालं निव- पद्वामकामः॥ ४॥

[का०२।प्र०३।्ध०द्‌] वेदा्प्रकार्े। ४११५

ब्रह्म णस्यतिमेव स्वेन भागपेयेनाप॑धावति स खवा- सम सजातान्‌ प्रयच्छति Tale भवति गणवती या- “ ज्यानुवाव्ध भवतः सजातेरेवैनं गणव॑न्तं करेत्येता- मेव निर्वपेद्यः कामयेत ब्रह्मन्‌ विशं विनाशयेयमिति मारुतो य॑ज्यानुवाक्यं FATE ब्रह्मेव विं विना- शयति wy ॥

तेजः WA ब्रह्मवर्चस्यैव म्राम॑कामस्िचत्वा-

शख ॥ ३ ॥

इति तेत्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे ठ तीय- प्रपाठके ठतीयोऽनु वाकः ॥ * ॥

ओवेदव्यासाय नमः।

यस्य frafed वेदा यो वेदेभ्थाऽखिलं जगत्‌ । निर्ममे तमद वन्दे विद्यातोथंमदेश्चर ॥ Braue: wat: काद्‌ द्वितीये ठु प्रपाठक | ana तु विधास्यन्ते तत्तत्फलमभोश्िनः*॥ काम्येष्टि समानेऽपि सम्प्रदायषता भिदा | प्रपाटकडयस्येवं चतुथस्यापि गम्यतां ॥

* enitfga इत्यादशंषु Taya | † wathafa पुखकदये प्यते |

४२.९ तेसिसोयसंडिताभाष्ये। [का०२प्र०द। Gog]

दतुदञ्ानुवाकाः CAMA sar प्रपाठके |

ACUIGD WAVE वच्छन्तेऽवसरे सति ॥

भ्रतिकामेा भुवदध आदिल्येभ्यञ्चरं चरेत्‌।

रुद्धाऽवरुध्यमानो वा धारयदद्य ्राचरेत्‌ ॥

्र्रर््रीदिभिरादित्यं चरुं wy वारणं |

स्ध्यमामः प्रकुर्वीत मयुखानां च कोतंनं॥

तडन्धमं तथादिव्यं WAI समाष्वरेत्‌।

अद्यानवाकं कथितमेतत्छवे विगेवतः ॥

x at विश्च दत्यचाक्षरार्थंस्ढरपवणिंतः।

ग्ल्योरभीं तस्लायरयं निवेपेच्छतरृष्णलां ॥

ब्रह्मवर्चसकामा यः स शये चरुमाचरेत्‌।

fecwata: gata आग्नेयादि हविस्यं ॥

हिरष्थलामे तन्नाजेऽेतदेव समाचेत्‌।

सामवामोतु WAX चरं श्यामाकतञ्रत्‌॥

पचथ Wad दाच Cafe यमाचरेत्‌

श्रनुवाके दितीयेऽथा एतावन्त उदीरिताः ॥

हिरण्यगमं इत्य बाक्षराथैः सखषटमोरितः।

अरय ठतोयेऽनुवाकं यश्नविब्रष्टादीनामिष्टयेो विधातव्याः |

तजच्ाद यज्ञविभ्रष्टेष्टिविधानाय म्रस्तति “gat वै सचमास- afgafcfad चश्रस्कामासतषा सेमर राजानं य्न श्राच्छत्‌ स fafcaga तमभ्िरनुदेत्‌ तावग्मोषामै समभवतां तावि- न्दा यन्नविभ्राऽनुपरेत्‌ तावनवोद्याजयतं मेति तखा एता-

[ का ०८।प०।अ ०३] वेदाथंप्रकाशचे | ars

मिं निरवपतामाग्नेयमष्टाकपाणलमैगष्रमेकादश्कपाख साम्यं चरं तथेवासिन तेज tied ब्रह्मवचं समधत्त दति war काम्यमानेन यशालकच्षणेम फलेन परिमितं खचमनुष्ठितवन्तः। सन्ति खडसूखचाणि तेषु येन am: सिध्यति तदग्वतिष्ठन्‌ । तेषां देवानां मध्ये BTA यशः शमं प्राप्नोत्‌ । खच सामोऽन्येषां यथा at ufafa मन्वामस्तेन ower सर गिरि afaea प्व तमारो रत्‌, By खसा AG Ba एवारारत्‌। ते इावग्मो- Wal परस्परमेकमल्यं गता । ततस्तावुभावन्‌ फलररित दृन््र- facaraa गला मां फलाय याजयतमिति प्रार्थयामास। ता च तस्मै चिरदविष्कामिष्टं निरवपतां तेस्िभिरविर्भिंस्तेज- आदिकं चयं wal श्रय विधत्ते “ar यन्नविधष्टः ख्यात्‌ तस्मा एतामिष्टिं निर्वपेदाग्रेयमष्टाकपालमेश्रमेकादश्कपाल साम्यं चरं यदाग्नेयो भवति तेज एवास्मिन्‌ तेन दधाति user भवतोद्ियमेवास्िन्‌ तेन दधाति यत्‌ सम्यो ब्रह्मवर्चसं तेन” tia दृष्टिपश्ुषेमानां सखस्कालेव्वननुष्ठानं भ्रेष: तं मेषं प्राप्नस्येयमिष्टिः। waa कञ्चिदिश्ेषं विधन्ते। ““श्राग्रेयस्य च aaa VR समाहेषयेत्‌ तेजेवास्ििन्‌ ब्रह्मवचंसञ्च समीचो दधाति टति+। तेन समा्गेषणेनास्ििन्‌ यजमान श्रान्ना्क्तिः

* च do THR यत्‌ पद्यते तद्धन्तमिवाभाति। ‘aw खच कारेशेव arena संहितानि शर्वीव्यधिश्रयेदित्यर्चपो (?) बाख्िन्‌ समास्चेषयेदिति। संहित्यपच्त सनेयं सोम्यद्धेति दितोया उद्वा)

पच्चान्तरे लेपादिव्यध्याहारुः | 3 प्र

४१८ तेति रीयसंहिताभाष्ये। [काण्य्‌प्र०द।अर्द्‌]

A AN

खता ष्ययनसन्प्ति aaa सम्युणं खापयति | कामितायंबिद्धय- Ufagat विधन्ते। “्रग्नीणमोयमेकादग्कपालं निवव॑पेदयं कामा गमापनमेदाग्रेयो वे ब्राहमणः स सामं पिबति खामेव रेवता खेन भागधेयेनोपधावति Vat कामेन समर्धंयल्युपेनं कामा नमति" इति। अ्रभ्चिना ae मुखे जातलात्‌ सेम- पाटला ख* तदुभयं ब्राह्मणस्य देवता | ब्रह्मवचैषाये ्वामाक- रोड विधत्ते “श्रप्रोषोमोचमष्टाकपाखं निवपद्र ह्यव चंसका मेाऽप्रोषे मावेव खेन भागसेयेनापधावति तावेवास्िन्‌ ब्रह्वचच॑सं WHT ब्रह्यवचस्येव भवति यदष्टाकपाखसतेनाग्रेयो चच्छ्यामाकस्तन Vy: wag’ एति कपाखगतयाष्टसञ्चया गायचीख्मरणात तद्ारेण हविष शआ्राप्रेयलं, werett गा- यचो गायजेाऽप्चिरिति अ्रव्यनरात्‌। तथा सामो वा श्रहृ्ट- पथ्यस्य राजेत्यादिश्ुतेः श्वामाकधान्येन दविषः Sra । अनेनेवायैवादेन विधिवाक्ये परोडाभ्रस्य श्लामाकमयलमुलेयं | कीबलवपरिहारायेष्टिं विधन्ते “arava वाजिने श्चामाकं वसं निर्वपेथः क्तेव्यादिभोयाद्रेता fe वा एतस्मादाजिममप- करा मत्ययेव क्ै्यादिभाय सोममेव वाजिन खेन भागधेये- aura स एवास्मिन्‌ रता वाजिनं दधाति ग कतोषा भवति" टति। प्रजननसमयाऽन्नरसा वाजः, तदते वाजिने, दा वाजिनं प्रजनमसमथाक्लरषरूपं Tats परुषाद- पक्रामति रोगेणादृष्टविश्रेषेण वा तत्‌ सामर्थ्ये प्रतिबध्यते

* सामपातत्वादिति ae |

[का०२।प्र*द।् ०३] वेदांप्रकारे | ere

तदानोमख् Has सम्पद्यते तस्मात्‌ क्तोबलात्‌ बिभाय बिभेति दृष्यन्तरं विधत्ते “ब्राह्मणस्यत्यमेकादशकपालं नि- वपेद्नामकामा ब्र्मणएस्यतिमेव सखेन भागधेयेनापधावति ख एवास्मे सजातान्‌ प्रयच्छति ग्राम्येव भवति tii आच "गणानां लाः ख टव्ननेन' इत्येते ख चावन्यानुवाके खमान्नाख- माने विधत्ते “गणवती याज्यानुवाक्ये भवतः सजातेरेवेनं गण- वन्तं करोाति' दइति। गणण्रब्दा ययेऋचारस्ति ते गण- aati यदा ्ैश्यजातिर्धनिकलत्वगर्वण त्रादह्मणमतिक्रामति तदा afar arge तां जातिं वश्यां ag तामेवेषटिं विधत्ते "एतामेव निर्वपेद्यः कामयेत waa fad विनाभ्येयमिति”” द्ति। ब्रद्धाम्‌ ange विनाग्रथेयं गवंविनाग्रनेनात्मसात्कुयां । "मरते ag at fear ‘ar वः शर्मः CMA खच वेश्चानरो न ऊत्या इत्यसिन्ननुवाकं eared अ्रत्रापि प्रतौकेन aaa । तद्‌भयमच विधत्ते “मारतो याच्यानुवाक्ये कुया- swaa faa वनाश्यति" इति । मरुतां सम्बन्धिन्धे area मरूते धै देवानां विश इति श्रुतेलदनु देण मानुषीं विथ्र- मधौोर्नां atria i

दूति माधवीये वेदाथैप्रकागे ृष्णयज्‌ःरुडिताभायये दिती- GATS द्रतोयप्रपाठके ढतीयाऽनुवाकः॥ ° ॥

४२० ते्तिरीयसंडिताभष्ये। [का२।प्र०६।अ ०४]

र्यम्ले चरं निर्वपेत्‌ सुवर्गकामेऽसा वा च्रादि- त्याऽयमायमणमेव सखेन भागधेयेनापधावति स खवे- न? सुवग लाकं गमयत्ययम्णे we निवपेद्यः काम- येत दानकामा मे पुजाः स्युरित्यसा वा च्रादिल्याऽय- मा यः खलु वै ददाति सेपऽ्येमा्येमणमेव स्वेन भाग- भेयेनेपंधावति स Tay १॥

असम दान॑कामाः THT: करेति दान॑कामा अस्मे पुजा भ॑वन्त्ययम्णे चरं निवपेद्यः कामयेत स्वस्ति जनतामियामित्यसो वा आदित्येाऽर्यमार्यमणंमेव खेन भागधेयेनाप॑धावति स रवेन तद्गमयति यच जि- गमिषतीन्द्रो बै देवानामानुजावर न्नासीत्‌ स पुजा- पतिमपाधावत्तस्मा रतमन््रमानुषकमकाद्‌ कपालं निः॥२॥

चवपत्तेनैवनमग्र द्‌वतानां पयणयदुप्रवती ्रग्र- वतो याज्यानुवाक्ये चकरेादभ्राद्‌वेनमग्रं पयणयद्या राजन्य श्रानुजावरः स्यात्‌ AAT रतमेन्द्रमानुषूकमे- कादशकपालं निर्वपेदिन्द्रमेव Sa भागधेयेनाप॑धा- वति स waaay समानानां परिणयति बुभ्रवतो अग्र॑वती याज्यानुवाक्ये भवते बुप्नाद्‌ वे नम्रं ॥ ३ ॥

[का०२।प्र०्द्‌ ०8] वेदार्चप्रकारे | ७२९

परि णयत्यानुषका भवत्येषा तस्यं देवता यश्ना- नुजावरः TS] यो नाद्य श्रानुजावरः स्यात्तस्मा रतं बारस्यत्यमानुषकं चरं निवपेद्‌ इदस्पतिमेव खेन भागधेयेनोपधावति स waa समानानां परिणयति quait अग्रवतो याज्यानुवाक्छ भवता बुध्रादेवेनमय्रं परि णयत्यानुषुका भवत्येषा शतस्य देवता य श्रानुजावरः सखो ॥ ४॥

रुव निर्र॑मेतस्यं चत्वारिं च ॥ ४॥।

इति तेत्िरीयसंहितायां दितोयकाण्डे ठृतीय- प्रपाठके चतुथाऽनुवाकः ॥ x ॥

aaa onfaast यः कामं प्राप्गमिच्छति ) ब्रह्मवचेषकामा यः maarer बिभेति qi यामकामे ब्राह्मणे यो faq: खापनमिच्छति। एतेषामिष्टयः प्राक्रा सत्तत्फलसमाप्रय ॥ अय चतुय खगंकामादोना्मिष्टया विधातव्याः तच सखगार्थिन दष्टं विधत्ते ^श्रयस्णे चर्‌ निवपेत्‌ सवर्गकामाऽ- at वा आ्रादिल्योऽर्यमायंमणमेव खेन भागसेयनोापधावति सख एवेन ९ gar लाकं गमयति" इति। प्रतिद्यदा्थिनस्तामेवेष्ट faust “श्र्चन्णे we निर्वपेद्यः कामयेत दानकामा a प्रजाः सरित्सा वा ्रादिव्योऽ्यमा a: wa वे ददातिसा-

९२२ तेत्तिसीयसंडहिताभाष्ये। [कार२।प्०द्‌।अ ०३]

ऽ्य॑मार्यमणमेव स्वेन भागसेयेनापधावति स vara दान- कामाः प्रलाः करोति दानकामा अखे प्रजा भवन्तिः, इति। लाकं यः कोऽपि za ददाति ऽयं Wiad कोत्या are- मानवादय मेव्युपचयते। तं प्रेरयितु मृस्यायायम्णे चरयं- क्रः। खभां जिगमिषारिष्टिं विधत्ते “seem चर्‌ निट॑पद्यः कामयेत खस्ति जनतामियामित्यसो वा ्रादिल्योाऽ्॑मार्च- मणमेव खेन भागेयेनापधावति ष एवैनं तद्गमयति यच जिगमिषति" इति। afe निर्विघ्नेन, जनतां जनसमृरं | यः समानानां मध्ये भ्रैष्यमलभमानगस्तदीयानजादवरा निष्ट वर्तते aa Buqureufafe विधातुं प्रज्ञेति “car वै देवानाममुजावर BGA स प्रजापतिम्पाधावत्तस्मा एतमे- श्रमानमुषुकमेकादश्रकपालं निरवपत्तनेवेनमग्रं देवतानां पयं WASHAN WAAL याज्यानुवाक्ये ्रकरोदुघ्रादेवेनमयं पर्य waa” दति । श्रन्‌ पखाव्नातेा भरातानुजः तस्माद ्वरोाऽन्‌- जावरः, तद्दन्तंमान श्रानुजावरः अत्यन्तमिरृष्ट॒ cae: | जरोडिखन्ेषु लूनेव्ववभिष्टमृ लेग्योऽनु यन्ते पञचादुत्पद्यन्त इति दवितोयफलदूपा ब्रीहयो ऽमुषूकाः । तेभ्य निष्यन्नमानुषुकं, तेन विषा प्रजापतिदेवतागां wa cx sey प्रापितवान्‌ । ब्रशब्दाऽस्ि ययाकचेास्ते Taal) श्रग्रशन्दाऽस्ति ययेा- BITS WT | “TWAT “ब्नादगरेण इत्येते श्रग्यानुवाके खमाचास्यमाने | वुध्राश्रूलादारभ्याग्रमवसानं प्रापयत्‌, RAT- नुष्टानकालमारभ्य यावव्नीवं Bey प्रापितवानित्यथेः। श्रय

[का०२।प्र०३।यअ oe वेदार्थ॑प्रकाष्े | 9२९

विधन्ते श्यो. राजन्य त्रानुजावरः BITE एतमेद्रमाम्‌- घुकमेकादशकपालं नि्वंपेदिषरमेव खेन भागसयेनोापधावति स एवेनमग् समामामां परिणयति बुभ्रवतो waa या- व्यामुवाक्ये भवते बुन्नादेवेनमयं परिणयत्यानुषुका भवत्येषा Was देवता य श्रानुजावरः wag” इति। यो मानुष आनजावरः एतस्येयमानुषुकधान्यभागिन्येव दवता GAT खदृू- लात्‌, तस्ादानुषुकपुरोडाश्रः wag WTA । आ्रानुजा- वर ब्राह्मणशखेष्टिं विधन्ते “at ब्राह्मण ्रानुजावरः सान्त्य एतं बाश्स्पत्यमागुषुकं चरं निवपेदहसतिमेव खेन भाग- ेयेनापधावति a एवेनमग् warat परिणयति बुभदती श्रवतो याव्यामुवाक्ये भवते बुभ्ादेवेनमग्ं परिणयल्यानुषृको भवत्येषा Baa देवता य आनुजावरः wag” इति । w श्र या oy महामहो" इति इ याज्यानुवाक्ये “ख बु्रादाष्ट saan’ दति बुभ्राग्रश्ब्द यो स्त विद्यमानलात्‌॥

दति माधवीये serena छष्णयज्‌ःसंदिताभास्ये दिती- GATS दरतोयम्रपाठकं चतयाऽनुवाकः ॥ ०॥

पजाप॑तेसयस्तिरश्ुदितर श्रासन्‌ AT: सोमाय राक्नैऽददात्‌ तासा रादिणोमुपैत्‌ ता इर्व्यन्तीः पुन- र॑गच्न्‌ . ता ्रन्बेत्‌ ताः पुनरयाचत ता Be न पु- नरदद्‌ात्‌ सेपऽ्रवीहतममीघ यथा समावच्छ उप-

4 af / i

९२४ तेन्िरीयसंडि ताभाष्ये। [का०२।प०३।्ध०५ ]

प्याम्यथं ते पुन॑दस्यामीति स ङतमामीत्‌ ता Sta पुनरद दात्‌ तासाः रादिणीमेवोपं ॥ १॥

रेत्तं यच्छ श्रा््छद्राजानं। यश श्रारदिति तद्राज- यश्छस्य ज्म यत्‌ पापों यानभवत्‌ तत्‌ पापयश्षस्य य- ज्नायाभ्योऽविन्दत्‌ AMAA य रवमेतेषां TATU जग्म वेद्‌ ननमेते यशसा विन्दन्ति स रता रु नमस्यन्ञ- पाधावत्‌ ता AFA वरं टणामहे समावच्छ रव न उपाय इति तस्मा रतं ॥ २॥

आदित्यं चरं निरवपन्‌ तेनैवैनं पापात्‌ खामादमु- IF यः UTTAR: स्यात्‌ तस्मा रतमादित्यं चरं निर्वपेदादित्यानेव स्वेन भागधेयेनेापधावति त रवे- नै पापात्‌ खामान्मु्चन्त्यमावास्थायां निर्वपेदमुमेबे- नमा्यायमानमन्वाप्याययति मवेानवे भवति जा- dara इति पुराऽनुवाक्या भवत्यायुरेवास्मिन्‌, तया दधाति यमादित्या ्चःशमाप्याययन्तीति याज्यैवैन- ` मेतया प्याययति ॥ ३ ॥

रवोपेतमस्मिन्‌ FATS च ॥ ५ |

इति लेत्निरौँयसंहितायां दितोयकाश्डं ठ तीय- प्रपाठके पच्चमेऽनुवाकः ॥ * ॥

[ का०२। प्र ०३।अ ०५] वेदां प्रका्रे। ४२५

खर्गकामोा दानकामः सभां aa a weet | राजन्ये ब्राह्मएख Ft चै स्यातामानुजावरो ॥ चतुथान॒वाक एतेषामान्नाता इष्टयः क्रमात्‌ |

पञ्चमे रालयच्छग्टहोतखछेिं faurd प्रस्ताति “प्रजापते wufaywefeat Mea ताः सोमाय राज्ञेऽददात्‌ ताषा रोादिणोमुपैत्‌ ता शर्ष॑न्तोः पनरगच्छम्‌ ता WHA ताः पुन- रयाचत ता WE न पुमरददात्‌ सोाऽ्रवोदृतममोव्व यथा समावच्छ उपेव्याम्यय ते पमदाख्ामोति स खतमामोत्‌ ता aa प॒मरददात्‌ तासा रोादिणणीमेवापेत्‌ a wey आच्छद्रा- जानं यच्छ श्रारदिति तद्राजयच्छखख Nay यत्पापौयानभवत्‌ तत्‌ पापयच्छसख यष्लायाग्योऽविन्दत्‌ तश्नायेन्यस्य य एवमेतेषां यष्माणां ज्म वेद नेनमेते aa विन्दश्ति स एता एव नमस्व - जुपाधावत्‌ AT WHAT वरं CUTAS समावच्छ एवम उपाय दति aan एतमादित्यं चर्‌ निरवपन्‌ तेनेवेमं पापात्‌ सखामा- दमुखम्‌”' tfa “अमना दुला नितन्निरभ्रयन्तो मेघयन्तो वष- यन्ती STW TH (संर का०४।प्र०४) इल्येवमाल्नाताः सप्त रत्तिकाः, अरवञ्जिष्टा श्रष्िन्यादयथः षञ्चिं्ति तारकास्ता एतास्ववस्तिंग्रत्‌, aa रादिणीव्यतिरिक्रा tested सुखमसदमानाः पुनः प्रजापतिमगच्छन्‌ शोमस्ता श्रनुगम्य प्रजापतिं याचितवान्‌ ष प्रजापतिरोवमव्रवोत्‌ wad प्रतिपद्यख तद्यथा समावच्छः षा- wat ता उपेग्यामोति, ततस्ताः पनदास्यामोति। स a ara:

शपथं कला ताः Way way पूवंवद्रो इिणोमेवोपेत्‌ 2 ए

४२ a faced fears | [का०२।प ०दे।् ०५ |

ततः स यक्छव्याधिय्डीताऽ्छत्‌। तता राजानं यच्छ: प्राप्न वानिति य॒त्पत्या UHI य्या बन्पन्नं। TAT दयं सोमः पापौयान्‌ तस्मादेतम्राघ्या WIE जग्म स- we) यस्माव्नायाभ्या निमिन्तताग्यो व्याधिमलभत तस्मात्‌ जायेन्यनामकष्य BUY CTT) त रते चयः चचव्यापेर- avactfanat:, तव्न्मवेदिना Bate: फलं । ततः सामेन wawmat: सेविताखेताः eat: साम्येनापगमनमं वरं gar व्याधिपरिहाराय we निरूप्य सामं aera पापात्‌ खामात्‌ *प्रबशाद्रोगादमोाचयम्‌) TATA विधन्ते “यः पाष- UH: स्यात्तस्मा एतमादिष्थं चरं निवैपेदादित्थानेव खेन भागघेयेनेापधावति त wae पापात्‌ खामाद्यञ्चन्ति” द्ति। श्रादित्यानित्यथंवादे अवादय चरोारदितिर्दवता न भवति। trad वारयितुं विधन्ते ““श्रमावास्यायां निर्वपेदममेवेनमापणायमायमन्वा्याययति"” एति । अ्रमावा- स्वायामतोत्तार्यां एरक्प्रतिपदमारभ्य SARE कलादद्याा- यनं भवति। चतुचप्रपाठकखाण्ागुवाकं समाखाखमाने च्छदा विधत्ते “गवे नवे भवति जायमान दति परोऽनुवाक्या भवल्धायरोवास्मिन्‌ तया दधाति यमादित्या ax warere- यन्तीति 1 याओ्येवेनमेतया प्याययति, <fai ते एते wer तत्रैव STS । प्रथमायाश्यन्ते दोधैमायुख्िरती-

* सोामप्रतिबन्धाडेगादिति ae | + चान्या ary Za | xfs पदपाठः,

[ का ०२।प्र०३।च्०६ ] वेदाथप्रकाशे | 9९७

wma तत्पाठेनायुःपराक्तिः, श्रमावाखखायामादित्ये प्रवि- टानां चङ्कलानां पनरादित्यारेव wee WATER शआदित्यसेवात्कषं tf छता तस्मा we शआ्रदित्यचराव- वैयधिकरष्टं। दितीयश्ाद्टच्याणाययन्तोति waurq तया WU यजमानस्याप्यायनं TH ॥

दति माधवोये वेदाथप्रकाञचे हष्णयजुःसंहिताभाथे दि- MAR रतोयप्रपाठके पञ्चमेऽनुवाकः॥ ° tt

पुजापतिर्ेषेभ्योऽन्रा्यं व्यादि एत्‌ से7ऽवीदि- मान्‌ लोकानभ्य॑तिरिच्याते तकमासदिति तदिमान्‌ लोकानम्यत्यरिच्यतेन्द्रः राजानमिन्द्रमधिराजमि- BX BUA तते वे स इमान्‌ raves इत्‌ तच्िधातख्िधातुत्वं यं कामयेतान्नादः स्यादि- ˆ“: ति तस्म रतं चिधातुं निर्वपेदिन्द्राय राच पुराडार्। ॥ १॥ ।

रुकादश्कपालमिनद्रायाधिराजायेन्द्राय TTR ऽयं वा इन्द्रो राजाऽयमिन्द्रोऽधिराजाऽसाविन्द्रः ख- राडिमानेव लाकान्त्ेन॑ भागधेयेनापधावति त रवास्मा श्रतं प्रयच्छन्त्यन्नाद्‌ रव भवति यथौ वत्सेन

31 2

४२८ तेत्तिसीयसंहिताभ्ये। [का०२।प्०९।य्द्‌]

रतं गां TW रवमेवेमान्‌ लोकान्‌ प्रतान्‌ काममवा- U. दुह उक्तानेषुं कपाले्वधिश्रयत्ययातयामत्वाय चयः पुराडाशा भवन्ति चय द्मे लाका Tat ला- RATATAT TAT उत्तरा ज्यायान्‌ भवत्येवमिव दमे लोकाः adel सर्वेषामभिगमयन्नवद्यत्यच्छम्बटकारं व्यत्यासमन्वाहानिदाहाय ॥ २॥

पुरोडाशं चयः षञ्चिःशतिश्च ॥ € ॥

इति @fadadfearat दितीयकाण्डे ठतोय- प्रपाठके षषठाऽनुवाकः ॥ * ॥

दशिय च्ग्टहोतस्य पञ्चमे समदीरिता।

षष्टे तन्नादनशक्तिकामखेषि विधातुं प्रस्ेति “प्रजापति- देवेभ्योऽन्नं व्यादिशत्‌ सेऽत्रवीद्यदिमान्‌ लाकानभ्यतिरिच्या- तै तश्ममाऽखदिति तदिमान्‌ लोाकानभ्यव्यरिच्यतेन्र राजा- नमिद्धमधिराजमिद्धः खराजानं ततावेसट्मान्‌ खेाकार- स्तेधाद्‌ हत्‌ तच्िधातात्तिधातुलं दति। प्रजापतिरन्तं quay देवेभ्य विभञ्य तवेदं तवेद मित्यादिशत्‌, awe Pag WAT देवाम्‌ प्रव्येवमन्रवी्दन्नमिमान्‌ लोकान- भिवययाणातिरिक्रं भवति तन्ममास्िति तदच्छमाणमन्नमिमान्‌ लोकानभियाप्यातिरिक्रमासीत्‌। क दमे लोका Twa | इस्रराजादिश्ब्दाभिभया एवेमे लोकाः, cai

[का०२।प्र०६। ०६] वेदा्ंप्रका् । ४९९

एयथिव्यादिलेोकचयपालकलात्‌ | wana ख प्रजापतिरिद्- राजादीम्‌ STATA चधाऽद्‌हत, तेभ्यो लाकंभ्यस्तिविधं सारं गदीतवानित्ययः । तदिदं सार प्रजापतिः खप्रियलेन खोर- तवान्‌ । खलोकातिरिक्रमन्नं यस्मात्‌ चधा दइनमकरोत्‌ तस्मात्‌ feurgarar are निधातुले eet) लोकेभ्यो दुग्धा- war धातवो भागा यस्मिन्‌ यागे ष यागस्तिधातुः। श्रथ fara “यं कामयेतान्नादः स्यादिति तस्मा एतं विधातुं निवंपेदिक्धाय TH पुरोडाश्रमेकादश्रकपालमिद्रायाधिरा- HARTY सराश्ेऽयं वा Cat राजाऽयमिद्धाऽधिराजाऽसा- fax: खराङिमानेव Grama भागधेयेनापधावति त एवास्मा we प्रयच्छनयन्नाद एव भवति यथा aga wat at दुह एवमेवेमान्‌ लोकान्‌ WUT काममन्नाद्यं SW” इ्ति। यं wana RNS: कामयेत श्रयं यजमानः VAT: खा- दिति तस्मे यजमानायेयमिष्टिः। we खलोकाधिपतिरिष्धा राजा। यमनम्तरिल्ाधिपतिरिद्राऽधिराजः। war खर्ग- स्यो काधिपतिरिद्धः खराट्‌ | इमानेव लोकान्‌ लाकाधिपतोन्‌ षश्द्रराजादीम्‌ खेन भागसेयेन सेवते। यथा लाकं वत्सेन aw- चाषण्ठेन wat wear प्रापितां गां जनो दोग्धि, एवमेवेमान्‌ स्कान्‌ प्र्तान्‌ देवेरभिवधिंतान्‌ प्राण खाभीष्टमन्नाच्ं दोग्धि भते चच यदुक्तं चकारेण ‘gaa चिधातुमेका- दश्रद्धन्तानेषु कपालेव्वधिश्रयति प्रथमं परोाडाग्रमधिभित्य परितपनान्तं कत्वा तञ्मिनृपरि feats अ्यार्याखमधिभित्य

BRe ठेत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [का०२।०३।अ गद्‌ ]

तावदन्तमेव wat afaqut च्यायां समधिश्रयति प्रचरण- wre <feunita प्रथमां देवतां यजेश्नध्यात्‌ दितीयामृत्त- राधात्‌ ढतीर्यां खवेवा मभिगमयन्तवद्चति' cari प्राच्यां डिभि afagia fre wer वयत्यासमनाह ्रयमाममगृद्य म- WAM यजेकमध्यमा मनुच्यात्तमया यजेद्‌ WAALS प्रथमया यजेदेवं सवा याज्याः परोऽनवाक्चाख्च मवन्तिः इति । तचाधि- wag fawed “'डन्तामेषु कपालेव्बधिख्रयद्ययातयामलायः द्ति। प्रतावधामुखानां कपाखानामृपरि पुरोडाश्ावधि- अघति। waif तथाले यातयामं wares खात्‌, तत्परि- हाराया्तानलवं | Trews परशंसति “qa: atreret भवन्ति wa cH साका एषां Sraratarg” इति । व्वाय- स्तं विधन्त “oUt SUT ज्यायान्‌ भवत्येवमिव Wa लोकाः waq’ इति भलाकादन्तरिचं ज्यायः, तस्मादपि खगा erat) ऊद्धाधाभावेन खापितानां सवेषां णरोडान्ना- मामं्रमभिलच्छ यथया युगपदेव हसतप्रा्तिमवति तथाव- दानं विधन्त “dagrafannaqagaengit” इति। &- म्बह्भारो वैयथ्थे, एकख्ापि परोडाश्रस् यथा वयथ न भवति तयेव्यथः | याच्यानुवाक्याद् fade विधन्त “व्यत्यासमन्ा- हानिदाहायः' ufai इविरविनाशायेव्यर्थः। व्यत्याखामावे wut जिलवाद्धवोंषि विनब्टेरम्‌, cave दविषः एवग्याच्या- MAMA, खन्पादयितुमच्रकयलात्‌। खचेाक्प्रकारोष तु य- व्यासेन wee: aren इति नाखि हविनान्नः॥

[का०२।प्र०द।ष्प ०७] वेदांप्रकाष्े। Ber

दति माधवीये बेदार्यप्रकाश्े षयः खुंडिताभाग्य दितीय- काण्डे इतोचप्रपाठके वरष्ठाऽगबाक्रः ॥ ° ॥

देवासुराः VAM आसन्‌ तान्‌ SAAT अजयन्‌ “ ' .‹ ते देवाः प॑राजिग्याना aya वेश्यमुपायम्‌ तभ्य इन्द्रियं बीर्यमपाक्ामत्‌ afc towel तद्ग्बपाका- मत्तद॑वरुधं नाशात्‌ तदं सादभ्यधीऽचरत्‌ स TAT तिमुपौाधावत्‌ तमेतया सर्वषट्टयाऽयाजय्येवासि- fafxa वीर्यमद्धाद इन्द्रियकामः ॥ १। वोयकामः स्यात्‌ तमेतया CITA याजयेदेता रव देवताः Ga भागषेयेनापधावति ता रवास्मिन्नि- fxd ae दधति alexa रथन्तराय निर्वपति यद्‌वा्नेस्तेजस्तदेवाव॑रुन्धे यदिनद्राय बाहंताय य- देवेन्द्रस्य तेजस्तदे वावरुन्धे यदिन्द्राय वैरूपाय य- देव सवितुस्तेजस्तत्‌ ॥ २॥ रवावरन्धे यदिन्द्राय वैराजाय यदव धातुस्तेज- स्तदेवाव॑रन्धे यदिन्द्राय शक्कराय यदेव मरुतां तेज- स्तदेवावन्धे यदिन्द्राय Tama यदेव इ इस्यते स्तेज-

BRR सेन्तिसोयसंडि ताभाष्ये। [कार२।प्र०द्‌ ख ०७ ]

स्तदेवावरुन्ध रुताव॑न्ति वे तेजा६सि तान्येवाव॑रुन्ध उन्ानेषुं कपाले्रभिश्रयत्ययातयामत्वाय दाद श- कपालः पुरोडाशः ॥ ३ ॥

भवति वेश्रद्‌ वत्वायं समन्तं पर्व यति समन्तमेवे- fxd वीये यजमाने दधाति व्यत्यासमन्बाहानिदा- ware कषम efter: सा saa दषत्वायेत- येव यजेताभिशस्यमान रताश्च WI देवता अन्- मदन्दन््युवेवास्य ममुष्याः ॥ ४ ॥

इन्द्रियकामः सवितुस्तेजस्तत्पराडाशाऽ्टाचिःश- Tuo

इति तेन्िरीयसंहितायां दितीयकाण्डे ठ तीय- प्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः ॥ *॥ |

वष्टेऽलादनकामस जिधातुयाग श्रितः, श्रयेद्धियषामथ्ये शरोरसामर्थञ्च कामयमानखेषिं विधा- तं म्रस्तेति “देवासुराः संयत्ता wea ताम्‌ देवानसुरा अजयन्‌ ते देवाः पराजिग्धाना श्रसुराणां वैश्छमपायम्‌ तेभ्य द्द्धियं वीर्थमपाक्रामत्‌ तदिष्ाऽचायत्‌ तद्‌ग्वपाक्रामन्तदवरधं AMR तरस्मारभ्यघाऽचरत्‌ च प्रजापतिमुपाधावत्‌ तमेतचा

* ऋअद्‌न्ति। उ । एव । we । इति पदपाठः।

[का ०९।प्०द।य ०७] वेदाथंप्रकाष्च | 8३

सर्व॑ष्षटयायाजयन्तयेवासिन्निद्धियं वोवंमदधात्‌” cha परा- जिग्यानाः पराजयं प्राश्ुवन्ता देवा श्रद्राणां सम्बन्धि वश्व प्रान्नाः, विच्च भावा ैषठं,अ्रसुरखेवकप्रजारूपतमित्यर्थः। तदानीं तेषां यदिद्धियसामथं यच्छरीरखामरथ्ये तदभयं तेभ्यो Tava ऽपाक्रामत्‌ । cxufafear तक्छामथ्यदयमन खयमवरधं श्रव- रेद्धुमपाक्रामत्‌, गत्वा चख तदवरोदधु नाशक्रात्‌। तदानो्मि- RSATA सामस्डयादभिप्राप्ता्ः TAVITA! तत दतराधै- WEY प्रजापतिमुपसेव्य सर्वष्टयेश्चा सन्ये waar) रथ- मरहरटेरूपवैराजगाक्षररैवतसामसाध्यानि* सर्वाणि wwrar- जाणि cam waist देवता तस्नादि यमिष्टिः west ary स्तापाटः प्रयोक्तव्यः faa स्तात्राभिन्नलं देवताया fa- Baw) cart विधन्ते “a दृङ्ियकामे वीयंकामः खात्‌ तमेतया सर्व॑षटष्टया याजयेदेता एव देवताः खेन yrawa- नोपधावति ता warfafafead वीयं दधति" दति। राय- मारादिगणविशरिष्टाः षड्विशेषाः एता एव द्‌ वता दद्यु खय- wi तान्‌ देवताविश्रेषान्‌ विधत्ते “afegra रायन्तरायनि- tufa यदेवाग्रेस्तेजरूदेवावहन्धे यदिग््राय बादताय ata” तेजम्तदेवावरन्धे यदिद्ाय वैरूपाय यदेव खवितुरेजणरे- वावडन्धे यदिद्धाय भैराजाय यदेव धातुसतेजस्तरेवावरन्पे यदिनद्धाय WATTS यदव मरतां तजस्तदे वावहन्धे यदिश्ाय

xy

रवताय यदेव हरस्यतेस्तेजस्तदेवावसर्न्ध एतावन्ति वे ते-

* °टैववानि स्तामानीति ae | 8x

४९8 तेत्तिसेयसंडिताभय्ये [का०२।४०६।अ्‌ ०७]

जासि तान्येवावक्न्धे, दति। श्टस्ताचनिष्यादकं रथन्तरं साम वेक्तीति राथन्तरः, एवं बारतादिषु याच्यं श्रग्रीग्धा- दोनां रथन्तरादिसामाभिमानिलाद्रायन्तरत्वादिविगरेषरेस्त- दोयतेजःप्रा्चिर्भवति | पुवाक्रचिधाताविव fate विधन्त ““न्तानेषु कपालेव्वधिश्रयत्ययातयामलाय' fi wa निवा पतिधिभेदात्‌ परोाडाशषह्प्रापैरदपवादायेकलवं विधत्ते “डादश्कपालः WTVH भवति वेश्वदेवलाय' इति । अन्यच वैश्वदेवं दादश्रकपालं wana दत्यादिविधानात्‌ कपाल- गतदादश्रसञ्या विश्वेषां carat त्रिया । श्रताऽचापि ययोाक्न- शणएविश्चिष्टानां विश्रेषामिद्धादिदेवानां प्रीतिभंवति। acs खचकारेण धवंषृष्टां निवपति यदिद्ाय राथन्तरायेति थथा Varad | दादण्डन्ानेषु केपालेष्वधिश्यति प्रसरण- काले arta प्रथमां देवतां यजल्येवमितराः प्रदक्िणमृत्त- रापवगे समन्तं पयवद्यतोल्यक्र । aly लार नोनुमः" इति षट्च व्यत्याखमन्वार्‌' दति, कदाचमस्तरोरसि' दति aay दधातीति च । तच पृवाधादित्यादिनोक्तं खवंताऽवद्‌ानं विधन्ते “समन्तं पर्यवद्यति समन्तमेवेश्ियं वीये यजमाने दधाति, इति। चतुरथप्रपाठकस्यान्यानवाके समाखास्समानानां ‘af ला wx नान्‌मःः इल्यादोनां पञ्चानां चतुर्थेन भरक्चिप्यमाणायाः "कदाचन wee इत्यस्या पृवाक्रचरिधातु- न्यायेनैककस्याः परोऽनुवाक्यालं याज्यालञ्च विधत्ते “व्यत्या- समन्वाद्ानिदाहाय'" Cha चेदकप्राप्नामष्णहायदचिणां बा-

aaa

[आा०२।प्०दे। ००] -वेदार्थप्रकाघ्ने। Bry.

fag विधम्ते “wa waar ठष्णिवंसः सा दङिणा gare” डति। श्रविजातः पुमान्‌ aia: । श्रजजातः पमान Te ठष- ara प॑साधिक्याय। मिथ्यापवादपरिषारायं तामेवेष्टि विधन्त “Vag यजेताजिश्रस्यमान एताञ्येदा श्रस्य देवता अ्रन्नमद ग्ध- दग्धतेवाख ara.” इति। एता राथन्तरेद्धादया देवताः BUS परोराशरूपं यच्चरन्ति तदानीं मनुयाः सवेयायद्‌- ` mia) वेद मनच्या चायाऽन्तेवासिनमगुश्रालोत्यारो भिया- vara? fray मिथ्यापवादयुष्ेषु व्यवहारसन्देरे aft frerate निणंय srata: | यथा a aa वर्तेरन्‌ तथा तेष वर्तया दति । war ममुखेश्वपि faerararertr नियामकः war देवतानामाचारो गियामक इति किम्‌ ane cafa- Fay शरद ग्युवेवेत्य वस्या पितं । | श्रय alae) दतीयाध्यायस्य ayaa चिन्तितं।

°“रथन्तरादिभिभिंश्ना इन्द्रा सेषां म भिद्यते |

परोडाग्रस्तच Hears कि rad a ar it

fuga कर्मणां Sqreres: एयगृकरितः |

ज्ेषस्य viguarq तत्कायं wafcwat ॥ इद्धियकामे वीयेकामः ख्यात्‌ तमेतया ways याज- येदिति विरितायामिष्टौ afext एवं श्रूयन्ते शदद्धाय रा- यन्तरायेनद्धाय Vasa वेरूपायेन्राय व्रैराजायेन्राय ्राकरायेग््राय रेवताव'द्ति। तच खदूपेणेकाऽपोदधः एष्- wrag षट्सु विहितानां vat रथन्तरादिषाखां waz

3६ 2

eRe Afediodfearara: [का०२।०२।अ ०८]

विगेखमाणः चोढा भिद्यते, तासां सवासामिद्टेवतानामेक एव परोाडाशेा विधीयते शदादश्कपालः पुरेाडाशा भवति धरैश्वदेवलाय' ट्ति। afer प्रोडाशे उक्रदोवताभ्यः ध्यक प्रदानाय FHM प्रदेश्भ्याऽवदानं wad “समन्तं qu- aufa इति। तच देवतामेदेन प्रदामभेदेन ख कम॑ण मेदे सति चादकेः यगतिदेश्रात्‌ खिष्टृदि डादिगरेषकायं षट- wa: waadafafa चेत्‌ । मेवं, शेषरेकलेन तत्मतिपन्तेः एथक्वासम्भवात्‌, ARTA BATA कायें ॥

दति माधवीये वेदा्प्रकाशे छष्णयज्‌ःसंहिताभाये दिती- URIS एरतोयप्रपाठक सप्तमाऽनुवाकः॥ ° ॥

रजनो वे काणेयः कतुजितं जानकि चघ्र्वन्यम- यात्‌ तस्मा रतामिष्टं निर वपद्‌प्रये yaa पुरा- डाशमष्टाकपालः साय चरुमभ्रये साजखते पुरा- डाश्मष्टाकपालं तयैवास्मिन्‌, चक्ुरदपायथषटुष्कामः स्यात्‌ तसमा रतामिष्टि निर्वपेद्ग्रये धाज॑सते पुरा- डामष्टाकपालः Ga चरुमद्मये भाजखते पुरा- डाशमष्टाकंपालम्रवे चकुषा मनष्या वि ॥ १ ।

पश्यन्ति र्यस्य देवा afasa aun aa भागधेयेनापधावति तावेवासिन्‌ चक्ुर्धत्तशक्ुष्मानेव

[ का ०दप्र०३।अ्‌ ०८] बेदाथंप्रकाश्चे | eRe

भवति यदीग्नेयो भवतश्ुषी रवास्मिन्‌ तत्प्रतिद्‌- धाति यत्स्या नासिकां तेनाभितः सो्यंमाप्नेयो भवतस्तसमाद्भिते नासिकां wah तस्मान्नासिंकया wat विधुते समानो याज्यानुवाक्य भदतः समान fe Wa: Waa Vea जातवदस सत्त त्वा इरि- ता रथे fat देवानामुदगादनोौकमिति पिण्डान्‌ प्रयच्छति चक्षुरेवास्म प्रयच्छति यदेव तस्य तत्‌ ॥२॥ वि दयष्टाविर्शतिश्च ॥ ८ ॥

इति तेत्निरोयसंहितायां दितोयकाण्डे ठृतोय-

प्रपाठकेऽ्टमाऽनुवाकः ॥ * ॥ सप्तमे स्वषष्टाक्रा वीर्यकामाभिश्सयोाः |

अथाष्टमे चक्ुष्कामस्य जिरविष्कामिष्टं विधातुः werfa “cat वे काणेयः क्रतुजितं जानकि चकर्व॑न्यमयात्‌ तस्मा एतामिष्टिं निरवपदद्मयं भ्राजखते परोड़ाशमष्टाकपालष चये चहमग्रये भाजखते परोाडा्रमष्टाकपालं तथैवासन्‌ च- च्ठरदधात्‌'* इति। रजननामकः कञ्ित्पुरुषः ऋतुजिन्नामकं प॒रूपमयात्‌ UH, THT: कुणेरपत्यं क्रत॒जिव्लमकस्यापल्छं, स ठु चचवन्यञ्चचषो दृष्टर्वननं waa तर हंतोति wade, रोागापशतां दृष्टिं षमाधातं चक्र दत्यर्थः। श्रता gfeqre- वाय क्रतुजितं प्राय चिश्विष्कयेश्चा तत्पाटवं प्रान्नवान्‌।

sec तेततिस्तीयसंडिताभाष्ये। [areamegqec)

fart ““यञ्चकुष्कामः स्यात्‌ तस्मा एतामिष्टिं गिवंपेश्यरयेश्वा- WAI प्रोाडाशमष्टाकपालः सयं waya waa utT- ाश्रमष्टाकपालमद्नव चषा aren विपश्छन्ति यस्य देवा श्रियेव खयंञ्च खेन भागघेयेनापधावति ताबेवाखिन्‌ चकु- ध॑त्तञचचद्मानेव भवति" इति । ated दीधया श्राधिक्य- enta, उन्मेषनिमेषसद्धावाक्ममव्यदृषटिरनित्यां wfre कदा- चिच््वशति कंदाविदुपन्नाम्यतोति तस्ममादनित्यलसाम्बखच- Wa मनुव्यदृटेरप्ने्च सम्बन्धः । देवानां लनिमिषलात्‌ wan- काश्वन्नित्या तदोया दृद्टिरित्यस्ति aan सार्यसम्बनः। श्राप्रेयदय मध्यवर्ति ये चचृदधंयमध्यवर्तिनाखिकासाग्येन प्रशं सति “यदायेयेा भवतखलुषौ एवास्मिन्‌ anfacurfa va सया atfeat तेनाभितः Frdagar मवतसस्मादभितेों गासिकां want awratferar wont fawa” टति। सेना यद्‌ यना शिन्‌ यजमाने चक्षाः प्रतिष्ठा, aa sag भाखिकायाः प्रतिष्टा । माडिकया wady fava परस्प्ररमि- अणाभावाय विविधल्ेन खयापिते। अ्रचाग्रेय॑स्छ प्रथमस्य "उदग्र Wasa wa’ इति पुरोऽर्वाक्या। ‘fa च्योातिषा wear भाव्यश्चिः' इति याञ्या। चरमख aaTATTET वारयतु विधत्ते “समागमो याच्यामुवाक्ये भवतः समान fe wee” दइति। समानौ एकविधे। यदुक्तं वकारेण 'चतुधाकरण- काले Herein पिष्डानुद्धत्य “उदु a जातवेदसं" ‘ay ला हरिता रथे” ‘fas देवानामदगारनोकंः एति पिष्डाम्‌ यज्‌-

[ का०२।प०३। Gee] वेदाथंप्रकाष्ये | ete

मानाय प्रयच्छति तान्‌ यजमानः प्राञ्नातिः दति। तच चिभि- aq: पिष्डदामं faust “oq त्यं जातवेद स ay ला हरिता रये चित्रं देवानामंदगादनीकमिति पिण्डान्‌ प्रयच्छति setae प्रयच्छति यदव तस्य तत्‌" tia) ye a चिर देवानामित्येतद्‌ भयं प्रथमकाण्डस्य चतुर्थप्रपाठके (go xa) व्याख्यातं aq त्वादरितर्त्येषा ्वपरितनस्यप्रपाठकस्याग्या- नवाकं समाखरास्यमानलतवात्‌ तत्रैव व्याख्याख्छते | AW यजमा- नस्य रोगोत्पत्तेः परा यदेव Ws: पाटवापेतमादयेत्‌ तत्‌ पिष्ड- दानेन दत्तमेव भवति॥

दति माधवीये वेदायप्रकाशे छष्णयज.संहिताभाषे fz तीयकाण्डे तोयप्रपाठकऽ्टमाऽनुवाकः ॥ ° ॥

waste भवेऽ संजतिषु भूयासं Mise वसुविद वेएऽसि भवेऽ सजातेषु भूयासमुगरश्च्ता वसुचिद्भुवेएऽसि Yaisex सजातिषु भूयासमभिभूशे- त्ता वस॒विदामनमस्याम॑नस्य देवा ये संजाताः. कु- माराः समनसस्तानहं RIAA इदा ते मां कामय- न्तार हृदा तान्‌ म श्रामनसः छथि खादहामनमसि ॥ ˆ: Wri

eee तेततिसीवसंङितामाष्ये। [कार्श।प्र०१।अ ०९]

MATa देवा याः fers: HATH BY कामये aT ता मां कामयन्ता£ WAT ता म आमनसः कधि TIE वैश्वदेवीः संङ्गहणों निर्वंपद्वाम कामे वेश्च- द्वा वै संजाता fanaa देवान््खेन भागधेयेनेाप- धावति त Tara सजातान्‌ प्रयच्छन्ति Tas भवति MAW भवति मनेमग्रहगं वे सङ्हंशं मनं रव सजातानां WRN

गृह्णाति धवे1ऽस waisex सजातेषु भूयासमिति परिधोन्‌ परि दधात्याशिषिमेवेतामाशस्तेऽथे रुतदेव सरवै सजातेषधिभवति wad विदुष रुते परिधयः परिधीयन्ते श्रामनमस्यामनस्य देवा इति fae श्राह तोजुषात्येतावन्ते वे संजाता ये महान्ता ये क्षुल- का याः स्ियस्तानेवावरन्धे त रंनमर्व॑रञ्वा उ्षति- न्ते ॥ ३ ॥

सखाहाम॑नमसि सजातानार TAT पश्चं च ॥ € ॥

इति तेत्तिरीयसंडितायां दितोयकारडे ठृतीय- प्रपाठके नवमोऽनुवाकः ॥ * ॥

[का०२।प०६।च्घ ०€ | बेदाथंप्रकारे | ४४१

nga दु दहिकामस्य जिहविष्केिरीरिता।

अध्य नवमे सङ्गदणीष्टिं faurwarer चादकप्राप्तान्‌ “गन्धे ऽसि विश्वावसुः" vatfeara परिधिमन््ागपवदिहु मन्तरान्तराणि दशयति “warsfe warsey सजातेषु यासं wires agfagasfe wasey सजातेषु शयासमय्ेत्ता agfagatsfa watsey सजातेषु यासमभिग्धस्ेत्ता वसु- faq’ दति। हे मध्यमपरिभधे लं स्थिरोऽसि त्वदीयस्थापन- areata ज्ञातिषु मध्ये स्थिरो ward । किञ्च dara afa- St धनवां ward एवं द्चिणान्तरपरिधिमन््याव्ाख्या | ज्ञातीनां प्रतिवादिवरारिल्यायाज्ञाघारिवमुयलवं, श्राज्ञाम्‌- way प्रतिवादि मस्तिरख्कटत्मभिग्धलं। परिधिमन्ानान्ा- यापडाममन्त्रान्‌ पठति “श्रामनमस्यामनस्य देवा ये सजाताः कुमाराः समनसस्तानदं कामये इदातेमां कामयन्तार इदा तान्‌ म श्रामनसः कृषि सखाहामनमस्ा मनस्य देवा या fara: सषमनसस्ता BY कामये इदा al at कामयन्ता ददा तामश्रामनसः कृधि खाराः" इति। Wa सलाताः कुमारा दति पदभेदमवलम्ब्यावश््टानुषङ्गण मन््दयं Kee । सजा- तानाकामयितु* मनुत दत्यामनं | Y श्रामन KARAT तवं ताढशमसि sa शच्रामनस्य सजातानाकामयितु मन्वानस्य यजमानस्य ये सजाता wifaywaa: समनसः समनसा श्रनक्रूलाः सन्तिदे देवास्तान्‌ खजातानष्ं इदा चित्तेन का- * खाकारयितुमिति का०।

3 I

8४२ तेत्तिसोयसंहिताभ्ये। [का०२प्रद।य्०]

मये, Aw at इदा कामयर्न्ता, तान्‌ सजातान्‌ मे मदथमा- ama: *मामाकामयितु मन्वानान कुर्‌, ददमाच्यं खा- Bal एवं कुमारमन्तस््रोमन्वेो व्याख्येया । ददानीमिषि विधत्ते “वेश्वदेवोर साङ्गां fadigrasrar वैश्वदेवा वै खजाता विश्वानेव देवान्त्छेन भागसेयेनापधावति त एवासी सजातान प्रयच्छन्ति area भवतिः इति। मनसा परस्यर- मेकमव्येन सम्यक्‌ Mart: सङ्गृदएं। तथ्स्यामिष्टावस्ि सा खङ्गुदणो। agacfanafefarad प्रशंसति “सा- FH भवति मनोग्रदणं वे सङ्गृदणं मन एव खजातानां zeta’ इति। ज्ञातिमनसः खाधीमलेम गरदणं मनोष्णं तदेव सम्य्प्रदणमिल्युष्यते, ततः खाङ्गरदणे्टया सजातानां ममः arity करोति। श्रादावाच्राताम्‌ न्तान्‌ fafreng 1 “war ऽसि yatsey सजातेषु waarafafa परिधीन्‌ परिदधात्या- जिषम्ेतामाश्रास्तेऽयो एतदेव सव॑ सजातेष्वधिभवति wea विदुष एते परिधयः परिधोयन्ते" दति । fay श्रपि aay अयासमिल्यभिधानाङाश्रासमं गम्यते किञ्चैवं विद्‌ षसौ्मन्तेः परिधाने सति सजातेषु मध्ये aa: प्रार्थितं सवमधिकं सन्य- wai were विनियुङ्घं “श्रामनमस्यामनखय देवा इति fre ्राङतोुेल्योतावन्ता वै बजाता ये महान्तो ये Tea धाः श्ियस्तानेवावर्न्धे a एममवर्द्धा उपतिष्ठन्ते" इति। अच VTA CaM मन्तभागे समनस दत्यायुक्रभागेाऽन्‌-

tara कारयितुमिति wre |

[aT oR TOR Boe | वेदायंप्रकाशे | 88३

gana: | कुमारा दद्यादिकं amar श्रामनमसीत्या- दि मन््पू्वभागेऽनुषञ्ननीयः। तथा सति विभिर्मन्तेरा ङति- चयं सम्पद्यते । BAe खजातिषु मध्ये Gata चये मानतः परुषाः HIST: ये च चुष्ठका बालाः arg पत्रीभगिनी- माचादयः स्तियः एतावन्त एवापेचिताः सजाताः, तानन- येष्या खाधोनान्‌ करोति, ते च जनाः खाधीना एव सन्तः एमं सेवन्ते | शच विनियागसङ्गृहः । साङ्गां त परिधोन्‌ परिधत्ते yaaa श्रामनेति बिभिस्तज उपडामास्योा मताः ॥ मन्त्रभेदः सजातेति कुमारेति पददयात्‌। अच मोर्मांसा। द्रमाध्यायस्य चतुर्थपादे चिन्तितं। श्रामनाडतिभिनोाध्या STAT न वायिमः। fanfayifafasrmaer मध्याकरिताऽन्तिमः"॥ इति। साङ्गहणीष्टो wad शश्रामनमस््ा मनस्य देवा दरति तिख semis इति। एताभिक्िमभिराङ्तिभिः प्राहता- स्तयाऽन॒याना बाध्याः, कुतः चिवलिङ्गात्‌। पूवीधिकरणो सप्तदशस्ड्याविशिषटप्राहतपञ्मभावेन मा WA बाध्यलं, TYG चिलविश््टिलादनूयाजा बध्यन्तां । यद्वा तदनुवादेन मन्त- गुणविधानात्‌ waaay दति पृवःपच्चः । किं faaara- मनुष्य मनम्तरसदिता stead विधीयन्ते, श्राहाखित्‌ चिलवि-

शिष्टा श्राहतीरनद्य मन्तविधि; | श्राद्धे चिलस्य गार॑पत्यादि- 312

8९8 तेन्तिरी यसंडिताभंव्ये। [का०२।प०६।अ ०१०]

ष्वपि खल्वेन मानुयाजलिङ्गं । द्वितीये विभेषणविशेव्ययो रदे श्ल- यार्भदेन वाक्यं भिद्येत। तस्मात्‌ कमान्तरविधानान्न बाघः, किन्त समु्चथः। ay मध्येक्तिलिंङगं। तथयाचान्नायते *"यत्‌ प्रयाजानूयाजानां पुरख्ादपरिष्टादा ASAT बहिरात्म सजातानादधीताय TIA जहाति मध्यत एव सजातानान्मं धन्तेः इति तस्मादाममरामामामनुयाजैः सड VACA: ॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकाशे छष्णयज्‌ःसंहिताभाये ि- ARS ठतौयप्रपाठकं नवमेाऽनवाकः॥ ° ॥

यन्नवमैत्‌ तन्नवनीतमभवद्यद सरत्‌ तत्सर्पिंरभव- ददभिंःयत तद्तमभवदश्िनः पाणाऽसि तस्य a दत्तां ययः पाऽसि BTR पुणाऽसि तस्यते ददात्‌ यस्य॑ पणाऽसि खा मिचावरुणयाः पुणा

ऽसि तस्यं ते दत्तां ययाः पुणाऽसि ATE विश्वेषां

देवानां qratsfa ug

तस्य॑ ते ददत्‌ येषां पणाऽसि खा धृतस्य धारा- wade पन्धामिन्द्रेण eat प्रयतां मरुद्भिः । तत्वा विष्णुः पथपश्यत्‌ AST गव्येर यत्‌। पावमानेन त्वा `

° 'पुस्स्ताद्वोपरिल्तादा जुडयादशिरात्नः सजातोयान्‌ दध्यात्‌ यन्मध्यतेा Tella मध्यत ण्व घनातोयान्‌ मनुतेः इति न्धायमालायां पाठः।

[ का०२।प्रण्दे।ख०९०] = TATU NATH | 8९५

SAA गायस्य वर्तन्योपारशेर्वोयंख देवरूवा स- वितेोत्छजतु जीवातवे जीवनस्यायै दद्र थन्तरये- रा स्तोमेन चिष्टुभौ वर्तन्धा शुक्रस्य वीयं ण दे वरू सवितेात्‌॥२॥ `

सजत Mast जीवनस्याया अरेर्वा माचया जगत्यै वर्तन्धाग्रयणस्य वीर्येण दे वरू सवितेोत्स- अतु जीवातवे जीवनस्याया AAA Brat वचसे afy पयः रेते वरुण साम राजन्‌ । मातेवास्रा रदिते शमं यच्छ विश्वँ देवा जर दष्टिर्यथासत्‌। श्र भिरायुष्मान्त्स वनस्यतिभिरायुष्मान्‌ तेन त्वायुषायु- पन्तं करामि साम आयुष्मान्त्स ओओषंधोभिर्यन् same दष्ठिणाभिर्रह्मायुष्मत्त्राद्यशेरायष्म- देवा ्रायु्मन्तस्तेऽतेन पितर श्रायुष्मन्तस्ते सखध- यायुष्मन्तस्तेन त्वायुषायुषमनत करामि॥३॥

विश्वेषां देवानां पाणाऽसि बिष्टभा वतेन्या शक्रस्य aay देवल्वा सवितात्साम ्रायप्मान्‌ पञ्चवि तिश्च ॥१०॥

दति वित्निरीयसंहितायां दितोयकाण्ड ठृतोय- प्रपाठके दशमोऽनुवाकः ॥ ० ॥

९९ तेभि रोयसंडि ताभाष्ये। [का ०२।प्०६। ख ०१०]

इष्टिः साङ्गुदणो प्राक्रा नवमे गामकामिनः।

श्रथ व्यवहितेनैकादश्ानुवाकेनायुष्कामेषटिं विधित्छुदं शमे लगान्त्ान्‌ पठति । aM: | यन्नवमेत्‌ तन्नवनोतमभवदिल्या- ष्य मवेच्छेत्यमेन waa श्राज्यमसोत्यवेणमन्तो बाधितः। Use ““यन्नवमेत्‌ तन्नवनोतमभवद्यद सर्पत्‌ तत्छपि रभव्द- भरित तद्भुतमभवत्‌” दति । यद्यस्मात्‌ कारणाद्त्र उद्विय- माणं सत्‌ नवमेत्‌ नवं नूतनं खूपमभवत्‌ awry तन्नो- तञ्च गवनोतं तेन च उद्भूतस्य खार पिण्डस्य नवनोतनाम सम्य- ai यद्यस्मात्‌ कारणादभ्चिसम्पके सति पिण्डा विखीयमानो ऽसपेत्‌ प्रताऽभवत्‌ तस्मात्‌ सपिरिति नाम । यस्मात्‌ प्रषटतस्य भोतलपाचस्थापनेन तत्‌ पनर भियत तह्न गतमभवत्‌ तख्ा- हतमिति नाम। घु त्रणदीष्यारिति धातोर्न तदुप॑ किन्त छ तमिद्यच घकारस्य घकारादेशः। कल्पः | उपरामकालेऽ- शिनः प्राणाऽसीत्येतेः प्रतिमन्ं चतुर उपटामान जदा- तीति। weg “afaar: प्राणाऽसि तख a cat ययाः प्राणाऽसि aiexe प्राणाऽसि तख्यतेददातु we प्रणाऽसि खाहदा मिचावङ्णयोाः प्राणाऽसि aw ते दत्तां ययोः wurst खाडा विश्वेषां देवार्नां ्रखाऽसितख्यतेददतु येषां प्राणाऽखि arer’ tfai हे यजमान लं अ्रश्िनोःप्राणाऽसि भआणएवत्‌ मि- योऽसि, तस्माद्यः प्राणिऽसि तावश्चिने ae ते प्रियस्ायुद- aad प्राणं दत्तां, प्राणमित्येतन्वामथयी लभ्यते, तयारश्िना- रिदमान्यं खाङतमस्। एवम॒त्तरेषु याज्यं | WA | यत्‌ खा-

[का०।प्र०६।ष्घ०९०] वदाथंप्रकारे। 98७

दिर श्राञ्यं तदग्रणाखवनोयं पयाय तेन दक्षिणस्यां वेदिश्रा- श्ामासादयति तद्यजमानो ऽवेचते चतस्य धारामगटतख पन्धा- मिति । weg “चुत धारामग्टतख vantage दत्तां प्र यतां मरद्धिः | त्वा विष्णः पर्यपश्छत्‌ aes गव्येरयत्‌” इति, FAST धारामवेचेतेत्यध्याहारः | कीदृशो धारां wade wat HARA साघनलेन aTawat, Tew टष्िदिणेात्यत्यादिषपर- ara दत्तां सम्पादिता, मर्द्धिः वैश्याधिपैः प्रयतां *क्रयण- भाण्डेषु प्रयतेन wat) & घृत तन्वा तथाविधं लां fawagir यजमानः पर्यपश्यत्‌ परिपश्यति, cer पश्चभिमानिनो देवता तादशं लां गवि शेरयत्‌ प्रेरयति गेषु खापयति। ae: | HUG ब्रह्मा eau इस्तं werfa ब्रह्मण ‘rar खलिजेा डस- AAT यजमानं WTS: पावमानेन at स्तामेनेति। पा- Sy “पावमानेन त्वा स्तोमेन गायचस्य वन्तन्योपाश्योर्वीयिंण देवस्ला सवितेन्बुजतु जोवातवे जीवनस्यायै इद्र यन्तर- योवा सतामेन चिष्टुभो वतंन्या He वीयेण Seer खविता- way जीवातवे जोवनस्याया WAT मारया wa} वर्तन्या- ऽऽययणस्य वीयेण दे वस्वा afaargag जीवातवे जोवनस्या- a” afa हे यजमान लां सविता देव wang दौ्धरोगा को च- यतु। केन साधनेन, बदिष्यवमानादीनां सम्बन्धिना चिद CUCM AWW QV, गायत्रस्य वतन्या गायचष््छन्दसा या. मा्ैस्तेन शामादरणशूपेण यज्नाङक्गसन्यादनेन, उपां-

* विक्रयाय aay सञ्धितामितिते० † रतरमडतििंजडति का०।

= सेत्िरोयसंडहिताभाय्ये। [का०२।प०द।ख ०१०]

शार्वीयिण उपांद्ररग्ददामसाथध्यसामर्थयेन, wa प्रतिसाधनं वाक्यभेरेनान्वेतु लेतिशन्दस्य पुनरुक्तिः) किमर्थ॑मत्सृजलिति तदुच्यते। जीवातवे जोवनदलेषधादिसम्पादनाय। तदपि किमर्थमिति तद्‌ च्यते। जीवनस्यायै चिरं जोवितुमिच्छा जो- वनसा, aca) एवं दितीयदतोयमग्तो याजनोयै । श्रप्रेमा- चया मीयते अग्मियंया Nar at गोतिमाजा यश्चावन्नीयस्य गानमि्यर्थः। कल्यः। श्रय यजमाने fecargd निष्ि- बतोममग्न wee वच॑से धीति प्राञखजन्तमभिमन्लयत दूति। पाठस्तु “Hay saa वचसे कृधि प्रिय Tat वरूण साम रान्‌ | मातेवास्मा श्रदिते श्रमं यच्छ विश्वे रेवा जरदष्िर्यया- saq” दूति। Fo wa दमं यजमानं Seas बलाय च कथि wad कुर्‌ हे वर्ण हे सेम राजन्‌ श्रस्य यजमानस्य प्रि- यं रेतः पुजत्पादकं सम्पादय, देश्रदिते एथिवि meats सुखं yaa । विश्वेदेवा श्रयं यजमामेा यथा जरदष्टिरसत्‌ तया कुर्वन्त जराया श्रष्टिरापिर्यस सा जरदष्टिः, wa योवने च मरणरहिता अरामायुःसंपृन्तिपयन्तां war arsifa तथा कुरवन्तिव्ययः। कल्यः। श्रग्निरायद्माजित्यन्‌ वाकगरेषेण श्रसाध्व- य॒दंकिणं इस्तं गक्ञातीति। Weg “श्रद्मिरायुश्नान्त्छ वन- स्पतिभिरायश्मान तेन लायुषायुश्नन्तं करोमि ea we- wee ज्आषधोभिर्यज्ञ Mawes दकिणाभिनद्यायम्रत्त- द्राद्मणेराचद्मदेवा श्रायुश्नन्तसतेऽ्टतेन पितर wane खधयायु्मन्तस्तेन त्वाय॒षायुश्मन्तं करोमि" इति। श्रभ्चिरा-

[आ०२।प.३।अ ०१०] बेदार्थप्रकारे | ese

aura भवति। तत्कथमिति agua, सोऽभ्रिवेनस्पतिभिरा- aay काष्ेषु प्रचिष्यमाणेषु व्वाखापरम्परथा वधते न a- पथाम्यति, तेना प्रा यषा श्रभिवधेमानेन लामायश्मन्तं करोा- far एवमुत्तर Be. सामः Grate जओ्राषधीव्वभिषु- यमाणाखु awa यज्ञा दचचिणाभिर्वशोशतेष्वृलिचु वर्धते । वेद ब्राह्मणेव्वध्यापकेव्वविच्छेदेन aa Tag वी- खूपेणाग्टतेग जीवन्ति। पितरञ्च खधाकारपूर्वकेण पिष्डा- दिना जोवन्ति। मअरतिवाक्यमनुषङ्ग्ातमाय तेन लायुषेति पनः प्ते । aa विनियागघङ्गहः 1

“च्छो गामयाविगस्लिट TATA च्छते |

अशथ्िनेारपदामाः GIA खान्याञ्य मोचते ॥

सपष्लिवंज meee पायेति afar जगुः ।

दमं घतं fear त खामिनं मन्लयेत हि ॥

afg: समख any ay cat: पितेति षट्‌ ।

यथाचितागषङ्गेलेगछंद्मते सामि दव्तकं ॥

THR लनुवाकेऽसिन्‌ मन्ता: Sree बणिताः”*॥ इति ।

दति माधवोये वेदार्थप्रकश्े छष्णयजुःसंडिताभाषे दि- तोयकाण्डे ठतोचप्रपाठकं दब्रमेऽमुवाकः॥ ° A

8४१ तैत्तिरीय संहि ताभाष्ये [का.२।प्र*द।अ ०९९१]

afd वा रतस्य शरीरं refs सेमर रसे वरुख रुनं वरुणपाशेन ज्ञाति सर स्वती ATA TA चात्मा यस्य ज्यागामय॑ति ये ज्योगामयावी स्यायो वा काम- = येत सर्वमायुरियामिति तस्मा unfafe निर्वपेदामने- यमष्टाकपाल सोम्यं चरं वारुणं दशकपालः सा- Tad चरुमामप्रावेष्णवमेकाद्‌शकपालमभ्नरेवास्य श- रीर निष्कौणाति सामाद्र्स we

वारुणेनवन वरुणपाशाग्मुष्चति सारखतेन वाच quate: सवा देवता fast देवताभिे- वेनं यत्तेन च भिषज्यत्युत यदीतासुभव॑ति जीवत्येव यन्रवमेत्‌ तन्रवनोतमभवदित्याज्यमवेंश्षते रूपमे- वास्येतकाहिमानं व्याचष्टेन प्राखऽसोत्याहा- शिनो बे देवानां ॥ २।

भिषजो ताभ्यामेवास्मै भेषजं etree प्राणा- -ऽसीत्धाहेन्दरियमेवास्िन्नेतेनं दधाति मिचावरुण्योः प्राणाऽसीत्या प्राखापानावेवासिनेतेन दधाति वि- aut देवाना प्राशऽसीत्याह वीर्यमेवासिन्नेतेनं दधाति धृतस्य भारामण्त॑स्य पन्धामित्थाड यथा- यजुरेवेतत्पावमानेनं त्वा स्तोमेनेति ॥ ३ ।

[का०२।प्०३।अ ०१६] बेदाथप्रका्चे | Bue

We प्राणमेवासििन्ेतेम दधाति द्द्रथन्तरयेो- र्वा स्तामेनेत्यादाजं afta दधात्यग्रेरूवा माचयेत्याहात्मानमेवास्मिन्नेतेन दधात्यृत्विजः प-

ayaa रवरत्विजस्त vet भिषज्यन्ति ब्रह्मणा ~~

इस्तमन्वारमभ्य पयाहरेकथैव यज॑मान श्चायुर्दधति यदेव तस्य तदिरं एयात्‌ WB

धतं निर्थिबत्यायुर्व घतमन्तः हिरं ण्यमग्डतादेवा- युर्निष्िवति शतमानं भवति शतायुः पुरुषः शते- fa श्रायुष्येवेद्धिये प्रतिति्ठत्यथेा खलु यावतीः सम॑ रष्यन्‌ मन्येत ताव॑म्नानः ATA LAAT आयुषे वर्च॑से छधीत्याहायुरोवासिन्‌ at दधाति faa देवा अरंदष्टिर्वथासदित्याह अरं दषटिमेवेनं क- रेत्यत्रिरायुष्मानिति इस्तं tard वं देवा ज्रा- quae रवास्मिन्नायुदंधति सव॑मायुरति ॥ ५॥

रसं देवाना स्तामेनेति हिर ण्यादसदिति दावि- <अतिख ॥ ११ ॥

इति तैन्निरीयसंहितायां दितीयकार्डे ठतीय- प्रपाठक रकाद शाऽनुवाकः ॥ ० ॥

392

aye Afediardfeaaa | [का०२।०३।अ ०१९]

<efauraarnar दशमे मन्व श्रितः,

quate तामि विधातुं प्रसति “afi वा we wort गच्छति साम रसा वरुण एनं squats zyrf{a area वागद्राविष्णू त्मा यद व्योगामयतिः' इति। घं दीर्चव्याधिः पीडयति wre शरीरमग्निं प्रविचरति मांष- भच्णेन BAMA । सोमेन रस्सीकारादइखश्यः । वरूण- UN गणादुदरादिव्यथा। सरखतीमेतदोया वाक्‌ भाषा गच्छति तेनायं भाषितुं ग बरकोति। जीवात्मा लघ्मादिष्यू aratfa तेन मुमूषंति। cert विधत्ते “ar च्यागाम- थाव Bat वा कामयेत खवमायुरियामिति तस्ना एता- fafe नि्व॑पेदाग्रेयमष्टाकपाखः साम्ये चरं वाङ्णं दअ्क- Wey सारखतं चरुमाग्रावेष्णवमेकादग्रकपालमप्रेरेवास्य wat निकरोति सोमाद्रसं वारूणेनेवेनं aqua मुञ्चति सारखतेन वाचं carafe: सवा रेवता विष्ण यता देवताभि्ेवेनं ata च भिषव्यल्युत चदोताखभेव- fa गीवल्येव इति व्यागामयाविना रागपरिदहारार्थ- मरोगस् चापन्टत्युपरिशहाराथेमियं पञ्चदविष्कटटिः । मन्तं विभियङ्कं “यन्नवमेन्तक्नवनीतमभवदि व्याच्यमवेचते रूपमे- वाख्येतकमहिमानं व्याचष्टे, दति। मन्तोकैनंवनोतसर्पिधंत- निर्वचने रस्याज्यसयेतदि्यमानषूपं afearenqara await व्याचष्टे। चदा मन््ररेतत्‌ सखरूपमेव qae महिमानं Breas | मन्नाचरेरेव WE प्रतीयते माच PUTA

[का०२प०द।अ०१९] बेदायेप्रकाशे | ०५९

व्ययः । उपराममन्ान्‌ व्याचष्टे “wig: प्राणाऽसोल्या- हाश्िनोा चटेवानां भिषजे ताभ्यामेवास्मै भेषजं करो तीशस्य प्राणाऽसोव्यारेड्ियमेवासिन्नेतेम दधाति fararaqwar: प्राणाऽसीव्याङ प्राण्णापानावेवास्िन्ेतेन दधाति विषां देवानां भ्राणोाऽसीत्याड वीयंमेवासिन्नेतेम दधाति” श्ति। यजमागख्ाच्यावे्षणएमन्त्रे खष्टाथेतां दशयति “चतस धा- Taare पन्धामित्याइ चथयायजरेवेतत्‌”” दति । ऋलि- fra: प्मानानमां weet तात्पये द्यति “पावमानेन ला ख्वामेगेद्यार प्राणमेवास्मिन्नेतेम दधाति wera Qe Matar एवास्मिनेतेन दधात्यभरेस्ला माजये- व्याडात्मानमेवास्मिन्नेतेम दधाति दति । पवमानस्य वायोः भाषङूपलात्‌ तेम WUE, इशद्रथन्तरयाः WaT प्र्टतिलेन सारत्वाक्तेनाजाधारणं श्रग्नेरात्मा मोचते अनये- व्युक्रलान्तेनात्मश्था पनं | एतेषां जयाणां पाठं विधन्त “wfa- जः पयाडयावन्त vafang एनं भिषञ्यन्तिःः इति i पाट- कासे eau विधन्ते “nya इस्तमन्धारभ्य प्याडरेकधेव यजमान ्रायुदं धति चदेव तख aa’ दति! एकधेव सर्वेषा- म्टलिजामेकम्येनेव तस्य यजमानस्य यरेवायः सम्पादनीय- afe aed तसन्‌ यजमाने ापयन्ति। यदुक्तं खचकारेणः “पाचसम्पाद नकाले खादिरं पां चतुःखक्ति प्रयुगक्रि Sra- णस प्रवते WANTS हतं श्रयो खल यावतो; समा Tay मन्येत तावन्मम खात्‌" इति । श्राच्चग्रणकाले तुष्णीं खादिरे

sus तेतियीयसंहिताभाक्छे। [का०९।प,६।अ०९९]

WORT सादनकाल उत्रेण wat खादिरं सादयिवा afea प्रवतंमवदघाति' इति च। प्रवतः कणाभरणं कुण्डलं, ya खा पिताप्मवतान्निष्पौडितख्च घृतस्य पानं विधत्ते “fer- urya निग्पिबल्यायुर्वे चृतमग्टतःः दिरण्यमन्डतारेवायु- fafaafa” xfa ae परिमाणं tur विधक्ते “aaa भवति शतायुः we wifxa wraedfxa अरतितिष्ठ- BU खश्‌ धावतोः खमा TAN मन्येत तावन्‌ मागर खात्‌ खण्डदः fai शतमानं पञ्चपलपरिमितमित्थषष्टदुक्ं । quar FT यजमाना धावतो भाविनः संवत्छरान प्रा- भो लिल्यष्वयर्मन्येत तावद्धिमौनैः परिमितं कर्तव्यं । मान- WAT TSM Wal इग्णस्यातोतमायुः परित्यव्धागामिन आयुषो यावन्तः संवत्छरा एतस्य मनसि fafeararatga- Tas: परिमितमित्धथैः। wera यजमानद्धानुमन्तण- मन्ते प्रथमचरमभागयोरभिप्रायं दश्रंयति “इममग्न आयुषे वच॑से छधीत्यारहायरोवाख्िन्‌ att दधाति fay देवा जरद- fedurefeate लरदरष्टिमेवेनं करोति" इति । ware रमभाग्खाया जराया wigenfrdea । waar नोयति अ्िरब्ननं यश्यासै जरदद्िः नीरोग Kae.) अध्वथयंजमा- नदशिणरस्तग्रणं विधन्त “शअरभ्रिरायुश्नानिति दसं werai- तेवे रेवा श्रायुश्रमस एवाल्िल्लायदंधति सवमाय॒रेति" दति ।

दति माधवीये वेदायंग्रकाभे शष्यजःसंडिताभाये दिती- काण्डे द्रतीयम्रपाठके एकादशोऽनुवाकः ॥ ° ॥

[ का०२।प्०६। अ ०९२] Pardee’ | ४५१

प्रजापतिर्वरुणायाश्चमनयत्स खां देवतामाच्छत्स पयदीर्यत स रतं वारुणं चतुष्कपालमपश्यत्‌ तं नि- र॑वपत्‌ AAT बै स वरुणपाशाद मुश्यत वरुणा वा रतं खल्ञाति Med प्रतिर्ल्लाति यावतेशान्‌ प्रति्ज्ञी-

यात्तावता वारुणान्‌. चतुष्कपालान्‌ निर्वेपेदरुणमेव

स्वेन भागसेयेनोाप॑धावति स रवेन वरुणपाशाग््ड- fa ues

चतुष्कयाला भवन्ति चतुष्यादयश्चः TEN रक- मतिरिक्तं निर्वपेदयमेव प्रतिग्राही भव॑ति यं वा ना- ध्येति तस्मादेव वरुणपाशाम्मुच्यते Tut प्रति- ME स्यात्‌ सीर्यमेककपालमनुनिवपेद्मुमेवादित्य- मारं कुरुते येऽवष्टधमवैतयप्यु वै वरुणः साक्षादेव जदसमन॑यजतऽवो नप र पन निसु निवा sor खामेवेनं योनिं गमयति स रनः शान्त उपतिष्ठते ॥ २।

मुष्ति चरुर सप्तदश च ॥ १२॥

दूति कैत्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे wats

प्रपाठके दाद शऽनुवाकः ॥ * ॥

* वारणां चतुष्क ° KAT THA |

५.2

sug तेतिरीयसंहिताभा्ये। [का०२।प्०द)अ ०१]

एकारे विष्टिरक्षा दीधराग्यायुर्थिनाः।

श्रय इादशेऽखद्‌ागवत दृष्टिं विधास्यन्‌ werfa “प्रजा- पतिर्षरुणायाश्रमगयत्ष खां रेवतामाष्छत्‌ स पर्यदीर्यत ख एतं वारुणं चतुष्कपाख मपश्यत्‌ तं भिर वपत तता वेस वरूल- Urea” दति । अनयद्‌ वाम्‌ LAS भावे रेवता । स प्रजापतिः खकोयं देवलमाच्छंत्‌ WAAR | प्राजापत्यो वा ay दूति श्रुतेः प्रजापतिरेव पूवंमश्वस्छ देवता, afore वरूणाय <n सति खकोयमश्वसखामिलमपगते, afafara दुःखेन ख प्रजापतिः qadtda तदो शरोर परिता दे दौधैरोगयस्तमण्डत्‌ सख च रोगा वरुणपाश्ररूपतादाङ्णेष्या निषटक्षः। दृदागोभिष्टिं fawt “वरुणो वा एतं खाति asd प्रतिग्टहाति यावतोऽश्वान्‌ प्रतिन्टज्ीयात्‌ तावतो वा- wut चतुव्कपालाम्‌ निवेपेदङ्णमेव सखेन भागधेयेनापधावति ख एवैनं वरूशपाग्ाकञ्चति"” इति । प्रतिरह्ातीव्यस्ा भावि- चर्यलात्‌ प्रतियादयति रदातीव्ययमथेः सम्पद्यते। कपा- सद्या प्रध्सति “चतुष्कपाखा wafer चतुष्याद्मश्चः षण्डो? दति । अश्वस्य ताऽभिकं gtremt विधन्त ““एकमतिरिक्र मिवपेद्यमेव प्रतिग्रारी भवति यं वा गाध्येति तस्मादेव वङ्श- marge” इति । धमेवा मित द्ध यदा कराचित्का- wat प्रतिश्रीग्यति crafa, अथवा खं कञ्चिदश्धं प्रति- ग्टहीतं* माध्येति विरति तदर्याऽचमतिरिक्रः पुरोडाः

* प्रतिमरकोतुमिति a |

[शा०९। प्र०द।अ०१२] बेदार्थप्रकारे। ene

निमित्त विशेषे्ाक्गाधिक्यं fart “aqat मरतिग्राहो खात्‌ धर्यमेककपालमगुगिवपेश ममेवादित्यमुखारं कुरते" इति । कांिदश्वान्‌ cat तदानीमेव ceqrert aff एकेना- तिरिक्ेन सहितास्तावनम्तर् प्रोडाश्ाः पर्यान्नाः। यदा ठ दानादनन्तरमेवेष्टिनागहिता किम्‌ क्चित्काखमतिखलङन्‌ यगरणपरोऽशा THAT साऽतिरिक्रान्‌ दस्ताश्चसद्यातान्‌ यरोङाज्ञाम्‌ निरय सैर्यमनुनिर्वपेत्‌ तेनादित्यमेबाङ्धचा- fre कुरुते, ख चादित्या विखम्बरोाषं परिदरन्‌ उपरिष्टा- दतत द्त्यमिप्रायः। weayarawy विधते ““श्रपाऽवष्ड- wade वै वणः खाक्तादेव वरुणमवयजते” इति । चपः भाष्य तजावश्थं कम॑ क्यात्‌ तेनं वर्णा निराङता भव- ति। अङ्कान्तरं विधन्त “sire चरं पुनरेत्य निवपे- दएयोनिवा अश्वः खामेवेनं योनिं गमयति स एन आन्त उपतिष्ठते, इति । आपागक्ता रेवता चस्य सोाऽयमपोा- AMA, तं चरमवग्धयरे्रा्न्नश्यमे खमा गत्य निर्वपेत्‌ । श्रु यानिरत्पत्तिर्यस्वास् साऽयमप्पुयोनिः । उजेःखवखाऽशवस्य खमुद्रादुत्प्तिः प्राणेषु प्रसिद्धा। तस्माद्पानत्रोयचरुणा aaa खकोययोानिगामिनं करोति। स चाश्वः भान्तःसन्‌ रोगमन्‌त्पाग्रेनं यजमानं Tae । श्र water) दतीयाष्यायस्य चतुथपादे fafa “"श्रश्वप्रतिग्रेटिष्ठ दातुरित्यमिधासखते।

दागदड्ये छोकिके वा वेदिके वा भवेदियं। oN

४५८ तैत्तिरीयसंडिताभा््ये। [wrea Tey wore]

रविशेषाद्‌ इयोर्यंदा म देयः कसरोत्यतः | निषेधावोकिकाश्ज प्रायसिन्तिरियं भवेत्‌ ॥ म जलाद्‌ ररेतुलवं प्रमितं शोकिके कचित्‌। वैदिकं तु खतं तस्मात्‌ तत््रायचचिन्तयेऽच ar” ॥ इदमाश्रायते "यावतोाऽश्यान्‌ प्रतिग्टङ्टोयाक्ावता वार्ड चतुष्कपालाज्निर्वपेत इति । तच प्रतिग्रहशष्दा दानपर इत्य- मम्तरमेव वच्छते। तज विशेषाञ्चवणाच्चीकिकवैदिकदामया- ङ्भयारषाविष्टिरिव्येकः wa) a कंसरिर ददातीति war भिजर्‌ायादादिभ्बः an कियमाशमश्वदानं लोकिकं निषिद्धं तदनुष्टागे म्ाचञ्धिश्लरूपेयमिषिरिति दितीयः पचः) वद्ा वा एतं र्ति ase प्रतिग्टष्ातीद्यश्वदराने जसादरब्याभिषशूपा दृष्टदोषा वरूणगदवाक्येनाच्यते। न च साकिकख्ाश्वरानख agaa प्रमितं। afeaa तु जगमा म्तर विषयं Treas) अता वैरिकदानेष्िः भ्रायचिन्तिः। अस्ति fe धेदिकमश्वरागं, वडवा दिष्ठा दत्थादिख्वणात्‌। अचे वान्वशिन्तितं | “aaa: प्रतिग्टशीयाद्ांस्तावद्य tea: | ufaawradiaat ख्ारादचस्त यथाविधि॥ अस्ना तविरोध्यथेवादाद्‌ातः प्रजापतेः। fe: श्रुता तते दाठुरिंजयेऽपि विधिं येत्‌ ॥ पूवादाइतवाक्पे मतिग्रद्ठोवादिति विधिपदखवणात्‌ प्रति- ग्रहोतुरिष्ठिरिति चेत्‌, ग, उपक्रमरूपेषा्वादेन दातुख-

[का०्श[पण्र। More] बेदार्चप्रषाद्ने। eve

रिष्टिपरतीतेः। sumagd शूयते “प्रजापतिवेदणायाश्चमन- Uae रखा देवतामाच्छत्‌ स पर्षदीयत ख एतं वाद्णां चतुष्क- पालमपभ्यत्‌ तं निरवपत्‌ ततो वे ष वरणपात्रादमुच्यतः xia अनयदम्तवान्‌, सच दाता प्रजापतिः खकोयां वरूणरेव्ता जलार्ररोागप्रदां प्राप्तषान्‌, तेन च रोगे we: प्रजापति- विदीर्णौ शला रोगपरिशहारायेषटिं wer रोगादमच्यतेत्यच दाठुरिष्टिरित्यवमभ्यते। असश्चातविरोष्युपक्रमानुषारेण वि- धायकपद्‌ मपि ्रतिप्राश्येदिल्धेवमन्तभावितशजिर्थपरतया व्या स्थेयं |

पञ्चमाध्यायद्छ दितीयपादे चिन्तितं |

“परतियरदीतबे पूर्वन्यायोाऽख्िवानवा। असि तस्ताम्यता मेवं प्रोडाश्ख जाषतः'॥

यावतोऽश्वान्‌ प्रतिग्क्ञोया्लावतो वारणां चतुष्कपालान्‌ निवपेदिति। अज्र ्रतसञ्यादियुक्रवबङ्शप्रतिग्रदे बडप्रा- डाशेवर्‌ादतप्रल्यच्वचनेन सादिल्यं प्राप्तं, तजर पूवन्यायेन wag परोडाेग्बेकं काऽधिश्रयणादिधर्भौऽगष्टेय इति Baa । तक्तेषु कपालेषु क्रमेण परोाडाश्चामपिश्रित्य बावता कालेन प्रयमपुरोड़ाभ्े दितोयसंखारं कतमा गच्छति तावता काखे- arate भख्मोभवति। तस्मारेकेकसिम्‌ पुरोाडाभ्र त्सर धमंसमा पममित्येवं काण्डान्‌ समयोऽभ्यपेतवः |

एकाद शाध्यायस्य wears ffm |

“A चतुष्कपालानां भेदा वा. TATA: | ॐ ब 2

aq? ते{शरीयसंदिताभाग्य | [काण्श्‌प्रश।च्०्९द्‌]

salen तन्वता मैवं भेदः स्वात्‌ प्रताविवः ॥

TS श्रयते “Arad SUT, ufrawrarnraat वारा वतुष्कपाञ्ञान निर्वपेत्‌ इति। चया प्राजापत्येषु कुकथा मह- भवेन तन्त्रं तथाचापि aaa तन्लमिति चेत्‌, मेवं, अशते अतिपरोाडाध्रं कपालभेरेन तद्धदख्ेव चादकप्रा्ेः। किश्चात्यन्तविश्रालेषु कपालेषु Way पुरोडाञ्नानां शतेव्वव- सछापितेषु Ue कपाणद्ेकरेभे परोडाशख्ेकस्व wrt काऽपि पुरोडाश्रखतुष्कपालः सिध्येत्‌, तस्मात्‌ प्रतिपुरोडाभ्रं कपाखचतुदभेदः ॥

इति माधवोये वेदार्थप्रकाञ्े wera संहिताभाये दि- तीयकाण्डे टतीयप्रपाठकं दादगओाऽनुवकाः॥ ° ॥

या वामिन्द्रावरुणा यतव्या तनूस्तयेममरंहसे मु- Catt या वामिन्द्रावरुणा सस्या रक्षस्या तेजस्य तनु- स्तयेममदसो at यो वामिन्द्रावरुणावभ्नो खा- मस्तं वामेतेनार्वयजे या वामिन्द्रावरुणा दिपात्सु पशपु चतुषयाततु गोटे गृेषस्वोष॑धीषु बनस्यतिषु SAE वौमेतेनाव॑यज इन्द्रा वा TAS ॥ १ A

[का०२।०द्‌/अ ०९९] . वेदाप्रका्न | ७९१

इन्दियेखापक्रामति वर्ण रनं वरुणपाशेन गह्ञा- ति यः पाप्मना रुषीता भवति यः पाञ्मना शीतः स्यात्‌ तस्मा रतामैन्द्रावरुणीं पयस्यां नि्वपेदिन्द्र रवास्मितरिन्दरियं दधाति वरुण रनं वरुणपाशान्मु- श्डति पयस्या भवति पये हि वा रतसादपक्रामत्य- Bq UNA THAT यत्‌ पयस्या भव॑ति पयं रवा- सिम्‌ तया दधाति पयस्यायां ॥ २॥

पुरोडाशमवदधात्यात्मन्बन्तमेवे नं करोत्यथ ्चा- यतनवन्तमेव चतुधा ब्धहति fees प्रतितिष्ठति पुनः समू इति दिग्भ्य vara मेषजं करोति समृद्या- व॑द्यति anfay निष्कृन्तति ताहगेव तथा वामि- AMAR BAe बवामेतेनावयज TANT efven wit पाति यो बामिद्धरावरुणा feared पशुषु aMAe वामेतेनाव॑यज इत्याहेताव॑तीवी श्राप SHUT वनस्यतयः पुजाः पश्वं उपजोवनी- यास्ता TAT वरुणपाशान्मुश्वति ॥ ३ ॥

रतस्य पयस्यायां पाति षञ्चिःशतिश्च ॥ 28

इति तेत्निरीयसंडितायां दितीयकार्डे वृ तीय- प्रपाठके जयादशेाऽनुवाकः Wx ॥

Wer लेत्तिसीयसंडिताभाव्ये। [का ०२।.३। ०१९]

चलुष्कपाला विहिता दादे वश्चदानिभः।

अथ चयोदभरे पाप्मना टरीतरषटिं विधिल्मुरारोा मन्तान्‌ पठति, कश्यः शेद्रावरुणं पुरोडाधरं निश्येन््रा वर्णों पयस्यां निरवपेदुदाखयाखङ्कत्य पयस्छायां पुरोडाश्रमवद्‌ धात्येतयेव प्र- च्छाद्यासादयति, ्रयास्मात्‌ प्रतिदिशं पयस्यां aia या वामिन्रावर्णा यतव्या तमुरिल्येतेरेव पुनः समूहति °मुञ्चतमिति wea सन्नमति eta wera: प्रोडाशस््ावद्यति चयो वामिन््रावरुणावधरौ ala carta इति। aw ware बयुहम मन्त्रस्य Wess “al वार्मिद्रावरषा aaa तन्‌ स्तयेम- aa मुच्चतंदति। ₹े CAAA वां युवयोः या aqaa- व्या UHI HAMA तया तन्वा यजमानं पापाक्नोचय- a. दितीयदटतीयचलुयमन््ाणां weg “ar वाभिद्रावङ्णा UST THAT तेजस्या तन्‌ स्तयेममदसे Taya” इति | सदस्ये- wa तन्‌ रित्यस्यान्यभागस्ानुषङ्गः | anaes या वामित्य- स्याद्यभागस्यानुषङ्कः। रशस्येव्यजाभयोाभागयोरगुषङ्गः। सड Te तदडंतीति सदस्या । रक्तो Tae तददतीति Teer तेजा रो चमध्क्रिसतदषतीति तेजखा । उपरमे प्रथममन््पाटस्ठ “ar वाभिश्रावरुणावन्नो Brag वामेतेनावयजे" इति। श दरद्रावरुणावप्नी वां वयोः चः सामः पापविभरेषः युवया- दामां WHT ART यजमानेन योाऽपराधः कतः तमपराधं युवयोः समरस्धिनेतेन ₹देमेनावयजे विनाशयामि । दितीया-

[ब 'सुखतमि त्यस्य स्मामेऽमङ्कमिति warn सत्रमति' रति काश्ये पाठान्तर |

[कारश्‌प्०दे।अन्श्दे] वेदार्यप्रकाङ्े। 9९९

दीनां सप्तानां मन्ार्णां पाटमस्त॒ “ar arfarrtaqut faarag द्ररुषु चतुष्यात् We एर व्व्वोाषधीषु वनस्पतिषु सामस्तं वा- सेतेनावये"' दति । दिपात्सु प्ररव्ित्यच eae वामित्याद्यु न्तरभागस्यागुषङ्ः। वनस्पतिषु era Tay या वामित्यादेः म्रथमभागस्यानुषद्गः। चतुष्पाल्छित्यादिषु पञ्च पुता न्रभा- MATTE! चे दग्द्रावर्णे यवाः सम्बन्धो यो यजमानः aS दिषाल्सु प्रषु मनुग्यादिखूपेषु यः ata: पापविश्नेषः तं पाप- faad waar: waftan कर्मणा विनाश्यामि। एवं सव्र याच्यं । wife विधन्ते “cat वाएतस्येद्ियेणापक्रामति वरण एनं वरुणपाशेन weifa बः पाप्मना wzelar भवति यः पा- WAT ग्टहोतः स्यात्‌ तस्मा एतामेग्रावरुणों wat निरवपेदि wifafafed दधाति वरुण एनं वरूणपाग्राकूञ्चति'” इति! घः पापग्टङीत -एतदीयेनेदखियेण सरेन््रोऽपगच्छति, वरूणो Tage बाधते, अतः WITTE तदुभयविषयेष्टिः । पयसि प्रभवाऽऽभिखा पयस्या तां प्रशंसति “पयस्या भवति पया fe बा एतस्मादपक्रामत्ययेष पाप्मना ग्रहीता यत्पयस्या भवति पय एवास्मिन्‌ तया दधाति” दति) पयः्ब्देन चोरादि- सालिकाहारजनितश्रद्धया शतं पुष्मुपख च्यते, तत्प्वा- मुष्टानमेवेतस्माद्यजमाना्द्यपक्रामति तदानीमेष WAT ग्रहीता भवति, यद्चच Ufa: पयस्या भवेत्‌ awa यजमाने तया पथस्याऽऽहारोपलक्धितं seated भवति । श्रया- wei कञ्चिदंशविशेषं विधन्ते “aqerat पुरोडा्मवद्‌-

eqs तेलिरोयसंशिताभाथे। [का०२।प्र०१।अ०९९]

धाल्या्मन्वन्तमेवेनं करोत्यथ आयतनवन्तमेव' दति i w- रोरखद्शस्य कटिगस्य पुरोडाशस््र प्ररेपणेनमेनं यजमागमा- wen इढशरोरोपेतं करोाति। षति हि पापे aerate गेण ्ररोरस्यारा््ये। किञ्च पयस्याया श्राघधारतेम यजमाना ऽपखायतगवान्‌ गटहग्रामारिङरूपाधारवान्‌ भवति। या वामिष्धा- बरुणेत्यादि मन्लेहविषे विभागं fers “चत धी qefa fewa ufafaefa” इति । farmeatard विधत्ते “पुनः खमूहति feng vara भेषजं करोति दति । मिज्रितचोः पुराडा- ज्रामिलयोाः सरावदानं fara ‹ "समृद्धा वद्ति चथाऽऽबिद्धं निष्कृन्तति ताडूगेव aq” इति । थथा लाके वैरिणा an- माविद्धं खशरौरे बाणादिकं संदंशादिना निष्कुयाकिमित्ति TTT तत्‌, खमृद्यावदानं सम्पदयते। उपशमे wast wires “ar atfargraqeragt स्ामसतं वामेतेनावयज इत्या दुरिष्ठा एवेनं पाति इति । erarartsa घतेन खामेलापराधेन दुरिषटिभंवति तमपराधमवयज दद्युष्षा तस्या afte: सकाश्रारेनं usar रखति। अवर्जिष्टानां मन्ताणां mad दश्र॑यति “ar वामिग्रावद्शा fearg प्रुषु BAG बामेतेनावयज इत्यारेतावतीवा श्राप ओष- धया वनस्पतयः प्रजाः WI उपजोवनीयाश्ा Tare aqy- पाञ्राशमच्चतिःः efi प्रुषु wae वामिल्येवमनुषङ्धे या- अविला अद््भितः, प्राणयुपजोवभयेोग्या BATA: पञ्च पदाथाः तज पदन्न FETT TITTY UHM । AU WITS

[का०्‌।प्र०दे।अ०१४] वेदाचंप्रकाशे। ४१५

WAT या एतावत्य उपजीवनोयास्ताः सवै रपि यजमाना ARIAT STATA | रच विनियागसङ्गृदः ।

या वामिति चतुम॑न्लेखतधौ ava हविः |

या वाभिद्यष्टभिम॑न्तरपदामा इतीरिताः ॥

दिषात्छित्यादिना मन्त्रभेदः सप्तविधा waa |

चयादश्ेऽन॒वाकोऽिन्‌ मन्ता दाद कीर्तिताः ॥

दति माधवीये वेदायथप्रकाभ्रे ष्णयजुःसंदिताभाय्ये दिती-

GATS एरतीयप्रपाठकं जयादथाऽनुवाकः॥ °॥

स प्र॑नवन्ि aie वो विश्वतस्यरोन्द्रं नरः। `.

त्वं नः सोम विश्वत र्षा राजन्नघायतः | न रिष्येत्‌ त्वावतः सखा। याते धामानि द्वि या एचिव्यां या पर्वतेषोषधीघर्यु | तेभिना fea: समना अदन्‌ राजन्त्साम प्रति इव्या खभाय। अरप्रीषोमा सवेदसा सद्व॑ती वनतं fe | सं देवा बभूवथुः । युवं ॥ १ ॥

रतानि दिवि राचनान्यभिश्चं सोम सक्रत्र्‌ अथ- ti युवः सिन्धुररभिशस्तेरवदयादम्ींषोमावमुष्बतं

8 0

>

edd तेत्तिसीयसंहितामाष्ये। [काण्२प्र०्दअन१६ | भीतान्‌ । अ्रभ्नौषामाविमः सु में शतं षणा इव । प्रति सुक्तानिं wae भव॑तं दाशुषे Aa: | ्रान्यं दिवि मातरिश्वा जभाराऽमथादन्यं परि श्येने A! | च्च- WMATA ब्रह्मणा ATSUTATS यन्नायं चक्रथुरु लाकं । samara हविषः प्रस्छितस्य वीतं ॥ २॥

हर्यतं षणा जुषेथां | सुशमाणा सवसा हि ya- मथा धतं यज॑मानाय शं योः । श्राप्यायख सं ते । गणानां त्वा गणपतिः हवामहे कविं कवीनामुपम- ख॑वस्तमं | ज्येष्ठराजं ब्रह्मणां ब्रह्मणस्पत श्रा न॑ः श- ` गन्नुतिभिः सीद्‌ सादनं । स इज्ननेन स विश स जन्मना स TAIT भरते धना he | देवानां यः पितरं माविवासति ॥ 3

wea इविषा ब्रह्मणस्पतिं । स सुष्टुभा स WHA गणेन वल रुराज फलिग TAT स्यति - रुखिया इव्यदद्‌ः कनिक्रद दाव॑शतो रुद्‌ाजत्‌ | मङ- ता aw at feat यावः wa | श्र्यमायाति टषभ- सतुविष्मान्‌ दाता वलनां FARA AEA | ALATA गेचभिदजबाहरस्ासुं देवे द्रविणं दधातु] येते ` ऽ्य॑मन्‌ बहवे देवयानाः पन्धानः॥ ४ ॥

ग का०शप्र०३।अ०१९] वेदाथप्रका्र। ४६७

राजन्‌ दिव श्चाचरन्ति। तेभिनौ देव मदि शमं यच्छ शंन ufy दिपद्‌ शं चतुष्यदे। geste राभिर्खणानेा वि पवतस्य हःडिता्न्येरत्‌ । रुजद्रा- सि कचिम॑ाण्येषा£ साम॑स्य ता मद TWAT I

A an

quieay fafama armada खान्यदणन्रदीनां |

easy पथिभिदरधयाथैः सोम॑स्य ता मद्‌ इन्द्र- खकार ॥५॥

प्रयो जन्ने विदा अरस्य बन्धुं विश्वानि देवो जनिं मा विवक्ति | ब्रह्य ब्रह्मण उज्जभार मध्यान्नीचादचा स्वधयामि प्रतस्था। महान्मही. अस्तभायददि जाता UX सद्म पार्थिवश्च TSH: | स वृप्नाद्‌्ट जनुषाभ्यगरं T- इस्यतिर्दवता यस्य सखार्‌ । FTG ्रग्रमभ्यत्थाजसा इदस्पतिमाविवासन्ति Sar | भिनदलं विपुर दरद रीति कनिक्रदत्सुवरपोा जिगाय ॥ & |

युव वीतमाविवारति परथाना दीधयाथेः सामस्य तामद्‌ इन्द्रश्चकार दवा नवं TB

sigan देवा वै water वै सचम॑ासतार्य- मखे पुजापतेस्वयस्िःत्‌ पुजाप॑तिर्दृवेभ्योऽनार्ड देवासुरास्तानृजनेा भुवऽसि. यन्नवमेद्भिं वे पृजा-

30 2

03

४९८ तेत्तिरी यसंदिताभाष्ये। [का०२।प्०३।अ ०९४1

यतिर्वरणाय या वामिन्द्रावरुणा स प्र॑वच्तुंदश ॥ ॥ १५ ॥ 3 a fear eta az | Ios sfx & MCA ETH दानकामा रखवावरन्धेऽभिं वे स प्र नवत्षटप॑श्वाशत्‌ ॥ ५६ ॥ इति तैत्निरीयसंहितायां दितीयकाण्डे ठतीय- प्रपाठके चतुद भाऽनुवाकः ॥ » ॥ ॥ * ॥ ठृतीयप्रपाठकः VATA ॥ * ॥

विहिता पापिगख्िष्टिरनुवाक चयोदभर।

श्रथासिन्नभ्तिमे चतुदशेऽनुवाकं काम्ययाज्या उच्यन्ते। तज जिष्विष्का विभरषटेष्टिखतोयानुवाकं समान्नाता। aat भ्रयमदधिती ययादंविषोः क्रमेण याज्यानवाक्ययोाः vata द- जयति “a naafa काय्येद्धं वा विश्तस्यरोद्धं नरः" tf a मलवन्नवीयसेत्यनुवाक्या | नि काव्या वेधस दूति याज्या । एत- दुभयमाग्रेये हविषि gees ae हिरष्यगभे war रत्य स्मिन्नगुवाके व्यास्यातं। we वा विश्वतस्परील्यमु वाक्या । ce नरो नेमधितेति याज्या! एतदुभयमेद्धे “fafa xe- व्यं। तच प्रयमकाण्डख्य षष्ठप्रपाठके व्याख्यातं । wa सोा- we हविषः पुरोऽनुवाक्याम्‌ “a नः सोम fagat TST राजन्लघायतः। न रिय्येत्‌ लावतः सखा" इति। we पापं, श्रसादुपद्ररवामिच्छन्‌ श्रचायन्‌ तस्मात्‌ wera विश्वतः WR नोऽस्मान्‌ हे सोम राजम्‌ लं रक्त | लावतस्ादु श्छ

[का०२।प०३।अ०१४६] बेदा्चप्रकार। 9६९

प्रभोः सखा कञथिक्छमथाऽपि लखदमग्रहात्‌ म fraq wary हिनस्ति, aaa याज्यामाद “ar ते धामानि दिवि या vfuat या पर्व॑तेव्वाषधीष्व्ण । तेभि fae: सुमना श्रे डन्‌ राजन्‌ सोम fs ear Bara” cia ईद सोम राजन्‌ ते तव दिवि एयिव्यादिषु च प्रदरेषु यानि धामानि खा- नामि सन्ति, प्रतिप्ररेरं परयगनवादाथा यच्छब्दा ठन्ति, तेभि- विंओ्तेः सवैः qian trae: क्रोधरहितः खन्‌ Trae wat walfe प्रतिग्टभाय प्रतिग्डदाण । यस्मिन्‌ स्याने लं faaaa आगत्य दविः सीकूर्वित्य्यः। श्र्मोषोमोय- मेकादश्रकपालं निवेपेद्यं कामे नोापनमेदित्यचर परोाऽनुवाक्या- माह ्र्रीषामा सवेदसा सश्ठती वनतं गिरः संदेवचा way.” इति! ई wera गिरोऽसदीयाः स्हतीर्वेनतं भजतं MTR सवेदसा समानच्नानयुक्री THAT समाना- कामयुक्ती देवत्रा देवेषु मध्ये सम्न्डवथुः wat सम्भूयैव सन्ता म कदाचिदप्यन्याऽन्यं विथुक्रावित्यथेः। ata चाज्यामाश “युवमेतानि fafa रोचनान्यभ्रिख्च साम सक्रतू. wat । यव चिन्धूरभिश्स्तेरवद्यादप्मीषोामावमुश्चतं ita” इति। हे सोम लमभ्रियेत्येतेा eat सक्र समानस्द्ल्यो सला दिवि एतानि trenfa नचचादीनि श्रधत्तमस्थापयतं। & श्रग्रीषामे युवां ग्टभीतान्‌ सिन्धून्‌ *मध्यादकादिनिभित्ते- नापृणलापवादेन पद्धादिरूपेण दृष्टेन दोषेण च गदतः

* दथ्यादक° | ्चगधादक० | इति पाठान्तरे।

9७ तेत्ति सोयसंडिताभाष्ये। [का०श्‌प्रणदख०१९]

wat wat: अ्रभिन्रसेखस्मादपवादात्‌ श्रवद्यात्‌ पड्ादिष्षटरा- षाशच्चामुश्चतं माचितवन्ता। यश्चणेतत्‌ सवेमोञ्वर त्यं तयापि तद्रूपलेनैते Baa श्रप्रीषोमीयमष्टाकपाखं निरवपेद्र ह्यव चै- सकाम TNT परोाऽनवाक्यामाह श्रप्रोषोामाविम सु मे wud guar वं । प्रति amis wad भवतं Ie AE” tfa ₹े अ्र्मीषोमे षणा कामानां वर्षयितारोा यवां मे मदीयमिमं दवं श्राङ्कानं ge ष्टणतं, anf ्रसरदी- याजि प्रति्र्यतं ममसा प्रतिशतं, दाश्रुषे ‘facwaa यजमानाय मयः सुखं भवतं सम्पादयतं। तत्रैव याच्यामाड “asa fear मातरिश्वा जभाराऽमध्ादन्यं परि Bat Wz: | अप्रोषामा ब्रह्मणा ASUTATS यज्ञाय चक्रथुर Gra” cha मातरिश्वा वायुः अन्य युवयोारेकमभ्भिं fear द्युलाकखादारि- व्यादाजभार AWAIT तथा चान्य मन्त Wars श्रा दूता श्रन्चिमभरदिवसखते Sarat मातरिश्वा परावतः" (wae मं०९।छ्‌०८) दति श्येना गायच्याः परिषूपावतारोजन्ये यु- वयोारोकं सेममद्रोः परि पवतव्रदुन्नततमख्छ द्युलोकस्यापरि way सेमरडङकाणां तत्रत्यानां मन्थनं विलेाडनं परा- जयरूपं Gra रत्वा समानीतवानित्ययः। एतच कद्रूखवे सुपर्णी चेत्यसिन्ननुवाकं समाल्नातं | Sweat gat ब्रह्मण aTSUTAT मन्ते वर्धमाना यज्नायेमुरं लाकं विस्तोणे स्थामं चक्रथुः कतवन्तावेव यजमानस्य फलन्डतं era सम्यादितव- न्ताविल्यर्थः। तत्रैव fasfeat याच्यामाइ “ग्रीषोमा

[काण्९प्र०द।अ ०१२९] बेदार्थ॑प्रकाशै। ४५९

हविषः प्रखितस्य वीतः; vad उषणा seat) सुश्माणा खवसा fe waaut धत्तं यजमानाय wan” इति। & अग्नीषोमा उषणा कामानां वषयितारौा युवां प्रस्यितख्य समर्पितस्य विषः सारं ad प्राञ्नुतं wad प्रतिश्टक्ञोतं जं पयां aut, सुशमाणा भाभनसुखयक्री खवसा भओाभमरच- णोपेतौ श्तं भवतं, fe यस्मादेवं तस्मादयानन्तरं यजमागाय यजमाना भ्रं सुखं याः पनादिमिश्रण्ञ्च we कुरुतं । सा- माय वाजिने श्यामाकं चरं निर्वपेदित्यत्र याज्यानु वाक्ययोः प्रतीकं दशंयति श्रायायखसं ते” श्ति। ्रायायख समेतु त इत्येषा पएरोाऽनुवाक्या । संते VAT MAT याञ्या। एते Ba चतुथकाष्डस्य दितीयप्रपाठके मा ar fevdreafaa- व्यसिन्ननुवाके समान्नाखेतेऽतस वेव व्यास्यास्छेते | त्राह्मणस्प- व्यमेकादश्कपालं निवेपेद्रामकाम cays परोाऽन॒वाक्यामाद “गणानां त्वा गणपति इवामदहे कविं कवीनामुपमश्रवसमं। व्ये्ठराअं ब्रह्मणा ब्रह्मणस्पत श्रानः प्रणवन्नूति fa: सीद सादनं इति। ब्रह्मणं ब्रह्मणस्ते & छत्सरमन्लपते गणानां गणपतिं रत्छदेवगणएखाभिनं at हवामरे श्राहयामः, कौ- ‘qu त्वां कविंकवीनां विदुषां मध्ये प्रशस्तं विद्ासं, उपमच्रव- Wa उपमानलेन श्रवः कीतिर्यद्यासादपमश्रवाः खवंगुणसम्प- सलेनायमेव स्वेषां पदाथीनामुषमानमिल्येतादृशो कोति अतिश्येनापमश्रवा उपमश्रवस्तमः ATW, राज्ञां मध्ये ज्येष्ठो SETA, ATH, यथाक्रगणोपेतस्तं मेाऽस्राकमूतिभिः पा-

9७ तेत्तिरीयसंहिताभाय्ये। [का०शप्र०६।अ ०१४]

खभेनिमिन्श्डतेयैक्रः सन्‌ सादनमस्िम्‌ कमष्युपवे्नमासीद्‌ Wafer ata याज्यामाद “a carta सविभ्रा goat सपुश्ेवाजं भरते war नभिः! देवानां यः पितरमाविवासति अद्धामना इविषा ब्रह्मणस्पतिं टति। सदट्रत्‌ सएव यज- मानः जनेन किद्कुरादिना am aad भरते दधाति, ख एव fant करप्रदया प्रजया सदतं वाजं भरते, स एव ब्राह्मणादि जन्मना सदतं वाजं भरते, ख एव Te: सदतं वाजं भरते, स एव मुभिवन्धभिः सहितानि धना द्रव्या भरते, या यजमानः अद्धायक्रमनखकः देवानां पितरं पाल- यितार ब्रह्मणस्पतिं इविषा सखकोयेनाविवासति श्रा समन्ता- दिशेषेण परिचरति, ख टव्जनेनेति पुर्वजाखधः। waa वि- कचिता याच्यामा₹ | यदा तचेवापदहाममन्तमार “व YE- भाष शक्ता गणेन वख qtr फलिग Tayi ₹रर- ufatfear waar: कनिक्रद दावश्तोरूदाजत्‌” इति। सदेवः YONI HAT: Da: सामावयवाः Gal TIA मन्ल- MWS साऽयं सुषुष्‌ तेन Year, waar wea asfaur यस्मिन्‌ ward स wary तेन waar, रवेण ध्वनितेन गणेन मन्धसमूरेन तटः खन्‌ CUA MGMT: | कं बलं afer फल मस्यास्तीति फलो यजमागसं गच्छति प्राज्ना- तोति फणिगः, aga बलां nae प्रतिवस रराज रव्य खदा दविभाक्ता, कनिक्रदत्‌ आदाद्जिदु्तमं विरिति क्र wea कुवा हस्तिः वावश्नतोः प्रखतस्तमलेन ar

[कार ।प्र०द।अ०१६] वेदाप्रकाष्धे। 9७९

प्रति warca कुर्वन्तो; उखिया गा उत्कर्वणेतदोयग्टहं प्रति प्रेरयति, ख इत्यभ्यासः ्रदराथैः। एतामेव निवपद्यः का- aaa wy fat विनाश्येयमिति मारुती चाञ्यानुवाक्य क्हखादिति विहितयोः प्रतीके दश्र॑यति “मर्ता ag ar fea या वः wa” इति। मरुता यद्ध व दत्यनुवाक्या। या वः Wafa याज्या, Uta प्रथमकाण्डस्य पञ्चमप्रपाठकं areata । weed चरं निर्वपेत्‌ सुवगंकाम इति चतुर्येऽनु- वाके यदिडहितं तज gtisnararare ““्रंमायाति इषभ- स्लविश्मान्‌ दाता agat WeRaT BY) सरहखात्ता गाच- fazqarstaryg दवो द्रविणं दधातु", इति wat a ्रादित्याऽ्यमेति भुतेः, wiaweg श्रादित्यं ga, ख चेद्रा- भेरापचारेणेग्धर्मेः Waa | षभः कामानां वर्षयिता, तु- fara महावलः, वद्धनां धनानां दाता, WY बहु Vy इतः WEA, श्रन्‌ ख गे दातं arm) सरखाच्तलादिकं Ue) तत्रैव याच्यामाह “A तेऽयंमन्‌ बहवो देवयानाः पन्थाम राजन्‌ दिव ्रा्रन्ति। तेभिरा देव महि शमं यच्छ श्नं न एधि दिपदे भ्रं चतुष्पद्‌" tf ₹े श्रयंमन्‌ राजन्‌ ते त्रदीया रेवयानाः देवे्गन्त॒मदा ये बहवः पन्थानः श्रा दिवः खगपर्यन्तं चरन्ति गच्छन्ति हे देव तेभिस्तेः पयिभि- misma महि शमं awgd यच्छ, दिपद्‌ azarae नाई wa सम्नन्धिने wafy सुखकरा भव, चतुष्यदे गवादि-

weary श्मेधि । श्र्यस्णे we निवपेद्यः कामयेत दानकामा 3 ४

8७8 तैनियीयसंहिताभाष्ये। [का०२।प्र०द। ख ०९४]

भे प्रजाः स्यः। wee चरं frady: कामयेत afe जन- ताभियाभित्यनयोरण्येते एव याच्यानुवाक्ये। यो राजन्य WAMAT: स्यात्‌ AG एतमेद्रमानुषुकमेकादश्रकपालं नि- व॑पेदित्यच परोाऽमुवाक्यामार वुघ्नादयमङ्गिरोभिमग्रेणानेा वि पर्व॑तस्य इ ःहितान्येरत्‌। रुजट्रोधाश्सि रचिमाष्येषार gag at मद weeny’ इति बभरादग्रे कमापक्र- मादारभ्य समाश्भिपयंन्तं श्रङ्किरोाभिग्रेणानः अङ््रानाखा सनिना agiefafia: सटयमान we: wae पवंतवत्सवा- धारस्य राज्ञो syfeafa समानेरन्येः क्रियमाणान्‌ Zre- | विशेषान्‌ व्थैरत्‌ विगतानकरोत्‌। fa कुवन्‌। एषां समा- मानां हृजिमाणि बलात्‌ सम्पादितानि रोधांसि sequfa- बन्धकान्यवरोधनानि रुजत्‌ WHI । कदेतत्‌ सवैमकरोत्‌ इत्युच्यते | Waa मदे सोमपागसम्बस्िनि मदे सति इृन््रस्ता चकार तानि दरहनिवारणादोनि saga) aaa याज्या- are “quiade विमिमाय मानेवद्धेण खान्यदणल्दीनां। suena ufufactdare: सोमस्यता मद इईनद्रखकारदति। TRI ACA वप्नादयेण मूला यपर्यन्तं मानदण्डेविमिमाय विशेषेण मिखितवान्‌ नित्य च नदोनां खानि जलप्रवा- इाथामवकाशान्‌ प्रति वच्ेणाटणत्‌ जलप्रवाहनिरोधकपव- तादीन्‌ age दिंसितवाम्‌। Sears: Marat प्रवादाणां गमगेपयुक्रैः पथिभिमीर्भरयक्तान्‌ नदीविशेषानष्जत्‌ । न त- ATS गयान्‌ प्रयासः किन्तु ठया, यथा लाके नखेस्तण-

[का०२।प्र०द।अ ०१४] वेदाथपरकाशे | ४७५

रेदादिव्यर्थचष्टामायासमन्तरेण अनाः कुर्वन्ति तददिद्यर्थः । सामस्वेत्यादि पर्ववत्‌। मणखालस्मनमाचरण AA जत TQ ओख्यप्रापणे कः प्रयास दत्यभिप्रायः। यो ब्राह्मण आनुजावरः UTA ABT एतं बादस्यत्यमानुषुकं we निवंपे- दिव्यच परोाऽनुवाक्यामाइ “प्रयो ज्ञे विद्धा we बन्ध वि- चानि देवा जनिमा विवक्ि। ब्रह्म ब्रह्मण उव्नभार मध्यान्नी- ager खधयाभिप्रतस्छे दति । विद्धान्‌ सर्वशो यो इदस्यति- रस्य ब्राह्मणस्य यजमानस्य बन्धुं समानानां मध्येऽनुकूलं प्र- aH प्रकषण saa adiaafawa कथं निखोयत इति चेत्‌ उच्यते, यतोऽयं देवः विश्वानि जनिमा सवेषां प्राणिनां सवाणि जन्मानि विवक्ति पनः पुनः कथयति, तस्नादभि- aa निखगेयते। अभिन्ना evafaagqe वेदख मध्यान्न- Wa मध्यमभागात्‌ प्रयमभागादुत्तमभागाख ब्रहम परि- Ze कभेष्जभार उद्धुतवान्‌ | खधया श्र्टतेन Reqaaw- लच्षणेनाभिग्रतस्ै एनं यजमानमभिलच्छ प्रस्थानं कतवान्‌। समानानां मध्ये अष्टये दातुं यजमानसमोपे समागतवानि- QE) तच्चैव याज्यामाह “AAW weurafe जाता द्या wy पाथिवश्च रजः । स बुप्रादाष्ट जनुषाभ्ययरं हदस्यति- देवता यस्य ware” इति । महान्‌ सामथनाधिके इरस्यति- मंदो We एयियन्तरिचे ut द्युलाकं सद्म मनु्याणां ग्ट पार्थिवं रजश्च जात उत्यत्तिमाचरेण व्यस्तभायदिविधं afara-

वान। यद्यणेतन्सव॑मोश्वरस्येव क्म तथापि तदमेरेन टद- 2८२2

9७६ ते्निरीयसंडिताभाष्ये [का०२।प्०६।अ ०१४]

स्पतिः Gad । यदा परमश्वरानयहादयमेव लाकचयादिकं खखव्यापार्षममकरोात्‌। यस्य यजमामसख Ball यथोक्र- रीत्या Ay yal wwafacaar स यजमानो जन॒षा wears वप्नादयमभि श्रायुषोऽनुष्टौयमानकमंणो वा मू खादारभ्य Vaasa we ara, ईैदेन हरस्य- MATT युक्ता यजमानः सवथा sey भाज्नात्येवेत्यभिप्रायः | तत्रैव विकच्ितां यच्यामाद “await अ्रयमभ्यल्ौीजसा ृस्पतिमाविवासन्ति देवाः। भिनदलं वि पुरो दरद॑रोति कभिक्ररत्ुवरपा जिगाय" इृति। ar इदस्पतिजंगता रेख कमणा वा बुभ्रादारभ्यायमभ्धति warns wey प्राप्रोति, तं हृदस्यति्मितरे gar आविवासन्ति ओ्रोगल्य वि- aay वासयन्ति परिषवरन्ीत्य्थः। weufade यजमान- eafaat मध्ये प्रबलं पुरुषं भिनत्‌ भिनत्ति प्रातिक्ष्यान्नि- वारयति, पुरः समानानां पुराणि विशेषेण दद॑रीति भा तिक्ूद्यनिवारणाय ga: पनवारितवाम्‌। कनिक्रदत्‌ उत्षा- Va शब्दं कुन, सुवः aT ओष्ठ अरपसतन्ाधनं सवै जल- खेजादिकं जिगाय जितवान्‌ यजमानार्थं सम्पादितवानि- व्ययः । श्च विनियोगसङ्गृहः।

धश्चविभ्ष्टयागे त॒ राद्यं याचज्याषप्र्नके।

इश्रमिन््र्ैश्यागे लवं मः Sraretr तथा ॥

अद्री कामप्रापकेऽप्नी ब्रह्मव्सगे चयं |

[का०२।प.३।अ ०१९] वेदाचपकाशे। geo

्र्यासंते चरो Sra गणा यामवते चयं॥

मर्‌ यागेनाश्नकष्टाव्थंमायंमसे चरो |

बभरारेनरे प्र यसि बारस्त्यानुषुकके ।

पञ्चविंग्रतिमन्लाक्रा भ्रनुवाक चतुद ॥

वेदाथेखख प्रकाशेन तमो ere निवारयन्‌ ।

पुमर्थाखतुरो देवादद्यातीयैमरश्चरः॥

दति माधवोये वेदाथंप्रकाभ्े ष्ण यजःसंडिताभाये दितोय-

काण्डे दरतीयप्रपाठकं चतुदंशाऽमुवाकः ॥ # ॥

दति ओमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमागंप्रवतंकञ्नीवीर- ङ्कश्चपालसाचाञ्यधुरन्धरेण सायणाचार्येण विरचिते माध- वीये वेरा्थप्रकाश्नामकते्निरोययजैःखंडिताभाये दितीव- BTS AAs: TSH: VAG: ॥ * ॥ ॐ तत्सत्‌ ॥

अथ वैनिरोयसंहिताभाष्ये

दितीयकाण्डे चतुर्थप्रपाटके प्रयमाऽमवाकः। >< + यं इरिः ॐ । देवा मनुष्याः पितरस्तेऽन्यत आसन्रसुरा TATE- सि पिशाचास्तेऽन्यतस्तेषौं देवानामुत यदल्पं लाहि- ,. ,. तमकुर्वन्‌ .तद्रश्षाःसि राचीभिर सुन्‌ तान्तसुान्मु- तानभिव्धाच्छत्‌ ते दवा विद्या वे नोऽयं faaa tafe वा इमं घ्रन्तोति ते रश्षारस्युपामन्लयन्त तान्यन्रुवन्‌ AC टणामदे यत्‌ We | असुरान्‌ जयाम तन्नः सहासदिति तता वेदवा असुरानजयन्‌ .तेऽसुरान्‌ जित्वा रक्षारस्यपानुदन्त तानि रश्षास्यन्टतमकर्तेति समन्तं देवान्‌ पर्यविशन्‌ * ते दवा श्चप्रावनाथन्त Ass प्रव॑ते पुराडाशमष्टाक- पालं निर वपन्नम्मयँ विवाधवतेऽग्ये प्रतीकवते यद्‌- ooo अये प्रवते निरवपन्‌ यान्येव पुरस्ताद्रक्षा£सि ॥२।

[का०२।प्र० ७।अ ०१२] वेदाथंप्रकाग्रे। ४७९

आसन्‌ तानि तेन प्राणुदन्त aera विबाधवते यान्येवाभिते रक्षारस्यासन्‌ तानि तेन व्यवाधन्त यद्‌ग्रये प्रतीकवते यान्येव पश्चाद्रश्षाशस्यासन्‌ तानि तेनापानुदन्त AAT देवा AHA WATT AT मा ठंव्यवान्तस्यात्‌ स स्पर्धमान Wael यजताय प्रवते पुराडाशमष्टाकपालं निवपेदम्रये विबाधवते Wen

श्रप्मये प्रतीकवते wena प्रवते निर्वपति य रवा ASMA साठ व्यस्तं तेन प्रणदते Tens विवाध- वते य रवेनेन सहडः तं तेन विबाधते ana प्रतीं- कवते य एवास्मात्‌ पापीयान्‌ तं तेनापनुदते WR . ` यासं खाढ्‌वयं नुद्तेऽति सहं कामति नैनं पापींया- नाप्नोति य रुवं विद्दानेतयेश्चा यजते ॥ 8 ।

quae यव्पुरस्ताद्रक्षारसि aga विवाधवत रवं चत्वारि च॥ gk

इति कैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाणर्डे चतुथः प्रपाठके प्रथमेऽनुवाकः॥ * ॥

9८० तेत्तिरोयसंडिताभाय्ये। [का०२।प्र०९।खअ ०१]

ATTA AA: |

ae frafad वेदा यो वेदेभ्योऽखिखं जगत्‌।

faa aay वन्दे विद्यातीयमरेश्वरं ॥

प्रपाठक fait च तीये Yea: क्रमात्‌

प्रोक्तास्तचावशिष्टास्त वच्यन्तेऽस्मिंख तु थक ॥

wade प्रथमानुवाके भरादव्यवतः स्पधमानस्य चिषविष्कां

काश्चिदिष्टिं विधातुं प्रसतोति “देवा aver: पितर सेऽन्यत आसन्नसुरा रच्वा;८सि पिभ्राचास्तेऽन्यतस्तेषां देवानामृत यद्यं लाहितमकुवन्‌ तद्रक्षार्सि राचोभिरद्ुश्नन्‌ arg सतानभिाच्छत्‌ ते देवा ufagar वे नाऽयं वियते रचा- fa at इमं पतन्तीति ते Tega तान्यन्रुवम्‌ वरं णामह यदसुराम्‌ जयाम तनः सहासदिति तता वे देवा ्रसुरानजयन्‌ तेऽखुरान्‌ जिला Ter UIT तानि रक्तारस्यन्‌ तमकतेति समन्तं देवाम्‌ पर्यविश्रम ते देवा अद्मावमायन्त तेऽग्नये प्रवते पुरोडाश्मष्टाकपालं निरवपन्ल- wa विबाधवतेऽग्रये प्रतीकवते यर्‌ द्ये प्रवते भिरवपन यान्येव परस्ताद्रलारस्ाखम्‌ तानि तेन प्राणदन्त aqua विबाध वते यान्येवाभिते रक्षार्स्यासम्‌ ताभि ते व्यबाधन्त यदम्मये प्रतीकवते यान्येव vee wea तानि तेनापानुदन्न तता देवा अभवम्‌ परासुराः" इति । देवानामसुरादीनाञ्च षेन्य- इयं युद्धाय सन्नडमासोत्‌। ्रसुराणां रक्साञ्चाख्येवान्तर- जातिभेदः । तदीये युद्धे खल्पप्रहारेण देवानां WHT ae

[का०२।प्र०९।अ ०९ | बेदार्थप्रकाण्े | ७८१

feafaatsgaa तक्षाहितश्ामं रर्खासि प्रतिदिनं राजि- व्वागत्य कंनचिदिषादिप्रयागेशासुभ्नम्‌ शमितं रतवन्तः। तद्‌ानोमेव तेन क्षोभेण देवा वियन्ते तान्‌ सतानभिलच्छ पञ्चद्ौ च्छत्‌ Ufa: प्रभातं प्राप्नवती। तता देवा teat छत्यमिद मिल्यवगत्य रच्चांसि उपामन्त्रयन्त vere प्रति- ya खाधीनानि waa तता रर्खांसि विजयफले भागं arya खसेन्याज्तिग॑त्य Tava प्रविष्टाजि। तते देवा असुरान्‌ जित्वा रच्लांस्यपनादितवन्तः। तानि cafe देवा अनृतम- wafata निचिन्य weg परित वेष्टन मङ्र्वन्‌, तदानों रेवा अग्रा खकार्यशिद्धिमयाचन्न, याचिला जिहविष्कामिषटिं नि- रवपन्‌ | तत्र प्रथमस्य हविषः प्रवागभधि्देवता याव्यापुरोऽन्‌- वाक्यया: प्र प्रायमग्रिर्भरतस्येत्यादिकयोः श्रुतः प्रशब्दो यस्वा- म्रस्ति asa प्रवान्‌, द्वितीयस्य इविषा विबाधवान्‌ afz- देवता वि पाजसा एयुनेत्यसिग्मन्त्े Yaaro विबाधशरब्दो aaratfe asa विबाघवान्‌, हतीयस्य दविषः प्रतोकवा- मद्मिदेवता स aagq प्रतीकेनेति मन्ते udiawer यसाम रस्ति सोऽयं प्रतीकवान्‌ । तच प्रवताऽप्ेरिष्चा पूवस्य fafa रर्त्तासिप्रणादितवनम्नः। विबाधवतारग्रेरिश्या cfearacar: पार्याः tafe विबाधितवन्तः। प्रतीकवताऽग्ररिश्वा प्र arat fafa रर्लास्यपनादितवन्तः। तता देवा विजयिनो ऽभवन्नसुराः पराजिता अभवम्‌ दृष्टिं विधन्त “ar बराद-

VATA स स्पधमामे एतयेच्चा यजेताग्रये प्रवते परोडाभ- 9 ९

ger तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [काण२।प्र०8।अ०श]

मष्टाकपालं fadacaga विबाधवतेऽग्रये प्रतोकवते यरग्मये waa निवेपति य एवास्मा याम्‌ भराटव्यस्तं तेन qua द्दप्रये विबाधवते य warn age तं तेन विबाधते यद- wa प्रतीकवते य एवास्मात्‌ पापोयान्‌ तं तेनापनुदते' दति, जिषिधा हि भरादव्यः, प्रबलाः खमानबखा होगबखासेति। तेषां चया्णां कमेण जिभिरंविभिंरपाकरणं भवति! वेदनं भरशंखति “प्र Sard wea नुदतेऽति सदृशं क्रामति aa पापोयामाभ्नोति य एवं विद्धानेतयेष्या यजते, इति । area Suid प्रणदते, wevafamrafa, पापीर्यास्हु न argrala ॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकागे छष्णयजुःसंडहिताभाये दि- तीयकाण्डे चतुथेप्रपाठक प्रयमेाऽनुवाकः ॥ ° ॥

देवासुराः संयत्ता श्रासन्‌ ते देवा HAA याने वोयावत्तमस्तमनु समारंभामहा इति त TAL त्वं वे AT वीयावत्तमेाऽसि त्वामनु समारंभामदहा इति Wisma frat म॑ दमास्तनुवौ वीयौवतीस्ताः प्री- शोताथासुरानभिभविष्यथेति ता वै बरहत्य॑वुवननिय- Kura fara विंम॒ेयमिंन्दरियाव॑तो ॥ १ १

[ का ०२।प्र०8।ख ०२] वे दार्थ॑प्रकाष्र। gta

इत्धव्रवीत्त इन्द्रायारहामुचे पुराडाशमेकादशक-

पालं निर॑वपनिनद्राय वैमधायेनद्रायेन्दरियावते यदि-

नद्रायारहासुच निरव॑पन्ररश॑स रव तेनामुच्यन्त य- दिन्द्राय aqua धं रव तेनापाघ्रत यदिन्द्रायेग्दर यावत इन्द्रि यमेव तेनात्मन्न दधत चयस्ति शत्कपालं पुराडाभं निरवपन्‌ चयस्तिरशद्रं देवतास्ता इन्द्र ्रा- WAT समार म्भयत भूत्यै ॥ २ I

तां वाव दवा विजितिमुत्तमामसुरेव्यजयन्त या खा- AMATI स स्पर्धमान रतयेध्या यजेतेन्द्रायार- होमुचे पुराडाशमेकाद्‌शएकपालं निर्वपेदिन्दराय वै- मुधायेनद्रायेन्दरियावतेऽर्दसा वा रुष होता यस्मा- SNA ATA यदिन्द्रायारदासुचे' निवेपत्य रुव तेन सुच्यते मुधा वा रषाऽभिषंशो यस्मात्‌ समा- AGT: अयान्‌त ॥ ३॥

ayaa afer dara ध रव तेनाप-

इते यदिनद्रायेन्दरियाव॑त इन्दरियमेव तेनात्मन्ध॑त्ते we स्विःशत्कपालं पुराडाशं निवपति चयस्वि्शदे दे- वतास्ता रव यज॑मान आत्मन्ननु समार म्भयते Wa सावा रषा विजितिनीमेष्टिय रवं विददानेतयेश्या

3०2

» 2 9

ace लेन्तिसीयसंडिताभाष्ये। [का०।प.९।अ०द]

यज॑त उन्लमरामेव विजितिं भाट ब्येस विजयते ॥ ४ + दन्द्रियावती ee eee , | द्न्द्रियावतौ भृत्या TARTAT TTY ॥ २ ॥ इति तेतन्निरीयसंहितायां दितीयकारुडे चतुर्थ प्रपाठके दितीयोाऽनुवाकः ॥ * ॥

mesa state: wdarre वणिता।

अथ fama ata विजितिसरूज्ञामिष्टं विधातु werfa | “देवासुराः संयत्ता आसम्‌ A देवा way at at वी- यावन्तमस्तमनु समारभामडहा दति त दद्रमव्रुवन a F Ar वोयोावक्षमाऽसि ललामन्‌ समारभामहा दति शाऽ्रवोत्‌ fret म टमाखनुवा वीयावतोस्ताः प्रीणोतायासरानभिभविव्ययेति तावे बृदील्यन्नवन्नियमरोामुगियं विग्डघेयमिद्धियावतीत्य- nara दृद्धाया£रामचे पुरोाडाग्रमेकादश्कपालं निर- aufagra वेब्दृधारेष्रायेख्ियावते afexrarytrad नि- रवपन्ञहस एव तेनामुच्यन्त यदिद्राय वेग्टधाय wy wa तेनापाप्रत यदिद्धायेश्ियावत दइ्ड्धियमेव aaraacua जथयस्तिशत्कपालं पुरोडाशं निरवपन्‌ wafeyae देव- तास्ता इद्र WMA VATA wa तां वाव देवा विजि- तिमन्तमामसुर्व्यजयन्त"' दति । युद्धायोयुक्ता देवाः परस्पर- मिदमब्रवन्‌ ना Wee मध्ये ये7ऽतिन्नयेन Neary तमनुत्य वयं da समारभामरे स॒ग्यगयद्धे पमं ws इति । ततस्त द््मतिश्रयेन वीर्यवन्तं fafa तेनाक्नाखदौीयास्तिखस्तम्‌;

[का०।प्र०४।चअ०श] वेदाथंप्रकारे। acy

efafiinfinam: aq इविभिः क्रमेण पापविमोाकं Fdqura मामच्धारणं च कतवन्तस्तिव्वेकारग्रकपालपरोड न्नेषु fafe- तवा जयच्त्रिरभ्रत्कपालः परोखान्रः शण्दद्ते तेन च wofery- शत्सद्धाकान्‌ देव्राजिद्र ओआद्माप्रीनान करोति तखेश्चयेय मम्यद्यते। तता देवा असुरैः सह agra तां Garwt पाप- विमाकन्न जवधेदन्दियधारणष्टपामु्तमां विजितिं प्ा्रुवन्‌ । fa- WH “यो भराद्रव्यवाग्द्यात्‌ स ख्ङ्धमान एतचेष्या aHaxr- याश्दाम॒चे परोडा्रमेकाद्बकपाशं निवयेदिष्राय वैग्टधा- येष येद्दियावतेऽ दला वा एष wat यस्मा ्छेयान्‌ भाद- ar ufexraeras निवपत्यरदव एव तेन मुच्यते ब्धा aT 'एषऽभिषष्ठा यस्मात्‌ सम्नामेष्वन्वः येयागुताध्वादष्या थदिक्राय वेग्टधाय wa एव तेनापहते ufexrefxar- वत इख्ियमेव तेनात्मन्धसे जयच्नि<श्रत्कपालं परान्न जि्ेपति चयस्ि्टशदै रेबतास्ठा एव यजमान आत्मन्न्‌ समारम्भयते त्ये इति । पूवोक्प्रवदा दि विकरेषणवत्‌ अदेा- मृगादि विशेषणानि याज्यानुवाक्यागतन्नब्दाभिप्रायेण वा खा- थैपरलेन वा याजनोयानि। eras प्रभरेमा मनोषानि- afay मन््ेऽस्ंहामृकणब्दः। विन tx सधे जरीत्यसिन्‌ waste विष्टघश्ब्दः। इद्दियाणि शतक्रत इव्यस्िन्‌ ashe दृद्दियश्ब्दः। adore तु विखष्टं। yarmg प्रवदादि- व्वपि प्राड्‌ नवत्वं श्रचविबाधवत््ं प्र ूमृखवत्वं॑चेत्धयेपर ल Qi | यश्माद्यजमानात्‌ भ्राढव्यः श्रेयान्‌ भवति स एव

acd तेत्तिसीयसंहिताभाष्ये। [का०२।प्र०४।अ०दे]

यजमानः पाप्मना गरोता भवति स च प्रथमदविषा पापा WGA | समानेषु मध्ये यस्नाद्यजमानादन्यः श्रेयान्‌ भवति SISA यद्य्यथादटव्यः तयाण्षोऽञ्रेयाम्‌ यजमानः, AMAA सम्पादितवेरितं, तेमान्येनानिषषखाऽभिग्धता भवति, तदीय शेयस्वमसदमानः सम्‌ weafazarsaa fafa, षतु दितीयेन रविषा ग्टधस्ताद्ग्ाञ्कचनपहते। amar दवि- षेद्दियधारणं भवति geaq समितया wafeiwegqzar यजमानस्य सवा रेवताः खाधीना भवन्ति, ay wa सम्प- ual taararafew तरेदमं प्रशसति “सावा एषा fafa- fatiafed एवं विद्धानेतयेश्चा यजत swaraa विजितिं भ्राटब्येण fanaa’ इति। विशेषेण जयनगयगयेति विजितिः, एतद्ेदिता ब्राढवयेण सह युद्धा तां पृवोाक्षां पापमेचारि- रूपाम॒न्तमां विजितिं प्राप्नेति,

दति माधवीये वेद्‌ाथप्रकागे कृष्णयजुः संहिताभाये दिती- काण्डे चतुथप्रपाठके दितीयोाऽमुवाकः॥ ° ॥

देवासुराः संयत्ता च्रासन्‌ तेषां WIAA बलं- मिन्दरियं वयं पुजां पश्रन्तसङ्ग्यादायापकम्यातिष्टत्‌ AJ ~ हि ` | Z तस्यति | e भवि = aaa यतरान्‌ वा इयमुपावलस्यति त इदं भवि-

[का०२।प्र०४।अ दे] वेदांप्रकाग | gto

ष्यन्तीति at ayant विश्वकर्मन्निति देवा दाभीत्य-

सुराः सा नान्धतरारखनोपावंतत ते देवा रत्यज

रपश्यन्नाजेाऽसि VSIA बलमसि Hg

aise देवानां धाम नामासि विश्वमसि वि- aa: सर्थमसि सवायुरभिभूरिति वाव देवा श्रसु- राणामेजे बलमिन्द्रि यं वये प्रजां पश्च नदृच्त यद्गा- यच्यपक्रम्यातिषठत्‌ तस्मादेतां गायचीतीष्टिमाहः संव- त्सरा वे गायजो संवत्सरो वे तदं पकम्धातिष्ट्देत- या देवा श्रसुराणामेज बलमिन्द्रियं वीर्थ'॥ २॥

परजां TATA तस्मादेता संवग इतीषटिमाह- या भाढ्व्यवान्स्यात्स स्पर्धमान TAA यजेताभ्रये संवगायं पुराडाशमष्टाकपालं निर्वपे्तः शतमासन्न- मेतेन यजुषाभिग्डशेदाज va वल॑मिन्द्ियं वीये प्रजां TAA WAS CH भवत्यात्मना परास्य WIS भवति ॥ ३॥

बलमस्येतया देवा श्रसराणामेजेा बलमिन्द्ियं

वीये पञ्चचत्वारि\शश्च ॥ ३ ॥

इति वैत्तिरोयसंहितायां दितीयकार्डे दितीय- प्रपाठके ढतीयोऽनुवाकः ॥ > ॥

ष

Oly

६८ तित्तिरी यसंिताभाष्ये। [का०२।प०१।अ ०३]

दितीये विज्या्यंष्टिः dom विजितिभामका।

श्रय तीये भाढव्यवतः स्प्धमानख स॑वगेषटिं बिधिद्युरा- डा तदङ्श्रतं मन्तं पटितु प्राति देवासुराः dant stay तेषां masa बलमिद्धियं वीये प्रजां पश्यूगस- बद्यादायापक्रम्यातिष्ठत्‌ तेऽमन्यन्त यतरान्‌ वा इयमुृपाव- व्यति त इदं भविव्यन्तोति at agen faunafafa देवा IMAG सा नान्यतराश्खनापावतंत देवा एतद्- way” दति । चानः लगखङ्माषादिधातभ्या जाताऽ्ट- मा धातुः वेया च सम्प्दायविद्धिर्करं, जे नामाष्ममिति। बलं धरोरथक्तिः | chee इृष्यादिपाटवं। वीयमृत्छाहः। परजाः पुजादिकाः। पश्वो गवादिकाः। देवासुरेषु aggre गतेषु तदोयानाजःप्रश्तौन्‌ षट्‌ पदाथान गायनी wy तदुभयेभ्याऽपक्रम्य दूर खितवती | at Get a देवाञ्चासुरायेव- naam उभयेोर्वगेयोर्मष्ये यतरान्‌ यदगख्थिताजियं गायनी wefa तदर्गखिता ददं dort areas तदुभयेऽपि at मायचीं fawqua शब्देनाहतवकः, रहे fauadfafa देवा- नामाह्वानं, & दाभील्यसख्राणामाह्वानं। विश्वानि कमाणि यस्याः सा विश्वकमा तत्छम्बेन्धनं ₹े विश्वकमम॑न्िति। दभ्नोति विरोधिना हिनस्तीति दाभी तत्छम्बाधभं & दाभीति। सा गायत्री अरन्यतरामुभयेर्वर्गयोर्मश्वे कानपि TATA WTHTA ततस्ते रेवाखतप्राष्युपायवेने तद्यजुरपश्जन्‌ । तदिद यजः पठति “ज्राजाऽसि wersfa बलमसि नराजेाऽखि देवानां

[arog प्र ०। ०६] वेदा्चंप्रकादे | ewe

धाम नामासि विश्वमसि विश्रावः सवंमसि सवीथ्रभिभः" दस्ति । wa स्वात्मकलेन craw] wat) श्रागेाबले ay- स्थात, सहः सिष्डातयं 88, भाने Sf, रंवागां ura खगः, मामेशारिकं, विश्वमचेतनं wet जगत्‌, विश्रायः छ- WAIN, सवे चेतमरूपं wei जगत्‌, र्वाण्यायब्धाणि we चेतगख जगतः तत्छवायुः, वेरिशोऽभिभवतोत्यजिण्ठः। चथा मन्तर्धाय we दयति “इति ara रेवा श्रसुराशामाजे wefafad Ma प्रजां पश्रूगदष्जतः' इति। wants स्ठतिरूपेख मण्लेख गायं प्रवादय तक्मसषादादसुराणामाज- wifceg विनाश्य खयं तश्रवन्धः। wafe विधातं प्रीति “शयद्भायच्य पक्रम्यातिष्ठत्‌ तस्मादेतां गायनीतो्टिमाडः संव- ब्रा वै गायची sagt: वे तदपकन्वातिष्टठद्यदेतया रेवा असुराणामाजे wafafxe Te प्रजां पद्यूनट्श्चत तस्ा- देता daa caifears:” इति faureararar इष्टे गायनी dat इति नाभदवं। संस्माद्रायनो edarerary- wea शिला मन्ते gar शती ववेमानीतवती, तस्मात्‌ तेन मन्ते दविरभिन्श्च fraarefeirattarad | सा चंभा- यची संवल्छरङूपा तरोयाशरेव्वधंमासेषु च wafaufiege-. कायाः समागलात्‌। Wa: VAAL एव Acta गायची- स्ूपलापक्रम्वातिष्टशिति खंवत्छरात्मकलात्‌ प्र्रस्तयमिष्िः। खरारे तयेष्या रेवा wget षमबन्ध्यजश्रादिषट्रं वजितंवन्तः

तस्मात्‌ सम्यग्‌ ग्यते विमा ्तेऽनेगेति खंवर्गना मकेाऽयं Bra: | 8 ब

tee तेसतिरीवसंङिताभाष्ये। [कार्।प्र०९।यअ०९]

carey विधनक्ते “यो भराटव्यवाग््यात्‌ ख स्यधंमान Westar यणेताग्रये daira पराडङाशमष्टाकपाखं निवपेत्‌" इति सं- वभे सं रयिं जयेति याव्यायां संवगंष्टश्चवणात्‌ वैरिसम्ब- ग्ध्योजश्रादि वजनरदेतुलाच्चायमभ्भिः संवगः पुवेषटितमेाजे $सोल्यादि मन्छं fafrog “ay श्टतमाबन्नमेतेन यजवाभि- क्शेरोज एव aufafad Mi प्रजां पश्यन म्राएटष्यस्र Ze भवत्याद्मना WTS wear भवति" cia तं ered za qa आसनं agrarerfed 11

दति माधवीये acinar शष्णयणुःसंहिताभाय्ये fe तीयकाण्डे चतुंप्रपाटकं दतीयाऽनुवाकः ।। ° ॥

पुजापतिः पुजा MAMA ता अंसात्सृष्टाः परा- रायम्‌ ता यजावसम्‌ तते ATS तिष्ठत्‌ ता रड- स्यति खाग्बवेता£ से7ऽवीदुहस्प्तिर नया त्वा ग्रतिं- Brae त्वा पुजा उपाव॑सयन्तोति तं प्रातिष्ठत्‌ तते बे पुजापतिं पुजा उपावर्तन्त यः पुजाकामः स्वात्‌ तस्मा रतं प्राजापत्यं गौर्मुतं चरं निर्वपेत्‌ पुजाप॑तिं॥ ॥१॥ |

[कार्श्‌।च्र०७।ख ०९] बेदा्ंप्रकाश्चे। . ` 8९९

खव खेन -भागधेयेनेापधावति स एवासं पृजां प्र- जनयति पुजाप॑तिः पश्र रजत तेऽस्मात्‌ सृष्टाः परश्च आयन्‌ ते यचावसन्‌ तते गमु दुदतिटत्‌ तान्‌ पुषा चखान्बवैताः साऽब्रवीत्‌ Jarra मा प्रतिष्ठाथ त्वा पशवं उपावरस्यन्तीति मां प्रतिष्ठेति Tatas वं ॥ २।

अकृष्टपच्यमि्युभो वां प्रतिष्ठानीत्यत्रवीत्‌ ते प्रा- freq तते बै पुजापतिं पश्व उपावर्तन्त यः पशु- कामः स्यात्‌ तसा TAX ATA गामतं चरं निर्वपेत्‌ सेमापूषसायेव स्वेन भागधेयेनेापधावति TATA पश्चन्‌ प्रजनयतः सेमे वे रेताधाः पूषा पशुनां प्र॑जनयिता सेमं ae रेता दधाति पुषा पशुम्‌ प्रजनयति ॥ ३ ॥

वपेत्‌ पुजाप॑तिं वे दधाति पुषा चीणि च॥ ४।

इति तै्निरीयसंहितायां दितीयकाण्डे चतुथ- प्रपाठके चतुधाऽनुवाकः ॥ ° ॥

8९2

sex तेततिरोयसंशिताभाण्ये। [का.्शप्र,७।यअ०४]

साधंमाभस् विहिता संव्न्िख्वुतीषके ।

अच तुर्ये aad we विधातुं veri “waraft: प्रजा WIAA ता AGATA GET: पराचोरायम्‌ ता यजावषम्‌ तता wage fer, ता evafrqradary सोऽनरवीददस्सति- रनया ला प्रतिष्ठान्यथय ला प्रजा उपावर्यन्ोति तं भाति- wa तते 8 प्रजापतिं wer उपावर्तन्त, इएति। तः परा- Hearn: प्रजाः यच TR निवासं कृतवक्छः तज रेजे भाष्छलाखनाडिजिष्काबपातेन तते Tara AGHA पश्थमरख्छमुद्रङूपं धान्वमद तित्‌ तदानीं ह सतिख ब्रजा- परतिख ताः प्रजा WMATA । अच चकाराद्नावाताऽपि waa: प्रजापतिः खमुोयते। तद्‌ भ्रजापतिं प्रति ewafa- रोवमग्रवीत्‌, अनया गामतधान्यरूपया लां प्रतिष्टानि wr- न्यवच्वेन ufafed करोाभि, तता धान्यवन्तं लां तदर्थिन्वः प्रजा उपगज्जिब्कीत्युक्कता तं प्रजापतिं प्रतिस्तिवाम्‌, तते धान्यवन्तं प्रजापतिं धान्याथिन्यः प्रजा उपगताः । fart “A: प्रजाकामः स्यात्‌ ABT एतं WGA ATA WE निर्वपेत्‌ प्रजापतिमेव सखेन भागधेयेनोपधावति ख ware wat प्रजगयतिः इति। थ पष्टकामस्य सेमापाष्णं गा- मतं we निधा प्रशोति “प्रजापतिः aye तेऽस्रात्‌ Tar: पराञ्च आयन्‌ ते यत्रावसन्‌ तते गद्‌ दतिष्टत्‌ तान्‌ पूषा waaay सेाऽत्रवीत्‌ पूषानया मा ्रतिषह्टाथला WHA suramienta मां प्रतिति सेोमेाऽ्रवोखम वा अरृटपश्य-

[का ०२।प्०१।यअ ०8] बेदार्थ॑प्रकाशच। 8९

fart at प्रतिष्टानीत्यत्रकौत्‌ तै wifaea तततो तै म्रजा- पतिं awa उषावर्तन्तःः इति। षद्ररनिवाख्खयानऽपि भखितद- शज्रेवगामयादिपातेन गमत Safe, तथा गुता प्रनाप्रतिः ume सोमश्च प्रतिष्टा पश्ूनाप्तवान्‌ । श्रये विधक्ते “वः पशुकामः श्यात्‌ AGT एतः शेमाचेष्यं गार्मुतं we निव- पेत्‌ से मापृषष्ठावेव स्तेन भागसेयेनो पधावति तावेवाखे पश्यन्‌ meray: सोमा वै रेताधाः पृष्ठा wget प्रमथिता साम ware रत दधाति पुषा ayer प्रजगवति' दति ॥

दति माधवोये वेदायेप्रकाशे हष्ययजःरंडिताभायये वि- तोयकाण्छे VHGA SH चदु्ाऽनुवाकः ॥ * ॥

अग्ने गोभिनं ATTA पुच्छा शंषसव नः। इन्द्रा ` अती Tey नः। सविता यः संहलियः स AT गृहेषु रारणत्‌। श्चा पुषा रत्वा वसु। धाता ददातु ना रयिमीशानेा जग॑तस्यतिः। स नः पूर्नं वावनत्‌ । त्वष्टा या CTT इषा स ने गृषेषु रारणत्‌। सदले- शायुतेन च । येन देवा WA १।

8०8 तेत्तिरोयसंडिताभाष्ये। [कारश।प्र०४।यअ०१]

Sax WAT दिव्येरंयन्त। रायस्पोष त्वमसमभ्यं गवां कस्मिं जीवस श्रायुवसख । ्भिरुहप॑तिः सोमे विश्व- वनिः सविता सुमेधाः खहा | ग्रं हते यस्ते Ya भागस्तेन सह BIA श्राक्रममाणाय पेड शरे शात्‌ TAT मा येषं मूधा भूयास खा ॥ २॥ अगतमष्टाचिःरःशश्च ॥ ४ ।

इति कैलिरीयसंडहितायां हितीयकाण्डे चतु्थ- प्रपाठके पथ्चमोऽनुवाकः॥ * ॥

प्रजापश्र्थिनारक्रचतुर्ये गामुतद्चरः |

अथ व्यवहितेन षष्ठेन विबायागं विधित्छुराड पञ्चमे- मानुवाकमापरेममन््रान्‌ पठति। कल्यः चिजाधाणंमासे चिजाभिषटिं नि्ेपेदाग्रेयादीनि wart गेोभिनं wawa- पामा दति। aw प्रथममन््रपाटष्हु “at गाभिनं श्रा- ABST पण्या ज॒षख नः। इन्दा धती Vey नः इति। San गाभिः षड माऽख्माम्‌ प्रत्यागडि आगच्छ, दे cer UIT AST जुष प्रीणय, TRI नाऽस्ाकं WY wat पश्यूनां घारयिता wags दितीयमन्पारटस्त्‌ “व विता यः wefea: समे VEY रारणत्‌! Wl पूषा एला ag’ इति । wget aed यस्यास्सा सरसखियः, ताद्य:

[काग्द।प्*१्ध०५] वेदार्चंप्रकान्रे। ७९४

सविता नोऽस्माकं wey रारणत्‌ We रमतां बड्एपाषक- ख देव आगच्छतु वसु WAI! दतोीयमन्लपाठस्त्‌ “धाता ददातु ना रथिमोक्ानेा जगतस्ति: स नः wile arama” इति । ade विधाता जगतः पाखक रै खरो नोाऽ- we रयिं धनं ददातु स Catt गोऽसमान्‌ wee धनेन वावनत्‌ अन्नं भजतु CWT! चतुथेमन््पाटस्त “mart at saat टषा स्मा गेषु रारणत्‌। खहष्ते्ायुतेनः ख" ्ति। यस्वष्टा saw: Ae: sat कामानां वषिंता सोऽस्माकं शेषु gat खदखेणायतेन च ay रारणत्‌ घ्रं रमर्तां। पञ्चममनग््पाटमस्तु “येन Zar wad Trey war दिदीरयन्त। रायस्याष anand गवां क्रुखिं Nae sraze” इति। हे Taare धमपाषक येन त्वथा देवा श्रब्टतं पो यवं दोषे aya श्रवः कोतिंदेतग्डतमन्नं दिव्येरयन्त खापितवन्तः। तादूच्- waaay गवां gfe सं नोवे Wariner आआ- नोय भिश्रय । षष्टमन्त्रपाटस्त॒ ““अभ्निग्डंदषतिः सामे विश्ववभिः सविता सुमेधाः arer” इति । अभ्रिरणद्र इस्याधिपतिः, सोमे fag ava भजत इति विखवमिः, सविता शाभना मेधा यस्येति सुमेधाः, एतेभ्य ददं साङूतमसु। सप्तममन््रपाठसत्‌ “wi WRIA यस्ते PAT भागस्तेन खद STH ्राक्रममाणाय धेहि Ha TAT मा चोषं मूधा यास BTW” दति। ड area? St घतमर्ति इति च्या चस्ते भागसतेन सर श्राजेाऽषटमधातु- Bi अररोरलारमाक्रममाणाचानुतिष्ठते चजमानाय धेडि खा-

9९९ तेत्तिरीयसंडिताभष्ये। = [arena ssi oa |

पय, GAME Hea पथः अष्टानां aviaget सम्ब- न्थिनोऽखमादमुष्टाममागात्‌ मा चोषं वियुक्तो मा ad aur चलजमानानां मध्ये भिरावदुमेा यासं तुम्बमिद्‌ arena! अज विभियेगसंजगहः। wa माभिख्परामाचिज्रायागे fe सत्त ते, इति माधवीये वेदार्थप्रकाशे शष्णयज्‌ःसंडितिाभाये डि- तीयकाष्छे चतुर्थप्रपाठके पञ्चमोाऽनुवाकः॥ ° ॥

विया यजेत पशकाम इयं वै Few यदा अस्यां विश्वं भृतमधि garda तेनेयं चिजा य एवं विदाः शिया पशकामोा यजते प्र प्रजया alates यते waaay गापयति रेतः सोम्येन दधाति रेत॑ रव fect त्वष्टा रूपाणि विकरेति सारखतो भ॑वत रतद दैव्यं मिथुनं देव्यमेवास्म ॥ १।

मिषुनं Herat दधाति gee पुजननाय सिनी- वाल्ये चरवति ana सिनीवाली पुष्टिः we वे वाक्‌ पुष्टिमेव बाचमुपैत्ेन्र उमे भवति तेनेव तन्धि- wax सपतेतानिं इवीरपिं भवन्ति सतत ग्राम्याः पशवः

[ाग्श।प्र०्७।खअन्द्‌] . बेदाथेप्रकाङ्न | 8९७

सप्तारण्याः सत्त कन्दा स्वुभयस्यावरुध्या WANT जा- इं तीजेहल्येते वे देवाः पुष्टिपतयस्त wafers oft दधति पुष्यति पुजया पशमिरथेा यदेता आ्राष्ंती- जहाति प्रति्ठित्धे ॥ २।

We त रव दादं श च ॥ ६ ।

इति तेत्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे चतु - प्रपाठके वष्ठाऽमवाकः ॥ * ॥

चिजायागस्यापरोममन्वाः पञ्चम ¶्रिताः।

अथय षष्टे तं यागं fare “fewar यजेत पष्टुकाम द्यं चै few war wat fad तमपि प्रजायते तेनेयं fear थ wdfaatyfqwar पद्रटुकामोा थजते प्र प्रजया पश्ुभि- भिंथनेजा यते इति । चिचेति are नामधेयं सा चचिचा मिखसरूपा । यस्मात्‌ कारणात्‌ Wat अना शवे प्राणिजात- माधिक्येनोत्पश्चते तेन चिचप्राष्छत्पादनेनेयं भूमिजा, तद- दिचिच्प्रजापश्ुे तुलाद्यागेाऽपि fevered चिराया: ख- खूपभृताम्‌ सप्त यागविद्णेषान्‌ विधातु तदिधिं क्रमेणन्नयति ग्रेवाग्रेयेन वापयति ta: eran दधाति ta एव fea नष्टा रूपाणि विकरोति खारखतोा भवत एतद रव्यं मिथ॒नं रै व्मेवासे fret wear दधाति ga प्रजननाय सिनी- are चरभ॑वति वाग्वै सिनोवाखी ofa: खलु प्र वाक्‌ ofe-

मेव वाचमृपेत्येश्र उन्मा भवति ana तस्थु, दति, 3 8

sec सेत्तिरीयसंडितामाष्ये। [का०२।घ०४।अ ०६]

warter इविषा प्रवापयति. प्क्वेथ पद्ूत्यन्तिगोजं परदि- पति, Stam विषा ग्रोडादिवबोजेषु गामयमिव प्रजादि- बीजेषु पोषकं Car धारयति दतोयशविदंवता ल्ट fa- fea tat नागाविधरूपाकारेण विकरोाति। "ततः सरख- तीरेवताकः सरखदेवताकसेल्युभ सारखते भवतः, ure इथं स्तोपरषरूपत्वा देवता सम्बस्धि मिथन, aa हविषां मध्ये ऽगष्टानेन यजमागा्थे रव्यं faut गहमध्ये सम्पादितवान्‌ भवति, तथेात्पक्ञागां प्रजां पशूना ञ्च Va सम्पद्यते प्रजा- at ware प्रननमायात्पसये सम्पद्यते aa सिनोवाख्ये वरः SNe: सिनीवाख्या वाकलशच्च श्र्थवादान्मरे cea | वाचः पष्टिहेतुलं सभामध्ये पण्डितेव्ववलले कते। तस्मादनेन चरणा पष्टिदेतं वाचं aratfa रेषो चागख्रमः क्तव्यः तेमेवेस्य परषल्येन सिनोवाद्धा स्तील्ेन च तदुभयं मिलिला faut भवति । अचर द्ष्यवि्रिषाः अदान्तरे TAT: t urenrat wa:agt प्रशंसति “ana खवीश्टषि भवन्ति सप्त याभ्याः पश्वः ATE सप्त छन्दा ष्छभयद्यावरष्ये"” इति । गोमदिषाश्वाजाविगदभेद्रा यान्बाः। दिखरश्रापदपङि- खरोखपरख्िमकटनारयाः सप्तारण्याः । गायश्युण्णिगनुद्ुप्‌ vem पद्ध freq जगत्धग्डन्द्‌ांसि । उभयस wre छन्दःसद्गख च अग्रे गोभिनं ्रागरहीत्यादिभि्मग्तेरुपडामाम्‌ विधन्त “waar ्राङतीजुरश्येते चै देवाः पष्टिपतयस एवा- * (ततः ett सरखतीदरवताका सरखदवताकखेति' इति का०।

[कष्‌ ०।प्र०१।यअ ०६ | वेदार्च॑प्रकार। gee.

सिन्‌ पटं दधति gata प्रजया पष्टरभिरये यरेता श्राङती- लंहोति प्रतिष्टित्ये"" इति। एते ३ मन्ताक्रा अ्मीङ्धादयः॥ aa water) प्रथमाध्यायस्य चतुर्थपादे चिन्तिते, यचिजया यजेतेति ager भाम वा भवेत्‌ । चिचरस्त्रीलगृणा रूटेरद्मीषोमोयके पशे ॥ इया वाक्यभेदे वेश्िष्ये गारवं aa: | स्यान्नाम प्ष्टाज्यबरहिष्यवमानेषु तकया fara यजेत पद्रकाम इत्याख्ायते। तज चिजा्ब्दा नोद्धिच्छम्टवयोगिकः किन्त wor चिचस्लीलमभिधत्ते | तते ग पू्वन्वायेन AAS तथा VAM TATA Rafa विदितं wget यजेतेत्यमेन पदेगामुद्च तस्जिन्‌ vat चित्रस्तलोलगणा विधीयते* दति प्राभे wa चिच्रलवं स्तीलद्धेति वेता गणे, तयेोदंयोाविधाने वाक्यं भिद्येत । तथा VU | ara कर्मणि mata विधातं wed गुणः | aura तु विधीयन्ते बरवाऽपेकयल्रतः॥ दति। अथय वाक्यभेदपरिश्ाराय गणद्यविशिष्टपष्एद्रव्यरूपं कमं विधीथते तरा ard ara तसाच जाजन्दः पूवैवञ्चजिखा- मानाधिकरस्येन यागनामसेयं भवति । चिल aa fae सणद् वदवारेणा पपद्यते | दधि मधु चतमापा धामालष्डुखास्त- wae प्राजापद्यमिति रध्यादोनि विशिचाणि प्रदेयद्रव्याणि

A ~ e * विचलत्वस््रीष्वगुणा विधीयेत xfs पाठन्तरं | 882

५०० तैिरीयसंडिताभाख्े। [कार्‌।प०४।अ नद्‌]

षडाद्ातानि। तदेतचिचानामकस्छ यामसख्ात्पन्िवाश्यं चाम- खरूपभूतयोदंध्यादिद्रव्यप्रजापतिरेवतयोरचोपदिष्ठमानलात्‌। ` SUIS तख यागस्य सिधा यजेत ware इत्येतत्‌ फल- वाक्यं । एवं सति sandr waa) अग्नोषामीयपश्चमुवारेन गण विधाने प्रतहानाप्रङ्तप्रक्रिये wesyarat । जिख्रल्यययख चानुवादलाङ्गोकाराश्यख्धविष्यया we aafew कम॑ नामेयं | यथा चिजाज्रष्डे नामसेयलं तथा दहिष्यवभागश्ब्डे WY VES च तच्तत्क्मनामषेषलं याजनीचं। यतुथाध्यायस् ठतीयपारे किन्तितं।

fewer anaisafwea खय॒निंयता न वा ।

BY: VIG तुखलारे दस्यात्पादकलतः ॥

चित्प त॒ नियमे न श्चुता मापि aera |

पंप्रदश्यारिगेपेते प्रतिबन्धे. भवेत्‌ फलं ॥

arate एवं श्रुयते “विजया asia waa रा

ग्रमेकादन्रकपाखं निर्व॑पेद्रजाकामः' दति। तज थथा खगं फलयस्यामृञ्भिकलवं fred, एवं पश्चादिफशस्यापि। खि खगं- रेतच्धातिष्टामा रेदान्रख्यात्पादकः तरिं चिजादिश्पि तथास्तिति चेत्‌, मेवं । वेषभ्बात्‌ । असिम्‌ ररे खर्गस भाक मधक्यलार शरु ताप्य्बदे हत्प्तिर थापत्या कर्पते । विचयः लन्यदे हाऽवश्छमुत्पाद्त इति नियमा न aa: मापि किञ्जित्‌ ae कर्यकमकि, अनेनापि देरेन पश्चादिफणख aay ्- क्यतवात्‌। असिम्‌ ee प्रतियडहादिदृष्टापाचमन्रेष पश्चाच

[का०श्‌।प्र०8।७न्द्‌] Varvara | got

ennad चिषारिफणमामुन्िकमेवेति चेत्‌। न, अतिग्रादः प्रतिबन्धनिटलावपयुक्रलात्‌ । तसाद खति प्रतिषन्धे ae भेदिकं सति लामुभ्भिकं | पञ्चमाध्यायस्य प्रथमपादे fafa |

स्तोपुं सरेवका सारता तद्र्मगः was

नाख्छस्ति वाच aren तज्नियामकवर्जनात्‌ i

याब्यानुवाक्यापाटठेन eae हि मुख्ययोः ।

स॒ख्था्लेन धमाणां श्या कुखाक्रमतः कमः It

चिज्रायामे सप्तानां efast मध्ये चठ्यपञ्चमे दत्यमःला-

येते “सारखतै भवत एतद देवं मिथुनं" दति । aca च सरस्ांदेति विग्टद्य समासे छते पुमाम्‌ च्ियेति ख्े- Waray सारखताविति भवति, ar देवते यथायागयोसतौ सारसखति याजा, wre मिथुनमिति वाक्मेषादवगम्यते। तयायामयोर्निवापादयेा धम॑ाचोदकतःप्राप्तास्तच Sea स्तो- are dame वा प्रथमं निर्वापः are) कुतः, जुष्यय- पाटठग्रट्तिखानानामन्यतमख्य नियामकष्यामावादिति art ga:, हजकाष्डे स्तीरेवतायाः qa याच्यागुवाक्ये आखाते ‘my Gt SH सरखतो' राना दिवः' cf पञ्चात्‌ पुंदेव- लायाः ‘Wifaatvey रसतः, ध्येते ave waa,’ ths आनेन याज्यानुवाक्याक्रमेण मुसखययोदयाचागयामष्ये WTat- मख प्रायम्यमवगभ्यते। तता धमाणां म॒स्बयागा्थ॑ला खख्यक्नमे- wa क्रमे नियते सति स्तीयागच्येव प्रथमं निवापः कायंः॥

५० तत्िरीयसंहिताभाष्ये। [का०२प्र०९। Woe]

दति माघवौये वेद्ायैप्रकाज छृष्णयजुः संहिताभाय्ये दिती- BRIS शतु्यप्रपाठक षष्ठाऽमुवाकः॥ ° ॥

मारुतमसि मरुतामेजेाऽपां धारौ भिन्धि रमयत मरुतः श्येनमायिनं मनेजवसं उषण gata येन शधं उग्रमव॑खष्टमेति तद ना परि धत्तः स्वस्ति। पुरा- वाते वषन्‌ जिन्वरादत्‌ खाट AAAS AAT SA स्वाहा स्तनयन्‌ वरन्‌ भीमराडत्‌ खवाहानशन्य॑व- apa दिदयुदषन्‌ mated area वर्षन्‌ पूर्तिराटत्‌ ॥ १॥ ` स्वाहा बह हायमटषादिति अुतराढत्‌ खाहात- पति वेन्‌ विराडादत्‌ खाहावस्फूजन्‌ दि युदर्षन्‌ MATTE ATU मान्दा वाशाः शुन्धूरजिराः। ज्यो- तिष्मतोस्तम॑स्रोरन्दतीः सुफेनाः | fatwa: शछष- शतः सुरा दइ मावत | ष्णा अश्वस्य सन्दान॑म- सि wea त्वोपनश्यामि ५ २।

पर्तिरादृद्िचत्वारि ६शचख ॥ ७ ॥

दति वै्तिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे चतुथं प्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः ॥ >» ॥

[आाण्।प्र०४।अ ०७] वेदाथंप्रकाचे | ४५०

पद्रकामस्य fearei यागः षष्ठे निरूपितः

अथ सप्तममारग्य दश्रमान्तेखतुभिरनवाकैः कारीरीषहिः प्रतिपाद्यते। तज तावत्‌ सप्तमेऽनुवाकं कचिग्मग्ललाः पन्ते | कल्यः । arta खष्टिकामा यजेताग्रीनन्वाधायापरेणाहव- fra दखिणातिक्रम्य anarat मारतमसि मरुतामोज इति ey वासः auad परिधन्त इति weg “areaafa aqarararsat धारां fafer टति। रे छष्णवासस्वं ac- व्छम्बन्ध्य सि वस्ते प्रलिप्नस्य auzafaya जलस्य मरद्धिः भाषणोयतवात्‌, अत एव मरतामोाजे बलमसि मेधेषु प्रति- बद्धानामर्पां धारामदिगश्च प्रतिबन्धरूपं मेघं भिन्धि । we: | रमयत मरतः श्येनमायिनमिति पञ्चादातं प्रतिमीवति प्रोा- वातमेव अनमयतोति। प्रतिमोवति प्रतिबभ्राति। weg “रमयत मरतः श्येन मायिनं मने जवसं टषणः gefw । येग रधं उग्रमवद्ष्टमेति ache परिधक्त afa” इति। रे मरतः श्येनं श्सेमवत्‌ प्रबखगतिं पुरोवातं रमयत क्रोडयत, Ree यिनं Was, ममोजवखं BAG TA जवा वेगा य्य तादृशं, षणं wane वयितार, सुट्त्रिं सृष्ट षा- aaa वजंयितारं, येन पुरोवातेनावश्ष्टं मेघेभ्यो माचितं जलं उग्रं तीत्रधारारूपं खला we: Tafa aw दिखितं क्ते जमेति प्राप्नाति, argw पुरोवातं इमयतेति पुवं चान्वयः | ₹ अशिना रेवभिषजे ase खस्ति Gant यथा भवति तथा परिता धारयतं कश्पः। परोवाता वषं

aes सेतिरी वसंडिवाभाय्ये। (का०२।प्०९।अ००]

जित्या बातनामानि त्वेति । wee “atrarat वर्षम्‌ जिन्वरादठत्‌ ATU वातावदषनशनुग्ररादठ़त्‌ TM Waa वर्षन्‌ भोमराटत्‌ खाहाऽन शन्यवस्फेजंम्‌ दि दुदषेम्‌ ATTA खाहा- farcry वर्षन्‌ पूर्तिरादत्‌ खाहा ay दायमदषादिति खुत- Urea खा हाऽऽतपति ate विरात्‌ खाहावस्फनेन feg- इषेन्‌ WATTS STU” इति। यः arama: वन्‌ ष्टि vader fore: प्रजाः Wweaqrecradat, तस्मे खाङत- AZ । वातावत्‌ प्रवातेन GH: उग्रस्तोत्रधाराथक्रः, स्वनयन्‌ गजम्‌ मोमो मजंनाभिक्येन भयङ्कर इव, अगन्ननि प्राणचा- तकोाऽक्नियंया ग पतति तथा अवस्फृजंम्‌ waded wez- am, feyfeqweta प्रकाशनेन युक्तः, लेषः वर्षधारया अष्ठरेजारेदींपकः, अतिराजं राजिमतोल्य दिवाराजभमिल्ध्थः, पूर्तिः avtae पुरयिता । we वाते wy यथा मवति तथा wera wader, किलेति अता जनेषु स्पातः। च्ातपति आतपे faa सति विरादिशरेषेण रामानः । waa दि ufafaweg T व्याख्याता | WITTY पगवं चमं । द्त्यन्भूतः यथाक्गुणेयकः सम्‌ स्वलाकधारणलम cad: । कल्पः | wate रुष्याजिनं प्राचोनयोवमृन्तरशेामाखीयं तकिन्‌ ख- Say TACIT वा मान्दा वाघा इति WAY खं- युज्य तिलः पिण्डीः शला पुष्करपखाभैः संवेदरेति। weg “मान्दा ATT: BMT ATT: । व्यातिग्रतीस्तमखरोरन्दतोः wart: | मिचष्टतः Sawa, सुरदा दृह मावत दति,

॥,

[शन्रपि०४।अ००] केदाथचंप्रश्चाश्ने । |

मान्दादीव्येकारज्रापां नामानि सब्बद्यन्तानि, वादृष्ठा डे अपे युयं wife कमं at waa waza रचत । मान्दारः ₹षंदेतवः, वाजाः अब्देन TTT य॒क्राः, Trey ष्रद्धिरतवः, war: प्रवादषूपेण ममननोखाः, व्यातिद्मतीः शरक्चरूपयक्षाः, TASTE: खयप्रकाज्राच्छादनेन तमे यथा भवति तथा खरग्यो गच्छगयः, उन्दतीः मिं कदयन्बः, WET: खप्रवाहषाछस्येन बङफनयक्ताः, swafarncat चओषधीर्विंभ्रति पाषयन्तीति fawn, wi रश्राधिपतिं रा- जानं सुटष्टिबन्यसन्तेएषेखं बिभ्यति राषयन्लीति कचखतः, BE Raa अखन TS रां यालां ताः राह्म: । wer समद्यम्ब छष्ठाजिगस्वान्ता Cir wae सन्दागमसोति छ- WT SIVA | Wsy “sa wwe सन्दानमसि sa लेपबद्यामि'' टति। रे cet ले Tat शरश्च खेचम- wade ware रृष्छाभिनस्य wert दृढ़्‌बन्धन- aruaafa | war ufefaquada अन्दानेन रे हष्धाजखिव ल्क मपनद्यामि बजार्मि॥

अव विभियेगखङ्गुदः ॥

कारीयों मारतं BU TAT धारकते पटं । रमति पञ्िमं वातं पुरोवातं atifa FE परोऽष्टावाङतीङ्गलर मान्दाः संयति ag ।

ष्णः सन्रद्याते खजर मन्त्र argu बिता: 3 श

५०६ तेत्तिरी यसंडि ताभाष्ये। [काण।प्र०९।अ ०८]

दति माधवीये वेदाथंप्रकाशे ष्णयज्‌ःसंदिताभाय् दि- तोयकाण्डे चतुर्थप्रपाठके सप्तमेऽनुवाकः॥ ° ॥

देवौ वसव्या WA सेम BA देवाः शर्मण्या मि- चावरुणार्यमन्‌। देवाः सपीतयोाऽपां नपाद्‌ाशुदेमन्‌ । SHI द॑त्ताद्धिं भिन्त दिवः पञन्ाद्न्तरि छात्‌ - िव्यास्ततै ने 'दध्चावत | feat चित्तमः छणन्ति पर्जन्येनादवाहेनं । पुथिवीं यदयुन्दन्ति। श्रा यं नरः सुदानैवे ददाशुषे दिवः काशमचुच्यवुः। वि प- अन्धाः सृजन्ति रोदसी अनु धन्वना यन्ति॥ १ ॥

वष्टयः। उदीरयथा मरूतः ससद्रतेा युयं वष्टि वर्षयथा पुरोषिणः। नवा दला उपदस्यन्ति धेनवः शभ यातामनु रथा ema सृजा वृष्टिं दिव Bf समुद्रं WU अना wife प्रथमजा बलमसि समुद्रियं । wana vfaat fered दिव्यं नभः। उद्रो दिव्यस्य ने देदीशाने विरूजा हरति । ये देवा द्विभागा येन्तरि्वभागा ये थिविभागाः। त

[का०्२्‌प्र।अ०्द] वेदां प्रकाशर | ४०७

दमं यत्चमवन्तु त ददं छोचमाविशन्तु त ददं छेषमन्‌- विविशन्त ॥ 2 ॥

यन्ति देवा विति ॥ ८ ॥

इति वैत्तिरोयसंहितायां दितीयकाण्डे चतुर्थ- प्रपाठकेऽष्टमाऽनुवाकः ॥ * ॥

*प्रा्याङ्गमन्ताः कारीर्या GA समदीरिताः।

अथाव्जिष्टमन््ा अष्टमे TU) कल्पः । उत्करे प्रागोषं fanuatisafad भवति कदींसोव्यया देवा वसव्या इति gaat गधार्यां। रृष्याजिगमावभ्नीयादहारा जावासक्तं भवति यदि वर्त्‌ fawita aware यदि ग वषदेवाः wert ति मधयमायामाबक्रीयादडहाराजावासक्तं भवति यदि वर्षेत्‌ पिष्छीरेव aware यदि न वधंहेवाः खपोतय दति जघन्याया- माबप्नीवादहाराचावसक्रं भवति यदि ada पिष्डोरोव जङ- यार्‌ afe म वधषच्छाग्तेधामच्छदारीोनि Tifa “alle नि- वपतीति । पारस्तु “ar वसव्या WR Gta Gai Sar: wa- er मित्रावर्णार्यमम्‌ | Zar: सपीतयोऽपां गपाद्‌श्रुरेमन्‌। sg दन्तादधिं fam दिवः पजन्यादम्तरिस्ात्‌ एयिव्या- Wat At ठष्चावतः, इति) wa उद्धा दत्ेत्येषां चयाणां मन्त्राणां भेषलेनानुषज्यते। ह देवाः उद्धा दत्त उदकानि

a SS SSS ee ee ee A ># प्रार्घाममन्ला xfa ate, † naratfata ae | ` 3T 2

qec तेसिरीयसंडितामाष्छे। [कान्र्‌प्र०्१।न्य]

WIA, BTM ठेवा awe: प्रजानां वाखचितारः। क एते देवा इति उच्यते, श्रग्रे ara खर्यत्येवमादिकाः, र देवा tia पर्वजाग््यः) उद्कदाने क ख्पाय रति तदुच्छते। उदधिं भिन्त उदकं wea श्रस्ित्निदयदधि- da: तं विदारयत। कन्धा fafa दिवेाऽन्तरिचात एथिष्याः Grawd निमिन्तीरृत्येव्यर्यः । तते मघविदा- Ties पञन्यादागतया ष्या जेाऽस्नागवत रचत । दधि- Taam तु fawaqwrdafadaarcear डे Sat: waar: gener इति are) उतीयमन्त्रे aut arenas Wiwnd इत्येवमादयो ह cat: शपीत्तयः warn पीतिः मपां tal amew इति area | कश्यः | उपशाम- are दिवा विक्रमः cenitia तेः प्रतिमन्लं foatcea- भाति जदेातीत्येक इति । तत्र प्रथममन््रपारष्ठ “fra fe- Wa: Bafa पर्जन्येनोदवाहेन | एयिर्वीं यद्‌ वन्दन्ति" * इति। दिवा चित्‌ दिमेऽपि तमे दुरदिंगाग्बकार wafer कुवन्ति quay मेधेनेादकषपरिपूरणेग ven: एयिषीं यदा गन्दज्ति केदयन्ति, मेधा वा दष्योरकप्रवाररूपं दुदिनं qian शक्त दभाय अदा रवाः एथिर्वीं विषेण छेदयन्ति नद्‌ानोम्‌द्कं वहता पर्जन्येन दिवापि तमः wefan किमत राचा। दि- नोयमन्छपारस्ठ “Nt WG मरः सुदानव ददाष्युषे fea: केकमचश्यवुः । वि पर्जन्याः जन्ति Tree अन्‌ धन्वना यन्ति wea.’ tia) भरो aaa खलिशः खदागवः ge इविषा

[wteR Tos Gor] बेदा्पकाङे। are

दातारः, TEI wladwat यजमानाये, चं srwaze- धारकं ay दिवः सकाञ्चार्‌ाचुच्यवः समन्तात्‌ खावितवन्तः परसारितवन्त Taw: | श मेचः पूवेमेकेाऽपि पञन्या बहवो मेधाः wart TTA अन दावाणचिव्योा च्रनुलच्छ विवि्ां टि wafer, बङपञजन्यभावाभिप्रायेक बडवव्वम, ताञ्च <- zat धन्वना agar उदकरदहिता्यां af yada ढतोयमन््पारद्ड “उदीरयथा मरतः समुद्रतो cu zfs बषंयथा परषिषठः। Tat cat उपदरस्छन्ति घेमवः Wa या- तामनु रथा Wawa” इति । ₹ह मस्ता यूयं waaay भात्‌ afeagivay उत्पादयत। ततः परोषिणः gige कान्‌ भूप्ररेब्ान्‌ वर्षयथ WETTIG! Y Cat: मूमिभष- मुपचधथितारः मरता वो ws Vat Yeager मघाः मोापदसटन्ि मेवे पकशोयन्ते, किं कू्व॑तां wars si धाता जगदमग्रङ्पमिदं मङ्गलकाये प्राधरुक्तां, किञ्चेतरोषां देवानां रथा श्रन्धदृ्छत मदीयान्‌ रथयाननुवर्तन्तां, ठटं रातुम- सदीये safe TUE GWE Tarr पृष्ठतः ख्॑ऽप्यन्ये देवा Tara समागच्छन्वित्ध्ेः। क्यः । उत्करे BA स्ाशोमद्भिः पूरयति छना sfetafa यदि fata afaamfa विद्यादिति ase “aor दृष्टं fea श्राऽ्धिः wad vw” दति । रे acer दिवः warargie खज, fg: waxy वह्िदादमन्तरेणातपेन शएष्कमिमं FAA समन्तात्‌ FI! Be | श्रनडउप-

+

ure तेत्तिसीयसंहिताभष्ये [कार्‌प्र०९।अग्८]

WaT शद्धा वा ष्णा विद्धा भवल्यला च्रसोति tat मोक- तौति। weg “war असि प्रथमजा बखमसि खमद्धियं” tfai 8 अवे श्रला त्वं उदकाव्लातासि मादपिच्दकाद्रेता- eww परिणतादुत्यन्नासि, किञ्च प्रथमजा असि सुवभान- प्र्ारितादादितव्यावरकतमामागात्‌ प्रयममपदतादुत्यश्लासि। तस्य यत्‌ प्रथमं तमेऽपाघ्रन्‌ सा हृष्छाविरभवदिति श्रतेः । waxed समद्र खदृध्रमेघखम्बस्यि बलं ठष्त्पादगखामथ्येमसि | waarmee ट्िभविख्तीति wrq अक्यलारित्यर्थः। HUT) उत्करे atrswa प्रतिष्टठाणोन्लम्भय एथिवीभिति adrst जददातीति। atts: पुगनंवा। weg “उन्नम्भय षयिवीं भिग्रोद दियं wa: खड़ा दिव्यस्य नो देरोञ्नानोा विटा qfa” इति। हे पुगनंवे viata उत्कपेण ecu acu दिव्यं दिवि भवमिदंः गभः award मेष- मण्डलं भिन्दि विदारय, विदायं च दिव्यस्य दिवि भवस्य SK उदकस्य WG Aroma Chey पननेवाया ओषध्य SMITH ¥ Ta aatara: सम्‌ Tia fags उदकपृणंद्ति- समानं मेघं वषंणाय विष्टदरार कुङ्‌ । कण्पः। येदेवा fefa- भागा दल्युपयाङवनोये रृष्णाजिन मवधूनोल्युडं सौवं afear- fenanfafai पारस्तु “a देवा दिविभागा येऽकरिड- भागा ये एचिविभागाः। त इमं aaa ace उेजमा- विक्‌ त इदः खेचमनु fafawa” tia) खोकत्रयभाजा ये

* ‘qafa samara शकटे a’ इति तेर | † तामभिक्रन्देदिति ate |

[का०२।प्र०९।अ०९] बेदाथंप्रक्षाश्चे। । ५९११

देवास्ते प्रथमं ay प्रविश्य भख्निष्यादकं Sa सामान्येना- विश्च ततः ufasqan च विशेषेण fan ii wa विजियागसङ्हः। ठष्टिप्रदायां कारीर्या देवा दत्यादिकेख्िभिः। दिनजये चभंवन्धः waze afeaa 1 द्रा Cia वाक्यन्त्‌ याणां we दव्यते। दिवा fafa: खक्रुरामः उजेनत्युत्तरसंखिरतां ॥ स्थालीमद्धिः पूरचिला war: areata Feat । SH पननंवाहामेा ये WAHT तु धूयते ॥ अष्टमे लनुवाकऽस्िन्‌ दत्र मन्ला उदीरिताः इति माधवोये वेदायप्रकाशरे छष्णयजुःखंदितामाये दितोच- काण्डे चतुयेप्रपाठकेऽष्टमेऽनुवाकः ॥ # ॥

मारुतमसि मरुतामोज इति कृष्णं वासः TUTE परिधत्त wie Tea रूपः सरूप ख भूत्वा WR वर्षयति रमय॑त मरुतः श्येनमायिनमिति पञचादातं प्रतिमीवति पुरावातमेव ज॑नयति वर्षस्यावरुदधौ वा- तनामानि जाति वायव cea ईशे वायुमेव स्वेन॑ भागधेयेनापधावति स एवास्मै TH वर्षयत्य्टो ॥१॥

BR afaduafeanns | [areeyeg poe}

जुद्ाति चतखा वं दिशश्चतखाऽवाग्तरदिश दिग्भ्य रव दष्ट सम्च्यावयति रुष्णाजिने संयति efa- रेवाकर्‌न्त्वेदि संयोत्यव॑रुढी यतौनाम्यमानानार शोषौणि परापतन्‌ ते खजरा भवन्‌ तेषा रसं ऊद्धंऽपतत्तानिं करीराखभवन्त्सोम्बानि वै करी- राणि सोम्या खलु वा रां तिदे दष्टं वयति यत्‌ करीराणि भव॑न्ति ॥ २१

सोम्ययेवाहृत्या feat दष्टिमव॑रुन्पे मधुषा संयैौ- त्यपां वा रष च्राषधीनाः रसा यन्मध्वद्य रवोष॑धी- भ्यो वर्षत्यथा wa रवोषधीभ्यो दष्टं निन॑यति मान्दा वाश इति संयति नामधेयैरेवैना अच्छैत्य- था यथा त्रूयादसावेटत्येवमेवैनौ नामधेयैरा ॥ ₹ ।

च्यावयति दष्णा were सन्दानमसि wes त्वा- पन्यामीत्याह Sa वा श्वो दषा पर्जन्यः कृष्ण इव खलु बे भत्वा वर्षति रूपेरे्वेन समर्थयति वर्ष स्यावरढों ॥ ४ ॥

ष्टौ भवन्ति नामधेयेरेकाचचि आं ॥ < ॥

इति तत्तिरीयसंहितायां दितीयकार्डे चतुर्थ- प्रपाठके नवमोऽमुवाकः Wx ॥

[जारश्‌ प्र०8४।अ ०९ | बेदार्च॑प्रकाश्चे | ४५९१४

कारोयत्तरभागच्या मश्ा रहम ईरिताः,

श्रथ NAR पृवध्ागखाः शप्तमामुवाकृष्नन्ता यास्या दन्ते । तत्र ame वसत्रपरिधानं विधत्ते “'माडतमसि मरुतामोज दति ष्ठं वाः छृष्द्षं परिधन्त एतद wa खूप सरूप एव wal UIA वर्षयति, इति । aI awe दशाः ताः BUT यख aes | गखपृरितेमधेरादित्य- WH सवेत uaa खति दृष्टेः खरूपं aw भाति। चज- मानेऽपि छष्यावस््रप्रावरणाटटिसल्नामङरूपः स्न पर्जन्यं वर्ष- fed प्रयेभढति । मन्त्रान्तरं fafa “रमयत मरतः श्येन- मायिनमिति प्रचाह्ातं प्रद्िमोक्ति पुरोवातमेव जनवति वर्ावरुडयो” tft मरतिसोवति म्रतित्रघ्नाति। परोवाता वर्ष्िल्यादि बन्त्ाणं व्रिजियोगं दशयति (वातनामानि ज- दति वाय्वे wat दमे वायुमेव Ga भागपेयेनेापधावति स wae पन्ये वर्वयति” इति। जिग्वर्ग्रित्यादोनि arar- मोामानि agers हेमे तिये वायुचृष्टेरोश्वरः स सन्तषटः सम्‌ वधं मति। qtentat मन्तसद्ां aval “wet जहति "वतसे a दिश्चतखोाऽवाम्तरदिभ्ा दिग्भ्य एव दृष्टि wa- श्या वयति इति । मान्दा वाश्रा दूति मन्त्रेण wat संयवनं यदिधाख्छते तस्याधारः विधत्ते “छष्णाजिने संयाति हवि- रेवाकः” इति। प्रती छृष्णाजिने दविःखदूपान्‌ ब्रीरी- wat तण्डुलान्‌ feefe च। अताऽजापि छष्णाजिने

खविष्कुतं भवति) cufatd विभ्र्ते .“्रन्तवंदि संयेत्य- ण

५९8 तेततिसीयसंडिताभाव्ये। [का०रप्र०९।अ ०६]

वर्द्धो" दति । azafedaaa aS मप्रविश्च efactra<- agai करोराणि विधातु waa “adtaraqararry शोषौणि परापतम्‌ ते SIT WHIT तेवा रस ऊद्धाऽपतत्‌ तानि करोराष्यभवन्त्सैम्याजि वै करीरापि सोम्या qe ar wasfafgar ठटं च्यावयति इति। पारमरस्यरूपं चतु- waa प्राप्तानां येषां यतोनां मखे ब्रह्मात्मप्रतिपादकेा a- zimmer मास्ति तान्‌ यतीनिद्ध आरण््ेभ्यः अभ्यः प्राय- च्छत्‌ तथा *कषोतकिन्राह्मणापनिषदोद्धख्य प्रतिज्ञा षमा- Wad “ACHAT यतीन्‌ सालाट्कन्यः प्रायच्छं" दति, पतितलान्तेषां तथालं युक्तं । तथा च सयते, “जिव्यकम परित्यज्य वेदान्तश्रवणं विभा | WATT BATE पतत्येव म संश्रयः" ॥ दति, AWE सालाटकंभ्तणं षष्ठकाण्डे समाघ्ायते “न्द्रो चतीग्‌ साखाटकभ्यः प्रायच्छत्‌ तान्‌ दक्तिणत उन्तरवेद्या च्रादम्‌ः दति। वेदान्तञ्चवणवाञ्छां विना नित्यकर्म परिव्यक्रवतां भ- घतामपि tem गतिरिति दशयित उदिषश्मीपे भक्षणमेव। सालाटकरथ्मानानां यतोनां यानि शोषाणि कपालास्दोनि भूमावपतन्‌ तानि खजूरटचतेनेद्‌भवम्‌, ये तालाभिधानाः arrested फलानि शिरःकपालसदृशानि weg तेषां wart रस Seay भूमावपतत्‌ पतिला च सोमलतासदू- Wat खतानां सोमप्रतिगिधिभूतानामङ्कुरङूपाणि करीर- FT | भ्कौवीतकेपमिषदातित्तै।

[ज्रा०९।प्०४।यअ ०८ |] वेदा्थंप्रकार। ALL

अम्दवाच्यानि अभवम्‌ । अतएव सोमाङ्ुरसदृश्नलात्‌ सेम्वानि करोराणि, तदाङतिख साम्या adt दिवः सकाशाहृष्टिं प्रच्यावयति, Bit प्रास्ताऽऽङतिः सम्यगादित्यमुपतिष्ठते। चाः fearenad दष्टिरिति wa: aqat प्रतिद्रव्यं fare “aq करोराणि भवन्ति सेम्ययेवाङत्या दिवे efeaaqa” इति । संयवनसाधनं माचिकद्ूवयं विधत्ते “मधुषा direct वा एष चराषधोना Tar sag] एवषधोभ्यो वषंययों अद्य vara दष्ट जिनयतिः दति । afear fe नाना- विधेभ्वः पुष्पेभ्यो रसानादाय ay कुवन्ति तेषाञ्च रसाना- माषधिजन्यलाद्रवलाखाभयसारलं। way संयवनं विधन्त “मान्दा वाश्रा दति संयाति मामेयेरेवेना wearer यथा भरूयाद शावेहीत्येवमेवेना मामधयेराच्यावयति"” इति। मान्दा- दीन्वपां भामानि तेरेना च्रभिमुखलेन प्राप्नोति, किञ्च रे देवद न्न समा गच्छेति यथा लेके न्यात्‌ एवमेवेना अपः खना- मभिराच्यावयति । छष्णाजिमनन्धनमन्तं व्याचष्टे “sa wee शन्दाममसि ष्ये लापनद्यामीत्याद TIT वा WAT TIT पजन्य SY र्व खख वे ला वर्ष॑ति रूपेशेवेनर षमर्धयति व्ष॑स्यावड्‌- दध" tia यथाश sat खेचनखमर्थः एवं पञंन्याऽपि सेचनसम- U:, ख Sara कष्ण एव ग्ला Tees fa, Ta; IT THY खूपेणेन पर्जन्यं wag करोति, we वर्ष॑स्ावराधाय सम्पद्यते tf

दति माधवीये Aerivare कृष्णयजुः dfeararal दिती-

यकाष्डे चतुथेप्रपाठके गवमोाऽनुवाकः॥ ° ॥ 8u2

५९९ तेत्तिरी यसंडिताभाष्ये। [का०२।प०४।यअ ०१९०]

देवा वसव्या TAT: शर्मण्या देवाः सपोतय इत्या. वभ्नाति देवत्ताभिरेवान्वहं ठटिमिश्छति यदि वर्षेत्‌ तावत्येव Yaa यदि न॑ वर्षच्छेा भूते हविर्निंषैपेद- Sree वे मिचावरुणावहाराचाभ्यां By वे पजन्य वर्षति नक्तं वाहि दिवा वा वर्ष॑ति मिचावरुणामेव at भागपेयेनापधावति तावेवासमे ॥ १॥

अराराचाभ्यां use वर्धयतेाऽप्रये धामच्छदे पु- शंडाशंमष्टाक्रपालं frase, सप्तकपाल ST यमेककपालमग्रिवा इता ठशिमदींरथति म॑रुत सष्टां नयन्ति यदा खल वा असावादित्यो we रश्मि भिः पयीवर्ततेऽथं वर्षति धामच्छदि व खलु वे मत्वा ब्॑चत्येता व देवता eat ईशते ता खब स्वेन भाम्‌- धेयेनेपधायतिं ताः WR

Tae पर्जन्धं वैषेयन्तयुता Shier वर्षत्येव सजा afe दिव श्राद्धः समद्र पणेत्याशमाश्चवामापः सम्॑धयत्यथे7 ्राभिरेवामूरच्छैत्यजा असि प्रथमजा बलमसि समद्रियैमित्याह यथायज्ुरेवंतदु ख म्भय ग्रथिवोमिति caret जुहात्येषा वा ज्ाषधीनां efe- वनिस्तयैव दष्टिमाच्यवयति ये देगा दिविभ्गामा इति

[ा०२।प्र०४।अ०१०] बेदाच॑प्रक्षाद्ने| ute

ष्णाजिनमवधूनातोम CATH लोकाः पुता च्चभोष्टा . भवन्ति ॥-३ ॥

sat धावति ता वा रकविःशतिश्च ॥ १०॥

इति वैत्तिरोयसंडहितायां दितीयकाण्डे चतुथ प्रपाठके दशमोाऽनुवाकंः ॥ * ॥ |

USAR: BCA व्यल्याता नवमे Ws ।

अथोभ्सरभागस्यमन्ला TA Brass तज fag दिनेषु mau efeud wavered मन्त्रान्‌ fafrep “Sar वसव्या रवाः WAG देवाः Wine दत्याबघ्नाति हैव- afavarae afefaenfa” दति । तत्तन्त्र क्राभिरेवता- भिरमग्टदोतः प्रतिदिनं खष्टिमिच्छति। ततर वषावषपच्चयोा- gama सकामं पुरोडाश्निवापञ्च विधत्ते “यदि वेत्‌ तावल्येव eae यदि ग वर्षा भूते इविनिवंपेत्‌” इति । तावल्येवं सक्तुबन्धने wa सति ates पुरोडाश्निवापम- न्तरेण पिष्डीजंडयात्‌। प्रथमदिने दष्ट बत्यां पिण्डज्य- Brava कर्मसमात्तिः। तथा दितीयदतीययोादिमयोः। जि- च्वपि feay sau चतुर्थदिने प्रोडाशनिवापं कुयात्‌! अराराचावसक्रं भवतोति वदता खजकारेषात्यन्तशंयोग- afer दितीयां प्रयुश्ानेमाराराचयेनिरन्तरं बन्धनं च- eM तदिधिमर्थवादेनेान्रयति “Metre वे मित्रावरुणाव

ats तेनिसी यसंडिताभाष्ये । [क्ारध।प्र०९।अ ०९०]

राराचाभ्यां खल्‌ ध पञजन्या वंति am at fe fear वा वषेति fasraquiaa सखेन भागघयेनेापधावति तावेवास्मा च्रहा- राचा्भ्यां पन्यं adaa” tii we: य प्रकाश्युक्रला- म्मिचलं। राचेरन्धकारेण "लोनलादरुणवतवं | पजन्यखारारा- जाभ्यामन्तरेण वर्धितुं म चमः कुतः कालान्तरस्याभावात्‌। तथा सति रात दिवसे वा सदा वर्धिव्यतोति ज्नातुमशक्य- ल्वान्निरम्तरं बन्धनोयं। तेन तुष्टो भिचरावरुणे वर्षयतः। ₹वि- निर्वपेदिति सामान्येन यदुक्तं तदेव fatwa: प्रपञ्चयति “MTA धामच्छदे परोडाश्रमष्टाकपाखं निर्वपेखमारत सप्त- कपाल सा्यमेककपाखमश्भिवा इते ठषटिमुरोरयति मरतः ष्टां नयन्ति यदा खलु वा श्रषावादित्यो we रश्मिभिः पया वतंतेऽथ वेति धामच्छदिव खल्‌ वे भूवा वष्येता वै देवता द्या श्रते ता एव सखेन भागधेयेनोपधावति ता एवामी पर्जन्यं वरषंयग्धता वर्षिंग्यन्‌ adda’ इति । धामा इ न्ते WAC याज्यानुवाक्या मब्न्दापेतलाद्धामच्छदभिः, तदस्तु धामान्यस्रहादीन्यन्धकारादिकया टष्याच्छादय- तीति waa ad निवपः। wit भरूाङतिरिति सत्यनुसारेणाग्निरसाक्षाकादाङत्याऽऽदित्यडारा sera दयति। शष्टामुत्पादितां तां दष्टं मरुता यज यत्र नयन्ति यस्मिम्‌ काले श्रमावादिलत्यो न्यग्डतेस्तोत्रेरणिभिः परित आवतते श्रतिन्रयेन सन्तापं करोति, तदा पर्जन्यदारा वर्षति,

* wuncenfefa ae |

[का०्श्‌प्र,७।अ०६०] वेदाथंप्रकादे। ure

ada ख धामानि गटहादोन्याच्छादयनक्जिव बडलमेषयुक्त yar वर्ष॑ति । तया wafaaed श्रादिद्य दृ्येता एव देवता टष्ि- नियमनाय समर्थाः, avy रविरभिसष्टा यजमानाय ad- यन्ति । यद्यपि yi: खयमेव वरिययज्निव यू खितः तथा- चयेताभि्देवताभिः मरेरितः कषणमात्रण परोवातादिषामर्यो सम्याद्य सवया वत्येव | WAM AGIA व्याचष्टे “खजा दृष्टिं दिव श्राऽद्धिः wax एरेव्यादेमाचेवामृञ्चापः समर्ध- amar अ्आाभिरोवामूरच्छति'" इति। aisfg: एणेत्यनेनेमा warner wa समधंयति । जा टष्टिमित्यनेनामुः खर्गखा अपः समधंयति। किञ्चाभिरेव भलाक्याभिरद्धिः श्रमूर- @fa wie wa: wd गच्छति। ष्णाविप्रचणमन्तस्य wera दशयति “wer afa प्रथमजा बलमसि wafza- faery aurantaaa” इति । पृनन॑वायां tra fare ‘sama एथिवोमिति atest जरे्येषा वा श्राषधोनां ठषशिवनिसूयेव efeareraafa” इति । एषा वे gadaar- षधनां खवासां मध्ये ठष्टिवनिदेष्टिभाक्‌, वषत बङलतर- समद्धवात्‌। मन्त्रान्तरं विजियुद्ख “a देवा दिविभागा इति ष्णाजिनमवधूने तोम एवासने लाकाः प्रोता श्रभोष्टा भवन्ति" दति। दिविभागा अरन्तरिचभागाः एथिविभागा camara शाकाः प्रोताः सन्ता यजमानायाभीष्टप्रदा भवन्ति॥

इति माधवीये. arise छष्ण यजुःसं दिताभाये दि-

तोयकाण्डे चतु्प्रपाठके दथ्माऽनुवाकः।॥ ° ॥

ure सत्ति सै यसंहिताभाय्ये। [का०२।प्००।खअ ०१९]

wae बन्दा रस्येतस्यामिषध्वाममुच्यानीत्धाह- चविष्टुभो वा रतदीयं यत्‌ ककुद्‌ष्णिष्ठा जगंत्ये यदु- ` ष्णिदककुभावन्वाइ तेनेव सवाणि छन्दा स्यव॑रुन्धे गायची वा रषा Uefa यानि चत्वार्यध्यक्षराणि तुष्याद्‌ स्व ते पश्वो BAT FUT पुराडाथ- TAG TUE ATAU BHAT ॥ १ ॥

ufceuneat av गमयेच्िष्टुभा परि दधातीन्रियं वै वीये चिष्टुगिद्धिय रव वीरय यत्तं प्रतिष्ठापयति नान्तं गमयत्यम्ने चौ ते वाजिना चो षधस्थेति चिवत्या परिदधाति सरूपत्वाय स्वौ था रुष यन्ना यत्तैधा- तवीयं कामायकामाय प्रयुज्यते Wart हि कामेभ्यो ae: प्रयुज्यते चेधातवीये न यजेलाभिचरन्तसर्वी वे ५ WRN |

रुव यन्ना यच्चैधातवीयः सरवे शेषम यक्तेनाभिचर- ति स्तृणत रवैनमेतयेव यजेताभिचर्यमाणः सवौ वा रुष यन्ना यच्चैधातवीयः Way यत्नेन यजते नेन- मभिशरंन्स्तृखुत WAIT य॑जेत सदखंण यष्यमाणः प्रजालमेमेन॑ददात्येतयैव य॑जेत सदं शेजानाऽन्तं वा रुष पशूनां गच्छति ॥ ३॥ |

[का्द्‌।प३।अ०६६] वेदायेप्रकाश्न | ५९१

यः सलंण यजते पुजाप॑तिः खसु वे पश्र न॑रुजत तारःस्वैधातवीयेनैवार जत य रवं विद्दारस्वैधातवी- येन पशुकाम यज॑ते यस्मादेव योनेः Tale: पश्च- AGIA तस्मादेवैनान्त्छजत उपै नमुत्तरः सलं न- मति देवताभ्यो वा रष श्रांख्यते था यश्य इत्य॒क्षा न यजते चेधातवीयेंन यजेत सर्वौ वा रष AW: Wyk यशचैधातवीयर सर्वेशेव Bia यजते न देवताभ्य रखते दादश्कपालः पुरोडाशे भवति ते चय- ख्तुष्कपालास्विष्यण्टदगत्वाय चयः पुरोडाशा भवन्ति चयं इमे Brat Tal लाकानामाश्या उत्तर THT ज्यायान्‌ भवत्येवमिव WA लाका यवमया मध्य Wel अन्तरि छस्य रूपः Vag सवषामभिगमय- सव॑ ्यत्यच्च॑म्बटकार< हिरण्यं ददाति तेजं रव ॥५॥ अवरुन्धे तायं द्‌ दाति पश्रनेवाव॑रन्धे धेनुं दं दा- त्याशिषं रखवा्व॑रुन्धे सानो वा रष वशा यद्िरण्ं यजुषां ताप्यमुक्यामदानां धेनुरेतानेव सवान्‌ वशा- नव॑रुन्धे ॥ ६ ॥ ` अम॑त्याभिचरन्त्सवी वै ग॑च्छति यज्नस्तेज खव चि श्च | ११।

५९९ ` Afexadfranira | [काण्राघर०९।अ०१६९]

इति तै्तिरोयसंडितायां दितीयकार्ढे खतु- प्रपाठके रकादगाऽनुवाकः ॥ * ॥

्रगवाकं तु Tea Brie: समापिता।

अेकादशे चेधातवीयेषिर्विधातव्या। तजारौ afar दे धाय्ये विधत्ते “सवाणि कन्दा स्येतस्वामिषटवा मनु्यानो- त्याङचिषुभा वा wads यत्‌ ककुद्‌ च्छि जगत्यै यदुष्णि- ककुभावन्वाइ सेनेव सर्वाणि दन्दारश्यवर्‌न्पेः इति wast चेधातवीयेषटे खासिधेनीरूपेण सवाण्छपि कन्दं खगुवक्रव्धानि दत्यमिश्चा आः, तन्तु सवच्छन्दाऽनु वचनं कयं घटत इति तदुच्यते कठुच्छन्दस्िटुभः सार, उश्णिकङ्न्दा जगत्याः सार, अतखद्‌भयानुवचनेन खवच्छन्दाऽभुवचनं सभ्यद्यते। प्र सो wag तवोतिभिरि्येषा ककुत्‌ तदीयेषु faq पादेषु AVANT दादशारलात्‌। प्रजे पृथे वच दयेषोष्णिक्‌ तदीयेषु fay पारेव्वन्तिभपादद्य दादभाक्षरलात्‌। एतद्‌- भववचनेन जिटुक्मगत्येलामेऽपि माच्या waTawet वा- रयितुमन्तभावं <wafa “गाचचो वा एषा wafer यानि चल्रा्थध्य्षराणि चतुष्याद एव तै पश्वे यथा पुरोा- BIH परडाशाऽध्येवमेव तद्यद्च्यध्यकतराणि" cf उश्णिक- इन्दसाऽष्टाविं्रत्य्राणि तच चतु वित्य ग यश्यम्तद्धंता, यान्यधिकाल्तराणि चत्वारि af ते चतुव्यात्पष्रखद्टया एव । पृवेख्िन्‌ प्रपाठके जिधाताव्ि पुरोडाणख्ापरि पु-

[का०श।ध०४।अ ०११] वेदार्च॑प्रकाचे | ह

रोाडाज्रान्लरख्ापनं विदितं । एवमा पि विधाखते । एवं बति यथा पुरोडाश्नेऽच्यपयन्यः प्रोडाः ead, एवमेवाष्णिक्‌- SCAU गावचजोष्छन्देाऽकखरषह्याया wyasrecfy अनारोति यत्‌ तर्‌ बगम्तव्यं । Wa: परोडङाक्रसाम्यायालरा धिकं युक्मित्यभिप्रावः । “प्रहत दे Weak war दुवख्य- तेति med) सामिधेनी) लवं ace दति अगते भवति) ते श्रपवदितं* feed fart “यष्लगत्या परिदध्यादन्तं यन्न मभ्रयेत्‌ fren परिद्धातीद्धिवं वै वीये चिष्ुगिन्िय एव वीयं uy प्रतिहटाप्रथलि गामं गमयति <fa | उश्णिक्‌- weer जगतोवीर्चंलेन गिद्ृपितलात्‌ तदेवा जगतीश्रब्देन विवच्छते। तस्षिंचोच्छिककन्दसि गायश्यन्तभावन्त क्षलाल्- चितखशकया जगतोभब्दा गायजीं Aa तच्चा सति म्रह्नति- बद्राच्या परिधं यत्‌ तदेवाज त्रगतीपरिधानमिति विवखितिलात्‌ तज नाध KSA | थवा च्रा्वाकरागसा- रेच मनुष्यदेव जगत्या प्राप्तं परिधानं gaa) तन्परिधाने fe ay नाद्िततान्‌ wafa, wa जिदुभा परिद्ष्यात्‌ सामि- wnt: समापयेदित्य्ंः । fees टदखियसरामर्थरूपलात्‌ ay सामरथ अतिष्टापितवान्‌ अवति । तते यज्ञं न गाद) at fred रशंयति चद्व जी ते वाजिना जी चधशटेति faamr प्ररिदधाति aqqara”’ cfai fraser qwer ` * प्रशतावालहात दुषस्यतेवि areal सानिधेनीष्र परिधानमो्वा

A amd, Tawafeq(ala ae | 3x 2

TT} तेतिसीयसंहिताभाव्ये। [का.२।प्०९।अ ०९१९]

यस्यां खम्तीति fan, खेयं ehearee दितोयप्रपाठक समाथास्यमामलात्‌ तचेव व्याख्यास्यते । qwarerafe जि- ज्ब्दस्तया चेधातवोयकमेनामन्यपि जिन्रब्दाऽखोति शा- SU | सर्वकामसाधनलेन यागं विधन्ते “eat वा एष यन्ना यन्नेधातवीयं कामाय कामाय प्रयुज्यते श्वभ्यो हि कामेभ्यो uy: wea” इति । dag ung यानि ढन्दांसि प्रयोा- कव्यानि तानि सवेष्नच्राण्णिकककुद्धयामेवावरुष्या नोल्युकं | WAT ऽयं सव॑यन्नखरूपलादखय यः कामेाऽस्ति तेन तदथ प्रया कर्षः, यस्माञ्ज्यात्षटिमादिरखिला oy: सवंकामायें ्रय- च्यते AW शरवयश्नसखश्ूपस्याख VARTA युक्तं । सामा- न्येन सव॑कामार्यतं विधाय farvaisfracead विधन्त “"जेधातवीोयेन यजेताभिचरन्‌ खवा वै एष यन्नो यजल्ेधात- fray शवशेवेगं चश्चेनाभिचरति qua waa” fai श्रभि- चारपरिहारार्थलं faut “cada astarfarqdare: स्वा वा एष यज्ञा यज्चेधातवोय सवंणेव asa यजते मेनमनभि- चरम्खणते'” दति । एतथेव चैधातवीयेश्येव । aeacfear- wa च्योतिर्विश्वव्योतिरपायाममदहात्रतारेरगष्टागसिद्धिं प्रति साधनत्वं विधन्त “Unda यजेत Wey aware: प्रजात- मेतेनद्‌ दाति, इति। as awecfeuran यागेन यष्टु भषमयैः way तेन च्च्य इति कामयते शोऽयमेतयेष्ला यजेत पञ्चात्‌ तच प्रजातं प्रतं बड्विधं Tes TTA WAT भवत्येव | AA EMRE सिध्यति । अय wwacfeut-

[काश्‌प्*४।ख ०११] वेदायप्रकाशच | ६२४

केन यागेनेष्टवतः उपरि तमबङविधयश्चसाधनद्रव्याये विधत्ते ‹.एतयेव यजेत सदसेणेजानेाऽन्तं वा एष wat गच्छति यः away यजते प्रजापतिः खल वे aga तारस्ेधा- तवीयेनेवाङ्जत य एवं विदा स्तेधातवोयेन पशुकामा यजसे यस्मादेव aa: प्रजापतिः www तस्नादेषैनान्डजत उपेनमृसर awe नमति” इति। चयः पुमान्‌ गोासदख- दच्िणाकेन arden भवति ख एष TATA प्रा- भोति, तेनोक्रक्रठनमुष्टातुमसमथा भवति, अतसन्ामथाय पद्ररुकामः सम्‌ प्रजापतिवरतेन्ा पण्डयोनेरस्मारेव यागात्‌ VA प्राप्रोति, तदुन्तरक्रतुषु दातव्यं गासहखमेनं यज- मानं प्ा्नोति। यज्ञं खदख्याननष्टातुः सङख्पभ्च्॑रपरि- हारार्ये faye “देवताभ्यो वा एष sree चा यच्छ XGA न यजते जेधातवीयेग यजेत खवा वा एष VHT यन्ने- भातवोय स्व॑शेव यजनेन यजते ग रेवताभ्य area” इति। श्राटखचनं सवथा विच्छेदो रेवताद्रोद इति घावत्‌। अस्मिम्‌ कमणि द्रव्यं विधन्ते “ददादशक्पालः परो भवतिते अयखतुव्कपालास्िष्वग्टड्‌लाय'' इति | समूहाकारण गणना- at द्वादश्रकपाललेऽप्यगुष्टाने जिषद्याकाखतुष्कपालाः कतव्याः, तथा frag यजमानस्य faart सन्टद्ूलं सन्यद्यते ) परा- डा शसद्ां अशं सति “जयः परोडात्रा भवन्ति We Ta Sat एषां Saran” इति । पूरवप्रपाटकेक्रजिधाताविव भरमाणवैषम्ये विधत्ते “SUT TAIT Bary भवल्येवमिव

१२६ तैति सयत्ंडिताभाष्ये। [arenes worry

हीमे लाका” इति। चादकप्रात्रं व्रीडहिमयलमपवदितं यव- ad faust “यवमयो मध्य एतदा अन्तरिश्चस्य रूप eae” द्ति। wernafaar मनाः, खगंलाकवतिनः खयवबनद्रा- दयख विश्पष्टमुपखभ्यम tafe तयोरेक विधव । श्रन्तरिख- वर्तिमस्ह॒ यचगन्भवादरयो amen प्ति वेखकश्मेव । UARTAATAS TNT ACIS, AY Tay शब्द्यते | faurqan जिष्वपि पुरोडाशेषु सहदेव द शस्पशेग वदान वि- धन्त “सर्वषामभिनमयन्ञवधत्यच्छम्बह्धार दति । वदुक्त खच कारो ‘fore are घेन्रिति <faur दति, तदेतद्धिधन्ते “Ferg ददाति तेज एवावरुन्धे ताये ददाति पष्ूने वाय्ये सेन ददाव्याजिष एवावर्न्थे erat वा एष वा aera amet तां मुक्यामङानां भेनुरोतानेव सवम्‌ वकं नवहन्भे'" इति। हिरण्ठस्य तेजखिलात्‌ तदानेन annie, ता्यख धुताक्रवस्तलात्‌ तदानेन पष्ुप्ा्धिः, धेनाः कामधेनु लसाग्यात्‌ तहानेनाणि्वां wife: खव तेजः सामरूप्य इ शश्रदित्या- आगात्‌ रिरष्छश्य anadd । asad लजियद्ाङयनि- भिल्याखातलात्‌ ता च use खचिधेण परिहितला- fy सम्बन्धमभिगेव्य are यजुषां व्ंखरूपमिलयुष्यते । SM: ब्र्तेदंवतानां जाचमाना मदा चाखच ता खच उक्था मदाः, तासां RANGE Tes wees । क्ट व्य चयदानेनाक्तान्‌ वणान्‌ प्राज्ाति। अचर मीमा । sererae द्वितोयपार्‌ चिन्तितं 1

[आगर प्र*्४।अ०१२] वेदायप्रशाद्चे | ५२७

quad sara at काम्य कामे निवर्तिते। अद्यः प्रयाननाभावादन्धो निन्द्‌ादिसंश्रवत्‌ ॥ खिजया asa agar: कार्या afsarar यजेतव्या- दिषु कामप्रेरितेन weary aroma, तस च qari: प्रागेव केनचिल्िमिन्तेन amauta रोाषदर्थमेन वा कामे भिवतंते तदानीं कमानष्टाने प्रयोजमाभावाख्ञ समापमीय- मिति चेत्‌ । मैवं। प्रक्रान्त क्णेाऽखमात निन्दाप्रायखि- WAT: अ्रवणात्‌, TAA वा एष चद्ख्यते ये aw श्व्यका मं यजते चेधातवीयेम थजेत्तेति। तदुभयं श्रुतं तस्मात्‌ समा- पनीयं to दति माधवीये वेदार्थप्रकाशे छष्ण यज़ःसंडिताभाये डि- MASTS चतुयंप्रपाठकं एकादणाऽनुवाकः ॥ ° ॥

त्वष्टा waaay वीन्द्र सोममाररत्‌ तस्मिन wei Tawa पुं मेऽवधीरिति स य॑न्नवेशसं कुत्वा पासा साम॑मपिवत्‌ तस्य यद्त्य- शिष्यत तत्‌ त्वष्टाइवनोयमुपप्रावर्तयत्‌ स्वाहेन्द्र श- चवधस्वेति स यावदद्धः पराविध्यति तावति खय- सेव व्यरमत यदि वा तावत्‌ प्रवं ॥ ९॥

yee तेत्तिरीयसदिताभाष्ये। [का०२।प्र०६।अ ०१९]

WAU वा तावदध्यम्नेरासीत्‌ स सम्भरव॑नरप्नो- षामावभिसमभवत्‌ स इईषुमाचमिंयुमाचं विधर॑ङ्वर्ध- त स इमाल्लाकानदणादयदिमाल्लाकानदटणेात्‌ तद- चस्य टचत्वं तस्मादिन्दराऽबिभेदपि त्वष्टा तस्मे त्वष्टा वञ्वमसिश्चत्‌ तपा वे स वज्र श्रासीत्‌ तमुद्यन्तं ना- शक्रादय वे तिं विष्णुः ॥ २॥

sar देवतासीत्‌ सेग्ऽतरवीदिष्णवे होदमाइ- रिष्यावे येनायमिदमिति स विष्ण॑सेधात्मानं fart धत्त ए्रथिव्यां दतीं यमन्तरिषे add दिवि ठतींय- मभिपयावतीद्धविभेयत्‌ एथिव्यां ठतींयमासीत्‌ ते- नेन्द्रो वजमुदयच्छदिष्खनुख्थितः asa मे प्र- हारस्िवाडश्र्द॥३।

मयि वीय" तत्‌ ते प्रदास्यामोति तदस्मे प्रायच्छत्‌ तत््रत्यण्ज्लाद्धा मेति तदिष्णवेऽतिप्रायच्छत्‌ तदिष्णु प्रत्यणज्ञादस्माखिन्द्रं इन्द्रियं दधात्विति यदन्तरिे तृती यमासीत्‌ तेनेन्द्र वजसुद्‌ यच्छंहिष्णवनुख्थित साऽब्रवीग्मा मे प्रहारस्तिवाददं॥४॥ |

मयि ata तत्‌ ते प्रदास्यामीति तदस्मे प्रायच्छत्‌ तत्पत्यख्ल्लादि्माधा इति तदिष्वेऽतिप्रा्यच्डत्‌ त-

[कान्श्‌।प्र००।र१२] वेदार्थप्रकाशे। ` ५९९

fey: प्रत्यण्ज्ञाद्स्माखिन्द्र इन्द्रियं दं धात्विति य- दिवि ठृतींयमासीत्‌ तेनेन्द्रो वजसुदयच्छदिष्णव॑नु- स्थितः सेाजत्रवन्मा मे प्रहार्येनादं ॥ ५ ।

इदमस्मि तत्‌ ते प्रदास्यामीति ate इत्यत्रवीत्‌ सन्धां तु सन्दधावडे त्वामेव प्रविंशानीति यन्मां प्र- विशेः किं मा asset casa त्वामेबेन्धींय तव मा- गाय त्वां प्रविशेयमित्य्रवोत्‌ तं वुचः प्राविशद्‌दर्‌ वै वचः क्षुत्‌ खलु वे मनुष्यस्य साठव्यो यः॥ & ॥

रवं बेद्‌ हन्ति छुधं मरादव्यं तद स्म प्रायच्छत्‌ तत्‌ nea चिभध दति तदिष्णवेऽतिप्रायच्छत्‌ तदि- ष्णः प्रत्य्ज्ञादस्माखिन्द्रं इन्द्रियं दधात्विति यचि प्रायच्छत्‌ चिः पत्यख्ह्लात्‌ तनल्िधातास्िधातत्वं ब- दिष्णुरन्बतिष्टत विष्णवेऽतिप्रायच्छत्‌ तस्मारैन्द्रावै wax हविभवति यदा इदं faa तद्‌स्मं तत्रायच्छः- हचः सामानि यजुरषि सदलं वा WH तत्रायच्छत्‌ तस्मात्‌ सखद किणं ॥ ७ ॥

पुवणं विष्णव इदमिद मदं या भवत्येकविशशति- ख॥#१२॥

इति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाणडे चतुर्थ- प्रपाठके इादभाऽनवाकः॥ >* ॥

3 YX

५३ सेति रोयसंहिताभाष्ये। [का०२।प्०७।अ ०१९]

चेधातषोयतदट्रष्ये एकादश खदोरिते)

अध्य igh aw द्रव्यश्य रेग््रविष्णटवताकलं खरख- efaurg विधासखयन्नादै कर्मनाखि जिधातुलङ्ग्यादनाब उपाख्यानं दशयति “लष्टा हतप atey सोममाहरत्‌ afafax उपरवमेच्छत तन्नापाकयत oy मेऽबधोरिति स award wat weer सोममपिबत्‌" दति। विश्वरूप- माखस्छष्ुः TIS KY हता बध उपररिवणप्रपाठकसख प्रथमानुवाके ख्पष्टोभविद्यति। स च इतयजच्वह्टा कापा- fexifed सोमधानं कतुंमृद्यतः, afey यागे मामाहये- त्येवभिश्राऽब्रवीत्‌, सतु वष्ट तं oH मेऽबधोरिल्यवदत्‌ afas नोापाङयत, स चेन्द्रा aye विघातं war बलाक्क्रा- रेश सामं पोतवाम्‌ । श्रय लष्ुरभिचाररामेनेद्रबधदेताः aerate द्यति “aa यदत्यञिष्यत तत्‌ लष्टादषनीय- aware, सारेकष्रजव्धस्तेति स args: पराबिष्यति तपषति खयमेव व्यरमत यहि बा तात्‌ प्रवणमासोद्यरि वा तावद्ध्यद्नेरासोत्‌ ख घम्भवन्नद्नोषोमावभिसमभचत्‌'' दति । तस्येग्रेण षलात्‌ पीतस्य समस सम्बन्धि teed यद खमत्य- fanaa agvtat लष्टाभिलारं कठुमादवनोयमुपेत्य दाभे- afd वर्यत्पादनाय प्रढसमकरोात्‌) afar era मन्मि- ममुश्ारितवान्‌ खा रकःशच्वंधखेति। तखायमयचेः, रे Tit तभ्यमिरं arsed, wiftxe wafeat कञ्चित्‌ wet वा वर्धति । जोऽप्रिथावता कालेनाञ््वाज्नाखूपोा न्दला परात्‌

[कान्।प्रण्डख.१२] वेदार्यप्रकाद्ध | TRY

मिन कत विष्यामोत्यु्तेा भवति तावति काले af: we- मेव fara ory ष्वाला WTAE: । तेज मन्तगत्खरापराधेो जिमिन्तं। तथा fe wae अ्रातयितेक्ूश्रजरिति विवक्षायां तत्छदवसमासस्ठागे दा ललेन भवितब्यं | MATHS अब्दः प्रयुक्तः, स चख बञ्जव्रीहितां traf awa er प्रहता पकषदमिति पूर्वपदाखुरासलविधानात्‌ । सति बङत्रीरा- विषः ज्रातयिता यस्तव्य भवति । साऽयं wena: खरा- पराधः | अपराधाभावे सति Vara awa यजमानं कार्यसिद्धिः ofear भवति। अपराधे लवनतया उ्वाख्यां यजमानस्य कार्यंचिद्यभावः Waa wea कायंसिद्यभाव- aware: प्रवषमवनतमासीत्‌, यदि वा ardfeg: खचना- यंमग्िज्याखथा अधिका इद्धिरण्डत्‌, तद्यथा तया at तिष्ठतु, स लभ्रिः gerete समावन्ेवा प्रीषे मावभिव्याण wade: रामाधराक्ाराभिमाभिनमग्िरेवं हयमानरसाभिमाजिनं सोमदेवश्च waa प्रचिथिभयेोः पाश्चयारूदधाघाद waft द्वानिन्यरथः । रतछोपरितनप्रपाठटके तावन्रूतामभिसंदटा वैस cam खष्टीभविव्यति। एतस्वात्पनललसख्र परुषस्य ट जलं दशयति “स दषुमाजमिषुमाचं faagada a दमान्‌ लाका- मटणोाद्यदिमान लाकागट्शात्‌ agaw ठचवं"द्ति। इषु- पाते चावति देश्रे भवति areal रें खवास दिक्‌ ara प्रतिरिगनयमव्धत, तेन स्वलाकावरणादख्य SAG | HUTS

Sie बधाय सासगण्डतच्य agents दशंयति “aqr- 8x2

BRR सेत्तिरीयसंडितभाष्ये। [का०२्‌प्०8।अ ०९१]

दिष््रऽबिभेदपि बष्टा तस्मे वष्ट वञ्जमसिञ्चत्‌ तपावेखवञ आसोत्‌" दति। तस्मात्‌ सवलाकावरकाहवादिन्दरोऽबिभेत waa ल्ष्टाप्यविभेत्‌ चिष्वपि लेाकव्वनेनाटतेषु व्ष्ुरि- नरस्य चाभया; समान एव स्थानाभावः। adel तं za मतं तेनेन्रेण सर में wat तस्मा दाय वज्जमसिञ्चत्‌, अस्तररूपत्वायाभिमन्तितेन जलेन तदोयं ay प्रचाल्य aw दन्तवानित्ययेः । साऽयसमिग्धसम्बन्धी वज्नाऽभिमन्ितलात्‌ तपोाषूप एवासीत्‌ । तपाशूपस्य तस्य वञ्जखाद्यमनाय विष्ण- सरकायपेत्तामिष्रस qua “तमुन्तुं amaze a afe विष्णुरन्या देवतासोत्‌ साऽत्रवोद्धिष्णवे होदमाररिय्यावे ये- गायमिद्‌ मिति इति। यदेद्‌ उद्यमने WH ANIA तदानों तच्ेख्रस्य परता विष्णुनाम काचिदवतासोत्‌ तं विष्ण॒मेवं भरार्थितवान्‌, ZU वोयं Wal भयमापन्नख्य मम दस्ता वज्ञ aun, म प्रभवति, येन वीर्येण श्रयं ga we जगद्‌ व्याप्तवान्‌ तादृशं वीयं warauraargarerefcara:, अते हे विष्णा मम सकारो भवितुमागच्छति। प्रार्थितस्य विष्णोः साषहाय्याचरणप्रकारं दश्चयति “स विष्एस्तेधात्मानं विन्यघधन्त ष्रथिवां दतीयमन्तरिक्े ठतोयं दिवि टतीयमभि- प्यावतद्यविभेत्‌” इति । विष्णुमूतिंत्रयं सम्पाद्य रक्षणाय खोकचये ख्ापितकाम्‌। यस्मादस दचस्याभिपयावतात सवै दिग्बयापिरूपाया दद्धेरयमिश्राऽविभेत्‌ तस्मादिन्धभीोतिन- वारणाय मूतिंचयस्यापनं युक्रमित्यभिमरायः। मूतिं्यग्याप-

॥ =

[का०२।प्०७।अ०१२्‌] येदायप्रका। ४५द्द

agg प्रटन्मिख्धव्यापारं दशंयति “यत्‌ प्रथियां हतोय- मासीत्‌ तेनेन्द्रो वञ्जमृदयच्छदिष्खनखितः ssa मे प्रहारस्तिवा ददं मयि वीये तन्ते प्रदाखामीति ava प्रा यच्छत्‌ ange मेति तददिष्णवेऽतिप्रायच्छत्‌ afc: भरव्यग्टहादस्माखिन््र cies दधाविति'" दति, विष्णना खको- यवच्छमाणदयापेच्या gira शरोर ॒एथिर्यां यत्‌ खापित- areata तेन am: स tx: तस्य विष्णा yea: खितः तं वञ्ज- मृदयच्छत्‌, तदानीं ख Tat भोतः सन्निग्रमिदमव्रवोत्‌, दे TX मेशरोरं मा प्राः अस्छेवेदं fafeafa वों एयिवो- व्या्चिक्षमं तत्‌ सव OM दास्यामीत्युक्रा तदिन्राय THAT सख CRIA Swat खोर्त्य a मां धारयेति Faz विष्णवे तद्ीयंमल्यादरेण प्रायच्छत्‌। ष च विष्णारस्नादुमध्ये- safest TE धारयलित्यभिप्रेय card तदीये प्रव्यग्ट- wid) ईैदृश्मिनद्रश्यं दितीयप्यायेण दश्यति “यदन्तरित्ते दतीयमासीत्‌ तेनेन्द्र वञ्जमद यच्छदिर्णनुख्ितः सेाऽत्रवोन्मा मे ्रहारस्ति वा इदं मयि वीर्ये तन्ते प्रदास्यामीति aca’ प्रायच्छत्‌ तक्मत्यण्ाद्धिमाधा दति तद्विष्णवेऽतिप्रायच्छत्‌ afam: प्रत्यग्हादस्माखिद््र इद्धियं दधालिति'" इति। इह विष्णो od सरद्रोय््णेन मां छतवानसि aga feat धारयेति ब्रुवन्‌ वीयं प्रायच्छत्‌ । उतीयपयीयेण wre wel द श्रयति “दिवि दतीयमासोत्‌ ata aqacae-

~

दिण्णखनखितः सेऽत्रवोा मे प्रहायनारमिदमस्मि तत्ते

४९४ तेलिसीयसंडिवाभा्ये। [आान्शप्र०१।अ०६२]

meer Me दत्यत्रवोत्‌" xii येन वीर्ये अहमिदं OUTTA तदवे ते प्रदाखा मीष्यक्रवाम्‌, CRISFT ITT, अक्तोकारायाऽयं wwe: WY तयेत्यर्थः | aa ae प्रदानात्‌ प्रागेवे्धदचयाः wit दशर यति “wat ay बन्दधा- ae लामेव प्रविधानीति ant afar: किमा सुञ्या दत्व way लामेवेन्धोय तव भामा at प्रक्रि यमिल्यत्रवीत्‌ तं wy: wafanget वे षः चत्‌ खख वे Arey mee व एवं वेद ule qe area” tit Gwe वक्र खग्रेदरद्भावदया- AMG: | तक्छव वीयं ge दास्यामीति किग्वन्यच्छर्षं वक्त ware | तावद्मा सन्धानं करवाव! कोड्‌ ्रसन्धानमिति तदुच्यते, Vex saa प्रकिद्नानोति तत wx एवमनत्रवीत्‌ यदि a at प्रविशेः तदा किं मामेव माख्छवषद्ति। त्ता डज Wea) गाईंलां माच किन्तु लार्मिन्धीव उद्‌ रार्धिषाटवेन प्रकाश्येयं दीपयेयं, ae तव बङ्विधान्न- भे गायापयुग्येत ततच्छां प्रविध्रामोल्युक्का तमिदं Tw: प्रा fauna प्रविष्ट टचा कङ्लपुरशचममवकाश्रूपमृद रममवत्‌, Brasil AAV वतमाना नुदेवाव्यमबाधकलात्‌ स- WH WM, WTS लृदुपघातः फलं । ay टच अवेश्रात्‌ पव दशे कगतदीर्यदानं यदख्ि तदिदानीं द्‌ यति “तर खो मावच्छत्‌ areas जिमाधा इति तदिष्णवेऽति- भावच्छत तदिनष्णः प्रत्यग्डङ्ादस्माल्िश इद्धियं दधाविति” इति। tee पूर्ववद्माश्ेधं । दानां जिधाठनिर्कचनं द्यति

[जा०१।घ०३। ०१२] वेदार्थप्रकाघ्न | ६ |

“afte: प्रायच्छत्‌ जिः अत्यग्टङात्‌ afaurarfawnd” tfai cae विवारप्रदागेनदद्य faa ग्रतियदष्य च TIE wise दविषस्तिघा fawa जिधातुनाम सम्पन्नं। जया धातवदखतुष्कपालसरूपाः भेदा aw qiew- कपालपरोाडाश्ख Ise चिधातुयज्ष्छ्ला । aw दविषो “व्यासक्रदेवर्तां पिधत्ते “ufgacafaen विष्णवेऽतिप्रायच्छत्‌ तष्ादेचावैष्व ९ इविर्भवति'" एति । यस्मात्‌ कारणाद्ष्डु- रनुकखलेन fem: ne च विष्ठवेऽयमिद्राऽत्वाद्रेख are- च्छत्‌ तस्राद्यासक्यारिद्धविन्णेस्तच देवतात्वं | चिवार we तद्धोर्यरूपं इविवंद यूपे yiefa “यदा ददं किञ्च त- TH amaze: सामानि यजुषि" दति भ्र चया fecacfeur पुवंम॒क्रा तस्याः सद्चाविधिमन्नयति “ave वा We AMIE तस्मात्‌ सरखदकलिणं” इति । यस्मात्‌ खदखमेदभिन्ं वीये दन्तवान्‌ तमात्‌ wracfeurafag कमं TBS ॥

इति माधवोये वेदार्थप्रकाे कष्णयजःसंदिताभाये दि- MAAS चतुर्थप्रपाठके ATW STITH: * ॥

* annzaatfata ae |

URE afactadte ATaTS | [का०२।प्र०९।अ* श ह |

देवा वै राजन्यञ्नायमानादबिभयुस्तमन्तरेव सन्तं STAG TAT वा VAST जायते यद्रा- जन्ये यद्वा रषाऽनपागयो जायत FAT ALU कामयेत राजन्यमनपेोव्धा जायेत FATT घ्रे दिति तस्मा wate चरं निवेपेदन्द्रो वै राजन्ये ब्रह्म दस्यतित्रद्म वेनं दान्नाऽपोम्भनानमु- श्वति हिरण्यं दाम दधिणा साश्षादेषैनं दानाभ्पा- म्भनान्मुश्ति ॥ १॥

रनं दाद्‌ श TN ASN

इति वैत्तिरोयसंडहितायां दितीयकाण्डे चतुर्थ प्रपाठके चयादभेऽनुवाकः॥ # ॥

चेचधातवोययागसखछ दादे देवतेरिता।

अथ अयेदशेऽनुवाके रेनदराबादस्णत्यं चरं विधातु प्रस्तौति “Zal वे राजन्याव्नायमानाद्‌बिभयुस्तमन्तरेव षन्तं दाखा- पाम्बन्त् वा UPS जायते यद्राजन्यो यदा एषाऽनपा- खा जायेत चान्‌ wate’ «fai राजन्यस्याप्रतिबद्ध- शक्रिकलेनेतरवेरिवदेवानपि इनिग्यतोति मत्वा देवा भीताः सन्ता गभ॑मध्य एव fad सन्तं राजन्ये शक्रिप्रतिबन्धलच्षणेन दाज्ञाऽपगतश्क्रिका यथा भवति aur fia भकरिप्रति-

[कार्श।प०्ड।ख०६६] वेदाथपकाररे | १३७

wat मूरितवन्ः, चतएव wae छोङे cra: प्रविबदून- किक wa जायते। यश्चम्रतिबद्ब्रक्िक जायेत मभ॑नि्भमन- मारभ्य afer मारयन्तेव Bre wai इदानीं fawe “यं कामयेत TIAA waa ठचान्‌ घ्रश्खरोटिति तस्मा एतमेग्धा बा दंस्यत्यं we निर्वपेशद्रा वै राजन्या wy रदखतिनंहाशवेनं दाखऽपे भना कुञ्चति" इति। यं राजन्य wea कामयेत रवेर प्रतिबद्ध्क्तिकोऽयं जाधतां ww frarcara, वैरिण मारयन्नेव चरलिति weafafe: 4 <afexe उश्ियलं ददा रश्यक warert “यःन्पेतानि SAW WAGE वर्णः णामो TT.’ (Wo arate ys) इति। तस्माकमनुय्ेषु राकन्य We wy a रेवानां ewafa.’ इत्यश्च MIVA ह रस्यतेमाद्णजातिलं 1 अत शेश्रावारस्पत्य- wer निक्त सत्येगमेणश्दं राजन्यं wore छरस्यतिषा र्थन रे विकश्क्गिपरलिवन्धाक्मोचवति। अचरि दखिण नि we “हिरद्छवं इम cfeet शाशारेषेनं crarsdra- avaufa” दति । दम रण्लुः, wae cafe दन्ते सवि WIG एव बन्धमोाक्ा भवति ti

हति माधवीये agreed छष्ययजुःसंडिताभसे इदि- Haars चठयप्रपाढक जयेादज्ाऽनुवाकः॥ *५

3 Z

RR तेततिरीयसंहिताभाष्ये। [का०२।प्०४।अ ०९४]

नवनव भवति जायमाने केतुरुषसाभेत्य- 41 भागं देवेभ्यो विदधात्यायन्‌ प्र चद्द्रमास्तिरति दीर्घमायुः यमादित्या श्रःशुमाप्याययन्ति यमित- मक्ठितयः पिबन्ति। तेनं ने राजा वर्णा इहस्यति- राप्याययन्तु भुव॑नस्य गापाः। प्राच्यां दिशि त्वमि- न्रासि राजेतादी॑च्यां टच हन्‌ ठचद्ासिं। यच यन्ति खोत्यास्तत्‌ ॥ ९ ॥

जितं ते दक्षिणत wan रपि walt) इन्द्र ज- याति न पराजयाता चधिराजा राजसु राजयाति । विश्वा fe भूयाः एतना अभिष्टीरुपसदयोा नमस्ये यथाऽसत्‌। अस्येदेव प्ररिरिचे महित्वं दिवः एथि- व्याः पर्यन्तरि छात्‌। खराडिन्द्रो दम श्रा विश्वगूर्तः स्वरिरमचोा ववक्षे रणाय । श्रमित्वा AT नानुमा Seva इव धेनवः | ईश्णनं ॥ २ ॥

रस्य जग॑तः FEMA तस्थुषः | त्वा- मिहि वामहे साता वाजस्य कारवः। त्वां वुषे- धिन्द्र सत्यतिं नरस्वां काष्ठाखवैतः। याव इद्र ते शतः शतं भूमीरुत स्युः। न त्वा वजिन्त्सहखःः हया

[का०२।प्र०४।अ ०१९] वेदारथंप्रकाशे | URE

अनु न जातमष्ट रादसी। fra सोम॑मिन्द्र मन्दतु त्वा यंते सुषाव इर्यश्राद्रिः॥ ३॥

ATARAX सुयते नावा | रेवतोंनः सधमाद इन्द्रे सन्तु तुविवाजाः क्षुमन्ता याभिर्मदेम । उ- SH शुचयस्तव विज्यतिषाखद्‌ त्यं जातवेदसः सप्त त्वा इरित रथे वन्ति देव र्य । ओाचिष्केशं वि- चश्चण | fat देवानामुद गाद नीकं चक्षुमिंचस्य वर Waa: | ar चावाणटथिवी अन्तरः सर्य आत्मा जगतस्तस्थुषः ॥ ४ ॥ |

च। fed देवा waren ऋतुभिषवनभ्रुतः । जु-

षन्तां युज्यं पयः। विश्वे देवाः MAAK र्व मे ये

अन्तरि य उप वि । ये श्चभ्रिजिष्ठा उत वा यज॑- ˆ चा श्रासद्यास्मिन्‌ aefa मादयध्वं ॥ ५ ॥

तदीशानमद्वि स्तस्थुषस्ति श ॥ १४ ॥

देवा म॑नष्या देवासुरा अब्ुवन्‌ देवासुरास्तेषां गायो पुजापंतिस्ता sad गाभिशिचया मारतं देवा वसव्या AA मारुतं दवा वसव्या देवाः शम- ण्याः सवाणि त्वष्टा हतपुचोा देवा वे राजन्धान्रवेा नवशचतुदं श ॥ १४ ॥

822

™ )

use तेतिसे यसंडि वामाष्ये। (Areas eovs]

देवा मनुष्याः पुजां पञ्चम्‌ देवा वसव्याः परिद्‌- ध्यादिदमस्म्यष्टाचत्वारि LAA ॥ ४८५

बति कैनतिरीयसंडितायां दितीयकाण्डे चतुखै- प्रपारटक्षे चतुद शाऽनुधाकः ॥ * ॥ अतुर्थप्रपाटकः TTA: ॥

अयादते चरः Frm: बङ्िख्तन्भगिवारकः।

दूत्यं काग्येष्टयः समाप्ताः । warfare चतरे याच्यानुवाक्या AMET: । तत्र यः TITIAN: स्वात्‌ तसा एतमारिक्यं we निर्वपेदित्यच (प्र०३।अ०४) पुरेाऽनृवाक्यामाइ ""जुवानवे भवति जायमाने के तुरूषसामेत्धये। भामं Tarr विदधात्यायन्‌ प्र wxafatta दी्धमायुः""ईति | आदित्यस्य चन्द्ररो्भिकारण॑लवात उनद्राभेरैनारित्य ce खवते, RAT जायमानः प्रतिदिनमदयं wear नवा भवति । श्ुक्तपतिप- ‘qunaran:, दवितोयायां sara, cad कलादद्धि यारा gfafet म्‌तनल्वं। चन्द्रवही्िकारणमग्धत्‌ । आदित्थाऽपि प्रतिदिनं नतन भवति। wed इद्धिदयाभावेऽपि <faar- ऋरगतिर्यां ward) ब थां Safer, तसिलुदिते सत्य- इरिद मिति जाबमानलात्‌। उषसां ब्रभातकालानामप्न CURA प्राच्यामुदयमेति, तदनुरोघेन मातरभिहेजादोना

[का०श्‌।प्र०९।अ ०१९] बेदाथप्रकाङ। use

wenaaer मागं विदधाति agueaxaurafgue- waufea ce कर्म॑ण्णागच्छन्‌ Ces: प्रतिरति प्रकषश CTIA) तचेव याश्यामाह "यमादित्या अरग्ररमाणायबन्ति यमदितमखितयः पिबन्ति। तेन ना राजा वर्चा ह्- खतिराष्वायवनतु भुवनख्छ tra” इति) यं चद्धमसं xt खिरगतेककलामाजावभ्रि्टं आदित्याः प्रक्तपशे प्रतिदिनमे- कककशाप्रदानेनायाययन्ति | AEN Galea पीर्णमास्या- aweeg ware प्रतिदिनं agree देवाः waafera: watfert: पिवन्ति wast कलामपचयन्ति। अत एव सोमेत्यन्ला ख्यते प्रथमां पिबते वद्किरिति। व्योातिःशास्र- अक्रिया लादिव्यरश्चय एव खयमङितय एव una क्लां पिबति श्राच्छादयन्ि। तेन weuragay राजा दीष्य- भाग आरादिल्या वरुणो हरस्पतिरिल्येवमारया भुवनस्य गा- क्षारो देवा नोऽस्मान्‌ रोागयरस्तान्‌ रोगं गिवायायाययम्त्‌। धं कामयेतान्नादः स्यादिति तखा एतं faura जिवपेदि- श्राय TIN परोाराज्रमेकादग्रकपालमिन्धायाधिराजायेख्धाय खराश्च इत्य राजेन्रदविषः पुरोाऽनुवाक्यारूपां खराडिद्- इविषा याच्यारूपामृभयाकाराग्डदं पठति “भ्राष्ां दिनि लमिश्रासि राजेतेादीर्थ्यां der ews aa afer ख्या स्तत्‌ जितं ते दचिखतेा ara एषि wa: इति ह sx a प्राच्यां fafa राजाधिपतिश्सि, पि ख हे cae weret ever वेरिघातकेऽचि। fey Sra at चत्र

Th तेतिसीयसंड्िताभाव्ये। [का०्‌।प्०९।अ ०१९४]

अन्ितत्‌ सवे ते जितं, गयो हि wirg दिष्ट प्रवन्त, wa: wis तव विजय दत्यर्थः। किञ्च लं caw: कामानां वषं यिता व्या ₹रामयोाग्यः खम्‌ दखिएत एधि आाइवनोयस्य <fewna fear भव, aw fear लिग्‌भिविर्दीयते । राजेनद्र दविषो याच्या, श्रधिराजेग्र हविषः परोाऽनुवाक्या, दयु भयरूपाग्टचं पठति “cat जयाति न पराजयाता श्रधिराजे राजसु राजयाति, विश्वा fe wear: एतना अभिष्टीरूपसद्या THE यथाऽखत्‌"' दति। we: सर्वच जयल्येवन go aly पराजयते, सर्वेषु राजख्धिका राजाश्ला सवानन्यान्‌ रा- जयाति श्रराश्ञामपि राञ्धप्रदामेम राजल सम्पादयति, किञ्च saat राज्चामुपसचः WCE: नमस्कार यथाऽखत्‌ येन प्रकारेणासि तया विश्वाः एतनाः परकोयसेनाः श्रभि- छीरभिभवितुं watt wars, श्रधिराजेदशविषा याच्या atifexefar: परोऽनु वाक्येत्युभयदूपाण्डचं पठति “श्रे देव प्ररिरिचे महित्वं दिवः एयथिवयाः पयंन्तरिशात्‌। ख- राडन्द्र दमश्रा विश्वगूर्तः खरिरभता sag रणाय" दूति, इदवेत्युभयं भिखिलावधारणे वतते, श्रपि च ममु चे्ादि- वल्िपातसमृदायस्टेकाथलं। प्ररिरिच दत्य प्रभब्दाऽतिश्रब्दा्ं वर्तते। श्रस्येदेव waxed afea महिमा परिता दिवः ष्थिष्या अन्तरिक्ताञ्च प्ररिरिचे सवेता खाकचयमतिरिच्य वतत इत्यथैः । fear रणाय युद्धायेमाववक्ते आभि- मुख्येन वहति Gat मापयति, MEM KK: ATS खयमेव

[का०२प्०१।ख०१९] बेदार्थपकाशे। yee

राजा न तु aa, दमे VE विश्वगृतेः, विश्वानि खवा- च्छायुधानि गूतोन्यद्यतानि येन wit विश्वगर्तः, agra लरया fatal ग्टदेऽणुद्यतायुध एव add, किम्‌ awa रणश्डमावित्यथेः। खरितं परकीथसेनानामुपरि गन्तुं ्ोल- मस्येति खरिः, श्रमचः अ्रमाद्रोगात्‌ लद्रःपादन्नदानेन जा- यत द्त्यमचः। च दद्धियकामा वीर्यकामः स्यात्‌ तमेतया BAVA याजयेदित्य् रायन्तरेद्र इविषः पुरोऽनुवाक्या Ta- axefaat याच्येद्यभयरूपाखचं पठति “afar ला शूर ना- मुमेाऽदुग्धा दव धेनवः । ईशानमस्य जगतः सुवदूअ्रमोज्राग- fax age.” इति । च्रदुग्धा धेनवो यथा वल्छान्‌ प्रत्यादरेण Wares कुर्वन्ति तया इरे लामभिते Arava: पुमः पनः स्तमः, RET at wa जगता ayaa प्राणिजातस्येभ्रानं, तस्छषः ख्ावरस्ममापोज्ानं, gaye ate प्रदरयितारं | रायन्तरोद्स्य इविषा याज्या बाते ङविषः पुरोऽनुवाक्ये waren पटति “लामिद्धि वामहे साता वाजस्य कारवः। लां cafe सत्पतिं गरस्तं काष्टखर्वतः' इति । “STR कारवः कतरा वयं त्वामित्‌ लामेव इवामहे श्राङ- ura: | fafafad वाजस्य साता naw दाननिमिन्तं, श्रत एव साताविति सप्तम्यक्तया arr wid aig वैरिषु way सत्पतिं सन्मागपालकं लामाहयामः, नरो ATE वयं काष्टा wary fey waa: भरचुसेनागतानश्वान्‌ EE लामाहयामः, fe यस्मादेवं AAR FSA

५७8 तेतिरीयसंहिवाभाव्ये। [का०२प्०९.यअ ०९१९]

पाखथेतयर्थंः । बाते हविषा याज्या वैरूपेकः र विषः परोा- ऽनवाक्येत्युभवरूपाखटज पठति “यद्याव we ते way तं wired Se न त्वा वञ्जिग्वछहललर या चव न जातमष्ट रोादसी'" इति। © te cate शतं चावः खः द्ुखाकाः waar wae, wie च गमाऽपि अतषड्याका भवेयुः, तथापि श्रतष्धाकेरवाशशरविजेवै्यक्ते ते eraefwat जातं लामन्‌ मा जातम aaa न BW: ब waa इत्यथैः । तथा यश्चपि थाः वदखसह्ञाकाः @& तथापि हे वञ्जिन्‌ तेना लामगकतु' न समन्त cafame: | itera याच्या वेराजेशष्ड परो ऽनवाक्मेत्यभयरूपा कदाचन WATT er गाजखाता किन्तु wreracawgenwa, षा च भथ मकाष्ड एव व्याख्याता | ALT याव्या जाकरेश्रस्य परोऽनुवाक्येत्युभयरूपाग्टचं पठति “पिबा wai मन्दतु are a सुवाब ख्यंश्वाद्धिः। सातबाङण्यार Waar गावा? इति। रे wx तवं सामं पिब,स = a: dia at मन्दतु at इषंयतु । ₹हरिनामका WET TSS LST, Fwy ते ay अद्िश्पा्रसवगादिषरूपः षाषाशः य॑ tat सुषाव अभिषतवान्‌ लं पिबेति wary: । कीदृषश््रिः सह रभिषाठः विने जाम्या gaa: ge नियमितः, wa एव माना न सखवीकीने नियमनमरहितः, ats यच तत्र पात- चिला विनाशयति । तादशं सामं पीला वीये Serre: | भाकरेक्रस्द चाच्छा रेवतेद्रख पुरोऽनुवाकोश्यभवरूपाण्टवं पठ-

[का०श्‌।प्र।चअ०९] वेदाचप्रकाश्चे | ९

ति “Cail: सधमाद ददे सन्त्‌ तविबाजाः। gaya चाभि- aga” इति । रेवत्यो धनवत्धः, सधमादः warfa: सद माद्‌- गवे षयाः, तुविवाजाः बङ्कल्ापेताः WaT नाऽखाकं स्ामिनोग्रे सन्त्‌ अस्माकं सुखाय तिष्ठन्त, याभिरद्धिः सद aW WAR: WIM: दग्र Wail मदेम न्याम | यखलष्कामः श्यात्‌ aw एतामिष्टिं निवंपेदग्रये भाजते पुरोडा्रमष्ट- कपाल स्यं waged भाजखते परोडाग्रमष्टाकपाखं (अ०३।अ्र°८) TRA safe यान्यानुवाक्ययोाः wits <vafa “sen wyawa fa च्योतिषा इति। उदग्र VISTI WR CHI परोऽनुवाक्वा, VY UARIET दरतीयप्रपारकं व्याख्याता। fa च्छातिषा इता भाव्यभ्चिरि- Wa याच्या, सा तु प्रयमकाण्डस्य द्वितीयप्रपाठके ar- meat) सेयं wife परोाऽनुवाक्यायाः प्रतीकं द्यति. “se @ जातवेदसं", ्ति। शेयं प्रथमकाण्डख चतुयप्रपा- रके व्याख्याता । ada याच्यामाड “खन्न ला इरितेा रथे atfa देव छर्य। जचिव्केशं विचक्षणः इति। ₹े aa देव त्वां सप्त इरितेऽखा रथे afer ated, at मचिष्कें wr सषि दीयमानाः केश्खयानोया twit यख तादशं, ह विचच्षणेति खर्यविभ्रेषणं । asta faafeat याज्यामार “चिरं देवावामदगादनीकं wots वरुणस्याप्मः। चापरा द्यावाषटयिवी waftay खयं श्रात्मा जगतस्वख्युषख'” इति,

fea रक्श्येतादिविविधवणे रेवानां रश्लोनामनोकं घेन्यसदूश्ं 4a

ace तेत्तिरीवसङिताभाष्ये। [का०शप्र०९।अ०९०-

मण्डलमृदगादुदेति। कीदृशं मिजादिरेवेाप्खंङितख aera आकिजातसेखियाधिष्टाठलाचन्‌ः aris | meee: ख्या जगते जङ्गमख AST: VATS चात्मा, व शछोाकचयमाप्राः सर्वतः पुरितवान्‌। वेश्वदेवीर बाङ्कृदषों निर्वंचेदरामकाम Cay परोऽनुवाक्यामाह “fay रेवा warey खतुभिरंवन- wa जुषतां wey पयः" इति विशे देवा wey चोग्छं पयः सोरवत्‌ word इविजेषन्तां, Hew Tat: खताटधः कतस्य सत्यस्य ane वा वधंवितारः; तुभिरईवनञ्जतः ते- सोच्छंतुभिर्पलखिते agree Brae: ततैव चा- erare “fag देवाः शटणतेमः इवं मे चे अरन्तरिखेय उप दविष्ठ) ये श्रग्भिजिहा उतवा यजा आख्दयास्सिम्‌ afefe area” इति हे fag 2a: मे मदीयमिमं wa argv wea, ये यूयमन्तरिशे ख wafcwera शिताः ये चाष ame vfaat fear ये च श्वि gem ख ये uf fast श्रधिरेव forest येषां ते अभरिजिहाः, अद्धिदारेच् विषः सोकतारः, उत वा washe वा यजा यष्टव्याः तें द्वेऽपि श्रस्मिन्‌ aftfe ag wretrofam मादयध्वं इटा भवत यजमानं दषं यध्वं ॥ अज विनियोगसङ्गुहः।

अदिष्येषटेः watt a srenfaenfes we

राजादिगृशुकनकद्य परोडान्रवमृरक ॥

marina उद्‌ विच्छा दधे उदु त्यं जातवेदसं |

[का०२।घर०९।०१९] बेदा्ंप्रका्े। use

wa fod जयं सधे ergeer उभे cau faa car इईतिप्राक्रा ava: waeia fe वेदार्थं प्रकाशेन तमे we निवारयन्‌ | पुमर्थांचठ्रो देवादिद्यातीयेमदेग्रः ॥

इति माधवोये Serna रष्णयजःसंडिताभाये डि- तौयकाण्डे चतुयम्रपाठक चतुदभ्राऽमुवाकः॥ “ ॥

दति ओमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमारगंप्रवतंकञ्रीवीर- अवग्डपालसावाव्यभुरन्धरेण सायणाचार्येण विरचिते माध- वीये वेदार्थप्रकाग्रमामकतैन्तिरीययजुःसंडिताभायये इितीय- काष्डे चतुथः प्रपाठकः ad: ॥ + ॥ | ॐ तत्त्‌ ॥

# ^+ 2

अथ वैतिरोयसंडिताभाष्ये

दितोयकाण्छे पञ्चमप्रपाठके प्रथमेोऽनवाकः। MI इरिः ॐ | विश्वरूपा वै wre: qufeat देवानामासोत्‌ स्वलीयाऽसुराणां तस्य wife भीषाण्यासन्त्साम- पान सुरापान॑मनराद्‌ं न£ स पत्यक BRAT भाग- म॑वदत्‌ परेक्षमसुरेभ्यः सरसम वै ye भागं व॑द्‌- न्ति यस्मा रव परोक्षं वदन्ति तस्य॑ भाग उदित- - स्तस्मादिन्दराऽबिभेदीदडः वे cy विपयावतयतोति तस्य वज्माद्‌ाय शोषाण्यच्छिनद्यत्‌ सामपान ॥ १॥ MAT स कपिश्जलेाऽभवद्यत्‌ सुरापानर स क- afagt यदन्नादन< स तित्तिरिस्तस्याश्जलिना ब्र- „ : द्यहत्यामुपाण््ञात्‌ ताः संवत्सरम बिभस्तं भृतान्य- भ्यक्राशन्‌ ब्रह्म हन्िति स एथिवोमुपासीददस्ै Wy इत्याये ana प्रतिरुषाणेति सान्रवीदरं टे खातात्‌ पंराभविष्यन्तौ मन्ये तता मा परभूवमितिं परा TURE

[का०२।प्र*५।् ०१] TITUVATT | 8९

` संवत्सरादपिराषहादित्थप्रवीत्‌ तस्मात्‌ पुरा स- वत्सरात्‌ visa खातमपिराहति वारेरत we TAS AGENTS NAIA तत्‌ खकृतमिरिं णम- भवत्‌ तसादाशिताभ्निः wares: सकत इरि णे ना- व॑स्येद्रह्य दत्यायं WY aw: स वनस्यतीनपासीद दस्यं बरह्महत्याय Ada प्रतिरुङ्कीतेति assay at ठखा- महै वकणात्‌ ॥ ₹ ॥ पराभविष्यन्ता मन्यामहे तता मा पराभभेत्या- Weel भयास उन्तिष्ठानित्यत्रवीत्‌ तस्मादाव्र्च- नादृक्षाणां भूयास उत्तिष्न्ति वारटत६ wat तृतीयं ब्रह्महत्थाये valve नियासाऽभवत्‌ त- स्मान्रियासस्य AT ब्रह्महत्याये Ws वशाऽधा खलु ava aifear या वाव्रशचनातिर्येषति तस्य नाश्यं । ॥४॥ काममन्यस्य स GALATI SES बरह्म इत्याये ठृतींयं प्रतिखल्लीतेति ता waaay at दणा- महा त्वियात्‌ प्रजां विन्दामहै काममा विजनितेः सम्भवामेति तस्माहत्वियात्‌ fers: पृजां विन्दन्ते काममा विजंनितेाः सम्भवन्ति वारे'हतः erat ठ-

uve तेसिरीवसंडिताभाष्ये। [wreameysae १]

तींयं ब्रह्महत्याये WIAA मसवदासा अभवत्‌ तस्ान्मलवदाससा न संवदेत ॥५॥

न सदासीत नास्या अनंमदयाद्रह्मशत्याये WAT वखै' प्रतिमुष्यास्तेऽथेा खरषाहरमभ्यश्जनं वाव स्तिया अन्रमभ्यश्जनमेव म प्रतिष्द्यं कामममभ्यदिति यां मलवदासस सम्भवन्ति यस्तते जायते सेऽभिशस्तो यामरं णये तस्थै स्तेना यां पराचीं तस्यै शौतमस्धंप- WOT या खाति तस्या AY मार्को या ॥ € ॥

MIF TA द्मा या प्रखिखते aa खलति- रपमारी BTR तस्ये काला या TAT धावते AS शया- वदन्‌ या नखानि fanaa तस्ये कुनखो या कणि wel कोवा या र्व सजति तस्वा Vea या win पिबति तस्या wargar या ete पिबति तस्य खर्वस्तिखा TM चरेदश्ञलिना वा पिबेद्‌- खर्वेण वा MAG प्रजायै Aras ॥ ७॥

यत्‌ AAI ते बुक्णात्‌ तस्य नाश्यं वदेत मा- डके MISTI वा चीरि च ॥ १॥

बति तैत्तिरीयसंडितायां दितोयकार्डे पथ्चम- प्रपाठके प्रथमेाऽनुवाकः ॥ * ॥

[का०२।०६।अ oe बेदाप्रकाह्ने। ५१५६

ओगणेशाय AA: | *

we निश्रितं वेदा यो वेदेन्योऽचिखं जगत्‌।

fade aay वन्दे विद्यातोथम्ररेश्वर ॥

दितोयादिकतुचान्तेस्तिभिरेतैः प्रपाठकेः।

SMT: काम्येटयः काण्डे दितीये weg यत्‌॥

WE द्पुखंमावबमन्तव्याण्यानमोरितं।

विधया मन्छसम्बद्धा awa: प्रतिपादिताः ॥

तच्छं षविघया वाच्या व्याख्यया इाजमन््काः।

*अताऽनुब्राद्यणं लज awa पाटकटये ॥

MUSH पञ्चमेऽनुवाका दादब्र संख्िताः।

श्राष्वय॑वं पू्ववह्धं हात्राभिप्राय cat ॥

अग्रोषामोयरविषोा विधिस्तजाथयादयाः॥

तत्र दितीयागुवाके पाथंमाखोगतमद्मोषे मोयपुरोाडां

विधिग्मुस्तदुपोहा तत्वेन प्रथमानुवाके काञ्चिदाश्यायिकामाह “विश्वरूपे वे are: परहित रेवानामासीत्‌ wetar ऽखराणां ve जोकि ब्रीषाष्यासन्तामपान सुरापानम- चारन ख प्रत्य रेदेग्या भागमवदत्‌ परोाकमसुरेभ्यः सर्वसौ quae भागं वदन्ति यस्मा एव utr वदन्ति aq भाग उदितखख्मारिश््राऽबिभेदोद्ृरः वे राद्रं विपर्यावर्तय- तीति तख वञ्जमादाय were arg, यत्‌ सामपानमाषोत्‌

+ प्रह्नतन्राद्यदमिति Fe |

ALR तेत्तिरीयसंहिताभाव्ये। [का०द।प्र०५।यअ ०९]

स कपिश्नलेाऽभवत्‌, यत्‌ सुरापान ख कलविद्धो यदल्रादम ख तित्तिरिः” tf विश्वानि बडदिधानि रूपाणि qer- ar विश्वरूपः) fafa: भिरोभिरूपेतलादिश्वरूपलै ` या fa- अरूपनामकस्लंष्टः TH ख देवानां पराहता न तु wir सम्बन्धो, setae भागिनेयः ख च सात्विकम्‌ face ara पिबति। राजसेनाखमन्ति। तामसेन सुरां पिषैति। स ख यज्ञमण्डपेषु गला स्ववां Brava यथया भवति तया देवेभ्या इविभगो ow इति वदति। wat पराच्ं यथा भवति तथा रस्ये खलिग्भिः सडाऽयं इविभीगोऽसुरेभ्या य॒काऽतस्तागेवेादिग्छ प्रयच्छतेति स एवं बदति। तेषा- म्टविजां afer परोचखवादे विश्वास उत्पलस्य wre वादस्य इदयपूव॑कलत्वात्‌। शेकंऽपि तवायं भाग इति सर्व॑ परुषाय प्रोतिमृत्पादयितुं तक्छमीपे सवं वदन्ति, इद यपुवं- कल्वाभावात्‌ ग स उदिते भवति। परोक्षं यदर्थे तु भाग उच्यते, aaa भागा इदयपूर्वैकलात्‌ उदिते भवति। एवं उत्तानं श्रुत्वा तस्मादिश्वरूपादिनरऽबिभेत्‌, किमिति tra खामिद्रोदं waar wat «re विपा वतेयतोति। wea- कोाऽपनोयासुरेभ्बः wary विप्याटन्तिः। ततस्स Fifew: fax: g दिनेषु तामि ज्जिरांसि पक्ियरूपेणात्यलल्लानि । wa- खस्य प्रत्यवायं अनापवादञ्च रर््रयति “awrgfen ब्रह्मर- व्यामुपागटात्‌ ता संवत्छरमनिभसतं शतान्यभ्यक्रोज्म्‌ ब्रह्मद fafa” एति। aa faaere aia frag या ब्रह्मया

[ का०२।प०५।अ ०९) वेदा्थंप्रकाश | Th

तामश्चखिना खीचकार । पापिनां freraritate fre- wat यमचिचगुप्रादीर्णां पुरताऽश्रलिं कला निर्भयः खम्‌ WYVA Fal बुद्धिपुवकमेव रतेल्छेवमङ्गोचकारेत्ययंः । प्रा- afgwanat संवत्छरं facet ayaa तखा | RIMAM NAN पापलेपाभावाद्धोव्यमावस्तश्य युक्रः। Wa एव कैौषीतकिन दश्रवाक्यमेतदामनगन्ति ‘unt विजानी- याच्िन्रीषाणं लादइमहमरनमरुकमखान्‌ यतीन्‌ सालाटकेश्वः प्रायच्छ" tafe. दुरिताभावेऽपि wanifenafar wy- vfaad सम्नाध्याभितस्तस्याक्राश्रं छतवन्तः । ततस्स जना- पवादष्य परिहारायेद्रेखागुषटितमृपायविन्नेषं दर्भयत्ति “a एथिवोम॒पासीददखे wyeara ठतीयं प्रतिहरति षा- WATT SE वातात्‌ पराभविग्धन्तौ मन्ये तता मा पराभ वमिति धरा ते संबक्छरादपिरेगदादित्यत्रवौत्‌ तस्मात यरा शंवत्छरात्‌ vias खातमपिरोहति ateay we द तीथं WECM प्रत्यगात्‌ तत्‌ खहतमिरिणएमभवत्‌ तसमादा- fearfu: शद्धारेवः aaa दरिशे नावस्येद्रषह्हत्याथे Wa वशः" इति। उपासीदत्‌ उपेत्य प्राथिंतवान्‌। खातात्‌ परव- भविखन्ती मये, wat, Seat तज ay afd खनन्ति az- पद्रवान्‌ पराण्ता पीडिता भविबयामौति मनसा चिन्या- fai atlanta: संवत्छरमाजेख afgreqa carga अपिरोडहात्‌ पूरिते वादिति at: तदिदमश्ै बार-

इतमस्थाः guar: खातपूरणं avy waa, एथिवया खौ- % 2

४५४ तेत्तिसीयसंडिताभाष्ये। [का०२।प्०५।य्ध ०९ |

शतसतीये ब्रह्मइल्याया भागः खलृतमिरिशमभवत्‌। दइत- wa write afer न भवतोति खतःखिद्मूषर चेचमासीत्‌। यक्मादिरणं aqearar aed तस्मादाहिता्चिः अङा- द वस्तस्िज्िरिणे कदाचिदपि म fata यदा faqs नाध्यवस्येत्‌। wea देवा यस्यासा wgrarfaaqu: | wre WYLAAAG परिशहारोपाययल्याऽपरस्य तं दथंवति “ख वमस्पतीनपासोदरस्ये WHC zara प्रतिगह्णोतेति ते say at SAAT THUY पराभविखन्ता मन्वामरे तता मा पराश्मेत्यात्रच्चनादा ways sfusfqadta a- Qizragazgerut wave उत्तिष्ठन्ति वारेटतर दयषां ठतोयं ब्रह्मशत्याये प्रत्य ृकन्स निया सऽभवत्‌ तस्माजि्यासख्छ नाश्वं ब्रह्मरत्याये हेव व्णाश्योा खलु य एव arfear यो वात्रनाखिर्येषति तस्य wey काममन्वसख” इति! ठकषा- च्छेदनात्‌। आत्र्नाच्छिलप्रदश्रदरर्यासा बहृङुरा उल्ति- efafa वरः । gafata चनोष्धता car निर्यासः | ब्रह्महत्यायाः खङूपलाश्नियासस्य खशूपं न भोज्यं भवति । रपि च पल्लान्तरमस्ति। न warsfa भियसा निषिद्धः किन्तु खाहितवणंः यख दिन्लटृक्तप्रदे्ाजिगंतः तदेवाभयं निषिद्धं । अन्यस्य तु नियासख्य खरूपं काममाश्यमिच्छायां sqrafag योग्ये fay ब्रह्मदत्याभागेषु इयाः परिहारमक्रा दरतीय- सधा वश्िष्ठस्छ परिश्ारं दशयति “a स्लीषः्सादमृपासोरदस् Aware ere ufazwafa ar श्न्रवन्‌ वरं ठणामहा

[का०२।प्र०५।यअ ०१ वेदां प्रकाश | ५५१.

wfaaa प्रजां विन्दामहै काममा विजनितोः सम्बवामेति तस्मादूवियात्‌ चस्तियः प्रजां विन्दन्ते काममा विजनितोः सम्भवन्ति artaay हषा ठतीयं ब्रह्मरत्याये प्रत्यग्टकषग्ा मखवदासा रभवत्‌ तस्माश्मलवदाससान संवदेत न सहासीत मादा अनरमथाद्रहाइत्याये हयेषा वणे प्रतिमुच्या स्तेयो खल्वा- Burge वाव स्तिया अ्रन्नमन्यश्जनमेव न प्रति्रद्धं काम- मन्दिति' cai fea: सम्यक्‌ सोदम्ति विश्रग्मेणोपवि- जन्ति यखां सभायामिति स्तीसभाविश्ेषः च््ोषरसादः। खत्वियात्‌ ऋ तु सम्बन्धात्‌ वीर्यात्‌ प्रथमसम्मोगादेव गभं जाते ऽपि कामम॒दिश्चा विजगितोाः ar प्रबवात्‌ परषेण सङ्गच्छ म- fei amiga प्रत्यवायञ्च निषिद्धरिगषतेऽस्नाकं मा ग्डदिति वरः। श्रतएव यान्नवल्कयर्तिः 'ययाकामो भवे- इापि स्तीणं वरमनुसारम्‌' दति। ये ब्रह्मत्यायासततोयोा भागः घा मलवद्धासा रजखला याषिदभवत्‌। यस्मादियं ब्रह्मइत्याया रूपं शरोर क्युकवत्रतिमृच्यास्तं तस्मात्‌ तया सह सम्भाषणं न कुयात्‌, तया avafaa we वासा न कतव्यः। तत्खामिकं ततस्ुष्टं वान्नं arta. aft चा- fam: कचित्‌ vaars:, स्तिया श्टङ्गारोपयेगिलेनाभ्य- ` शनमेवान्नग्धानोयं तदीयं तेलादिकमेव न HAA, तया वा खश्ररोराग्य्जनं न कारयेत्‌, waza षत्याभिच्छायां भाक्रव्यमिति। प्रसङ्गाद्रजखलात्रतानि विधत्ते “af मलव-

इासखट सम्भवन्ति यस्ता जायते रोाऽभिश्रस्ता यामरण्ये 8 2

wag तेतिरीयसंडिताभाष्ये। [का०२।प०५।यअ ०९]

AS शेना यां aera as दोतम॒ल्यपगस्मो या शाति तच्छा WY ACR UAE TS दुमा या प्रलिखते ae खल- तिरपमारो Une Ae ATT aT दते धावते Aa श्लावदम्‌ चा नखानि fama तसे Baral at wut ae क्ञोबाया Tex जति aer squat या पठन पिबति तखा उश्वादुका या wae पिबति ae wafer राचोत्रतं रोरश्जखिना वा faraway बा पारेण प्रजाये गापीचाय इति। श्रभिभ्रस्ता मिथ्यापवादयुक्रः। यामरस्ये। मखवद्धाससं award | परां उचारणभोत्या wear वा VTS । समाया मवाश्जुखा TAH Wagan CUT | माका ATOMS: | दुमे Ber प्रलिखते भिन्त featfea करोाति। खलतिः Swag अ्रपमारी दुर्मरण- am: 1 काणः इुष्डिताचचः। wage मलखिगदनः। wef wuife ईिगन्ति। sqaat Te) बद्धा मरण््ोखः। ae afeaae worafear) खवा aay: | चस्ममादुक्षा रोषा ब्तन्ते ATA तत्परिहाराय रजखखा व्रतं सक्मवादिवजनरूपं जनियममाचरेत्‌ | भाजगऽअखिरदग्धश्चरावादिवा साघनमस्तु। जता चरण्मृत्पश्यमानायाः प्रजाया THUTY भवति।

अच मोमांका। emaraaea चतुर्थपादे fafa |

न संवदेत मखवद्राससेत्छपि पर्ववत्‌ | पमथेः स्यात mat कापि शंवादस्ाप्रसक्ितः॥ दशपृणंमासप्रकरणो श्रुयते “मखलवदाससा न संवदत'ई्ति।

[कारश प्र०१।अ ०२| SATII | ५५७

शस्य fatwa प्रकरणात्‌ magafafa wai न, प्रसक्र- प्रतिषेधप्रसङ्गात्‌। यद्य ब्रत्येऽहन्‌ पल्यनाखम्भृका भवति ताम- पर्य यजेतेति रजव्लाया जिःसारणान्न क्रतो संवादप्रषकतिः AGA केवणपरषार्थस्यास्य प्रकरणादुत्कर्षः ॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकाओे छष्णयजुःसंहिताभाये दि- तोयकाण्डे पञ्चमप्रपाठके प्रयमेऽनुवाकः॥ *॥

` त्वष्टा इतयु वोर सेोममारत्‌ तस्िचिनद्र उपदवमैच्छत तं नापाहयत Te मेऽवधीरिति स य॑- waned कृत्वा प्रासा साममपिवत्‌ तस्य यदत्यभि- ष्यत तत्‌ त्वष्टाइवनीयमुपप्राव्तंयत्‌ स्वाेन्दर शचुवं्ध- स्वेति यदवर्तयत्‌ are eared यदन्रवीत्‌ स्वाहेन्द्र WISTS तस्मादस्य ॥ १॥

इन्द्रः शचुरभवत्‌ स॒ सम्भवन्नप्मोषमावभिसमं- भवत्‌ स इषुमाषमिषुमाचं faurnia स दमा- लोकान्‌ टशेाद्‌ यदिमाललोकानटखोत्‌ तद्चस्यं इ- चत्वं तस्माद नद्रोऽबिभेत्‌ स प्रजाप॑तिमुपाधावच्छतुरने

A | 9 ~ Th तत्तिरीयसंडि ताभाष्ये। (कार्श्‌प्र०५।अ०२]

ऽजनीति तस्मे asx सिक्ता प्राय॑श्डदेतेन जहीति तेनाभ्यायत ताव॑ब्रतामद्मीषोामो AT २॥

प्रहारावमन्तःस्व इति मम वे युव स्थ इत्यत्रवी म्मामभ्येतमिति त भागधेयमेच्छेतां ताभ्यामेतमम्री- षामोयमेकादश्कपालं पुणेमासे प्रायच्छत्‌ तावत्रता- मभिसन्दश्टोवैखान भकु रेतुमिति स इन्द्र ्रा- त्मनः शीतरूरावजनयत्‌ तच्छं तरूरयाजन्म य रव शो तरूरयाजंन्म येदं ॥ ३ ॥

नैन शीतरूरो इतस्ताभ्यामेनमभ्यं नयत्‌ AHT- ज्लश््भ्यमानाद्द्रीषोमोा निरक्रामतां प्राणापानौ वा रुनं तद्‌जदहितां प्राणे वे दक्षाऽपानः कतुस्तस्माच्ल- श्नभ्यम॑ने TAA दक्षक्रतू इति प्राणापानावेवा- mara सर्वमायुरेति स देवता वुषात्रिहवंय aA हविः पूथैमासे निरंवपट्‌ घ्रन्ति वा र॑नं परमस ST Ne tl

श्रमावास्यायां प्याययन्ति wT पृशंमासे St Beat श्चमावास्थायां तत्‌ Axe वा- प्रर इविर्वजमादाय पुन॑रभ्यायत ते अब्रूतां UTaT- थिवी मा प्रहारावयेर्वि श्रित इति ते ब्रूतां वरं

[का०२।प्र०५।य्०२] वेदाथप्रकाशे | १५९

टणावदहे नक्विहिताइमसानीत्यसाव॑बवीशिचवि- हिताइमितीयं तस्मान्नक्षचविदहितासो चिषविदितेयं य रवं ाव॑ा़थिव्याः ॥ ५ ॥

at वेदनं वरो गच्छति स ANIA प्रत इन्द्रौ वुम॑न्‌,ते देवा वु च इत्वाप्रीषामीवबरुवन्‌ wal नौ वहतमिति तावब्रूतामपतेजसो वै ait वृषे वै त्य- ares दति तेष्ुवन्‌ क इद मच्छतोति गेरित्युवन्‌ गवव सर्वस्य मिचमिति साग्रवीत्‌ ॥ € ॥

at इशे मय्येव सतेाभयेंन भुनजाध्वा इति तङ्गा- रारत्‌ AAR HATHA WA रतदा श्रग्ने सते जा यद्गतमेतत्‌ सम॑स्य यत्‌ पया य रुवमग्रीषोमयो- स्तेजा वेद्‌ तेजस्व्येव भवति ब्रह्मवादिने वदन्ति कि- saa पोणंमासमिति प्राजापत्यमिति ब्रूयात्‌ तेने sag पुषं निरवासाययदिति तसाञ्ज्येषठं पुं धनेन निरव॑साययन्ति ॥ ७ ॥

wea मा वेदा द्यावाण्रथिच्छरंत्रवीदिति तस्माच- त्वारि च ॥ २॥

इति वैनतिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे ww. प्रपाठके दितीयेाऽनुवाकंः ॥ * ॥

५९ तेत्तिसीयसंहि ताभाष्ये। [का०२।पर०५।अ *द |

saga विश्वरूपबधः सम्यक समीरितिः।

अथय दितीयानुवाकेऽप्रोषोमोयपुरोाडागं विधिन्षुरारेा aarirgiae विध्युपयोागं दशयति “aur wager वोद सोममाररत्‌ afafag उपहवमेच्छत तं नोापाहृयत Ts मे ऽवधीरिति स यश्ञवेश्रसं wat weer साममपिबत्‌ तख यदत्यश्िखत तत्‌ लष्टाइवनो यमुपप्रावतवत्‌ खारेद्व चर्व स्वेति यद्‌ वतंयत्‌ तह जस्य gad यद्ब्रवोत्‌ खरे वरव॑धं- सखेति AWTS: शचरभवत्‌ स सम्भवलप्रोषोमावभिषम- भवत स दषुमाचमिषुमाजं faagada स carerarag- णाद्‌ यदिमाज्ञाकानदरणात्‌ agwa दृतं तस्मादिग्धा ऽबिभेत्‌" टति। यस्मात्‌ कारणादख्ात्पत्यर्थमाङतिमवर्तवत्‌. AGA कारणाइतयत्येतद यमिति गुत्पत्या टजलवं was | BETA कारणात्‌ षष्टोसमास्खरं विरज्य बहृब्रोहिखरमखा- fraary तस्मात्‌ कारणादिद्धः शातयिता यस्येति are इजस्या खेदो WAIHI Te पूप्रपाठके व्याख्षातं | तख ward <wafa ^सप्रजापतिम॒पाधावच्छनरभेऽजनीति ते aay सिक्ता प्रायच्छरतेम जद्ीति तेनाग्यायत दति द्रो मम कञिच्छचजंात दति वदम्‌ प्रजापतिमखेवत। aa इन्द्राय ख प्रजापतिवं्जं सिक्ता ठचमदिश्य रत्याभिमन्तित- जलेन प्राच्छ* एतेन जडति वदन्‌ प्रायच्छत्‌ । जहि मारये- त्यथः तेन age सहितः सद्द एनं ठचं इन्तुममिखच्छायत

* सिक्का Mai छत्वाभिमन्वितजखेन पेच वेति Ge |

[का ०श।प्०५।अ ०२] बेदाथेप्रक्षाशञे। । ४११

MARAT । दत्थमुपोद्ातं तद्‌पयागञ्चोक्ताग्रीषेमीयपरो- खाश्रविधिमर्यवारेनोन्नयति “aranaradtarar मा प्रडा- रावमन्तःख दूति ममवे युव ख दृत्त्रवीक्मामम्टेतमिति ते भा गसेयमेच्छेतां ताग्यामेतमप्रोषोामोयमेकादश्रकपालं पणं मासमे प्रायच्छत्‌" "दति € CH AT प्रहा: TH मा प्रर, ्राव- ame: च्ावामभावेतख्य मृखे fasta: | तत्‌ श्नालाषद्न्द्रा ऽब्रवीत्‌ युवां मम खः वे चल ti तक्माकनामभ्येतं माम- भिशच्यागच्छतं। ततेाऽद्रीषोामेा लत्छकाश्मागतयारावयेोः fa भागघेयमिति पप्रच्छतुः! ष Ge: gears योाऽग्नोषोा- मीयपरोाडाश्नः स य॒वयाभाग दति दन्तवान्‌ श्रप्नोषोमीय- मेकादश्रकपालं निर्वपेदिति विधिर्द्रष्टव्यः | च्रद्नोषामयोा- निंगंमगप्रकारं qdafa ““तावद्रूतामभिषन्दटट चैखा न ग- कुव एतमिति स श्र BIT: श्रोतरूरावजनयत्‌ तच्छोत- Stag य way Maes वेद Fay शोतरूरौा डतस्ताभ्यामेनमनग्यनयत तस्माव्लश्जनग्यमानादप्रीषामौा निर- क्रामता” इति। जस्य aa दम्तपङ्भिग्याममितः सम्यग्‌ दष्टावेव वतव, तस्मादागन्तुं न wma इति उक्र दृन्र- स्यारागमनाय QAM BATRA शौतज्वरं तदनन्तर भाविसन्तापश्चोभावत्पादितवान्‌ | तदानीं शोतरूरश्ब्दाभि- धेययाख्वंरतापयाजकम wags । तञ्नश्मवेदिनं न भ्रीतरूरौ हतः न मारयतः। ततः ष्दृद्रला्यां ज्ोतरूराग्यामायध-

सदृशाभ्यामेनं टचमभिलच्छय प्रयक्ताभ्यामनयदेनं sd सं- 4 0

४९२ - तेत्तिसीयसदहिताभष्ये। [काण्रप्र०५।अ०्२्‌]

याजितवान्‌। तदा शौतञ्वरसन्तापाभ्यां जश्चभ्यमाना काख- विदारणं क्वं तस्तस्मादवादम्रोषोामै निगेता। प्रसङ्गाश्मन्त- मत्पाद्य fafa “प्राणापाना वा एनं तदजहितां प्रशा वे दक्ताऽपानः क्रतुस्तस्ाज्नश्नभ्यमानोा warns दकक्रठ दति प्राणापामावेवात्मन्धन्ते सर्वमायरोतिः इति । श्रग्रौषोामै यदा निर्गते acral प्राणापानावेव एनं aa त्यक्रवन्ता तयाख प्राणापानयोः क्रमेण दक्षः maftaa ara यक्प्ात्‌ कारणादेते तयेानमनो तस्मात्‌ कारणात्‌ क्रतुकाले जश्भ्यमानेा म॒खविद्‌ारणरूपं गाचविमामं कुर्वन्‌ यजमाने मयि cama दति at aera fatafafa मग्लवाक्य- ओेषस्याध्याहारः। तेन मश्लपाटठेन प्राणापानावेव खात्मनि खिरो धारितवाम्‌ भवति । तताऽपद्ल्युपरिडारेण सवमायुः प्राप्नोति | WAHT टचबधम्रसङ्गनात्यभागमन्तयगलयोाः का- Bauza waut विधन्त “a रेवता awfaxa वार्जघ्र विः पणंमासे निर वपद्‌ प्नन्ति at एनं पृणंमास श्राऽमावा- wat पाययन्ति ARTETA पु्णमारेऽनृच्येते धनवती अमावास्यः इति। स oR: श्रग्रोषोामप्रमुखा Tae खिताः सवाः देवता ठचरात fase निःसायं टचरननदेतु- wa इविराज्यभागद्रव्यश्ूपं पणंमासे सम्पादितवान्‌ । लाकं say ठजमावरणात्मकं दचान्धकारख्ूपेणावख्ितं शच पू फिंमादिने Sree विनाश्रयन्ति। श्रमावास्यायां च्योत्छ्ाया रभावात्‌ उजदटपमन्धकारमाणाययन्ति सर्वता वर्धयन्ति।

[का०२।प्र०५।यअ०९] बेदार्थंप्रकषारे | ५९

चस्मादवं AGA ठजरममशब्दलाञ्किते Werarequraa: पणमाखे पुरो ऽमवाक्ये HA दधिधातयक्रे wer श्रमावा- wrat पुरोऽनुवाक्ये ada अग्निटचाणि spaq, ay राजत टचरेल्यनयेटंतरहननप्रतीतेरेते खता वाज॑श्च । कविर्विप्रेण वाद्घे, avatar वचाविद waa wer ठधि- | धातय॒क्रलाह धन्या । प्रासङ्गिकोमाज्यभागव्यवख्ां विधाय प्रहतं टजवधप्रकारं दरयति “aq wera वार्ज॑घ्न ₹वि- वश्चमादाय पृमरभ्यायतते अब्रूतां urargfadt मा प्रहारा- वोप faa इति ते wqat वरं carat weafafeare- मसानोत्यसावन्रवोचिचविहितामितोयं aarqeafafear- सा feafafead य एव द्यावाष्यिावंरं aga वरो गच्छ fa स च्रान्यामेव प्रत दरा (जमडम्‌" इति। © TRI टचरममरेतुग्तमाच्यभागरूपं दविः VW रला पूवैवदख- मादाय पुनरपि ठचमभिलच्य ₹म्मुमागतवाम्‌। तदानीं द्यावाष्यिवयाविद्धमग्रतां। aa ठता गमिमारग्य चुलाक- पयन्तं वयाप्यावयाराञ्ितेा aaa, तस्माङ्मदरोयमेनं मा WeT- ति। ततः इन्द्रस्ागङ्गोकारमवलेोक्य प्रहारमनभ्यनज्ञातुम्‌- त्को सत्वेन वरं Baar मसजेविंडहिता अखङ्ता स्यामिति feat वरः। मनुव्यपद्ररुटलगगमदीोसमद्रादिषूपेण विचक्रे fafeatsagar स्यामिति एथिवया av: ) da वरेण a तथैव erat) एतदराभिन्चाऽपि arite at argifai ततः ख

TE द्यावाष्यिवोग्यामनन्ञाता gs हतवान्‌ । श्रय fafya- # © 2

५६४ तेनतिरीबसंडितवाभाव्ये। [कार२।प्र०५।अ ०२]

साग्मोषामोवपरडाशसख् रवे प्रशसति “A रेवा ठर दत्वाग्नीषे मावन्रुवन्‌ शव्यं मा ayafafa तावन्रुतामपतेजसो a at aa वे wares इति तेऽब्रवम्‌ क crate गा- रिछ न्रवम्‌ गेावाव wie मिज्रमिति सात्रवोत्‌ वर Ze मय्येव सतोभयेन भुनजध्वा इति त्द्गाराहरत्‌ त्ाद्रवि सताभ- चेन युत एतदा अप्नस्तेजा अहतमेतत्‌ saw चत्‌ पथो य एवमच्रीषोमयास्तेजा वेद तेजस्व्येव भवतिः दति। wx- amt: पाञ्ंवतिगः सव देवा gt war तन्खाचिःङताव- Mira प्रति waaay वरुतमिल्यन्रवम्‌ । ततखावद्गीषेमे ताग्‌ देवान्‌ प्र्येवमन्रतां wr तथाविधो caw चिरं दब्रना- दपमततेजसख्कावेव «BMA, त्ययास्तथयाविधयोास्तेजः सामरथ wa एव श्ितमिति। ते देवा way परस्पर का नामेदं तेख *श्रापुमच्छति प्राप्ुमिख्छति । तच बुद्धिमन्तः केचनगमाः सर्वमिजलेम वेराभावात्‌ रेव टचजश्रोरे गला तेजः समा- नेग्यतोत्युक्रवन्तः। खापि गोरल्के चलेन वरमेवमया चत । श्रमाः सम्बन्धि घतपयोारूपं तेजे ठजश्रोरारानेथामि भा- नोतश्च तच्छय्येव सर्वदा तिष्ठतु, aaa fear तेनाभयेन तदा तदा Seay ara जिवतेयध्वमिति। ,तमिमं वर Wal ATA गारागयत्‌। तस्मादरटतलाल्ञ केऽपि निरन्तरं मवि तिष्ठतेव तेजा घुतपथारूपेणाभयेम तदा तदा wea ad भाजनं नि्याद्यन्ति। तच यदुतमेतरेवाप्रेखेज यत्य

+ ery गच्छतीति इति ते० |

[खा०२।प्र०५।अ ०९] येदा्ंप्रकाष्े | १९९

दतदेव Hae तेजस्तद्‌भयवेदमेन तेजसी भवतीति । तदि- रमभ्रीषोामोयपरोखाञरूपं पाणंमासक्म प्रजापतिसम्बन्पिलेने- ग्द्रसम्यन्धित्येम च प्रन्रंशति “ब्रह्मवादिना acim किन्देवल्यं पाशेमाखमिति प्राजापत्यमिति त्रयात्‌ ate ee पचे नि- रवासाययदिति awe wd धनेन निरवराययन्ति" fa माच प्रजापतेदंविभीक्षलेन पाणंमासरेवतालं, किन्‌ सत्कमेखटुलेन | तख पृर्वकाण्डे (का ०९० ६।अ ०८) उदा इतं प्रजापतिर्थन्नागङ्जताभिहाजश्चाग्नि्टामश्च पाशंमासीश्धोक्‌- ay tafe) स च प्रजापतिसखेन पाषंमासकर्मशा खकोयं च्छे्टपजमिष्ट निरवासाययत्‌ निःश षवित्तदानेन स्थिरनिवा- खमकरोत्‌। एतदपि Years एव स्पष्टम॒दा इतं “तेने खरं निरवाखाचयत्‌ aie: परर्मां काटामगच्छत्‌' दति । चया waaay ees तयेद्धाऽयन्चीषोमेा टजान्निःसायं ता- भ्वानिमं परोडान्नं दकवागिति। afe प्रभाषतेरिवेष्धश्यापिः सम्बन्धः | यस्मात्‌ प्रजापतिरिष्रं निरवाखायचत्‌ तस्माञ्चाकेऽपि ae पजं धनेन निरवषाययन्ति निःज्रेषमायषोऽवकानं धनेन amt यथा प्राप्नोति तचा qawitare: | अय मीमांसा । waaay प्रथमपादे fafa |

शरग्रीषोमीय waaay Gar नो ary Yaar |

त्राह्मणक्रमता मेवं मन्धक्रमबखलतः॥

सतिक्रमादनुष्टानं ASV ACHAT: |

प्राव्यं ब्राह्मण्खास्ति विधिनापि छताथता ॥

४६९१ तैत्िययसंडिताभष्ये। [का०२।प्र०५।यअ०९)

अग्नीषामोयथागसक्िरोये Wye पञ्चमप्रपाठके दि- तीयानुवाके Bara: ^ताभ्वामेतमग्रीषोमीयमेकादन्रकपालं पणंमासे प्रायच्छत्‌" इति, आराग्रययागस्त्‌ षष्टप्रपाठकं ढती- यानवाकश्चाक्तातः शयदाग्रयाऽष्टाकपालाऽमावाखायाञ्च पाणं मास्प्ाञ्चाश्युता भवतिः इति। तजरानुष्टानस्य ब्राह्मणोक्रविष्छ- धोगत्वा द ब्रोषो मोयस्य प्रथममनुष्टानमिति प्रापने Ha: 1 मन्त काण्डे od पठिता आप्नेयमन्ताः। तथा fe डाचकाष्डे ्रा- व्यभागमन्त्ामुवाकादुत्तरस्िन्नमुवाकं waa Vacs WHA याज्यागवाक्ये श्राक्ञाते | ततः प्रजापते न व्वदेतानो- त्यादिकं प्राजापत्ये) ततेऽग्रीषोामा स्वेदसल्यादिकेऽग्मोषामी- ये | श्राष्वयवकाष्डेऽग्रये जष्टं गिवंपान्यद्नोषामाभ्यामित्धाग्रेयः एवमाखातः। याजमानकाष्डेऽपम्रेरहं देवयव्ययासरादा ग या समिद्याग्रेयस्य, पखादग्मोचाम्यारदं देवखच्यया टचा भयासमिव्याल्ायते। मग्धक्रमख प्रबलः। AS: WAT पखा- दनषेयलात्‌। ब्राह्मणन्तु श्रप्राप्तपदाथैविधिनापि सरिताथं। अ्ताऽनष्टानस्मरणायेवोत्यक्ान्‌ BATT बाधितं नालमिति मन्हक्रमेणाग्नेयस्येव प्रथममगुषानं |

दतोयाध्यायसखय waware fafa

जश्नभ्यमाममन््क्तिः पंसा धमः MATTA | वाक्चादाद्यः प्रक्रियया दितीयस्वविर्द्धया ॥

दशपणोमाखप्रकरणे श्रुयते “ATT वे दक्ाऽपामः कतु-

ससमाश्जच्नभ्यमागोा ब्रूयाश्मवि cana दति प्राणापानावेवा-

Rico ०९] SETURL | ५६९

mad सव॑मायुरोति' दति । गाचविभामेग विदारितमुखः परुषो WHAT: | Az arataaifa: प्रतोयते वाक्यञ्च प्रकरणादलोयः | तस्मात्‌ केवलं daa दूति देत्‌ मेवं, क्रतावपि जश्जभ्यमानपुरुषसम्भवेन वाश्चम्रकरणयोविरोधाभावे सति उभाभ्यां क्रतुयुक्रपरुषसंस्कारलावगमात्‌। aaa प्रथमपादे चिन्तितं।

वा्च्॑नी पूएंमासे स्ता ठधन्वत्यो त TUT

दति प्रघागश्रेषत्वमुक्कं fa at व्यवखितिः॥

क्रमेण प्रापिता मन््ाञ्चलारोऽप्याच्यभागयोः |

क्रमादाक्यं बलोयाऽत एषां दशादिशेषता॥

म AS Wa एकोऽस्ति माधारलादिकालयेोः।

दशादेरव्यवख्ित्या प्राप वाक्याड्मवश्ितिः॥

दशंपूणंमासप्रकरणे श्रुयते तस्मादा जप्नो पृणंमामेऽनृ येते

ठधन्बतो अमावास्यया" tia) तत्रेदं वाचन्नोयुगलं ठघन्तो- VAY दाचक्राण्ड श्राज्यभागयेाः क्रमे sfqaatfa जङ्गन- दित्यनुवाकेनाक्नातं। उदादइतेन त॒ ब्राह्मणएवाक्यन दथंपूणं- मासया गयेोस्तद्दधिरवगम्यते। तच वाक्यस्य प्रबलवादषां मन्ताणां दरश॑पृणंमासयागाङ्गले म लाच्यभागाक्गलमिति प्रात qa: | afadarfe जङगदिल्याग्रेयो प्रथमा aay) ल॑स- मासि सत्पतिरिति काम्या दितीया वाचत्नो। अर्चिः प्रतेन ज- MAQAN प्रथमा दघन्वतो । सम मोभिष्ठा aafafa srear दितीया ठधन्बती। तच Hea णपूणमाखयागयोाराग्नेयपरो-

५९८ तेतिरीयसंशिताभव्ये। [का०श।प्र०५।अ ०३]

डाश्सद्धावात आग्रेचोदयस्छय विकल्पेन पुरोाऽनवाक्धालं कथ- ख्िद्धवतु । सेम्ययोस्त॒ ae सम्मवति, सामदेवताया gur- वात्‌। ग ग्रीष्मेऽपि कवलः सामा विद्यते। faq पाटमाश्याममावास्यायामिति सप्तमोभ्यां wurst गम्बते। तश्च anaes यागस्य मुस्थलान्न सम्भवति । कालस ठूप- सजनत्वात्‌ तद्धाचिलं यक्तं । किच्च प्रयाजमन््ानुवाकस्रानन्त- रमेव ्रयममुवाकः परितः स चाजभागयेारङ्गयाः क्रमः| न ठ मृख्ययेादंश्पुणंमाषयोाः | तस्मान्न मन्त चतुषटवस् मस्यया- गाङ्गलं । किन्त श्राज्यभागाङ्गलवं। नन्वेतत्‌ कमेव खयं तत्रा- प्याप्रेये प्रथमाच्यभागे मन्त्ाऽप्याग्रेयः। Gra दितीये चाम्ब tat व्यवस्था लिङ्गनेव waa बाढं । तथापि वाजंप्नोयुगलं quads टधन्बतीयुगलममा वा स्यायामिल्येषा व्यवखा पूवं- AWA ब्राह्मणवाक्येनाभिधोयतङइ्तिन तदैयथ्ये॥

tfa माधवोये वेदार्थप्रकार्चे छष्णयजुःसंहिताभये fe- तीयकाण्डे पञ्चमप्रपाठकं दितीयोाऽनुवाकः॥ ° ॥

wg वचं sified खधोऽभिग्रावेपन्त स रतं वे- + e | ow a © । _ ( निरवपत i : ad पुशमासेऽनुनिवोप्यमपश्चत्‌ तं पत्‌ तेनवे स धोऽप॑ाहत यदेमृधः पुणमासेऽनुनिवीप्य भवति

[ATOR oy य्‌ ०ह] वेदा्च॑प्रकाशे | १९९

सथ शव तेन यजमानेोऽपडत्‌ LRT TAX इत्वा देव- ताभिशेन्द्रियेण च व्याध्यत स रतमाम्रेयमष्टाकपासल- ममावास्यायामपश्यदंन्द्रं दभि ॥ १॥

तज्निरंवपत्‌ तेन वै स देवताेन्द्रियश्ावारन्ध य- द्‌म्रेयाऽ्टाकपालाऽमावास्यायां भवत्ये द्धि टेव- waa तेनेंन्द्रियश्च wa इन्द्रस्य वुं ayy tfxd ate एथिवोमन्‌व्धार्छत्‌ तदाषधये aioe पुजापतिमुपाधावदुचं मे' जघ्नुष इ- fxd वीये ॥ २॥

णृथिवीमन्‌व्यारत्‌ तदाषधयेा वीरुधाऽभरवन्निति स पूजाप॑तिः पश्न॑ज्वीदेतदसमै सन्यतेति तत्‌ पशव ओष॑धीम्योऽध्यातमन्सम॑नयन्‌ , तत्‌ प्रत्यदु हन्‌ यत्‌ समनयन्‌ तत्‌ सान्नाय्यस्य सान्रा्यत्वं यत्‌ TSE, तत्‌ प्रतिधुष॑ः प्रतिधुक्षर सम॑नेषु प्रत्॑भु्न्‌ न तु मयं श्रयत इत्यत्रवीदेतदस्मे ॥ ३ ॥ ;

शतं कुरूतेत्यत्रवीत्‌ ACM खतम॑कुर्वन्विन्दरियं वा- वासिन्‌ वो तदश्रयन्‌ . तच्छृतस्य तत्व WHAT: TARTAN तु AT धिनेतोत्यत्रवीदेतदस्मै दि कुरुतेत्यव्रवीत्‌ तदं समै दध्यं कुवन्‌ तदे नमधिनेत्‌ त-

4D

५७० तेत्तिरीयसंडिताभ्ये। [का०।प्र,५।यअनग्द्‌]

इभ दधिं ब्रह्मवादिने वदन्ति TH पूषस्यावदेयं॥ ॥ 8 ॥

द्धि fe पुवं क्रियत इत्यनाहत्य तच्ुतस्यैव पूवं- स्थावेदिन्दरियमेवास्िन्‌ वीर्य धित्वा दध्रापरिं्टा- नेति यथापुवमुपेति यत्‌ पुतीकंवा पशवस्कवा- SHAY सोम्यं तद्यत्‌ कलेराक्षसं तद्यत्‌ तर्डलेवेख- देवं तद्यद्‌ातश्चनेन मानुषं तद्यद्भ्रा तत्‌ VK दभ्रा ऽऽतनक्ति ॥ ५॥

सेन्द्रत्वायाभिरेजेच्छेषणमभ्यातनक्ति यत्नस्य स- न्तत्या इन्द्रा FAK इत्वा परां परावतमगच्छदपारा- धमिति मन्बमानस्तं देवताः पर षमेच्छन्त्सेऽजवीत्‌ पर- जाप॑ति्यः प्रथमेऽनुविन्दति तस्य॑ प्रथमं भागधेय- मिति तं पितराऽन्बविन्दन्‌, तस्मात्‌ fase: waz: क्रियते संऽमावास्वौं प्रत्यागच्छत्‌ तं देवा च्रमिसम- गच्छन्तामा वे न॑ः ॥ ई ।

अद्य वसुं waaay हि देवानां वस्‌ तद मावा- ara श्रमावास्यत्वं ब्रह्मवादिना वदन्ति किन्देव- ax सान्नाय्यमिति वैश्वदेवमिति ब्रूयादिश्वे हि तदेवा भागधेय॑मभिसमगच्छन्तत्ययो खख्वनद्रमित्येव ब्रुया-

[का०२।प्र०५।अ ०३] वेदाचंप्रकाषे | ger

fees वाव ते तद्धिषभ्यन्ताऽभिसम॑गच्छन्तेति ॥ ७ ॥ द्धि मे जघुषं इन्द्रियं वीयेमित्यत्रवीदेतदंस्मा श्- वदेयं तनक्ति ने दिचत्वारि शच ॥ ₹।

इति वै्तिरीयसंहितायां दितीयकार्डे wea- प्रपाठके दतीयेाऽनुवाकः ॥ * ॥

दितीयेऽग्नोषोमयागोाऽभिहितः पुिंमादिने ।

अय दतोयेऽमावाख्यायां सान्नाखयागा away: | तज प्र- यमं तावत्‌ पोर्णमाखूछामननिवाणं Saud विधातुं प्रस्तोति “og oa afnatyd सधाऽभिप्रावेपन स एतं tay पुणं- मासेऽननिवयमपश्त्‌ तं निरवपत्‌ तेन वे ख ग्टघाऽपाइत” इ्ति। wear चं रतवान्‌ तमिश्ं wer टचपशपातिनेा वैरिणाऽभितः समागत्य wate भयमत्पा्चाकन्पयक । वि- माजिता war after येन रेषेनासै faa स देवा यस्छेकादन्नकपाखस्य पुरोडाभ्रख् साऽयं वेष्टधः। तं rere पू्णमासयागेऽनुनिवोष्यं प्रधागकमेणः vere निवेपयाग्यम- weal श्रय fart “देटधः पुणंमासेऽनुनिवा्या भवति ay एव तेन यजमानोाऽपरते इति । श्रय सान्नाय्यनामक- az दधि विधातुं प्रसोति (दद्धो gay इत्वा देवताभि- सेद्धियेण च व्यायत स एतमाग्रेयमष्टाकपालममावास्याया-

anaes दभि तन्निरवपत्‌ तेन वेष देवताखेद्धियञ्चावा- 4 ? 9

५७२ तेत्तिरीयसंडिताभाशथे। (wrens weg]

रन्ध" दति इन्द्रो Iwate भीते दरे पलायमानः खको- धाभिदेवताभिख खकोयेन सामर्थेन च वद्धा विधुक्राऽग्छत्‌। ay विधत्ते ““यद्‌ाग्रेयोऽष्टाकपालाऽमावासखायां waa दधि देवताखेव तेनेद्ियश्च यजमानेऽवरन्धे' दति। Waa न fated । षष्ठे प्रपाठके यदाग्रेयोऽष्टाकपालाऽमावाखखा- याश्च पारणमाखाश्चाच्यतेा भवतीति काखदयविधानात्‌। अरत णिग्राग्नेकादश्रकपाखविध्यन्ञयनायायमथेवादः। यदा केवले नाप्याग्रेयेन टेवतानामिदङ्धियस्य चावबराधा भवति तदानीं fetigraa तदवरोध दति किम्‌ बक्रव्यमिति। अनयोः सत्था तददिधिरुक्नोयते, wrarat समानप्रकरणे ae त- दिधानात्‌, रखदधिविधिसखसन्दिग्ध एव । तमेतं विधिं सततुं सान्नाय्य निवचनं दश्रयति “tx a4 ayy इज्य aa. ए्थिवोमगुष्याच्छत्‌ तदे षधयो वीरधेाऽभवन्ब प्रजापतिमुपा- waga मे ane cfd Te एयिवीमनुव्यारत्‌ agrewar वीरुधोऽग्ड वन्निति ख प्रजापतिः पश्यूलत्रवोरेतदसमे सश्नयतेति तत्‌ पश्व WPA SWIM समनयन्‌ तत्‌ WATE यत्‌ सममयन तत्‌ सान्नाय्यस्य Wea यत्‌ म्रत्यदुहन तत्‌ प्रतिद्षः प्रतिधुक्खं” इति। जष्षो इतवतः। व्याच्छंत्‌ विवि- way प्राप्नात्‌। भराषधिवीरुषेरभदः पु चार्थेदं रितः । ‘MTT: फलपाकान्ता लता ware वोरुधः' cha

तदेतदिद्धियसामथ्यद्धोषध्यादिरूपलवं प्रलापतेरये कथितवान्‌ । ख च प्रजापतिरेतदिग्िवसामथ्यमिक्राये सम्बक्‌ प्रापयतेति

[का०।प्र०४।अ ० द] FATWA ATH | wer

पश्ूनन्रवोत्‌। तत्‌ wae wa चषधोभ्यः सकाशादानीय सख्ात्मन्रधि खशरोरे सम्बक्‌ खापितवन्तः। यमः खनिष्ठं तदीय च्वोरादिरूपमिन््ं प्रति दुग्धवन्तः) यस्मात्‌ पञ्चवः समनयनम्‌ तस्मात्‌ सान्नाय्यस्य गरस सम्बगागयनमेन सम्पक्लमिति w- amt खाल्लायनाम भवति। यस्मादिदं प्रति दुग्धवन्तः तस्मात्‌ प्रतिधषः प्रतिदिनं दुद्यमानश् ste प्रतिधुगिति माम खन्यन्नं | अथष्टतनामनिवेचनं दभ्र॑यति “wary: प्रत्यधु्म म तु मयि अयत दृत्यत्रवोरेतदस्मै Wi कुरुतेत्यत्रवीत्‌ तद समो WAay- afafxe वावास्िन्‌ वीयं तदश्रयन्‌ तच्छतस्य war” ति, भे प्रजापते लदान्नया पशवः समनेषु: मत्युं लोररूपं तदीये मयि न श्रयते पाकाभावाकदुदरे तल जीर्यतोल्य्थ- amar) ततः प्रजापतिः "पाककदधन्‌ प्रति श्तं पक्ष कुरतेत्यन- वीत्‌ । तथा ad खति तदिद्धियसामथ्थरूपं पक्त पयेाऽखिनि- Ret सम्यक आभ्रितमन्डत्‌ | यस्मात्‌ va अतश्च तस्मात्‌ ae पाक Tea wat at wafafa नाम fag ्रयद्धि- मामनिवेचनं द्भवति “away: प्रत्यधुचञ्कतमक्रन्न तु मा भिनेतोत्यनवीरे तदस्मे दधि कुरुतेव्यव्रवीत्‌ aca Tagan ` तरेनमधिनोत्‌ ag cfua” cf सन्नयनप्रतिद्‌ इनश्टतवा- fa सम्यलान्येव, किन्तु awed at a धिनोति न प्रीणयतील्युक्त प्रजापतिरातञ्चनकठंम्‌ प्रति दधि कुरतेत्यत्रवीत्‌। तद्धि ad खदेनमिन्रमधिनेत्‌ श्रप्रोणएयत्‌, तस्माद्‌ लिनाम सम्पन्नं ।

* यश्रून्‌ इति ate!

५७9 तेततिखोयसंहिताभण्ये। [कारश्‌प्र०५।यअ०ह]

sax दधीति विधिर्विंखयष्ट एव । प्टतना मनिवेदनार्थंवारेन श्रं पथ दति विधिमृन्लयेत्‌, श्रन्यथा वच्छमाणष्रटतावरान- विचारामुदयप्रसङ्खात्‌, तमेव विचारमभिप्ेत्य पुवंप्मृषन्य- स्ति “ब्रह्मवादिनो वदन्ति <u: पूवेस्यावदेयं दधि हि ud क्रियत दतिः cfai cara पर्वदिने रात्रा दसि क्रियते तस्माच्छहामवदागकाले TH: WHIT पृव॑मवदेयं । तमेवं पुवेपचं दभ्रयिला fagr विधन्ते “श्रगादृत्य तच्छुतस्सेव पवेस््ावदयेरिक्ियमेवासिन्‌ वोयर frat दभरोपरिष्टाडिनिति थ यापव॑मुपेति इति। तत्‌ ua दथ्यवदाममनगादृद्य SH- रेव wed पुव॑मवदेयं । तथा सत्यस्मिन्‌ यजमाने ChE यरूपमेव छोर पुव॑मवस्ाण्य saftey प्रीणयति । चीरं पवंभावि दपि पञ्चाङ्भा वील्येवमुत्यज्िक्रममपि प्राप्तवान्‌ भवति। अयातञ्चनं fart “यत्‌ yaaa पर्णवखीवै त्यात्‌ साम्यं त- wa कलेरां तद्यत्‌ तष्डलर्शवदेवं तद्यदात्चनेन मानवं तद्य- THT ASR दभ्राऽऽतगक्रि Gara” इति । सामवल्लोषमाना- या लतायाः खण्डाः पूलोकाः। पलाश्काष्ट्यांराः पणवल्काः। त्रीढबदरफलानि कलाः । ईषदन्ततक्रमातञ्चनं । पृतीकादि- भिरातश्चनं arafad । तथा सति saata रभ्रा श्रात- Wa दभ्रा आरतञ्चमस्योपरि wfatrary यवागृजेषेणा- aga विधन्ते ““श्रद्मिराचेच्छेषणमनग्यातनक्रि यज्ञस ena” दति। द्यागस्याद्चिराजेण awfaedq: सन्ततिः श्रथ पिण्डपिदयश्नं विधन्ते “cet टच इला परां परावतमग-

[का०२,प्०५।यअ दे] बदायंप्रकाशे। you

च्छरपाराधमिति मन्यमानस्ं देवताः प्रेषमेच्छन्‌ Irs Hata मजापतियंः प्रथमोऽमुविन्दति तस्य प्रथमं भागघेयमिति तं पितरोऽन्वविन्द्म्‌ तस्मात्‌ for: पूर्व्यः क्रियते” इति । टच- बधसेनासुराणामपराधं छकतवामस्मोति मन्यमान cat Wart samt दूरमगच्छत्‌। तमिदं प्रति देवता आआह्ागमेच्छन्‌। देवतानां मध्ये याऽज्ियय प्रथममिष्रं लभते तस्य प्रथमं माने दीयत इति प्रजापतिना om: पितरः प्रयममिन्रं aare- खभ तस्मात्‌ fore: पूवयः पिण्डपिटरयज्ञं कुयात्‌ । दभ यागदेवतानाममावास्यायामारम्भः प्रतिपदि aura: fag- ान्वमावास्ायामेव पिण्डदानं। नम्‌ yeaa प्रयम- काष्डस्य दतोयप्रपारटकेऽन्धानुवाक्रो महता प्रपञ्चेन पिण्डपिठ- यज्ञो विहितः, बाढं । एवं तदि साल्लाय्य प्रश्ंसा्मत्र तदम्‌- वादऽस्त तामेव सहति छातयितु श्रमावाख्यानिवचनं दभ्र यति “साऽमावास्यां प्रत्यागच्छत्‌ तं देवा अ्रभिषमगच्छन्ता- मावे नाऽद् ag वसतीतोष्धा fe देवानां वसु तदमा- वास्याया wararaa” इति पिदमिरण्िय लमः षदः अमावास्यायां पखायनदेधात्‌ sfafraa wattage देवा- स्तमिन्रमभिमखोकतं सम्पाप्ताः परस्यरमिदमन्रवन्‌। अद्य Asma वसु ओष्ठं धनममावसति षष्तिष्टति, सवषां साधा- रणलेन ada tae: | किं तदइखिति तदुच्यते ददरः BT सवषां देवानां वसु श्रष्ठं धमं, तस्मिन्‌ वर्तमाने सति खामि- खाभात्‌ | यस्माद्वा एवमुषवम्तः तसरद मावषत्यद्धेति यत्प-

५७९ तेतिसीयसंडिताभाष्ये। [STR Toys ७ ०द्‌ |

्यामावास्यानाम ayy) tet दधि दति विधिवाक्ये षा- WIG IRIAN तदेव एवाकलरपच्ान्यां द्रढयति "ब्रह्म वादिना वदन्ति किन्देवत्य सान्नाग्यमिति वैेश्वरेवसिति म्रूयादिशचे fe तदेवा भागेचमभिसमगच्छन्तेत्यया खल्वेन्टमि- maa भ्रथादिग्द्रे वाव ते तड्धिषञ्यन्ताऽभिसखमगच्छम्तेति'* ईति। पिदढभिरानोयमानमिगख्धमभिमुखीकतु सर्वेऽपि देवा यदा स- मा गच्छन्‌ ALT तत्सान्नाग्लचणं भागमभिखलच्छेव समागच्छ- fafa साक्ञायं वेश्वदेवमिति केषाञ्चित्पत्तः । warwez: पक्ला- म्तरार्यः। भीत्या दूरदेशं गतमिश्ं fase एव भयनिवा- रणेन समाधित्छन्त एव ते रेवाखच समागताः न तु सान्नाय- लिया । awa सान्नायमेनद्रमिल्येव बुद्धिमान्‌ ब्रुयात्‌ ॥ शच mater: चतुथाध्यायस्य aaraqare चिन्तितं | dere पाणंमासों तामनु aay tea: TaTTFHATS इयाः स्यात्‌ प्रक्रियावशात्‌ ॥ उत्पत्तिवाक्यतः पणंमाससंयोा गभाखनात्‌ | aang न दशस्य प्रक्रिया वाक्यबाधिता॥ दरंपृणंमासप्रकरणे yaa ‘dere पेषंमासीं वेटधमन्‌- निर्वपति" दति । तचेयं वेष्ठधेष्टिः प्रकरणएवबलात्‌ प्रयाजादिषवद्‌- भयारपि दर्शपृणमास्यारङ्गमिति चेत्‌ । न, aE प्रबललात्‌। म च संखाेति धणमाखख समाघ्यभिधानात्‌ ayaa - fafa aver दश्ंखाधारणाङ्गसमाद्यमिप्रायेण तदुपपन्तेः। त- GSU MARS ककवकलवाचिक्ता प्रत्यया ख पूणमाषल्येवाङ्ग।

[का०२।प०५।अ ०६] वेदा्च॑पक्षाष्े | ४७७

द्वितीयाध्यायस्य ठतौयपारे चिन्तितं। द्पूणमासमेक्त श्राग्रेयः कवखोऽखै | <a यदितिवाक्यार््यां कमीन्यदानुवादगीः ५ अभ्यासारन्यकमलं दिरद्चेऽणे प्रयव्यतां | एकल प्रत्यभिन्नागाद नृक्थेद्रा प्संस्टतिः ।

यद्‌ाग्रेयोऽष्टाकपालाऽमावाद्ायाञ्च trdararyreat भवतीति काखदये विरहितं "यद्‌ाप्रेयाऽष्टाकषालाऽमावा- wrat भवतिः दति wafer काले पुगविंहितं, तजा- विशेषे oa: श्रुतिलचणेनाभ्यासेन प्रयाजानामिव भेदः| तया सत्याग्रेययागस्य ciara दिःप्रयोगः दति Yai न, प्रत्व- भिज्नागादाप्रेयस्तेकलतवे सल्येककाखवाकव्धद्यामुवादलात्‌। न चा- नवारा ay, विधेयष्राग्म्ठत्ययेलात्‌ । यश्चप्याद्रेयाऽष्टाक- पाखाऽमावास्यायां भवति, तथापि म केवलेनाग्निना साधु- भ॑वति, दण्धसहिताऽभनिः समीचोनतरः। तसमादेश्राग्रः कतव्य दति विभेयस्तिः। ्रयाजवेषम्यम्तूक्रमेवानुसन्धेयं । तस्मा- दनुवादः॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकाभरे छष्णयजुःसंडिताभाये दवि- तीयकाण्डे पञ्चमप्रपाठके दतीयेाऽमुवाकः॥ *॥

qos Afactrdfernra ) [का०।प्र०५।अ ०९]

ब्रह्मवादिने वदन्ति स त्वे दशेपुशंमासो Ue य Var सेन्द्रौ यजेतेति वैमृधः पूणंमासेऽनुनिवोष्यौ भ- व॑ति तेनं wearer: सेन्द्र Ox दध्यमावास्यायां तेना- मावास्या सेन्द्रा य रवं विद्वान्‌ द्‌ शंपुशेमासो यजते Seat यजते aaa ईजानाय वसीय भवति देवा वै यथ्न्नेऽकुवत तद सरा श्चकु्वत ते देवा रतां ॥ १॥

इटिमपश्यन्नाप्राचैष्णवमेकाद शकपाल UA WRX सरस्ते चरं तां पौयमासः स॒रस्थाप्यानृनिर वपन्‌ . तते देवा श्रभ॑वम्‌ परासुरा या चाठ्‌व्यवा- न्त्यात्‌ स पैणेमासः सधसथाप्यैतामिष्टिमनुनिर्वपेत्‌ पोरमासेनेव ववं भाठव्याय पुहत्धाम्रावैष्णवेन दे- वता यत्नश्च UAT ee मिथुनान्‌ wT सौर स्वताभ्यां यावदेवास्यास्ति तत्‌ ॥ २॥

सवे ङ्ख पोशमासीमेव यजेत सादं व्यवान्रामा- वास्यार इत्वा घाठृव्यं नाप्याययति साकम्प्रस्थायी- येन यजेत पश्युकामे यस्म वा ्रस्येनारन्ति नात्म- ना वृष्यति नान्यस्मै ददाति यस्मै महता ठप्यत्या- तमना ददीत्यन्यस्मे महता TUX Basi TH रवेन-

[ आा०र।प्र०५।अ ०8 | बेदारयप्राद्ने। yee

farg: grat पशुभिस्तर्पयति दारुपाचेणं अहेति न हि मन्मयमाष्ुतिमान॒श भै दुम्बरं ॥ ३ ॥

WALT उदुम्बर क पशव॑ ऊर्जवासमा Het प- WAAR AMARA यजेत चया वै गतयः THAT ग्रामणो राजन्यस्तेषां मेन्द्रो Saat AF खां देवतामतियजते प्र स्वायं देवताये चवते म परां प्राप्रोति पापीयान्‌ भवति संवत्सरमिन्द्रं यजेत संव- त्सर हि वृतं नाति खा॥४।

रवैनँ देवतेज्यमाना भूत्या इन्धे वसीयान्‌ भवति संवत्सरस्य परस्ताद्म्यें वृतप॑तये पुराडाशमष्टाका- पालं निर्वपेत्‌ संवत्सरमेवैनं वृचं अधिवाधसमभ्रिव्रेत- पति््र॑तमालम्भयति ततेाऽपि कार्म यजेत ॥ ५॥

शतां तदेोदुम्बर £ स्वा चिर ॥ ४ ॥

इति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे पञ्चम- प्रपाठके चतुथाऽनुवाकः ॥ * ॥

BM वेष्टघसान्नाये दिटतीय मुवाककं । श्रय चतुय श्राप्रात्रैष्णवादयोा awa: | तजरादै तावत्‌ पुवाक्रानुवाकथोाद्‌ ugg aigar; uwverare “agaticar

वदन्ति ख ले qaquarer asia a UAT सेन्द्रे येतेति वेग्टघः 4 2 2

Use Tfactedfearara | [का०रप्०५।अ०४]

पुमा सेऽनुनिवाण्यो भवति तेन gaara: Gy Be रध्यमा- arerat तेनामावाग्धा सेना च एवं विदाम्‌ दशेपृणंमाणे यजते रेग््रावेतैनोा यजते Waist ईजानाय ata भव- fa” इति। एतै दशंपुणंमासया गाविन््सदिता यो यजते स एव रभ्रपृणंमासथाजो म aA, तयाख्च यागयोः सेग्रलं वैम्डधसाश्नायार्वां सम्पद्यते। एवं विदुषः से्रयागेनात्तरो- करदिने धमाधिक्यं waft श्रय पोर्णमास्यां काम्यमनुनि- drafaant विधातं प्रजेति “gar वे यथ्य्नेऽकुवैत तद- सुरा wgaa ते देवा एतामि्टिमपश्वकाग्मवैष्णवमेकादश्न- कपाः सरखत्ये WY खरखते चरं तां पाणंमासःर ey ar- प्याभुनिरवपम्‌ तता रेवा अभवम्‌ परासुराः इति दे वानां यजं दृष्टा तथेवामुतिष्ठतामसुराणां देवमानं fave दृष्टा देवास्तागसुरान्‌ वञ्चयिल्ागुषठितेनानुनिवाण्येण खयं विजयं प्राप्ताः, अखुराख्च परागताः wa विधत्ते श्या wearer ख पेणंमासः स खाधेतामिष्टिमन्‌ निर्वपेत्‌ Quarta ag wears प्रत्याप्नावेष्णवेन देवताच य- WE भाटव्यस्य ष्क मिथनान्‌ पड्म सारखताभ्यां याव- देवास्यासि तत्‌ सवे ष्कुः" tf पीषंमासेन प्रधागयागेन वज्जप्रहारः। aie: स्वा देवता faqey camara, त- दीयशविषा वेरिणे रेवता यज्ञं क्रतुश्च faarwafa i सार- waa: सती पृरुषदेवत्वात्‌ adieefaat मिथनानां wyatt वेनं । एतावता were यावदिन्तमस्ति तत सवे नाजिते

[का०२।प्र०५।यअ ०8] यदार्यं प्रकाश्ये | ५८१

भवति । wen छचकारेण, श्पंमासीमेव यजेत न्राटवय- ararataret पिदयश्नमेवामावास्यायां axa’ तदेतदि- wa 'पाणमासीमेव यजेत भ्राटव्यवान्नामावाश्या दता way नाप्याययति" इति। दितीयानवाकं eanay tz- मुकं ‘uf वा एनं qdare श्रामावास्यायां पाययन्ति tfai तस्मादनापि पूणंमाखानुष्ठाने न॒ wed wat दशं यागपरिव्यागेन waged परित्यक्रवान्‌ भवति। अय दशपूणंमाख्स् गुण विषृतिरूपं afgurt fare ““साक- म्पखायोयेन यजेत पष्ुकामा यस्मै वा अ्रच्येनाहरन्ति ना- त्मना दयति मान्यसे ददाति यसमै महता टणत्यात्मना ददात्यन्यसछौ महता wy ₹हातव्यं aa एवेनमिद्धः प्रजया पद्रएभिस्तपयति"” इति । दधिचीरपृणाभिखतङ्मिः कमी- भिन्राह्मणाइताभिः साकमध्वयाः wer tae प्रति ser afar यागे सोऽयं साकम्यखायीयोा यागः। तेन पद्ुकामो यजेतान्यज महता चोरद्रगयेण पूणं इविदतव्यं । लाकं च यदौ TH करप्रदायिन्यः प्रजा Wise प्रमाणेन Waarecfa स राजान खयं दरयति नणन्यसमै दातुं शक्रा- fal aA तु मरता प्रमाणेन धनमारन्ति स राजा खथं प्यति ख wae दातुमपि ख प्रभवति। तस्नादजापि मता प्रमाणेम que द्रव्यस्य Wa सति खयं wa TH: प्रजया wwe यजमानं तप॑ंयति। तद्यांगप्रकारः @a- कारेण स्पष्टतः .साकम्प्रस्थायीयेन यजेत wears इत्य

LER तेत्तियीवसंडिताभाष्ये। [आारश।प्र०५।अ०8

मावाख्या विक्रियते ड ard @reraa प्रातः ard सायं दाराभ्वां प्रचरति प्रातः प्रातराहार््यां सर्वैव प्रातः, इति, VIII सश्मयलाद्धामेऽपि amafa वारयितुं वि- wa “areqaray serfs मडि aaraarsfaaraw” टति। यस्मा ख्मयपाजमाञ्तिं व्याप्तुं नाति तस्माद्‌ारूपाजेख STH: न इच जृ्टामवद्‌ागमल्ि, प्स्व हातव्यलात्‌ । अते इविः- पूरषकमेण जयात्‌ । दाङविशेषं विधन्ते “श्रादुम्बरं भव- तुम्बा STAT FT पशव HHA ऊ ओं पश्टूगवर्न्धे" दइति। प्रथमप्रपाठकं VERT युपो भवतीत्यजेतद्ाख्थाते | जच we "पाजसंसादनकाले चलर्थीदुम्बरपाजाखि rants तेषां जङग- वत्‌ wey’ इति । "यावत्यः कुग्धस्तावग्तो ब्राह्मणा दिशत उपवोतिन उपोत्थाय gata: warts पूरयिता मैरे वाध्वय जङम्तमनजङ्ृति fasanure न विद्यन्ते' इति च! चधि- कारिभेदेन aaa रेवतावयवखां fare “arappaes यजेत wat वे गतभयः wea मामको राजन्यसेषां मेनो देवताया खां देवतामतियजते प्र खाये रेवताथे waa भग परां प्राप्नोति पापीयान्‌ भवति इति श्एुश्चवान्‌ वेदजया- भिज्नः। वेद जयस्य च ओरूपलात्‌ तदभिश्चः पआप्तओरमंवति। श्रीरूपल ्चैवमाश्ायते “we efwa aw मे गेपाय | चष्टवय- wfafagr विदुः । we: सामानि यजुषि । साङहिग्रोरष्ता wat” (त्राग्का०९।शअर०२) दति यामाका प्रामणीः। CTH: पुजा राजन्यः। तयोः प्रात्तश्रोकलं प्रसिद्धं । तेषामेव जयाशा

[का्श्‌प्र०५।अ०४] चेदार्थप्रकारे। ase

ACERT देवता। एवं ख्ति यः पुरषः खकीयां द्‌ वतामति- क्रम्य यजते, एतेषु afefex यजति अरन्या वा aes यजति, area: खकीयदेवतायाः प्रच्युतः सम्‌ परकोयां देवतां म भराप्नाति। agaararta पापीयान्‌ दरिद्रश्च भवति। श्रगत- भियः सर्वदा wxntat विशेषं विधन्त ““संवत्छरमिद्धं यजेत संवत्सरः fe जतं माति Gia रेवतेव्यमाना त्या ta वसीयान्‌ भवति इति । संवत्छर मतिक्रम्य aaa नानुष्ठेयं भवति तस्मादगतश्रोः संवत्छरमिन्द्रं यजेत । एवं सति खकीयेव देवतान्यस्मिम्‌ Cael इव्यमाना खती WA यजमानं प्रका- छयति । ततोऽयं want भवति । wiafra: arfafete विधन्त “संवत्सरस्य WATTS व्रतपतये पराडाश्रमष्टाकपाशं fadia संवत्छरमेवेनं ov जच्निवारसम्चित्रतपतित्रंतमाल- म्यति” इति। ब्रतपाखलकाऽगिम॑दृश्रयागाधिकारगिवारकं पापरूपं TH संवत्छरेन््रागष्टानेन इतवन्तं चजमानं महेद्धया- गागष्टागरूपं व्रतं प्रापयति । ब्रात्तपतेषटे रूडंमगतभचिय- इन्‌ मरेश्रयारेच्छिकलं faut “ततेाऽधिकामं ata” दति ॥ अन Mata उतौचाध्यायस्य पञ्चमपादे चिन्तित।

आक्रामन्‌ सद कुकीभिरस्ति भ्रषक्रियानमवा।

ज्ावद्‌ानात्‌ प्रहटताविव शेषक्रियोाचिता ॥

Bary रेषासं सिद्धेः साकम्पस्थायकमंखि।

म खिषटृदिदं कायमाप्मोप्रखकूप्रदानतः॥

~

* ae गतशिय इति ate |

yee afattrdfernira | [का०र।प्र०५।यअ ०५]

नसाकम्पस्धायीयेम यजेत wrara:’ दति विदिते wate शूयते ‘ay कुम्भीभिरभिक्रामन्‌ जृरति' afl aw चत- भिः दधिपयःकुम्मीभिः सहारवनोयदे ेऽभिक्रमणमाचं श्तं न तु तजर कुम्भोभिहामः sa तथा ware कर्मणः सा- न्ाय्यविूतिलाच्हा कुम्भीभ्याऽवद्‌ाय जयात्‌, ङतग्ेषेण च खिष्टहदादिकं सान्नाव्यग्रेषेणेव कतव्यमिति प्राप्ते ब्रुमः। नाच कुकीषु wate: सिध्यति शान्नाय्यवत्‌ जहा तदवदा- माभावात्‌। wy खदा प्रदाय खड कुमीभिरभिक्राम- जिन्युक्रलात्‌ जुष्टपश्ताः प्रललादभिक्रमणस्य रामाया कुममीभिरोव cuss स्ति कुम्ोमाचमवञ्चिव्यते न तद विःगेषः, तज कुतः रेषकाये ॥

दति माधवीये agregar रष्णयञुःसंहिताभाये दि- तोयकाण्डे पञ्चमप्रपाठके चतुयऽमुवाकः॥ ° ॥

Marae सन्नयेदनागतं वा रतस्य पया या ऽसामयाजी यद्‌ सेमयाजो सन्नयेत्‌ परिभाष wa A ऽन्तं करेात्यथो परव सिच्यते सामयाञ्येव सन्नयेत्‌ पया वै सामः पयः सान्नाय्यं पयसेव पय श्रात्मन्ध॑नते विवा रतं पुजया पश्ुभिरथेयति वर्धयत्यस्य षाठ व्यं यस्यं इविनिंरमं पुर स्ताचद््र माः ॥ १॥

[का ०२।प्र०५।अ ०५] वेदाथंप्रकाणे| you

अभ्येति बेधा तण्डलान्‌ farses मध्यमाः स्यु- STARA TTA पराडाशमष्टाकापालं Fars स्यवि- . ` छास्तानिनद्राय प्रदाने द्धः<खरं येऽणिष्ठास्तान्‌ वि- wat शिपिविष्टायं ते चरुमभिरेवास्त प्रजां प्रजन य॑ति वद्वामिन्दरः प्रयच्छति यन्ना वै विष्णुः पशवः श्पिर्यत्च रुव पशुषु प्रतितिष्ठति न दे ॥ २।

यजेत Basa सम्पति BATA चम्बरकुया- USAT सम्युति यजत पुर्वया म्बरकुयीन्ञेटिरभवति न यन्नस्तदनु MATA जायत THAT य॑जेत ATRIA जायतेऽनाहत्य तदं रव यजेत यन्नमुख- मेव पूर्वयाऽऽलभते यजत उत्तरया देवत Va पूर्वया- वरुन्ध इन्द्रि यमुत्तरया देवलाकमेव ॥ २ ॥

पूर्वयाभिजयति मनुष्यलाकमुत्तरया भूय॑सा यन्न- कत नुपेत्येषा वे सुमना नामषटियमद्येजानं पञथ्चाच्- न्मा च्भ्यदेत्यसिन्ेवास्नं लकेऽधुकं भवति दा्ा- ` ayaa aria यजेत पुगौमासे सनयेन्मैचा- वरुरयामिक्॑यामावास्यायां यजेत पुणेमासे वे देवा- ना\ सुतस्तेषामेतम्धमासं प्रसतस्तेषां मेचावरुणी वशाऽमावास्वायामनुबन्धया यत्‌ ॥ ४ ॥

9 2

ace Afectrdfwania | (wren wogiaey]

wigana वेदि मेव तत्‌ करेाति यद्‌ वत्सानपा- करोति सदेाशविधाने खव सभ्िनाति यद्यज॑ते देषै- रेव सत्या सम्पादयति स रतमधमास सधमाद देवैः सोम पिबति यन्मैचावरुग्यामिक्षयामावास्यायां यजते सवासो देवानां वशानुवन्धा सा रवेषेतस्य साघछचादा रष SATA Gia व wat यन्न ॥५॥

MATA यथा खलु वे MINIs: का- wat तथा करोति वद्वविध्यति पापीयान्‌ भवति यदि नावविध्यति dee . व्यादत्काम रतेन wis यजेत श्रुरप॑विद्धष यच्चस्ताजक्‌ पुच्छा वा भवति प्र वा मीयते तस्येतद्वतं wred वदे्र anata खियमुपेयाजास्य पष्पुंखनेन्‌ we: पल्पुलयेयुरे- तदि देवाः wa न कर्वन्ति ॥ ई +

चन्द्रमा दे देवखाकभेव यद्यश्रं weedy: षट्‌ THU

दति वैत्तिरोयसंडितायां दितीयकाण्डे पष्डम- प्रपाठके पशथ्वमेऽनुवाकः ॥ x ॥

[कषा०२े|प्र०५। oy] वेदाथंप्रकादे। १८७

दिधा चतुर्थे पुंभेदात्‌ Rear सान्नायदेवता।

अय पञ्चंमेऽग्वदयेश्वादये रवक्रयासच तावत्‌ सान्नाया- धिकारिण विविनक्ति “नासोमयानी सलयेदनागतं वा एतच Vat योऽसेामयाजों यदंसोमथाजी सुन्नयेत परिमोषं एवं धाऽनुतें करोत्यच परैव सिच्यते सोमचाच्येव सन्नयेत्‌ पयो व सोमः पथः Bera पयसैव पय ware” इति। साम- यागात्‌ परा दधयाजो atatal नाभुतिष्ठेत्‌। अरसोमयाजिनः पयेाऽगागतमप्रा्तं। शमद्याषधिरसत्ेन तदभावे सल्योाषधि- र सविश्रेषस्य पयसः सुतराममावात। एवं सति य्चसामयाजों शक्येत्‌ तेष्ंसे परिमेष एव तस्कर एव card अन्याय करेति । श्रपि च वड सिच्यमान तत्ान्नायमन्वाख- ara परैव सिच्यते fanaa एव । तस्मात्‌ सोमयच्येष सन्नयेत्‌ । भे चास्येतरवत्‌ पयोाऽनागतं, सेमद्यैषधिरसलेनं पयारूपत्वात्‌। सान्नायमपि तथाविधं । wa: शमयाजो साम- खूपेण पयसा खड सन्नाव्यङूपं प्रय wai धारयति अथाभ्युरयेषटं विधक्ते “वि वा एतं प्रजया पश्टुभिरर्धयतिं quae भरादव्यं यस्व इविनिरपरं पुर स्ताखनदमा भरभ्यरेतिं aur तण्डुलान्‌ विभज्ये मध्यमाः स्यस्तागप्रये TTF परोडाश्- मष्टाकपालं gary wfasrenfreta प्रदाचे दघश्खर्‌.. asfusrena_ fawa fafafagre a चरमभ्रिरेवासे प्रजां

प्रभनयति दद्धाभिन्रः प्रयच्छति amt वे विष्णुः पथवः 2 2

use तैत्ति सीयसंहिताभष्ये। [काण्श्‌प्०५।अ०५]

शिपिर्यन्न एव प्रषु प्रतितिष्ठति" इति । चतुदंश्वाममावा- स्येयमिति wret सन्दिहिनेा राचावेव ₹वींषि निवपेत्‌ तया च ्रत्यन्तरमान्नायते यदि बिभोयादमि मादेव्यतोति महारात्रे इवोंषि निवपेत्‌ फलोरुतैसष्डुसेरुपासोताधं दधि इविरातञ्चनस्य निदध्यात्‌, अधं wi यद्य॒दियात्‌ तेनातच्य भ्रचरद्यदि नाभ्युदियात्तेन ब्राह्मणान्‌ wade इति 1 श्रयमथः। यदि चतुदर्शं म्रातरग्निहाचादृद्धै wararer- BIT वल्छानपारत्य सायं दुर्वा दथ्यर्थमातञ्चनं fa- धाय पञ्चात्‌ तिथे सन्दिहिनो मां प्रति चद्राऽभ्य टेव्यतीति Wat भवेत तदा राजिमध्ये हवींषि fax पफलोकरणाम्तं विधाय तादृबरेखण्ड़ले्यंकखन्दारयं प्रतीक्ेत । तत्पवा तञ्चनेन निष्यन्नस्य दभराऽधंमृत्तरस्छां रात्री पन- रातश्चनाथंमवस्या पयेत्‌, दूतर्वधं न एथगवस्थापयेत्‌, किन्तु तण्डुलेः सडह परते7ऽवस्थाप्य चन््रादयं प्रतीचेत। चयदि wer ऽभ्धदियात्‌ aarat एयगवखापितेनार्धेन परे दुमृख्यामावा- द्यायां राता सायं दोादमातद्य निष्यन्नेन र्ना प्रतिपदि भ्रातः प्रचरेत्‌ । यदित न चद्रोऽभ्यदियात्‌ तदा तष्डलेद- wut च दण्कमं निष्पाद्य एयगवसखापितार्धान्तरेण ब्राह्म ` शाम भोजयेदिति एवं fea सति यस्य यजमानखख राना- वेव फलीरृततण्डुलपयन्तं vfafiqd सम्पादितं भवति ततः WATRATUQRA: पूवस्य दिशि mega, wx: एतं यजमानं प्रजया पद्रुभिख्च व्यधेयल्येवास्य माठ यञ्च वध्यत ।

[का०प्र५।अ०५] - -Ferawarst | ५८९

अभ्यदयं निमिच्ोरूत्य एतन्षष्डुलाक्मध्यमख्विष्टाणिष्टरूपै- aut भिन्नां ख्तान्‌ पवद वताभ्था विभजेत्‌, विभज्य च दाच्ा- दिगणकाग्थादि देवताभ्यो दविः कुयात्‌ । aH इवकारोण धे पशंमासा दे अमावास्ये यजेत चः stadavarfag- क्रा एकामेव यजेत दति । श्र्यायमर्थः। चाणंमास्वा- मन्वाधाय प्रतिपदि पाणंमासयागं कवा तदानोमेवान्ाधाय दितोया्यां पनः पाणंमासयागं gar! एवममावास्याया- मपि) सेयग्डद्भिकामस्येष्टिः सुमना दल्यभिधीोयते। तामेतां सखुमनसमिषटि पूवर पक्ाभ्यां विचायं विधातुमोदे पुवेपक्लो सिद्धान्तं निराहृत्य wae विधत्ते “न द्वे यजेत यत्‌ war संप्रति यजेता त्रया कम्बरक्याद्यदु रया संप्रति यजेत पूर्वया दम्बटकुयाननेष्टिभवति न यज्जसदनु हौतमुख्यपगल्भो जायत एकामेव यजेत प्रगल्भाऽस्य waa’ इति। सिद्धान्तिना यदुच्यते दे यजेतेति तन्न युकं । यदि तज पूवंचा पाएंमाखा सं प्रतियजेत॒सम्यगनतिष्ठेत्‌ तद्‌ानीमुत्तरया कम्बर्‌कु्यात्‌। यदुत्तरा सम्यगनृष्ठिता तदा पूववेय््, तथा सति दिरन्‌- feat सेयमिष्टिरित्यपि am म शक्यते, दष्टावधिकाट्न्तेरवि- हितत्वात्‌। नोाप्यद्िष्टामादियश्चवत्‌ दति वक्षं शक्यते, अधिक- भयोगे सत्यपि प्रातःखवभादोनामभावात्‌। श्रत उभयभरष्टवात्‌ तदगृष्ठाता यजमानः सभायां दोतमुखो भवति, तेः ष्टः सख्त्तरं वकं न प्रगरभे Haq) तस्नात्‌ खद्िकामो wala Ufa एकामेव GUAM AATATSTE यजेत तथा सत्यस्य

५९० तेत्तिरीवसंहिताभाष्ये। [कार२प्०५।अ ०५]

anata यपजाऽपि सभायां प्रगरभा जायते किम्‌ ana- मयमिति । तमिमं cad निराङत्य सिद्धान्तं fare ““श्रमादृत्थ तद्ध एव यजेत यज्ञमृखमेव पूव॑याऽऽखभते यजत Sua देवता एव पृवंयावरन्ध इङ्ियमृत्तरचा देवलाक- मेव पुवंयाभिजेयति मनुग्यलाकमुन्तरया यसे यज्नक्रव्र- भुपेत्येषा षै सुमना मामेष्टिय॑मदयेजानं पला खगमा अरभ्वरेत्य- faa लेाकेऽधैकं भवतिः cfs एकामेवेति aan तदनादृत्य दे एव येत, तज पर्वयेष्चा सम्यगनुितया बन्- मखरूपयशो पक्रमस्याखम्भनं रेवतावराधो देवलखाकजयसखेति प्रयोजनजयं सम्पद्यते | उच्तरया सम्यगनुष्टितया WAT TTA fafcfxeratrat मनग्यसे कजयसेति सम्पद्यन्ते The प्रयो- जगाजि। wat tae अपि Rau, नापीष्टियशन्नतवयारभावः, waafafeasta समूदितस्छ पोढयज्नलात्‌, wa एतदनष्टानेनं भ्यसो बहन्‌ एकादोनसचरूपाम्‌ यज्ञक्रदमुपैति । कि चाद्य दितीयायामिष्टवन्तं यजमानममिलच्ं qare-ar अ्वदेति adafafettar समभा taeda. वर्धिष्णु WREIG सामनस्सरेतुलात्‌ । ततेाऽस्िन्नेव लाके ae खण्डद्धिर्धनं भवति । wad सुमना गामेिरद्ंपृषमास्यानैष- विङृतिखथेवान्यां गणविषृतिं विधत्ते “दारायण्यज्ञेग सुवगै- कामे asa” इति। एतस्य awa खरूपं qaatte az- कतं (दालायणयश्नेम सुवगंकामा दे तशंमास्यो दे अमा- ate यजेता्ेयाऽाकपालाऽद्रीषोमीय एकादश्रकपाशः पूवे

(का०द।प्०५।अ ०५] षेदार्प्रकादे। ५९१

wai पार्शमास्ामाग्रेयाऽष्टाकपाल te रध्यलरस्यामाग्रेये ऽष्टाकपाख Vary एकादग्रकपाः पवखाममावासखाचामा- ग्रेयोऽष्टाक्पाखा awaceraer दितोयान्तरर््यां' दति, तजक्रसां पाणंमाख्ठामृलरस्याममावाखायाश्चेकेकं विधन्त ““पुषंमासे aaa waqarfaearaarerat aaa” दति । तजेन्रं रभिरूपं यद्क्तरस्िन्‌ Grae eer तत्‌ प्रभ खति “quate बं देवाना सुतस्ेवामेतमर्धमासं प्रसुतः” द्ति। यदेश cwafed तेन Gare एव देवामां रेमे ऽभिषुता भवति । पया वे सामः पवः साज्ञाय्यमिन्युक्तलात्‌। ast रवाना चाणंमासवेमारभ्वामावाखापर्यन्तम्धमासं नेर- wae सामः vata gat भवति। प्रतिदिनमनुषिताभिः सामविद्धतिभिया प्रीतिः at तेम साश्नाय्येन सम्पद्यत इत्यर्थः | अयाकरस्याममाबास्छाखं विडितामामिकां प्रश्वसति "तेषं मेजावरणी वज्ञाऽमावादस्यायामनूबन्ध्या यत्‌ Jawsad वेदिमेव तत्‌ करोति यदत्छाकपाकरोति सरोाषङविधामे एव सश्िनाति यद्यजते रवेरेव सुता सम्पादयति स waaay स्मारं Za: सामं पिबति भोनावर्ष्छामिच्वयामावास्मार्यां यजते दैवाद देवानां वध्ामूबग्ध्या खे एवैषेतखः' टति। सेयममा- वाख्ाया मनुष्टिता Aaraqerfae सा तेषां देवानां वश्रानू- बण्ध्या aqua) तत्कथमिति aged wey: wants पदि यजत इति यत्‌ तेन सेामिकं वेदि मेव छतवाम्‌ भवति aferaa fat gata वक्छानपाकरोतीति wa तेन सदा

WER तेत्तियीयसंश्िताभ्ये। = [ateRwousrwou]

efadia द यागमण्डवेा eafeaary wafa 1 दितीयायां प्रातराग्रेयेनाष्टाकपालेन ana दति यत्‌ तेन zafcaarat सुत्धामेव सम्पादितवान्‌ भवति। स तादृ यजमान एत- मर्धमामं ब्राक्तपक्तं भेरन्तर्येण दवेः सधमादं सशुषापेतं सामं पीतवान्‌ भवति! तस्मादाप्नेधादृूङ्धे तिन्‌ दितीयामावाखा- कर्मणि मैचावर्ष्छाऽऽमिक्षया ana tia चत्‌ सोम varfaar यजमागस्छ वशा सम्पद्यते कातो वरेति तदु्ते। सेाम- यागावखामे देवानामथ एव या वन्नानुबश्ध्या क्रियते सेवेय- arfadae: | दालायण्यन्ञानष्टानं प्रशंखति “Ararat एव देवानभ्यारोदति चय एषां यज्ञमभ्वारोहति चयथा खल्‌ वे अया मभ्यार्ूढः कामयते तया Retfa”’ tia ar यजमाम एषां विसिवाक्याक्रानामन्यारीनां देवानां यन्नमन्वारोाहति खम्यगमुतिष्ठति एष सा्लादेव तानन्यादिदेवानभ्यारोाहति प्राप्नोति, बङकालं व्यवधानमन्तरणेव देवसद्शं भागं प्रा FMI | WA च यथया लाकं Wary राजामात्यादिर- TH पदमभ्यारूढः सखकोयष्त्यानामये ममदः मो गसाघन- मामयेति पुनः पुनः कामयते तथायं यजमानः आ्राटत्त- याजी पनः पुमः फलसम्पादनं करोति। qa सखगंका मस्यायं ay उकः ददानों व्याटत्कामस्य स एवोच्यते “्यद्यव- विध्यति पापीयान्‌ भवति यदि नावविध्यति age व्या- STA एतेन VHA यजेत ल्रपविद्ष चज्नस्ताजक्‌ Ter ar भवति प्रवा aad” tia | श्रन्येषु ang यद्यवविष्यति कि-

[कारश।प्र०५।यअ ०५] बेदाथंप्रकार | ack

fesse करोति तदानीं पापोयान्‌ भवति अन्ययजमाना- पेया wfafaer भवति। यदि नावविध्यति ane न करोति तदाभौमन्येः we समाम एव भवति, म तु ae आधिक्यलचलणा greta: सिष्यति। wait व्यादटत्काम एतेन दा्षायणयश्चेन यजेत । यस्मादेष यज्ञः शरवदखवष्ठाति- तोच्एस्तस्मादेतदनष्टायो ताजक्पष्छा वा भवति तरानमोमेवेत- रन्यो araw एव भवति । एतदिरोाधो ताजक्‌ प्रमोयत एव | अथ वा यजमान एव सम्यगनष्टानादुत्तमेा भवति वेक्यात्‌ प्रमीयते ati wat वैकश्यपरिहाराय व्रतविग्नेषाम्‌ विधन्त ““तच्येतद्भ्‌तं नाभुते age arena feaatarara पच्यूखनेन वासः पश्पूलयेयुरोतद्धि Tar: wa maf” इति । quad वस्तप्रटद्धि साधनं *ऊषादि, तेनास्य वासे न भाध- येयुः। VASAT: GAT एतत्‌ सवैमगृतवदनादिकं न कुवन्ति तस्मारयमपि न AIA! शरद दाक्ायण्यन्स्याधानादूडधं ququararat सह विकल्पो इषयः। तथा च छचकार आइ ted णंमासयोाः प्रक्रमे विकन्यते “एतेन दशपणमा- साभ्यां वा यजते, म पञ्चदश्रवषाणीषटरा वा विरमेत्‌ यजेत वा dfasa crarauay:’ द्ति॥ Wa Hata) षष्टाध्यायस्य पञ्चमपादे चिन्तित। इष्टिरभ्दये दशात्‌ कमोान्यदुत देवताः, * मद्रकादीति ate | † “सोऽयं दशेपुगंमासयोः पक्रमो$नेन

& NN Nan A दश्रंपूबमासाभ्यां यजेत तेन UETd ay विरमे्यजेत a” इति Ge | 9 9

१९४ तेनतिरीयसंडिताभाष्ये। [का०।प्०५।ख ०७]

odie विञ्जिष्टस्य विधानादन्यकमं तत्‌ ॥

प्र्टतप्रत्यभिन्नानान्न कमान्तरचादना।

देवताः प्राकतास्वक्ता TBA Jae it

द्पुणंमाषयाः श्रूयते ‘ae इविभिरप्नं पुरराखद्रमा

magia जधा तण्डुलान्‌ विभजेश्ये मध्यमाः स्यस्तागग्मये दाते परोडाश्मष्टाकपालंकुयाद्ये सविष्ठास्तागिद्धाय प्रदात्रे दध अरं येऽणिष्ठास्तान्‌ विष्णवे शिपिविष्टाय sa we <far अयमयः, crim anfeeqdut ‘faced भवति ततः Wee पूर्वस्यां दिशि weat weefa तदा faqare- wernt विभक्व्याः, अखण्डिता tavefeat wfa- खष्छकणाद्ेति Saw) तेच जिविधा दाजारिगुणविभिषट- भ्याऽन्धादिम्धे देवेभ्य cia | तत्रेदं प्रक्षाम्तदशकमंणाऽन्यत्‌ कमं। कतः कालापराधप्रायचिन्ताथे द्रव्यरेवताविजिष्टस कर्मणा विधीयमानलात्‌। aa xe प्रायञिन्तं शला परेदयुरनष्टेय- fafa प्राप्ते ब्रूमः। इविजिरप्तमिति wed agdad तत्‌ परित्यज्य कमाम्तरविधिकश्पने प्ररतडहानाप्रछता गमी प्रसञ्ये- यातां । अतस्तस्िन्नेव प्रकते कमणि निरन्नस्य हविषः पवटे- wana दश्ंसम्बस्थिनीभ्योऽपनयोाऽजाभिधोयते। तष्डुलापल- कितं agfagfved Wiftery पूर्वेचर्िंसप्तं तद्धविः qa- देवतात्ममेऽग्ररिगश्राख विभजदिति देवतादविषोाः परस्यर- fans विधौयते। ग त॒ तण्डुलानां सखविष्ठमध्यमाशिष्ट- खूपस्तिविधा विभाग विधौयते, तख प्राप्तलात्‌ । ये मथमः

[बा०२।प्र०१।अ ०६] वेदा्थ॑पकषाश्रे | ex

सरिति विभियागभेदादथेप्राप्नेः ख विभागः! ततः पृव॑रेव- Tea दादरलादिगृणयुक्रान्या वह्यादिरेवताभ्यः पुवं fret विः प्रदातथ्यं । ममु प्रतिपदि प्रातनिंवीपकाला ग तु द तया सति दशंभ्राच्यापि चतुरश्रां जिवापाभावात्‌ निवापादूङ्ध सन्द्रोदयोा न प्राप्नाति, भेष दाषः दभ दाहकालोनलेनार्य- fag: पूवद दा तञ्चने तदभिप्रायेण निरप्रमिल्युच्यते । यदा जीहिनिवपाऽपि qdyfdafea: | तथा च श्रयते “यदि भिभीयादभि मेदेग्यतीति महाराजे र्वींषि निवपेत्‌" इति, अयमथः, अनागा प्रमादेन वा दङ्गाऽयमिद्यभिनिखितवता at प्रति चश्धाऽभ्यदेव्बतोति भौतिरस्ति तदा aferaa दिने महारा सवशि नि्व॑पेदिति। wat जिरुप्रखयेव विषेाऽसि- सेव कर्मणि area निभिन्तोरत्य रेवतान्तरसंयागरूपः प्रयो गप्रकारमेद उपदिश्यते, तता दभ्रटेवायं भमिन्तिकः प्रयोगा गतु दर्भखापप्रायञ्चिन्तमिति, मेमित्तिकं दश्रप्रयोम- मगष्टाय पञ्चात्‌ खकाले निच्याऽपि दभप्रयगेाऽनुष्टातयः,

तत्रेवान्यशिन्तितं ।

Se चद्रोदये खेष्टििं वपात्‌ पुवेमघयत । उक्ेरायाऽग्तिमः wet जिर्परेत्य विवक्तया ॥

सा पर्वक्राऽस्धरयेषटिदविर्निंवा पादू डं चन्रोदये षति कतेव्या। fred इविरभ्यदे तील्युक्रल्यात्‌ इति चेत्‌ । मेवं, खविरग्यदयख जिभिन्तलेन afanaue निवा पस्य विवक्तितलात्‌। अन्यया वा-

द्धभेदा पन्तेः। aa शविरभ्यरति तच इवि्निंदप्तमित्येवं वाक्ध- 4a2

wee afactadfwaniwe | [area weg toy]

भेदः, awrfedraa प्रागपि eared wafafeasre कभापक्रममाजेणेयमिषटिः FAST | तजेवान्यखिन्तितं। WTR WMA निवापे वेशृतीभ्योऽथ वाथिमः। ayaa विमाजापलचणात्‌॥ निवीपात्‌ प्राग्यदा चन््रोदयस्तदा wRicargg करिव- aver निवापः areca देवताभ्य EM: | कुतः तष्डलान्‌ विभजेदिति वाक्येन तण्डुलीभावादूद्धे प्रारृतदेवतापगयन- अवात्‌, निवापस्त्‌ त्रोरोशामेवेति। तस्मिन्‌ काले प्रता- ग्न्धादिदेवता मापनीता दति प्राप्ते wR: | वैशतीभ्यो दादट- लादिगयक्ताभ्या निवापः awe: | कुतः, तष्ठुलब्न्देन दविमी- जस्रापखच्णात्‌, अन्यया द्‌पधिपयसारतण्डुललेन देवतापमयेो म wera! दविमाचविवकलायाक्‌ ब्रीडहोणामपि इविद्टरन प्रात- रेवताशब्बन्धमपनोय देवतामग्र सम्बन्ध कतु युक्रलात्‌ वैश तीभ्यो निवपेत्‌ | तजेवान्यखिन्तितं । भ्रारुतीम्धाऽन्यनिवेापेऽभ्युदये नरिषटतण्डुलाम्‌ | भाद्तीभ्ये वेशतीभ्वस्णष्णां वा निव॑पेदि इ # “Weis: प्रट्तत्ात्‌ sadn: निमिन्ततः। शिष्टांशस्यापदार्यलादसंयागादिहान्तिमः॥ यरा wea मुष्टिमाजे निङ्क्ते सति चद्धाऽभ्यरेति तदा म॒षटिचयरूपाऽवबिषटां्रः arene एव fine: कुतः,

[खा०२।प्र०५।यअ ०५] Sera UAT | ५९७

प्रताना VERA Cae: पकः । चन्द्रोदये निमिन्ते सति गेमित्तिकसय पू्वदेवतापगयस्यावश्वम्भावात्‌ वैरतीभ्योऽवभि- छटंजनिवाप इति fadta: पल्ः। Wa प्राहतदेवतापनयो निभिन्ताघोनः, अन्यदेवतासंये गस्थस्य न घम्मवति। अन्या देवताः प्रातर्‌ वतास्थाने निवे्ननोयाः। प्राहतामाञ्च निवीप- पद्‌ाथेसम्नन्धः HA म पदाथींगेन, ततस्तत्खानपतितानां वेशतोगाश्च नांशसंयोागे an इत्यस्यां प्रारतीभ्याऽपमो त- azarae दष्णो मेव निवाप इति राद्धान्तः, तचेवान्यखिन्तितं |

afe: avarfaat वा स्यादन्यस्यापि दधिश्रतेः।

नान्यस्येत्ययिमाऽग्धः स्याटवमाचविधानतः ॥

म हि सज्नाव्यरहितस दधिपयसो fata तदभावे च दध्रे wa चर्मिति विधिनं सङ्गच्छते, त सात्‌ सान्ना- यिन्‌ एव at पुवक्राभ्युदयेष्टिरिति चेत्‌। मेव, qurar देवता vars विधोयन्ते द धिपयसारपि विधाने वाक्यं भिद्येत, ततः तण्डुलवत्‌ प्राप्नयोद्‌धिष्टतयारनूद्मानतया विध्यभावात्‌, उदकं चरश्रपणसम्भवाख, साज्ञायिवदस्यापि शष्टिरख्ि।

नवमाध्यायस्य दितीयपादे चिन्तितं |

षटतदभरोः प्रणीतानां म war: सन्तिवान fe,

्रपाकाथयलवतः शन्ति पाकदेतुलसाम्यतः॥

अभ्युदयेश्यां जरयते “wa चरं दधनि चरं" दति षटेत- दधिनो wate | तयोः प्रणोता wat न कर्तव्याः । इविः-

tex तेततिसीयसंडि ताभष्ये। [का०२।प्र०५।यअ ०१]

अरपणाथमत्पस्ला उत्पवमादिधमसंस्ता WI: प्रणीता उच्यन्ते, दधिपयसो त श्रपणाथं भात्यन्ने,किन्त्‌ इविष्टन प्रदानार्थमत्पनन, ततः साम्याभावात्‌ म उत्पवनादया धमासयारिति चेत Aa, अन्यायंम्त्पन्नयारपि दधिपयशररच चन्द्रोदयं निमित्तत चरुम्रपणरेतुत्वं वाचनिकं | ततः समानलात्‌ agar: खन्ति। *इितीयाध्यायस्य द्रतीयपादे चिन्तितं। | यद्‌ाक्ायणयज्नेन खगेका मा यजेत तत्‌ | कमान्तरं गुणो वोक्रदशारै फलसिद्धये ॥ गणस्याख्छ प्रसिद्धत्वात्‌ कर्मभेदऽज सञ्ज्ञया | गणे व्य॒त्प्तिशेषाभ्यामादट्त्या BA AWA aq I दश्पणंमासप्रकरणे शयते 'दाक्षायणयश्ञन सुवर्गकामो asia’ इति। ay दाक्तायणश्रष्टवाच्यस्य कस्चिष्छाक प्रसिद्य- भावात्‌। उद्धिदादि वत्‌ यजिसामानापिकरष्येन कमंनामलात्‌। ‘ats anf: रत्यादिवत्‌ श्रपूवमङ्ज्नया कमोन्तरविधिरिति Ga म, दाक्षायणश्रष्दस्छाटस्तिवाचकलवात्‌। तच ब्द निर्व॑च- मादा क्यभ्रेषाशावगम्यते। aut fe श्रयनमिव्याट्त्तिर्च्यते, LUA दाासेषामयनमिति तन्निवंचमं। रक्त GOTH, पुगः पमराटृत्तावनलस CHU: | तदीयानां wararararafe- STMAIMETTU: | तथा VTS युकः WHAT TWIG ATST- त्का VHT दालषायण्यज्ञः। श्राठन्तिप्रकारस्तु ददे पाणंमा- wt अ्रमावाखे' इत्यादि वाक्यशेषादवगम्यते, तता दध्यादि-

* जेमिमीयन्धायमालाविसतर पुस्तके नालि |

[का०२।प्र०५।अ ०१] बेदाथंप्रकाङे | Nee

anfagara दशं पूणमाषयोः wana: we खरगफलसिद्धाथे wewree गणस्य विधिः ग वद्धिदादिवत्कमंनामधेयं। एवं साकम्पस्थायीयेन यजेत पशुकाम casa zea! श्रमावाख्यायागे ST डा दाहा सम्याद्य चतसृणां दधिपयसाः Salat सह WIT साकम्प्रस्यायः तद्यक्रा यागः साक- भ्रस्थायोयः। तथा सति प्रकृते eWay पष्रटुफलाय साक- arava war विधोयते। "द तोयाध्यायस्य चतु यपादे fafa |

अरनुतंग वदेदेष CHAT वानुवादगीः।

स क्रते पुंसि we at war यद्वा विधिः करते ॥

ward: पमर्थत्वात्‌ तन्निषेधे तथा विधिः।

सातान्वाद्‌ः gaat: अ्तिप्रक्रिययोवेभ्ात्‌॥

नाख्याते पुरूषानुक्तिः क्रतावेव प्रयाजवत्‌ |

समाताक्रनियमादन्यः संयागेऽतः mat विधिः ti

दशपृणंमासप्रकरणो श्रुयते (नानुतं aga’ इति | तत्र पुरूष-

धमतल्ेनायं प्रतिषेधो विधोयते । कुतः, प्रतियोागिनोऽमुतवद्‌- मस पंघमंतया तन्निषेधस्यापि परूषधमलनेव विधातव्यलात्‌। वरेदित्थेतद्‌ाख्यातं तावत्‌ कद्टेवाचकं, तेन श्रास्यातेन ad: भ्रतीयमागलात्‌, परूषस्याख्या तप्रत्ययवाच्यते सति wade वदनस्य wayne aml 1 अन्यथा भिन्नविषयलेन बाधकलवं न

* एतद्‌ प्यधिक्रर्णं मालापस््रके afer |

† प्रद्यतिप्रत्षये प्रत्ययां ay ब्रूतः प्राधान्येनेति शाश्द्किरनुस्मर- खात वदनस्य परषधधमेत्वे तच्रिषेधस्यापि परषधमत्वं यक्तमिचति- fcMUTs: do aaa |

geo लेत्तिरीयसंडहिताभाथ्ये। [का०२।प्५।अ.१ ]

स्यात्‌ । ARTA पुरुषवाचकाख्यातश्रुत्या प्रकरणं बाधित्वा पङ- षायंाऽयं निषेधो विधीयते । waa ara: प्रतिषेध दति चेत्‌। तदं तस्येतत्‌ श्रुतिवाक्यं मूलमस्त, तस्मात्‌ पुरुषार्थं इत्येकः पूरः Ue: । श्राख्यातभिन्नविषयत्वेन बाधकलं म सात्‌, आ्आख्यात- Wa: प्रकरणस्य चाविरोाधाय कतुयक्परूषधमाऽसतु। म Wa- TTR “wane, भिख्रविषयलात्‌, खतिखेपमयभमारभ्यामरणं uqqarad प्रतिषेधति, तश््ध्यपातिलात्‌ क्रतावपि सतौ निषेधः प्रान्त एव, तदभयार्याऽप्ययं प्रतिषेधो म विधोयते किन्त sua इति feta: va: ge श्राख्यातेन भावना- ऽभिधोयते कतौ तु तदविनागभ्रताऽथात्‌ प्रतोयते, अतः अत्य- भावात्‌ केवलेन प्रकरणेन प्रयाजादिवदारादुषकारकः क्रता- वेव fafawa न श तापि विधीयते fawn सावंजिकख निषेधस्य क्रतावपि भ्रान्नलात्‌ श्रनृद्यत एठेति दतीयः ya: Ww: | सत्यमेव वरेख्नानुतमिति योऽयं स्ञातनियमरूपः w- षा्यसंयागः तस्मादन्यः MATA, अ्रतेऽप्राप्तवादिधोयते। एतदिष्यतिक्रमे क्रतारोव Fag न तु पुरुषस्य प्रत्यवायः। waist क्रतुगामि प्रायिन्तं। परुषा्थनियमातिक्रमे तु तत्पुरुषखयेव प्रत्यवायः ग तु करतेर्वेगृ्ठं, तज Granrafy- लमिति faye: i

दति माधवीये aqravara शष्णयजुःसंहिताभाये दि- तीयकाण्डे पञ्चमप्रपाठक पञ्चमोाऽनुवाकः॥ *॥

छ खतेमूलमिति भवितुं am |

[ क! ०२।प्०५।अ ०६] बेदार्थ॑प्रका् | १०९

रु वै देवरथो यह शपुयमासो ये द॑ शेपुखभा- सावि्ठा सोमेन यजते रथस्पष्ट रशवावसाने बरे देवानामव॑स्यत्धेतानि वा अङ्गापरूध्पि संवत्सरस्य यह शेपुशेमासो य शवं विद्यान्‌ दश्पुयीमासो यजते HUSA संवत्सरस्य प्रतिदधात्धेते वै संवत्सरस्य चक्षुषी यदह शपुयोमासो य रवं विदान्‌ दशपुयेमासोा यजते ताभ्यामेव सुवर्ग लाकममुपश्यति ॥ १ ॥

रुषा वे देवानां विक्रान्तियदशपुशमासो य रवं विदान्‌ द॑शपुणेमासौो यज॑ते देवानामेव चिक्रान्ि- ममुविक्रमत रष वै देवयानः पन्धा sedge य शवं विदाम्‌ द॑शपुशेमासो यजंते य रव देवयानः पन्धास्त समारेहत्येनि वे देवाना इरी यदभ- पुशेमास य रवं विदाम्‌ दशपु्मासो यजसे यावेव देवाना इरी ताभ्यां ॥ २॥

Thal wal व॑हत्येतदं देवानामास्यं यदशेपथे मासो य रवं विदान्‌ द्‌ शपूणैमासेा यजते साक्षादेव देवामामास्ये जुहेन्धेव वे इविधानो ये द शंपुगोमास- याजी सायम्प्रातरभिाषं जुहाति यजते saga मास्लावद्र दविधानिना६ सुता य रवं विद्धान्‌ दश

4H

दन्य तेततिरीयसंडिताभाव्ये। [का०२।प्र०५।अ ०६]

gaara यजते इविधान्ध॑स्मीति सर्वेमेवास्य बर्िष्य avi भवति देवा वा ज्रः ॥ ३ ॥

afed नाविन्दन्‌ ते दश्पुरमासाब॑पुनन्‌ ती वा रतै पुती मेध्यो wearer य णवं विदान्‌ TH qaareat यज॑ते पूतावेवैनौ eat यजते नामा- Tera पोयोमास्याश्च स्तियमुपेयाचर्ुपेयानि- रिन्द्रियः स्यात्‌ सोमस्य वै रान्नौऽर्धमासस्य राचयः पय श्रासन्‌ तासाममावास्याश्च पोशेमासीश्च ना- aque

ते रुनमभिसम नष्येतां तं यश्छ॑श्रार्खद्राजानं

यकं श्रारदिति तद्राजयश्छस्य जन्म यत्‌ पापीयान- भवत्‌ तत्‌ पापयश्षस्य यव्नायाभ्यामविन्दत्‌ तज्नाये- न्धस्य य खवमेतेषां यश्छाणां जन्म वेद्‌ नेनमेते यश विन्दन्ति स रते रव न॑मस्यद्ुपाधावत्‌ ते अन्तां at ट णावा श्रावं देवानां भागधे SATA WY tt

श्रावदधि देवा इज्यान्ता इति तसात्‌ सहशींना? राचीणाममावास्यायाश्व पागोमास्याश्चं देवा इज्यन्ते रते fe देवानां भागे भागधा अस्मे मन्‌ष्या भवन्ति य वं वेदं भूतानि ्षुधमघ्रन्सदयो Hae Bias

[STR medi Ged | वेदार्थप्रकाष्े | oR

देवा मासि पितरः संवत्सरे वनस्यतयस्तस्माद्‌ हर इ- मंनष्या अशंनमिच्छन्तेऽ्धमासे देवा इज्यन्ते मासि पिदभ्यः क्रियते संवत्सरे वनस्यतयः we vata य रवं वेद इन्ति क्षुधं घाठव्यं ॥ ६ ॥

पश्यति ताभ्यामदरेदसाव फलः सप्त चं ॥ & ॥

afa वै्तिरोयसंडितायां डितीयकाण्डे पण्बम- प्रपाठके षष्ठोऽनुवाकः ॥ * ॥

पञ्च मेऽभ्यद येश्चा चास्ति इष्टय ईरिताः |

श्रथ ae दर्थंपू्ंमास्योाः सोमयागेन ae Bris वि- धीयते “एष वे देवरथो aguavaret यो दर्शपुंमाबा- fagr शमेन यजते रथस्पष्ट एवावसामे at देवा नामवस्छतिः" tfai <iqdarerfafa यदस्ति एष एव रेवानां रथः रथखदृशः, तथा सति प्रथमत दशपुणंमासाविदरा पञ्चात्‌ सोमेन यो यजते तस्यानष्टाने ayaa भवति । यथा लोके म्यो रथसञ्चरणेम महामागंस्छकष्टकपाषाणादिषु way ata fawet भवति, अ्रयमस्य ग्रामस्य मागं दति सुखंना-

WANG WHA कणष्टकाद्यभावात्‌, वरः BSW भवति 4H 2

८०४ तेति ीयसंडिताभाष्ठे। [का०२।प्०५।अ.६्‌]

ATR मागे AAT Wass गन्तुं agafay, aur carat सम्बन्िना र््पुणमाबरयेन we खेनाध्यवरातं शक्यते, 4S मार्गे यजमानः सोमेन यष्ुमध्यवस्सति द्रपृणंमासया- रिष्िप्रति लात्‌, तथाः प्रयोगे aria सति तदिरृतिष्डताः सामाङ्गण्डताः प्रायणीयाया साङ्गाः सुखेनानष्टातुं ww, अगनहितयोस्ठ दज्॑पूशंमास्चाः सेमप्रकरण्र दौज्रणोच्रादि- कर्मसखरूपमाचस्तोपदिष्टलात्‌ तदङ्गानि प्रयाजादीन्यनष्टातु yew तस्यारि पवष र्रप भाष्योनं्धा ब्रते । तच waa संवत्छरावयवत्वेन प्रश्रंसति “एतानि वा श्रङ्गाषद्श्पि संवत्सरस्य aguawarar य एवं विद्धान्‌ दरभंपुकंमासो यजते- ऽङ्गापरू\व्येव संवत्सरस्य प्रतिदधाति" इ्ति। यथया मनुय हस्तपादादीन्यङ्राजि मणिबन्धकूर्परकल्लादिस्न्धिरूपाणि प- efa पवाणि, तथा संवत्छरस्य इादन्र दभा agifa इादश्न qwate: पवि, तदिरिलारमषटामे तदुभयं प्रतिदधाति सम्यगबुष्ठापति,। अद्र wey प्रश्शति “एते वे संवन्रष् Wan uquodas अ ua विधान्‌ दपूरंमाशा aaa नाग्धामेब Tas जाकममपश्ति'' इति। अयेकरपराक्नमरूपेष परशंसति “एषा वे देवामां विकान्तिचदभमूेमासोा ख ui विद्धान्‌ दर्शपू्पमाख यजने Tareas विक्ञाज्तिननम्‌ विनमते" दति। सर्वेभ्यः कामेभ्यो दर्थपुषंमासा्रिति ब्राण्ठारे अ्ुतलात्‌ FEMIVOSATM A पर्ाकमकूपलं | भय *खगेभांने

* खगंत्वेनेति Ge |

[का.२।प्,६।अ ¢] TITUUAT | १०५

भश्रंसति “ug प रेवान: gar uenquare य एवं वि- दाम्‌ द्रपुशंमासे चजते च दव वचाः पन्थाः खमारो- इति” fai देवा यान्ति गच्छन्ति afar मार्ग शाऽयं Tania: | wargeaw usafa “एता वे देवाना हरौ यहशंपुषामाते य ud विद्धान्‌ दर्भपूरुमासा यजते aaa रेवाना दरी anaraaw va avfa” इति। एभ्याऽ- गथा दि देवेभ्यः, ताग्यामेष दन्रपुणंमाषान्वां यजमानः परो वहति । wu देवमुखल्वेन प्रशं बति “ung देवानामा य- qwounrer य wa विदधान दश्रपणंमासा चजते areca cantare जाति इति साल्ाहवधाबममरणेव यथा ब्राह्मणाय THAR पाचरस्तव्यवधानेम मखं प्रविशति तद- Sau: | wy साम्याजित्वसम्यादनेन wiefa “एष चे efaural art दश्ंपृणंमाधग्राजौ खायम्प्रातरद्निहातं जहाति यजते दशंपुणमाग्रवहरदरंविधागिगा\ gat च एवं वि- दान्‌ दगपुण्नाक्नो ama दबिधीान्यद्मोति स्वमेवास्य afta दन्तं भवति" इति हवींषि मेाम्षषू्पाणि धीयन्ते ्रासा- wa afamet तदिदं हविधानं aceranfa इविध्ानी णेमयानी | दभरंपुणं माखयाजिभः सोमयाजिलं कथनिन्यु- धते । आघ्ानानन्तरमेव प्रत्तं यदद्मिहाजं तत्‌ प्रतिदिनं सायम्परातरनु तिष्टति vdfw पर्वणि च <wWowater यक- ते। त्रहुभयागष्टानेन इविधालिनां सामदेवार्नां प्रतिदिनं ararsfagar नवनि । शोज्नासिषवणे चा प्रतिः षा रेवाना-

६०६ तैत्तिरीय संडिताभाष्ये। [का०२।४०५।यअ ०९

मज सन्ञ्चते। अरग्निहबदर्शपूणंमासप्रढको तदगम्तरभाविनि सामथागेऽपि प्रवतिंब्यत इत्येव तेनिंसेतु wears तप्र टन्तिक्रमख खचकारेण दितः “्रयेकेषामम्मोगाधाय दस्ता- ववमिश्य dagrafqers इत्वा द्पुणोमासावारभते ताभ्यां संवत्छर मिष्टा सामेन पश्रभा वा यजेत तत ऊद्ंमन्यानि कमीा- णि axa’ दति। या यजमान एवं देवानां भविव्यत्चामया- गविषयां प्रीतिं विद्धान्‌ we विधान सोमयाजो भवा- मीति बुद्धा ewydarer यजते तत BE अस्य यजमागख afefa सामयागे दातव्यं यद्यदिद्यते aga बर्हिष्यं रन्त भवति। खल्पेऽपि क्म्यधिकक मंसम्पाद नवेदनेन फणाधिक्य- प्रा्भिः पुवंकाण्डे प्रजापतियंन्नागङजतेत्यन्‌वाकं प्रपञ्चिता, अथय दश्पुषमाखकमणोखियिविषयविधिमथेवादनोान्ञयति “Zar वा wedfad नाविन्दन्‌ ते द्पुणंमासावपुगम्‌ at वा एते yar मेध्यो चदूर्भपुणमा्च य एवं विदान्‌ दशरपुंमाजे यजते पृतावेवैना मेष्यो यजते, दति war दण्पुण्माखे यश्ञावदंतोति यञ्धियं, ताङूश्रमेकमष्यहः देवा भाविन्द्म्‌ न लेभिरे । तता वि्रायं दश्रपुणंमासावमावाखां Wdardty दिनदयमपुनन्‌ भाधितवम्तः, यजश्चियलै निञखितवन्त care: । यस्मिन्‌ दिने खयं एव Tad चष्रमास्तु A TMA साऽयं दः, अमावास्या च तादृशो, aut तिथे qdw सदेव वतः eae द ष्ुमभ्रक्यतवात्‌। wa: सा fafa: खयमाचदभनात्‌ दर्भनामाद्भितस्य कर्मणे योग्या यषां faa wage

[का०२।प्र०५।यअ ०६] TATU IAT | ६०७

समये दृष्यते सा Great | सा wen: ya: पृणंनामा- डितस्य कमणा योग्या । प्रतिपदादिषु चत॒दंशन्तासु तिथिषु चश्मा लेते PAA न पुणा माणल्धन्तमदृष्टः, अतस्तया: कणाः योग्या न भवन्ति। awa तावेवेतावक् तियि- विशेत देवेरक्ररोव्या ओाधिती सन्ता award waar | wa दशपणंमासश्रब्दस्तिथिपरो न कमेपरः। यस्त्वेवं तिथ्यः बररद्धिं विद्वान्‌ कर्मद्रयं कुरुते, aise aifwar awarar तिथिविश्चेषावेव प्राष्य कृतवान्‌ भवति, तस्मात्‌ aarfear: कुर्यादिति तात्ययाथः। प्रसन्गात्‌ परुषा कथिक्जियमं विधन्त “नामावास्यायाञ्च पोर्णमाखाञ्च स्ियमुपेयाद्यदुपेयान्निरि- fea: स्यात्‌" ईति । पुवाक्रयाङ्ष्यायन्नियवमास्थायिकया प्रपञ्चयति “सोमस्य वे राज्नाऽधमासस्य रात्रयः ware WET तासाममावास्याञ्च Weary” aq ते एनमभिसमनद्ोतां त॑ यच्छ श्राच्छद्राजानं um श्रारदिति तद्रानयच्छस्य जन यत पापोयानभवत्‌ तत्‌ wae चस्नायाभ्यामविन्दत्‌ तव्नायेन्यस्य च एवमेतेषां wqrut wy वेद नैनमेते यच्छा विन्दन्ति स एते एव नमख्छनुपाधावत्‌ ते WHAT वरं दणा- वहा श्रावं Sarat भागसेश्रसावाऽऽवदधिदेवा दन्यान्ताद्ति तस्मात्‌ BTML राजोणाममावास्ायाञ्च GWearary देवा wear एते fe देवानां भागषे भागधा We मनुगया भवन्तिय एवं az’ tifa) श्रधेमासस्य WAIVE राज्य एका वगः, BUGIS राचयाऽपरोा वमः, ते Rarara4-

९०८ तैलिरीयसंडिताभाच्ये। [का.श।प्र०५। यअ. ]

णिणंमाश्यावेनं सोममभिसमगद्येतां wire शब्मोगाय WAAR, बखात्कारेण Yara तं सामं अतिश्यवायेन we- व्याधिः प्राप्तवान्‌) एतच प्रजापतेस्छयस्तिर शट्डितर tare यथा व्याख्यातं ata यास्येयं wares एव रेवानां vfa- भागधारिष्मी भवाव आवयारथिभ्रित्याग्न्वादयेा देवा दव्य न्तामित्यगयोवरः | एतयोभागधारिलवं जामते मनया: खवे- $पि भागं धारयिला प्रयच्छण्ति। अरय मनव्यादिषान्धाप- न्यासेन उक्राथमेव पनः प्रपर॑सति “धतानि quan ayer wears देवा मासि पितरः wage? वनस्यतय- खस्माददररमनुग्या अप्रनमिच्छनेऽधमाखे देवा cya atfa faa: क्रियते संवत्छरं वनस्पतयः we ग्टडन्ति य एवं वेद ufer od area” tf saris amare: प्राणिनि, वमस्पतयः पगषावाद्याः, तेषां फलग्रइणमेव शुन्तिवारणङूपां afe खचयति। एवं शुधा wr यो वेद शाऽणन्नखब्डद्धः SEG wy स्वंदा uf ° ॥

इति माधवोये aqua छष्णयजःसंहिताभाये दि- तीयकाण्डे पञ्चमप्रपाटक वष्ठाऽमुवाकः ॥ # ॥

~ ree

[का०२।प्र०५।यअ ०] बेदार्च॑प्रकषाषे | १०९

देवा वै नधि न ager ते सामन्ञेवाश्रयन्त feet सामेवाकरिंङ्राति ata देवा salar तत रवैमान्‌ प्रयुङ्के feats are wa येगे fe- Suit पूजा खव तद्यजमानः aaa चिः प्र॑यमाम- ware चिरन्तमां यन्नस्येव ace ॥ १ ॥

AWA सन्तंतमन्बाडइ प्राणानामन्रा- खस्य सन्तत्या WAT रघ्षसामप॑त्ये राथ॑न्तरीं प्रथ- मामन्बाङइ राथ॑न्तरा वा जयं लाक इममेव लाकम- भिजंयति निर्विण्क्नाति wa इमे शाका इमानेव शाकानमिजयति बारतीसुल्तमामन्बाइ बाता वा Bet Braise खाकमभिजयति wa: wR A

वाजा इत्यनिरुक्तां प्राजापत्यामन्बाह यन्ना वे पुजा- पंतिर्यशरमेव पुजापतिमारं भते प्र वा वाजा इत्यन्वा- wa वै वाजाऽक॑मेवावरुन्धे प्रवा वाजा LATE तसात्‌ TAX रेते धीयतेऽग्म ्रायाडि वीतय इत्थाइ तस्मात्‌ GANT पजा जायन्ते प्रवा वाजाः ॥ ॥ ३ ॥

TATE मासा वै वाजा अरधमासा अभिद्यवे देवा इविष्मन्ता गोर्॑ताचीं यत्ना Sathana यज॑-

4

९१० तै्तिरी यसंह्दिताभाष्ये | [का०श।प्र०६।यअ ०९]

मामः सुज्रयुरिदम॑सोदमसोत्धेव wre पियं धामा- Seat यं कामयेत स्व॑मायरियादिति प्रया वाजा दूति warpera arate वीतय इति सन्तसुत्त- रमधम लमेत ५ 8 ॥ >

पारेनैवास्यापानं दाधार सर्वमायुरेति या बा अरनिः संामिषेमीमां बेदारब्नावेव Basi कुरते ONT सन्द धात्येष वा wife: सामिधेभोनां व रषं वेदारनावेव USS Fen श्छषेकछंषेगा रता नि- मिता यत्‌ सामिधेन्ध॑स्ता ager स्युः पुजया प- श्ुभिर्यजमानस्य वितिेरगर्धद्दा सन्दधाति संयुम- श्येवैलास्ता wet संयक्ता weet सवामाश्िषं दुङे॥५॥

बसने जायन्तेप्रवा वाजा लमेत दधाति सं द्‌ च ॥७।

इति वैतिरीयसंडिलायां दितीयकार्डे पफष्बम- प्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः ॥ * ॥

षि PPI PLDI DE PBB म

[का ०श।प्र०१।अ ०७] वेदाचंप्रशञा्रे | Kee

अणुवाकेः वह्धिरतेशाष्वववमरोरितं,

श्रयो लरेरनुवाके हा चं fae lene सप्रमेऽनुवाके तद TAT भाव्यष्टमे च सानिधनोमन्ला चाख्यायते, ते च ब्राह्मण ग्रमे SAGAS पञ्चमप्रपाठक TAHA | कयः प्रात्‌ सामिधेनोगा (agen अनराइवनीयमत्कर श्च प्रतो चों गच्छन्‌ जपति कं प्रपद्ये तं प्रपद्य दत्यादिकमक्रा शल्यं प्रपद्य इति वेति पान्तरम॒क्तं । तत्पाठस्हु “wal प्रपद्ये । ऋतं WIS wea प्रपश्ये । प्रजापतेः frat तनवमनार्तौं sow) इदम पश्चदन्रेन वख । दिषम्तं भ्राटव्यमवक्रामामि। arse देष्टि) चश्च वयं few: waa: सुवः डि" (areata wou अ९) tia बल्यं यथार्यण्डतमिदं कमं प्रप प्रारभे, afer mate वाचिकेऽपराधा माश्दिद्यथैः। मना विन्धमा- भमण्यृतं यथा भवति तया RIG) मानखोऽप्यपराधा मा wfead: | अण्टतलरेतन्डतसिदं कमं प्रपथे, श्रनेन कमणा | देवलं प्रा्तामित्यर्थः। दवेव्वध्यातिंरदह्ितां प्रजापतेः frat तवं प्रजापतिन्ररोरमिदं क्म प्रपद्ये रमिति ₹इस्तेनाभि- मयः । WE हाता प्चदरश्सामसदृरेन वख्जरूपेणानेन कर्मणा fermi भच्रुमवष्टभ्व पीडयामि, यः watwr मगसा डेट ag अचरं वयं मगसा दिञ्मरमुभयविधमवक्गामामोति पूरव जान्वयः । MYA: खवरित्येतलामकायेशाकालताम्‌ हिनोमि Weary | Fa व्याइतोदक्का जिरभिङिद्धुत्यानवाग-

मभिरिङ्ारादृ चमपखन्दधाति a at वाजा श्रभिद्यव दत्धेका- 412

XR तेिरीयसंडिताभाष्छे। [कार्शप्०५।अ००]

citar: सामिधेन्य इति । श्रनवानमनच्छसम्‌ । तज प्रथमायाः ase प्रवो वाजा अभिद्यवः। इविभ्रनो waters देवा- श्िगाति सुषयः" (जरान्देका०५प्र एअर) fa 1 & Sat: वा यद्मदोधाः खलिग्यलमानाः प्रवर्तन्ते । वाजाः ममनग्ोला मासा च्रभिद्चवः अभितः पर्वपचणोल्लरयशश्ूपेण च दोप्यमाना अेमासाः इविन्मना इविभाजे Zarg । चताच्था घागसाधन- ग तचुतप्ररया गवा षडहागकूलाः Haaser किञ्च wa यज्ञा रेवाम्‌ जिगाति प्राप्नोतु, ware gw: पखेच्छर्भवतु। यदेतदुकरं जिरभिदिष्रोातीति तदेतदिघन्ते “Qa वै गचिन यजब्यश्रयम्त ते ease दिद्रोति सामेवाकरिंद्रोति waa रेवा wae तत एवेनान्‌ प्र- ey रिष्धरोति वाच एवैष यागे feetifa प्रा एव तच- warn: waa” दति । देवाः wale arya चजग्यपि गा- अयन्त न सनुषा इत्यथैः | किन्त खामग्येव षमतष्टाः, AAT हिमितिशब्दमुखारयेत्‌, तेन सामेव wa भवति । VEE: सप्त- war वा साख आरो fegree विद्यमानलात्‌। ae fefafa- wee जिरुारणमभिप्रे्य जिवारं fafutay awed | waa देवा aR यत्रैव सामनि aT: समष्टासत एव साख एमाम्‌ देवान्‌ प्रयः दाता डिदर्वन्‌ wee तोषयतीत्यरथः | यथा प्रथमाखारणेन साम रतं भवति तथा दितीयाजारणेन वाच्च यागः SITUA | सामाञ्जयद्धताया ऋयूपायाः वाचः सम्बन्धः सम्पद्यत TAU: | उतीयोखारणं यदस्ति तेन यज

Big ion oy केदायंप्रकाष्रे | {te

मागः WIT Wa Teale भवति । एकादन्रानां सामभिसेनोना- waaremarcera faut “fa: प्रथमामन्वाह feqna; ayaa awd गत्यप्रसश्खाय,, cf प्रवा aver अभि- Wa इतोषा प्रथमा, wren दुवरूतेति लवं ae उत fay द्ति वा इयारन्यतरोाच्तमा, तन्तेन प्रयमाष्मयाख्ि- रज्यासेन यशस्य बसे अकभागान नदति बभाति। यथा शाके TAY HSH वा WW वाढुकामाऽमदयं बभ्राति तदत्‌ । AW बन्भनं खूंसनगराडित्याय भवति । Werayn- राधस्याकरस्ाग्चि yids च परस्यराविङ्गवं विधन्त “AMARANTE प्राखानामनाद्यस् सन्तत्या VAT रसा मपरत्ये"” द्ति। तदेतत्‌ सम्तता चारणं यजमागद्छ प्राणानां ama मा- ग्धवस्तसकत्ये च सम्पद्यते किञ्च creer: शासनिरोधेन अपरता wafer | यखाः प्रथमाया arafafafear at ख- wow विधते “रायौ प्रथमामन्णाड राथन्तरो वा श्रयं खाक दममेव लाकमभिजयति'ः दति । कख्िखित्‌ साम- शाखाविश्चेषे war वाजा इत्यखाष्टचि Tamera गोत- त्वात्‌ इयं राथन्तरी। रथन्तरसामखक्रन कमणा खम्यादयितु अक्यलात्‌ श्रसाकस्य राथनरत्वं। GEM चकारेण ्रतोयां सामिधेनीं fafezerfa’ इति । तदेतदिधन्ते “जिविंग्यहाति चयडमेलाकाद्मागेव लाकानभिजयतिःः cial eran: सामिधेन्यः प्रथमपादमचखायं सषदिग्रहः are: । शर्ध दि- तीयो विग्रहः। तत उत्तरां खपरितनमन्धस्य windy

gts तेन्तिसोयसंहिताभाष्ये | [का०२।प्०४।यअ ॐ |

dary तदन्ते ठतोमे विग्रहः । एतेन fanyway खाकजथ- जयो भवति। षष्ताण्च्ययं जिविधा fauverad विधन्त "वारंतीमलमामन्वाड बाता वा WET छाकाऽमुमेव खा- कममिजयतिः इति । तष्याग्टचि wearer यविषयेतिच्न्दस saaremticd बालो । खा च ढतोयेति रुला प्रथम- मध्वमापेखयोकमा | तथा TATA ATA कतोयालेन पाठारित्यया भवति | एतश्मन््ापेतकर्मसालात्‌ GASSES areaad | प्रथमायाण्टचि देवता दि विक्ेषाभिग्यत्वभावं प्रजयति प्रवा वाजा cufaamt प्राजापत्यामन्नार यच्चा ते प्रजा- पतिर्थश्चमेव प्रजापतिमारभते" tf werfa टेवविक्ेषस् fuer नाम विद्धेषकथनं aw मास्ति सयमनिर्क्ना। प्रला- पतिख we: प्राूपविेवाभावादनिदक्ः, wa दषं प्राजा- पत्था । awe प्रजापतिङ््टलात्‌ तत्छद्ूपः। तस्यात्‌ प्राजा- पत्थ मन्त प्रथमपाटठेन यश्चरूपमेव प्रजापतिं प्रारभवान भवति। अस्मिन्छन्ते srameqrerce प्रर्रंसति “a ar वाजा दत्यन्वाराश्नं वे वाणेाऽखमेवावद्न्ये,, इति। तथाच प्रश््या- खारा प्रशंसति श्रवा वाजा Tee तस्मात्‌ wre Tar Wea” cf यस्मात awe खखारितः तस्मात्‌ प्रा- चीनं, wae रे तावतिंनि Arent wefa मच्छतोति ar- सोमं, तथाविधं रेता धीयते wiwe aaa qe HUG स्रमपादेन GAIA AMA प्रचमपाराखारशं awafa “aq warty वोतय cae aera wate:

[का०श।प् ०५।अ ०९] SITS aaa | ११५

प्रजा जायनौः इति। aera तस्यात प्रतीचो WAFS: PEW: प्रजा Gaqa | मन्लगतागां पदानाम- ura दशयति प्रवोावाजा CATE माषा वे वाजा अर मासा अभिद्यव gar ufanmr गार्ध॑ताशो ag रेवाम्‌ जिमाति चजमागः gee:” दति । af गच्छनि wae naam इति देनादिमाणा बाणाः, इदमेव argeara इदि निधाय award: qa <faa:. पदा्थागमिधाय मन्ठता- waaay ^“ दृद मशोटमशोव्येव une fad घधामावरुन्धेःः इति । wfaunfe: समिध्यमान हे an वनमिदं माणानां equafe, अर्धमासानां wevafe, देवानां खरूपमलोत्येव aay: । अनेन तात्पर्येण ane प्रियं धामाञ्जतिख्यागमि- ष्यमानाग्रिखरूपं खन्पादि तवान्‌ भवति । aq “सन्तत मन्वा आणागामखाद्मसि ema इति तरेकेदागों काग्यज्ेवपि वि- ww “d कामयेत सवंमासरिचदिति प्रवे वाजा इति तख्या- गुच्धाद्र अयाचि fae र्ति सण्ततमललर मर्धचेमा खमभेत प्राणे- नेवस्याकानं दाधार edaratfa” इति । चं यजमानमुरिष्छ डाता कामयेत । किजिति,। श्रयं aware: खल्युरितः खवेमायः प्रा्रुयादिति, aw जजमानस्वायुःपराक्ये saat सामिधेनीं adage विच्छेद नद्नले लर मग्नस्य प्रयममधचंमुपक्रमेत | तेन साकाद्येनाख् चजभागख् प्राणकायुना बहिनिंगच्छता etarcreng पनरष्ठन्तरागच्छन्यं धारितवान्‌ भवति । तेव ख धारणेन सवंमाचुः HIATT । तदेव साकल्यं पुनः प्रका-

१९९ तेतिसीयसंहिताभाष्ये। [का ०श।प्र०५।यअ ०७]

रारण प्रशंसति थ्या वा खरल सामिसेनोर्मां वेदारना- वेष भ्रादययं कुर्ते, tia) एतस्य AMS चरमपादेन THTUT- मन्तरसछ प्रथमपाराखारणं प्रशसति “अर्धा secures at अरनिः खामिषेगोनां य एवं वेदारन्नावेव area aya’ इति। कूपंरमारभ्च प्रसारितकनिष्टाङ्गुखिपर्यन्तो ररूभागेाऽरनिः, न च तस्यारन्नमध्ये विच्छेरोाऽस्ि तददुभयोः सामिधेन्योम॑ध्ये षा- मात्यमरनिलेगापचयंते। arerat तरिर वाम्तल्यं बिदिला अभुतिष्ठति, © राता are चजमागखारन्रो स्वापयति, चतुररक्रिपरिमितद्य पुरूवरूछारलिमा जपरिमितेा बाख यथा गत्ता भवति ate कुरुत ca: | य एवं वेदेति पन- रभिधानं प्रतिश्चातश्य निगभनगा्थे । तरेव सान्तत्यं fare- बाधापन्धासपुरःसर प्रशंसति “wawddr एता निभिंता यत्‌ सामिधेन्यस्ता यद संयुक्ताः स्यः प्रजया पष्टुभि्यंनमानख्य वि- तिषेरजर्धै सन्दधाति संयुगष्येवेनाखा wal deat चरव- Cg: wiarfad cy” इति। खषिरतोियसय ट्टा, age ऋविरेककां साभिघेनोमीशराभग्ररेण दृटा तत्‌- सम्य दरायपरम्परां निमिंतवान्‌। अतएव waa, यगा कोऽन्रिताम्‌ वेदान्‌ सेतिहासान्‌ महषयः | लेभिरे तपसा पृवमनुश्ाताः wear ॥ ईति।

तथा सति fare ऋषिभ्यः प्रवतिंताखाः after यद्यसं- युका भवेः तदानीं THATS प्रजया alata: सामिधेन्यो वितिष्ठेरन्‌ विधुक्षास्िषठेयुः। प्रजापश्ररसण्डद्धि हेतवे ग भवेधु-

[का०२।प्र०५।अ ०७] वेदाथेप्रकाश | que

रित्यर्थः तत्परिहाराय पवस्याः सामिधेन्या खन्तरार्धचमत्त- Ter सामिधेन्यः gabe खन्दध्यात्‌ । तथा waar: शा- fan: संयोाजितवाम्‌ भवति । म चेवमेकस्यामपि सामिधेन्यां पवा ल्राधंचा सन्धातव्याविति werd, aatafinafa- तत्वेन रेद्रप्रयुक्खन्धानमन्तरेणापि खरूपता वियोागाभा- वात्‌। ययाक्ररील्या dane: सामिधेन्यो यजमानाय सवा- माभ्रिषं ce दुदन्ति सनम्पादयम्ति॥

8a alata) गवमाध्यायस्य प्रथमपादे चिग्तितिम्‌।

fara feet Was खानधरमाऽयवाऽऽदिमः। waifeyara तप््रातिपदिकप्रबखलतः॥

दश्पूणमाषयोः सामिधेनोः wag श्रुयते, जिः wuar- मन्वारेति। सऽं जिरभ्यास श्रादो पटितश्च प्रवा वाजा श््यु- fataw wa: कुतः। प्रयमामित्धस्य स्लोलिङ्गलात्‌ wa- परलापपत्तेरिति Wayne, स्नोलिङ्गवाचिनष्टापृप्र्ययादपि पूवे पटितस्छ खागवाचिनः प्रथमेत्यस्छ प्रातिपदिक प्रबल तवात्‌। wat विरुतिव्बन्यस्या wae: प्रथमस्थाने पटितायाः चिरभ्याषः कर्तव्यः स्थानान्तरे पटितायाः प्रवा वाजा दत्य स्या RAG ATTA: I

दति माधवोये agregar ष्णयजःसंहिताभाये दि- तोयकाण्डे पञ्चमप्रपाठकं प्तमाऽनुवाकः॥ #॥

६९८ तेतन्तिसेयसंडिताभाष्ये, [का०२।प्०५।खअ०८]

अन्ना वा रष यौ waa arate वीतय इत्या इ रथन्तरस्यैष Fare त्वा समिद्धिरक्गिर LATE वामदेव्यस्यैष AT बहदं प्रे सुवीयेमित्याइ Twa रष वशा यदेतं तचमन्वाद AAG तत्‌ सामन्वन्तं करा- त्यप्रिरमुष्मिन्‌ लाक श्रासीदादित्येऽसिन्‌ ताविमोा लाकावशगन्ता ॥ १ ॥

erat ते देवा अ॑घ्रुवन्नेतेमोा विपयुषामेत्यग्र

आयाहि वीतय इत्यसिन्‌ लाकेऽभ्रिम॑दपुंदम्ने सु- वीयेमित्यमुभ्िम्‌ लाक ्रादित्यं तता वा इमो ला- कावशाम्यतां यदेवमन्बाहानयलाकयाः शान्त्य श- ASA इमो लाका य रवं वेद्‌ GaN सामिधे- ATTY पञ्चदश ॥ २।

वा श्र्धमासस्य TIAMAT: संवत्सर च्राप्य- ते तासां wife च शतानि षष्टिश्चाछ्षराणि ताव॑तीः संवत्सरस्य राचयेाऽक्षर श Va सवत्सरमाप्राति मे धश्च TERE ब्रह्मवाद्यमवदेतामस्मिन्‌ दारवं sft जनयाव यतरा नो ब्रह्मीमानिति मेधोऽभ्य॑व- दत्‌ स धूमम॑जनयत्‌ परच्छेपेऽभ्य वदत्‌ सेाऽभरिमज- नयहष इत्ध॑व्रवत्‌ ॥३॥

[का ०२।प्र०५।य्द ०८] वेदार्चपकाण | Ete

यत्‌ समाविद्ध कथा त्वमभ्रिमजींअनेो नाहमिति साभिधेनीनाभमैवाहं वशे वेदेत्धत्रवीयदतवत्यदम॑- नृच्छते स रासां वशसलं त्वा समिद्धिरक्गिर इत्था सामिधेनीघेव तज्ज्यातिजनयति स्वियस्तेन vee: स्वियस्तेन यद्गायचिय स्वियस्तेन यत्‌ सामिधेन्य उषस्लतीमन्वाइ ॥ ४ ॥ तेन पश्खंतीस्तेन सेनदरास्तेन मिथुना अभ्िर्देवा- at ca ज्नासींद्श्ना काव्याऽसुराणं तै पृजापतिं प॒श्रमैताः स पुजापतिरभजिं दतं दणीमदइ दत्यभि- पयाववर्तत तते देवा श्रभवन्‌ परासुरा यस्यैवं विद्‌ धोऽभिं दुतं Cate इत्यन्वाहइ भवत्यात्मना परास्य WIAA भवत्यध्वरव॑तीमन्नौ इ साठुव्यमेवैतया ॥५॥ ध्वरति भओचिष्केशस्तमीं मह इत्या इ पविष॑मेवैत- शजमानमेवेतयां पवयति समि AA आहतेत्याहइ परिधिमेषैतं परि दधात्धस्कन्दाय यदत ऊङंमभ्या- द्ध्याद्यथा बहिःपरिधि स्कन्दति arena तत्‌ चये वा AHA इव्यवाहने देवानां कव्यवाइनः पिठृणाः सरश्च असुराणां त रतद्धाश्सन्ते मां वरिष्यते atu i

# & 2

gz afaviadfearra । [शा ०२ प्र ०५।अ० ख|

इतिं इणीष्व < हव्यवाह ममित्धाइ य रव देवार्ना तं णीत Baad णीते बन्धेरेव aa aaa | _ € न~ | tg ~| परस्ताद्वाशा SUA तस्मात्‌ परस्तादवाग्डा मन्‌- ष्यान्‌ पितरेाऽन्‌ प्रपिपते ॥ ७ ॥ अशन्तावाह पथ्चद्‌शात्रवीदन्बाहैतया वरिष्यते aaa TTS ॥ ८ ।

इति वै्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे पथ्चम- प्रपाठकेऽष्टमेऽनुवाकंः Wo ॥

सप्तमे सामिधेन्याद्चा व्याख्याताऽव्यन्विस्तरात्‌ t

अथयाषटमेऽवश्िष्टाः सामिधेन्यो arene. तच दितीया सामिधेनी amare एव ufsart “aq आयाहि faa wzurat हव्यदातये । fa Stat af afefa”’ (त्राग्का०द। अ०५।अर०९२)दति। Sad इव्यदातये esate efacrara, aaa carat wfadaura, zara: यजमानो Tarat vfa- दास्यतोति भवद्धिभ्णोधमिति वदम्‌ भ्रायाहि। श्रागत्यच हाता हाता भवम्‌ afefe यज्ञ निषदि निषीद टठती- यषामिघनोपाटदस्ह न्तं ला बमिद्धिरङ्गिरः। घतेन वद्ध यामसि। हइदच्छाचा यविषट्यःः (ate) इति & अङ्गिरः SH तं at तादृशं देवानामाहातारं लां समिद्भिः घुतेन च वर्धयामः, रइ यविष्टय qaqa हदत्‌ ज्वालाधिक्यं यया भवति तया चाचा Va! चतुयेसामिधेनोपारस्ह्‌ “खमः शयु

[का ०२।प्०४।यअ ०८] वेदाच॑प्रकाश्चो | १२९

अवायं | चच्छादेव विवाससि। इदग्ने Gara’ (are )xfa i ड प्रे देवखनल्व, नः WHE, एथु fees, ara देवैः रातं याग्यमिदं कमं we अभिमृखीरुत्य हहत्‌ gia च यया भवति aut विवाससि विभातं कुड ग्रकाश्खेत्य्यः। gems ञ्वालाधिक्यं faafea i सुवीर्यग्रब्देन इयमानस्य दविषः सम्यग्द इनसामग्थेमच्यते। पञ्चमसामिधेनोपारस्ठ॒ “Car anata: | तमास दरतः समभ्निरिष्यते car” (ate) द्ति। waafa: सम्बगिध्यते। ares, tea: सततुं योग्यः, TAG, नमस्कारयोाग्यः, aatfe तिरस्वुर्वम्‌ दशरतः पदा- दानां <ufaati दषा कामानां वर्षयिता। षष्ठसामिभेनी- use “ट्वो afq: समिध्यते। war भ रेववारनः। ay “fawn ईडते (त्रा) tia aaafa: सम्यगिध्यते। कोदृत्रः, wa: कामानां व्षंयिता। war ग टरेववाहमः, aq ta gare इविषा वोढा afaaafa vfawaart यजमानाः स्हवन्ते। सप्तमसामिधेनीपारस्तु “gee ला वयं waa gay: समिधीमहि । wa दोद्तं wea’ (त्रा) tf ह षम्‌ कामागां वष॑काद्म, षणं कामानां वषिंतारं at षाणा वयं श्राङूतिद्ष्टिं gar वयं समिधौमहि सम्बक्‌ प्रकाशयामः। कोदृधं लां हरत्‌ दीद्यतं Wears यथा भवति तथा दीयमानम्‌ । श्रष्टमसामिधेनोपारस्तु “भ्रं दूते दणीमहे। wat विश्ववेदसं। wa ang amg” (ate) इति। इममम्मं वयं SMA प्रार्थयामहे ।

६२९ तेत्तिसीयसंडिताभाष्ये। [का०श्‌प्र०५।यअ०र]

कोद, दूतं देवान्‌ प्रति मेणा, ईहातारमाङ्ालारं, विश्ववेदसं विश्वाम्‌ स्वाम्‌ देवान्‌ वेश्ीति विश्ववेङास्तादुभ्, श्रस्य यज्ञस्य waft सुक्रतुं ओमभकर्माणं। भवमसामि- धेमोपाटस्छ “समिध्यमान wat, «aft: पावक tes शाचिष्के्रसतमोमद्'” (are) दति । याऽभिरष्वरेऽसखम्‌ कमणि समिष्यमानः, पावकः wfgta:, te: war, arate दीप्तयः केश्स्यानोयाः aaa भओाचिष्येशः तमधिमोमरे पराक्नमः। दश्रमसामिधेनोपाटस “afagt aq आहत, देवान यङि खध्वर । ay fe इव्यवाडसिः' (are) cf) & awa aivercifuara लं समिद्धः सन्‌ देवान्‌ यक्षि थजसि । ₹े erat सृष्ट निष्पादितयाग fe यस्मात्‌ ल॑ इव्यवाडसि aaa UMMA: | एकारब्रसामिपेनोपाढठम्ह्‌ “WIAA दुवस्छत। aft प्रयत्यष्वरे, टणीध्वः waarem” (ate) इति। & यजमागा TAATAAEATSlafa: मीणयत, दुवस्यत परि- चरत, प्रयति प्रयन्नेम adarasferqat यागे इब्यवाइनमश्चिं aud ued, अनया सामिषेनीगां परिषमाणमान- त्वात्‌ दयं परिधानीया, तच परूषभेदेनान्या परिधानीया विकस्यते तथा च चकारः नत्वं वश्ण दति afagcis- rat परिधानीया, श्राजरेतेतोतरेषां are? afar fanfwarar: पाठस्तु। “a aequ उत भिचा aii at वर्धन्ति मतिभिवेखिष्ठाः । ते ag सुषणनानि सन्तु । युयं पात सखस्तिभिः सदानः! दति। रे अग्ने त्मनिदठनिवारकलात्‌ वरुः

[का०र।प्र०५।खअ०८] TATU AAT CXR

बृ्टप्रापकलात्‌ fave, वरिष्टगाचोया मतिभिर्मनोषाभिः स- तिभि्बेधंन्ति वर्धयज्ति लां । a लवि वसु धनं सुषणनानि ge दातव्यानि watfa ary तिष्ठ्‌ । युयं च नोऽस्मान्‌ सस्तिभिः खदा पात रत | चूथमिति बडवचनं पूजायं। राद खामिधे- नौषु दितोयादिचवुयन्तं ad प्रशंसति | “wag? at रषयो सामाग्नआमादडि वीतय Cay रथन्रस्धेष ave त्वा समि- द्विरङ्गिर care बामरेव्यखेष बण vet? सुवीयंमित्याह इरत एष वणा aed शचमन्वाद अश्मेव तत्‌ TAT करोति” इति । रज्पुणमास्योाः मानि म खमि, ax- हित न म॒स्यग्रशः, Watsd we: सामजयसखरूपले गा ज प ते। यथ्यणुता wer रयन्तरारोगां यगय 4 wafer तचापि Whang तद्रःपलमक्डिद्धं। ्ाखान्तरो वा aray मोताजिषा- मानि इष्टव्ानि। एतेन हचपाठेन दशपुशं माखवश्चं लामवन्तं कराति। wean इति दतीयपारोापादानं इरत्छामयातकख Pema veda) अक्िन्नेव ee आद्यन्ते पुनः प्रघ खति। ““अभ्िरमुभ्भिन शोक श्रासोद्‌ादित्योऽसिन्‌ ताविमे लेाकावशान्तावा्ां ते देवा अ्रवन्नेतेमोा* विषु हामेन्थग्र आयाहि वीतय इत्यस्मिन्‌ लेाकेऽग्रिमदधुषटंददम्रे सवीर्यमि- त्यमञ्जिन्‌ शोक श्रित्य, aa at car जञोकावशान्बतां यदेव मन्वारगयेसाक्याः WIT च्राम्बतोाऽखा द्मा लेका य एवं aq” दति। पुरा खमेलाकेऽञ्चिः खितः, wigae ग्डलाके।

* at) इत | इमो | इति पदपाठः

६२७ तेत्तिरी यसंहिताभाष्ये। [का०२।प्र०५।यअ ०८]

AIA लाकदवमश्टानतं Was | खगे यग्टतसेविनां पा- कापा मास्ति, प्रकान्रायकवलमादित्धाऽपेकितएव । wear- कवासिनां तु पाका मच्छ प्रयोजनं । तदुभयासिद्धेलाकलाभः, तं शोभं ger a देवाः परस्यरमिदमुच्‌ः दमावन्यादिल्थे faqyera faufcetit खापयाम, aged wf यूयमाग- "तति wa ्रायारोत्यष्टाग्डचि afefa निषीरेति fa- Fla षः प्रायम्याख प्रथमलाके Bet तया waa | हृरद प्रे gaafauaafe विवासतीति famaatfafeyr- दू चखतोयताखास्याखतोयलाके खापनरेतुलं गम्यते। चद्य- प्यादिन्योा wifes अतः तयाणचेःख्यागट्स्तिवकारिलेन विभातत्वेनादित्यः yaa) किच्च इंखमन््ावसाने तं हर- दित्थादिल्यमणष्डछपरलेन sat दच्छष्टाऽजापि भूयमाण आदित्यस्य प्रत्यभिश्चापकः, तस्मात तेन ade आरित्यखा- पमं सिध्यति। अनया fagdrerr लाकयोाः खखका्यसिद्ध- amt wifey: | Awe क्रमेण पठा लोक्याः भाग्ये भवति, तदेदितुख तदुभवशाम्तिभंवति। eat fara “ayn सामिधेनीरन्वाह vars वा श्र्धमासख्य राबया- ऽचमाष्श्ः संवर श्रायते" इति यद्यपि xew पटिता- सतयाणयेकश्ठाः परुषभेदन विकल्यितलात्‌ arg च प्रयमोा- लमयाखिराटत्या पञ्चदशत्वसम्पज्तिः। श्रधेमाषद्य रा- Tet पञ्चरकनत्वात्‌ तद्रुपलवमपि सख्पद्यते। waafa-

* तयापि cagiaafaanicaa विभातत्वेनादिन्ाः gaa fj =~ xl@ qo |

[ का०श।प्र०५।अ ०८] वेदाथंप्रकारे | १९२५

नर्धमासे VYTWEMwaTy तासामर्धमोासानां wafaufa- वारमादत्या शंवत्छरप्रात्चिश्च षम्पद्यते। tamara संवत्छर सम्यत्या प्रभ्र॑सति “तासां चीणिच शतानि षष्टिखा- च्चराणि तावतोः संवत्सरस्य राजयाऽक्रन्र एव संवत्सरमा- sifa”’ <fai ताशां सानिषननेनां पश्चदण्सद्यकानां गायची- च्छन्दरल्वात्‌ एकैका चतु विं ्त्यक्तरा । तथा खति मिखिवा- SUTIRT संवत्छरराचिष्श्या च शमेति शलाऽलरदारा तदैव संवत्सर प्राक्षिभंवति। यद्यपि वासिष्ठानां परिधानीयाया; जिष्टुपला दधिकान्यच्षराणि तथापोतरगेचापेचयाऽयमर्थवाद्‌ दत्यविरोाधः। आसु सामिसेनोषु ‘a ला समिद्धिरङ्गि- रा gaa वर्धयामसि, cad wafaid प्रज्ंसति “awe WRU ब्रह्ावाद्यमवदेतामस्िन्‌ waz sft wrata यतरो नो ब्रह्मीयानिति नुमेभाऽभ्यवदत्‌ ख धूममजयत्‌ परच्छपाऽभ्यवदत्‌ साऽगप्रिमजनयडुष इत्यत्रवीत्‌ यत्‌ समाव- fax कथा aafaamsar arefafa शामिधेनोनामेवाश्ं ay वेदेत्यत्रवीद्यद्‌ yaaa पदमनुच्यते ख wet वशंसतं ar सम्द्भिरङ्गिर इत्याह सामिधेनीन्वेव asifasaafa” दति। नमेधपरुच्छपनामानाटषो परसरं ब्रह्मवादं श्रव- देतां मन््रसामथ्यविषयं घंवादमक्रुरुतां । तच्रानयोारियं प्रति- Bl) श्रावयेारुभयामध्ये यतरो ब्रह्मोयान्‌ ब्रह्मणि सामिधे- Tawa कुशलः, तादृशं fad खखमनसि सामिषेनौ-

{~ ९ न्ड ~ ~ e => मन्तमनुखरन्तोा ्रस्िन्नाद्र MBSA जनयावेति, ATT 4L

९१९६ तेल्तिरोयसंडि ताभा्ये । [का०र।प्र०५।खअ०्र]

wad नृमेध We काटमभिलच्छ मन्लमवदत्‌, ख तश्मन्तषा- aera धूममुत्पादि तवान्‌ | परच्छपा मन्तं पटिला श्रभ्रिम- अगयत्‌। तदिदानों aay: परच्छेपम्प्रति & we तमतो- ` ियद्रष्टासि cafaia सम्बोधितवान्‌, aire च एवं पप्रच्छ | यत्‌ यस्मात्‌ कारणात्‌ समावडिद श्रावया: सामिषेनौ- aay लमागमेव तथा शति कथं लमञ्रिम॒त्पारितवान्‌ न त्वमिति । तज परच्छप उन्लरमवाच। aqua: सा- मिेनोपाटस्तदयन्ञामं च समागमं away तासामेव arfa- धेनोनां वक्षे cwe तेज वेद लंतुगवेख्छि। किं ase cha तदुच्यते । धृतश्ब्दोपेतः पाराऽनृच्यत इति शोऽचमनुच्यमानः पादः सानमिधेनोनां ae: खारण्डतं तेजः। सपादः कख्याग्टचि aaa tfa चत्‌, तदुच्यते तं ला खम्द्धिरङ्किर दव्येताग्दचं पठेत्‌ । aerate घृतेन वधया मसील्ययं पाडा ada । तता- ऽनेन पटितेम पादेन खामिचेनीष्वव anfasiaafa तेन लवं पादं पठन्नपि महिमानं ग जानासि, we g जानामि। तसमादाद्रकाष्े मयाग्निर्त्यादितः। wae ला aafaaaray विशेषतः swefa “feada are: स्तियसेन यद्ाय- जियः स्लियसेन यत्‌ सामिधेन्य ठषखतोमन्वाद तेन प॒रःख- तोस्तेन सेद्रास्तेन favan:” इति खग्गायनोखामिधेनोभब्दैः स्लीलिङ्गेरभिधीयमानलात्‌ aaa) अतः पर्षलाय ट षमश्ब्टवतोषचं MATA | तेन पाठेन TL GAM: परषवत्यः सेना tfragnr: स्तोपरषरूपेण मिथगर्ूपाः equal tea

WTR Toy Tor] ARTUUATR | १९७

ष्छेवापि ered) खमग्निरि ध्यते ठषेत्यन्ते पटि तलात्‌ | Tat ऋद्चिरित्येषापि टृषन्ब्दोपेतलाहषणती | तयार प्टेवा प्रजं सा द्रष्टव्या । sufi gafadaray विहेवतः swefa “mfuzarmt दूत wrelgqar कायाऽसुराणणं ar प्रजापतिं waaay स प्रजापतिरभ्भिं दूतं टणलोमर दव्यभिपयोवर्तत ततो रेवा अभवम्‌ परासुरा aaa विदुषोऽभिं दूतं ठणोमद SAME भवत्या्मना परास भ्राद्रव्या uafa” इ्ति। Zar: खकारयेव्वभ्मं दूतत्वेन प्रेषयन्ति, WETTE कवेः पजमन्नगसं ¦ तावभात्रपि प्रजापतिमुपेत्य एष्टवन्तो, आवयेमध्ये बन्धिवि- हादिकार्थेषु ae र त्यमुचितमिति। तदानीं प्रजापति- vfi दूतं sway दति मन्तेणेा्तरम॒वाच। उक्का चान मखः VATA SMA AAI | तता रेवानां विजयोाऽग्रदुसुराञ्च परष्ताः। एवे विदुषा यजमानस्याय- मेन मन्त्रेण विजयः शजपराजयच्च भवति । समिध्यमानो अध्वर रइत्येताग्टसं विशेषतः uefa “श्रष्वरवतोमन्वाद भ्नादढव्यमेवेतया ध्वरति इति हिगस्तील्यथंः । तच्छाग्टचि amare प्रशंसति “श्राचिष्केशशमोमद care पविच्- मेवेतद्यजमानमेवेतया पवयति" इति । मध्यपारे अग्निः षा- बक ty tfa पावकञ्ष्देमेव पविचलं विस्पष्टम्‌, we नािः- शब्देन wiwtant रश्मीनासक्रिमभिप्रेत्य `पविज्रमेतदाकय- मिद्यभिषीयते, तस्मारे तयण्वा यजमानमेव धयति afa-

दधा Wa बाङतव्येवा काचिदध्वरवती। देवाम्‌ यचि खध्वर- 4 1, 2

६९८ तत्तिरीयसंहितामाच्ये | [ का०२।प्०५।यअग०्८ |

Uma | श्राजुरेतेव्यसावष्यध्वरवतो | अश्रिं प्रयत्यघ्वर दत्यक्रल्ात्‌। तयार्चारक्रप्रशषा योाजनोया । तदेवं स्वा- साण्ट्चां सामान्यता विशेषत uwer दर्िता। यदुर सखचकारण समिद्धा wy ्राङतेत्यभिज्ञायेकामनूयाजसमि- धमवजिष्य सर्वमिद्धग्ेषमभ्यादधातोतिः तरेतद्कदि निधाव समिद्धा wa इति मन्तं पनः प्रश्ंखति “afagr wa श्रा- samy परिधिमेवेतं परिदधाव्यखन्दाय यदत ऊद मभ्धादध्याद्यथा बहिःपरिधि सकन्दति तादृगेव तत्‌” इति। समिद्धा sa twain श्तायंवाचिनोक्रप्रत्ययेन सामि गीसाध्यस्ाऽग्रिसमिन्धनख्य waa gaa: परिसमाप्तये धीयमानः प्रकिष्यमाणः काष्ठविशेषः परिधिः। तथा afa समिद्ध दति समाशरिचनात्‌ एतं मन्तं परिधितेन श्ापितवान्‌ भवति । सख खच परिधिः प्रचिष्यमाणानां समिघामस्कन्दाया- faarata भवति। यद्येतस्मात्‌ मन््तपाठादूद्खमाजुहेतेति मन्ते समिधोाऽग्यादध्यात्‌, यथाच्यपरोडाश्चादिदविषः परि- date: पतमं विनाश्राय सम्पद्यते तादृगेव तद्रष्टयं। एवे च प्रणवे प्रणवे समिधमादधातीति खचकारेण प्रतिमन्तरमवसान- कालोने प्रणवे समिदाघानस्याक्रलात्‌, खमिद्ध दति मन््ाव- खाने खमिदेका Ga: मरकेपणोयाः प्राप्ता, श्राजुरेतेत्यस् जिरादत्या fae: समिधस्षच प्रकेपणोयाः आप्राः, तरेतचख-- aed समिद्धा wa इत्येतस्य पादस्य पाठटकाले एव nfs. पेत्‌ दति विधिरुक्नेयः। waar दव्यवाहनमित्यभ्चि--

[का०२।प्र०५।खअ ०९] बेदाथंप्रकाे | {Re

विश्रेषणं प्रशंसति “wat at waar शव्यवाहना देवानां कव्यवाहनः fazuty eure ्रसुराणां त एतद्याश्श्सनम्तेमां afraad मामिति awry eaareafagre य एव देवानां तं awa’ शति । देवादीनां षम्बन्धिमो ₹व्यवाहनाद येऽग्नयः waa मामेव वरिब्यते दृत्येवमपेचन्ते, war देवा wata *वरणसिद्यथे इव्यवा रमं इ णोधष्वमिव्य्यते। यदुक्रमा खलाय- मेन “सामिधेनीनामन्तमेन प्रणवेनाग्रे महार afe ब्राह्म खभारतेति मिगरेऽवशय यजमाभस्ाेयान्‌ vata या- वन्तः खटः पर्‌ परः otf! तदेतद द्िधन्ते “श्राषंयं एोते बन्धारेव नेत्यया waa’? इति। खषेरपत्य मायं । आ- क्रीयगे चर्षोन्‌ तद्धितप्रल्ययान्तान्‌ श्रामन्तितविभष्चा यथा- vat दणीते। तथा wa महाः असि ब्राह्मणभारत। भागवच्यावनाश्नवानेवंजामरन्येति सखूगगचाणां पश्चाधंयः nat दति) श्रनेन तन्तदपत्यतया्भिरूपच्यत एषं टणा- मः पुरुषे WAITS: खकाभात्‌ नेति नापगच्छति) aia खेद माचंयवरणमस्य पृचादिखन्तानाथ भवति । अस्मिम्‌ वरणो अकार विश्रेषं fare “परसादाच इणीते तस्नात्‌ पर- स्ताद्वाश्चो मनुब्यान्‌ पितरोऽनु प्रपिपते" इति। वतमाभं यजमा न मपे च्छ पूवंभावी या गाचप्रवतंकसमारणग्य तदपत्यपर- परयावीचा मोचान्‌ TW | तथेव पूव॑मृर्‌ा इतं । ष्टगारपत्यं वनः तस्यापत्यमश्नवानस्तस्प्ा पत्यमे वखस्या पत्यं जमदि खूखख

* ated ग सिद्ययंमिति ae |

d Re वेत्तिसोयसंडिताभाश्ये | [का oR (Toy (God ]

सन्तति्यंजमाग दति । तङेतदवीक्लं। यस्माद्धाता wat- विममारणभ्यावाचा ela marge कारणाह्लाकेऽपि yaqs- भाविनः पितर्‌ उ्रोक्षरभाविनः पुजागनुक्रमेश पाल- यन्ति)

दति ओमाधवोये वेदायंप्रकाे छष्णयज्‌ःसंडिताभष्ये दि- तीयकाण्डे पञ्चमप्रपाठकं ऽष्टमोाऽनुवाकः#

BA महाः असीत्याह महान्‌ Wa यद्म्नित्रा- Weary ब्राह्मणा Wa भारतेत्यादेष fe देवेभ्य wal भरति देवे इत्याह देवा Wada मन्विद्ध Tae मनुर्धेतमुक्तरा देवेभ्य Vuftga इत्या- इषया शेतमस्तुवन्विप्रानुमदित इत्याईइ ॥ ९ ।

विप्रा WA यष्खञरवाध्सः कविशस्त TATE कव- या ते wea ब्रह सःश्ित इत्याह ब्रह

शिते We एतावन्‌ दत्याइ तादुतिर्स्य प्रि यतमा प्रीर्यक्तानामित्याह प्रणीर्ेष ATA रथी- रध्वराणामित्याहेष fe देवरथेऽतूर्ती Beane नयेतं कथचन ॥२॥

[का०९।प्०५।यअ ०९] बेदार्थप्रकाधरे। ९९९

तरति त्रूशि्व्यवाडित्थाह स्वैर We तरत्या- wit जुहर्देवानामित्याइ जुहर्छेष देवाना चमसे देवपान LATE चमसा ष देवपानेऽराः इवाग्ने नेमिर्देवारस्वं प॑रिभूरसीत्थाह देवा£ wa परिमूर्य- ब्रुयादावैह देवान्‌ देवयते यजमानायेति शाव्‌ब्य- मस्मै ॥ ३।

अनयेदावड देवान्‌ यजमानायेत्धाह यजमान- मेवेतेन वर्धयत्यभिमम्न BAY सोममावहेत्याइ देव- ता रव तद्यथापूवमुपज्चयत्‌ श्चा चाग्ने देवान्‌ वहं सु- यजा च यज जातवेद इत्याहाभ्रिमेव तत्सरश्य॑ति से- ऽस्य सरभत SHAT Wat वंइत्यप्निहाता ॥ ४ ॥

इत्थाहाभ्रवे देवाना हाता य रुव देवाना६ हाता तं vata सा वयमित्याहात्मानमेव we गमयति साधु ते यजमान देवतेत्याहाशिषमेवेतामाशस्ते यद्रुया्चाऽभ्निर होतारेमदंथा इत्यभिनेभयतेा यज- मानं परि ण्ङ्णीयात्‌ प्रमायुकः स्या्चजमानदेवत्था वं शुद्धसंाद्व्यदेवत्यापष्टत्‌ ॥ ५।

यं इव TAT Ula aaa अनयेहृतव॑तीम- ध्वया सखुचमास्यस्वेत्याङ यजमानमेबेतेनं वर्धयति

ERR ते्निरीयसंहिताभा्ये। [का०२प्र०५।यअ ०९ |

देवायुवमित्थाह देवान्‌ Warata विश्ववारामित्याह विश्व शषावतीडामशै देवाः tana न- मस्थान्‌ यजाम यत्नियानित्याह मन्यौ वा Lear: पितरा नमस्या दवा यच्निया देवता खव तद्यथा- भागं थजति ॥ € ।

विप्रानुमदित इत्याह Ware ₹रेतापष्ेवता रव Wife च ॥ < ।

इति वैत्निरीयसंडहितायां दितोयकाण्डे पश्चम- प्रपाठके नवमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

दितोयाद्याः सामिधेन्य व्याख्याता wea Us ।

wy गवमे nature निगदख्य खगाद्‌ापगनिगदख च Qala Nada | तेष निगद्‌ादयेा ARH घमाकाताः। कच्यः श्रथ fafaqqrrare देवेद्धा afag दति qua खनिति। ay wagfafai पाठस्तु “at महा afa ब्राह्मण भारत श्रसावश। Agr afag: | wager fa- प्रानुमदितः। afar wyeyfaar चतादवनः। प्रणो- यज्ञानां) रथीरध्वरा्णां। saa हाता, afaeaare । असां जुकदेवानां। चमसा देवपानः श्रा Tart भेभिदेवाश्ख्वं परिण्डरसि। आवड रेवान्‌ यजमानाय”

[ का ०२।प ०५।यअ ०९] बेदाथेप्रकाशे | ९११

(्राग्काण्दे।प्र०५।अ०द्‌) xis Ward महानित्यारभ्चासा- वशाविल्यन्तः vata: | शअव्धिष्टा बिविष्छन्ललाः। तेवा मरे ब्राह्लवष्याब्यानमुखेनेव स्यष्टीकरिव्याजः) चच प्रवरम्नन््ा्े दशयति “Wd महार Shay महान्‌ दोष यदभ्चिना- चणेधार BBG We भारतेत्याहेष fe देवेभ्यो wai भरति" दरति । श्रभ्रिरिति aq एष aera सवाङधाधारलेन महाम्‌ AMIS महानसोन्युच्छते। वसात्‌ ayaa fy- मागो त्नात्‌ WyWia सम्बेाध्यते। यस्मादेष रेवेन्धा wa भरति धारयति तस्माद्धारतेति खम्नाभ्यते। मग्ने येवमसा- aufafa aor तेन wardtranet गामनिदकणोाऽभि- मरेतः। खच भागवश्यावनेल्यादिना पृकानुवाक warenfir- द्‌ाष्तः) निवित्परेषु ave प्रथमखाथे दर्््त्ि ' ‘sig दत्वा देवा Wasa” दति । aaa देवाः कयेचेषु wag एतमभ्निमेन्धत भज्याखितवमः तस्मा हे वेद्ध लुच्यते | दितीवषदष्ठाथे द्वंयति “afeg इत्याह an Gana देषेभ्व Rar? इति । Za उरो देतेरिन्धनादूद्धं खलकोय- कामे antag) उन्मरेव्वपि पञ्चपदेषु ufegrdat डि- wear thaefa “छविष्टुत इत्या दंयो Qaagay विप्रानुम- दित tare विप्रा Ga यच्छुमवाःरसः afawe cane कवयो छेते Vesa मह्मखररज्रित care wyeyiaat ws gareay wary yarsfae प्रिवत्तमा दति । saary- खः garaaraaay: wat fant fager विबुधाः; savy

4 ऋ

१३४ ^ तेत्तिरीयसंडिताभष्ये। [का०श्प्र*५।अ०९]

भवन्ति तेरथमनमदितः तावितः अरः Way, ब्रह्मणा मन्ते faa: aaa) चुतरूपमादवनमाङतियंस्यास चता- हवनः । WET पठनोयानां क्नपदानामथे दशंयि- लेच्छरासादूदधं पठनोयानां weut fafacrat - दश्च॑यति “प्रणोरय॑न्ञानामित्याड प्रणोद्धष यश्चानार रथीरध्वराणा- मित्यारेष fe रेवरथोऽदरती Ware a Wa waa तरति afuematfeare vay We तरतिः' दति। यज्ञानां नेटल- मरै प्रसिद्धं i रथोदेवागां efaaeara, अषघ्वराणां सम्बन्धी रयाऽयमभ्चिः, चस्मादाहातारमेतम्थिं काऽपिदेवेनतरति मातिक्रामति तस्मादचमटत Wagga यस्मात्‌ सव॑मपि रेवं श्रयं दविवेहनाकरति प्राप्नोति तस्मात्‌ दिंहव्यवाडिन्यु- wa) एताभ्यख्चतषभ्या निविद्य ऊङ्खमच्छरासं हता पञ्चात्‌ पठमोयानां wagut निविदामथे cals “श्रास्याजं जदं वामामिल्याह जर्ष देवानां चमसा देवान CATE चमा We देवपामाऽरा इवाग्ने afatave परिष्डरसीव्याह रेवा Ga परिष्डयंद्रुयारावह रेवान्‌ देवतं यजमानायेति आदन्यमसती जमयेदावह देवान्‌ यजमानायेव्याइ यजमान- मेवेतेन वर्धयति” दति। एषोाऽभ्निरेवानां जुहसङ्बः जहा fafa इविःप्ररेपात्‌ । न साख दारूमयजष्वत्‌ sfad | किं ल्ास्पाजे लाइपाचवहढमित्य्यः। यथा araret सामपागरतुखमसः तथा Sarat पानसाधनकमसस्या- गोयाऽयमभभिः। Yast लं, यथा अकटचक्रखितान्‌ कुला-

[का०२।प्र०५।अ०६ | Scrat i Leds

wenfeata at तिर्यक्षोलशूपानरान्‌ afa: परिता व्या- atfa, तथा देवानां afer: afta arvarafa 1 चतुथायां निविदि रवयत इति पदं जाखाकरे पयते, तदच यदि मयात्‌ तदा हाता BAAD Alea जमयेत्‌। Tarfaee- तौति देवयत्‌ aa देवयते यजमानाय । एतत्पदप्रयागेणान्यः कसित -एतदौयाम्‌ देवाजिच्छतोति प्रतिभाति । तदेतत्‌ ाटरव्यस्मात्यादनं। तस्मात्‌ तत्पदं परित्यच्छारमै घजमानाय देवागावद्ेत्येतावदेव वाक्यशेषात्‌ तेनैव यजमानं वर्धयति afg प्रापयति । am: (देवतां देवतामावाद्य व्यनि- afrag आवह सोममावहाभ्निमावडइ प्रजापतिमिद्यपा- MAAC वत्य वा भवत्यप्नोषोमावावहष्राग्नो आवहे Maas महन्रमावह देवा च्राच्यपार sraurfay ₹हा- जायावदह्‌ खं महिमानमावद्ेति न खं महिमानमावदादा- aa देवाम्‌ वर सुयजा च यज जातवेद Twa इति! अचावादमगनिगदोा Wears समाख्नातः Palsy नाच पटितः। aa wie तात्य cwafa श्द्निमग्म श्राव साममावरेत्याह दवता एव तद्यथापुवमुषहयते "° afar तत्‌ तेनावादननिगदे आवहति पाठेन आञ्यभागादिस्वयाम- देवता श्रमक्रमेण BIA! इ ्राङ्याघारश्वताप्ने प्रथमाच्य- भागदेवताम्निमावह। दितीयाञ्यभागदेवं साममावद। पा- gararaaraarat च प्रथमपृरोडाश्रदेवमग्निमावद। चैा-

-णंमास्ामपां प्रुयागदेवं प्रजापतिमावदइ । प्रजापतिपद्‌ं wr- 4m 2

१९१ तेतिरीयसंङिताभाश्थे। [का०श।६०५ woe |

खथायावरेति परं उच्ेरचारयेत्‌। पोाणंमाखां दितोयप्‌- रोाडाच्ररेवमन्रीषोमरूपमा वद । अमाषाश्यायामशनाखिनो दितीयपरोडाच्देवलेगेश्राप्रो way) श्रगतभिधः wre रेवमिश्रमावड । गतज्रियो मरेश्कमा वह | ्राश्यपान्‌ प्रथाजाम्‌- धाअरेवामावद । Rf राजाय wraw िष्टतवकरणाय। आवाहन विषथाशामृक्रार्नां टेवानां ये यख cae waar महिमा सामधातिभ्रयसं महिमागमावरे । we विभु एवं देवानभिप्रेत्य खं महिमागमिद्टाच्यते, म लावारइनकतुरग्रेम- हिमानं तद्यावाडइगविषचलाभावात्‌ इति कच्यष्धबस्ार्थः। लातानि बेदाश्सि ज्ञानानि यश्ादसा जातवेदाः शबश्चोऽयं खवटेवमदहिभामिश्जलादित्यर्यः। age & aa लं रेवाना- वद ख GUM भामनेन यसन UH YT) न केवछमावारनं aie किंतु हविःप्रापणलच्शा यागाऽपि लेव aaa: | अच छने प्रनापतिमिल्युपां शवा वरेत्यण हे वत्य वा waaay तखापांद्दुयाजे प्रजापतिविष्द्रीषोामाषश्टां विकच्याभिप्रायेष दषटव्यम्‌। wrerarenfanze तात्पये dete alata Cafqan Way साममावरेत्यादङ देवता एव तद्चथापूवम्‌- agua” इति। तत्‌ तेनावाहनभिगदेनाञ्यमामादिखिष्टल- दन्देवताः सवाः करमेण इतवाम्‌ भवति । प्रयमाग्मानरेवेा तथा अधानदेवता दत्यादिक्रमो चयापूवंमित्यादिनेच्यते, ्रावारममिगदावखाने यदेतज्िममगवाक्यं ae aq दन यति “wt ata देवान्‌ ay सुथजा च यजे जातवेद LaTT-

[ का०२।प्र०५।अ ०९ | बेदाचैप्रकार्े | ९१६७

fata तक्छश्श्यति साऽस्य avfuar देवेभ्य we वहति"” दति। तत्‌ तेग वाक्यपाठेम श्र्चिमेव सशश्यति areata | साऽग्रिशी च्छीङकताऽप्रमन्तः सम्‌ तड यजमानम रव्यं देवेभ्यः क्रमेण वरति । HM: “श्रथ स्तुगाद्‌ापनेन स्चावादापयत्य- fatrar वेलित्यनुवाकेमाष्वर्यजु gra खुचा वादनतः .दति | चृतवती्रब्डे लष्कपग्डतावादायेत्थाध्वयं वद्धे दश्रितवाम्‌ | राता त॒ चतवतोमध्वचा शुचमार्टस्तेत्यगेन शब्देन यक्रमगवाकं पढति। तदिदट्खशारादापनं। सोऽचमगवाकः aware खमाशातः। we ase “रमिता jefe | दावं वेश भ्राविषं। खो वयं। ary a यजमान देवता । चुतवती मध्व सचमाख्छख | दे वायवं विश्ववारा । Keak देवा डैडेन्याम्‌ । HAVA AHA | यजाम SMA”? (्राण्दकागप्प्र०।४अग) इति) auafatiar trae कता तथा eas मन्तत्रा- Ge werd “we यष्टरिदं नम care, शरध Zari war इति । watsaafgan Wana जानातु । तरेव वेदम- anwar asia waeafat फलद्‌ागरूपमस- VG यक्िन्‌ होमानष्ठाने तदिद्‌ प्रावि, तादृ्रं ra U- araera aa हामक्रमं जानातु! न केवखं TYG ₹रातु- रप्रेदपरि भारः sfead किन्तु वयं समो मनुव्यहेातारो वयमपि wa बतामदे। श्रता वयमपि हामक्रमन्नानवन्त- सि्ठामः। रे amar ते तव हविःखोकर्जों रेवता arg फलं ददालिति शेषः । Yaa चृतपूणीं ow जु्टमाखल

१६८ लेत्तिरोवसंडिताभाव्ये। [कार्‌प०५।अ०€ |

आशिप सखीकुवि्ययः। stew qd देवायुवं, देवान्‌ याति मिश्रयतोति देवाय॒स्तादृ्नीं । fawarct, विश्वान्‌ सवाम रा्सतान्‌ विक्नाम्‌ वारयतीति विश्ववारा तादृ । teary स्तुतिप्रियाम्‌ arene वयं Wall नमस्वान्‌ नमस्कारप्रियान्‌ fray wae) यज्जियान्‌ चज्नप्रिधान्‌ देवान्‌ यजाम। श्रद्नेडदल वेदेषु प्रसिदमिव्येतद्‌शंयति “"इ्िदातेव्याहा्धिव Zarate राता य एव देवाना दाता तं awa” इति । fae रातु: सहायमाचरितु मामृषस्व खस्य agra इत्येतहश्यति “ar वयमिल्याङाद्मानमेव सत्त्व गमयति इति । ददालिव्येतादृशेनाश्रीरयंन वाक्यपूरणटाय तात्पचा्थे Tafa “ary ते यजमान देवतेत्याहाभिषमेवेता- Harare” cfs ्राखान्तरो साध ते यजमान देवतेत्यस्यपरि न्या श्रद्धिं हातारमदटथाः' tfa किञ्चिदाक्यमाचातं, तख्या- wat: | हे यजमान यस्वमन्निं रातारमदयाः wean ठत- वागसि aa तव साध दद्‌ालिति। तमिम ब्राखामरपाढं दूषयति “agartrsfay हातारमटया दृत्यभनिनेभयता यजमानं aftaviar wares: ख्यात्‌” इति । अग्रिरौ- ता वेत्तप्निरिण्युपकरमे पठितं साष्टं ते यजमागदेवतेल्यसमाद णुष्व aufay हेतारमिति ब्रूयात्‌ तदेभयोः पाञ्ंयार्यजमानोा- $द्मिना परिग्द्टोता waa, तता दाहाधिक्येन सियेत, तस्मात्‌ शाखान्रपटठा गादतंव्यः। यद्यपि weqwar द्ध अपि आदते तथापि तयाः ad aura निवार्य जहा एव

[करा०२।प्र०५।अ०€ ] वेदां प्रकारे | CRE

भ्राचान्यं द्योतयितुं aufaagaaqraa पटठमोयमिन्येतद्‌नर- यति “चजमामदेवत्या वै जद्कभ्वाद्रवयदेवल्यपथ्चदयर्‌ दे दव न्यात्‌ भ्रादवयमस्मे जमयेत्‌ चुतवतीोमध्वयौ सुचमाखखेत्या₹ यमा ममेवेतेन वधेयतिः" इति । सु चाविल्येवं द्िवचनेन द द्व द्धं श्रपि समप्रधाने इव यदि ब्रूयात्‌ तदा यजमानसमानं भ्वाटरयमत्पादयेत्‌। तस्मादुप्छतमुपेचितामिव fated जु्‌- प्राधान्यायैकवचमाभिधामेन यजमानं वर्धितवान्‌ भवति, a fe जह्वा इवापष्टतः कचिदपि साचाद्धामसाधनलमस्ि तस्मा दुपसर्जमलतवं तस्या aM! देवमिश्रेख देवरचणं वित्रनि- वारणेन विश्वरक्षणमभिप्रेतमित्येतद्शंयति ““देवायुवमित्याह रेवान्‌ हषा ऽवति विश्ववारा मित्याह fray garsafa” शति । ई‡डेन्यादि न्दे विंवशितं दरयति “दैडामहे देवार ईडेन्यान्‌ maa Aaa यजाम यज्जियानिल्याइ aver ar ईडे- न्याः पितरो waar देवा afwar रेवता एव तद्यया- भागं यजति” इति। देवाम्‌ यजतोत्येतदुपलचणं ana aia fers नमस्यतीद्येतदपि इष्टवयम्‌। एवं चस्ति aa मनु्यादया भागः स्हव्यादिरूपः उपचरि तस्तं भागममति- कम्यानुषटितवान्‌ भवति। अय मीमांसा दश्रमाध्यायस्य चतुयंपादे चिन्तितं,

चातुमास्यातिदिष्टेषु निगमेष्वाञ्यपानिति।

विक्रियेत म वाऽऽद्येऽपि fa खाद्ध्याच्यपानिति॥

<funfafa वा यद्येवं स्वात्‌ एषदाञ्वपान्‌।

१४० से्तिरोयसंडिताभाष्ये। [आा०२।१०५।अ ०€ ]

द्रष्यदथाक्रेरा्ः स्छात्‌ दधिमाजदविदूतः ४

दितीवः खात्‌ ठतोयोाऽक्त दर याग्तरविधानतः।

गणो दतरा चिजताऽऽञ्धे ततो विक्रियते न डि॥

IAS चादकनावाहगण्ा दाकारायाउजवन्तेति नि-

जमा अतिदिष्टाः, तजाज्यप्नष्दः प्रचक्रः। देवार आञ्चया आव्‌ GIVI देवा च्रच्यपाम्‌ । Bars रदेवानानाग्धपानां प्रिया धामानि । देवा श्राच्चपा अआच्यमजषन्तेति । साऽव- माव्वपञ्चब्दा विकियतेन वेति dae: । विकारोऽपि जिविधः। तज TOM दत्या्स्तावश्ान्नाति | कुतः, अथ vaaray uufa इथं वा ce afte दधि चेति द्रयदयस्याश्नलात्‌ । आब्यस्यापष्लरकाभिचारणा्थलेन दविःजेषलात्‌ इविषुं ना- स्तीति cua हविः, nat दधिषामिति feare: west दष्णा- ब्यमेखखनेन निष्यद्यते एषदाच्यं caret तदेव इविरिति षएवदाज्छ पाजिति aaa: पचः। दभिमेखमादाच्छे षन्ता गु निष्यद्यते । तच्छाद्‌ाग्द्धेव इविद्ुभि्याच्वपश्ष्दोपेता एव fanart: पटिवस्याः |

दति माधवोये वेदाथंप्रकाशे हष्णयञुःसंडिताभाखे दितो- URW पञ्चमप्रपाठके नवमोाऽवाकः॥ °॥

[ का०२।प्र०५।अ ०१९०] वेदाथंप्रकाशे | १९१

स्तचाननब्रुयाद्राजन्यस्य चया वा AT रा-

जन्यात्‌ पुरुषा ब्राह्मणे वैश्यः श्र द्रस्तानेवास्रा अन्‌- कान्‌ करेति पथ्बट्‌शनुत्रूयाद्राजन्यस्य पञ्चदशा वै राजन्यः सख रैन स्तोमे प्रतिष्ठापयति चिष्टुभा परि दध्यादिन्दियं वे चिष्टुगिन्दियकामः खलु वे राजन्ये यजते चिष्टुमेवास्मा इन्द्रियं परि ख्ल्लाति यदि काम- येत ॥ १।

बह्मवर्चसमसर्विति गायचिया परिदध्याद्रह्मव्चसं वै मायो ब्रद्यवचसमेव भवति सप्तद्शानुगरूयादै- श्यस्य सप्तदशा वै वैश्यः स्व रवैनर स्तोमे प्रतिषटा- पयति अगत्या परिदध्याज्जागता वे पशवः पशुकामः खलु वै वेश्य यजते saa पश्रन्‌ परिण्ज्ञा- तयेकविशशतिमनुत्रूयात्‌ प्रतिष्ठाकामस्येकविःशस्ता- मानां प्रतिष्ठा प्रतिष्ित्ये ॥ २॥

चतुर्विर्शतिमनुतरया्रह्मवचसकामस्य चतुरवि९- शत्यक्षरा WAN गायची ब्रह्मवर्चसं गायचियेवास् ब्ह्मवर्चसमव॑रुन्धे चिःरशतमनुब्रूयादनरकामस्य चिः शदक्षरा विराडन्नं विरािराजेवास्मा अन्राद्यमव॑- रुन्धे दाचिःरशतमनुब्रूयात्‌ प्रतिष्ठाकामस्य दाचि

9 त

aR तेति सीयसंहिताभाष्ये। [का०२।०५।अ ०१०]

दश्षरानुषटुग॑नुष्टुपबन्द सां प्रतिष्ठा प्रतिं त्यै षट्चिः- शतममूब्रूयात्‌ पशुकामस्य TATA रहती वा- इताः THAT CHAT TT ॥ ३ ।

अवरन्धे चतुञखत्वारिरएतमनुमयादिन्दरियकामस्य चर्तुञ्त्वारि शदक्षरा frefifard चिष्टप्‌ fags: वासम इद्दरियम्वरुन्धेऽष्टा चत्वारि रशतममुभूयात्‌ प- शुकामस्याष्टाचत्वारिरशदश्षरा अगतो जाग॑ताः पञ्च- भा अग॑त्येवाखमे पञ्च नवरुन्धे wae बन्दारस्वनुत्र ayaa: सवाखि वा रतस्य ढन्दारस्यव॑रुद्धानि ये बहयाञ्यप॑रिमितमनुद्रूयादप॑रिमितस्यावरुद्यौ ॥४६

कामयेत प्रति्ठित्धे पश्चन्‌ सप्त चत्वारि रश Ne ok

इति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे पथ्चम- प्रपाठके द्‌ शमेाऽनुवाकः ॥ * ॥

व्याख्याता मवमे we प्रवरा निविदादयः।

अथ qua मेमिज्तिष्यः काम्या सामिधेन्य veya | तच राजन्यं निमिकोत्य विधन्े “Me ख्षाननुन्रूयाद्रा- जन्य जया वा VA राजन्यात्‌ पुरुषा ब्राह्मणा Se: शुद्र स्तानेवास्मा ्रनकान्‌ करोति" Chari प्रवा वाजा इत्येका

जिरादललात्‌। WT अआयाहोग्येकसतुचः। लं वरूण दत्येका परिधानोया जिरादट्ता, एवं WIG: | तेन zaat

[का०२प०५।अ ०९०] वेदार्थप्रकाशे | १४३

जित्वेन राजन्यव्यतिरिक्राम्‌ ब्राह्मणादरोन्‌ जीन्‌ वशान्‌ रा- जन्यख्यागकूलाम्‌ करोाति। पक्षान्तरं विधन्त ““पश्चदश्रान्‌- नरुयाद्र अन्यस weet पर राजन्यः ख एवैन सोमे प्रति- छापयति'' इति। प्रजापतेङ्रसा बाङ्भ्याश्च पश्चदशस्तामथ्य राजन्यस्य सात्यकल्ललात्‌ Wet सोमा राजन्यस्य aera: | यद्यपि पद्यदच्रखामिधेनोरण्वारेति वर्णजयसाधारण्वसमे- नैवायं प्तः प्राप्तः तथापि जीरस्त॒चानित्यनेन विशेषवचनेन famareaatar विकश्पाथे पश्चदरेति प्रतिप्रसवे विधोथते। लं वङ् tant परिधानोयां fawn “शजिष्ठुभा परिदध्यादि- fad वै जिदुगिश्ियकामः खल्‌ वै राजन्यो यजते चिष्टुमे- ater इद्िवं परिष्टह्वाति' इति । fren: इद्रेण खदेत्पन्न- त्वात्‌ तस्सव्बन्धीदधियरूपल राजन्य saga दद्ियसा- agata: | trae नित्यां परिधागोर्यां विधाय arat fawe “afe कामयेत ayateafefa गायजिया परिद- ध्याद्र वर्चसं वै गायनो wyatada भवति” दति । wrerera दुवस्छतेत्येवा गावजो। तन्धवितरिव्यद्छा माच्या उपरेशेन ब्रष्ावर्च॑सनिष्यन्तेखष्ाः गायनीरूपत्वं । ay निमिन्लोशत्य faut ““सप्तरबनानुपरयादे ष are वे aa: ख एवेन @ra प्रतिष्टापयतिः इति! ‘afawarat अध्वरे “समिद्धा अद्म Wea दत्यनयेामेध्ये “एथुपाजा waa’ ‘ay सवासा UAE चः दत्येतयोधाग्ययेः WIIG सप्तद बषद्यानिष्यस्तिः |

प्रजापतेर्मध्यरेश्रात सक्तरस्तामवेष्योरत्यन्नलात्‌ सप्तरश्र- 4n 2

९४४ तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये | [काण्र।प्र०५।दअ८ te ]

सामस्तदोयः। awe ‘efawartt wae cafe cat परिधानीयां विधन्त “omar परिदष्याष्लागता वे awa: ayaa: खलश घै ear यजते जगटीवासने पद्म्‌ परिष्टडा- fa” इति । जगत्यनष्टागखथलात्‌ पद्टनां जा गतलं । awe चछोररध्यादि विक्रयाय पष्कामलं प्रसिद्धं। मेमिन्तिकीं fa- धाय काम्यां faut ““एकविशश्तिमनु ब्रूयात्‌ प्रतिष्टाकाम- स्येकविरअ्रस्तामानां प्रतिष्ठा प्रतिषित्ये" इति। खच weqr- पूरणं सम्प्रदायविद्धिरेवमक्रं। एकर्विं्रत्धादिषु प्रथमाया suet इं te sfafaantea, qua भ्रायाहौल्यादि wa aan पष्करा रधोति wager अग्रिमभ्रिमिव्येकादन। FOIA TWN । अष्टा चलारि ब्रत्पशख्य*दा श्तग्याखिख श्रा- गमयितव्याः। एकवि्रव्यादिषु कायेषु एताषां यथार्थमा- गम दति। श्रद्यायमथंः। यदा सामिधगोदद्धिरपेखिता तदाऽऽखातायाः प्रवे वाजा caer उपरि te श्रभचिमि- व्धादिकं इदयं प्रसेपणीयं, तत agayq भयादीव्धारिकं यथाच्चातं ufed, तच समिध्यमागसमिद्धवल्योामध्वे atag इल्यादिका उराइताः Wyre: । थावतोर्गां WIIG सह्या पूते तद्ममाकवतीननां † प्रप इति । मीमांब्कास् { धाया- सञ्श्चकानामेव समिध्यमानससिद्धवच्योर्म्ये wey: tatret am naqars: 1 त्रापि परिधानोयाया उन्लमायाः भरा-

bs "शिष्ये प्व

[ का ०२।प्र०५।अ ०९०] वेदायेप्रकाशे। ९१९५

sage विद्वेषो zea: जिटत्पश्चदशसप्तदशानां sy way unfarara wasafa स साम इतरेषां सामानां मरतिष्ठा। फलाभ्तराय विधन्ते “चतुविश्अ्रतिमगब्रूयाद्रह्म- व्व॑सकामस्य चतुविंरअ्रत्यक्तरा गायचो गायो ayaa गायत्रियेवाख ब्रह्मवच॑समवरुन्धे” इति। पनरपि फलान- राय faut “fayqaarqazaqatae चिरबदक्षरा विराडन्नं विराद्धिराजेवाख्मा warunaqa” इति। दशा- चरैस्तिभिः पारेविराजस्तिंश्रदचरल्, तच्छन्देऽगुष्टानेनान्नस् खभ्यलात्‌ तस्य इन्दसाऽललं। पनः Tera विधन्त “afaywaargara प्रतिष्ठाकामस्य दाजिश्शदचरान्ु- गमुषुप छन्दसां प्रतिष्ठा प्रतिष्ठित्यै" इति। saw वाग्वा श्रनु- efafa श्रवणात्‌ वागूपलमनुषुभः। वाचि सर्वषां इन्दसाम- म्तभावात्‌ WAST इतरच्छन्दसां प्रतिष्ठा पनः फलान्तरं fart ““वट्जिअ्रतमम ब्रूयात्‌ पष्रुकामस्य षट्चिर्षदचरा SUA बाईंताः WHAT इशत्यैवा ख WATE” दति । प्नं SUMS सोाऽुष्टामेन खभ्यलादादतलं । फलान्तराय fa- ut “चतुखलारिग्तमनुब्रयादिद्धियकामसय चतुखला- रिर्णदकच्षरा चिषगिद्धियं fad चिषटुभेवाखा इद्धियमवरनधे'" द्ति। पनः फलान्तराय विधत्ते “श्रष्टाचलवारिटशतमनु- ब्रूयात्‌ पश्रटुकामख्ाष्टाचलारि र्द्रा जगतो जागताः पत्वा NAMATH पञ्ूगवडन्धे'* इति । सामयाजिनं निमिन्तौ- त्य faut “खवेाखि उन्दारख्छनुब्रूयादइडङयाजिनः खवा वा

se तेत्तिरीयसंहिताभाष्छे। [का०२]प्र०५।य०० |]

एतस्य इन्दाशर्ख्यवर्डानि या बयान इति बङभिर्दी- अणोयादिभिरिषटिभिरप्रोषोामोयादिपश्रहभिरेश्वायवादि य- रेख यजत इति WAM | Ua बडवा जिनः सवनचये गा- यश्युष्िगनछुपजगतीरूपाणि ब्वाणि कन्दांसखवरङ्कानि भव- fai तस्मात्‌ सेमयाजो चदा दरपुणंमासावनुतिष्ठति तदा तच्छ Wife न्दं स्छनु व्रूयात्‌ । समिध्यमानः प्रथमेाऽमुघम इये षा चिष्प्‌। arad प्रदिव ured चतेनेत्येषा जगती । एत- दुय समिद्ध वल्याः va पठनीयं । तद्ध सोमयाजिनः tye साभित्यनुवाकं अहाचत्वारिर भअतमगुष्रयादित्यन्त यः स्ला- विेवस्तच खष्छेव नियामिका म तु वारजिका नियमाऽखलो- त्येतदिधन्ते ““शरपरिमितमगु्रूयादपरिभितद्छावर्ह्य"” दति । suftfarafune फखस्तेव्यथंः। अच alata) ठतोयाध्यायसखछ wae fafa |

सामिधेनीः सप्तरब प्रकत विता दत ।

पवंवत्‌ WHAT पाञ्चर श्येमे तदक ख्यते ॥

fawat erage ख्यात्‌ प्रते प्रक्ियाबलात्‌।

पाञ्चदश्रावर्द्धतादाकाङ्काया निटृन्तितः॥

WHT शरूयते ‘sage सामिघेनोरनुब्रयात्‌ एति प्रवा

वाजा च्रभिद्यव carer afgefaaara we: सामिषेन्यः, तां wees Waray प्रतिगतं । यदि प्ररतो पञ्चदश सामिधेनोरण्वाहेति विधिः स्यात्‌ aft पाञ्चदणश्टंसा्तदभ्यश्च विकस्येया तामिति प्रापने ब्रूमः । fanataa craze गिविन्रते.

[काण्।प्र५।अ०९०] बेदाथप्रकाष्े। {४७

भते पाञ्चदश्वेमावद्द्धागां सामिधेनीनां शद्याकाङ्काथा अभावात्‌ न च पाञ्चदश्छसाप्ररणश्यगक्ययोाः समानबललादव- Tara tf अङ्नगोयं, wee प्रकरणागुग्रदसयाधिक- ata, तस्मात्‌ मिचविन्दाष्वरकश्पादि विता eracaaafa- ते । ग चाच पृवन्यायाऽस्ति। WATE चादकप्ता्टभावेन चनविधागदोाषाभावात्‌। तजेवान्वशिज्तितं।

साप्तदण्य ठु saw विहते प्रता वत |

पूर्ववच्च से चाक्लित्ये मित्तिकोाक्रितः ॥

AIA प्रणयेत्‌ का मोत्येतदुदाहरत्‌।

भाग्यकारखदरण्यस्ठ न्यायस्याज समलतः॥

“शप्तदजनानुरुयादेष्ठस्छ' दति विहितं वेग्निमिन्तं eae ei

पुवेन्यायेन विह्ृतिगामीति चेत्‌ । मेवं, गेमिल्तिकेनानेन वच- भेन प्रटतिगतस्य नित्यस्य eee वेश्छव्यतिरि कविषयतथा सद्धोसमीयलात्‌। faa सामान्यरूपतया सावकाश्रलेन च aie नेमिश्लिकं तु विश्ेषरूपत्वगिरवकाश्नलार्वां प्रबलं, तस्मा देश्छनिमिग्सकं साप्तदश्यं प्ररताववतिष्ठते | Ws भायका- रेाऽन्यद्‌दाजदहार "चमसेनापः प्रश्यत्‌ गेरारनेन पष्टुका- aw इति। तच प्रतेख मसेनावर्द्लवात गारोाहमं विहता- fafa पूवैः we: । कामनानिमिक्षकेन गोद्‌दनेन नित्यस चमसस्य निष्कामविषयतया सद्धा चनीोयलात्‌ प्रङतावेव गेा- दोइनमिति बिद्धान्तः।

६९०८ तेतिरीयसंडिताभष्ये। [का०२।प्र०५।अ ०१०]

दशच्चमाध्यायस्याष्टमपादे चिभ्तितं। सामिषघेनीखाप्तद्ं वेष्टधादावपुरवगोः | संइतिवापकारख् क्ंथ्यादास्लाग्यभागवत्‌ ॥ सामिधेन्यञ्चोदका्नाः साप्तरश्वन्त्‌ FW | पनवाक्येन संहार्यमनगारणग्याक्रिचादितं। श्रनारभ्य fafacreraa ‘ange साभिधेनोरनु ब्रूयात्‌ tfa, तथा aausacawrat wit मिनविन्दायामाग्य- Wars च पनः Tae fafed | यद्यणयनारभ्वाधोतार्नां प्र तिगाभिवंन्यायंतथापि श्रुतेन पाञ्चदश्वेनावड्दधवात्‌ faafa- qafafana तथा खति वेग्डधादि विङतिषु अना रभ्यवादप्रा- at: सप्रदभ्र सामिधेन्यः प्राकरणिकेन विधिना प॒नविधीयमागा ग्ट इमेधोयाच्यभागवत्‌ कु पकार कवेगेतिकत्यताकाङ्खगं पुर यनध्यारकं BGT: वेग्टधारे रपुवंकमेतां गमयज्ि। षाप्त- ZR लगारभ्यवादप्राप्तमनूद्यत दति प्राते wa: | वेदधादिषु सामिधेन्य श्राञ्यभागवन्न विधीयन्ते किन्त चादकप्राप्ताखा way anew विधीयते तच साप्तदश्यं वेष्टधादिप्रकरणे- ग्वाखा ते विधिभिः कासुचिरेव विषटतिषु प्राप्नमनारणग्यवारेन त॒ wag faafag, तजागारभ्यवारो fawad 1 प्रथमं विधेयस्य साप्तदश्यस्य सामिधेनोसम्बन्धमवबोष्य तत्छम्न्धान्यथामुपपत््या क्रतु प्रवेशं परिकरय प्रहृते पाञ्चद श्वपराइतलेन fanfay स- arg faaw: क्रियत इति विन्नः । प्राकरणिके विधिभिः सा- सिध नगेसम्बन्धे एव बोाधगोयः क्रते तदिभ्ेषे च WANT + बाध

[का०२।प्र०५।अ०१०] वेदाचंपरकारचे | १४९

Trea: | प्रत्धकप्रकरणपाठेनेव afeg: | तज साक्नद श्सस् भष्ड- ufefaafafaicaaa सदसा प्रतिपन्ने सति aftr fa- fama म कच्पयितुं we) अ्रमारभ्यवादस्ह वैेन्टधादिषु arae नित्यानुवाराऽस्ह्‌ । यदा प्रकरणविधिरवै्टधादरिषु खाप्रद श्वस्य WAH: अनारभ्यवादस्त॒ चादकप्रास्य पाञ्चर- We बाधकः | सवेयापि चतुधाकरणवत उपसंहार न लाञ्यभागवत्‌ wd wa | aaa पञ्चमपादरे विग्तितं।

खामिधेनोविद्द्धा किमागमेऽभ्यद्यतामुत ।

श्रागमः पूरववदमोवमभ्यासप्रृतिलतः ॥

तजापयाद्यं तयेायावत्‌ पूर््यभ्वासे यथोक्त ar

श्रभ्यद्यागमतः पूतिः पुर णार्थलताऽचिमः ॥

जिलं म पूरणायाक्रमन्ययाणत पूरणात्‌

विवच्ितमबाधिला भवेत्‌ पुरणमागमात्‌॥

दबरपुणंमाखयो > Ween खाभिधेनीविधाय कान्वातहुङ्धि-

विधोयते ^एकविष्टशतिमम्‌ ब्रयात्‌ प्रतिष्ठाकामस्य, इत्यादिना | यथा बदिष्यवमान ऋगागमस्तयाजापीति wk न्मः एकादशभिः परटिताभिः पञ्चदश्सञ्याया अपता खगन्त- रागमनेन तत्पूरणं न हृतं, किन्त तत्पूरणायाभ्बासो विहितः। fa: प्रथमामन्वाह चिरुत्षमामिति। sa: काम्या- नामघ्यन्यासेन पूरणं युक्तं । श्रभ्याखपन्ञेऽपि Bamana खति 'एकविभतिखड्या प्ते तावत्छलः प्रयमे समे अभ्यस-

4 @

११९ तेत्तितीयस्ं दिंताभाव्ये। [का ०२।४०६।अ ०९९]

नीये । ga: विदितद्य चजिरभ्यासख्छ परवार्थलदणमात्‌। मेवं, न डि fed पुराथ fafed wearer दविरभ्वाखेन उन्त म्नायाख्चतरभ्यासेन पश्चदग्द्यापुरणात्‌। war faafea faa । aut बति azarae प्रयमेान्तमे चिरग्यद्यं षशाग्ट- चाप्रागमेनेकविंभ्रतिषड्या estar ° |

दति माधवे वेदाथप्रकाभ्रे रष्ययजःखंडिताभाय्ये दि- तोयकाणष्डे पञ्चमप्रपाठके दशथ्मोाऽमुवाकः॥ #॥

निवीतं ममुष्याणां प्राचीनावीतं पितृणासुर्पवीतं देवानामुपव्ययते देवख्छनेव तत्‌ कुरुते तिष्टवन्वाह तिष्ठञ्ञासंततरं बदति तिष्ठलन्दाइ मुबर्गस्य शेक- स्थाभिजित्या श्रासींभेः asrafersta शेके प्रतिति- ति यत्‌ कोच्मन्वाहासुरं तचन्मन्दरं मानुषं तद्यद- न्तरा तत्‌ सदे वमन्तरानुच्य सदेवत्वाय विद्वाःसेा Aan

पुरा Vanissa तसादिषृता अध्वानोऽभूव- MRT WRC: पादा भव॑ति बि-

[का०्२।्०५।अ०११९] बदाथंप्रका्। ६५९

वे शन्धेऽयान्वाहाध्वनां विधुत्ये पथामसशराश- याथ warty भविष्याव॑रुन्धेऽयेा परि मितश्वेवा- परिमितथ्चाव॑रुन्धेऽयेा ग्ाम्थाध्दैव पश्चनारण्याध्ा- ASAT ॥ २॥

Satara मनुष्यलाकञ्चाभिजयति देवा वै सा- मिधेनीरमुच्य॒॑यत्तं acme पुजाप॑तिसष्णी- माधारमाधारयत्‌ तता वै देवा यक्षमन्व॑पश्यम्‌ यतुष्णीमाधारमाघारयं॑ति यत्तस्यानुखधात्या अथे सामिधेनीरेवाभ्यनक्लूष्छो भवति य र्वं Fea तर्पय॑त्येवैनास्तृप्यति पूजया पशुभिः ॥ १ ।

य रवं वेद्‌ यदेकयाधारथेदेकां प्रीरीयादयद्ा्भ्या दे प्रींणीयाद्यत्‌ तिरूभिरनि तद्रे चयेन्मनसाधारयतिं मनसा छमाप्तमाष्यते तिर्यव्वमाधारयत्यस्ख॑म्बरकारं वाक्‌ च म्नशार्तीयेतामहं देवेभ्यो wal व॑हामीति वाग्॑रवीद्‌हं oa इति मनस्तो पजापति पुञ्जमैता सेाऽजवीत्‌ ॥ ४ ॥

पुजापतिदरंतीरेव त्वं मन॑साऽसि यद्वि मन॑सा ध्था- यति तदाचा वदतीति तत्‌ खल्‌ तुभ्यं न वाचा जँह- वन्नित्यव्रवीत्‌ तस्मा्ननसा पृजाप॑तये जुति मनं इव

402

६५२ तैति रोयसंहिताभाव्ये। [का०श।प०६।अ ०९९]

fe पुजापतिः पुजापतेरा्यै परिधीन्त्सम्भा्टिं पना- त्येवेनान्‌ frat चया वे पाणाः पाणानेवाभिजं- यति बिदंश्िणाध्य'चयः॥ ५॥

इमे लाका इमानेव लाकानभिजयति ferences अया वे देवयानाः पन्धानस्तानेवाभिजयति चिरुप॑वा- जयति चथा वै aera दे'वखाकानेवाभिजंयति दादश VATA दादश मासाः संवत्सरः संवत्सरमेव प्रींशात्यथे संवत्सर मेवास्मा उपदधाति सुवर्गस्य खाकस्य wren ्राधारमाघारयति तिर इव ॥ €।

वै सुवा लकः सुवगमेवासमै' लाकं प्रराचयत्यज्‌- माधारयत्युजुरि व fe पुणः सन्ततमाधारयति पूा- शानामन्राद्यस्य सन्तत्या Wal Tarawa यं कामयेत Targa: स्यादिति जिद्धं तस्याघारयेत्‌ पुा- शमेवासाज्निद्धयं नयति ताजक्‌ प्रमीयते शिरा वा रुतद्यन्नस्य यद्‌ाधार श्चात्मा धरुवा ॥ ७ |

श्राधारमाधाये WAX समनक्तयात्मन्नेव यत्तस्य शिरः प्रतिदधात्यब्नदेवानां दत श्रासीदंवब्याऽमुरा- खां & पुजापतिं प्रञ्जमैता स पुजापतिब्राद्यणमब्र- वीदेतदिब्रदीत्याश्रावथेतीदं देवाः शशुतेति वाव

[ का०श।प्र०५।अ ०९१] बेदायप्रकाङे। ६५ द

aenatefueat हतेति य रव देवानां तम णोत तता देवाः ॥ ८ ॥ Do विदुष ® ।

अभवन्‌ परासुरा waa विदुषः प्रवरं प्रवुणते भवत्यात्मना परास्य YA भवति ARTHUAT- जद्यणख पुञ्रमेयातीं ब्राह्मणायार्धित्रया्द्राद्यणा- याथ्याहात्मनेऽध्याहइ यद्राद्यशं परा हात्मानं पराह ARTETA न पराचः ॥ € ॥

वा श्रारण्याखावरन्धेऽथे पशुभिः Visite fea- साध्यं चय इव भ्रुवा देवाथ॑त्वारि शं ॥ ११ ॥

इति वैत्तिरौयसंहितायां दितोयकाण्डे पश्डम- प्रपाठके रकादशाऽनुवाकः ॥ * ॥

नेमिन्तिक्यः सामिधेन्यः काम्याख्चदण्मे शताः । aaates सामिभनोषु हातुजिंयमविशेषोाऽष्व्य राघारा- दि विजिषञ्चाभिधोयते। तजादै तावत्‌ यागकढंणामृपवोतं विधातुं went “frat मनुखार्णां प्राचीनावीतं पिटामु- पवोतं देवानाम्‌" इृति। यत्राभावपि बाह न्यग्डते संते ब्रह जेण वस्ेण वा वीयते संटतावाच्छादिते क्रियेते तज्निवोतं।

९१४ तेत्तिरीयसंडितामाशे। [wreywer were]

Ww सनुवयाकां कार्येषु wees aareferie निवोतयुकः पश्षेरगष्टोयते । भाचोना <feer बाडरावीयते अधश्वात्‌ किथते यज anata । aw facet कमणि प्रथ, अतएव fret: प्राचोगावीतयुक्ाः पिष्डदानं ुरवकोति। उप- Kawa Bay खाध्याथब्राह्मणे warard (दचिशं ary- सुद्धरतेऽवधन्ते समिति यश्पवीतम्‌' टति । तख देवानां safe yweli अतएव नष्टाः खलाथायादिकं तयेवाचरभ्ति | ददानो विधन्त “उपव्ययते दे वललच्छमेव तत्कुदतेः' दति । तत्‌ ते मापवोतेन रेवखच्छमेव दे वचि मेव aa भवति | aaa श- मृपवोतं विधाय ta: सामिधेन्याद्यनुवचगकाले खिति वि- धन्त “fasware तिष्ठ्याश्चततरः वदति दति। श्रा. सोने नानुन्रूयात्‌ किंतु तिष्ठन्नेव ब्रूयात्‌ । तस्मा्तिष्टन्‌ मनुयः श्रा समन्तादति्रयेन श्रतं यथा भवति तथा वदितुं प्रभवति, तस्मास्िष्टल्ञनुम्रयात्‌। तदेवानृद्य प्रशंखति ^तिष्टल्नन्वाइ erie लाकस्याभिजिन्यै" इति । श्राखनादुत्यितस्य प्रत्याष- जः खगे: तस्मालद्छाभिजित्ये सम्पद्यते । याच्याकाले उपवेगं faust “आसीना यजत्यस्िन्लेव लाकं प्रतितिष्ठति" दति । अजति याज्यां पटेदिव्ययैः। आसोगद्य दसनाभावात्‌ ` अच अतिषा। अद्युखष्यनिमतिनीचध्वनिच्चापवदम्‌ मध्यमष्यर्निं विधन्ते “चतक ्चमन्नाडाखुरं तद्द्र मानुषं TEC मत्‌ शदेवमनारागुच्यर खदवलायः इति, यथा क्रैश्चास्ः पि fava: wwf करोति age aff. Nt मवेत्‌।

[काग्कोप्र५।अ ०९९] वबेदाथेप्रकाग्रे | १५९

मणुखास्दपदिश्ड axety संमाषन्ते। श्रत: ओोऽपि वर्यैः मध्यमध्वगेहे दमियलात्‌ तदेवानुवचगं काथं । gat afe- faxed विधन्ते ““विद्वारसो तरै प्रा हातारेोऽ्डवन्‌ तप्मादिष्टता अष्वानाऽगषन्न पन्वानः VACUA यन्य: पादा मवति afy- वं खन्याऽथाग्वाहाध्वनगां fara qarravtrera”’ cfs az: कथिद्धाता वेदेबंडिरोव पाददवमवखाप्यागुब्रूत, तद पाददव- Baars, शद्धो मवति । श्रपरस्तु मृढः weed वेदि- we एव प्रर्ष्मानुग्रते, ख तु मागें न जानाति, तदिरं Trae facta: कचित्‌ gwar: पुरा यश्नेषु Watt? say, तेच दखिषं पादं बदिन प्रशिपन्ति, तेन Farmar विखोर्णलेन टता भवन्ति। वामपाद मन्तन प्रङ्िपिन्ि किन्तु बहिरेव खाप- afer, तेन बहिः खापनेन cara: ताम्‌ विदुषः weary जेव समरकन संरा हं HATA: | अन्या मानैः, अन्ध च गच्छम्ति TENT Aaa मागतः tre: | Sisaeat नासीत) wera प्रातगविदांङ इवाथमपि दिशं पादं वेदेरन्तः भक्िपेत्‌ । बामणफादं बहिः afta ततेाऽमुब्रूथात्‌) एषं च सल्यध्वनां विस्तौषटंत्ेन धारणं भवति, पथि विषये संमारख न॒ भव्ति) चरखशविशच्शं पादविन्यासं बज्ञधा प्रशंसति “sat un देव भवि खथावहम्भेऽयो परिमितं चैवापरिमितं Waa याष्था सैव पश्नारण्वा८ qraqasw Taare सेव मगग्यज्लाकद्चाभिजयतिः" दृति । waaay पथायेषु प्र- अमेयान्तःपादमन्ण॑सा fanaa बहिःपादप्रशंसेति sea) त-

१५९ तैतिसीयसंडिताभग्ये। [आानशप्र५।अ.१९]

रेवं सामिधेनीषु विरेवनियमा ₹हाजाः समापिताः, wr- ष्व्यवमाधारं विधन्तो “Sarge सामिषनोरगृच्य ay are VET स MIAMI ANCA IT Tyg ततो वै देवा यश्चम- MIM यत्‌ दरष्योमाधारमाघारयति TATA” इति ya देवाः UAT AWAY नियमविेषेषु व्याएतमन- सकाः सन्तः उपरितगयश्चगतं aaafasd कञ्चिदपि जैव w- तवन्तः । ततः प्रजापतिमंग्छं कमष्यगुखायं ठष्णीमेव ऋअमा- अारमगहितवाम्‌, तावता ares देवाः सामिधेनीषु विचितं चिन्तं समाधाय एकाग्रेण मनसा यश्चमतकतयविश्ेवमयद्ध- तवम: । अरताऽजापि दष्योमनदहितः प्रथमाजारानकरभावि- ना यज्चकतब्यानस्मरणाय भवति । weft पारोडाथिककाष्छे aay GAT प्राजापत्यमाघारमाघारयतीति wa- माचघारो विहितः, तथापि दण्णींभावादया awfara मन विहिता दति नास्ति crete: । तमेवाघारं प्रशंसति “श्रयो सानिभेनीरेवाग्वगक्तिः' cf म केवखमनमरभावियश्चकतं- वयप्रतिभागमाचारख्व प्रयोजनं fem वकी ufearat सामि- धेगोकाहानामभ्य श्चन मेक TAIT | एतद द गं प्रशंसति “'च्र- Get भवति य एवं ae” tf wanagafay: खथयमरूचखः पाडग्रहितः खरापेता भवति। च्राघारमेव पुगः wets “wat तर्प॑यल्येवेमाः" इति । किञ्चागेनाचारेणेनाः सानि न्यभिमाजिर वता सहर्पथयति । एतदौयद त्िवेद गं प्रशंसति “हष्यति अजया पद्भियं एवं ag” दति। चदु उजकारोख ‘qaq

[का०२।प०५।अ ०१९] बेदायंप्रकाे। que

भुवाया wreyareTa वेदेनापयन्वासोन wat परिधि- खन्थिमन्ववइत्य प्रजापतिं मगखा ध्यायन्‌ दचिणाप्राचचणज खन्ततं च्थेतिद्मल्याघारमाघारयम्‌ सवाणोश्काष्टानि बरख safa «fai वेदेनेापयम्ब खवस्ाधस्तादेदं धारयिला out परिधिखन्धिमन्ववडत्य वाघवोये सन्धो ख्वयुक्रशस- मम्तःअसा्यं च्यातिद्मति वक चुतं चषारथम्‌ तत्‌ चुतं खवै- खमिषधेनोकाषटष्युष्टं कुयादित्ययंः। तज मनसा प्रजापते्॑त्‌ ध्यानं agafewe ““यरेकयाघारयेरेकां प्रोणोयादद्रा्वां डे प्रोणोयादयत्‌ तिदभिरति तद्रषयेश्मनसाधारयति मनसा warsaraa” इति । यथेकाग्टचं पटिलाथारयेत तदानो- aaa सामिधेनो पता भवेत्‌। दगभ्दाण्छर्भ्यां दे एव aa भवेतां । जिप्रशतिभिक्छेग्मिः avert यदि इयात्‌ तेनाय- माचारः aafe कमाणतिरिक्रवाम्‌ भवति, uwe fe BAG: एकव WH प्राप्ता, तथा सति बजभिरनगष्टानमति- रेकः । तस्य ate sree परिडाराथ मनगसेवाचघारयेत्‌ मगणाऽप्रतिहतगतिलात्‌। यदधागादिभिनं ard तत्‌ सवे मनसा परापरं wea दकिएाप्राञ्चमिन्युदाइते तरे araat दिष्- मारभ्याप्नेय्यां खमापमम्‌क्कं। स एव छत्रकारः धारयेः पनरपि इ पक्ान्तरे ciara । “खज्‌ प्रादा रदतणे ति- यञ्च वाः tf aw ति्थक्पच्चं विधन्त “fargararce- व्यच्छम्बरकार'“इति। दशिणां दिष्मारग्य eure षमा-

पनं fada | प्रतोष्यामारण्च प्रायां मापने सति एकस्या एव 4

६५८ तत्तिसोयसंहिताभाष्ये। [का.९।प्०५।च्०१९]

समिध उपरि aa पतेत्‌ तथा सति समिदम्राणामस्यञ्नात्‌ इम्बरकारो AQ भवेत्‌। तस्मादच्छम्बटकारं यथा भवति तथा हातव्यं। तिये खति wdafaqdesrq aaa म भवति। ममसाघ्लारयतीति यद्विहितं तदेव पनः awdafa “वाक च मनखार्तीयेतामशं देवभ्या wal वहामीति वाग- aN zara tia मनस्ता प्रजापतिं waaay शाऽब्रवीत प्रजापतिदृंतीरोव लवं ममसेऽसि यद्धि मगसा ध्यायति तदाषचा वदतीति तत्‌ खल्‌ GM म वाचा जदवन्नित्यत्रवीत्‌ तस्रा- खगा प्रजापतये जति मन दव fe प्रजापतिः प्रजापते राये tf श्रार्तिरतित्रयः तामिच्छेतां। सेवातिंः खष्टो- क्रियते we देवेभ्या शव्यं वहामीति वाक्येन, तता वाक्‌ ख मनदत्यत इविवहननिषंयाय wi कते प्रजापतिं प्रापतं, ख .प्रजापतिवाचमब्रवीत्‌। दे वाक्‌ लं aay. दूतीरेवासि दाघोश्चतैवासि न तु. खतन्ा । तत्कथमिलयच्ते, wares परुषे यत्‌ aa मभसा ध्यायति तत्‌ पञ्चादाचा वदति। त- खादाचा दूतोत्वमेवति। अनन्तरं क्रुद्धा वाक्‌ श्रत्रवोत्‌, हे प्रलापते यद्यहं दूतौ तहि qe काऽपिवाचामा ज॒रालिति। तस्मात्‌ WC प्रजापतये मनसा जहृति | यथा ममः TE- श्येन are साधयति तथा प्रजापतिरपि। wa: ergata amar रामः प्रजापतेराटयै भवति। यदुक्तं चकारेण "दभसन्षरनेः रुर eed स्पयेवा आद्मोभाऽनुपरिक्रामम्‌ परिधीन्‌ यथापरिधि तमन्बग्रं चिख्िः daa cfa तरेतत्‌

[ कार्य प०५।य ०१९] वेदाथप्रकाश। ६५९

संमार्जमं स्ययेनसरितैरिश्रषन्नहनदर्भेः कर्तव्यमिति fare °“परिधो सम्मा aaa” दति । क्रमेणेकं कस्य परिधेः wasnt विधत्ते “fader war वे प्राणाः प्राणा- मेवाभिजयति चिद॑ंचिणाध्य जय ta लाका इमानेव ला- कानभिजयति faqucra जया त देवयानाः पन्धागस्ता- ने वाभिजयति इति। प्राणापानव्याना इति faa लाक- faa प्रसिद्धं । खर्गलाकयमलाकनब्रह्मलाकविषयाः चयः पन्थानः, तच यमलाकविषयस्य परिहारा जयः, TATAT: प्राञ्चिजंयः। वित्वसाम्यात्‌ aera इति Gad । यदुक्तं ख- जकारे वेदेनाभ्मिं चिरूपवाच्यः दति तदेतदिधन्ते “fa- सपवाजयकि war वै देवलाका देवलाकानेवाभिजयति"' द्ति। देवलाका्नां fad तदभिजयद्च मागंच्थवर्‌- व्याख्येयं । faq परिधिषु वका च येयं प्रत्येकं चिः frar- ठन्ति: तामेकोरृत्य प्रथंसति दादश aqua दादश्रमासाः SAG: संवत्सरमेव प्रीणाव्यया sagraarar उपदधाति सुवगंश्य Saw wag” cfs म कवलं संवत्छरदेवतायाः भ्रोतिः किन्तु तत्‌ saat यजमाना कमोनुष्ठानकाखलेन सम्पादयति, तख ख्गलाकप्रा्धे भवति । yas विहितं ति- यंञ्चमाघारमनुद्य प्रशंसति “ararcararcata तिर द्वव gam aa: सुवमैमवाख्मै लाकं प्ररोचयतिःः दति arg खे यजमानेन FATT: खगा लाका दिशा त्तरायामेन

प्रतीयमाभत्वात fax हव भवति। अरतस्ियगाघारेणए यज. # 1 2

deo तेसतिरीयसंडिताभष्ये। [का०२।प्०५।अ ०१९]

भागाथ सखगेम॒त्पादितवाम्‌ मवति । अथवा खुच्याषा- va दितीयस्ायं विधिद्रष्टव्यः। आचारे गकान्तरदवं faut ““खजमाचारयत्युजरिव fe प्राशः सकतमाघारयति प्रा्ानामन्नाद्यद्य TT अया रचसामपरत्ये" दति, दसिष्ां दिनमारभ्य उभ्रदिगवसानपर्यन्तं आ्आघारधाराया awa यथा म भवति यथा ख विच्छेद भ भवति तथा Quai weary इदयमारभ् मखे face awe दकिकपाश्चयोर प्रवेशेन जरेव भवति सन्तत भवति । अतः प्राणस्याश्नस्य Tama सम्पद्यते, किञ्च wea Ceara कान्राभावात्‌ अपहतिभंवति । जलस्य नित्यप्रयो मङ्गलात्‌ काम्बलेग ane विधन्ते “a कामयेत प्रमायुकः च्ठादिति जिदं तश्चाचारयेत्‌ प्राणमेवास्माण्विद्धयं गति ताजक्‌ प्रमी aa” इति । यं यजमानमडिश्ठ मरणं कामयेत awe जिदं वक्रं यथा भवति तथाचारयेत्‌ तेन ama TSA चजमानात्‌ प्राशं वामारदिपाश्चादिनाङोषु प्रविष्छ and प्रापवति। तेन सपरन तदागीमेबासा जिधते। आचारज्ेषेश श्रुवाया- Bae विधन्त “fat at एतद्यन्नख बद्‌ाघार WaT WaT आचारमाधायं भुवाः wanwrasa awe far: प्रति- दधाति” cf स्द्मख्ानोयायां भुवायां wafwc:- श्ागोयस्याधारष्छ wet सति afasa यक्चजिरः खापित- वान्‌ भवति। भभु परिधिख्ष्माजमादयः पारोडाजिककाण्डे- $पि विहिताः । बाढं । तज Gamay मन्धाणां यास्यायमान-

[WT eR Tey Tore | वेदाथप्रकाशे | ६६९

ल्वात्‌। भुवन मसोत्यादि मन्छव्याख्यानावखरे युक्ता एतद्धिधयः । Te A तदभवादेम प्रह्यभिन्नाणय तेब्बजुत्वादयेा गणविशषाः वि- सोयनम्ते। तते नासि पनरक्तिदोषः। अत एवोक्रानुवादकलाद- मन्नाह्मखमेतदिति डम्यदायविदः। UTM जकारो “*ag- स्लिष्ठम्‌ दातारं टणोतेऽग्रिदवेा tar देवान्‌ aafeaty- सिकिल्ाश्मन्‌ व्वद्धर तवद मृवदमुवदिति warden यजमानः दति । ‘ca ऊद्धानध्वयंणोतेऽमुतेऽवौ चे हाता cf a1 अ स्टायमथैः | ware areurargarfe तादुश्रानि शहातारं प्रति श्रमृवदमुवदिति तन्तन्नामपरःसरं प्रयाक्रव्यानि। तदिद- मध्वयंकटटंकं ₹दाढविषयं ace, सामिधेनीप्रस्तावे तवायं ठणोत इत्ति Wasdaafafarad वरणमुक्ं, तयोरयं faite: अवा ञचचमारञ्च इत ऊद्धंनु त्रो त्तरानध्व्ुटंणोते। हेता तु खन्तममारभ्याघस्तनाम्‌ THA APU) भागवनच्यावमाभ्न- वानेवजा मद म्देत्येवं राटकटैकं पूर्वमुद्‌ाइतं। wadaea त॒ मनस्वद्धरतवदित्थन्तं ad पठिता लमद्भ्निवदूवंवदभ्न- वागबच्यवनवङ्भुगुवदिति प्रयाक्रव्यमिति। तदिद मध्वर्युकटकं हदविषथं वरणं विघन्ते ““श्रभ्निदेवानां दूत ्रासोदयाऽसु- wut ते प्रजापतिं waaay स प्रजापतित्रीद्मणमत्रवीदेत- दिन्रदीत्याश्रावयेतोदं रवाः श्टणतेति वाव तदनवोदभ्मिदंवो हतेति श एव देवानां तमद्रणोत तते रेवा away परा- स्रा aed विदुषः प्रवर प्रणते भवल्यात्मना परास्य भा-

* ऊद्धंगमासानं हातार्मिति ae |

ger तेत्तिरोयसंहिताभाच्ये। [का०२।१०५।अ ०२९९]

दवा भवति” इति। fafa wie: मामुषो रैष्यद्ेति। लाकं वतमानो हामषाधनग्डता मानुषोाऽ्चिः। सचदे- वामां इविवंहनेन तदीया ga ्रासीत्‌। दिवि वतमाना fai, a wate yaa “दिवानाके नामाग्निः, aw विग्रषो भागधेयं" टति। स चासुराणां हितमाचरन्‌ agrar ga ्रा- सोत्‌। तावभावावयोाः ww दोत्यमुचितमिति प्रन्रमभिलच्छ प्रजापतिं styat । aa याऽयं मानुषोाऽभ्भिः ख ब्राह्मणः, ब्रह्म ‘fu वेदे विदितं कम॑ साधयितुं yewaral fay ्रसु- राणां कमं साधयितुं प्रटृ्तवादासुर CYA गतु ब्राह्म दूति। तयामध्ये srywafa प्रति प्रजापतिरत्रव्ीत्‌। & मा- waa लमेव दूत्यमहसि awa aaa चागे वक्रयमेतत्‌ स्वे ब्रुहीति। किं तत्‌ सवेमिति aged) tart प्रव्यध्वय राञ्रावयेति wa) we प्रयोगसखाभिप्राचः कथते | ₹े देवाः ददं यजमागसम्बस्पि इविद्‌ानं श्टणुतेव्येतमर्थमेव Wane त्यभिपेत्य तदाज्रवश्षवाक्यं ₹े raat प्रत्यध्व्ंरत्रवोत्‌। तसात्‌ Baa याञ्यापाठमुखेन देवानां अवणं यथा भवति तथा हा जमेतत्‌ सवे लमेव ब्रहोति । असुर प्रत्यष्वर्युणाज्रा- वयेत्यमुक्रलादसा arent मा ब्रवोदि्यभिप्रायः। च- समात्‌ प्रजापतिन्राह्मणाभ्निवरणं छतवान्‌ तस्माहेवा उत्कृष्टा अभवन्‌, परागता श्रसुराः। प्रशंषति “UZTYWararg- प्ख प्रस्नमेयातां तराह्मणायाधिनग्रूयादद्राद्मणायाध्याहात्मन-

STS धद्राद्यणं परादहात्मानं पराह तस्माद्राद्यण्ा 4

[का ०२।प्र०५।खख ०११] वेदा्थपकाशे | ६९३

utre:” इति । afe लाके ब्राह्यणाब्राह्यफा विवदमाने अरमेवाधिक दति श्रधिविषयं प्रश्नं कतुः afecfay भ्रत्धागच्छेतां art शाऽभिन्ञा त्राह्मणस्येवाधिक्यं ब्रूयात्‌ लेन am: ख्येवाधिक्यं खम्पादितं भवति। ब्राह्मण परा- भववचने Gea पराभव उक्र भवति। तस्मात्‌ कदाचिदपि STOUT: पराभवविषयोा न Hag: । Sse wales: पर्‌- षाया विधिद्रंष्ट्यः॥ अचनमोमांषा। ठतीयाध्यायस्य चतुर्थपादे चिन्तितं |

मिवोतं तु मनुव्याणां विधिर्वेषाऽर्थवादकः । .

श्रपवैतवात्‌ प्रकरणात्‌ क्रतेावापि विधोयते ॥

पराप्तं निवोतं aay प्रायेेतस्य दनात्‌

उपवीतविधावेकवाक्यत्वादर्थवादता॥

दर्थपुणंमासयोः श्रुयते “निवीतं मनुख्याणां प्राचीनावोतं

पिदर णामुपवीतं. देवानामुपव्ययते देवलच्मेव तत्‌ कुरतः दति, तज निवीत ua मानान्तरेखाप्राप्तलात्‌ विधेयत्रमग्युपेतययं | तख निवीतं मनय्याणामिति षष्ट्या पुदूषायलेन विधोयते इत्येकः Ua: we afar we ममय्यसम्बन्धो दिविधः सु- वधार णवत्‌ PATRAS इत्येकः प्रकारः | उपवीतप्राचीगा- Haat: क्रतुप्रवे्रहितयाः सखतन्लरैविकपेटककमंणारपि दशं- नात्‌ तत्सा चर्थेण Gaye ्राचायातिश्यादिमनगब्यविषये कमणि निवीतमित्यपरः प्रकारः । प्रकरणबखात्‌ यागधमं दति दितीयः पूवः ge) shea पथे मनुव्यग्रणं कर्ठंसम्बन्धान्‌-

१९४ ते्तिरीयसंहिताभग्ये। [कारश्प्र-५।अ०११]

वादः। षष्टोशतिप्रकरणयारविरोाधादुभयावशम्बनेन कतख- म्बन्धिमगव्यघमं इति पक्ानरमुदेति aw दिविध arfe- तेाष्यीषादिवत्‌ चलिग्धमं cele: प्रकारः । क्रतावेव यका wena कमान्वाहायदागारि agua सति उपवोत- खारुचयं मप्यम्ट्हमत दत्यपरः। सर्वथा fetta नाेवाद इत्येवं प्राप्ने ब्रमः। अच प्रतोयमानं निवीतादिकं arerfa- षयं, म त॒ जिट्ल्ृजविषयं । afar वासा वा <feua खप- Diwan सदञ्रलात्‌। वस्तस्य च निवीतं कयाय प्राप । अच प्राचीगावीतापवोतयारवश्छमेकस्िन्‌ पाञ्च वश््रमधःपतेत्‌, अतः प्रातेऽयं मनमुगाणामिति वषटीभ्रुतिनं विधायिका भच प्रकरणात्‌ saya विधिः वाक्यमेदप्रसङ्गात्‌। उपवीतं ता- वददिधीयते। अनन्यथा द्‌वलच्छमेव तत्‌ कुरुत दति प्रसा बैयथ्या पकः | तसिं सापवोतविधावर्थवादलेन निवीतप्रारीगा- वीतयोरेकवाक्यलसम्भवे एयम्बिधानमयक्ं । निवीतप्राचोगा- वीते ममब्यपिद विषयलारै विके sway उपवीतं त या- म्यमिति व्यतिरोकम॒द्वेन खावकं निवीतं, AGTT UAT: | उपव्यथयत tae तु विधिलं प्रथमकाष्डष्याद्यानुवाकं चिन्तितं, रती याध्यायस्येव प्रथमपादे चिग्तितं।

उपव्ययत cae सामिभेन्यक्गताऽथवा |

दशक्गता प्रकरियेषाऽवान्तराऽताऽख्िरायिमः॥

खिङ्गादप्रेरङ्गग्डतेमिंवित्सङ्न्जक मन्छकेः |

fae? सति <aty महाप्रकरणाक्रितः॥

[का२ेप्र०१।०११] वेदार्थप्रकाश| ६९५

दशरंपणंमासप्रकरणे ‘fared Fare,’ दव्यम्‌ प्रपाटकं खप्नमाष्टमयोारनुवाक्यो; सामिधेनीत्राह्णमाच्ातं । नवमे fafaguarat ‘ag महा श्रसि ब्राह्मण भारत carat मन्त्राणं ब्राह्मणं । wa area: सामिधेनीपल्लाः | एकादशे पवौतमेवं विदितं “निवीतं मनुद्याणां प्राचीनावोतं faz- wind देवानामुपव्ययते देवलब्ममेव तत्‌ Hea’ टति । तत्र पर्वन्यायेन शामिसेनोप्रकरणस्यावान्तरस्य खोकारात्‌ खामिधेन्धङ्गंलमपवीतरूटेति 841 न, निविद्रान्णणेन साभि- धेनीप्रकरणस्य विच्छिन्नयात्‌। म च निविदाभपि खामिधेन्य- Waar तप्मकरणपाटार विष्छेदकल्मिति are faga fa- विदामन्दङ्लावगतलात्‌। wyeafwatnsaa were ‘awry wie दत्यादिभिनिं विद्क्येर प्रेरक हजननाय तद्धा अवेद्चन्ते। अरत एव निवंचनमेवं qua “जिविद्विन्ेवेद यन्‌ । afafact निविक्छं' इति । ननु सम्यगिष्यतेऽग्नियाभिगिमि- स्ताः सामिधेन्य इति ae ता अप्यज ष्वखनदारे- शान्ध्था एवेति चेत्‌ भवतु माम मेतावता परस्यरमङ्गाङ्गि- भावः) मनु विच्छिद्यतां सामिधेनोप्रकरणं निविद्मकरणेन उपवीतखय निंविदकङ्गलं स्यादितिचेत्‌।न, पूवात्तरामुवाक्या- मिंविद्‌ामश्रवणेन प्रकरणाभावात्‌। afafaar acyafafa wai न, काम्यसामि्धेनीभिव्यवहितलात्‌। न च काम्यषामि- wayat शङ्कतोया सुल्िधितः waT TS प्रबललात्‌ | तस्ना-

दिह प्रयाजन्यायाभोवान्महाप्रकरणेन दक्शपृर्थमासाङ्गमपवोतं। ९

ddd तेतिरीयसंडिताभाण्ये | [का०र।प्र०५।अ ०९.९.|

aaa चतु्थपारे चिन्तित। सवाथम्‌त दग्राथमुपव्ययत Caz: | aadafaers स्वादुपवोतोति लिङ्गतः ॥ दन्ताय प्रकरणालिङ्गे स्यात्‌ सिद्धिरन्यया। दां amfatrve स्तातमेतदनुदितं॥ ‘cagraamn fe aa रोदयति दृत्येवमन्चिहाच aganae सिद्धवदनवारेन लिङ्गेन खवंकमाथेमपवोतमिति रेत । न, शिङ्गद्यान्यथापपन्तेः | warfaers afar दिनेऽ- ay यते, तत्र प्रासीगावोती देाषयेदिति विधाय तस्य gaa यश्चो पवीतोत्यादि च्रनुदितं, अता खिक्गाभासेन बा- धासम्भवात्‌ प्रकरणाद्‌ शपणमासाङ्ग मुपवीतं । दारच्राध्यायस्य ठतोयपादे चिन्तितं ऋजलादय wart वि awa न वाऽगिमः। एका्यलार दृ टायमेदात्‌ सम्भव ताऽन्तिमः ॥ दशपथंमासयाराखायते । जमाचार यति सन्ततमाघा- रयति श्राघारमाचारयतिः दति तेषागटज॒लादीनामाघा- रापकारदारा कायंस्ैकलाङडिकल्य दति चेत्‌ । म, इृष्टदार- भेदाभावेऽणष््टा्थमेरात्‌ सहानष्टानस्मवाखच न विकर्पः। तचेवान्यखिन्तिते | आघार मन््रसारिष्यं धारा वा सन्तताऽग्रिमः। कर्मैकलान्नाव्यधारानेरम्तर्यस्छ समवात्‌॥ "क तमाचारयति' CAT पुवं वद्‌ातिगेरन्तये न सम्भवति

[का०२।प०५।अ ०१२] वेदाेप्रकाश्न | द९०

आङ्तेरोकलत्वात्‌। श्रता Baader सन्ततब्रब्दार्थलात्‌ मन्नारोा SATIN Cia Wa मेवे, धार्यमाणष्ठाच्यख्य विन्द्‌ नेरन्तर्यस्य समत शब्दायलसम्भवात्‌। म च प्रयाजाद्याङति- afa भैर न्त्यमस्तोति wef । तज विच्छिश्च विच्छिद्य विन्द्‌- पातेऽपि क्मवरेफख्याभावात्‌। अर तु न तथेति Haag t तथा बल्याचाराय यदाज्यं HET VW त्त्‌ स्वे धरनेरवि- HIT श्राहवनोये पातयेदिति सन्ततश्रब्दाथेः। यदि म्ल HAG, VIHA: स्यात्‌ तदानीमनेन मन्त्ेफेति दतोचा- WOM एवकालवतिललक्णं wae करलं दीयेत । awa Waa TAVITA: ॥

दति माधवोये aqravanmt छष्णयजःसंडिताभाये दि- तोयकाण्डे पञ्चमप्रपाठके एकाद्‌शाऽनुवाकः ॥ # ॥

श्रायष्ट MA! अप्र Masa सं तेऽव ते हेड उदृत्तमं प्रणा देव्या at दिवेऽप्राविष्णु चभ्माविष्ण। इमं मे वरुण तक्वा याम्युद्‌ त्यं चिच | अपां नपाद्‌ |- स्थादपस्थ जिद्यानामड्धा विद्यतं वसानः। तस्य चये महिमानं वदन्तीर्दिरंणवगोः परि यन्ति at: सं ॥

॥ १ ॥ अन्या यन्त्यपयन्त्यन्याः समानमवं wut |

4 © 2

६६८ तेततिरोबसंडितवाभाष्छे। [का०श।प्र०५।खअ ०६२]

तम्‌ शचि wear दीदिवाध्संमपां नपातं परि तस्थ UU: | AMAL युवतय युवानं मरखश्यमानाः परि यन्त्यापः | स शक्रेण fran रेवदभ्रिर्दौदायानिध्मो घतनिशिगणु । इन्दरावरुण्यार इ सखाजारव श्रा- Sa | ता नौ खडात TEM । इन्द्रावरुणा युवमध्वरा- यनः॥ २॥

fat जनाय महि शमे यच्छतं । टीधप्रयञ्युमति ये व॑नष्यति वयं जयेम एतासु io । प्राना fa- जावरुणा प्रवाहवा। त्वं नौ aR वरुणस्य विदान्‌ देवस्य हेडाऽव यासिसीष्ठाः यजि वहितमः ओा- शु चाने विश्वा cafe प्रमुम॒ग्ध्यस्मत्‌। सत्वंना ARAM भवती AIT WAT उषसे व्युष्टौ | wa- यच्छ AT TVW ॥ ३ ।

रराशे। वीहि eax सुवे म UT! प्र प्राय- मभ्रिभेरतस्यं ea वि यत्‌ रया न राते बृहद्भाः । अभि यः पुरं पृतनासु तस्थ sera sar श्रतिथिः शिविानः। प्रते यध्िप्रत इयमिं wa wat यथा वन्द्या ना way धन्वन्निव प्रपा रसि त्वमग्न इ- THA पुरवे WA राजन्‌ ॥ ४ ।

[क्रा०२।प्र०४।अ ०१२] वेदाथंप्रकाद्रे। १६८

वि पाजसा वि ्ातिषा। स त्वमग्रे प्रतीकेन प्र

Ta यातुधान्य॑ः। उरु्चयेष दीद्यत्‌। त सप्रतींक सहश सखश्चमविंदा्सा विदष्टर£ सपेम। स यश्ष-

feat वयुनानि विदान्‌ प्र इव्यमभ्रिरणतषु वा चत्‌ |

्रःहामुचे विवेष यन्मा faces छचमिन्दरियाखि तकतेऽनु ते दायि ॥ ५॥

AW: WATS AT वरुणः राजःअतु चत्वारि

Te | विश्वरूपर्त्वषटेन्द्र वचं ब्रह्मवादिनः स त्वे नासा-

मयाच्येष वै देवरथ देवा वे नचि नायन्नाऽमर महां चोन्निवीतमायुषटे दाद ए ॥ १२ I | विश्वरूपा Sax शीतरूरावद्यवसु पूर्वेयुवीजा aA महाज्रिवींतमन्या यन्ति चतुःसप्ततिः ॥ ७४ ॥ इति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकाण्डे पथ्चम- प्रपाठके दादभाऽनुवाकः ॥ x ॥ पश्चमप्रपाटकः AAPA ॥

SE, री

६७० तज्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०२।प्र०५।अ .१२ |

हातूनियम ऋचधारसाक्रमेकादशे इयं।

अथ tee कान्ये्टियाभ्यानुवाक्या उच्यन्ते। अतीते द- तीयप्रपाठक (WU इ्दमावातं धयाच्यागामयावोखयाद्ावा कामयेत शवंमाय॒रियामिति तस्मा एतामिष्टिं निवपेदाप्रेयम- टाकपाखर साम्ये चरं वारुणं CWHITEY सारखतं चर्माग्मा- वैष्यवमेकादब्रकपालं' cfa तथा (०९२) "यावतेऽश्वान्‌ प्रति- गटक़्ोयात्‌ तावता वारणान्‌ चतुष्कपालान्निर्वपेत' दति च। 'यद्यपरं प्रतिरादो ख्यात्‌ पेोर्यमेककपाखमभुनिवेपेत्‌' दति, एतेषु सप्त विःषु क्रमे याच्यानुवाक्याप्रतीकानि दशयति “Hae ्रायुदा WH Wade सं तेऽव ते VT sew HUI Sarl aT दिवेाऽप्राविष्णु अरप्माविष्णु इमं मे वर्ण तत्‌ ला यार्द्‌ त्थं fed cin तचाग्रेथख् “श्रायुष्टे विश्चताऽरघत्‌! दति पुरोऽनुवाक्या । श्रायुदा WH इविषा ware.” दति are तदुभयं AAT इद्रः" इत्यनुवाके व्याख्यातं | साम्यख ठु “च्राया- यख समेत a इति प्रोऽगवाक्या । शं ते पासि सम्‌ यन्त वाजाः, इति याच्या । एतदुभयं चतुर्थकाण्डे माने हिरसोत्‌ दत्यगवाके STAT SA | ARG द्रकपालमित्यस्य “wa a YT.’ दति पुरोऽनुवाक्या Sy लमं' दति याच्या | एतच्छोभयं 'वेश्वामरो मः' दत्यमुवाके व्याख्यातं | खार खतद्य श्र ण देवो: दत्यनुवाका। car at दिविाषटरतः, इति area | श्राप्नावेष्णवस “शरद्माविष्णु महि act’ दति परोऽनुवाक्या । “श्रद्रा विष्णु महि धामः fa याच्या | चतुषटयमणेतत्‌ प्रथमकाण्डस्याश्ानुवाकं व्याख्याते ।

[का०२।प्र०५।अ ०१२] वेदाथप्रकाषे। ९७१

वारुणचतुष्कपाखद्य "दमं मे वरुण श्रधोः इति पुरोऽनुवाक्या । तत्त्वा यामिः दति याच्या । watraaafaaa are प्रयम- प्रपाठकस्याग्धानुवाके व्याख्यातं । Wei "उद्‌ त्यं जात- वेदसं" दूति पुरोऽनुवाक्या “चिं Sarat? इति याच्या। एतश्ाभयं यृवेकाण्डस्य चतुथप्रपाठकं (०४२) व्याख्यातं, श्रथ ‘Maal चरं पुनरेत्य निवपेत्‌" द्यस्य परोऽन॒वा- क्यामाइ “wat नपादा इसखादुपस्धं जिद्यानामूद्खा वि- दयुतं वसानः। ae ae महिमानं वरुनोरिरष्यवणाः परियन्ति ast.” इति । श्रपामदकानां नपात्‌ ्रविनाश्यिता तथाविधनामकः कञ्चिदेव: sae खचख्छापवे्रनखानं wea ्रातिष्टति प्राभ्नोतीव्यथैः। कदू Za: जिद्धानामूङ्धः श्रा- वतूपे्॒कुटिखगतोनामदकानामुपरिवर्तमागः। विद्युतं वानः मेचमण्डलमथ्ये उपविष्टलादि चदेव तस्याच्छाद्‌कं वस्तं, ्रपञ्यतं देवं परियन्ति परिता ara वर्तन्ते ater रापः तद्य देवस Be प्रसं महिमानं areray वरन्तो- WTI: | Te Wwe afar तख देवस्य area Saag cau: दिर ष्ठवणाः बहनां विद्युतां मध्ये वर्त॑मागलात्‌ हमवत | ast: महत्यः । तक्ैव याच्या - माइ “समन्या यन्धुपयन्धन्याः समागमू गच्चः एएन्ति। तमू Wray sua दीदिवासमपां नपातं परितयख्ुरापः"' इति | अन्याः काञचिदापः संयन्ति परस्यरं सङ्गताः प्रवादष्पेण गच्छन्ति । ताभ्याऽन्याः काञ्धिदुपयन्ति प्रवादमन्तरेण

६७० तल्िरीवसंडिताभाष्ये। [काण्२।प्र०५।अ ०१२]

हातुजियम शआ्राघारसखोक्मेकादशे ca |

अथ Tew कान्येष्टिवाञ्यानुवाक्या उच्यन्ते। ala ढ- तीयप्रपाठटक (WY टदमावातं “AT च्योगामयावीखाच्ावा कामयेत waaraftafafa तस्मा एतामिष्टिं निरवपेदाग्रेयम- एाकपाखर साम्यं VE वारुणं TWHITSY षारखतं Wargt- वैष्यवमेकादग्रकपालं' दति । तथा (अ ९२) "यावतोऽश्वान्‌ प्रति- waa तावतो वारुणान्‌ चतुष्कपालान्निरवपेत' cfa च। 'यद्चपरं afaurel स्वात्‌ सैयमेककपाखलममुभिवंपत्‌ः दति। एतेषु wag vay करमेण याच्धानुवाक्धाप्रतीकानि दशंयति “श्रायुष्ट WEST WY श्राष्ायसख खं तेऽव ते रेड sews WOT Tar a दिवोऽप्रादिष्णू अग्नाविष्णु Ca मे वरूण तत्‌ ला यार्द्‌ त्यं fed cin तचाग्रेयख् “श्रायुष्टे विश्वताऽरघत्‌!दति पुरोऽनुवाक्या | श्रायुदा WH दविषेा जषाणः' दति याच्या । तदुभयं ‘AAT इद्रः" इत्यमुवाके व्याख्यातं | सोम्यस्य ठु श्राया- we wig a दति प्रोऽभुवाक्या । चं ते पयारसि सम्‌ यन्त वाजाः" दति याच्या | एतदुभयं चतुथकाण्डे मा नो fey sta’ दल्यगवाके UT GA | वाणं द््रकपालमित्यस्य wa A YT? दति पुरोऽनुवाक्या) Sea Cha याज्या । एतचोभयं 'वेशानरो मः" CIMA H व्याख्यातं | AL ATS ‘A ण Tal’ LTA | car at fear हतः, इति याच्या । श्राप्मावेष्णवसख्य “श्द्माविष्णु महि aa?’ इति परोऽनुवाक्या । श्रप्राविष्णु महि धामः ट्ति याज्या | चतुषटयमणेतत्‌ प्रयमकाण्डखान््यानुवाकं BAe

[ का०२।प्र०५।अ ०१२] वेदाथप्रकाश्चे | ९७१

वारुण चतुष्कपाखख्ठ दमं मे वरूण we) दति पुरोऽनुवाक्या, ‘ava यामि' इति याच्या । एतच भयमसिन्नेव काण्डे प्रयम- भपाठकस्याग्धामुवाकं व्याख्यातं । sia ‘se a जात- वेदसं" दति पुराऽनुवाक्धा। ‘fed देवानां" इति याच्या, एतच्चाभयं wars चतुयप्रपाठके (०४२) व्याख्यातं, अय “Raat चरं पुनरेत्य निवपेत्‌ cae प्रोाऽनुवा- wary “nat नपादा इखादुपस्यं जिद्मानामूड्धा वि- दयुतं वसानः। aw ज्येष्टं महिमानं वरकीर्िंरण्छवणाः परियन्ति यङ्क" दति । श्रपामदकाननां नपात्‌ श्रविनाश्यिता तथाविधमामकः कञ्िदवः suey खस्य पवे्रनसछानं Wea आतिष्टति arated: 1 कदरे देवः जिद्धागामूद्खः ्रा- mere कुटिलगतोनामुदकानामुपरिवतंमानः। विद्युतं वक्षानः मेच मण्डलमध्ये उपविष्टवादिद्युदेव तस्याच्छाद कं aw, श्रापञ्च तं देवं परिचन्ति परिता arg aati ate रापः AS देवस्य Ae प्रस्तं महिमानं areal वदन्तो- Way: | awa सकोयस्छ खामिनः aw देवस माहाव् स्यापयन्य cau हिरष्छवणाः बहनां विद्युतां मध्ये वतमानलात्‌ देमवणंलं | wet: महत्यः । तनैव चाच्या- मा₹ “समन्या VIIA: समानमूवे मचः एणन्ति। तमू Wray wear दीदिवाशटसमपां नपातं परितसख्युरा पः" fa अन्याः का्विदापः संयन्ति परस्परं सङ्गताः प्रवाङ्ूपेण गच्छम्ति । ताभ्याऽन्याः काञिदुपयन्ति प्रवाहमन्तरेण

OR तेत्तिीयसंहिताभाव्ये। [का०।प्०५।अ०९२ |]

"प्रविष्टा ष्व faster Bat वडवा्मेराधारः समदः, स च व wity खिरासु ary are: a तावदयं प्रवरम्तोनामर्पां Waa वर्ध॑ते खयं, मापि araraara सति खिराभिरद्धिः परि- Gat तादृशं war wwe: wafer खप्रयेधरेम प्रीश्यज्ि। तमू wee ara: परिता are तस्यः खिताः, atew safe ज्ाधयितार, दीदिरवांषं avafasnaaa Soars, qt नपातं अविनाश्यितारं । ava fanfeat areqrare “AAG यवतया wary मर्ज्यमानः परिवभवाषः। स क्रण fawer रेवरभ्िर्दीदायानिसा चतनिर्पिमषु, दति। तमपां नपातमापः परियन्ति ated तं वामं सवदा थाव- aad | area Ara: watt: विडम्बनाशूपण qacfear: WAFS CU: | युवतयः सर्वदा यावनेपेताः, मन्ंञ्यमानाः त्या गेन शाध्यमानाः | साऽपां मपाद्भ्चिरनिश्ः काष्टरहिता say दीदाय THA VTE: RT । शक्ना यकः ्रद्धेगे Waray युकः, रवत्‌ धगवान्‌, घुतनििक्‌ विलापेन चुतं निर्णेनेक्ति निःशेषेण भराधयतीति चतनिशिंक्‌। "यः orga zea: स्यात्‌ तस्मा एताम rage, पयसां निवपेत्‌" ca- स्याः (का०९।प्०६। ०९९) परोाऽनवाक्यामाइ “दददरावरुणशया- रह BART श्राहृणे। ar ar ava tye” इति। wars: सम्यक Tara txraqearrar रचणमद- alse eda: Wa, Ar Vxraqar श्रे cee yeu

dl

* gsufcaiica | इति Ge |

[का०२।प्०५।अ०९२] बेदार्चप्रकारे। (८०३

नाऽस्माम्‌ wera: सव॑दा सुखयतां। ava चाञ्यामाइ “CMTATST युवमध्वराय नो विरे जनाय महि wa यच्छतं। दी्धप्रयच्छमति यो वनुग्यति वयं जयेम एतनासु दुखःः" fa हे wgraeer gat arsed महि भर्म मरत्‌ सुखं आपञिवारणरूपं यच्छतं, किमर्थे, अध्वराय यागानृष्टा- भाय, fat प्रजासण्टद्ये, जनाय ufcarcanafaga 4, थः पाप्मा दोधप्रचच्धमति wate टीर्घकाखभावियामप्रयोग- afaeg नोऽस्मान्‌ arafa पोडयति, वयं त॒ य॒वयारन- TUAW एतनासु WIBATY पीडखु Ty: दठतराः अ्पो- feat: सन्तः तं पाप्मानं जयेम । पञ्चमकाण्डे मेकावरष्या- fae विहिता ‘aur वै दविः खन्दत्येवं वा एष सकन्दति याऽन feat स्ियमुपेति मैजावर्ष्छामिचया यजेत इति । तज याच्थामुवाक्ययेोः परतीकं दज्नयति “a ar मिच्ावर्णा अ बाहवा इति। श्रा ने भिचावङणा ga: दति परो- ऽम्‌ वाक्या | “प्र बाइवा fag’ दति याच्या । एतदुभयं “श्रप्रा- faq महि तदाः इत्यनुवाके व्याख्यातं, पृनराधेयप्रकरणे आश्ातं वोरा वा एष देवानां योाऽध्चिमदासयते ae रूष एवषंयादाग्निवाड्णमेकारन्रकपाख मनगिवपेत्‌" (का ०९। प्र०५।अ०९) इति। We परोऽनुवाक्यामाइ “as a we aque विदान Taq ेडाऽवयासिदीष्ठाः यजिष्टा वङ्कि- तमः Srygerat विश्वा देषासि प्रमुमुग्धयस्मत्‌”” cf

डे अग्र लं नास्माकं भक्रिं विद्धान्‌ सम्‌ aqwa रेव 4 Kk

498 तसिरी यसंडिताभाग्यं। [का०्य।प्र०५।अ०१२]

देडाऽसखदिषयं करोघधमर्वयाषिसोष्टाः sara बजिष्टा बदु aatsfanay यागनिष्यादकः, वङ्ितमेऽतिश्रयेन टरेवडवि- Ger, शष्चानेाऽत्यमं दोप्यमानः, विश्वा देषांसि सवान्‌ विराधिहृताम्‌ देवाम्‌ waa प्रमृमुग्धि wert: Ware | AWG याज्यालार्‌ “aS Ar VASAT HIM मदिरा wer उषसा BAT | Baas AT वर्श Tea वीहि ऋडोकर gear a एधि cfs Uae खल TtswIs Hat रं सेन wast भव र्षक भव । ATES Wer उवा wer afee: waaraiwarearaftat प्रातःकाले अत्यन्तं अ्थाशशः Freq eee वरुणेन कतमभीोषटनिवीरकं षपा- दिकं अव््छ गश । शाणे रमभाशः सन्‌ ष्ठडोकं संख अाधवगमक्मदीथं इवि; TR wwe तते नास्माकं Gea इषि gearera रथ्ये भवं । न्या भादंयवान्ब्यात्‌ स स्यध- मान एतयेष्या THATS प्रवते पुराडामष्टाकपालं गिरवंपेद- wa विबाधवतेऽद्यये प्रतीकवते (का०९।्र०५अ०९) Care NAAT ऽपरेविषः पुरोाऽणेवाक्धामा इ “a प्रायमर्जिभेरतय्य एषे वि we war ग रोचते eR | अभि यः पुरं एतनाषु तथे दौदाम gar अतिचिः निषा भः efi. अथमभिर्भरषस रविभ- waar बभमानष्याह्ानं भ्र wee विप्रकर्षेण Lug यत्‌ भेऽभिः सयौ ण स्थं इव भाः भाव्मानः वन्‌ इदद्रोा- चते wa दते | ashy: एतनापु सङ्गमेषु पृं जव- पूतिमभिलखे adn: करोति सेऽभिरनञस्ाकमतिचिररीदाम

Moyen were] बेदाधेपरकराशे। १०५

अवत winfeftae कमाणच्छतु | क्षुते ऽप्िदेष्या Sava fea:, fag: परम्रमक्गलश्धपः ate चाज्यामादह च जे afew त cufa am Wal Ww wet भा wag | चन्वज्ि्न mar श्रि Bay TIS Tea we CII” दति। दे aE ले arcu safe sage यजेति acid मदा जनं त्नानस- मग गह विकतेषं प्रक केयमि aR) Troms शेषु रागे अच्छो ममकाय Ba भुवे येन wares भवसि aw ae कारेणानुदन्नियर्मी ति पृवचाभ्वचयः | ड भ्रग्ने लभिषष्षे घदु- faved पुरवे uf: पुरचिन्रे चत्रमानाय त्रियं दातुं wae WAT दवासि AQAT शोतकपानोयपणंजाषत्रासि ) Yaw परातनः, ई राजन्‌ Tiwary, Uys afsfanat) wa दिवाधवलेोऽतरेयोव्यापुरोऽशवाे प्रतीकेन eat “विषा असा वि क्वेतिषाः दति । ‘fa grag gant Sry yt’ THAT GTA HT । HH चतचकाष्डस् प्रयमप्रपाठके या- श्वारूते। “चि च्यातिषा exwar वात्य्॒चिः' दति याच्या ‘ave पात्रः दष्यगुवाक SAAT) चय प्रतीक्रवतेाऽप्नेदंवितवि परोा- ऽमवाक्ाम्नाह “स लमप्रे IMAM FTG चातुधान्यः। उर्‌ weg Sua” दति, RWS a प्रतोकेन क्रमप्रारम्नमाचेण AAUATA CIITA: Bal: WATT RAR CW कोटरः we, उरुलयेषु fagity चागण्टहृघु saa zwar: | तत्रेव याचज्यामाह “ny सुप्रतोक Ber खश्चमविदाश्से

विदुष्टरं श्पेम। स यत्तद्विश्वा वयनानि विद्वान्‌ प्र इयय ६ 2

(eq | तेन्तिसेवसंडिताभाग्ये | [का ०२।८््‌० ५ ।अ००९२ |

afataag वोचत्‌” इति । वयं तम्चिं ada समवेताः Wal ware alywafa सुप्रतोकं ओाभनापक्रमं अस्ा- WHATS FLIRT | सुदूरं बोभगकटालेणास्मान्‌ TVA | we wate कर्मणि सुद्ागच्छमं। विदुष्टरं अ्रतिश्रयेन भक्रखिष्छवेदिमंः। यद्यपि वयमविदांसस्छदीयं महिमानं न जानोमः तथापि तं प्राप्ताः सः। सोऽभ्रि्ंखत्‌ यटूमिच्छतां पुर- वाणां विश्वा वयनानि सवानसभिप्रायविप्रेषाम्‌ विद्धान्‌ जानम्‌ अवतिष्ठति । अतः सेाऽभरिरस्मदोयं इव्यं प्रवोचत्‌ प्रकर्षेण WAT रय श्या wearer ख ada waar VHARTALUAY Brewaarwaaed निवपेदिश्राष वेग्टधायेग्रायेखिया वते' (का०२।प०४।अ ०२) टत्योतेषु fay ₹विःषु याच्यापरोाऽनवाक्ययोः प्रतीकानि दश्रंयति “ज्ररहामुचे विवेष wnt farce wufafgata शतक्रतोऽनु तेदाचि''द्ति। “अश रासु WATAY एत्येषा प्रथमस्य दविषः पुरोऽनुवाक्छा । “विवेष ua’ ईति याच्या । ‘fa a ey au’ टति दितीयस्य हविषः परोऽनुवाक्धा । (दक खममि ara’ इति area | ‘sfxatfy भ्रतक्रता' ईति amtae इविषः पुरोऽनु वाक्या | "अन ते दायि महः" caer याच्या । तदेतत्‌ षट्कं प्रथम- काण्डे षष्टप्रपाठटकऽनधानुवाके व्याख्यातं ॥ अश्र विभियागसन्गहः । SATAN हायुरायदग्रेयकं तथा | श्राणा सन्ते च साम्ये STATA aes i

[का.२।प्र०५।अ.१२] बेदाथप्रकाङ् | gee

खारख्तेप्र णे Wratsyraraawad wad | दमं तच्वाञ्रदानोषट उद्‌ fey aq सयक । wot 4 समपानत्रे इनदरावेत्येष्ध | auraey wfaerara at a: a afa ail पगराधेयके लाग्भिवारणे aq Tae ।

प्र प्रेति vagina विद्यं बाधसंयते॥

स लं प्रतीकसंयुक्ते sy ela | fxfa tau दोद्ियानु ते विद्िथावते॥ मन्ता इख्िन्ननुवाक पञ्चजिंद्रदुदीरिताः॥

वेदार्थस्य varia तमे we निवारयन्‌ । पमर्थां खतरा देयादिच्ातीथमरश्रः॥

tfa माधवोये वेदायंप्रकाथे छृष्णयजःसंडिताभाये दिती- यकाण्डे पश्चमप्रपाटक दादगरोाऽगुवाकः॥ °॥

दति ओओमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमागंप्रवतंकश्रोवीर- बद्धण्डपालसत्राच्यधुरन्धरोण सायणाचार्येण विरचिते माध- बीये वेदाथंप्रकाञ्जनामकतेन्तिरौययजुःसंहिनताभायये दितीय- काण्डे पञ्चमः प्रपाठकः सम्युणंः ॥ > ॥

अथ त्रैत्तिरसोयसंहिताभाष्ये दितोयकाष्डे वषटप्रपाठके

भ्र यमोाऽनुवाक ¦ ।

॥ whe: @ ।

समिधौ यजति वसन्तमेवत्रुनामवश्न्ये तनूनपातं यजति ग्रीष्ममेवावरुन्ध इडा य॑जति बवे रबाव॑रुन्य afeanfa शरदं मेवाव॑रुन्धे खाहाकारं वंति हे- मन्तमेवावरन्धे तसमात्‌ स्वाहाकृत VHA पश्चवाऽव- सीदन्ति समिधौ यजत्धुषसं एव देवतानामवं रन्ध तनूनपातं यजति यत्चमेवावडन्धे ॥ १ ॥

इडा यजति पश्रनेषाबरुन्धे बददिरयजति पजामे- वाष॑रुन्धे समानयत VIVANT वा AT पुजा बर्हिः पुजास्वेव तेजं दधाति खाहाकारं य॑जति वा- चमेवाव॑रन्ये दश AEA eT fattest वि- रािराजेवान्रा्मर्वरुन्धे समिधा यजत्यसिन्नेव लके प्रतितिष्ठति तनूनपातं यजति ॥ २।

[का०]प्र०९। Wet | वेदाय परकाये | १७९

ae रुवाग्नरिछे प्रतितिषठतीडा य॑जति ayaa प्रतितिष्ठति afedsfa य रव देवयानाः पन्धान- waa प्रतितिष्ठति खाहाकारं यजति सुवर्ग रव सके प्रतिंतिषत्येताव॑न्ता बे दे वलाकास्तेैव wars प्र तिंतिष्ठति देवासुरा रषु खेवेधस्य्धन्त ते देवाः प्र॑बा- TOA लेकेभ्याऽसुरान्‌ MAT तत्‌ प्रयाजानां ॥३॥

प्रयाजत्वं यस्यैवं विदुषः प्रयाजा इज्यन्ते WaT Saat सादेग्धान्नुदतेऽभिक्राम॑जुरोत्यभिजित्ये @ बे प्रयाजानां मिथुनं Fe प्र प्रजया पशुभिर्िंषु- जेजयते समिधो avifia यजति तनूनपातमेकमिव मिथनं तदिडा anita यजति बर्दिरेकमिव मियं तदेतद प्रयाजानां fad य रवं वेद्‌ प्र ॥ ४।

पृजयौ पशुभिर्भिथुजैजायते देवानां वा अनिष्टा देवता ्रसच्रधासुरा य्म॑जिधाःसन्‌ ते देवा गा- ait Sea पच्चाक्षराणि पुचोनानि चण प्रतो- चीनानि तते वमे यन्नायाभवद्म यजमानाय यत्‌ प्रयाजानूयाजा इज्यन्ते वर्मेव तदन्नाय क्रियते aa यजमानाय US A fa तसादरूथं पुरस्तादर्षौ- यः पञ्चाद्गसीया देवा वे पुरा TANT WY ॥

६८० तेत्तिरी यसं ड्िताभाष्ये। [का०२।प्०्दख०१]

इतिं स्वाहाकारेण प्रयाजेषु यन्न सस्थाप्यमप- श्यन्‌ तः BITRATE प्रयाजेषु समख्थापयन्‌ वि वा रुतद्यत्तं छिन्दन्ति यत्‌ खाहाकारेणं प्रयाजेषु स- स्थापयन्ति प्रयाजानिष्ठा इवीरष्यभिघारयति यत्नस्य सन्तत्या अथो इविरेवाकरथे यथापृवैसुपेति पिता वै wan: पृजानुंयाजा यत्‌ प्र॑याजानिष्ठा इवीः- ष्यभिधारयति पितैव तत्‌ पेण साधारणं ॥ € ।

कुरुते तस्मादाषयेशचेवं बेद यख न कथा TS केव॑लं कथा साधारणं पितुरित्यस्क रमेव तद्यत्‌ प्रया- भेषिषटेषु स्कन्दति Maat तेन गभे धत्तै सा पुजां WHA यज॑मानाय प्रजनयति ॥ ७ ॥

यच्चमेवाव॑रुन्धे तनुनप॑तं यजति प्रयाजानामेवं वेद्‌ प्र रक्षोभ्यः साधारणं पथ्चचिः शच्च ॥ १ ॥

इति वैनतिरीयसंहितायां दितोयकाण्डे षष्ठप्रपाठके प्रथमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

[कारश प्र(।यअ.१] वेदाथप्रकाणरे | ९८२

ae निश्वसितं वेदा यो वेदेभ्योाऽखिखं जगत्‌ | fraa aay वन्दे विद्याती्थमरेश्वर ॥ हाजमाष्वर्यवं चाघारान्तं पञ्चम Circa प्रयाजाद्यवजरिष्टन्त्‌ वक्ति षष्टे प्रपाठकं॥

तज प्रथमामवाकं प्रयाजा विधातव्याः। तेषां मन््राद् मन्छकाण्डे पञ्चमानवाक एवमाच्लाताः “समिषो aq wee वियन्तु | तमुमपादग्न अज्यस्य वेतु। ter aq arya fa- ua afeta ame वेतु ares खाहा SH खादामि | arer प्रजापतिं। खाहाप्मोषेामा। Greta | QIVS | BIW ALT खाहा देवार श्राञ्यपाम्‌। खा- Uifay Vareraran: | wT ्राच्यद्य वियन्तु? (WTO HT ORI प्र०५।अ०५) दति। एतेषां मन्त्राणां विनियामं बोाधायनो दश्रयति “समिधो aq mere वियन्तुः दरति प्रथमं ‘arr पादग्र ख्यस्य aq’ tfa इितोयमिव्यादि। हे ag afa- wars मृतयः श्राज्यस्य वियन्त इचमानमिद्‌ माञ्यम- wal तनुं शरीरं न पातयति न नाशयति किन्तु पाल- यतीति तनूनपात्‌ । wd दितोया तनूनपात्‌ तव मृति- राज्यं पिबतु! Vad wer ईद्या स्हत्यास्तव ada: wey पिबन्त्‌ । Ceara बदिः, हे शप्र फलं हंदयन्ती तव मूति-

राच्ये पिबतु। श्रनि प्रथमाञज्यभागदेवं प्रवि are इतं 4s

९८२ तेति सीयसंहिताभष्ये। [का०२प्र०द।अ०१]

भविष्यति । एवं इितीयाज्यभागदेवं सामं प्रति खाहाङतम- fafa, भविब्यतौति कमेण zea, श्रावाहननिगरे ar देवताः कमेण fafeerer एवास्मिन्‌ खाहाकारनिगदेऽपि निदिश्न्ते दत्यवेयं। tra tafafad खिष्टकरणा- ्यमित्यथैः। ₹े wi एते wa देवाः प्रोयमाणा इदानीं त्वगूखेनाञ्छं पिबन्तु । तेरतेर्मन्काण्डाकरर्मन्तेः साध्यान्‌ प्र asa विधत्ते “समिधा यजति वसन्नमेवतूमामवरन्धे तनृगपातं यजति ग्मोभ्नमेवावहन्ध cer यजति वषो एवावङन्धे बद यजति शरदमेवावर्न्पे खाहाकारं यजति ₹ेमन्तमेवाव- न्धं तस्मात्‌ lean Lay पञ्रवाऽवसोदन्ति” इति। अज समिदादिष्रब्देयागविशेषनामान्यच्यन्ते। तवे वे प्रया- जा दृत्येवष्टतुखेम Gaara, तेः Wars: क्रमेण वख- म्ताद्यवरोघध उच्यते। यस्मात्‌ खादहाकारयागेन रेमन्ताव- TUG हेमन्‌ Card पथ्वेाऽवसोदम्ति, दिपादस्चतुष्या- eq हिमेन पौद्यन्ते, तेन at Tern: areraar tar सखाहाकारेण प्रचिघ्ताः समिधा यथया qreéa पौद्यन्ते तद- दित्यः, age gansta रमन्ताऽखखाधोमोा भवति इति यागस्तुतिः। पनरपि विधानान्तरण प्रशंसति “समिधा चज- wae एव देवतागामवर्न्धे तनुनपातं यजति यश्नमेवावरन्ध इडा यजति पद्जूनेवा वन्धे बहियंजति प्रजामेवावरन्पे"" cfa | समिच्छब्देन दक्षि चनादुषसाऽवरोधः। तनुनपाच्छब्देनापि- WAIT WAIHI: | दरर्‌श््देने यमाश्चीरादि-

[का०२।प्र*६।अ ०९] वेदार्थप्रकाश्र | दश

wera पश्चवरोधः। प्रजा वे बिंरिति अ्व्यम्तराद््हि- यागेन प्रजावरोाधः। चतुर्यप्रयाजा्थमा पड तस्याञ्छस्य जङा- मानय विधन्त “खमानयत उपश्तस्तजावा श्राख्छं प्रजा बर्हिः प्रजाखेव तेजा दधाति" इति। उपगतः warst- Seavey सम्यगानयेत्‌ | बदियागस्य प्रजारूपलादच्य्य aver प्रजासु तेजः द्थापितं भवति। पञ्चमप्रयाज्मव- fas uvefa “खादहाकारं यजति वाचमेवावरुन्धे टति। श्रिम्‌ प्रयाजे खाहाश्ब्दागामन्याद्शिब्दानाच्च बह्नामु- च्यमानलात्‌ तेन वागवरोधः। पुवेाक्रवशन्ताद्यवरोधाः TY- दानोमक्ताः उषःकालाद्यवरोधाः पञ्चेति दश्रसद्धाद्यारा यागान्‌ प्रशंसति “cq सम्पद्यन्ते दन्राशरा विराडन्नं विरा- दिराजेवान्ना च्चमवरन्धे" दति । gaia तत्तघ्ोकप्रतिष्टा मुखेन परशंसति “समिधो थजल्यस्िन्नेव लाके प्रतितिष्ठति तनूनपातं यजति यज्ज एवान्नरि खे प्रतितिष्ठतीडा यजति aaa प्रति- तिष्ठति afeanfa य एव देवयानाः पन्था नस्तष्येव प्रतितिष्ठति arent यजति gai ua ara प्रतितिष्ठव्येतावन्ता प रेव- लाकारेव्वेव यथापूव प्रतितिष्ठति” दति। खमिद्यागस प्राय- म्यात्‌ तेनासिन्‌ प्रयमलाके प्रतिष्ठा श्रच्युतो वा एषोाऽसाहा- कादगता देवलोकं याऽदोलितः' TEMAS THT छलाकदयमथ्यवर्व्यन्तरिश्षरूपस्तस्िन्नन्तरिचे दितीयलसाम्यात्‌ तमृनपाच्यागेन प्रतिष्ठा। दृड्यागस् पद्रुखम्बन्ः TRAM: |

बर्हिःशब्देन दवयानमागंखाघनस्य यज्ञस्य चनात्‌ aga 43 2

९८४ तेत्तिरीयसंडिताभव्ये। [का०२।प्०९।अ ०१]

जिव्वपि पुवाक्रेषु देवयानमाेषु प्रतिष्ठा । खाहाकारयामख् SHAATA तेन सखगेप्रतिष्ठा। श्लोाकमारभ्व SAAT यथा- क्रा एतावन्त एव देवानां पृज्यानामपेच्िता Garay सवेषु यथाक्रममेवेतेः प्रतिष्ठिता भवति। carat नामनिव॑चनेन प्रशंसति "देवासुरा एषु लोाकंष्वस्पर्धन्तते देवाः प्रयाजेरेभ्ये खाकभ्याऽसुरान्‌ wore तत्‌ प्रयाजानां yar wed विदुषः प्रयाजा Ty WT Maa wregqraca” xia अष्माकमेवेते लाका भवेयरिद्युभयेषां परस्पर सधा, प्राणदन्त विरोधिनो Gang qrat: प्रयाजाः | यदकं वकारेण च्यं कामयेताभितरं वसोयाम्द्यादिव्यभिक्रामं तख wear’ cha अभितरमभिमुखतरमत्तरो र द्द्धोव्यथेः, तरेतत्‌ छनचाक्रम- भिक्रमणं faut ““श्रभिक्रामं जुदाव्यभिजित्ये दति । श्रभिक्र- भ्याभिक्रम्यादुर्‌ खिला प्रथम डता पाद्‌ पुरतः प्रि दितोयं जयात्‌, एवमुत्तरत्र, तदेतदभिक्रमणं। स्तोलिङ्गबहवचन- निर्दशं लिङ्गान्तरेकवचननि्देश्रश्च ay प्रशंखति “ara प्रया- जानां मिथुनं वेद्‌ प्र प्रजया पश्ुभिर्मिश्‌नेजायते समिधे बङी- रिव यजति तनुमपातमेकमिव मिथुनं तदिडा बह्ोरिव यजति बह्िरकमिव मिथुनं तदेतद प्रयाजानां मिथुनं य एवं वेद प्र प्रजया पद्ुभि्मिंय॒नेजा यतेः दति । एकस्य परषस् बह्यः far शोकं भवन्ति agrees मिथुगलेापचारः। aft बकलेऽपि दे वतेक्यादृह्ोरिवेल्युपक्रमेक्तिः | कवचरूपलं सेन्य- खादुष्यश्च सम्पाद्य प्रशसति “्दवानां वा श्रनिष्टा टेवता

[का०२।प्र०६।ख ०१९] वेदाथंप्रकाश् | १८५

श्राखन्नयासुरा wafsaye ते देवा गायों येदम्‌ पद्चा्तराणि प्राचोनानि चोणि प्रतीचीनानि तता वम यन्ना- याऽभवदमं यजमानाय यत्‌ प्रयाजागुयाजा इज्यन्ते ava तद्य- mia क्रियते ad यजमानाय बरादव्याभिग्धत्ये awed पुरस्तादर्षोयः vegeta” दति। परा देवा यदा ayy कुवन्ति तदानौमाच्यभागादिदेवता after area, तन्त दिच्यायाः प्रागेव तस्खिन्नवसरे समागव्यासुरा यज्ञं इनि- व्याम Tae! श्रतस्तदिज्याप्रतिबद्धास्तव्रतोकारलेन देवा श्र्टाचरगायनीपादे BRIT तवन्तः | तचाच्रपञ्चकन्यूरा यन्नागुष्टानात्‌ प्राचीना र्कः, अक्षर चयब्यदः प्रतोचोने रक्कः, तता Bees यज्ञस्य कवचमाच्छादनायाभवत्‌। तथा यजमानस्यापि। Ra: पञ्चास्रङूपत्वेन पञ्च प्रयाजाः पूवेमिच्यन्ते। श्यचरङूपलेन चयाऽनुयाजाः पखादिञ्यन्े। तदुभयं कवचं चञ्चयजमानयोरूभयता Tae) तेन रचण्टेन wmaqufasfadafa यस्मादत्र प्राचोमान्यक्तराणि ब- नि प्रतो चोनान्यल्यानि aereasta agree weet सेनायां परसतादशूयं जनसह; Waly भयात्पा- दमाय यान्‌ अभिनिष्या्ते, एष्टभागे ठु अण्योयाम्‌ । marae इविरभिघारणं विधत्ते “Zara पुरा रेभ्य दति खादहाकारेण प्रयाजेषु THY BBA तट खा- इकारेण प्रयाजेषु समसापयन्‌ विवा एतद्यश्च ङिन्दन्ति यत्‌ खादाकारेण Rass सश्खापयन्ति प्रयाजानिद्ा aly -

६८६ तेिरीयसंहिताभाय्ये। [का०२।४०९। ०९]

्मिचारयति awa wat wear इविरेवाकरथा खथा- udaafa” दति । देवाः कदाचिद्यागं Haat यज्ञोपघातिर्ना रच्चखामागमनात्‌ परा खाहाकारनामधेयेन पञ्चमप्रयाजेन ay: समापमोय ईति विचायं तथैव समापयन्‌ । तदयुक् यज्ञ विच्छद प्रसङ्गात्‌ | अतः प्रयाजानिद्रा ARITA वेद्या- aratfearat हविषामभिचघारणे सति aw: सन्तता भवति। fay तस्य प॒राडा्रादिद्र वस्य दविद्टं कतं भवति । किञ्च यथा परवमृत्तरमुपेति। प्रयाजा यथा निर्वित्नेनानुष्टिताखूथेवाञ्छ- भागाद्यनष्टानमपि निविघ्नेन प्राप्नातोल्यथेः। प्रकारान्तरेणा- भिधारणं प्रशंखति “पिता वे प्रयाजाः प्रजाऽमूयाजा यत्‌ प्र- चालानिदा दवोरव्यभिधारयति पितेव तत्‌ पत्रेण साधारणं कुङ्ते” ईति प्रथमभाविलात्‌ प्रयाजानां पिदटलं। पञ्चा- द्वावित्वादनूयाजानां gad श्रमृयाजाथे इविङ्पश्ति सदोतमस्ति, परोडाग्रादिदविरभिघारणवेलायामेपण्टेतमपि हविः प्रयाजशषेणाभिचारयति, तया सति पिदस्थानोयं भ्र- याजामां afar यद्वशि्टमाच्धद्रयं तत्‌ पत्रम्थानोयामाम- गूयाजानामपि साधारणं तं भवति । दममेवाथं ले किको- दाषरणेन विस्पष्ट्यति “तस्माराङर्यसेवं वेद aq a aur Wey कवलं कथा साधारणं पितुरिति" दति। लेके fe बालेन पुत्रेण यदुपार्जितं ape स एज उत्तरकाले खजोव- नायमखाधारणलेन सङ्गृह्य wa करोति न तु पितरे प्रयच्छति न त॒ भाद्रभ्वः, पित्रा तु यदुपाञ्येते तत्‌ पितुबौलप॒चस्

[का०द।प्र०द।अ०१] वेदाचप्काश्ने। ९८०

तद्वादणाञ्च साधारणं भवति, तेम हि द्रेण खवंऽपि जीवन्ति, au सति लोकिकः कञ्चित्‌ weit acai प्रयाजा- गयाजटन्सान्तं जामाति भअरन्यसखध्ययनररिता न जानाति। ताद्ज्जानासुभयविधानां सभायामुपविष्टा श्रनभिन्नाः पप्रच्छः केम हेतुना WW द्रव्ये कवलमसाधारणं way farzai तु केन इतना साधारणं सन्पन्नमिति। तख च प्रञ्नस्या- भिश्वाः प्रयाजानूयाजन्तान्तेमे त्तरं ददुरिति शेषः। प्रया- STATA साधारणं तच्छेषेण दृूज्यमानलात्‌, अरनूयाजार्नां त्वसाधारणं तच्छेषस्यान्यच विभियागाभावात्‌। एवं लोकि- war: पिदपुजयारपि द्रष्टव्यं पुनः प्रकारान्तरेणाभिचारणं भ्रशंसति “च्रकश्नमेव तश्चत्‌ प्रयाजेविषटेष खन्दति'" इति । यागाथैखय द्रव्यस्य यागात्‌ म्रागेवान्य्र पतनं विनाशा भवति, wa fads प्रयाजेषु पञ्चादन्येषु दविःषु शेषः प्रियते तस्रादे- तदसख्कल्रमविमष्टमेव । शङ्भितख्कन्द नद्‌षस्य परिहार vary मशंसति। पुनरपि प्रकारान्तरेण प्रशंसति “गायश्येव तेन गभं WH सा प्रजां पद्म्‌ यजमानाय प्रजनयति'?इति | एकता गायश्चाः पश्चाच्ररूपाः प्रयाजाः+श्रन्यता गायश्याख्यच्ररूपा अनुयाजाः, ae यदभिधारणं तेन गायश्येव सादरे गभे तवती भवति। तेन च शा गायत्री यजमाना प्रजां पश्नत्पादयति । अरज mata | दितोयाध्यायस्य डितोयपादरे चिन्तितं। समिधे यजतोत्यादावेकलम्‌त भिन्नता | धातु प्रल्यययेोरेक्यादेकतवे मिक्ता कुतः ॥.

६८८ ते्निरीयसंहिताभाष्ये। [कार२प्र०६।अ ०९]

श्रभ्यासात्‌ कमंभेदेाऽच मामलान्न विधिर्गणे। विधिववं श्रतिता भाति शज्निधेरमृवादता।

दश्रपृणमाखयोाः yaa समिधा यजति तन्‌नपातं यजति डा यजति afeanfa खाहाकारं यजति! द्ति। तच पञ्चतः शयमाणे यजतिपदे पूवाक्रेषु यजतिददातोत्यादि पदेच्विव धातुमेरा मास्ति येम भावमाभेद्‌ श्राश्रङ्ोत, तस्मात्‌ अ्ख्या- तेक्यप्रयुक्तं भा व्मक्यममिवा्यमिति Sai मेव, यजतिपदा- भ्यासेन कर्मभेदावगमात्‌। कर्मैकलेऽभ्यासे निरर्थकः स्यात्‌ | श्रयोच्येत समिषा यजतीत्यनेम प्रथमश्रतेम वाक्येन विहितं सभिन्नामकं यागमुपरितनेखतुभिंयंजतिपदेरनुद्य तगूगपा- दादयो देवताङूपा Tea वा गृणाञ्चलारो विकश्िता विधीयन्ते, तताऽनवादाथवास्नाग्यासवेयय्येमिति | तजः तनुन- पादादिश्रब्दानां यागनामल्ेन गृणविधिलाभावात्‌। न तावद्‌ देवताविधिः चतुर्थोतद्भितयोरश्रवणात्‌ | मापि द्ववयविधिः दतीयान्तत्वाभावात्‌। ततेाऽब्रिराच जहातोत्यादाविव हिती- थान्तार्मां युक्तं नामलं। यन्त॒ चतुणामृपरितनानां यजति- पदानामनगवादत्वं तदसत्‌, तेषां विधायकलात्‌। यथा afa- धा amas यजतिपदे विधित्वं war प्रतीयते तथान्येव्वपि way परेषु विधिलं Bri अ्रनुवादलं ठु प्रोवादरूपसख समिधे यजतीत्यस्य सन्निधानादवगम्यते, sfafiry श्रतेदु- war विधिले च qaarufafeae समिन्नामकसय are पुनविधानायोगात्‌ तननपादादिमामकानि यागान्तराणि

[का०श्‌।प्र०द।यअ०१)] बेदा्ंप्रश्ाष्े| १८९

विधोयन्ते। aad सति सञ्नाभेदात्‌ कमभेद सम्पद्यते, म त्वभ्यासात्‌, तथा सति वच्छमाणटाधिकरणेन सद्धीयंत। मेवं, वेषम्धात्‌। wae च्यातिरिव्यस्मिन्‌ वच्छमणादाइरणे या- गावगमात्‌ प्रागेव सञ्न्ञालावगमात्‌ सञ्ज्ञायाः कमभेद Vaa दष तु विधायकंयंजतिपदेयागेष्ववगतेषु भेदे चा- भ्यासादवगते भिल्लानां यागानां समित्छन्न्ञाया अन्याः ISH अपेलिता इति तनुगपादादोनां asa पञ्चाद्‌वगन्बते। तस्मादभ्यास एवात्र UTA: |

aaararae दितोयपादे चिन्तितं*।

दवता चजयो वा स्यः प्रयाजे समिदादयः। विष्एवादि वदेवतालं न चतुखाद्यभावतः॥

दशपणंमासयोाः प्रयाजपञ्चकमास्यातं समिधो यजती- त्यादिना) aw यथा विष्णु यजति, aed यजतील्धादा दि- matfafear विष्खादया देवताखूया समिदादीनां रेवता- a, तता चागेदेवताः संख्किवन्त दति दृष्टायैललाभ रति Wal मेवं, सर्वच चतुथा तद्धितेन वा देवता fafewad 1 त- अथा यदग्नये ars Heard अप्रेयोऽष्टाकपाल tha नचात्र समिदादिषु vaulafgar विद्धेते। तादथ॑प्रतीतोा देवता भवति, न चख हितोयया are प्रतोयते, faanfqaa, त कर्मनामलादु पपद्यते, BAW जुदातोत्याद तदे नात्‌। यथा पाकं veniam पचिक्रियायाः कतेव्यता प्रतो

[

* एतत्‌ प्रक्रयं न्यायमालाविलरपुश्तक मास्ति 44

dee तेनिसीवसंडिताभाण्ये। [का०२।प्०६।ख ०१]

यते, तथा समिधा ania खमिद्यागः कतेव्य carr भवति, विष्णु यजतीत्यारौ तादथ्थमृपचयते । प्रयाजमन्तेषु ‘afaut aq were वियन्तु" दत्धारिषु समिदादिष्ब्देः बङ- वचनेकवचनान्तेदंवता falear:, तदेव निमिन्लोरत्य तादृ रेव शब्दरिह धागा अभिधीयन्ते “समिधा यजति तनूनपातं wane यजति afeanfa arerart यजतिः श्ति। त- सल्ला देवतासंस्कारविधिः, किन्त यागाः Haar विधी- emi तेषाञ्च अत्यादिभिः कायविन्ेषामनवगमात्‌ प्रकरणे- नारादुपकारकलं | पञ्चमप्रयाजस्य तु वच्छमाखशाञ्छभागादि- देवतासंख्कारकलं दब्रमेऽभिधास्यते। दश्रमाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितं,

शगः प्रयाज MUTA किमुपकायय संछ्तिः।

सखा हाकारेति रेवेक्रमंटवक्मन्छवणनात्‌॥

श्राया मेवं चतुथ्यादेरभावाद्यागमाचके।

fafugur च सेयादाव्थाऽन्धादिनिवर्तमं ॥

दश॑पुर्णमाष्ट पश्चमप्रयाज एवमान्नायते 'खाद्ाकारं

asia’ tia. ख किमिष्टेरारादुपकारकः उताज्यमागादिषु यच्छमाणानामन्धादिदेवतानां संस्कार दति सं्रयः। तच खाहाकारशब्देन देवताच्यते। WAG तदाकाङ्गणात्‌। मच प्रत्यक्तवचमम्‌पेच्छ मन्त्र वणेदवताकल्यनमुचितं। नन्वेवं सति विधिमन्वयेर्वयधिकरण्णं vasqa, fafuar fe खादाकाराख्या देवता विहिता, ae तु यच्छमाणाज्यभागदेवता अ्रन्यादि-

[area deg aor | बेदायंप्रकाणे | १९१

देवताः vara) खादामि खादहा सामं खाहात्रिं खाद प्रजापतिं खाहाप्रीषामाविद्यारिका fe मन्त्रः परितः। मायं दाषः मादश्नब्दवद्मान््रवणिंकान्यादिश्ब्दानाममेकायैव- सम्भवात्‌। यथा माशब्दः प्रस्थादिना धान्यस्य मातरं जन- नो द्या चष्टे तथाग्धादिश्रब्दाः खाहाकाराख्यदेवतामाचच्न्तां । ग च सखाहाकारास्यद्‌वतेव संख्कियतामिति वाच्यं, संत तायासख्या श्न्यजोपयेागाभावात्‌ । तस्मादिष्टेराराद्प- कारक CATT पाऽभ्युपगन्तव्यः। मैवे, चतुरा तद्धितेन वा aaa देवता विधीयते। awa a विद्येते। किञ्चायं विधिदं वतायागावुभो faut, देवताविश्चिष्टं यागं वा, रेवता- ATS वा, थागमाचं वा| नाद्यः वाक्यभेदापन्तेः। न डदितीया गेारवग्रशङ्गात्‌ | ASAT, WTR यागस्याननुवाद्यतरे षति तदनुवादेन देवताविध्ययोागात्‌। तस्माखतुथं* we: परि- faua ) तज्डहिदितोयाम्तसखाहाकारश्रष्दः पाणंमासों यजत इत्यादाविव कमनामधेयं भविति, तस्मादाच्यभागादिदरेव- MEAT उत्तमः प्रयाजः, एवञ्च सति सोयादि विरतिषुनलम- प्रयाजमन्छे प्रधामदेवतावाच्यन्यादिपदपरित्यागोा बाधविचा- राम्तगतस्याधिकरणश्य फलं भविव्यति । यन्तु पञ्चमाध्यायं भ्रयाजानामनुष्टागक्रमे पाठः प्रमाणमिति चिन्तितं तदस्ना- fa: दषे ATH ar ‘awe aes इत्यमयोारगुवाक्योः पावापयं पाठ एव प्रमाणमिल्यभिप्रेत्य तत्रैव दाइतं।

दतोयाध्यायस्य ठतीयपारे चिन्तितं | 472

५ €्क्‌ afa edfeanna | [का ०२।प्र०द्‌ Toe ]

न way प्रयाजादि may at न चाक्रता।

प्रकरियाया RATATAT EAT वाक्ययोः ॥

प्रयाजादेः फलापेखा कथं भावोाऽपि | maT: |

तेन प्रकरखान्रानं तस्मारङ्काङ्किता तयाः ॥

सार्धंपाददये विभियोजकलेनोाक्तानि चानि afafey- बाश्यानि तेम्थाऽतिरिक्ं किञ्चित्‌ प्रकरणनामकं ware aa पश्लामः। a fe पदतत्ामथ्यान्वयेरसंख्षा कञ्ि- इदभागः कचित्‌ aafecrarad | एकवाक्यतामापन्ञा वाक्यखमुचः प्रकरणमिति चेत्‌। म, वाक्ययोः षताः पञ्चारेक- वाक्यताया अभावात्‌। न fe दपुणमासगन्वां खगेकामो यजेत समिधा यजतीति अ्रगयोवक्ययाः परस्पराकाङ्खस्ति, चेगेकवा क्यता Va) तस्मात्‌ प्रवाजादोर्नां न दजपुणं- मासाङ्गलमिकि प्राते Wa: | म्रचाजादयः फलरेतवः परष- परडभिरूपतवात्‌ शेवादिवत्‌। दशंपूणंमासावुपकरणेडपकायी करणलात्‌ weedy । तथा शति किं प्रयाजारेः we किं वा द्थेपुंमाष्यारूपकरणमित्याकाद्कगयां wa वाक्येकवाक्धतार्ूपं प्रकरणं तेन च aM Araya प्रतीचते। रतीयाध्यायद्य प्रथमपादे चिभ्तितं।

अभिक्रामं जहातोति युकं कचाङिखख तत्‌।

किंवा प्रयाजमाजस्ट रत्छकटंयुषं भवेत्‌ ॥

मवाजाभिक्मणयेः कियालमुभयोरपि |

मिथःसम्बन्धरादित्थाकोवं तेऽपि समत्वतः ॥

[का ०२।प्र०६।अ ०१] बेदाथंप्रकाश्े | १९४

कर्टयागारदषखेत्‌ समानेयं समाहितिः। ततः प्रयाजसाज्जिष्यात्‌ तत्कर्चैवाख्य संयतिः | दश्पुणंमासयोः मयाजसमीपे yaa “च्रभिक्रामं जुहोतिः दति। तज हामकाखे यदेतदाइवनोयस्याभिमख्येन सञ्चरणं तत्‌ रत्छद शेपं मासका सम्बध्यते ग तु प्रथाजमा चकवा । कुतः। अभिक्रमषस्य क्रियाशूपस्छ कारकलाभावेन प्रयाजक्रियया सम्बन्धासम्मवादिति चेत्‌। मेवं, कियाङरूपलादेव द्पूणंमास- क्रियया खम्नन्ासम्भवात्‌। श्रयोच्येत अ्रभिक्रमणं कद्वंकारकेष सासात्‌ सम्बध्यते ACT छृत्छद शेपं मासक्मफा सम्बध्यत इति। तदेतत्‌ समाधानं प्रयाजसमबन्धेऽपि समानं। अतः efafuaara प्रवाजकचजा सब्बध्यते। चतुथाध्यायसछ प्रथमपादे fafa | अभिभायें प्रयाजानां जेषेण दविर कि । तेषधारणतत्पाचे काये ना वाऽभिघारणं ॥ नान्यया तेन ते कार्थं न कायं प्रतिपन्तितः। प्राजापल्यवपायाखच न काऽप्ययाऽभिघारणशात्‌॥ पर्छता श्रतं भयाजश्ेषेण दवोरव्यभिचारयतिः cf azafeuntafafee 1 विष्टतयख वाजपेयगताः पञ्चवक्तेख दिविधाः करहु पवः प्राजापत्याः पश्वेति । “श्राप्नेयं पश्- arena’ दव्यादिमा विहिताः क्रतुपशवः | cat तु 'सत्तदन्न area पश्ूनाखभते' दति विहिताः । ते साभयषिधाः पश्वः प्रातःसवने सेवे पक्रम्यन्ते। ततः Waray aaea

{९४ तेति सीयसंडिताभाष्ये। [का०२।प्०द्‌।ख ०१]

प्रयाजा WPI | ARTI प्रातःसवन एवाखथव्य- ara तदीय्विषां प्रयाजरेषेणाभिघारणं fafanaa सि- ध्यति । प्राजापत्यपष्एूनाक्न पयप्निकरणपर्यगमेव तदानो- ममष्टानं । आखम्भष्ठु माथ्यन्दिमे wt तत्काखविन्नेवख्व aygergqraaa इति विधानात्‌, तेषाश्च प्राजापल्याभां हविषामभिघारलाये प्रातःकालोनप्रयाजन्नेषोा urcfaaa: | न चाज जहां तङ्ारणं सम्भवति, क्रतुपश्नमुष्टामे HHT या- एतलात्‌ । अतः पाचान्तरं सम्पाद्यं तस्मिक्लयं War धार यितब्यः। श्रन्यथा प्राजापल्यदविषां परचाजेषेणाभिचारणा- fag: । तस्माच्छेषधारणतत्पाचे सन्पादनोये इति प्राते wa: | ते उभे न aaa कुतः, श्रभिचारणख्य नेषप्रतिपस्तिरूपतेन हविःसंख्कारत्वाभावात्‌। म fe दृष्ट प्रतिपादने सति wy- Ble: संस्कारो aH) Tey wet रिक्रीकरश्मन्यया प्रयाजश्रषोापेतायां जहामाच्यभागायंतया ward सङ्ी- Gai gat रिक्रोकरणरूपप्रतिपत्य्य॑मेव प्रता शेषेणाभि- WITT) VE वा तच शविःसंखकारोाऽपि। तथापि भ्राजापत्य- वपायामभिघारणं ay. रूकलनिवारणाय इभिघायते। न च प्राजापल्यवपायां खूकताक्ि, ब्रह्मषाशेव तद्रुताया निवारितलात्‌। wa एव अयते शम्या वा एतहि वपा यञ्च मभिधुता ब्रह्म वे ब्रह्मसाम यद्रह्मसाच्याखभते तेनाश्न्या- स्तेनाभिचताः' इति | WaT SAT ट त्यथः | तस्र च्छवधारण- ATTA म HAT

[ का०२।प्र०द।अ०१] STUNT | ९९५

तचेवान्यखिन्तिते | चतुर्थस्य प्रयाजस्य हामायेपण्टतं चुतं । जङ्ामानयतोल्यपश्रतं नेषा प्रयोजयेत्‌ ॥ प्रयाजयेदुतागोतिप्रयाजाद्खिलायता । warowa आच्येन Seay विकल्पनात्‌ ॥ म प्रयोजकता मैवं चितयायं fe जवं, श्रतिङायेड द्युक्तखचतुये खा प्रयेजयेत्‌॥ दशेपुणंमाष्याः श्रुयते श्रतिहायेरा afe: प्रतिसमान- यते wear इति। waraay: | पञ्चानां प्रयाजानां मध्ये तीयः प्रयाज Lowey बङवचनान्तनाभिधोयते। तं zara प्रयाजमतिक्रम्य बिनामकं चतुथे प्रयाजं रहातुम्‌प- गट त्पञ्ज्ञकायां खुचि स्थितं ad जुहामानेतव्यमिति। az- तदानयनमपश्टव्याच्यग्रहणस्छ न प्रयाजकं। तथा fe जुहप- wag fray सच्चाच्यग्रदणप्रकारसदिनियोागखेवमाश्रा- यते “चतुजह्णां ग्डाति। अरष्टावुपशटति । wayarati य- wet weiss प्रयाजन्वस्तत्‌। यदुपश्डति। प्रयाजानूयाजे- भ्यस्तत्‌। GR वा AUNTY ग्टहयते। यह्रुवायामाच्यं” द्ति। aa Sed कवलं प्रयाजाथमापष्तं ठु प्रवाजानू- याजार्थमिति प्रयाजेषु जे1डहवमेपश्तञ्चोभयं विकल्प्यते। तथा सति यदा जेरवेन प्रयाजा cya तदानोमापग्टत- सखछानयनमेव नास्ति| ga आआनयनस्य प्रयोजकत्वं यदा लापश्चतेन प्रयाजरामस्तदानोनेापणगटतखाधं Waray इत-

९९६ तेतिरीयसंहिताभाद्ये। [का०।प०द।खअ०१]

रदनयाजा्थ | तयोः प्रयाजसाधनमधे प्रथमप्रयाजकाल एव जह्ामानोतमिति न तद्य चदुथप्रयाजं प्रति warren वि- Waa) चस्वनयाजायेमितरदधमुपष्डत्य विष्टं aaa कि- स्िखतूर्यप्रयाजं प्रति समानेतय्ये, तत्वभूयाजेरेव प्रदक्रमिति। म तस्यागयनं प्रयोजकमिति प्राप्रे wa: यष्णेहवं तत्‌ प्रथाजतितयाथे यशापश्तं तदेवावजरि्टप्रयाजदयाथे aw याजार्यद्चत्येवं aa व्यवस्ायां सम्भवल्यां च्र्टदोषग्रसता विक्ण्या नाश्रयितुं wea: | यदा जाहवखोकारः तदानो- मेापण्ेतवाक्यच्च AA ware परित्यञ्येत, ्रप्राप्तमप्रामास्ं सखीक्रियेत. पनरपि कराचिरौपश्तख्लोकारे aA ware सखलोक्रियेत, खलोशतमप्रामाश्यं त्यजतेव्योपश्चतवाष्ये चलारोा दाषाः। जेहववाक्येऽयेवं चलार श्व्यष्ट Sar: 1 warw- wae चातिष्ायेड द्तिवाक्यादध्यवसोयते। aur eair- CWAMAMIM यथा प्रयोजकास्तथेव चतु यंपञ्चमप्रयाज- निष्यादकमानथनमपि प्रयोजकमेव | पञ्चमाध्यायस दितोयपारे fafa |

प्रयाजानुयाजसिद्धो पाचेक्यमत भिचना।

एकोापड्दूयारयं दृष्टान्ता विता aur i

विषतो पानभेदाऽस्त श्द्धाच्यषषदाञ्ययाः।

USAW ग्रडाश्करद्रयेक्यं WAT दयाः ॥

श्रप्नोषोमीयपशा प्रयाजागूयाजसाधनं द्रव्यं धारवितु-

मकमेव पाचं aa) कतः, प्रकतावभया यैखखाग्यस्येक येवे प-

[का०श।प्र०६।य०्श्‌] वेदां प्रकाशने | | ९९०

wat wasn विहृतावपि तदतिरेजादिति प्रापे ब्रूमः, प्र खतिवत्‌ Raye प्रयाजा TM, अनूयानास्तु एषदा- wy यष्टव्याः, “षदाञ्छेनानूयाजान्‌ यजति' इति तदिघा- नात्‌ । एवदाच्यं नाम द्‌धिमिश्रमाय्ये। महि इडमिश्रया- रकन पाच धारणां घम्मवति, तस्मादत्र एयक्‌ TT! यक्‌ तुर्य प्रथमपादे चिग्तितं जङामाञ्ययदणं प्रयाजजया- यमुपष्ट्याव्यग्रहखमनूयाजार्यश्चेति, acute fafa उप- afa woivencevgifa, तदुभवमस्माभिराग्छयदणवि- धायक प्रल्यष्ट रकः" इृत्थमुवाकं प्रदर्भिंतं॥ ° ॥

दति माधवोये वेदाय प्रका शष्णयजुःसंहिताभाये दि- तोचकाण्डे षष्टप्रपाठक प्रथमोऽनुवाकः i &

EH वा रते ANS यदाज्यभागो ARIST यजंति waa खव auwe प्रतिदधाति पूवीर्धे जु- हति तमात्‌ पूवीं चक्षुषी पुबाहंम्‌ अहेति तसात्‌ पुबादक्‌ Veet Sasa वा श्चप्रिना यज॑मानेऽनु- पश्यति पिठवखाकः सामे नेत्तरार्थेप्रये seria दकि श्ये सेामायेवमिव होमा खाकावमयेखीकयोरनु - Sa राजान वा रतै देवतानां we tt

4U

६€< तेततिरीयसंश्िताभणष्ये। [का०२।०६।अ०२]

यद्‌ प्रोषामाबन्तरा देवता इज्येते देवतानां वि- धृत्यै तसमाद्रान्रा मनुष्या faye ब्रह्मवादिने वद्‌- न्ति किं TIT यज॑मानः कुरुते येनान्यतेदतञ्च WA दाधाराभयतेदतशेत्युच॑मनच्याज्यभागस्य जुषाणेनं यजति तेनान्यतेदते दाधारचंमनुच्य इविषं WaT यजति तेनाभयतादतेा दाधार AVA पुराऽनु- वाका भवति मृधानमेवैनः समानानां करेाति॥ ॥ २॥ ।

नियुत्व॑त्या यजति खाठंव्यस्यैव waa नियुवते केशिन इ द्‌ाभ्यैः केशो सात्य॑कामिरुवाच सत्तपदां ते शक्रो श्रा यन्न Harare wel वीर्येण प्र जातान्‌ अाठ्‌व्यान्ुदते प्रति जनिष्यमाणान्‌ यस्यै वीर्येशोभ- areata wa वीर्येण पुवीर्धनानञ्जान्‌ भुनक्ति जघनार्धेन धेनुरिति yee पुरेाऽनु- ` वाक्धा भवति जातानेव ura प्रणदत उपरि - CIMT ॥ ३ ॥ ।

याज्या जनिष्यमाणानेव प्रतिनुदते पुरस्ताच पुराऽनुवाक्था भवत्यस्मिन्नेव लाके ज्योति्धेत्त उपरि- टाला याज्याऽमुष्पिन्नेव लेके ज्योतिर्धत्ते ज्याति-

, का०२।पर०्द्‌।ख ०२] वेदाथप्रकाष्े | १<€

छन्तावसमा LAT लोकौ भ॑वता य रवं AS पुरस्ता- Sa पुराऽनुवाक्धा भवति तस्मात्‌ पुवीर्धनानडान्‌ भुंनल्युपरि्टालश्षा याज्या तस्माज्जघनार्धेन धेनु रवं वेद भु ङ्क एनमेत वज आयं वज ्राज्यभागेो ॥ ॥ ४ ॥

वजा वषटकारस्िदटतमेव AHL सम्भृत्य शाव - ग्धाय प्रहरत्यच्छ॑म्बटकारमपगृयं वष॑ट्‌ करोति स्तृत्यै TAR पुराऽनुवाक्या भवति fret याज्या बह्व QIANG ARTETA HAT TAT भवति ava वेद्‌ प्रेवेन॑ पुराऽनुवाक्धयाह प्रणयति याज्यया गमयति वषटकारेशेवैनं पुरोऽनुवाक्या दत्ते प्रय॑च्छ्‌- ति याञ्यया प्रति ॥ ५।

वषटकारेणं स्थापयति fret पुरेाऽनुवाक्या भव- ति चयं इमे लोका waa लोकेषु प्रतितिष्ठति चतुंष्य- दा याज्या चतुष्यद रव GARY ह्यक्षरो व॑षट्‌- कारा दिपाद्यजमानः पशुषेवापरिष्टात्‌ प्रतितिष्ठति गायको पुंराऽनुवाक्या भवति fren याज्यषा वे सप्त- पदा WH यदा रतया देवा Bway तद्‌ शक्ुवन्‌ य शवं वेद्‌ शक्रोत्येव यच्छि्षति ॥ ६ ।

4 ट 2

७०० तेत्तिरोयसंडिताभाव्ये। [का०२।्र०१।अ०२]

देवतानां करेत्युपरि टाछक्माज्य॑भागे प्रति शका- त्येव देख ॥२॥

afa वैलिरीयसंहितायां दितोयकार्डे षष्ठप्रपाठके दितीयेाऽमुवाकः ॥ ° ॥

आद्यागुवाकं विष्पष्टं प्रयाजाः पञ्च विताः।

अनवाके दितीयेऽस्िन्‌ वक्रव्यावाख्भागके ॥ AAT सगान्तकाण्डे समाश्ाताः | RM: | यदा ATAT- MASTER तदा प्रेषसाग्भागख पुरोाऽमुवाक्वामन्वा- wfsaufe avafefa पेरंमाख्यामभ्मिः xe जमनेत्य- arareray यदा जानाल्य्चिं यजेति तश्षाणेन यजति षाणा अ्रग्िराच्चस्य वेलिति यदा जानाति सोमाचानुब्रूरो- ति तत्‌ साम्य परोाऽनुवाक्छामन्वाइ ay सोमासि सत्पति- रिति Ordaret सोमनोर्भिषटा वथमिल्यमावाखायां at arate शोभं यजेति तस्छुषाणेनेव यजति sare: साम ज्रा- we vfait fafa; तच quam weg “श्रद्चि- euife aati ङ विणस्ैविपन्यया । षमिद्धः TH श्रा- ङतः । HATS WTS वेत” (ब्रारका०३।प्र०५।अ०६) दइति। अयमभ्रिरस्मागनुग्टशालिति wa) कीडृशेञ्चिः safe कभाभष्टानजिवारकाफि पापानि aay अ्रति्येन इतवान्‌ । विषपन्धैया विशि्टयास्रत्छतया gat xfee-

[ator Tog Wor] STINT | ७०१९

खरस्मदथं दर विशेच्छः समिद्धः सम्यक व्वालितः wa: भोच- मानः आञ्तः समन्तादस्माभिराराधितः, अनेनान्येनाङूता वा*। SATE: प्रोयमाफेऽचम्चिराख्धख वेतु wae लमिदमा- WARN! Wa समख पाठस्तु “ay safe w- faz) my Urata ठजहा। लं भद्रो wie wa) जुषाणः शाम ओआआञ्यस् इविषा aq” (ate) टति। & aa लं सतां efgcafeatat कर्मणां पतिरसि। किञ्च लं राजाबिदो- faarafa च पापधाती। fag wr: फखप्रदलेन anye- कपः क्रतुरसि ae क्रता्निष्यादकलात्‌ । तादः Sta tz- माच्थं खविरश्रातु | दितीयख् पेयस्य पाठस्तु “ञ्चिः प्रनेन लगाना । way wt कविविप्रेण area) जुषाणा अभिराग्धस्व वेतु” (are) एति । अ्रयमञ्चिः Wat TTA खजन््मगा खां तनुवं way ware: भ्राधयन्‌ afafa- पञित्यण्डितः पराभिप्रायशन्चः विप्रेशलिजा रतां ofa जात्य area tig avai sere canfe पूवैवत्‌। feitee tree asyg “ata मीजिंहा ad) adarar वचाविदः। सुग्टडोकोा न आअआविन्र। were: tra were इविषा ag” (are) इति। ₹े साम वचाविदो वाक्धतात्पथाभिश्चा वयं गीर्भिः सख्तिङूपाभिवारिभिरवर्धयामः। dg Gave: सम्यक्‌ waar नः चस्मानाविन्न । argw: साम श्राव्यं दविरम्रातु। मन्रकाण्डाक्रेसेरोतेः साध्यावाच्यभागे विन्ते “चचुषौ वा

# खस्माभिराकारिताऽननाच्येनाद्तावा। दति Ale |

७० ते्तिरोयसंशिताभाषये। [का०२्‌प्र*६।अ ०२]

एते GHA यदाञ्यभागे यदाञ्यभागे यजति we एव augue प्रतिदधाति शति। यालमानन्राहयुणे शश्रद्मषामा- भ्यां वे थश्नखलुद्मान्‌" द्त्यक्रवादाच्यमा गये्यंञ्ञचशुषं। आ wea पूर्वभागं हामरे गलेन ।विधन्ते “gat जहाति तस्मात्‌ card west”? दति, लोकेऽपि frre: पुवेभागे wom तिष्ठतः, म तु एृष्टमागे। उभयोाराङत्धाः पद्किवक्रलवं परिमाणवेषम्यश्च वारयितुं साम्यं विधन्त ““प्रबाज्म्‌ aetfa तस्मात्‌ WATER Vea” इति । प्रबाङक्‌ खमं यथा भवति तथा जृडयादित्यथेः | Rat पङ्कावष्लरदशिणदे शं करमेख fart ““रेवलाकं वा afar चजमानेऽनुपश्छति पिदलोकर खे मेनोान्तरार्धंऽग्रये जुहाति दकि सामायेवमिव War साकावगयेलाकयोारगुख्थात्येः" इति | देवलोक उक्ररेष्रसखः प्दरिखोका <fautwe:, अतखथाविधेन होमेन तयेारन्‌- ख्यातिरभिन्नानं भवति। उभयाराञ्यभागयोमध्यरेश्ं प्रधान- यागस्वानलेन विधके “राजानो वा एते देवतानां यद- प्ीषोमावन्तरा रेवता इष्येते देवतानां विधुक्छे तस्माद्राजा amet विधुताः"' tr red इत्यत्र बङवचनव्यत्ययोा द्‌ ea: प्रधागटेवता fe aarde cel) अत एवाथर्वंणिका आमनन्ति, "यदा रेखा यते wie: समिद्धे इव्यवाइमे | तद्‌ाज्यभागावनरेणाङतीः प्रतिपादयेत्‌ ॥ char एवच्च सव्यभयताऽवख्िताग्धां राजन्वां मध्येऽवख्धिताः

[काणश्‌प०्द्‌।खअ.र्‌] वेदार्थप्रका्े। ७०

प्रधानदेवता विशेषेण धुता waft) अथ वाच दवताश्रब्दे- माङ्ाम्तरदेवता* विवक्तिताः। at wate arat मध्ये राजानावद्मीषोामाविश्येते, ताख देवताः परिताऽवखिताः शेव्य- सत्यवरेता राजान विभ्रेषेष धारयन्ति श्रय वा राजभ्यां ताग्वामन्या देवता जीवितप्रदामेमेव पाविता भवन्ति। य- wired तस््ाञ्चाकेऽपि ममुः श्वं राज्ञा विष्टता वतेन्ते। दत्यमाच्यभागे freq agra याच्यानुवाक्ये उपरितम- wise प्रधानस्य इविषा याव्यामुवाक्ये च क्रमेण विधन्त "ब्रह्मवादिनो agin fa तद्यन्न यजमानः कुरूते येनान्यता- TAG WH दाधारोभयतादतञ्ेत्युचमन्‌्थाच्धभागस्य F- षाणेन यजति वतेनान्यतादता दाधारचंमनूच्य इविष छया यजति तेनाभयतेारते crate” श्ति। ्रन्यताऽघाभाग एव TMT येषां A गवादयोाऽन्यतादतः, ताम्‌ WEA येन aug यजमाना दाधार प्राभ्नाति army किल्ाम यजमानः Bla उभयत Bacar येषामश्चारीनां त उभयतादतः, ताम्‌ येनप्राञ्नोति तरपि fafaad ब्रहम वादिव्वेक विजलाः vat: । इतरे विज्ञा उन्तरमवदम्‌। भाव्य WAS WTS पुरोाऽनवाक्यारूपेण काञ्चिदृचं पटला यच्यारूपेण जुषाण इत्यादि यजेषा यागं करोति, तेनाघाभागे सम्पृणोया चः पाटेनापेभागखछरन्तयुक्रान्‌ पश्एून्नोति। भ्रधानस्वाग्रेयस्य हविषि हमे प्रोऽनुवाङ्धामण्यु चमेव पटित्वा

* अन्तरे देवता डति ate |

७०8 तेत्तिसीवसंडिताभाष्ये। [का०श्‌।प्रण्द्‌ा रश]

चाञ्ययाणुचैव यजति, तेनाध्ऊङ्खंभागये कचाः STAT भा- गङयेऽपि camara arsifa | तचाष्यमामविषथा UTR यजुखेल्यभयं पवमेवोाक्रं Braag । waeaefave NUMA aad *तस्मादोदृज्नमेवाभवज वक्तव्यमिति विधिः पथवस्ति। आ्रग्रेययागस्व याज्यागुवाक्ये सामाग्येन विधाय विगेषाकारण विधते “ade पुरोऽमुवाक्या भवति मधौागमेवैनरः समागागां करोति नियुत्वत्या यजति area सदेव wy, गिवते” इति। adver aercefe a मूधन्यतो, तचा मानानां मध्वे यजमानं aura मुधंवदुकष्टं करोाति। नियच्छब्दो यशटाद्श्यस्ति खा fren, तया वैरि ae भितरां नियाजयति । एते याञ्ागुवाक्ये मन्ल- काण्डे समाखाते। तयोर्विजियोागं बाधायनेा श्ज्नंयति ‘wa उविषामग्नि्मधा yar चज दत्य परेव gtreme’ इति , We प्रथमायाः wise “श्रप्निमूचा दिवः nga पतिः ४ चिव्या we) sary रेत्ताश्सि जिग्वत्ति, त्राण्काण्द।प्र०५। अन७) tf ्रयम््रिरादित्थरूपेश दिवः य॒लाकस्य ककुत्‌ उच्छ्रिता aur yerae शिरः सानोयः, एयिवयाः पतिदंादपा- का{दिकारिलेन wearer, किञ्चापां रेतांसिजदककायाशि qatagaraata woufe जाठरात्रिरूपेण जिन्वति प्री- शयति । डदितोयस्याः weg “zat awe TATA नेता | यजा frafg: wee जरिवाभिः। दिवि qua दधिषे gaet ।

* तस्माटचमेवेति Te |

[का०२। प्र०६।यख ०२] UVa | ७०४

fastad wad इष्यवाडं"' (are) tf श्रयमभ्रिर््ेलाकख्छ तज्ानुरेयस्छ une afar यज्ञे wage रजागणस च मेता निवाइकः | area डे wa यत्र यथां दिवि खयंरूपा wart fragt रये नितरां याञ्यमानाभिः भिवा- भिरुक्तमाभिरश्वजातिभिः awe समवेषि, तस्मात्‌ दिवि मृधानं भिरोवदुश्नतखितिं दधिषे धारयसि sted मूधानं सुवषों सुवः खर्गलाकं खति सव॑दा तिष्ठतोति gad: ते खुवर्षा, शमपावत्‌ Gfagisd अब्दः | ¥ wt safe ay इव्य- are हविषः प्रापिकां fast श्वाखां eee कराषि। तदिदं याच्यानुवाक्याय॒गखमनगेकप्रकारोण प्रशंसति “afway इ दन्य केनो शात्यकामिरूवाच await ते चकरीर शा. ay प्योक्रासे wa वीर्येण प्र जातान्‌ भ्रादटव्यान्ुदते प्रति afa- Bay यस्ये वीर्यणाभयेलाकये्याति्धंन्े aa वीर्येण पूवाधंमागद्धान्‌ मुनक बचघनार्धेन सेगरिति"' इति। दभ॑- गाः पचः कचित्‌ Fw, षत्थकामख पुजाऽपरः कबरी, तया- arg प्रति सात्यकामि 1S cia अः प्रयाच्यमामे ते a- Qa ay सप्तभिः पदेर्पेतां करो च्छन्द स्काम्टचं प्रये च्यसे | साच क्‌ श्रत्यन्तवीर्यवती | श्रभिमूरधत्यादयच्तयः पादाः, YN यन्नस्येव्यादयञ्लारः पादाः, तद भयं मिखिल्वा सप्तपदा watt भवति । अक्रिरस्छा. श्रस्तोति शक्रो, साच afata TUG GE: शक्याः सामग WATE भाटान

प्रणदते निराकरोति, जनिव्यमाणांख यथा ata तया 4x

erg तेत्तिरीयसंडिवाभाष्ये। [का०र।प०६। wor ]

प्रतिगदते प्रतिबक्नातील्यथैः। किञ्च तदीयेन वोर्येष ग्ड- शाकखर्गले कयरय तिरत्कषं weit was किञ्च तदीयेन Hae बलोवदा लाङ्गलश्रकटवादिना खकन्धरूपेण पुवंभा- गेन ख्ञामिनं पाशयति, UTE कोरप्रदनाधसाऽपरभागेन स्ामिनं पालयति, तथा विधेयं watt) याञ्यानुवाक्यया- Vue दशयति “प॒र काल्लष्ा परोऽमुवाक्या भवति जानागेव भ्रादटव्यान्‌ प्रणदत उपरिष्टालच्छा याच्या जनिदयमाणामेव प्रतिमुदते” इति । मन्त्रप्रतिषाद्याया देवताया नामधेयं ख्य, तद्यस्यान्टचि wary विद्यते सा पुरोऽनवाक्या। agra यद्या- HUTS विद्यते सा याच्या । agar “चरग्रिमृधा' इति पुवार्धे- ऽभिशब्दः। “जिह्ामप्र wad waare’ दव्यु्तरासंऽभ्चि्रम्दः, पूवीषेगतेन SRW पुव त्पन्नभादरवयनिराकरणं । उन्ल- रार्धंगतेन waar जभिग्यमाण्वेरिप्रतिबन्धः। तदेव पूर्वी नरार्धगतं सलच्छदयमनमुद्य पुनरपि sur wiefa “"पररा- चछा एरोाऽभु वाक्या wales खाकं च्यातिर्धन्त उपरिष्टा- WAT याव्याऽमु्जिलेव जाके व्याति चन्तेञ्छातिश्मनावस्मादमेा Brat भवता य एवं वेद परस्ताहच्छा पुरोऽनुवाक्या भवति तस्मात्‌ THAT YACHT याज्या ART ATT mia Grd एवं वेद gee Urea” इति । we लोकस्य पुवं भाविलात्‌ पुवेभाविना wnat च्या तिभंवति | खगस्योपरिवति- areafcafdat waa ज्योतिवेदितठुरपि तदेव फलं, एवमन- डा घेन्बाख Fava याच्यं) एतस्याभयस्य वेदितार्‌-

LMleR|Tog Ton] बेदा॑प्रकाशे | ७०९

मेता Perey खखापकारेश पाखयतः | wa याच्यान्ते प्रयोाच्यस्य वषट कारस्य विधिमर्थवारेनान्नयति “aq राच्यं वक अआख्यभागे वच्चो वषट्‌कारच्िठतमेव ayy सम्भृत्य भाठ- व्याय प्रहरत्यच्छम्बटकार'' ति | तानूनम्रत्राह्मणे ‘aa VY वै देवा ay wal सोममन्रम्‌' Camara Tye । “ठ चाणि sway इति मनग््ाखानाद्‌ाच्यभागयेोवेख्जलं । "वषट्‌- कारो वै गायजिथे भिराऽख्छिगत्‌' दत्युकरलादषटकारख् वञ्ज- लवं । तरेतत्‌ चयमाञ्यभागाख्यकर्मयि fafear जिगा वजः सम्पद्यते । तादृशेन भाव्यस्य प्रहरणे सति वषट्कारेण aval aw प्रहार न॒ भवति। वषर्कारस्योखध्वनिं विधन्त ““श्रपगयं वषट्‌ करोति qa” इति । saad उचै wit waa: । स च ध्वगिभोटव्यस्य हिषाये areal अयञ्च वषर्कारविधिराप्रेयादियाञ्छाखपि समानो es: | ववट्कारोऽग्धः सवेजेत्या शलायनवचनात्‌ । पुगर्याग्रेयख याख्यानुवाक्ये SCT प्रशसति “गायत्री परोाऽनुवाक्धा भवति जिष्टुम्‌ याच्या ब्रह्मन्नेव रचमन्वारम्नयति तस्माद्राद्मणेा wey” एति । ‹ afaadr इति गायतो, साख ब्राह्मणेन षडा- त्पन्नलाद्रष्खरूपा | “भुवा une’ इति fagy, सा च wag खदेत्पक्ञलात्‌ VISIT | तथा सति maw fair पेवी- पर्य ब्राद्यणमनु पञ्चात्‌ चचियः प्रवतिंतवान्‌ भवति। यद्याद्रा छण पृते TENTS Tar भवति । मुखे भवतोति

वयत्पन्तेः। तददनं प्रशंसति “aw भवति य एवं aq” 4x2

eec तैत्तिरोयसंहितःभाय्य | [काण्द।प्र०द।खअ०य्र्‌ | |

्ति। पनरपि पराऽनवाक्यादिचयं देवताखमीपप्रा्निडा- रेण प्रशंसति “Hae परोऽमुवाक्धयाऽऽ₹ प्रणयति याच्या गमयति वषट्कारेण” इति । पृुरोऽनुवाक्यापाटन दविषो दातारमेव रेवानामये प्रकरं कथितत्रान्‌ भवति। चाच्यया तं are wafa | वषट्कारेण देवाम्‌ प्रापयति। पनरपि तस्य प्रापितस्य चजमागस्य प्रतिष्टापनद्वारेण awefa “वेनं परोाऽनवाक्यया दन्ते प्रयच्छति याच्यया प्रति वषर्कारेष्ठ चापयति” दइति। एनं यजमानं fafaaa: angen awiat Za: प्रदाय awqawafa | पादसद्यामच्षरस- ery प्रशंसति “fear परोाऽगवाक्या भवति चय दमे लाका एष्वेव Gray प्रतितिष्ठति च्त॒ष्यदा wean wae एव पञ्एूनवरन्धे Het वषट्कारो fearqwara: पष्टन्वेवा- परिष्टात प्रतितिष्ठति” इति। पदषु प्रा्रेषु स्तु wares ब्राह्मणमाजनारो Nee दातुं तत्प्रा creat पादाभ्यां शिर खिष्ठति । caw सप्तपदं ते बकरी" इति, तच षादेा- दाहरणेन प्रशंखति “गायो परोऽनुवाक्या भवति Pree याख्या वे शप्तपदा शक्रो GAT एतया देवा अरभ्रि्न्‌ तद- waaa य एवं वेद waraa यच्छति" cfs देवा यत्‌ कार्यमुदिश्लाजिचन्‌ शक्ता भवामेत्येच्छन्‌, यदा परस्यरमिदं काये कर्तव्यमिति fafenam:, एतया शक्या ते तत्कायें SE अक्ता WAIT) एतदधेदितापि यत्काय कतुं शक्िमि- च्छति तत्कार्यं war भवल्येव। तदेवमाग्रेयसख याव्यापरो-

[काण] Tog अनर्‌ | बेदाचंप्रकारे। 5०९

ऽमुवा क्ययोिधालचणेन प्रद्सया च प्राजापल्योपांग्रुयाजा- दीनां याञ्धामवाक्याः सवाः मन््रकाण्डाकाता व्याख्याता LSA: | ताः खयमाणातक्रमेणाराइत्याखरार्थे वणंयामः। WA | प्रजापते स वेदेति य्य प्राजापत्य Baas भव- तौति। ase “प्रजापते त्र लदेतान्यन्यः। faa जातानि परिता HALA) यत्कामारे THATS WY वय स्याम पतयो रयीर्णां। wages: पितरश्समातरं। स नममुंवत्‌ ख भुवत्‌ यनर्मघः। ख्द्यामेादमरिक्तः aya: स विश्वा yar रभवत्‌ ख श्राभवत्‌'' (त्रा०) tha ्े प्रजापते ATA: कोऽपि vee: उत्पलानि तान्येतानि विश्वानि म परिबग्डव परिभवतु न सम्यौऽडत्‌। परिभवः रष्टेरणुपलचण, छटिसंङारयारश्रक्र दत्यथः। saw तव वयं यत्कामाः जङमखत्‌ फलमस्राकमस्त॒ वयं घनपतयः खाम। चोः पिता थिवी माता प्रजापति्बन्धेरिति मन््रवएात्‌ ब्रद्माण्डमध्य सत्यखाके ada प्रजापतेरण्डापरितनं कपालं द्याः पिता, अधसमकपाखङूपा एथिवी माता । स पचः प्रजापतिल्तं पि- तरं ताञ्च मातरं afew, श्रभिश्नः स प्रजापतिः खनुभवति तथोमाताप्िजाः yar भवति, श्रत एव तयेवेदनं तख्छाप- पल्लमेव | AU NATH, पनः पुनयंजमागाय दातय धनं Vee पनमंघस्ादृश्राऽयं प्रजापतिकुवद्भवति। किञ्च स प्रजापतिः खव॑व्यापि विराद्मुपं war दयामृपरितनकपालमे- दा दाच्छादितवान्‌। तथाकरिचं ate स श्रोत्‌ किञ्च

७१० तेत्तिसोयसंडहिताभाये। [का०२प्र०६।अ ०2]

ख एव विश्वा भुवः इमं लोकमारन्याधणनाः yar डमोर- भवत्‌ प्राप्तवागाच्छादितवानित्यथः। किञ्च सत्यलोकं समा- गत्य चतु्मखलेन GITMTT WT परिता अभवत्‌ कल्यः। तया- प्रीषोमा सवेदसा युवमेतानोल्य्मषे मोयद्ध पुरोडाशस्येति । पाठस्तु 'खप्नीषामा स्वेदा । स्तो वनतं fat: 1 सं देवजा बश्डवयः। युवमेतानि दिवि रोचनानि। wfrg ea ang wun यवर सिन्धुररभिन्रररवद्यात्‌ । श्रप्रोषामा- वमञ्चतं wily” (ato) दति। ₹हे श्रग्रीषामे fatisn- दीयाः स्ठतोर्वगतं भजतं । कीदृशो सवेदसा समागश्नागयक्षा, SRA समाना्कागयुक्री, देवजा Tay मध्ये सम्ब्डवथुः । युवां सम्भूयैव fear न कर्‌ाचिदणन्यान्यवियुक्राविल्यथैः। ₹हे सोम लमभ्िखेत्येतै wat wna समानसङ्कल्या समौ दिव्येतानि रोचनानि गलजाण्यधन्तं अखापयतं। हे अग्मोषोामोा य॒तां ग़्मीताम्‌ सिन्धुम्‌ रथ्थादकादिनिमित्तेनापूतल्वापवारेन पङ्कादिखूपेणावद्येन दोषेण च ररहोताः सवा नदोः अभि- शस्तखस्मादपवाद्‌ात्‌ श्रवद्यात्‌ पड्दिदुष्टरोषाखामद्चतं माचितवन्ता | यञ्यप्येतत्‌ watered तथापि ALIATAT Saat कल्यः! era tren दिवः अयहुनमिद्येष्ाग्र- Sfa । weg “cera trea fca:) परि वाजेषु waa: Agfa प्र वोये । अचहूजमृत सनोति वाजं। wer at अग्नो षडर षपथात्‌ | CCAM WAG wt: | TAA सहसा वाजयन्ता" (ato) tfai रे extm दिवस्परि खगं

[arog TogiWoR] बेदार्थंप्रकाशे | ert

arafe treat दैणमानेा at वाजेषु यजमागसम्बन्धिव्व- सेषु fafawasatyg way: दातागे भवितुमिच्छयः तत्‌ agra ques वां युवयोः वीये सामथ्यै प्रचेति चेतयति प्रकर्वेख WGI: | CK या amyl दत्यव समस्तं पदः fafeeq मध्ये य इति पदमाखातं। तया च हे cera दति सम्नाधमं, at यजमाना aa विरोधिनं ara अयत्‌ निराकरोति, उत वाजं इविलंचणखमन्तं समाति ददाति, रिः arfeu, तेन सह विद्यमानो est, यमानस शरद्ारारित्थारिश्छिद्राश्वेषणेन afearafa eat evra | शरप्रमन्ता यो यजमानः परिचरति age यजमानं य॒वा- मेवानुग्छज्ञोतमिति wa: ater युवां wea अनु- ग्रहेण भक्रचिन्तं Cea ग्धरेबंशलस्य वसव्यस्य धन- समरस दाताराविति wa: | सदस्नमा श्रतिशयेन सिष्णु, सदसा Swat, वाजयन्ता वाजं इविलंचणमन्नं यन्ता WAIT | कल्पः । UR सानसि रयिं प्रसारिषे TERA भरचरूनित्येद्रष्य qax साच्ञाय्यमिति। पारस्तु “UR सान- सिर रथिं । अजिवानः ere । वषिष्ठमृतये भर । प्रससा- [Re पुरुह्त श चन्‌ । BET WT रातिरस्तु दद््राभर दक्षिणेना वद्धनि। पतिः शिन्धुनामसि रेवतीनां (are) afar & xx रयिं धनमृतयेऽशद्र TUT WAT AT wma) कोदूशं धनं। सानसिं wer cing सम्बन्धिनं, बङ्-

# दश यन्ताविति ate |

er ते्तिरी यसंडिताभाव्ये। [का०२।१०६।अ.२]

न्या दातुं पयोप्रमित्यथैः। सजिलानं जिलभिजेयश्रोखेः पुजा- fefugad । दासं सर्वदा विरोाधितां साढारं तत्तिर- स्कार ्ममित्ययैः | afivafawany neg i रे परह्कत पुरुषु बज्षु यञ्चोष्वाद्लयमाभ Way प्रकर्षेण ससाहिषे सवेदा WHS तिरख्छरूषे cau: 1 ते ww we: तव बलं प्रशसमित्ययः | दृशास्मिन्‌ कमणि रातिरस्तु फलदानमस्तु ददन दिणेन स्तेन वद्धनि धनान्याभर खमानय। सिन्धूनां धनवाहिनीनां समूद्रसमामानां* रेवतीनां प्रजानां पतिरसि। we: । यद्युवे ATS महार TRIG MAT महा TAT गवदाचर्षणि- WI दति मास्दखोेति। पाठस्तु "मार इन्द्रा य श्राजमा। पन्या वृष्टिमा tai सामेवेत्छस्य asa) महार दद्रा मुवदाचषंणिप्राः। उत दिवा afar: सदाभिः। wafx- यम्बाटे वीयाय । उरः wy: सुकृतः कटंभिर्त्‌ण (we) इति, दृष्टिमान्‌ पजन्य द्वय दषः SHAT बलेन महान्‌ BOR वत्म्धानोयस्य यजमानस्य Aa: सातः argu वर्धतां। अयं महानिद्रा गुवन््मनुव्यवदाचषंणिप्राः चणन्‌ मन- ara प्रति तदभीष्टमोभेः पूरयतीति चषंिप्राः, यथा राजामात्थादिमनुग्यः खेवकानभीषटभोगेरापूरयति तदत्‌ | afa we इयाः प्रतिविरतिरूपया्या गयेोर्ब॑दा afgae- ति faaer:, श्रमिनः उपमाररितः, atrfram: बलवाम्‌। असमदट्धिथक्‌ BRVEW:, asy दद्धि प्राप्तः, यया बय-

* सिन्धूनां समुब्रसमूडानामिति ते° |

[er eR|Wog/ToR ] वेदां प्रकाशे ॥ ७९९

HUAI SY war: तथायमणस्मदी येदं विरभिंविटद्धः। तदेव प्रपद्यते वीयाय शमर्थसिद्धये कर्टभिर्यजमामैरयं पुष्टता ष्ठत्‌ सुष्टु afuatsuaq कीदृशी तस्याभिद्द्धिः उर यशसा fave:, yada विस्तोणः । aw) we खिद छतः fanfe देवानिति पुरोाऽनुवाक्याममच्य ये यजाम Sfax fagaanarefataftfa यथादेवतं निगदमुक्ता आतवेदा जुषतां दविरग्रे यदद्य विशे श्रष्वरखे्युचमनच्य यजतीति । तच पुरोाऽनुवाक्बायाः wag “पिप्रीहि देवा ewar यविष्ठ । विद्धा way खतुपते यजेह। ये Zar चत्विजस्तेभिरप्रे। ay ₹हादणामस्यायजिष्ठः (are) cf ड अग्रे यविष्ठ युषतम ena: कामयमानान्‌ देवान्‌ पिप्रो- fe श्रतिश्येन Maa) Y खतुपते waraat कालपरि- पालकाद्ये sagt यागकालविशेषाम्‌ विद्धाम्‌ जानम्‌ वर्ते, तस्मादिशाचिते काले यज । देवेषु ware देव्या ऋलिजः शन्ति, afgetar i श्रञ्िमाध्वयु | त्वष्टाग्रीदित्यादिनान्नाताः, afuaed: सह लमस्य यजमानस्य सम्बन्धिनां हादणान- feat मध्ये श्रायजिष्टः सवता यष्टुतमेाऽसि। निगद्पाटस् “afay खिष्टहतं । warefata: प्रिया धामानि, श्रयार्‌ सामस्य प्रियाधामानि श्रयाडद्नैः परिया धामानि, अयाट्‌ प्रजापतेः प्रिया धामानि । ्रयाडद्मोषोामयोाः प्रिया धामानि। watfexifaar: faa धामानि । wafeee मिया

* सन्धायेति ae |

4x

are तेततिरोयसंशिताभग्ये। [का०२।प्०द्‌।ख ०२]

धामानि। wane प्रिया धामानि। ware देवाना- arsqarat प्रिया धामानि, यचदग्नेहातुः frat urarfa | awa खं महिमानं श्रायजतामेच्या Ca: रष्षोतु सा ्रष्यरा जातवेदाः। जषता विः” (त्रा) इति। खिष्ट- waaft ये यजामह इति शेषः पूरणोयः । ये वयं होतारः ष्मः ते वयं खिष्टछतमभ्भं यजामहे | प्रयमाब्यभागरेवखाग्र- यानि प्रियश्यानानि तेषु सवषु रेव्यराठटङूपाऽभ्चिरयाङष्ट- धाम्‌ | एवमयार्‌ शामख्ेत्यादिषु Bea देवानामामुपूर्वी चवावारभनिगद वद्यास्थेया | हातुरप्नेः ₹हामस्य खिष्टरत्वसन्या- दकष्छाग्नः प्रिया धामानि यजि सन्ति तेषु Sait दाता यक्षत्‌ यजतु । उक्तानां सवषां देवानां खकोया महिमा याऽसि wafer Zar हाता यक्तत्‌ यजतु । wasnt आभिमुख्येन यागं gaat यजलमानानां व्याः ware यष्ट्याः शूषः witet a रेवता; सम्ति ताः सवा अ्रष्वरा Ufa यक्ख जातवेदाः fagaa सोऽग्निः wutg feet: करोतु । तद- Yaw खष्टहृदभ्रिरि दं दविषतां । याञ्यायाः msg “az यदद्य विश्न mace eta: | पावक शच agy fe asa, - ऋता यजासि afent वि ag: 1 war ay afas a a we” (are) tfai हे fasaed fax: प्रविष्टश्यानुष्टितस्याध्वर श्छ अम्बन्ध यद्धविरस्ति ace 2: aftaware:, श्रशाम weal Vatrawa:, पावक शाधक, We दो्यमान। तान्येतान्व- भ्रिविश्रेषणामि। fe awa कारणात लं यञ्वा gine कता

(area weg aon | वेदार्चप्रकाशे। ere:

तस्मादूता wa waa wy महिना afear देवाम्‌ amfa प्रीणयसि। यत्‌ यस्मात्‌ कारणशादिग्डः विशिष्टो भवि aaa कारणात्‌ हे चकि यवतम Wy a aq याख्या खानि दच्ान्यस्माभिर्दायन्ते ताजि सवाणि ae arate तावता खद्‌ाइताः स्वा चाञ्यानुवाक्या श्राग्रेययाच्यागुवा- वधादि कथनाद वावगन्तव्याः, इति मला ब्राह्मणेन म एयक व्याख्याताः ॥ अच मीमांसा | दशमाध्यायस्य प्रथमपादे दिन्तितं।

्रञ्यभागेा य श्राग्रेयः कि were: स संछ्तिः।

श्रारादुतापकारो सात्‌ पूवन्यायेन संततिः ॥

निगदेऽपग्ररिंर्क्रलाद्िघावेकपदोाक्रितः)

उपकारो ततः arsfa: Srarer न निवर्तते॥

दरुपणंमाष्याः Baa “आाञ्यभागावग्नोषामार्वां aera”

efa, तथाः प्रथम श्राग्रेयोा द्वितोयः aren, तच tree नास्ति सन्देहः, प्रधानदेवताखु FATA सामस्याभावात्‌। अग्निष्ठ कंवल श्राग्रेयपरोडाभ् विद्यते। तस्माद्‌ाग्नेय श्राच्च- भागः पुरेाडाश्देवताया WR: किं संस्कारः, उतष्टेरारादुप- कारक दूति सन्दिद्यते। तत्र यथयेान्तमप्रयाजे मन्ताक्रानां श्यमाणदरेवतामां संखकारः, तथा प्रयमाञ्यमभागेऽप्य्चिमद्च वरेति निगदोाक्रस्य प्रधानयागदेवतारूपस्याप्मः संस्कार दति पर्वः पललः । अरनाच्यते। निगदस्तावदेवं पञ्चते श्भ्रिमश्न

अवह सामभावदाद्चिमावद दति) waraad: 1) दे wa # इ 2

७९६ तैन्िसीयसंडिताभग्े | [का ०शप्०द।यख ez]

arsafuatiia ‘efaaifey srequiacargiaqre- परोडाश्ररेवतारूपाम्‌ wT: sarsfaftaatety cvar- वावरेति। तच परोडाश्रदेवतारूपादग्मेः प्रथमाच्यभागरेव- areasfaftiqg इत्यवगम्यते, अन्यया आरवाद्यस्नाद्चेरेकले दिङक्रिवेयथ्यात्‌। wa: प्रयमाच्यभाग CRATE, परो- डात्रद्‌वतालाभावात्‌ तक्छंस्का रत्व मयक्रं। किच्चाज्यभागविधा- वद्मीषोामागभ्यां यजतीति देवतादयं समसेनेकन पदेनाश्थते। तज यथा सामल यागं प्रति wes भवताभ्यपगतं तथाग्नेर- Was । तन्तु FHT विशं GAIA प्राधान्या ABTA | तस्मात्‌ संसकारपलासम्मवात्‌ प्रथमाचव्यभागोा दितोवाञ्यभागवदिष्टेरारादुपकारकः। एवश्च षति नर्य यागेऽपि प्रथमाञ्यभागेऽग्मिनं निवतेत इति बाधापवादा fa- चारफलं afaafa |

aaa चतुर्थपाद fafa

WAVBURA खात संखारो वाऽ्थंक्म॑ता | WAIT HAA AT STU संश्छतिः ॥

"तिष्ठन्‌ VITA: पुरोऽगवाक्यांः दति दज पथ मासयोराशातं तदेतच्छस्तादिवद्थकमं खात्‌, चयथा द्तोति safa xara कर्तव्यता प्रतोतेः Grawearcdada लथामुवचनच्यापि। मेवं, चादितङेवतास्मरणमंस्कारख्य दृष्ट narra, तस्मिन सति अदृष्ट कर्ययतुम्रक्यलात्‌ | मन्‌ सम्त्रसामर्ादेव देवतास्मरणसिद्धेरन्वाहेति afew व्यथे,

[का.्‌।प्र०्द। अन्द्‌] बेदांप्रकाश्े | ere

एवं तदं प्रागनुवचनमनद्य तिष्टन्नासोन इति ख्छानासनगुणो दिधौयेयातां ॥ * ॥ |

tfa माधवोये वेदार्थप्रकाशे रुष्णयज्‌ःसंहिताभाये डितो- यकाष्डे वषटप्रपाठकं दितोयोऽनवाकः ॥ ° ॥

Waal यन्नाम्‌ व्यादिशत्‌ स श्रात्मन्ना- TH तं देवा ्र॑तवन्नेष वाव यन्नो यदाज्यमष्येव नेऽचास्विति सऽवीद्यजान्‌ व श्राञ्यभागावुपस्तखा- मभिधारयानिति तस्ा्जन्त्याज्यभागावुपस्तृणन्त्य- भिधारयन्ति ब्रह्मवादिने वदन्ति कस्मात्‌ सत्या्या- तयामान्यन्यानि इवीश््ययातयाममाज्यमिति प्राजा- पत्यं ॥ १।

इति ब्रूयादयातयामा हि देवानां पृजापतिरिति छन्दासि देषेभ्योऽपाक्रामन्र वेाऽभागानि wet 4- श्याम इति तेभ्य रतश्चतुरवत्षम॑धारयन्‌ पुराऽनुवा- mt याज्यायै देवतायै वषटकाराय यश्तुरवतं ज्‌- हति eee तत्‌ cto तान्य॑स्य पीतानि देवेभ्यो. wat व॑न्तयङ्गिरसेा वा इतं उत्तमाः सुवर्गं शाकमायन्‌ तहष॑ये यज्नवार्वभ्यवायन्‌ ते ॥ २।

are तेति रीयसंडिताभाव्ये। [srenmogiaeg]

अपश्यन्‌ पुराडाशं कम भूतः सपन्तं THAT E- ara भियस्व रहस्यतये भियस् विश्वेभ्य Bat भियस्वेति स नाभियत तमद्वन्नप्रये धियसखेति सौ- ऽप्रयेऽधियत यदा्रेयेऽ्टाकपालाऽमावास्यायाश्च पौ- यमास्याश्वाच्युता भवति सुवर्गस्य लाकस्याभिजित्े NAAT FASTA रइत्यनुपाक्ताऽभूवमित्थब्रवीदय STSISATTR: WS ॥

अवाच्छतयोवमवारमित्युपरि टाद्भ्यज्याधस्तादुषषएन- क्षि सुवगस्यं शाकस्य caer सवाखि कपालान्धमि- प्रयति तावतः पुराडाशानसुभिन्‌ शओाकेऽभिजयतिं या विदग्धः स aaa Mew: सरोद्रो यः अतः स सदे वस्तस्ादविद्‌ इता तङ्कत्यः सदेवत्वाय A= हनाभिवासयति तसान्नारसेनाख्िं छक वेदेनाभि- वासयति तस्मात्‌ ॥ ४॥ |

केशः fares wed वा रतदस्माल्लोकादग॑तं देवलोकं यच्छत इविरनभिधारितमसिधायीदास- यति देवचैवेनश्गमयति यद्येकं कपालं TAA ATS: संवत्सर स्यानेषेतः स्यादथ यज॑मानः प्रमीयेत aE नश्यतां द. मासे संवत्सरस्यामवेत्ि स्मातामथ यज॑

[का०२।प्०्६खअ दे] वेदाथप्रकाशचे | ere

मानः प्रमीयेत सङ्खायादा सयति यजमानस्य WY ।

गोपीथाय यदि मश्यंदाश्चिनं दिकपालं निर्धपे- टावाषटथिव्यमेककपालमश्चिनी वै देवानां भिषजो ताभ्यामेवास्मै भेषजं करोति दयावाण्थिव्यं रककपालेा भवत्यनथावौ रुतन्नश्यति यन्रश्यत्यनयेारेषैनदिन्दति प्रतिशित्ये ॥ € ॥ :

प्राजापत्यं तेऽकछाऽनपाक्ता Fe नाभिवासयति तसा HATA दाचि शच्च ॥ ₹ ॥

दति वैत्तिरोयसंहितायां दितोयकाण्डे षष्ठप्रपाठके कृतीयाऽनुवाकः ॥ ° ॥

` आच्यभागा च याज्यानुवाक्या उक्रा दितोयके।

अय ठटतोयानुवाकं प्रधाग्त श्राग्रेयपरोडाशाऽभिधा- तव्यः । ततादौ तावदुपसरणाभिघारणे विधत्ते “प्रजापति- दवेभ्या agra व्यादिशत्‌ स आदान्नाव्थमधन्त तं देवा अत्र aes वाव यज्ञा यद्‌ाञ्यम्येव मेाऽचास्िति रोाऽत्रवीद्यजान व आञ्यभामावुपसणानमिघ्ारयानिति तखा द्यजन्याज्यभागाव्‌- पकषखम्यभिचार यन्तिः, इति। तवेदं तवेदमिति यञ्ञसाधन- द्रव्याणि देवेभ्यो विभञ्य द्वा sma प्रजापतिः श्ापितवान्‌। तं प्रजापतिं देवा एवमन्रवन्‌, श्राज्यमिति य

-एषव एव यने नाम, खवंषु UMA Tay घते शारलात्‌,

eRe तेततिरोयसंहिताभण्ये। [काप weg]

तसादस्माकम्यस्िन्नाञ्छे कियानपि भागोाऽख्िंति। ततः स प्रजापतिस्तान्‌ दवानेवमन्रवोत्‌, ¥ देवा य्॒मानुदिष् य- BIT आज्यभागे यथक, प्रधाने च विवि श्रधस्ादुपसरण- मृपयंभिघारणं कुवंज्विति। उपसृणानुपस्तृणन्त्‌, अ्रभिचार- ानभिधारयन्तु CAE) GaSe तस्मादाख्यभागावारो जेयः, प्रधानहविषिऽधसादुपखणोयः उपरिषटाशाभिषा- Tea: | सदेतदुपस्तरणादिसाधनमाच्ये प्रशंसति “ब्रह्मवादिने वदन्ति कस्मात्‌ सत्याद्यातयामान्यन्यानि Wy waraara- माच्धमिति प्राजापत्यमिति ब्रूधादयातयामा fe देवानां प्र जापतिः" दति। श्रन्यानि पुरोड़ा्चवादीनि दवींषि दि रिवश्ैयातयामामि गतसाराणि भवन्ति, ary तु सारमेव तिष्ठति, भ त॒ खादिमानं परित्यजति, aa कस्मादिति ब्रह्मवादिनः परस्परं पप्रच्छुः । aw कचिद्भुड्धिमाम्‌ ब्रह्मवादी प्राजा पत्य मेतदाश्यमिति ब्रूयात्‌ । दद्रान्धादयोा देवाः We wee विगश्वरत्वादतसारास्तेषां aw प्रजापतिस्तु जगदोश्र- त्वात्‌ पुमः पुनख्तादन्रानुत्पादयश्ुपसंहर ख यथापृवेमेव fas- तीद्यगतसारः, तरोयलराराच्यमपि सव॑दा सखारमिति। we विष खपस्तरखाभिचारणार्भ्यां ax चतुरवदागं fav? °" न्दा सि रेवेभ्याऽपाक्रामन्न वाऽभागानि wa aegqra cfa तेभ्य एतखतुरवक्तमधारयन्‌ परोाऽनुवाक्याये याञ्याये रेव- ताये वषट्काराय यशचतुरवन्तं जाति न्दारस्येव तत्‌ प्री- शाति mare प्रोतानि ghar wat वहन्ति xfs पर-

[का०२।प्र०६।अण्दे ] वेदा्थंपक्षारे | ORE

ऽनु वाक्यादि मग्छगतानि यानि गायश्थादि च्छन्दांसि तानि हविभोगभ्यो देवताभ्यो विमृखानि खन्धपाक्रामन्‌ वयं भाग- रहितानि war aura इव्यानि ग वचाम दति वदनि गिगेतानि। wa इन्दःशब्देन तदभिमानिदेवता उच्यन्ते, तते इवि्भाजेा देवाः तेभ्य्डन्दाम्धे देवताभ्रतेभ्यो भागवतेन चतुरवत्तं CMI | तच पुरोऽनुवाक्यादिश्ब्दाभिेयाः इन्देाऽभिमामिन्यः, आङत्याघारण्डताऽग्मिरंवताशरब्देनाश्यते। चसमारेवं तस्मारेतच्छन्दर्सां Ma चतुरवन्तं जृडयात्‌ । तेन प्रीतानि इन्दांसि हविभाग्भ्धो Saat व्यं वहन्ति । wari पुरोडाशं विधत्ते “अङ्गिरसो वा ta उत्तमाः gan लेोक- मायन्‌ ATTA यज्नवास्बन्यवायन्‌ तेऽपश्छन्‌ परोढा AH way adel तमघ्रवज्निनराय भियसख हस तये भियस विशरेम्ध देवेभ्यो भियेति स sified तमनत्रवन्ञग्रये भियखेति सेाऽग्म- येऽभियत यदाग्रेयाऽष्टाकषपालाऽमावास्यायाञ्च पेाणंमास्ा- अच्युते भवति gate लाकस्याभिजिन्येः' इति । श्रङ्गिरोा- मामका ऋषयः CAT खलाकाद्‌ लमा उद्गततमास्वरया निगंताः सगे WAT: | AW खरग त WIS: यज्वास्॒ यज्ञश्दमिमभिलच्छ खमागताः, तस्यां WHT परोडाश्राभिमानो देवः खथरोरम- MUNA FHA WAT प्रकरेण पलायते, तं Tel aq रषये sat, शृनद्रादीनां मथ्येऽन्यतमस्े ला दास्यामः लं भियख लमवतिष्टखेति। ततः ख पुरोडाशे नातिष्ठत were तिषठ

त्युक्ते खितवाम्‌ wat दिनद्येऽणष्टाकपालः पुरोडाभ्र श्रा 9 2

ORR तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। — [wregmegi wee]

प्रेयः अच्युतः कतव्य: । तेन खगाभिजया भवतोति । श्रय HUTS उदासितस्त परोडाशरस्याग्यश्नापाश्चनश्ूपमलखङरणं faut “qaqa कथाऽराखा ट्त्यगुपाक्राऽग्डवमित्यत्रवी- अथाशाऽनुपाकेाऽवाच्छत्येवमवारमिल्युपरिष्टादभ्यज्याधस्ताद्‌-

afm सुवर्गं Grae wae दति। तं wiv त वये <त्रवन्‌ कन रतुना sare: ange परिव्यक्- वानसि । ततः परोडाद्चाऽत्रवोत्‌। श्रमुपाक्राऽश्धवमश्चनरूता- खद््रणरद्िताऽग्डवं, तस्मात्‌ व्यक्रवानस्ि। यथा शाके ्रकट- ्वा्ाऽजनरदहिताऽवाच्छंति विनश्छति। एवमइमणश्चनर हिता ऽवारं विगष्टाऽख्मोति, तस्मात्‌ पुरोडान्नमुपरिष्टादघसाखाच्ये- माखङ्कु्ात्‌। तेन wag aaa प्रािर्भवति। अयोादास- नात्‌ परा कपालेषु स्थापितस्य waa प्रसारणं विधक्ते “सवोा- fe कपालान्यभिप्रययति तावतः परोाडाश्रागमृश्रिम्‌ शाकं ऽभिजयति इति । यावन्ति कपालानि स्वापितानि तावन्ति watfe aursfaararfa तया प्रसारयेत्‌, तथा खति कपाख- UTR बकम्‌ TT eras निंतिसाधनलेम wa प्राप्नोति । पाकर साकथंविेषं fara “ar विदग्धः @ Fear याऽष्टतः स रद्र यः wa: ख सदेवखस्मादविद्‌इता Raga: ख- gaara’ tfai विपरौोतलेम दग्धो विदग्धः कचित्‌ पकः afecam इति वाऽऽमभावेन वा विपरीतत्व, area रास प्रियः। अ्टताऽपक्ा रुद्रस्य प्रियः | gear देवप्रियः। तस्रा- दिपरोतदादमकुवंता wesw प्रोडाः WAGE: सम्यक्‌ पक्ता

: [atexia o¢/ Gog] वेदांप्रकादे। ‘ORR

यथा भवति तथा कतंव्यः, तथा सति देवप्रियो भवति, am छज्रकारेण “सं ब्रह्मणा एच्यखेति वेदेन परोाडाशर | BIgiTt भख्राध्युति " इति । तदे तदिधन्ते ““भस्मनाभिवास- यति तस्मामा्सेनाखि ey वेदेमाभिवाखयति तस्मात्‌ केनः favres” दतति। पक्षस्य afere पुरोाडाश्ख्यापरि wqar- च्छादममसथु उपरि मांशाच्छादममिव भवति, अच्छादम- काले वेदगतदभनाङोसंस्पग्रन केशच्छसञशिर टव भवति, वा- रोडागिककाण्डे fayarrerfa विधेरत्रापन्यासः प्रत्यभि- STATS: | यदा ब्राह्मण्याः चाखामेदमभिप्रेव्येयमोदृश्षी पनरक्रिः परिहर्तव्या । पूवंमवदागकालेऽभिचारणं fafea- मिदामोमुद्धासनकालोनमभिघारणं विधत्ते “ered वा एत- CHAT Catia यच्छतः इविरमभिघारितमभि- चघार्चदासयति देवजेवेनदमयति” दति हविषी wa पाकं खति लोाकिकलमपेतमित्यसनाज्ञाकात्‌ प्रच्य॒तिः। अ्रभि- घारणाभावे भ्रास्तोयलमसन्पृणंमिति खगे प्रातिः | तसराच्छा- स्लोयलसम्य्यर्थमाज्येनाभिषायं पञ्चाद्‌ दा सयेत्‌, तथा afa देवेव्वेमद्धूविः भरापितं भवति । कपालामामद्वासनकाले गणनां विधत्ते “यद्येकं कपालं नश्येदेका माषः संवत्छरस्यानवेतः स्यादय यजमानः प्रमोयेत VE नश्यतां ड मारा संवत्छर- स्यानवेता स्यातामथ यजमानः प्रमीयेत warararaafa यजमानस्य गापोथाय' दति। एककपाखनाश्रेन मास Tat

wat मवेत्‌, तते यजमाना चिचेत । तथा दिकपाखनश्ै- ‰ 2 2

exe तेत्तिरीवसंडिताभाष्ये। [का०२।प्र०६ख०३].

ऽपि। श्रता यजमानस्य रच्णाय गणयेत्‌ श्रय प्रमादादिना ms प्रायथिन्तं faa “afe anetfad दिकपाखं निर्वपेत्‌ शावाष्टयिव्यमेककपालमञ्िने a cart भिषजे anaraara भेषजं करोति दावाण्यिव्य एककपाला भव्यनयावा एतनल- चति यक्षश्सत्यनयेरेवेनदिन्दति प्रतिष्ठित्ये"दति। सख्पष्टाऽयैः। अत्र Mata) प्रथमाध्यायस्य चतुर्थपादे चिन्तितं | यदाग्रेयाऽष्टाक्पाल दति माम गठाऽयवा। मामा्चिराजवबोवं नामले देवता a fei aut fe ay प्रद्यचसद्धितादेवताविधिः। zazufaface विधानादेकवाश्यता॥ दथपूणंमासयोः श्रूयते "यदाप्नेयोऽष्टाकपालाऽमावास्या- याश्च Grearargraar भवति इति। तच यथाश्निराच- शब्दा ऽग्रये रोजमनेव्धमृमथे निमिन्तोरुत्य कर्मगामधेयं, तथा- म्रेयश्रब्दऽप्यभ्मिसम्बन्धं निमिन्तीहृत्य कमेनाम श्धादिति Sa मैवं, मामले देवतारारिन्यप्रसङ्गात्‌। अश्रि वभिज्यीति- ञ्यातिरभ्रिः खाहेति सायं जुहातील्यनेम वचनेन विदिता aq: veefafea इति माणग््वणिको रेवता wari cy Ow are waste) श्राग्रेयभ्रब्दस्तु देवतां विधातः w- arfa, afazam अस्येत्यस्य तद्धितस्यात्पन्नलात्‌। म च द्र व्यदेवतयेारुभयेोगृणयाविधानगादाश्चमेद इति शङ्नोयं। क्मणोऽप्राप्तलेन गुणदयविभिषस् कम॑ण एकेन वाक्येन fa- धानात्‌। तस्मादग्रं GMT Taare विधोयते।

[का०२।प्०्६। eR] बेदार्च॑प्रकाशे। ०२५

दतोयाध्यायसछ चतुथपादे चिन्तितं। यागे ₹वि्यजेत्‌ wet काऽष्यं्रः अरि ष्यतेऽयवा । देवार्यत्वा जेत्‌ खव जिते दिरवन्ततः।॥ आग्रयोऽष्टाक्पाल इत्यन Basia प्रोाडाभाऽग्रयेः त्य- ऋष्यः, तद्धितेन रुत््सख्छाश्चिदेवतासम्बन्धावगतेग््यागमन्तरेण तदनुपपन्तेरिति चेत्‌ । न, दिषविषेाऽवद्चतोत्यवदागदयं श्रू यते । अवदेयं चाङ्कुष्टपवंमाचं । तथा च सजकारः ग्रान यस्य परोाडान्नमध्यादङ्गुष्टपवंमाजमवदानं तिरखौनमवद्यति' fai aw हविषः सकाशात्‌ श्रङ्कुष्टपवंमाजदयं चाटयिला त्यक्षं | LATS IM । देवतासम्बन्ध खांशदाराण्यपपद्यते। दश्रमाध्यायस्याष्टमपादे चिन्तितं चतुर्िवा परोडागेऽवदानं हामताक्रितः। Cauda सहाञ्येम fagaratrarza: it caqeareatrearad “चतुरवत्तं जुहातिः इति । तच किं परोाडाश्रद्रव्यगतस्ावदानस्य चतुःख्या किं वा aq डि- सद्या Was A उपस्तरणाभिघारणाग्वामाच्यावदाना््वां ख सम्पद्यत दति संशयः तज चतुरवन्तख्य दितीयाविभल्या रेमकमेवमु च्यते, ग चोपस्तर णास होमकमवमसि, awe परोाडाभ्रावदाने चतुःसद्ति प्राते ga: 1 *उपस्लरणाभिघा-

* न्धायमाजावि््ररपाठसत्‌ रतावान्‌ "म AAT होमानुवादेन चतुरवत्वं विधोयते हामस्याप्राप्तत्वात्‌ हाममाचविधाने चतुरवच्त्व- ama तच्ाज्यसहितस्यव युक्तं, दिष्ेविषोऽवद्यतोति विधिना पुरे- डाप्रावद्‌ाजे fees प्राप्तत्वात्‌ , तस्मात्‌ Versa दिरवदामं' इति।

org तैत्तिरोयसंश्िताभण्ये। — [weg TOR]

रणाभ्यामवदानाभ्यां प्रसिद्धं चतुरवन्नमनद्य wae विधा- मात्‌ हविषो मध्यात्‌ पृवाधादिति fecagrrea प्ा्निः। तस्मादहं विषाऽअदामं | पञ्चमाध्यायस्य चतुथंपादे चिन्तितं |

अवद्‌ागादि Bata पुवंमाग्नेयकेऽथवा |

wangfamaa: सान्नाय्ये पूर्वेताचिता।

ware पूर्वमाग्रेयेऽवदागं ठु तथोचितं।

अङ्गानां मुख्यतन्लास्मख्यक्रमवखततः ॥

द्रपूणमास्याः साक्लाव्यधमा वल्छापाकरणदोारगादयः

प्रयममाक्ञाताः। परोडाश्रधमा निवापावघातादयः पञ्चादा- Gla: | तेनेव पाठक्रमेण धमोनष्टामं Wew । ततः प्राट्‌ ्तिकक्रमेणावदाममपि सान्नाखे qaaia aadafafa wie Wa: थाज्यागुवाक्यादिमन्त्रवलाद्‌ाभये qa परदानमि्युक्तं । तच प्रदानं BEATS HAITI F ATF । तया सतिम. ख्यस्य क्रममनुङत्यावदानमथया गेये पूवे Haat) मुख्यक्रमो fe भराटन्तिकक्रमात्‌ nae: | प्राटृत्तिकं हि क्रमे साल्नाये पूर्व मवदामनमभिचारणमासादनद्च Wal प्रदानमषटवेवाग्नेयेऽव- दानादीनि कतव्यानि। तथा सुति सान्नाव्येऽनष्ठितानि अरव दानादोन्यङ्गानि मुख्यप्रदानाद्विप्रवयम्ते। मुखयक्रमाभ्रयणे तु WHE प्रयममवद्‌ानादि प्रदानान्तं BAT पश्चात्‌ Wars तदनष्टोयते। aa नास्ङ्गाङ्गिविप्रकषः। नन्ववदामादिप्र- दानाम्त एकः पदाथ TAH तज कुतः कमविचारः। एवं

[काणश्‌प्र०द्‌।खअ०्दे] बेदार्चप्रक्षाद्े। ७२७

afe wat चिन्ताख्ठ। अथवा खिष्टशृदवद्‌ागादि विषयेव चिन्ता) aaa दितीयपादे चिन्तितं। अवद्‌ानेऽनखमयो हामान्ते वाऽवदामके । पदा यतं विधंयलात्‌ तेनागुखमयस्ततः ॥ अवद्यति: प्रदानान्ताऽवद्‌ामस्य तद्य॑तः। अताऽनसमचसतच हामान्तान्नतु केवलात्‌ ॥ दशरपूंमाखयोः “दि देविषोऽवद्चति' दत्येकेन विधिना fa- हितलात्‌ दिष्लाविशिषटमवदानमेकः पदार्थः, ततसतेमावदान- माजचेणानुसमयः कर्तव्यः, श्राग्रेयस्य दिर वद्‌ानं कवा तद्भधामात्‌ waarmee दिरवद्ानमिति प्राते qa. श्रवद्ामन्त॒ रामप्यन्तमेकः पदार्थः हामस्यावद्‌ानमन्तरे णानुपपन्तेः। डहामविधिनेवाचिघ्रं ₹रामायमवदामं। अत एव चतुरवत्तं हा तीव्येकेम विधिना सावदानक एका हामपदा्यौ fafea: | उपरूरणाभिघारणाभ्यां सड यचतुरवन्तं तस्िन्‌ ₹विविषय- मवदानदिलं विधातुं दिरंविषेाऽवद्यतीन्युच्यते। तता रामा- न्तस्या वदानस्येकपदा्यवात्‌, WAIAITY Bal पञखाद्‌- ग्रीषेमोचावद्‌ानमिद्यनख्मयः | वष्टाध्यायस्य चतुर्थपादे चिन्तितं | ्रवत्तनाओे तच्छेषात्‌ पुरोडाग्राद्‌वद्ति। यजेदाच्येन वाऽऽद्योऽच मध्यपुवाघंसम्भवात्‌ ॥ BAY AVY ये CTY न ते ततः ।

०२८ तेसतिरीवसंडिताभाव्ये। [का०२।प्र०द्‌।् ०8]

विनगज्रादाच्यविधिः सुतरां सवंनाश्नमे ॥ दर्भ्पुणमास्योाः प्रोडाभ्रावदानं श्रयते “मध्याद्‌ वद्यति पवाधादवद्चति' इति । aa quad नश्येत्‌ तदानोमवगिष्टात्‌ YUVA पमरप्यवदातव्यं । कुतः, श्रवद्‌ानापादानयोामेष्य- e en ~ bon Ae ~ ~ पवाधयाः शिष्टऽपि सम्भवादिति दत्‌। मेवं, रत्छपुरोाडाश्रगते मध्यपुवाधं ्रपादानलवेन wad, न ल्व्गि्टभागगते aw- ® “6 ~ क . ® ° पूवाधे। तता सुखयहविषोा गाश्राद्‌ स्यं प्रतिनिधाय agai अत एव yaad ‘ue safe दवोषि गश्येयदुग्येयरपरे- थवाच्येन ता देवताः uftegra asa इति। aa स्व शब्दस्य भिमिग्विग्रेषणएल्ेमाविवकितलात्‌ माश्माजे सवेवा- oye विधिः ॥ दति माधवीये वेदारयंप्रकाञ्चे छष्णयजःसंहिताभाये दि- तीयकाण्डे षष्टप्रपाठक दतीयोाऽनुवाकः॥ # ॥

देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति ease Wea अशिनेवाहभ्यामित्याहािनेा हि देवानामध्वयुं आस्तां पुष्णा इस्ताभ्यामित्यौइ यत्यै शतछष्िरसि वा- नस्यत्यो दिंषता वध इत्याह वजमव तत्‌ सश्च॑ति MITA प्रहरिष्यन्‌ स्तम्बयजुरत्येताव॑ती वै थिवी याव॑ती बेदिस्तस्या रुताव॑त खव खाद्यं निर्भंति । ॥ १।

[का०श]प्र०६।अ.३] SITUA | ७२९

तस्माश्राभागं निभजन्ति चिटेरति चयं दमे लाका रभ्य रवैनं Ba Kriss तुष्णों चतुथं दरत्य- परिमितादेवैनं नि्भेजत्युडन्ति यदेवास्या aru तदपडन्त्युन्ति तसमादाषधयः पराभवन्ति wer चि- नन्ति भाठंव्यस्वैव मूलं दिनन्ति पिठदेवत्यातिखाते- यती खनति प्रजापतिना ॥ 2

aman सम्मितामा प्र॑तिष्टाय खनति यजमा- नमेव प्रतिष्ठां गमयति दक्चिखते वर्षा यसीं करति देवयजनस्यैव रूपमकः पुरौषवतीं कराति प्रजा वै प- wa: पुरो षं प्रजधैषेनं पशुभिः पुरोषवन्तं करोत्यत्र परि प्राहं परिण्हलात्येतावती वै थिवी यावती वेदि- स्तस्या रतावत एव राढ व्यं निर्भज्यातमन उत्तरं परि- भां परि खज्ञाति कूरमिव षे ॥ ३।

रुतत्‌ क॑रोति यदद करोति धा चरसि सधा ्च- सीति येयुष्यते west प्रो्ठ॑णीरासाद यत्यापो वै Tart रक्षसामपहत्यै स्पस्य वमीन्त्ताद यति यज्ञस्य सन्तत्य यं दिष्यात्‌ तं ध्यायेच्छचेवैनमर्पयति ॥४ ॥

भजति प्रजाप॑तिनैव वै जय॑ख्िरश्च ॥ 8 ॥

दूति तैत्निरोवसंहितायां दितोयकाण्डे षषठप्रपा-

SR चतुथाऽनुवाकः Wx ॥

७० तेन्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का.२।प्०६।यअ ०९]

EM प्रक्र श्राग्रेयः परोडाज्ञा दिनदये।

अथ चतुयःनवाके वेदिविधातव्या। तस्याञ्च वेदेः साधन- ग्तस्य स्फ्यस्य मन्लेणादामं विधत्ते “caw at सवितुः प्रसव इति mares veer श्र्िना्नाङग्यामित्याहराश्िनोा हि Tama आसतां Wit wararfaare यत्यै इति । श्रा- ध्वर्यवश्रषेण पठितं (का ०९।प्०९।अ०९)। यदुक्र CARTY “ज्रत- ufacfa वानस्पत्यो द्विषता ay दृति परस्तात्‌ प्रत्यञ्चमत्करे स्फयमदस्यति दें मनसा ध्यायन्‌! Cia । तचाक्रमेतं मन्तमुत्थाच्च तात्प दशं यति “qawfecte area दषते aw दग्थाइ वमेव तत्‌ syufa आटव्या प्रदरिव्यम्‌ tia हे स्फ a ्रतश्टष्टिरसि अतसक्याका wie: weet सम्तापद्ूपं भजनं aa स श्तश्टष्टिः। वनस्यतेर्विकारोा वानस्पत्यः, दिषता इषं कुर्वता भ्रैरिणा वधो वधडतुरसि। अनेन aU भाटव्याये ag प्रदतुमिच्छम्‌ सम्यक्‌ तोच््षौकरोति। यद्यपि waar मन्तेणोात्कर WI केदिगिमाणादूद्धंभावी तथाणादानप्रष- ga बद्धिस्यतादिदानोमेवाकं। वेदिष्यानात्‌ eewe पांसा- मंम्लेणान्यच हरणं विधत्ते ““स्तम्बयजुंरत्येतावतो वे एथिवी थावतो वेदि स्तस्या एतावत एव wee निभंजति तद्मान्नाभामं निभंजन्ति? इति । यज्‌षा HRY दर णोयः पांसुसदितः स्तम्बः WHAT: तस्य दरणं कुयात्‌। एथिवि देवयजनीत्यादिभिराध्व- यवकाण्डाजवेदिग्धामे ख्यापितं दमं छित्वा पांसुसहितमुत्कर- दें TAAL तस्मकारः साऽपि पारोडाञ्विककाण्ड एव (का०९

[का०२।प्र०द।ख०१| बेदायंप्रका। ORR

अ०९। श्र०€ ) UBafafea: | afearam विद्यते araware- amr एथिवो, aw एथिव्या एतावतः weara अनेन सतम्ब- anyway wee निःसारितवानेव भवति। यस्मादचभाद्ये भागार्योति छता मिः सार्यते, तस्माह्ाके श्रभागं मागामिलाष- vied विरोधित्वात्‌ निःसारयन्ति । उक स॒म्बयजुंरणस्या- ofa विधन्ते “facia चय श्मेलाका wa एवेनं लाकेभ्या frisfa’ इति। चतुथं पयाये awea रणं विधन्त "ष्णां wate इरत्यपरिमितारेवेनं निर्भजति'? इति । facrawa खाकचयानिःसारितलाखतुर्यन हरणेन साक- wuafedata सर्वस्मादपि रेशाक्जिःसारिता भवति। वेदि- wera श्ितस्यापरितमण्टदा गख्ापसारणं विधत्ते “ogi यदेवाख्वा श्रमेध्यं acaefea” इति| उपरिभागसखाख्छिषटठा- दिस्पश्खम्भवात्‌ aura) विहितमुद्धगन मनुय प्रशंसति “ogim तस्मादाषधयः पराभवन्ति दति । aarega- माद ATTA ATS: acreat विना्चिता मवन्ति। तच- त्यानामेषधोनां चानि मूखानि पुनः प्ररोहायश्छमे खि- तानि तेषां act विधत्ते “ae feafa भरादयस्छेव मूलं feafarxfar पुनः प्रूढानां autat दभास्तरणदविरासा- दनादिविरोधिलात्‌ भरादव्यलं। चबृकमारभ्य कशपयन्तं यज- are यश्मखपरिमाणं age प्रदग्रयिला तत्परिमितं खनमं faust ““पिदरेवल्यातिखातेयतीं खमति प्रजापतिना ay- मुखेम afaai” दूति । प्रादेशपरिमाणमतिक्रम्य खमन पेढको

a4 “2

९४२ ते्षिरीयसंहिताभाष्ये। [का०२प्०६।य् ०९]

वेदिः WIA! यज्ञस्य यश्चाग्टातुयंजमानख मखं wa", तच्च प्रजापतिखरूपं थागदारा प्रजापाखकलात्‌, तेन मुखेन fant रतवान्‌ भवति | पच्चान्नरं विधन्त “wr प्रतिष्टावे खनति यलमानमेव प्रतिष्ठां गमयति" इति। अनायासेनाप- fa wet: पांषवाऽप्रतिष्टाः, या लधघस्ाहृढा श्मिः सा प्रतिष्ठा, तत्पर्यन्तं Sata यजमानः प्रतिष्ठां प्रापिते भवति। efeusurraraad विधन्त “cfeuar वर्षीयसीं करोति रेवथजनस्टोव खू्पमकः'' इति, दकिएभा गख निले पिदरयज- मख्य रूपं स्यात्‌| मादवकारिपांसुयकरलं विधन्ते ““परोषवतीं करोति प्रजा वे awa: पुरोषं प्रभचेवेनं पटुभिः पुरोषवन्तं करोति" इति। aut war प्रजापश्षञ्चारबाङ्ख्यं aat पासुवाङद्यात्‌ प्रजादीनां प्रीषलं। esata प्रजा- दिभिः एरौषवान्‌ भवति। वेदिनिमाणात wa वचवस््े्या- दिभिमेन््ः afeatafaga: पूरवंपरिहः। निमे णादूंग्ड- तभसोत्यादि भिम॑न्छेसतन्निरं श्न उश्तरपरि्हस्तमिमं fara “out ufcarey परिग्टहात्येतावतो ३ एथिवी यावतो चेदि खस्ता एतावत एव area निर्भ॑ञ्याद्मन wut परि- शाहं परिण्हातिः cfai पूवेपरि रह येव वेदिमवादायां fegrarafa पबर्तरपरि ग्रह wart खकोयलाय भवति। मन््काष्डाक्रन मन्त्रेण समोकरणं विधते “afar वा एतत्‌ करोति यदेदि करोति धा ्रसि aur प्रसोतियेो- gaa area” दति sain निन्नोज्ञतभावापादनं gy,

[काररप्रदख५] बेदाधप्रकाच्ने। eRe

समीकरणेन तच्डान्तिभंवति। हे वेदे धा असि धारयि- च्धसि, तरेतदिेव्यते खधेति तव wed बहिरादिकं धारय- WAU: | TER डचकारेण प्रोलणोरभिपूचौदश्चः स्फ्य मपा दकिणेम waaayger उपनिनीय रुषस्य वर्तन्‌ साद- यति' इति । agafawe (प्राख्णोरासादयत्थापा प ररे- Hl रचसामपदत्ये स्फ्यस्य वर््मन्त्ादयति awa waa” दति । *wefafunera ‘af इवा एतानि रचार्सि गा- यजियाभिमनज्ितेनाग्मखा wrafe इति अरतलारोर्षां रका- Wa स्फपरखाया sfafeaqay तच सादनं यज्ञस्यावि- च्छदाय भवति सारनकाले उेव्यस्य पाश्मनोाऽद्धिर्विंनाश्रध्यानं विधत्ते “यं foara तं ध्यायेच्छुचेवेगमपंयति"” इति । चाज- UAT: ॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकारे छष्णयजुःसंहिताभण्ये दिती- यकाण्डेषष्टप्रपाठकं चतुथाऽनुवाकः Wx il

ब्रह्मवादिने वदन्त्यद्धि्वीध्षि wet: केनाप इति ब्रह्मणेति ब्रूयाद्दधिष्यव इवीरपि माति ब्म खाप इषवः Rafa मेध्यमेवैन॑त्‌ करोति वेदि पर्चत्यश्चा वा रषाऽलामकाऽमेध्या यदेदिरमेष्यामेवेनां

* खन्धविधानप्रसङ | इति ao |

O88 तेत्तिरीवसंहिताभाष्ये। [का०।प्र०६।यअ ४]

करोति दिवि त्वान्तरिं ्षाय त्वा viet त्वेति ब्दिरा- STI HNL |

Waa रषेन॑स्ञोकेभ्यः पराति क्रूरमिंव वा रुतत्‌ कराति यत्‌ खनत्यपे निनयति शान्त्यै पुरस्तात्‌ प्र at खुज्ञाति मुख्यमेवैनं करातीयन्तं Tafa प्रजा- पतिना यत्नमुखेन सम्मितं वद्दिःस्त॒णाति प्रजा वै बर्हिः viet वेदिः प्रजा wa ध्रथिव्यां प्रतिष्ठापयत्यनति- दश्नःस्तणाति प्रजयैवैनं पशुभिरनतिहश्रं कराति । ॥ २॥

उत्तरं बर्हिषः प्रस्तर र सादयति प्रजा वै बहिंरयज- मानः प्रस्तर यज॑मानमेवायजमानादृत्तरं कराति तस्मा्जमानेोऽयजमानादुत्तराऽन्तदधाति व्यादत्या अनक्ति इविष्वातमेवैनः सुवै लोकं गमयति चेधा- ऽनक्ति wa इमे लाका रभ्य Wat लेकेभ्ये1ऽनक्ति न प्रतिखणाति यत्‌ प्रतिखृणोयादनुद्धम्भावुकं यजमा- नस्य TET प्रहरति ॥ ३ ।

उपरीव हि सुवा लेका नियच्छति दटिमेवास् नियच्छति are प्रहरे्दत्यग्रं प्रहरे दत्यासारि- WAAAY स्यान्न पुरस्तात्‌ प्रत्यस्येदयत्‌ परस्तात्‌

[का०य।प्रद्‌।ख०५] वदाथंप्रकाटे। ORL

Naa सुवगाक्लोकाद्यजमानं प्रतिनुदेत्‌ AT AE- रति यजमानमेव gar लाकं गमयति न विच्च fagarafeusd वियुयात्‌ ॥ ४ ॥

रस्य जायेतेङ्खं मु त्यद्धमिव fe पुसः पुमाने- वास्यं जायते यत्‌ Ale बापवेषेणं वा यायुप्येत स्तृति- रेवास्य सा Wala AQUA यजमानस्य गेपोषाय ब्रह्मवादिनो वदन्ति किं यत्नस्य यमान इति प्रस्तर इति तस्य क्त सुवगा लाक इत्याहवनोय इति ब्रया- दत्‌ प्रस्तरमाइवनीयें प्रहर ति यजमानमेव ॥ ५ ॥

सुवर्ग लाकं गमयति वि वा रतद्यजमाने लिशते यत्‌ प्रस्तरं येयुप्यन्तं बर्हिरनुप्रहरति शान्त्या अना- रम्भख इव वा WAM: स ईश्वरा वेपने भर्वितेा- भुवासोतीमामभिगटश्तीयं वै भुवाऽस्यामेव प्रतिति- ति न वेपने भंवत्यगारेनभ्रीदित्याह यद्ूयादगन्र- faftarmafi ममयेनिर्यजमानः सुवगाल्लाकाद्धजे- द्गननि्येव बरुयाद्यजमानमेव सुवर्ग लाकं ग॑मयति ॥ ॥ € ॥

Mate प्रान॑तिदश्यं करोति हरति वियुयाद्चजं- मानमेवाभिरिति सप्तदश च॥५॥

९१६ तेभिरीयसंडिताभाष्ये। [का०२।्०६।अ ०५]

दूति कैत्तिरोयसंडहितायां दितीयकाण्डे षष्ठप्रपाठके पष्बमेाऽनुवाकः॥ ° ॥

चतुय वेदि गिमाणमरेषेण प्रपञ्चितं।

अय पञ्चमे तस्यां aut बरिंविंषयप्रयो गाऽभिधौयते। तज afea: Sree विधातु varia “ब्रह्मवादिनो वदन्घद्धिहंवोरवि प्रो; Sara xfa ब्रह्मणेति ब्रुथादद्धिद्धव wate fe प्राति ABST: दति । डे waar Wee wala वमद्भिः Fret: प्राक्ितवामसि। कमान्येन WET TAWA श्रापः Arfea- वागसोति ब्रह्मवादिभिः ve अध्वयुन्रंह्षा मन्त्ेणेद्यत्तरं WANA | यस््ारेतदुभयं Area यथोक्तं तथेव वर्तते, wa एव मन्तव्याख्यागे ज्यते प्राक्िताः Gare) तेनापः मराकिताः' «fai तेन मन्त्ाशारणेनेत्ययंः। श्दार्नीं विधन्ते “curate: माखति Havana करोति इति । एनदिभ्रा बर्ख्य- भयं । warafe:irewaa वेरेरद्धिः परोचणं विधन्त “वेदिं मा खत्धृ्षा वा एषाऽलामकाऽमेभ्या यद्दि्ंध्यामेवेनां करे- fa” दति। Gracfeaarger पर्षा सती यागयोाग्यान भवति तस्मा्चाग्यलाय मरां । यदुक्रं सचकारेण “अरन्त्वैदि पुरोग्रन्धि बददिरासाद्य दिवे sad म्राचत्यम्तरिच्ाय लेति मधं एथिथये लेति aw इति। तदेतदिधन्ते “दिवे arafcera त्वा एथिद्ये लेति बर्दिरासाद्च मरे चत्येभ्य एवे ग्ना क्यः परा दतिः”

[का०२।प्०द। ख ०५] Ferduare | ‘oRe

ति। दिवे तवत्थादिमन्ला सत्का षड एव (कां ०९।१०९।अ०९९) वया- ख्याताः | SEM जकारो ‘Arewitd खधा fraw cfr qfaure ओणेरोश्लरण्याः eed faraa’ इति। तरेतदिधन्त “mrfaa वा एतत्‌ करोति यत्‌ खमत्यपे निनयति wre eta WETS धारणं विधन्ते “पुरस्तात्‌ प्रसरं श्ृ्ठाति waaay करोति इति । वेदिपुवंभागे ब्रह्मा यजमानो वा प्रस्तरं धार येत्‌ तख जेऽभिदितं “ब्रह्मा wat धारथति यजमानो वाः fai wreera मुखसमानमेलल्यं रसतेनाभिनोवय विधत्ते “eat खष्काति प्रजापतिना wage afar” इति । वेदि- ष्वग गवद्याख्येयं | वेद्यां खरणं fart “बः qurfa प्रजा वै बिः एथिवी वेदिः प्रजा एव एथिय्यां प्रतिष्ठापयति" इति । WY Tiras fart श्रमतिदृ स्रः ख्याति wise पश्टु- facafara करोति” दति । अतिश्नयेन waddaafaga तद्यथा न भवति तचा जुषीयात्‌ । तेन यजमानं प्रजया प्रु- भिख शवेतो वेष्टितलादिति we द्र ष्ुमयोग्यं करोति। SIE ब्व उपरि प्रसरसादनं विधत्ते “ont विषः प्रस- र्ट सादयति अना वै बरहिंर्यजमानः watt यजमानमे- वाऽयजमानादुन्तरं करोति तस्मा चजमानाऽयजमा गाद्‌ सरः” इ्ति। खरणा्थख बद्दिधेाऽधःख्ितलात्‌ प्रजालं। प्रस्तरस्य प्रभागश्धतला चजमागल्व | अधसादाखोणंख्य बिष उपरिष्टात्‌ खाद्यमानस्य WITS मध्ये faamar qrat दभ्यं यव-

धानं विधन्त ““अन्तदंधाति area” इति। तदेतदन्धानं 6 8

०३८ तेन्तिरीयसंश्डिताभाष्ये। [कारश।प०द।अ ०]

amare विधा यन्त्रे ख दति aay क्रियते। we- रखूासादगप्रसङ्गेन बुद्धाम्‌ अदरणकालोनान्‌ fares fafeguigr vate चतेनाश्जनं विधक्तो ““अनक्रि इवि- ष्कतमेवेन gai शाकं गमयति" ci "प्रखरखानद- गोयद्र्व्यलेन खरूपता दविद्ठाभावेऽपि wate विषु wa भवतोति । areway प्रसरं खगेप्रातियेाग्यं करोा- ति। यदुक्तं जकारो खल्‌ प्रसरमनत्षक्रः fryer दति जुकामयं, प्रजां योनिमिन्युपष्डति मध्यं, आणाचन्तामाप Srawa दृति waret मुशमेवं जिः" इति तदेतदधिधन्ते “Qurfe जय ca खाका we एवैनं लोकेभ्याऽगक्ति दति । HITS प्रदरणे दधापादये प्रकारौ विधन्त “म प्रति ग्टणाति चत्‌ प्रतिष्टणोयादमूडंखनायकं यजमानस्त स्वादुप- रोव प्रहरत्युपरीव हि सुवगा लाकः” cf अङ्गारेषु weg अतिचेपः प्रतिश्ररणं तन्न कुयात्‌, यदि इू्वाचचजमानगस्यानडं wae स्यात्‌ खगंप्रात्निखाघनं न भवेदिल्यर्थः। तष्माद- Ward शला प्रसर मग्रेडपर्यव प्रहरेत्‌ खगेखोकस्यापयंव वतंमानलात्‌ तत््ा्भिखाधनं मवति । प्रखरयक्रस्य दसस्याधा- मुखत्वं विधन्त “नियच्छति afeaara नियच्छति" इति। war aaa चथा भवति तथा gaa तेन यजमानाय afeaa न्यग्डतां करोति । प्रसराग्रस्छाहवनोधातिक्रमं गि-

* प्रस्तरस्य दभेमष्टेरिति ate | + ्ङ्ारेव्वाकरषखेन प्रप इति Be |

[ शा०९।प्र*६। ख ०५] TATU TATE | ०३९

षेधति “माद्यं प्रदरधदत्ययं प्रदरोदत्यासारिख्ध्व्थानी- war ara” इति । श्रतिक्रानमयं we तद त्ययं । तद्यथा भव- ति तथा न प्रहरेत्‌, किन्तु पराप्रमा*हवगोयस्योक्तरत एवं way अल्यगपरडरणे fe टरिरव्यासारिणी भवति तखाध्व- Garena wa, wafer वष॑ंणमतिषारिणोलं, तेन शस्तानि फशितुमयोग्याजि भवन्ति, साऽवमष्वयागंश्ः | अथवा afufartensiiag । yet दभि were ae पञ्चिमस्धामप्रमित्येवंविधं weed निषेधति “म पुरस्ठात WAST प्र खात्‌ WANT सुवगाक्षाकाच्चजमानं प्रतिमुरेत्‌"” इति । ufgmad निषि ores विधन्ते “ard प्रहरति यजमानमेव gat are गमयति" इति मस्तरगतानां दभाय्ाणां श्वेता faged निषेधति “a faery विथया- चदिष्वश्चं faqara रयस्य जायेत" इति । विव्वश्चं नानादि- ani यथा भषति तथा न विद्यात्‌ न विद्वयेत्‌ । तदि्ेषणे यजमागस्य Bawa लायेत, स्तो य नद्य विद्िटरूपलात्‌ | दभीग्राणां समूदरूपेशेकोभावं विधत्ते “ऊद मुयेन्धू्खमिव fe aye: पुमानेवाख्छ जायते"' दति । we रष्डाकारेेकाय चथा भवति तथा उद्याति उत्करे ण मिश्रयेत्‌, पुंसां व्यश्जन- HEAT भवति, ततेऽख पुमानेव जायते। सोाऽयमाग्रीभ्रख व्यापारः। तथाच खजकार श्राह शचिरच्जलिनाद्मोधी fa- aq प्रणर मृद्धमुद्याति' टति। तस्िन्नेकोकरणे साधनामार

* ्याडवमोयान्तर रवान्तधापयेदिवि ao | 5 8 2

७8 ° तेत्तिसयोयसंहिताभषये। [कान्द]

निषिध्य we faut “यत्‌ स्पेन वापवेषेख वा यायेत शुति- रेवास् खा इसन यायप्यते चजमानस गापीयायः' fai योाय॒पनं विचष्ट तखेकोकरणं, अथवा प्रखरम्‌लस्छ *सम्ब- afafes विहायोत्क्षेपणं । तद्यदि स्पपेगापवेषेच वा क्रियेत सेयं amare fear रसेनेव Brew care भवति । प्रस्तर- प्रहर शस्याधारलवेनादवगोधं fawe “ब्रह्मवादिनो saci क्वि unw यजमान दति प्रस्तर इति aw wm gaat खाक इत्या- खवनोय दति were Tatars प्रशरति यजमानमेव gai खाकं गमयति" cf यशस सम्बन्धि किमङ्ग oa- मागखानौयमिति ब्रह्मवादिभिः va बुद्धिमान्‌ प्रस्तर इति SUC AVA! YI प्रसतरख्ठाश्चनं छला ass eG एकत्य प्रज्ञातं खापयेत, aeritant vers विधन्त “fa ar एतद्चजमाने लिशते यत्‌ set dread बरिरगुप्रडरति wie” रति। प्रखर मूखमल्िपमोति चत्‌ एतेन चनमानो fafeua fanterettaafa रोगे wat भवतीत्ययेः | War- तलेन weifere aftiisrmere aaretarae जान्ति- भवति । तरेतदरिःप्रडरणं Guantty welad “wad aaawe ककमपाराय प्रभातं fawre’ इति “wanarer- ग्रीभोऽनुप्रहरेति चत्‌ प्रकरात्‌ कणमपान्तं तदमुप्रहरति' xf च्व । amare पटितेन awe गनिषखशंनं faze “aar- Tae द्व वा Taw: स द्रो वेपने भवितेाभरुवासोती-

* सम्यग्दाहायोत्छेपवमिति ae |

[ शार्‌।प्र०द्‌। Wee | वदार्थप्रकाञचे | oat

मामभिग्ड्जतीयं वे yarseraa प्रतितिष्ठति भ वेषने भवति" efi unfe प्र्रप्रहरणादृद्धं प्रणररूपख्छ यजमानख स्वं ऽवखितलात्‌ अध्वयैरनारम्भण ट्व निराछम्बन टव भवति। सच वेपनो भवितारीश्रः पालनखामिराडित्यभ- येन॒ सवदा कम्पनश्रीला भवितुं समया भवति, भिरन्तर भवति कम्पमान cae: । भरुवासीति मिसपशेनेन शब्ध- प्रतिष्ठा 4 कम्यते) यद्क्रं खकारेण ‘siqarerdy: खंवद खेव्यगारनग्री दि त्यष्वयंरगन्जिल्याप्नीघधरः' दति, wre: WATHTHAAT: चाखान्तरपाठनिराकरणपूवकं मन््रदया- चारणं विधन्त ““चगाद्नग्मीदित्याद यद्रुयादगन्नभनिरित्य- प्रावभ्चिं गमयेन्नियजमाग? सुवगान्चाकाद्धजेद गन्निल्येव ब्रूया- चजमागमेव gat are गमयति” इति। = श्रद्रीत्‌ रे arity किं यजमानः खगे गतवान्‌ । प्र्न्ोतनायेयं ञुतिः। अरगनग्रिरित्येष ब्राखाम्तरगता मन्त्रपाठः, तस्मन्‌ पाटे afe: waa दूत्या भवति, तत्‌ age । Wea खगंलेन विवितः, afar खगरूपेऽगरी तमभ्निमेव प्रापितवान्‌ भवति, यजमानं खगाज्ञाकाजिःसारितवान्‌ भवति, ware farsa पदं मन्ते परित्यव्यागन्जिल्येतावदेव भूयात्‌ । तेन यभमानः खगं लाकं गतवाभिव्य्था wae i

tfa माधवोचे वेदायंप्रकाशे छष्णयभुःसंडिताभाये दिती- यकाण्डे षष्टप्रपाठकं पञ्चमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

O8R तेततिरीयसंशिताभव्ये। [का०९।परण्द्‌। Teg ]

अग्रे खया ज्याया\सा घातर आसन ते Brat wai वदन्तः प्रामीँयन्त सेाऽप्निर बिभेदित्थं वाव स्य श्रर्तिमारिंष्यतीति स निलायत सोऽपः प्राविशत्‌ तं देवताः Tae तं मसस्यः प्रान्नवीत्‌ तम॑शपदिया- धिया त्वा वध्यासु्या AT TATE इति ASH धियाधिया घ्रन्ति शप्तः ॥ १॥

fe तमन्ब॑विन्दम्‌ सम॑न्रवन्तुष न BIAS Sl ना वेति सेऽत्रवीदरं wat यदेव wired

;परिषि स्कन्दात्‌ तन्मे BAU भागयेयमसदिति तस्मा्यडहीतस्याहंतस्य बहिःपरिधि स्कन्दति तेषां ARPS तानेव तेन प्रोखाति परिधीन्‌ परि दधाति ५ रकषसामपशत्ये सरस्यश्षयति ॥ २ ॥

रक्षसामन॑न्बवचाराय म पुरस्तात्‌ परिदधात्यादि- त्यो WATT परस्ताद्रक्षादस्यपन्ु ध समिधावाद- धात्युपरिं्टादेव रश्षाःस्यपहन्ति यजुषान्यां तूष्णोमन्धां मिथुनत्वाय दे श्रादधाति इदिपाद्यजंमानः प्रतिशत ब्रह्मवादिनौ वदन्ति स त्वे यजेत्‌ या ATTA वसी यान््यादिति quad खहा सुव॑नपतये ATT भू- तानां ॥ ३ ।

[आ ०२।प्र०द। अन्द्‌] वेदाथप्रकाद्ने | een

पतये खाति Haat UAT तदात्व यजमाने वसीयान्‌ भवति मूयसीहि देवताः प्री णाति जामि वा wane क्रियते यदन्व्वे पुराडा- श्वावुपा्थुयाजमन्तरा यजत्यजामित्वायाथे मियुन- त्वायाभिरमुष्िम्‌ लाक श्रासीं ्मेाऽसिन्‌ ते देवा श्र. qraan बिपयृहमेत्धन्ाेन देवा भिं ॥ ४ ।

उपामन्यन्त राज्येन पितरा यमं तसूादभिर्देवा- नामन्नादा यमः पितृणा राजा य रवं बेद्‌ प्ररा- ज्यमन्ना्यमाप्नोति AAT TARTAN प्रायच्छन्‌ यद्‌- wa खिष्टकूतेऽवद्यन्ति wend खिष्टरतेऽवद्यति भा- गधेयेनैव तद्द्र सम॑र्धयति सरृत्स॑रदव॑दति सङ . दिव हि सद्र उत्तराधादव्॑त्येषा वे रुद्रस्य ॥ ५।

दिक्‌ स्वायामेव दिशि रुद्रं निरवदयते दिरभिधी- Tafa चतुरवत्तस्याघ्यँ पशवे वै पूर्वा आहंतय रष रुद्रो यद्भ्रियत्‌ पूवा श्राह तीरभिजुषयाद्रदरायं पश्र- aft द्ध्यादपशर्यज॑मानः स्यादतिाय पूवा आहं ती- जहति wai गपीथायं ॥ € ॥

शपतः स्यशेयति भूतानामभिः wel सप्तचिः.शचच |

nee

eee तेत्तिरोयसंडिताभग्धे। [का०प्०द। अ ०६]

शति वैत्तिरोयसंहितायां दितीयकार्डे षष्टप्रपा- SH षष्ठोऽनुवाकः ॥ * ॥

प्रयागा afea: wa पञ्चमे प्रतिपादितः।

अथ षषठेऽनुवाक उर्पाद्ररयाजखिष्टह्टते IAT! तजारो तावत्‌ परिधोनां परिधानं. faurd प्रसतति “ग्नस्य च्याथाश्सो WAT wraa ते Ta शव्यं वन्तः प्रामोयन्त ाऽप्मिरबिभेदित्थं वाव द्य श्रातिंमारिखतोति स fireraa isa: प्राविक्नत्‌ त॑ देवताः प्रेषमेच्छन्‌ तं HM: प्रात्रवीत्‌ तमन ufgartfyar at वध्यासुया मा प्रावाच इति agra धिया- fuer घ्नन्ति wat fe तमन्वविन्धन्‌ तमन्रवक्षपम TATE व्यं मो वदेति साऽत्रवोषरं दे यदेव ग्टदोतख्छाङतस्य बहिःपरिधि खन्दात्‌ ay yrzut भागधेयमसदिति AGUS MATS- लस्य बहिःपरिधि कन्दति तेषां तद्भागधेयं तामेव तेन प्रणा fa’ cfa यथा भातरस्तयेा दविवंदनेम ant इत्थमेव स्ख आतिमारिश्यतीति यो इविवंहति ख मरणं प्राप्नातोति मीत Sfafferan यथा रवेन ज्ञायते तथा निखीनेःऽखत्‌। नि- Wa चादकमध्ये प्राविन्रत्‌। तम॒डिष् watered कतु- भेच्छम्‌ । तदा जलस्थिता मद्य: तच्रखितमभ्निं रेवानामयेऽ- वीत्‌, ततेऽभ्रिष्तं मक्यमेवम श पत्‌, © wa swe देवानामये मामेवं wifaaarafa faxgar wart प्रात्रवीः तादृ्रंलां जा- खधारिणः gaat: धियाधिया वध्यासुः तेन तेन जान्ञा-

[आ०९।प्र०६।अ गद] बे दाप्रकाशे | est

दिना साधनेन, यदा eat यदा eal धोर्भवति तदा तद्‌ दाजावनि वा बधं कुर्वन्त द्ति। eared शप्रस्तसमात्‌ मछ तदा तदा प्रन्ति। मक्यमुखेन fagra ver <arwafa प्रति श्रस्मतसमोपे समागच्छ रव्यं Wa वरेत्यन्नवम्‌, AUT at ऽप्रिव॑रमदृणात्‌ विग्टहीतस्य हविषः सम्बन्धि यदेव za हामात्पुरा परिभिभ्यो बहिः प्र्यवेत्‌ तदस्मदोयानां बद्णं भागघेयमस्लिति। ततसथेव देववरो दण्लः। तेन Sar तागग्चिभ्ादन यजमानः प्रणयति । इदानीं विधन्ते “afr- धम्‌ परिदधाति रक्चसामपष्त्ये" इति यस्मात्‌ परिधिभ्या बहिर ्ाऽप्े भादणामुपयक्रखस्यात्‌ ating: परितः खाप- wal तन्त॒ र शसामप्चाताय भवति । पशिमदिश्नि खापितस्व मध्यमपरिधेदंचिणान्तरपरिधिन्धां dai’ विधन्ते “स स्प- श्रयति रखसामनन्ववचारायः- इति । परिधीनां खमोचोमे Ue सति रचां wag ङद्राभावादग्रिषमोपे ख्ञ्चारोा न भवति। दिक्जयदृष्टान्नेन पुवस्ामपि fafa प्रसक्रं परिधि वारयति “ग परस्तात्‌ परिदधात्थादिव्ये वाचयन्‌ पुरखाद्रकास्यप- vim” दति रच्सामपघातः परिधेः प्रयाजनं, तखादिल्यादये- नेव सिध्यति । श्राग्नेामेग्रान्यां चाघारसमिधोाः wor विधत्ते “ऊ समिधावादधद्युपरिष्टारेव रकारखपडम्ति दति । दचिषाक्षरपरिष्टारग्रदे्े श्यापनोये इति ag, तेन स्थापनेन दिकचतुषटय इव ऊङदश्रोऽपि रचसामपघातेा भवति। .तयोा- दंकिकखमिधः erat मन््रकाण्डाखातं वोतिराचं ला aq cit

65 0

ese afaduafeawna | [कार्श।प्रण्द।खअन्द्‌]

(का ०१।म्र०९। अ ०९९) मन्तं विधत्ते “यजषाऽन्यां gett भिथनलाय" इति । स््नोपरुषयेरिव खमन््रकामन््रक्याः पर- at Iavarfmuna | समिधो faa प्रश्ंखति “डे श्रादधाति दिपाद्यजमानः प्रतिषटित्यैःः इति । प्रायञ्िसरूपेण सलाम्‌ aad विधनक्ते “ब्रह्मवादिने वदन्तिस a यजेत यो यज्ञ TAT वसोयान्द्छादिति WIAA WIT भुवनपतये खाहा wart पतये aia खमन मन्त्रयेत यन्चष्टेव तराया यजमामे वसोधान्‌ भवति waste देवताः प्रीणाति दति । हविषः wea सति aye विनाशेन या यजमानो विनाश्ा- भिमुखे भवति स कथं- तत्परिष्ारेण agantr भवेदिति ज्रह्मवादिभिः var बुद्धिमानु्रं ga, चिभिरेतमन्तेः ख- समन मन्तयेतेति। पत्यादये देवताविन्रेषा अ्रग्निथातरो वा, तेभ्यः खाहेति चदनमनग्लणं तेन यन्ञख्ापि war विना्र- AMY यजमाना agawutr भवति । यस्मादयं शपत्यादिका खयसोरदेवताः प्रणयति तस्माशुक्तं तस्य TANTS । WAT- पाँश्टयाजं विधन्त “ofa वा एतद्यन्नस्य क्रियते aad पुरोडाश्रावुपारे ब्रयाजमन्तरा यजत्यजामिलायायो मिथुन- ara” टति। यद्न्वञ्चावनुक्रमगता श्राद्मेया्नोषेमोयपरो- VIR स्यातामेतेम wna जामि आखलस्याय fear) अतं WUT तयोः पुरोडात्योामेध्ये sia यजेत्‌ । किञ्च परोडाश्रद्रव्यक एके याग अ्राच्यद्रव्यकोाऽपर्‌ इति fawn su feead विधक्ते “aufgcafwe खाक

[का२।प्र०द। अनद्‌] बेदाथंप्रक्षाचे | 98

आशोचमेाऽखिन्‌ ते देवा ्रह्ुवक्ेतेम विपरयुंहामेत्यज्ाेन देवा अभरिमुपामन्तयम राज्येन पितरो यमं aarefagarara- लारा यमः पिदणाश् राजाय एवंवेद प्र राज्यमनलाख्यमाभोति AAT uagraied प्रायच्छम्‌ aya खिष्टशतेऽवद्यन्ि aqua खिष्टृतेऽवद्यति भागसेयेमेव तद्रुद्र समर्धयति" xfa i परा कदाचिदग्निः खगे खितः, wag wera, तदा arerut पाकादिनिष्यादनाभावात्‌ पि्दिणां राजाभावाश्ाग्रियमया- विपरि वर्तनं कतुंमिख्छावन्ता देवा ज्रागच्छतेति परसय रमाह- चान्नाद्यनात्काचेन AAT शलाक समागन्तुं उपच्छन्दितवम्तः, पितरस्ह राञ्येगेत्कोचेन चमं area गन्तुं प्रलोसितवनतः, awed तच्ारेवामां मथ्येऽप्रिरन्नादो बङन्नभलकाऽगत्‌, wag पिदणां Uren) य एतदुभयं वेद स प्रशट- दाच्यमन्लाद्यश्च asia) तते देवासस्मा wa भागं दकस- वन्तः, SISA भागः, यजमाना wae fazed यद्धविरव- चन्ति asa भामः, तखराद प्रये खिष्टकतेऽवदयेत्‌, तथा सति तदग्मये Sa; TWA Alay TT mtafi wag करोाति। यदु क्रं छचकारेण सवां विषां उलराधात्‌ षत्‌ waz- aufa favwa दति । तदेतददिधन्ते “aaa सरद वद्यति खषटदिव fe ax उलराधादवश्न्येषा वे «za fen खाया- मेव दिनि ax निरवदयत' इति। एक wa we दति MAMTA सष्टरवरानसदृशो इद्रः, येयमेशागो Faqr

ww fea, सा चाक्लरभागवतिनी । नखादुसराधावदानगेन 5c 2

ese Sfadadfeannd | [का०२,४०९। ae]

खकोयाथामेव fafa «x निःशेषेण ताषखति। दतरह- fanfaa wacfaurcd प्राप्नरमपवदति “डिरभिघारयति शतुरवन्तस्याशछे', इति उपस्रणमेक, हविरवदानं feared, तते दिरभिघारणेन चतुरवन्तसन्यज्तिः। यदुक्र छवकारक "उक्रार्धपूवोधं जरहात्यसंखष्टामितराभिराङ्तिभिः' इति । तदेतद्धिधन्ते “war वे adr शातय एष ear यरप्मियत्‌ पुवा श्राहतीरभिजृयादरद्राच पशूनपि दध्यादपप्रमयंजमानः स्यारतिहाय पवो श्राङतोजहाति wert trae” दति । पूवाः पुरोडाजाद्याङतयः TYPE, पष्ुवदि टायेप्रापक- लात्‌। श्रयन्बद्निः क्रूरलाद्द्रः। यदि पूवा अआङतोरभिषम्बध्य ताषामुपरि ASA तदा WY स्वाम्‌ घातुकायरश्द्राय प्रयच्छेत्‌, तते यजमानेाऽपद्ुः स्यात्‌ | तस्मात्‌ TAT ्राङतीः परित्यज्य दूरे जयात्‌, एवं हमः wat संरख्णाय भवति। अचर मीर्मासा। दितीयाध्यायस्य दितीयपारे चिन्तितं । waar दृत्येषोाऽगवाद्‌ऽजायवा विधिः। विरूष्वा दि वाक्पे विसखष्टविधेरस्यानुवादता ॥ जामिलेोकेरन्तराख उपांश्टुगफके विधै । सत्धथवादा विष्खादिखद्रुप पवमन्ततः॥ दर्दमाशायते “जामि वा एतद्यज्ञस्य क्रियते यदण्वद्या परडाग्रावपारैष्ररयाजमन्तरा यजति' tia 'विष्णुरूपा्ररव- एयाऽजामिलाय प्रजापतिषशपाश्एयष्ट येाऽजामिलायाप्नोषामा- ुरपाष्डयषटव्या वजामिलायः इति । तच विष्खादि वाकेषु विडि-

[शा०२।प्०६।अ ०६] वेदार्चप्रकाद्े। ese

we urmwasaraarare शति चेत्‌। ग, श्राग्रेयाद्नी- षेामोयपरोड़ाश्रदयनेरन्तर्यरुतस्य WAITS वाक्योपक्रम उपन्यासात परोडाश्रयारकराखे किञ्िदिधिष्छिते। न दान्त रालगफविशिष्ट विधेयं विष्णा दिवाक्येषु प्रतीयते | yaar तु तत्‌ प्रतोयत इति विधायकं agate म चात्र asia वर्तमाननिर्देशः WENA | पञ्चमलकारंस्या्रयणात्‌। अन्त रालकराले उपांप्रुतगृणस्यापि farswara तदिशिष्टक्मण Siang | सत्येवं गणद्यविथिषटकमं्या दयेन वाक्येन विहिते विल्खादिवाक्यमर्थवादः खखात्‌। न चाच fafea- यागानवारेन रेवताविधिः गशद्धनीयः। समाघातव्येन जामि- लदोषेणपक्रमाद जामिलेन घमाधागेनेापसंहाराख ¦ जामिं वा दत्थादेरजामिलायेत्यन्तस्य सवस्य महावाक्य एकवाक्य- sama: | म खस्वेकस्िन्‌ वाक्ये विधेधबाडष्यं सम्भवति । न aa विधिद्छितस्यापष्डयाजयखय द्रव्याभावः। भवस्येव द्रव्य ara: मापि देवताथा Waeaya: | नानाचाखाष्धर्पाश्टयाज- क्रमे परटिते वैष्णवप्राजापत्धाग्मोषोमोयमन्धेविकस्येन देवता- चयस प्रतोयमामलात्‌ | तस्नाद्जकतोत्येतददिधायकं ।

दश्माध्यायस्ान्तिमपाद्‌ चिन्तितं।

उर्पाष्ट्याजे यत्किञ्चिद्रवयमाञ्छमतायिमः। विगरेषानक्रिता मेवं भ्रावाज्यदछ विधानतः ॥

उर्पाश्ुयाजमन्तरा wt द्र व्यविश्ेषख्यानुकलादे-

faa द्रव्यमिति चेत्‌। न, Wee श्रेतलात्‌। तावद्रूतामप्रो-

ay. ते्तिरीयसंहिताभाषे। [का०२।पद।अ द]

वेमावाज्यदधेव तावुपाश्टपोषंमाख्छां चजक्जिति अतं । भ चेव aufaad ufefucry सादिति शङ्नोयं, trae fa- दितलात्‌। waa वा एतद्यन्नाय गद्यते चद्रुवाया माच्यमिति विहितं । विष्यश्रवखेऽपि प्रोवाग्यश्च सप्रयोजनलाव विपरि- शामः SAT: | तत्रैवान्यखिन्तिरत | तच यः काऽपि देवः श्यात्‌ ताश्िकोा वायिम भवेत्‌। अविशेषात्‌ प्रकरणात्‌ ताग्विकाऽच नियम्यते ॥ तजेर्पाश्डयाजे या काचिहेवता स्यात्‌ विष्ुद्पांद्यष्टय दइत्यारेर्थवादलेगाविधायकलात्‌, wae च रेवताविधेर- दशनात्‌, यागेन रेवतामाज्येव कश्यनाख | मैवं । wiy- याज्य दशपू्मासप्रकरदे पठितलाद्‌ पुश मासतन््रमथ्यष- fea एव कञ्चिदेव: प्रत्याषत्यार्पाश्रवाजे faa | तज्रैवान्यखिज्तितं । काऽपि रेवस्तान्िकषु नियतावावतद्‌ापिदङिं। भलापतिर्ताभ्चिः खादप्मोषोामावृतापि वा ॥ विष्य दा्िमन्सुञ्छ विकस्य देवताचयं। केाऽप्यजानियमाग्मेवम्‌र्पाश्लादिवनग््णात्‌ ॥ प्रजापतिदुर्पाश्टलानल ठष्णोन्ावयोागतः | श्न मृख्यलते मेवे तथाच्यारेरपाठतः ॥ अग्रोषामे तदुक्रना तज काखबविधामतः। विष्णयाज्यादितस्तल्न प्राजापल्याङिबाघनगात्‌॥

[MTeoR Tog Gog] वेदारथंप्रकाङे। ५९

याव्याचेविध्यतः प्राप्ता विकश्यम्तेऽच रेवताः। विधिश्ेषा्थवादेऽपि प्रापतं जयमनुद्यते ॥ ताग्लिकरेवेषु नियामकाभावाद्ः काऽपोति Sa न, वच्छ- माणानामूर्पाश्टुलादोनां जिचामकलात्‌ । यक्किञ्ित्‌ प्राजा- vai यज्ञ क्रियते cotta तत्‌ क्रियत दृति वचनादुर्पांश्टुल- ध्मसान्येन प्रजापति वतेति चेत्‌ । न, प्रजापतिं मगसा धाये- दिति विधेख्ष्डोगभावद्धेव प्रजापतिधमंलात्‌ । प्रथमयाग- देवलेन मख्थलादग्निदेवतेति चेत्‌ । न, तदुरपांग्रुयाजक्रमे अभ्रिविषययाच्थाद्यपाढात्‌ । तावश्रूताजिल्यादिपूवादाइतवा- क्यादग्रीषोामै देवतेति चेत्‌। न, तस्य वाक्यस्य पाणंमाबो- कालविधायकलात्‌। कस्याच्चिच्छाखायामूर्पा प्रया जक्रमे वेष्ण- वयाञ्ाप्रोऽनुवाक्ययोः पाठात्‌ faugadfa चेत्‌। न, तथा खति अाखान्तरपराक्रचोः प्राजाप्ययाच्याप्रोाऽनुवाक्ययाबाधः प्रसच्येत। तस्नान्ञानात्राखासु पटिताग्यां विष्णुप्रजापल्यग्न- षामविषयाभ्यां याच्यापुरोाऽनवाक्यार्भ्यां wratfeer देवता विकस्प्यन्ते। अत एवेार्पांग्रुयाजविधिशेषेऽर्थवादेऽप्ये तरेव प्राप्न देवताज्रयमम्‌ चते | विष्णुङ्पांइ्रयष्टखाऽजामिलाय प्रजा पतिङ- पाश्टयष्टयोाऽजा्मिलायाम्मीष मावृपां यष्टव्या वजामिलायेति। तस्माट्‌वताविकष्पः सिद्धान्तः। तजेवान्यशिभ्तितं। TUIfTat Aw काला TH Wary Wa aT | दिपरेडा्रसान्निष्यादादयो दकेऽभमितेाऽग्रतः॥

५ तेत्तिखोयसंडिताभध्ये। [area soe]

faqaerfnar eit wera: पुिमाविधेः। ख एव कालो याञ्याचा उत्कषेः पूिमादिने ॥ ‘ofa at एतद्ज्द्य करियते यदग्वश्छो परोडाग्रावपा- प्डयाजमन्तरा यजनत्यजामिलाय' cha पुरडाञ्रयोर्मध्येऽसे यागे विहितः, परोडाश च पाचमास्यामाग्नेयाप्मोषेमोयो, अमावाख्ायामाग्नेश्राप्मी तते fertrsimefae: षमान- लवात्‌ दथः पूिमा चेत्युभयमपि तस्यषा ्रडवाजस्व काण दत्या- दः पललः अमावास्यायां प्रत्य याज्याकाण्डे ्राप्रययाञ्याया BE रद्रा ग्रयाच्याया अधस्तात्‌ वेष्छवयाव्यायाः पाठात्‌ प्र- करणस्य सन्निधितः प्रबखलात्‌ zu एव are दति awa: US: | तावन्रूतामद्मीषो मावाच्छखछेव तावुर्पाष्टु पाणमास्छां च- afafa पैर्णमास्यास्तत्कालत्ेन विधानगादाचणिकस्य च विधः प्रबलत्वात्‌ Garda काखः। तथा सति वेष्यवयाग्याः प्रकरणाद्‌क्छव्यतां | तरेवान्यखिभ्तितं | परोडाश्ेक्ययुक्रायां पणमाद्यामयं न हि, स्याद्वा नास्यकरेटाकरलंच्ये काखेऽस्ति waa ॥ सोमात्‌ प्राग्रौषामीयपुरोडा्ररहिता कवलाग्रेयपुरो- डाश्युक्ा पाएमासे भवति, ख समेनेष्टाग्रीषोमीयोा भव- तीति बाक्येनाग्रीषोमयोाः सामयागेन्तरकाखोमल्वावगमात्‌, तसख्रादुषांग्रयाजा नास्ि। कुतः उर्पाष्ूटुयाजमन्तरा यज- तोति परोाडाश्दयान्तरालवत्वस् waa विधानात्‌ xfa

[का०र।प्रद।अन्द्‌] FEU caw | AR

wrt ब्रूमः fa यागे पुरोाडान्नावकराखकाखश क्विषण- ग्तावतेपलकणोग्धते | गादः WaT way तदष्ेषण्यारण- यां श्एयाजगणलम्रसङ्गात्‌। न Wau) पां प्ययाजवत्‌ तथो- रपि ख्ातस्येरेव फकलान्वयात्‌ fetta तु शङ्कुम्यायेनापल- कस्ाग्नीषे भीचपरोा डाला भावेऽपेपलविते are यागाऽखि यथा शङ्ख््वनिवेशार्थां राजसेवा प्रतिदिनमागन्तव्यमिन्यक्त कस्िंखिहिने wy धमतः पड्षस्याभावेनोपखलकश्छ ष्वगेरभावर ऽपि पलिते तस्मिन्‌ are सेवकः समागच्छति तयापि Kee ufe तच काखोापलचकमन्यदेव व्यापाराखर खये- nace सम्भाखेत agate सम्भवत्येवाग्रेयपरोडाग्र उपख- WH: । तस्मादेकपुरोडा्ावामपि पाणंमाखामद्पांग्रुयाजः। दतीयाथ्ायस् पञ्चमपादे चिन्तितं। | उपा ्याजद्र ष्ये जेषकाये भवेल वा | भवेद विभ्यः सर्वेभ्य caer प्रापितलतः ॥ उक्राच्थद्र व्यशेषस्ह भाव्यपस्तरणादिकत्‌। अता न प्रतिप्रत्यः गेवकाये ततः कथं ॥

भ वादाच्कदुर्पाश्टुयाजार्थमवदाने छते तच्छेवेष Pag favaciica Hamre wie) ga: "तद्यत्‌ सर्वेभ्य Ufa waaufa’ दति वाक्येन प्रापितलादिति चेत्‌ | मेवं, छताय॑द्र व्य- Bar पया गापेक्तः प्रतिप्ि महति, Bd ary न हता्े तेन कतव्यानां भविखतामृप्लरणादोनां सद्भावात्‌, तस्मान्न

लेन अेवकायं भवति। 5 2

os तेतिरीयसंशिताभव्ये। [wtea meg ueg]

अतु याध्वायस् प्रथमपारे चिन्तितं। fauwa dwar Ae तापू पथोम्यपि | wart aaa aH maga: अयः ॥ BBY TAIT: wear_adafa: | त्यााद sR प्रधानापुर्वमं च तत्‌ ॥ ase खिषटरथ्यागः साऽयम्‌ पयक्रवि.शेषसंखार टत्ध- विवादं। तच सखारसख्य दुष्टप्रयाजमलेनावश्सन्भावे सति ता- adarowre: fagaartt नापुवद्धापकरोति, म Wafer कमणि अयोजगद्यं युक्मिति प्राने ga कमण एकल्वे- URAC प्रयोाजनभेदोा म विर्ष्वते, मन्लपाठेा इयप्रखपा देवतादेश्ेन त्यागखेति चयोाऽन्नाः, तज त्यागेन Tay यक्रमवानतरापुवमत्पद्चते | awa खिष्टरद् भयाः, एव- मनधप्रयाजपश्टुप्रो डा्ावथुदाहर्थी | अजेवान्यशिन्तितं। wares: fazed किं प्रोाडङाजकराधयोः। द्धा ABATIM a स्वादयः we faga ii खक्षरासंति WS प्रहताकाङ्कुणे खति। अन्धाञ्चयथें परो डा शमृपजोव्येष वर्ततां ॥ THAT, श्रुयते (उन्नराधीत्‌ fasaa समवच्ति' दति, ऽयं fauna: कस्यचिद्नूतनस्य ree तदु- WU च प्रयाजकस्तद्‌भयाभावे खसिद्यभावाडिति Sa | मेवे, उन्रश्रन्दाऽधंशब्दद्च सर्वनामवाद्धागवाचिल्वाख प्रां

[ का०२।५०६। ख ०७ | बेदाचंप्रकाद्ध। me.

कचित्‌ भागिगमाकाङ्खतः » अम्धादिदेवताथः परोरजः प्ररतो भागर्वांखच, तस्मात्‌ तमेवे पलोव्य fener: waa ग॒ AQT प्रयोजकः दरतीयाध्यायस्य चतुथंपारे fafa | wera खिद्ृरूरेकस्मात्‌ waa aaa: Bal शास्तार्थसिद्धिः Tas: RG: संख्कारमाम्यतः ॥ दभ्रंपुणेमामयोः श्रुयते शेषात्‌ खिष्टरृते खमवद्यति' cia लजग्रेयादौनां waret इविर्षां मध्ये यद्य कस्वचिरेकष्य हविषः गरेषादवदातन्यं तावतैव ब्राख्ायागुष्टागसिद्धेरिति Sa

लेव, oven दविः षंखकतंमिरमवङोयते, संसार Wate

विःषु समानः। तस्मात्‌ स्वेभ्य इविःगेषेन्वः ज्टर्द- मुष्टयः | |

दति माधवोये वेदार्थप्रकाजचे ष्ययजुः संहिताभाये fe तोयकाण्डे षष्टप्रपाठके षष्ठाऽमुवाकः।॥ # ॥ |

मनुः प्रथिव्या यश्चियमैच्छत्‌ स घृतं निषिक्तमवि-

न्दत्‌ सेऽजवीत्‌ ASMA यत्तऽपि कतारिति तार्बब्रू- ८

तां मिचावरुशो गारेवावमींशरो कर्ताः ख इति तं तते गार समैरयता€ सा यज यज न्धक्रामत्‌ तते

5 ॐ 2

ar तेत्तिरोयसंशितामाष्ये। [का०श।प्र०द। ख ०७ | FATA ` तमाह तपञ्ुच्यते तदस्यै TTI रथन्तर ९ स एथिव्येत्ाइ ॥ १ ॥

इयं वे र॑न्तर मिमामेव सहान्नाद्येनाप॑डयत उप- इतं वामदेव्यः सहान्तरि धेरोत्याह पशवो वे वामदेवय पश्रूनेव सहान्तरि ेणापंडयत VIET दत्‌ सह दिषेत्या हेर वे हृहदिरामेव ay दिवेप यत उपह्कता सप्त चा इत्याह हाजा ATTA उपकृता धेनुः ॥ WR ` सदषमेत्धाह मिथुममेषोपंहयत उप्ता भक्षः स- Vay सोमपोमेबापंञ्चयत उपंहृतांश हे इत्याशा- त्मानंमेषापश्चयत आत्मा WRATH वसिष्ठ दडासु- प॑द्यते पश्वा वा इडा पश्च नेवेप॑ह्वयते चलुरुपड- यते चतुष्यादा हि पशवे मानवीत्याह RABAT ॥३॥

शरमरऽपश्चह तपदीत्याह यदेवास्वै पदा तमपींडत्‌ तस्मादेवमाह भैचावरुणीत्याह मिचावरुणो शेना? समीरं यतां ब्रह्म Trae हृतमित्धारं RHA War TU WAIT BORAT VORA ATA इत्याह हेवमनष्य मिबापञ्चयते य इमं यज्चमवाम्‌ ये यच्पतिं वधानित्धाह ॥ ४ ॥

[का ०२.्०६।यअ ०] Seruoenry | ५.9

ama चैव यजमानाय चाशिषमाशस्त उपहते आआवाष्थिवी rare द्यावाषएथिवी रोप यते पूर्वजे ऋतावरी इत्याह पूवज Wa ऋतावरी Fat Saya इत्याह देवी Wa Saga उप॑ह्कतेऽयं यज॑मान इत्याद यजमानमेवापद्चयत उन्तरस्यां देवयज्यायामुप॑ह्नता qufa इविष्करंण उपहते feel wy ET: ॥५॥

TATE प्रजा वा उक्षरा देवयज्या पश्वा war हविष्करं णः सुवा लेके feat धामेदम॑सीदमसी- त्येव यत्तस्य प्रियं धामेपश्वयते विश्वमस्य प्रियमुपं- इतमित्याहाच्छैम्बटकार मेवापद्वयते ॥ € ॥ are धेनुरेतां वधानित्याह धामसुप॑ङ्ृततु-

शख ॥ ७ ॥

इति बैनिरोयसंडितायां डदितीयकाण्डे षष्ठप्रपा- SH सत्तमेाऽनुवाकः ॥ > ॥

छपाश्टुयाजः wastes खिषटरच समीरितः | अआध्वयवं समाप्या Yung जनिरूते ॥ तजास्िन्‌ सप्तमेऽनुवाकं दडापाङानविधिस्तश्मन्तव्यास्या- HAY UIA | मन्लास्तु AAW एव समाशाताः “खष- छत रथन्तर? ह ए्थिव्या। उपमा रथन्तर TE WIE

be be लेततिरोयसंहिताभाशे। [कार्‌प०द ००]

व्या इयतां | Youd वामरेव्यर सहान्रिखेश | उपमावाम- gay शाकरिशख यतां, waxed हरत्‌ खड frat पमा हरत्‌ सह दिवा saat) उप्ताः सत्त Frew: | उपमा सप्त दाजाङ्यतां। उपहता धेभः सरषंभा। उपमा धेनुः सहषंभा saat) उपहता भक्षः TET) उप मा मचः wart इयतां । उपकर्ता Qi इडापद्कता | उपष्तेडा। BUT WET CVT यतां । इड पहता । GIA । मानवो Wa- पदी मेचावङ्णो । wy रेवद्ृतमु पहतं | रव्या wads उप- इताः उपहता AMAT: । aca यश्चमवान्‌ । ये analy aur) उपहते चावाए्यिवी | पूजे खतावरो । देवो रेव- ge) उपहताऽयं यजमागः। उत्तरस्यां देवयञ्यायामुपड- तः। अयसि “farce come fre धामन्यपहतः। दद्‌ मे रेवा विजंषम्तामिति तस्जिन्ुपङ्कतः। विश्मस fae- awa | विशस्य भियस्ापह्ृतस्ा पङ्कतः'' (Te HT RIT! HI wot) tfai एतदिभियोमे @rurear दशंयति ‘ent CVG जपासानुपारग्रएक्राखेरुपकयत उपहतेरेति प्रतीची- मिडा प्कतेति परार्थो" इति। ्रस्याथमयेः। गेन्रररङूपाया इडाया TAT: जपा AT Us प्राज्ाः soway रथन्तरमि- व्येवमादय Greate हा casera जपेत्‌, तत अद्मि पहतेव्यारिकं ee: oda) उपडतभब्दस्त प्रथमप्रथागेऽपोडा प्रतोचोगमखा भवति, चरमप्रयागे परा- चनमखेत्युच्यत दति । तानेताक्मन््रान्‌ याचिस्थाख्रादाविडा-

[WreR Ted Tee | Tere WAT | ७५€

जन््प्रकारं दयति “aq: fear यज्जियमेच्छत्‌ स घतं जिषिक्रमविग्दत्‌ साऽत्रवीत्‌ काऽदेशवरोा यज्ञेऽपि क्तौरिति aramat fawraqar गारोवावमीश्वरो कताः ख xf Ar तता Ay समेरवला सा यच यज न्यक्रामत्‌ AAT चतम- पोद्यत तस्ता हुतपशयश्यते तदच्छे wa” ef पुरा कदाचि- wa: एथिव्या उपरि यश्चा fa द्रवयमलोति सरव॑चान्येवण- मकरोत्‌, अन्विष्य च तज मेः पादाद्धितेषु श्ग्रदेश्षु नि- विक्र घतं ware Wal च टेवानामग्रे स॒ एवमत्रवोत्‌, अरस्य गाः wy खितस घृतस्य खरूपं यथा लोकिकभेजना- दि षूपयुक्तं तथा यश्ञेषुपयुक्रं कते कः समयं इति, he al तज feat fawaqer aq प्रत्यब्रूतां । किमनेन कार्यन्ते चूतेन, तत्कारणमूताया गोरेव यज्ञाङ्गभावं कठुमाबां सम- ची @ tia: wana at तत ag mfaerect गां war wacuat शमागयतां। साख andar ow यज नितरां पादं प्रकिक्तवती aw aw गापदादङधिते wage चुतं निष्योडितमासीत्‌ । यस्नादख्याः पादेभ्यो चते निगेतमा- wa तस्मादियं घुतपदीति प्रषिद्धा त्‌ | एवमखा CVT- या UMC WH सम्पल्लं। अथ मन्तरं व्याचष्टे “goway रथन्तर Be एयिव्येव्याशेयं वै रयन्तरमिमामेव eyrar- दना पडयते", इति । षद्‌ यन्तरं साम तत्‌ एयिव्या VE मयाप- wa समीपे यथा तिष्टति aurgra wafaae: । एतसि- WRU रयम्तरग्रब्देन शमिरूपखच्यते, यथा षटसु एष्ट-

ege तेत्तिरोयसंड्िताभवय्ये। [कारश्पर*द।ख १०]

@revarayg रथनर srary, तथा fay लाकंषु रमिः, अद्यमन््तगतेन एयिवोजब्देन तत्कायंमन्नाद्मुपलच्छते। तथा सत्यन्नाद्यन सह yagi मन््वाक्यस्वायेः। एवम॒न्तरे $पि मन्त्रा aay व्याख्यायन्ते | तजर सामविश्नेषवाचिना वाम- रेव्यश्ब्देन तत्छाममाध्याः wa खपलचछन्ते, तरेतदट्ग्रंयति ““खुपहत र वामदेव्य सदहान्रिरेणे्या ह War a wag ayaa सहाकरिक्ेणापङ्कयते" citi इराचनब्दवबाच्या पष्टिः, तल्छम्बन्ि इरक्ठामैर पट्टं द्ामसाष्यलारित्येतमथे दशं यति “wawd wea we दिवेत्याष्ेरं वे हृ्दिरामेव ae fearagsaa”’ cia) आशखशायनेग @ राजका" citar: हाता प्रशासता ब्राद्मणाच्छसो पोता Ayraritswerare ईति, तदुपङ्ाभपरलं दशयति “उपहताः SH हाता इत्याह ETAT एवापशयते'ः दति । सदवंभेति परेन ufuaad रर््यति ""खपह्ृता धेनः खहष्भेत्या इ मिथगमेवे पड यतेः? इति | भकः सखेत्यनेग स्ोपकारकं मामपानमुपरलच्छत इति दज्रंयति ““खुपच्तेा HW: सखेत्याइ सामपोथमेवेापञ्चयतेःः इति - ष्टः प्रयुक्तः खरूपवाचोन्येतद् श्रं यति “उपहतां W carer- ह्मानमेवापङृयते'' दति । उपद्टतज्ब्डा ञ्नि: वूरादाङ्ानख WAMU । Wat Bue प्रयोजनं दशयति “STMT इुपक्कतानां afew.” इति । चस्मादुपङ्ृतानां रथम्तर-

* ये tama, इति तेर | + दूरादाङ्ानयसयासेरादरायोा | xfs we |

[काणश्‌।प्रणद।अ ०७] वेदाथंप्रकाशे। ०९९

एथिव्यारो्नां wa: सखेव्यन्तानां उपवासयिदतमः saat तदधीनल्वादितरोापाहागस्य, तस्मादात्मनेाऽणुपाह्णानं कतै व्यं। WII मानवीव्येतस्मात्‌ प्राचोनस्य वाश्च समृदस् तात्पयं दशयति ^दडामुपह्यते पशवो वा CT प्नेवापडयते चतुरुपङ्यते चखतुष्यादोा हि पश्वः" इति, इ्डाशब्देम गेद्वरोरधारिणी देवताच्यते। तस्या उपा्कानं द्डापक्ृतेत्यादि वाक्येन कुयात्‌। द्डायाः पष्ुङूपवात्‌ तद्‌- पाड्ानेन पष्प्रा्निभंवति। श्रारोहावरोादरूपयेावाक्यार्दि- राटलाचतुवारमृपाहानं VITA) WEA चतुष्पदला- देतदुपपन्नं। तयोाराटत्या wa सेयमिडाऽस्मानपाङ्यतामि- वयेतदिडादेवतायाः प्राथेमा afar देवतानुग्रहाथं। मनुः एयिव्या दत्यसिन्लुपाख्याने मानवोत्यादिशन्दा्थः प्रसिद्ध इत्येतद्‌ शयति “मानवोत्या इ मनुद्धं तामगरेऽपश्चहुतपदीत्याइ STATS पद्‌हतमपोद्यत तस्माद्‌वमाइ मेज्रावरणील्याद मिजावरुणो श्येना समेरयर्ता” इति। परा देवेनिंच्या- दितभिडापड्वानष्ूपं aq कमं तच्यापङ्ानं दशयति “ब्रह्म रेवछतमुपड मित्याह ब्रह्मवोपहयते” इति। श्रञ्धिनोा fe देवानामध्वर्युं आ सतामित्यादिश्ुतिषु gat ये देव्या अर्व aa: ये च FWA ममुव्यासतेषामुभयषामृपाह्ानं दशर यति “देवया श्रष्व्यव उपङ्कता उपहृता मनुगया इत्याह देवमनुव्यानेवेपडहयते' दति । पका ये gar arrara 2

ऽष्वयवरे सर्वेऽपीमं waa यश्चपतिच्च way श्ल्येव- 9

७९२ तेति यसंडिताभष्ये। [काण०द्‌प्र*द।अ ०९]

माशोःपरतां दर्भयति “a tad यश्चमवान्‌ ये यज्ञपतिं वधा- निव्यार यज्ञाय Ya यजमानाय «faqarara”’ दति पडत रथन्तर सद पएरथिव्येव्यच यथा प्रयिवीज्रब्दाऽल- Waa: नाच तथा ावाष्टयिवीशब्दार्था किन्त खा्यपरावि- ल्येतद्‌ शयति “saga द्यावाए्यिवी care urargfaat एवे पडते", इति। ते च चावाष्थिदेा रेवति्यञ्चन्‌ा- शत्पन्तेः Waa, तग्रब्दवाच्या यज्ञाऽगयेवतेत दूति तावी, मैते केवलं गादिषूपे किन्तु देया, देवाः पाः ययोस्ते देवपुचे दृश्येतां विरेषणायंसिद्धं दश्रंयति “qaat छतावरो TATE WH हते तावर देवौ रेवपुचे care देवी दधेते Fags” fa) यजमानः War दृत्छारिवत्‌ अच यजमानशब्दो ना्याम्तरलघ्क दत्येतद्भ्र॑ंयति “sawarsa यजमान Taye यजमानमेवापहयतेः दति येषां देव- यज्यादौनामथं यजमानापड्ानं तानेतान्‌ विस्पष्टं दशयति “surat देवयज्याया म॒पह्कतेा यसि हविष्करण उपदे दिये WHATHA TATE WA al उत्तरा देवयज्या पश्वा भया हविष्करण gaat खाक fea ura’ दति। सेम- यागादिरूपाया उन्तरदेवयच्यायाः प्रजाष्ेतुलेनम प्रजालं। HUAI AHUAVAITHY WOWAaSA WA! ददं मं ar इविर्जषन्ताभिति afaquga tae Warde मन्तरवा- eq faafed तात्पथं द्यति ^द्दमसोदमसोत्येव wwe fad धामेपङ्यते दति। te प्रषतेमानं मदोयं efazar

[का०२।्०६। ख] वेदाय प्रकाद्न | OZR

जषन्तामिति ay afar दश्पुणमासकमंफि यजमान उप- wa शूक्येतावदेव ग भवति किन्तु ददं निरूढपग्रुबन्धर्ूपं कमं चिकोवुरसि शोमयागरूपमिदं क्म चिकर्षुरसोत्येवं स्व॑ कमौनुष्टानविवच्लया यज्चस्छ प्रियमिदं धाम खानं प्रति यज- मानं उपङ्यते, सवंक्मविवन्ताद्यातनाया वीष्ला। wags- मानस्य यत्‌ fxd तत्‌ ware, ae चोपह्कतस्छ सवख प्रियष्य खामो यजमान उपष्त दृत्यनेनापाङानस्य न्युनतां विचायं wauar सन्यद्यत इत्येतद्‌्शंयति “विश्वमख प्रिय- मुपह्कतमित्या हा च्छम्बटकार मेवे पङ्यते"' र्ति । श्रपेकितखा- यंस प्रच्छादनेनानुष्टानवेयय्यं SALT: तद्यथा न भवति तथेवेनं यजमानमुपह्कतवाम्‌ भवति |

अच मीमांसा । नवमाध्यायस्य प्रथमपादे विन्तितं।

Ser यज्ञपतिना वा wyurarearsfaa: | प्रत्यलाक्या HAS इडाया ATCA aa: il

द््र॑पृणंमास्यारिडापा्ानमन्ते वाक्यमेतदालायते ‘Zar श्र्यर्यव BRA GRA ave य cH यश्षमवान्‌ ये यश्पतिं वधान्‌" ट्ति। ये Zar mada: यज्ञमवन्तिये च मुख्या यज्ञपतिं वयन्ति ते waste warewar tae: अस्मिन वाक्ये यश्ञपतेरभिदद्धिकथननासादजनने समवेता sd: प्रतोयते । तत इडेपडङ्ानमन््रात्‌ एयकरत्य अभिद्र जपे मग््वाक्यमिदं लिङ्गेन विजियच्यतां। तया सति a4

यश्ञपतीनां बहलाडशववचमान्ततया यश्चपतिश्रष्द wets 9 E 2

5६8 तेतिरीयसंडिताभाष्ये। [कार२प्०६।अ ०८]

दति प्राप्ते WA: | मरत्यशश्चत्या BETA दडापा्ाने विनि- चक्रः, एकवाक्यलश्च त्स मग्न उपलभ्यते प्रकरणद्चेदमि- wat, wa: च्रतिवाक्यप्रकरणेविंराधाल्ल लिङ्गविनियोागः सम्भवति तदभावे च यज्ञपतिदद्धिप्रतिपादकमवान्तरवाक्छ- मिडाप्रतिपादकेन महावाक्येन सरेकवाक्यतापन्नमिडां रश सति, प्रशंसा च एकवच्नान्तेनापि यश्चपतिश्नब्देन सिथ्यतोति गासि सत्रे age: Il

tfa माधवोये वेदार्थप्रकाशे रष्णयजःसंहिताभायये दिती- काण्डे षष्प्रपाठरकं सप्नमाऽनुवाकः ॥ # ॥

पशवे वा इडा AANA कामभेवात्मना पश नामाद॑त्ते न न्यः काम पशनां प्रयच्छति वाचस्पतये त्वा तं प्रान्नामीत्याह वाचमेव भागधेयेन प्रीणाति सदसस्पतये त्वा हृतं प्राञ्नामीत्याडइ सख गाहत्ये चलुर- वत्तं भवति इविर्वै चतुरवत्तं पशव॑श्चतुरवत्तं यक्ता ्राञ्जीयाद्धाता We I

MAM RIGA शुहयाद्रद्राय॑ पश्रूनपि दध्या- द्पशुयजमानः स्यादाचस्यतये त्वा हृतं APATITE

[का०२।प्र०्द।अग्८] वेदाथंप्रकाशे | ७१५

पुराश्षमेवैनन्लहेति सदं सस्यत॑ये त्वा हतं प्राञ्रामी- त्याइ STR प्राश्नन्ति तीथं खव प्राञ्जन्ति दधिंणां द्दाति ate खव द्िणां ददाति वि वा Ure ॥२॥

facia यन्मध्यतः प्राञन्तयद्धिमौजंयन्त रापो चै सवै देवता देवताभिरेव यन्नः सन्तन्वन्ति देवा वै यन्नदरद्रमन्तरायन्त्स यन्नम॑विध्यत्‌ तं देवा अभिसमं- गच्छन्त कल्य॑तां न इदमिति Aga fad वै न॑ इदं भविष्यति यदिमि£ राधयिष्याम इति तत्‌ खितः खिष्टकृ्त्वं तस्याविज्ञं निः ॥ ३ ।

अरन्तन्‌ यवेन सम्मितं तसमा ्यवमावमवदय यञ्ज्या- USAMA AA त्यक्तस्य यदुपं च स्तृणोयाद्भि च॑ घा- रयेदुभयतःसछायि कुंयादवदायाभिधारयंति fe: सम्पद्यते दिपाद्यजमानः प्रतिष्ठित्यै यत्‌ तिरीन॑म- तिहरेदनभिविद्खं य्॒नस्याभिविध्येदग्रेण परिहरति तीर्थेनैव परिहरति तत्‌ पृष्णे पर्यहरन्‌ तत्‌॥४॥

पूषा प्राश्यं ASEM तसमात्‌ पूषा प्र॑पिष्टभागेा दन्तका हि तं देवा waaay वि वा अयमीर्याशिचि- या वा ्चयमभूदिति तदृस्य्तये प्र न्त्सेऽबिभे- दृहस्यतिरित्यं वाव स्य आ्रार्तिमारि ष्यतीति स रतं म-

9 तेत्तिसीयसंहिताभाष्ये। [कार्शाप्र ०६।अ ०८]

ATA ख्यस्य त्वा चक्षुषा प्रतिपश्यामीत्यत्रवी- करहि स्यस्व चक्षुः॥५॥

किच्चन हिनस्ति सेाऽविभेत्‌ प्रतिगृह्णन्तं मा fex- सिष्यतोति देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेऽशिने बाहुभ्यां पष्णा दस्ताभ्यां प्रतिख्ज्ञामीत्यत्रवीत्‌ सविदृप्रद्धत रवै. ARWU देवताभिः प्रत्यग्ज्ञात्‌ साऽबिभेत्‌ प्रान्तं मा दिःसिष्यतीत्यप्रेसूबास्येन प्राञ्रामीत्थत्रवोन्र द Fue fara हिनस्ति सेाऽबिभेत्‌ a € ॥

प्राशितं मा हिःसिष्यतीति ब्राह्मणस्यादरेशेत्यत्र- dra हि ब्राह्मणस्योदरं किथ्चन हिनस्ति इस्यतेत- wate स fe ब्रह्मिष्ठाऽप वा एतस्मात्‌ प्राणाः क्रामन्ति यः प्राशिषं प्राज्ात्यद्धिमाजैयित्वा प्राणान्त्सम्मृशते ऽतं वे प्राणा AAA: प्राणानेव य॑थास्थानमुप- चयते ॥ ७ ॥

प्राञ्ोयाङ्धाता ae निरहरन्तच्क्षरास्य farsa हिनस्ति सेाऽबिभेचचतु ्त्वारि रश ॥ ८ ।

इति वैत्िरोयसंदितायां दितीयकाण्ड षषटप्रपा- ठकेऽ्टमेऽनुवाकः ॥ * ॥

[कार्श्‌।प्र०द।अ०८] वेदाधप्रकाशे | ७६७

द्डापाह्ानम्‌दितमनुवाके fe सप्तमे, दृडाप्रा्िचभके हावृच्येते अष्टमे पनः ॥

यदुक्रं छखचकारण परस्तात्‌ WHET द्डाया ₹रातु- Vested: प्रथममवदानमवदधाति खयर हातेन्तरः इति, तदिदं इदातुरवदानं विधन्ते “quar वा XW खयमारन्ते काममेवात्मना BWRATAT न We: कामं पश्रनां प्रयच्छति" दति। areca इडायाः waa तामिडामाददानो हाता पश्रूनामभिलपितारथे खीछतवान्‌ भवति, Yratat न कञ्चिदपि पश्युमामिडारूपार्णां कामं दातुं Tar: | दड़ाभागमप्राश्नमन्तानत्पाद्य BWW “वाच Wat ता BA WAAAY वाचमेव भागसेयेन प्रीणाति सद्सस्यतय ला BA WAAAY सखगाछल्ये'' इति । इडा- पाानदूपा या वाक्‌ तस्याः पतिहातुर्जीवात्मा aa wd, खे पुरोडाश्र लां मक्यामि। अनेन मन्ताचारणेन भागं दश्वा वार्चां देवतां प्रीणयतीत्य्थः। सदसा यश्चखभायाः पति- डप तुर्जीवात्मा aH wa त्वां भकच्चयामि। way तस्य प्रोडा- शस्य दखोद्रगतलं भवति। ware क्रियमाणस्यावदानख wqit विधत्ते “चतुरवत्तं भवति fad चतुरवन्तं पश्रव- Baran” cfa प्रधामस्य हविषखतुरवन्तलं पूवमेव दर्चिंतं तच्छाम्यादिदमपि “fata भवति, चतष्याच्तसष्यासाम्यात्‌ तद्ध पश्ुरूपलं | प्रकारान्तरोण wae प्रशसति “agrar म न्नोयाद्धाताऽऽतिंमण्छेचदग्ना जृषयादुद्राव पश्ूनपिद-

ege तेनिरीयसंहिताभाष्ये। [का०२।०६। gee]

ध्यादपग्रहयंजमानः स्यादाचस्पतये ला तं प्राञ्रामोव्याह UTS सदसस्पतये ला ङतं प्रत्रा मील्याःद ख- area”? दति । देवताङूपाया इडाया Wada राता मरणं प्राभ्रुयात्‌, wee Vitara तद्धागहामे सुति were- गवादिपश्ूगद्रिरूपाय क्रूराय सद्राय समपितवान्‌ भवति, तता यजमानः पष्रएरदितः श्यात्‌ तस्नादाचस्पतये ला Ba- fafa प्रथममक्रा पञ्चाद्धचणे सति erence ङतं न भवतीति रुद्राय पत्ररुसमपणं न भेवति । वाचस्पतिव्यवधानेन परोाख- मेव तलात्‌ खयमपि साक्तादिडां न प्रा्नाति faw- न्यसे तमेव प्रा्नातोति दडाप्राज्ननप्रयुक्तो मरण्देषो न भवतीति, teva भक्तितस्य खात्मगतलवेन स्थापनाय सदस- waa इत्यादिकं पटनोयं। यदुक्रं इकारेण "यजमान- पञ्चमा cut प्रास्नन्ति इति, तदिदं विधन्ते “श्राज्नन्ति MY एव प्रा्न्ति दचिणां ददाति तीर्थं एव दकि्णांददा- ति श्ति। तीयं दुःखोन्तरण्ावसरे प्राश्नेन fe दुःखम्‌ waa i खलिग्भिः swt सति दकिणापि दत्ता भवति, तदानमेतस्मिम्‌ प्रधानयागेत्तरणावसरे | UTM छखचजकारेष ‘anranfaftafgrmafe प्रस्तरे माजजयिला" इति, तदिद्‌ विधते “विवा wey छिन्दन्ति यकध्यतः प्राञ्नग्धद्धिमाजंयन्त आपा वे सवा देवता देवताभिरेव यज्ञः ears” cia | 'खत्यमापः wat देवता श्रापः' इति श्ुत्यन्तरादषां सवदे वतारूपलं । श्रथ प्रादिजावदामपरिमाणं विधत्ते “zat 4

[का ०९।प्र०द।अ ०८] वेदाथंप्रकाकने | e¢e

amarante यश्चमविध्यत्‌ तं देवा अभिखषमगच्छमत went न दूदमिति तेऽत्रवम्‌ fad a a ददं भविति यदि- ay राघयिव्याम tf तत्‌ खिष्ट्टतः खिष्टहक््वे तस्या विद्धं मिरछन्तम यवेन सम्मितं तस्नाद्यवमाजमवयेत्‌"' इति देवाः परा uy प्रथममक्रुवेन्‌ तदा खिषदग्निरूपं सद्रमकरित- वन्तः, तेनान्तरायेण कुपितः सम्‌ शद्रखदीयं यन्नमविध्यत्‌ विकलमकरातः, तं ez देवा श्राभिमुस्येन गत्वा तदिद्‌ यज्ञा- गष्टानमस्नाकं कल्यतां सम्य भवत दूति प्रार्थितवन्तः। तदा- गीं afegigaa देवा इतरान्‌ प्रत्येवमन्रवम्‌ यदि ad Ff Tz विःप्रदामेनाराधयिषामस्तद्स्माकमिरं कम far भविद्य- तीति । तते इविराराधनेन खिष्टकरणात्‌ सद्र रूपसाग्नेः खि- Bart सम्पन्नं | ततो रेवास्तमाराध्य ae सम्बन्धि यद्‌यवमा चं परोडार्जा्ररूपमादिद्धमासोत्‌ तदाविद्धमृपडतं facet freq हिक्लवन्तः, यस्मारेवं तस्मात्‌ wife यवमाज- aaga) अधिकावदानं प्रतिनिषेधति ““चज्ज्यायाऽवयेद्रोपयेत्‌ तदन्नस्य tfai अधिकभागावद्‌ामे awe acy रोपयेत्‌ anna भ्रान्तिं जगयेदित्यथेः । द्रेण BAT योऽयं परोा- BIND वेधरसमादेव वेधदे्रात्‌ tray प्रा्चिचभागावदानं प्रतीयते च। विस्यष्टमयमर्थः शाखान्तरे श्राल्लायते “अ्रच्या- या यवमाजारावयाघात्‌ छत्यताभिदं। मा Vea awa wey लिष्टमिर दविः दति । उपसरणारि षचतुश्वदान-

जिन्दापरःसरं अषटदवदानाभिचारणे faut “यदुप © 6 ह

०७० तेत्तिरोवसंडिताभाष्ये। [का०श।प्०दयअ०८]

शण्णेयादमि च घारथेदुभयतःखध्यायि कु्यादवदायाभि- चारयति fe: सग्यद्ते दिपाद्यजमानः प्रतिष्िष्ये" इति। weary, पवेमृपस्तरणं प्च चाभिचारणं कुयात्‌ तदा- MIME GINA: पार्याः wate कुयात्‌ सम्यक्‌ WY TENET रोगविशेष warya तदङ्गं सं- safe) सद वदामाभिधारणानभ्यां दिपदो यजमानख्छ प्रतिष्ठा भवति । यदुक्तं छचकारेण श्रगेणादवनोयं ब्राह्मणे safes परिररतिः इति, तदेतदिधन्ते “aa तिरख्ोगमतिहरेदनभि- fag यश्खछाभिविध्येदयेण परिशति muda परिहरति" दति | वेरेरुष्तरत खिताऽध्वुवेदिमध्यसखिते पुरोाड्े प्ाश्चित्रभागमवदायाहवनोयस्य दकिणभागे सिताय ब्रह्म बेदेरुपरि we प्रसार्य facet यथा भवति तथा यदि Cura तदानों यशस्य यदङ्गं हद्रणानभिविद्धं तदष्यभिविद्ध भवेत्‌। तस्मरादु्रस्ं दिष्ठवस्विताऽध्वयुः प्राश्मुखा गला- $ऽहवमोयद्यायेण Diy Awe प्रापय aR भागं परि- हरति परिता नयति सम्यम्द्द्यादिव्ययंः। तथा स्ति Rata गद्यवतरणखदुश्रगेव मागेणेवानोतवान्‌ भवति । we खकारो प्राति चमवदीयमानं wea रृत्युपक्रन्येतदुक्घ ‘que ला wer प्रतिपण्छा मोत्याद्धिवमाणं afate प्र तिश्द्याङ्गुषटेनापमध्यमया wrencatera wanfa ब्राह्यणस्पादरेश हरस्पतब्रह्मशेष्धस्य ला जठरे शादवामी- त्यसं्ेव्याभिभिरति' इति । wita दन्तेरचु्ंशत्य। ay

[आा०२।प्र०९।खअ ०८] बेदाथंप्रकाष्चे | eer

दधर॑नमन्तरमत्पा्च fafaara प्रस्तोति “तत्‌ ge पर्यदरन्‌ तत्‌ पुषा प्राश्छ दतेऽरुणत्‌ तस्मात्‌ पूवा प्रपिष्टभागेोऽद- mat हितं देवा amar वि वा ्रयमाध्यप्राजजिजिो वा wunafefa तद्हस्यतये पयर ग््सोऽबिभडहस्यतिरित्थं वाव we ्रातिमारिव्यतीति"ः इति । पुरा कदाचिदेवाखत्‌ प्राथिषं qa खमपयन्‌ सख च पूषा मग्धमन्तरेण तस्य प्रार्जिज्रख् दम्तेवंलादटुश्रनं Bar श्प्राश्च तदन्नं दं्रनेनापपाश्च तेन asia? दन्तान्‌ पातितवान्‌ यस्मादेवं तस्पात्‌ पूष्णः सर्वच चराः पिष्टमेव भागं कुयात्‌ । तता देवास्तं दन्नं पूषणमुदिग्छ परस्परमष्रवन we पुषा व्याधि सद्टद्धिरहिता sat sara तस्मादयं प्राशिवानदहेाश्छदिति विचायं तत्‌ भ्राजजिजं हृदस्प तये समपंयन । स ह रस्य तिमंगसछेवमबिभेत्‌, यथा पुषा wifes प्राश्चातिंमगमदित्थमन्याऽपि यः weafa स अआतिमारिग्यति गमिवखतोति। श्रय दश्नमन््मुत्पादयति “a एतं wand Wie वा wae प्रतिपश्चा मीत्यत्रवीक्न हि wie we: किञ्चन हिनस्ति" tii area: कनापि रोगेण हसितं भवति । भ्रारोग्यप्रदस्य qe qe: भ.केनापि feud, तस्मादनेन BMY पश्चामीत्यथैः। श्रथ प्रतिग्रदमन्त्- म॒त्पादयति “खाऽबिभेत्‌ प्रतिष्टन्त मा दिरसियतोति रेवख त्वा शवितुः प्रसवेऽशिनेबो खर्वा gear werat प्रतिर मोत्य- way सविद प्र्धत एवेगद्भ ह्मष्या रेवताभिः प्रत्यगात्‌, इति,

° ung तेन curren weiter) इति ae | 5 ry 2

oor तैत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [wreamegiqe c}

Byer amy canfatfornfefareres: ufauetr न fexfar तस्मात्‌ तेन ade प्रतिगकोयात्‌ । अथ mwa- Hae भागयं क्रमेणात्पादयति “.शाऽभिभेत्‌ प्राज्रन्तं मा हिशसिवयतीत्यग्रखास्येन प्राञ्नामीत्यत्रवोल् warre किञ्चन feafa साऽबिभेत्‌ प्राशितं मा ferfeanfa angqeer- दरेणेत्यत्रवोन्न हि ब्रहमणस्यादरं किञ्चम feafe हरस्ते agufa सहि ब्रह्धिष्ठः इति। म्रोढमरण्ं रहताऽपि दावाग्नेमंखमास्यं शुष्ककाष्टकष्टकादिना कमापिन हिंखते। द्धारो पराकं Zale ब्राह्मुणस्यादरं केनापि प्र्यवा- येन न हिंसितं भवति । uaa हदण्यतिन्रद्धिष्टो मग्लवि- नमः, तस्माद दस्यतेनब्रह्मणा whale aati पठेत्‌ । USK खजकारेण ‘KG ला जठरे सादयामोति नाभि- दे्रमभिग्शति वाख ्रासल्िति यथालिङ्गमङ्गानि इति। तदेतद भिमशमं जरो माजेनपूवंकं विधन्ते ‘aa at waa प्राणाः क्रामन्ति यः atfad प्राञ्राद्यद्धिमाजेविला yrer- गत्छशनतेऽग्छतं वे प्राणा श्रन्टतमापः प्राणानेव यथाखाम- argaa” इति।

अरज tater वष्टा्यायसख चतु्॑पादे fated |

CVIGUS AAs: Karger न वायिमः। ने वसत्या शेषेऽन्यप्रतिपत्यवरोाधनात्‌ ॥ दडामचणाये प्राशिजभचणाये वाऽवन्तं यदि ww तदा

भेषस्य सद्भावात्‌ तस्माच्छषात्‌ पुगरवरेयमिति Wi न, ws

[का ०२ प्र०द।अ ०८] वेदार्थप्रकाषे| 1 |

ओ षस्यान्यथा प्रतिपत्या शंयुवाककालोमभश्ङूपयावर्ङूतलात्‌ | तस्माद वन्तमाश्रे द्रव्याभावादिडारिकं लण्यते। तचेवान्यशिन्तितं । equa: कि मन्येवाष्टलिजाँ are | इडायाः परिसञ्चानात्‌ araarar तताऽन्तिमः॥ दश्नपुणंमासयेयं भ्राञ्निजादिगेषभक्तारोषां भकरणन्टलि- vase: काये । कुतः, ऋलिर्जां परिषष्लाततवात्‌ । ऋलिजां क्मंकरलादेव WYMTAT Vat पनरथेवमान्ञायते "यजमान- पञ्चमा wet भक्यन्ति' दूति तदेतत्‌ पनराातं परिषद्याये, यजमागसदिता ऋलिजः प्राभ्रिचादिकं न मल्येयरित्यथः। तस्मादूविग्म्योऽन्येषां प्राशिचादिभक्षएमिति सेत्‌ । मेवे, यण- मानस्य कर्म॑करल्ाभावेन पुवेमप्राप्तं भक्तफमनेन विधोयते | तस्मारपरिसद्यातलादलिजामेव प्रा्विचादिभचणं। रतोयाध्याथश्य हतोयपाद्‌ चिन्तितं | प्रपिष्टभागः पूषेति waar विषतावृत । दष्टिप्रकरण्णादव प्रताविति युञ्यते॥ सन्तदंभादिवद्याक्यादिषते पूषसम्भवात्‌ ! सिद्धस्य पनर प्यक्निर धिकस्य विवच्चया ॥ दशंपूणमाशप्रकरणे yaa (तस्मात्‌ पुषा प्रपिष्टमागेऽद- न्तका डि" tia aa catieae पूष्णः पिषटभागलं खन्तदं- नाद्यधिकरणन्यायेन प्रकरणाद्‌ क्छष्टतथा विङृतिगा मोत्यव गन्यते। तथाणुत्तराधिकरणेषु afasa विषये विशेषं anfay read |

०98 तेत्तिरोयसंश्िताभाष्ये। [का०२।प०९।अ ०८]

तजेवान्य्चिन्तितं | चरो पश्चि परोडाङ्े चरावेवात पेषणं | विश्ेषादशनादेतत्‌ खवव्वपि विधीयते ॥ प्राप्तत्वान्न GUTSY इदाद्चाकारनान्ननात्‌। न पञ पारिजरग्येख चरावेब डि पेषं । पोष्यं we विरवपेदिति चर्विंहितः। re ्लाममाख- भेताश्जकाम इति पशुविधिः gare परोराजं निर्व पतीत्येतचादकन GIGI ATH) तच UT aw: पद्ुरटेवत्यः पुरोडाश दति न्यायेन पुरोडाशस्य पुषा देवता। wa पूर्वी पेषणं विषयोष्योश्थमानाः सं्रयपूरवै सरपकलाः War: । तजेवान्यशिभ्तितं। दिद वव्येऽपि fai पिंश्यादुत पृषैकदेवते। दि देवकऽपि तत्‌ पुष्यः सत्त्वात्‌ पेवणभागिनः॥ देवता विफललेन पेषणं म प्रयोजयेत्‌ | UA AS AAMT यागान्तरगामि तत्‌ ॥ राजखये अयते “सामापष्णं चरं निवपेदेश्राचोष्णं चरं" cfa तच दिरेवकं चरो पिष्टभाजः qu: सत्वात्‌ पेषणं पू- वाथ कर्तव्यमिति Sai ate वक्यं fa पेषणस्य रेवता प्रये जिका किंवा यागः नाद्यः यागमन्तरो् कवलखदेवता फलजनकलयाभावेन पेषणं प्रयोक्त ग प्रभवति, TUS यागख पेषणप्रयोालकले तु तत्पेषणं दिरेवके यागाकरे wal नाहंति। पूषा प्रपिषटभाम cee Urata श्चुत दति चेत्‌। मेवे, भाम-

[का०२।घ्र०६। woe] Tera UAT | ecy

भब्दान्यथानुपपत्या UTS कख्यलात्‌। म fe aaraa- wiu fasraura सिष्यति सति च Saale इवयदरव- AMAA: करख्यते। तस्मारेकदेवकयथागस्य पेषणप्रया- जकलान्न दविदेवके यागे पेषणमस्ति।

दति माधवोये arya छष्डयजुःसंडिताभाखे दितो- यकाण्डे षष्टप्रपाठकेऽषटमाऽनुवाकः ॥ # ॥

say श्रादधात्यभिमुखानेवतुंन्‌ प्रीणाति स- मिधमाद॑धात्युत्तरासामाहतीनां प्रतिष्ठित्या श्रथ समिदत्येव जुति परिधीन्त्सम्मा्टिं पुनात्येवेना- न्त्सकत्सरत्‌ Tae wife wate wag: MUTA चतुस्यादः पशवः पश्रूनेवाव॑रुन्धे ब्रह्मन्‌ प्र स्थास्याम इत्याहाच वा रति aw: भितः ॥ १।

यच ब्रह्मा यचेव aE: Prasad रुवैनमारमते य- स्तेन प्रमीवेद्ेपनः areata शोषक्तिमान्त्स्या- दयत्तष्णीमासीताऽसम्प्रर्ता यप्नः स्यात्‌ प्रतिष्ेत्येव भरुयादाचि ये यन्नः frat ava यन्नः ितस्तत एवै नः सम्प्रयच्छति देवसवितरेतत्‌ ते प्र ॥ २॥

ecg तैश्विरीयसंडिताभाग्ये। [कारद्‌प्०द।यअ० ]

श्रारेत्याह प्रह त्ये रहस्यरतित्रष्ोत्याह स fe afer छः स यत्तं पहि स awit पाहि स मां पात्या ANTS यजमानायात्मने तेभ्य॑ खवाशिषमाशस्तेऽनात्था अश्राव्थाह देवान्‌ यजेति ब्रह्मवादिनं वदन्तीष्टा देवता अथं कतम रते देवा इति न्दारसीतिं ब्रूया- wat fred ॥ ३॥

जगतीमित्यथो खरूषाहर्रह्मणा वे छन्दारसीति तानेव तद्यजति देवानां वा इष्टा देवता च्रासन्रथाभि- नाद्‌ज्वलत्‌ तं देवा श्राहतीभिरनूयाजेषन्वविन्दन्‌ यदं नूयाजान्‌ THAT तत्समिन्ध EATS नामः सुर श्रासीत्‌ स रतिं यत्चस्याशिषमदङ्क यद्ुयादे.- तत्‌ ॥ ४ ॥ ।

उ द्यावाण्रथिवी भद्रम॑भृदित्येतदुमेवासुर यन्नस्या-

शिर्ष गमयेदिदं ararefaat भद्रमभदित्थेव ब्रयाद्य जमानमेव यत्नस्याश्िष WI खक्तवाकम्‌त नमेावाकमित्याहेदमरात्सेति araaererafsrar fea: एथिव्धारित्याह दावाष्थिव्योहि यत्च उपञित Saat Asher यन्ने यजमान ावाएथिवी । ॥ ५ ॥

[ कारश प्०्द्‌। Gee | STTUUATL | €€७

स्तामित्याहाशिषमेषवैतामाशस्ते यद्यात्‌ पाव- साना च खध्यवसाना चेति प्रमायंका यज॑मानः स्या- wer fe प्रमोयतेऽथेमामुपावस्यति सूपचरणा सखधिचरणा चेत्येव ब्रूयादरीं यसोमेवास्मे गव्यतिमा- We न प्रमायका भवति तयाराविद्यभिरि दः इवि रजुषतेत्याह या च्रयाश् ॥ ६ ॥

देवतास्ता श्रीरधामेति वावैतदाह यन्न निदि ओत्‌ प्रतिवेशं यत्नस्याशीर्गच्छेदाशस्तेऽयं यज॑मानाऽता वित्याह निर्दिश्येवेनः gar लाकं गमयत्यायराशास्ते सुप्रजाल्वमाशस्त दत्याहाशिषमेवैतामाशस्ते सजात- वनस्यामाश्णस्त इत्याह प्राणा वे सजाताः प्राणानेव | ॥ ७ ॥ `

नान्तरेति तदभििदवेा देवेभ्यो वन॑ते वयमभ्नेमा- नुषा इत्याहाभ्निदेवेभ्ये वनुते वयं मनुष्येभ्य इति वावेतदाडहेह गतिर्वीामस्येद्‌श्च नमे देवेभ्य इत्याद aaa देवता यजति याश्च न ताञ खेाभयीभ्यो नमस्करेात्यात्मनेाऽनात्थं ॥ ८ ॥

ितस्ते प्र चिष्टुभमेतदावा थिवी या अ्रयाश् प्राः WAT षट्चत्वारि शच्च ॥ ९ ॥

5a

eee तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [कार२।०६। ०€ ]

इति &factadfearat दितीयकार्डे षषरप्रथा- SH नवमेऽनुवाकंः ॥ * ॥

wea weafeafaenn irae | अनयाजाः BRAT मवमे इयमोर्यते ॥ awe तावदाद्मौभरभागस्य प्रदानं विधक्ते “ate आदधात्यग्निमखानेवर्न्‌ प्रोणाति' ईति wtf त काण्डे WHT प्रथमायादधातोति भागप्रदानस्य प्रायन्यमक्रं। तस्मनादाप्नोपरेणेष्यमानस्ाप्रेम खलं | ala काण्डे सषृदुप- we दिरादधदु पीर दिरभिघारयतीन्युक्तं षडवक्विधामेम सह्याखामान्यादृतुसम्बन्धः | तस्मादभ्चिमुखानाग्टद्नां wha: यदकं खत्रकारेख नज्ञाता ब्रह्मणाग्मत्र आनुयाजिकीं समि- धमादधल्येषा ते अद्म समित्‌ दति, agafert “afae- माद्‌ धाल्युन्तरासामाङतोनां प्रतिषटि्या अयो खमिदत्येव ज्‌- रातिः" tii श्रनूयाजा उतरा ्राहतयस्ताश्चास्यां समिधि प्रतितिष्टस्ति। किञ्च समिद्युक् एवाप्मावनुयाजान्‌ wera | नोधनं fart “aftdteearfe garda” इति । ू्ववदाटक्तिं प्रसक्तां वारयति “सषटत्छरृत्‌ sarfe पराङ्व wate यज्ञः” इति । योऽयमाषारयेोर्मधये पूवीः qa: तख काले uy: पराग्डता* न भवति, fae अत्यग्तः तत SS प्रधानयागानां प्रव्तिंशमाणलात्‌ | अग्‌ थाजखमिध GE सब्मार्गकाले तु यज्ञः Wiss AE प्रधागयागस्

[का०्‌।प्०९। ख ०€ ] वेदां परकार्े। eee

कस्याप्यभावात्‌ खप्नेरपि way स्ागमथ्याहद्यागेन ve परि- धिज्यगतां सष्मागं स्यां प्रशंसति “चतुः सम्पद्यते चतुष्पादः ama: पद्लेवावरन्धे" इति । अनुयाजा गमि्यतोऽष्वचौ- Sere प्र्यनज्ञापभमन्त्रमृत्याद्च aE amd दयति “Oy प्रग्ास्त्राम aera वा एतहि aq: feat यच नद्या aaa uy: भितस्तत एवैनमा रभते इति afaar- वनोयस्य दङिणे देशे ब्रह्मा ada तचैत्रेतक्िम्‌ कासे ay अभितस्तक्छमीपे fear raga, श्रते ब्रह्मानुश्चापनेन यश्चा afa देश आञ्चितख्लत एव रेशाघश्चमृपारृतवान्‌* भवति । ब्रह्मणि वाचेवानन्ञाप्रदानं विधत्ते “age प्रमोवे- देपनः स्याचच्डीष्णा ब्ोष॑क्रिमान्तखा्न्तष्योमासोताऽसम्पक्ता aw: ष्यात्‌ प्रतिषटेत्येव गरूयादाचि वे यज्ञः far यतेव यश्च: fanaa एवेन £ सम्प्रयच्छति" दति । किमयं ब्रह्मा इसाध- खद्चालनेनानजागोते किंवा जिर्चालनेनाथवा aware आराखित्‌ प्रतिषट्येतया वाचा) नाद्यः, कम्यप्रसङ्गात्‌। यदि दससालमेन प्रमोवेत्‌ म्रयेत्‌ तदा भरीरे वातादिजन्वः कित्‌ area रोग उत्पद्येत । शिर साभ्यमुन्नाने शोषंक्तिमान्‌ भ्िरोरोगवाम्‌ भवेत्‌ । aware oy: सम्प्रत्तः सभ्यक्‌ Went न भवेत्‌। तस्मात्‌ प्रतिष्ेद्यनया वाचेवाग्यमुश्ञानं परिशिग्यते ¦ तथा सति awe मन्तरूपार्यां वाचि भितवात्‌ | तद्याग्धाद्‌ज्रयाद्यज्नं प्रयच्छति। चदुक्तं Bante ‘ayer

* उपक्राग्तवान्‌ इति aro | $ G 2

exc तेत्तिरीयसंडितामाष्ये। [का ०२।प्र०६। wee]

प्रस्वास््ाम र्त्यच्यमाने रेवश्वितरोतक्ते प्राह तत्‌ प्रच सुव परख यज हरस्पतिन्र्ा vay पाहि खयश्चपतिंपाडिष्मां aretfa St प्रतिष्ठेति wari cfa, साऽय ्राखाम्तर ्रावाता मन्त्र्तसछायमर्थः | ₹े खवितर्देव यदेतत्‌ प्रखास्याम दव्यमन्ञा- पनं तदेतत्‌ तवाष्वयंः प्रा ARTA लव प्रसुव च प्रयज च। इद सातिरेवाच ब्रह्मा, ₹ रस्यते स तवं ay पाहि, यज्ञपतिं मनय्यं ब्रह्मरूपं मामपि पारि, रे श्रष्व्या यत्‌ aaa ast aury अनुयाजाम्‌ ay wert कुर्विति तस्तैतस्य ्राखान्तरोाक्रख मन्त्रस्य भागान्‌ व्याचष्टे “Tq सवितरोतत्‌ ते प्रारेत्याड पल्य ewufanyganre सहि afge: सष aq पाहि स यश्चपतिं ufe a at aware यज्ञाय यजमामायाद्मने तभ्य warfa- warereisntal” इति। च EM डचनकारेण “Hawa जङ्ामा- wa जहप्टतावाद्‌ाय दकिणा सषटदतिक्रान्ताऽयेणाघारषम्भदं प्रतीचस्तली नू यालान्‌ यजत्याश्रावमाओ्नावं ATA देवान्‌ यजेति प्रथम? wala यज यजतोतराम्‌' इति। च्राच्रा- वणपुवकं प्रथमया गसम्परेषं fawn ““श्राश्राव्याडइ देवान्‌ यजेति” इति। श्रथ पवी न्तर पकताभ्चामनूयाजाये देवतासद्धावं zitafa “ब्रह्मवादिना वदन्तोष्टा देवता श्रय कतम एते दवा शति Beary aia मूयाङ्गायजं चिष्टूभं जगतोमित्ययो wars- Wwe वे ङन्दाश्सोति तानेव तद्चजतिः' इति। था देवता अरभ्निप्रजापत्यादयो यष्ट्यास्ताः स्वाः परोाडाभ्ादिभिरे- वेष्टः, श्रथ थाम्‌ देवान्‌ चदुमयमध्वर्यैः प्रयतते ते देवाः

[ का०२। प्र०द६।ख ०€ | वेदार्चप्रकाशे। ery

कतमे, ग awafaet: afega: ष्स्ति दति पवः aq: 1 अच सिद्धान्तं कन्दास्छवशिष्टानोद्युत्तर ब्रूयात्‌, गायत्रीं जि- भं analy यष्टुमध्वयेयलः' दति । श्रपि चान्ये तत्र विषे VATE: ‘STAT ब्राहणेरथ्येतव्यवाद्राद्मणा,एव कन्दाखरूपाः, द्ति। तस्ाद्राह्मणानेवाध्वर्य्यजतीष्युन्तरं । त्राह्मणजात्यभि- मानो योाऽ््चिः सख एवामृयाजरेवतेति तात्पयंर्थः। श्रया- नूयाजान्‌ विधन्त “देवानां वा दृष्टा देवता आसन्नयाभमिनाद- seq तं देवा ्राह्ृतोभिरनुयाजेष्वग्वविन्दन्‌ यदमयाजान्‌ यजत्यभ्भिमेव तत्‌ faa’ दति 1 परा कदाचिहेवा यागं शत- वन्तस्तचाद्निप्रजापत्यादयो यदा देवेरिष्टाखदा तद्यागादृडं- माङ्याधारण्डतेऽग्जिः प्रज्वलिता MIA, AAT देवा श्रनया- जेषु प्रविश्च निलोनमग्मिमज्िग्याङतिभि्लमवन्तः। तस्मादर- नृयाजान्‌ यजेत्‌, amigas wefan भवति। एतेषां चानुयाजानां मन्तास्तदौये BMH एवाकाताः ^ वं afe: । वसुवने वसुधेयस्य वेतु । रेवा नराशश्सः। aga वसुधेयस्य वेतु । रवा ofa: fauna सुद्रविणा ax: कविः। SAARI हाता । रहेतुातुरायजोयान्‌ । wv यान्‌ देवानयार्‌। ary श्रपिपरेः। येते हाते श्रमत्छत। ary ससनषो wat देवङ्गमां। दिवि देवेषु चन्नमेरयेमं। fasaera Wars: । वसुवने वसुधेयस्य नमोवाके The” (ग्रान्काण्दे।प्र०५।अ०९) दति। देवं Maat afe- मामकं यदभ्रिखूपं तदेतद्सुधेयसख वेतु, “we aged

exe तेततिरीवसंडिताभाव्ये। [का०२।प०६।अ ०८ |]

azarae तरेतद्धअर्तां । किमथं वसुवने धनस्य वमनं भजनं वसुवन aw, GHA धमप्राघ्यर्थमिल्यर्थः । wa मराश्रंसमामकेऽणत्नै योालयितव्यं । feswaaatsfy: साऽयं सुद्रविष्छु शोभनधघनः, wgr wuire:, कवि- विदाम्‌, सत्यमन्मा सत्यमनमः, Brym चाख्चीयया मवा- दया यष्टा, हाता देवानामाहाता। ₹हाठहाहरायजोयान्‌ खाक याया erat तस्मात्‌ awa सर्वस्नादतिश्येन wr- स््रोयमयाद्‌ागह्हनेन यष्टा । रहे st Cywal याम्‌ देवा- नया्‌ यष्ट्वानसि, uty देवागपिप्रेः प्रीणितवामसि, ये च देवार तव हां रातये saga यजमेऽमाच्न्‌ इष्टवन्तः, दिविशितेषु देवेषु सखनषों इविदं सवतीं tayat देवानव- AKA at wut रोटक्रियामिममसमदीयं ay एरय आभिम्‌ख्येन प्रापय, wale ay षवेदेवद्टिकरीं हाद क्रियां लमगतिषेत्ययेः। ₹े wi लं चिषर्द्धाता wz: यदसा भिरिष्टं तच्छाभनं त्या ङतं ATTA Was sans, अता NAA यजमानस्य AAG सत्यां वसुवमे wre aya वसुधेयस्य वोह, अद्मावाघोयमानमिदमाच्यरूपं दरं WT तेरेतेमन्नकाण्डाङ्गेमेन्ेः साध्या अनुयाजाः प्रपञ्चिताः) श्रथ प्रस्सरप्रडरणाङ्गग्धतः WMA वयाख्यातब्यः। SWATHS LATA AAT भा विलं बाघायनेन दितं ° श्रनूया- जानां प्रथमं यजति देवं बहिंवंसुवमे वसुधेयस्य वेलिति रेषा AUALA वसुवने वसुघेयश्य वेलिति दवितीयं Zar श्रत्चिः fe-

[का०श।प्०९। wee] बेदा्थंप्रकाङ्चे | Oxy

vatefa amaararaararray यजतीति ब्राहमणमन्तमे* arawafa व्यनिति यदा जानाति खकरवाकाननूकाऽनुमरडीति तदा खक्रवाकमन्धारेरः द्यावाषएटयथिवोति प्रतिपद्य «fai सायं खक्रवाकस्य WaT भागा wears एवमान्नातः “ce ावाए्थिवी axed | WI खक्रवाकं। उत भमेोावाकं। ध्यास सक्रच्यमप्ने। ay खक्रवामसि। vafsar दिवः षटयियोः। ओमन्वती तेऽख्िन्‌ ay यजमानम wrarsfadt at WHA MCT) WHS अप्रवेदे। उरूगबयूतो Wes छता । ष्टि्ावा Cara) waar मयेोभुवे । Reet च पय- wat च। छपचरणा च खधिचरणा च। तयाराविदि”” (त्राण्का०२।प्र०५अ०१०) दृति । देद्यावाष्थिवी इ्दमोदृभ्ं भद्र कडयामस्माकमयत्‌। कोदृञ्रमिति तदुच्यते। ते वयं खक्रवाकमाश्र, अद्धाख्रयं थजमानः, सम्बगनेन इविदं क्रमिः त्यादि वाक्यानि खक्कानि, तेषां खक्ा्ां Seared वचं वाकस्द्यया भवति तथा खण्डद्धिं गता a: 1 अथवा ‘afafrzy हविरजवतावीटधत at erased इत्यादीनि क्तानि aut away यथा भवति तया वयब्डद्धिं गताः! अपिच ‘aa देवेभ्यः दति उक्रिनमावाकः, स यथा भवति त्था aqafg प्राप्ताः | Y WT लया PATS, यजमानः wag vfatwafraared खक्रं वक्यं, तेन auauim wate WaT Ware: | aaa त्वं द्ावाश्यिारूपञ्चिताऽवस्िते

* catwy ते* यु° सम्पू गेतयाऽसम्बम्भाबो नापास्तः।

ecg तेततिसीयसंहिताभ्ये। [कारश्प्र.द।अ-०८]

~

sz: खकवागसि am an शमोाऽि। ₹े यजमाभ तव सम्बन्धिन्यश्िन्‌ यज्ञे warfuer Sarat cewaait ati कीदृशे aye gee प्रापचिश्यो । जोरदान्‌ ठष्वादि- दारेण जीवनप्रदाश्योा। WIE wafer | was wWHeT- यानां रोषाणामकथयिश्यौ । उरूगबयुती meee कयुक- लेन विस्तोणगेाप्रथारेण श्रमयङ्ते, श्रस्माखभयस्त RATT | efeurar ae: प्रकाशयिश्या । Carat रीतेः wanrtafa- warce प्रापयिच्ये | waar रोागाद्यनिष्टशान्तेः प्रापयिश्यो। aaryal श्रन्नपानादिसुखस्य प्रापयिश्ो । waaay चोरिय- मृजंखतो टषटिरूपरखवती, एयिवीयं पयखती दणोद कडारा बङखथोरादि धकरा, तथेयं दयाः छपचरणा टवताधिवासखा- may सुदूपचरितव्या । दयं एयिवी खधिचरणा ईखेनाख्रयितु WMT! तयाद्यावाषटयथियाराविदि श्राज्नायां wat अभ्रिरिरं इविरजषतेत्यनेन TACT: | अस्य THAR प्रथम- वाक्यं ज्राखान्तरेऽन्यथा पठितं “एतदु wrargfadt भद्र मग्छत्‌' दति, तदिदं दूषयिला खन्राखापाठं प्शंखति “ured ना- माखुर WHA स uae यश्चष्ठाभिषमदङ्कः यद्रुयारेतदु द्चावाष्यिवी भद्रमन्डदित्येतदुमेवासुरं चश्चस्याभरिषं गमयेदिदं द्यावाष्थिवी waufeaa ब्रूयाद्यलमानमेव थश्नस्या्िषं गमयतिः'दइति। एतद्‌मामा कञिदसुर रासत्‌ स कस्यचिद्यज्ञ Vater दछक्वाककाले षमागत्यायुराशास्ते सुप्रलास्वमा- are tafeararad यजमामसम्बस्िनीं विनाश्च खषम्न-

[ate meg aed] वेदाथ प्रकारे | ७८५

स्थिगोमकरोत्‌। तस्मादेतद्‌ द्यावाष्थिवीति यदि ₹ाता पठेत्‌ तदासुरस्यैवाशोःप्रा्निः Wai ततः Maracas परि- amaze श्यावा ष्यिवी axfaaa पठेत्‌, तथा सति यजमान- स्येवाशोःप्रा्तिभ॑वति | सखुक्रवाकनमोावाकनब्दयोाः क्रियावि्- षणत्वं दशंयति “श्रा खक्रवाकमुत नमेावाकभमित्यादेदमरा- vata वावेतद्‌ा' इति। इदं इयं यथा भवति तथा सष्ठ Wa दद्येवेतन्सन््र वाक्यं AA चश्चस्दाभनिरूपेण एथिव्यां फल- सूपेण दिवि wad ufagfadaciafa “उपश्रिता दिवः sfaarfcare urarsfaarte चश्च vafya:” इति। रचणवल्यो सामिल्येताङ्‌ गाभोरच fasfaafa द्शंयति “च्रा- aan asfaa यज्ञे यजमान द्यावाएयिवी स्तामित्याहाशि- षमेवेतामाश्रारते, इति । शाखान्तरपटितमवसामशरब्दं दूषयि- त्वा aus प्रश्रसति “यद्रुयात्‌ पावसाना च खथ्यवसाना चेति प्रमायका यजमानः स्याद्यदा हि प्रमीयतेऽथेमामुपाव- स्ति खपचरणण च स्धिचरणा चेत्येव प्रूयादरीयसोमेवाखे मब्यूतिमाश्रास्ते न प्रमायुका भवति'इति । यदा परुषो बियते तदानों पयंङ्ग्यनादिपरित्यागेनेमां मिमुपेत्याऽवखानं ग- च्छति तस्मात्‌ तादुशस्याथस्य Tia सपावसानशब्दे प्रयुक्त सति मरण्रोला भवति। ढडमिविषयकेण खधि चरणेतिशब्देन वरोयसोमतिबछलां गव्यूतिं मेोप्रचारण्डमिं कामितवान्‌ भवति । इक्रवाकख दितोयभागपारमस्तु “श्रभ्भिरिद इविर- जषत । श्रवोटघत ALT ज्याया । सोम czy दविरजुषत।

9 प

oxq तेत्तिसीवसंडितामाण्छे। [आा०२।६०६।अ ०९]

अवीटघत मड Braised चरद्निरिद इविरजषत । अवो- SUN मदा ग्धायोऽद्त । प्रजापतिरि द दविरजषत । अवो- ठत मरा BTA अग्नीषोमाविदं दपिरज्ेतां s वोट घेतां महा व्यायेऽक्रातां। रष्राप्नो इद ₹विरजषे- afi आवीदेतां महे ण्यायाऽकातां। Tx ददर विरणन्‌ षत | WATT मद च्यायेाऽष्टत | HV ईद ₹रविरजवत । MANTUA महा Bacar! रेवा By श्ाञ्छमजेषन्त + अवोटधन्त महा ्यायोाऽक्रत। अग्मिहा चेद ₹विरणवत। WASNT ALT च्यायाऽहृत"' (त्रा) Cia आाज्यभागदेवेा ऽयमभ्रिर लं दविर सेवत, सेविला च यजमानं वर्धितवान्‌ तस्व ख यजमानद्याधिकं तेजः ana एवं सामादिषु fee छद ग्रिपर्यन्तेषु Ure) देवताकमखाजावाइगनिगद्वत्‌ अवग- न्त्यः । तच शा जेण हामनिमिग्लेन trae favsad कतं मि- WU) AVS AMSG AS सक्रवाकमध्वभागस्य तात्पये दयति “तयार विद्वद्निरिदर दविरजषतेत्याह या ware रेवतासा अरीरधामेति वावेतरार*' दति पू्वमाशं खक वाकमित्धनेन ad ठदिंप्राप्ता र्ति खवीयेवाभिदद्धिरक्ा)। cemafaitcy इविरजषतेत्थारिभिरंवताविषयाभिटड्धि- इष्यते या रेवता ववमयाद्छ वयमिषवन्तस्ञा देवता जरो- दधाम यथा Trae: खन्टद्धा uaa वथाऽकान्नं दव्येतमे- जाथमभ्रिरिरमित्थादिमन्नवाक्यं wil खक्षवाकस्य चरम- भाग UTR: “अद्याग्दधघद्धाना्यां रेवङ्गमार्यां। ware

[का०श।प्र०द।ख ०९] वेदाप्रकाङे | ॥

SU UNAS) जचुराञ्रासे। BATA! स- WIAAMAHATS | TATE रेवयञ्छामाग्रास्ते। war vfa- ष्डरणमाश्रास्ते। fea urarna । fad faaarare: यदनेन दविषात्रारते) तदश्डाकलदृध्यात्‌ | ATR देवा रा- amt तदद्निदेवा Tae wa) वचमत्नेमागषाः। इटश्च ryt उभे ख गो urarsfaat अर्दः खातां। ce गतिवामख्ञेदश्च। नमा Sha: (are) दति, Wet खक्रवाक- पाड्पूनिका्यां Barat म्रस्तरप्रहरकखूपार्या हामक्गिवायां Sayarat देवान्‌ प्राभ्रवत्वां सत्याब्दधत्‌ WW यजमागः wafg प्राप्नोत्‌ । wer विष्शद्रादि्रमा यजमानः खस्वायुः प्रार्थयते, सुप्रजाख्छं जाभगापल्ययष्ले सजातवनरस्यां qara- aria सेव्यवमात्मन दच्छतोति सुत्पत्तिमभिग्रेय एतत्‌ सजा तवन खेव्यु्यते। खकरा देवयज्वा कालाकरभाविनो सयमिषिः । wat खविष्करणं प्रशतषामयागादिरूपं fra धाम @iam, किं बकना fad प्रियं यञ्चत्‌ तत्छवमात्मगः | अनेन इविषा प्ररुरास्येम यजमागः यत्‌ फलमाशास्ते तद- ष्ठात्‌ तत्फलं YRT aw Hawa सब्डद्ध मस्त भवतु । | तत्‌ WAAG यजमानायान्वादये Treat षाधयन्तां। तत्‌ फल मद्मिर्दवे Tara: स्वैश्च श्रानोय वगते यजमानं agrfad करो ति। वयश्च दानादयो मानुषाः SARIS: प्रसादात्‌ समा- वितफलं aver श्रागयाम दति शेषः । किन्तु देवं मानषश्च

फलमिति aqua दृषट्च वीतश्ेति । te यागनिमिन्तं खर्म ॐ छ 2

ecc ते्तिसीयसंहिताभाष्ये। [areaiweg race]

साघनं qe यदसि तत्‌ रवं 1 वतं अ्रश्मखाद्यादिरूपं यदस्ति agaarad | faa एते चावाष्थिवो उभे श्रपि नाऽस्रा- गरसः पापात्‌ फलप्रतिबन्धकात्‌ पातां रतां । इदहास्मिन्‌ कमणि वामस्य कमनोयस्य घनस्य गतिः प्रा्िरस्हु। tog efaza: खीक्रियतामिति शेषः| नमस्कारः सवभ्या देवेभ्यो ऽस्तु मन््गतेनासावितिपरेन aaraarafaeur विवङित दत्येतद यति “aq निदिंभ्रेत्‌ प्रतिवेशं यज्ञस्याशरोर्गच्छेदा- श्रा स्तेऽयं यजमानेाऽसा विव्याद निदि श्धेवेन सुवगे साकं गम- यतिः!दति । यद्यव ग यजमानख नाम गिदिश्ेत्‌ यश्नसम्बन्धि- न्यायरादिूपा aaa: सा प्रतिवेशं गच्छत्‌ यजमानप्रति- रूपकं यन्न्ालां प्रविष्टं way यं कचित्‌ पुरषं प्राघ्रुयात्‌। श्रसाविति नाम fafeia यजमागमेव खे प्रापयति । एत- मेव नामनमिदंग्मभिप्रेव्यान्यजाखातं ‘afe trat चजमानखं नाम गह्णोयात्‌ afe भ्रूयादेमा ware’ दति । श्राशाल्लेऽचं यजमान दृत्यस्िन्‌ वाक्ये यद्‌ाऽऽशाखनीयं सङ्दरूपेण विव- कितं तदेवायुरादिवाक्येः प्रपञ्चितभिल्येतद् शयति “श्राय॒रा- WIA सुप्रजास्वमागश्रास दत्याहागरिषमेवेतामाशास्ते cia जोवात्मना सदात्यन्नलात्‌ प्राणाः सजातश्नब्देन विवचिता दत्य तद्भ॑यति ““सजातवनस्यामाशास्त CATE प्राणा पै सजाताः प्राणानेव नान्तरोति" दति) सजानश्रब्दाभिेयेः प्राेवननख BARAT प्रामानलात्‌ प्राणानामम्तरायं म करोति, VaR परारेरितरेऽपि सेवका उपलकिताः। wa: Yar मन्तवयास्याम-

[ का०२।प्०६।अ ०€ | वेदा्ेप्रक्षाणे | ७८९

मविर्द्धं | देवसका्रास्मगब्यसकान्नाश फलमग्नो erate यव- faafadarguafanra दशयति “acfazar far वनते qqagaraa दृत्याहाद्निदेवेभ्यो वनुते वयं ana इति वावैतदाह" ति i दिव्या मानुषा भागा विवक्िता cae: | दद कर्मणि दविभिंरसत्छता रपि देवा नमस्कारेण सत्ता मवन्तोत्येतद्‌शंयति “ce गतिवामस्येदञ्च नमे देवेभ्य इत्याद याञ्चैव देवता यजति ara a ताभ्य एवाभयोभ्या नमखक- रात्यात्मनाऽनार्वयैः, इति । उभमयविधदेवप्रसादात्‌ ख्यातिं भवेदिति। अत्र mater) दशमाध्यायस्य चतुर्थपादे fafa |

श्रगु याजोऽन्तिमा Vist करिमारादुपकारकः।

खिष्टश्छं ख तिवाऽऽयाऽनुयाजान्त र साम्यतः ॥

खिष्टृक्वगणस्ठाग्नेः प्रत्यभिज्ञा येवत्वतः |

दृष्टा्थलाचख संखारो भवेद ग प्रयाजवत्‌ ॥

दशपुणंमा सयेस्तयेऽनुचाजाः' समाक्नाताः, तच WTA

दितौयानुयाजवत्‌ दतोयाऽयारादुपकारक दृति ada: | अस्ति प्रधानदामनारिष्टदामानन्तरभावो प्राशिजरादिभक्षणात्‌ प्राचीनः परोडाशादिद्रवययकः खिषट्द्धोमः, सवेषां इविषा- मन्तराधात्‌ सरृत्सषरटत्‌ खिष्टरतेऽवद्यतोल्यादिना तदभि- धानात्‌, प्राभरिजादिभकच्णात्तरकालीनेव्वाच्यद्र यकष्वनयाजेषु ana खिष्टङत्वगणेन प्रत्यभिन्नास्ति, देवेऽप्निः खिष्टहृदिति मन्तपाठात्‌, खा च पृवखिष्टषटदवतास्रएसंख्कारे सत्यर्थवती

७९० तेतिरीवसंडिताभष्ये। [कारयप्०६।अ ०९]

era, प्रथमदितीययोास्त गासि सेति aan, किञ्च शुख्कार- VS QIU खादनदप्रयाजवदन्योऽनुयाजः खात्‌ | amarerae दितोयपादे fafa |

प्रतरं खक्रवाकन प्रररदिति sraw: |

अङ्ाङ्गितावाख्ात्‌ काखोऽजषतेत्याद्चनन्वयात्‌ ॥

प्रहतेरिठरे वायंसंस्कारलान्तदन्वयः।

सम्पाद्या TAMA ढतोयाश्चतितोाऽङ्गता॥

दशपृणंमाखयाराखायते 'खक्रवाकेन HAC प्रतिः cha

ददं uraryfady carfcae: सक्रवाकः, aferr मन्लेऽत्निं ware ‘a amare’ दृत्याक्ञानात्‌ । प्रश्रो दभम॒ष्टिखसख प्रहरणमप्रो प्रशेपः, तच खषवाकनेत्येतत्‌ पदं कालं we- यति, raster मन्ते प्यमाने तत्पाठकालेऽध्वर्यः WaT प्रहरेत्‌ T त्वच प्ररणे मन्त्ाऽयं विनियेन बश्यः, yarw- प्रषमन्तवरजान्वयाभावात्‌, श्रग्निरिदं दविरजषतावोटघत महा च्वायेहत' इत्यादिकं मन्ते प्यते, परोाडाब्रसेवया अरतिटद्धाऽभ्रिः afar यज्रमामेवा तेजाबाङ्यं anarfafa तद्धायेः, न चाम प्रस्तरप्रहरणेऽनेतुं way tia aR gar, खक्षवाकमेतिदरतोयाशत्या प्रहरणे amit fafa, म चात्यन्तमन्याभावः, मन्त्रा We पुवेमिष्टानन्यादिदेवाननु- स्मारयति प्रस्तरप्ररणं चषटदवतासंख्ारः, WAT रेवतादारा AMANTTATT aT Ae विनियुञ्धते। ननु ANTE नाम प्श्ेपमाचं न तु रेवतादेरेन awa: यजिधातारशअरवखात्‌।

[का०्शप्रण्द्‌। ०९] Terug | ०९१९

तथा सति रेवतानां मन््ेऽभावात्‌ तद्रारापि area fa Qa ad, रेवता्ां सह्धावादन्वादिदेवताप्रकाभ्रकय्य खक्र- AHS दरतौयाश्चुत्या प्रस्तरप्रदरणाङ्गतवं बाध्यते यदि प्रह रणेऽग्धादया रेवता भवेयस्तदा amas दृटाऽथा AMG Ga, तता देवताप्रकल्पने तदुदशपृवंकस प्रक्षस्य aime fawfa तस्मादेवतादारास्टेवाग्बयः। तजर वान्यशिन्तितं |

प्रइतेरखिखः खक्वाकाऽङ सखादिभज्यवा।

समाख्या wea aa विभक्स्याङ्गता म हि ॥

दपृएंमसोदवानमुख्त्य विभव्यतां ।

आख्यां लिङ्गेन बाधिला भागे ara निरश्च्यते॥

पवाद इते मन्ते खक्रवाकसमास््रा कृत्स मन््रविषया या-

शकेः wet तच्छब्दप्रयोगात्‌, ततः सवाऽपि प्रदरणाङु- fafa चेत्‌। न, लिङ्गेन समाख्याया बाधितलात्‌, afer we पृणंमाखदे वताखानं कस्िंचिद्धागे gaa ्रग्रोषोमा- विद हविरजुषेता, श्रवीटधेतां महे च्यायोजकरार्ता' दति । भागान्तरे त दभ्रदेवतालानं ‘Cand टद दविरजषेतां' इति, ‘xx ददं इविरञषतः दति, ‘atx टद ₹तिरजषतः' दति च दृण््राग्रोश्धमरन्राः परुषमेदेन TT यवख्िताः। तथा सति aafaga angry तन्लत्काखे वयवतिष्ठते। खक- वाकशम्दखच भामे योगिकः, खक वक्तोति तद्ुत्पत्तेः, यागकालं AMHR GAIN देवं AMI: | BA एव ब्राह्मणेन

DER ते्तिरीयसंहिताभाच्ये। [का०२।प्०६।अ €]

arena श्रभ्निरिदं विरजषतेत्याह या ware देवतास्ता श्ररोरधामेति वावेतदाष्' दति । ्ररीरधाम ्राराधितांस- टाम्‌ quae: । तस्मादयं विभश्य fafa ।

नवमाध्यायस्य प्रथमपादे बचिन्तितं।

यजमाने नाडितव्य BET वा न हि पुववत्‌। मन्तः फलप्रधानोाऽत BY: सवंफलितवतः ॥

दशपएणमासयाः “Mara प्रस्तरं प्रदरति' दति प्रहरण- करणत्वेन विगियुक्र खक्रवाकमन्ते वाक्यमेतर्‌ाच्नायते “श्रयं यजमानः आयुराग्नास्तेः tia तच पुवीक्रयन्नपतिशब्दवत्‌ aay यजमानश्ब्देा नोहितव्य दृति Wai म, वैषम्यात्‌। तथा fe waa प्रकरणे ae दिविधः क्रियाप्रकाञ्चकः फलप्रकाण्कसेति, पृताद्‌ाइता मन्तः दडापाङ्ानक्रियाप्रका- रकः, ‘STRAY रथन्तर सह एथिव्या' इत्यनुवाके तदू- पा्ानमन््रङूपे सवस्ल्तपि तदवभासात्‌ | शडापहता उपड्कतेडा उपा Ney इडाहयतां इड़ापह्कता उपद्ल- तेडा Zar wada उपहताः" दत्यादिभिरवान्तरवाकटेस्‌- पाङ्ानक्रियाया एव प्राघान्यावभाषात्‌, aay पतितं लेक- मेव यश्चपतिवाक्यं दखद्धिफलं गमयतोति न तसय खाथा faafaa: | खक्रवाकमन््रस्तु फलमेव प्रकाशयति न तु प्रद- रणक्रि्यां, दं द्यावाष्रयिवी uaa’ दत्येतसिननुवाकं खक्रकाकमन्ते VHA फलावभासात्‌, श्रयं aaa Wa राच्रास्ते सुप्रजास्वमाभ्रास्ते सजातवनस्यामागास्त उतरां रेव-

[का०२।प्०६। ख ०€ ] बेदाथंप्रकाश्चे। GR

agree इत्यादिभिः ecaaacare: फलसेवाव- भाखगात्‌ | तस्मादिवकितं we फलिग सवे यजमानाः | ततः सर्वेषां wafega waar बव चमा नलेन सर्वषु सजेषुरनोयः। दश्रमाध्यायस्य डितीयपादे fafa | खक्रवाकाशासनं wre वा निल्यप्रटश्तितः। स्छा वं फलभिदं भात्‌ फलेच्छास्प्रं ग यच्यते ॥ दरदं द्यावाप्रथिवौ भद्रमण्डदिव्यादिद्धक्रवाका रचा waa AAG श्रयते ्राञ्ास्तेऽयं यजमानेोऽके श्रायुराभ्रास्ते खुप्रजा- AAI CCA खक्रवाकगते याऽयं यजमाना शाषन- ्रतिपादकोा मन्लभागस्मस्ियज्चे हाता we वेति संप्रयः। शरखियश्ञगतायाः प्रायणीयादरिष्टेः प्रस्रप्रहरणमङ्ग, तस्य जित्यलात्‌ afar विजियुक्षस्य क्रवाकमन्त्रर नित्य प्रयुक्तया तद्भागपाटठोऽपि स्यादिति ga: wes) यथा खगेकाम दत्य कमियागेन aie साध्यताग्रतीतेः सखर्गशब्देम फलमिदंशः, एवमाध्राखगयेगादायरादि ब्दः फलं निदिं ते, फलेच्छा UAT न GMT! तस्माकलद्धागपाठा बाध्यते, तज्ेवान्यचिम्तितं | a: प्रागाय॒राश्नीना श्यादा ने सतिकाममात्‌। भ्रागाभवाखच्लीविनाथमायुराभ्रासमं भवेत्‌ ॥ हाजा पठितव्ये खक्रवाके योऽयमायुराश्रास्त टति भागे

यजमानविषयः, स किं adert यजमानमरणात्‌ qt व्ज- 51

eis तेतिरीयसंहिताभष्ये। [का०२।प०६।अ०१९०]

नीयः, पतये वेति सं्रयः। मुमूषैरयजमागस्यायुनि र पेलव नायलापादजंनोय इति पुवः UW: । श्राभवाख्यस्य waaay सतरयमानल् यजमागस्छ मरणकाखः, ततः पुव जिजीविषुला्‌ पठनोयः ॥

षति माधवोये वेदार्थप्रकाशे छष्णयजःसंहिताभाये दितो- यकाणष्डे षष्ठप्रपाठके गवमोाऽनुवाकः॥*॥

देवा वै यत्नस्य स्वगाकर्तारं नाविन्दन्‌ ते शंय बा- हस्यत्यम॑न्रवन्निमं ना यन्नरः स्वगा क्विति साऽब्रवी- at इश यदेवान्राद्मशेक्ताऽ्रहधानेा यजातै सामे यन्नस्याशोरसदिति «ATTA HATHA ` यज॑ते शंयुमेव तस्य॑ tual य्स्याशीगे्छत्येतन्म- मेत्य॑ब्रवोत्‌ किं मे पजायाः ॥ १॥

efa यऽपग्रातै शतेन यातयाद्यो निहनत्‌ ae- AY यातयाद्यो ला्दितं करवद्यावतः पुस्कद्य पारस न्त्सङ्गक्ञात्‌ तावतः संवत्सरान्‌ पिदलाकं न प्रजाना- दिति तस्माद्वाद्यणाय नाप॑गुरेत न frees जे- हितं कुयादेताव॑ता हैनसा भवति तच्छंयारादणीम इत्याह यन्नमेव तत्‌ खगा करेति तत्‌ ५ २॥

[का०श।प्र०८्द८०१०] बेदाप्रकादे | eke

शंयाराटंणीमषह TATE शंयुमेव बास्यत्यं भाग्‌- धेयेन सम॑र्धयति गातुं यश्चायं गातुं यन्नप॑तय शत्या- हाशिषमेवैतामाशास्ते साम यजति रेत खव तदधाति त्वष्टारं यजति ta खव हितं त्वष्टा रूपाणि विकरेति देवानां velista भिथुनत्वायाभ्भिं गृहपतिं यजति ufafwer जामि at wrawel करियते ॥ ३ ॥ यद्येन प्रयाजा WA आज्येन पन्लीसंयाजा WATS पन्नीसंयाजानामृ चा यजत्यजामित्वायाये मिथुनत्वाय पद्विग्रयणो बे यन्नः WEA: TS प्रयाजा इज्यन्ते चत्वारः vali: संमिष्टयज्ुः used पद्धिमेवानु पुयन्ति पर्किमनुदन्ति ॥ ४ ॥ पुयाजाः करोति तत्‌ क्रियते चयसतिःशच्च ॥ eet इति वैत्तिरीयसंहितायां दितोयकाण्डे षष्प्रपा- SH द्शमेऽनुवाकः ॥ * ॥

श्रनुयाजाः खक्षवाकव्यास्या नवम द्रिताः। अय Cua शंय॒वाकमग््व्याख्या WASH वच्छन्ते। तज शेय॒वाकमन््ाम्‌ व्याख्यातुं प्रस्तोति “देवा वै age खगा- कतारं माविन्दन्‌ ते ta बाहस्मत्यमन्रवन्निमं ना यञ्चः खगा

512

०९९ तेतिरीयसंशिताभाव्ये। [ategiy ०६।अ ०९०]

क्विति साऽत्रवीदरं ce यदेवात्राह्मणेाक्राऽश्रदधाना यजा- नैषा मे यज्ख्याश्रीरसदिति तस्माद्यदव्राहमणेक्राऽअद्धानेो यजते ज्ंय॒मेव AT WEVA यज्ञखाग्रो ग॑च्छत्येतशमेत्यत्रबोत्‌ किंमे प्रजाया दूति योऽपगुराते रतेन यातयाद्यो fare- भत्‌ सरसेए चातयाघ्योा लोहितं करवद्यावतः प्रखश्च पा- ख न्त्सङ्ात्‌ तावतः संवत्सरान्‌ पिदरलोकं म प्रजानादिति तस्माद्राद्मणाय नापगुरेत न निश्न्यान्न लाहितं कुयारे- तावता Svar भवतिः" दति, aw zara ugfafafed aa हविषः wigadamty aw aw zaw aad कुर्विति erafags शयुनामानं प्रति दवा अरन्रवन्‌ । तदासे WaT- wd जिज्लितवान्‌। एतत्काम एतेन यश्चन यजेतेत्ेतादु श्न विधायकेन ब्राह्मएेनागक्रा यः कञ्चित्‌ Gada यजते यथान्यः अद्धारडिता यजते तयारूभयाय॑न्नफलं ममास्ति वरस्तत WIV तत्‌ फलदयं शंयमेव wf; w- रपि शंयुरवमृवाच्, तदेतदुभयं मम wad मदौीयाधाः ए्रपाचादिरूपायाः प्रजायाः fa दाख्तेति। तते देवा श्रपगारणादिकतुयातभा लतृपुचाद्यधीना भवतु tf at द- वन्तः | श्रपगारपं ताडनेद्योगः, AMG ब्राह्मणविषये यः करोति तं wee ज्रतनिष्कद्ण्डेम यातयात्‌ क्श्रयेत्‌। यो गिमत ताडयेत्‌ a सहखनिष्कदण्डेम anda; यमस्तु त्रा were लाडितं ताडनेन arwafa, खाहितं war पति- त्वा यावतः परमाम्‌ व्याप्नोति तावतः संबल्छरागयं पिद-

[का०्।प्रद्‌।ख०१०] बेदायंप्रकाश्च। €९%

खाकं न ararfa किन्तु यमयातनाममुभवति तत्‌ ad लत्‌- प्रजाधोनमिति वरः । यस्मादुक्ररील्या ब्राद्मणाधिकेपारो प्रत्य- वायोाऽकि तस्मात्‌ तन्न कुयौत्‌। करणे केतावता पुवेक्रपापेन यक्ता भवति। यद्ध शंयुवाकखय व्यास्यानायायं प्रस्तावः छतः तस्य॒ शंयुवाकमन््द्य विनियोगं बेधायन श्राह 'यदानुजा- नाति शयोऽमब्रुहोति तच्छंयुवाकमन्धाइ तच्छयोाराट्णोम द्त्येलदनुवाकस्' tf | स चानुवाका मनक्लकाण्डे समाचातः ""तच्छयारादटणीमरे | WA यश्नाय। गातं यज्ञपतये देवी खस्तिरस्त्‌ मः खख्िमेगुषेभ्यः। ag जिगातु भेषजं । wat wey feat) भ्रं चतुष्यदे”” (त्राण्देका०।५ प्र ०।९९अ०) द्ति। तत aren sae फलं शयावं रंस्पत्यादाटणोमरे प्राययामहे । किं aq फलमिति matted । यश्चाव गातु awe देवाम्‌ प्रति गमनमादटणीमह | यश्नपतये यजमा- aw गातुं देवान्‌ प्रति गमनमादटणमरे। नोऽस्माकं रैवो खलिः देवमिसिन्तं विप्नापश्रमनं मानुषेभ्यः खलिः विन्ना- पशणमनमस्तु। भेषजं सर्वपापानामीषघमिदं कमं ae जि- गातु अ्रविन्निन समाक्षिं ararg | श्रस्मदीवाय दिपदे azarae चतुष्पदे पश्वे च श्रं सुखमस्ठु, ASA ama पाठं परशंसति ““तच्छयाराटणोमह CATE यज्ञमेव तत्‌ GAT क- tifa” इति। तज्ानेग मन्लपाटेनद्मं यज्ञं तत्तदवामाम- साङ्यंण खगतं करोति । प्रकारान्तरेण पनः प्रशंषति “तच्छंयाराटच्ोमडइ cae waa बारस्यद्यं भागसयेन

ec तेत्तिसीोयसंहिताभाय्ये। [कारश।प्र९।अ०१०]

समधंयतिः' cfai awa एवास्य दातय भागः a- कष्टिरितुलात्‌। anita arama म्रशसति “गातु यज्ञाय गातुं awaay इत्धाहाद्धिषमेवेतामान्नास्ते" इति। अरय चतुरः पन्नोसंयाजान्‌ fawe “सामं यजति रेत एव तदधाति agit यजति ta एव fed वष्ट wsurfa fa- करेति carat प्ोयंजति मिथगलायाशिं सटहपतिं यजति प्रतिष्ठि्ये" इति। एतेषां चतुणां पत्रोसंयाजा्नां प्रयेकं याच्यागुवाक्ये fara “जामि वा wane क्रियते यदाच्येन प्रयाजा THM राज्येन IAA WAT पन्नोसंयाजा- wae यजव्यजामिलायाया मियनलाय'' इति प्रधाजार्नां पन्लीखंयाजामाञ्च तावद्रवयष्तं acm नालि, मन्वरृतमपि यदिन स्यात्‌ तदागीमालस्यं भवति, तत्परिहाराय प्रयाजेषु यजभिरिष्टेषु पतरीसयाजा waat याज्यानुवाक्याभ्वां Vea: | ते च याञ्छामुवाक्ये क्रमेण HMRI समाखञाते। तद्धिनियोागं बोधायन दशयति अय पन्नोषंयाजानामायायख ay दति सोाग्यद्धेड लष्टारमयियं anata लषु वाना vated द्मा faa देवपन्नोरिति देवपन्नोनामथ्िराता ze- पतिः ख राजा वथम्‌ ला शपते जनानामिति Teal: Cf तत्र सामस्य लषुखान्यज्राखातानां मन्त्राणां प्रतोकान्या- aaa “Muse ait दद agitafad तस्नस्तुरोयं" (त्राण्श्का०।५प्र०।९शअ०) Tha | “Wags wag a’ THU Vas परोाऽनुवाश्चा । “वन्ते पयारसि' cia wag

[का०२प्रद।अ०१०] बेदाथंप्रकाङे। ७€€

Ue, wus चतुथकाष्डस्य दितीयप्रपाठटके व्याख्या- स्यते । ट्र wary’ इति ay. परोाऽनुवाक्या । AAG’ इति याश्या। एतख्ाभयं ठतोयकाष्डखय प्रथमप्रपाठके व्या- ख्थाख्यते । रेवपन्ीगां पुरोऽगुवाक्यां दशरेयति “देवानां पत्रो- QUANTI गः। प्रावन्तु AAA वाजसातये। चाः पा- वासो या श्रपामपि wai ता ना देवीः Bear: wa यच्छत" (To) इति। द्द्ाष्धादया Faget याः शन्ति ता उशतोरख्मद्भितं कामयमाना अस्मानवन्तु रचन्तु पर- रापादितमरिष्टं वारयन्तित्य्थः 1 fag and अपत्याय वाजखातये द्रव्यलाभाय ASA प्रकर्षण Tawa | ग कवलं दिविखिता रद्राण्छाद्याः few याः पार्थिवाः एयियां श्विता देवपल्यः, या WaT at AA ठष्छदकसानवेनाप- ufaasufta वर्तन्ते ता देव्यः सवाः Gear सुखनाह्ातु WHT, युयं नास्माकं WH सुखं waa, awa याच्या- माह “sa qt वियन्त्‌ देवपद्रोः। दग्दराप्राय्यञ्चिनो Tz! आरोदखो Aura श्टणातु। वियन्त देवीय ऋतुजंनोनां” (ato) tfai aia Wat; हन्टोदेवता magical देव- पन्ये fay ददः इविरस्नन्त्‌ । प्माज्ब्दस्य ढन्देावाचितव पञ्चमकाण्डे BAA ‘qra@are eeryfa a gr’ दति, CRU Ul CRIM, WR: vst श्रप्मायो, अश्िनाः पत्री अशिनो, राज्ञः VAG पत्री रार्‌, {TG VAY Cieza, AC- VU पली वरुणामो, एतासामेकेका faqraraadgrarar-

= तेत्तिसोयसंडिताभाग्ये। [का०२्‌।प्र०द।अ०१०]

wura, जगोनामिद्राच्यादीनां awa: कालविश्रेषा भाज. मायोचितसख्स्मिन्‌ are विय war । समलदहाः परू षयाभुं कवतेः शताः पाद्ुश्चन्तामित्यथः । wide: परोऽनवाक्यामाह “afgdrar weafa: ष राजा। विश्वा वेद afar जातवेदाः। दवानामृत at मल्यार्गा । यजिष्ठः ख प्रयजताग्डतावा (ato) इति। श्रयमद्चि्देवानामाहाता ग्टहाणां पालकः सच राजा दोणमागस्तादृज्ना जातवेदा zarat विश्वा जनिमा श्वाणि seanfa az, पिखयोा छातवेदा मल्धानां Natl वेद ख जातवेदाः, प्रयजतां प्रक- du यागं gaat aw रजिष्ाऽतिश्रयेम यषुतमः। ऋतावा सत्यवाम्‌। THT VMAS “वथम्‌ ला wed जनानां । aq waa समिधा हरन्त weft णा गा रंपत्यानि षन्‌! तिग्मेन waar खर शिशाधि" (त्राः) tft Vga WF ज. नानां मध्ये वयमेव at समिधा समिन्धनेन इरन्तमकमं ad छतवन्तः, तस्माङ्ांपत्यानि गटहपतिगा संयुक्तानि कमा नाऽख्माकमस्थूरि way श्रीणामि भवन्त। तिग्मेन तोच््पेन वैरिभिर प्रशस्ये तेजसा लमस्मान्‌ dfuwfy तौच्योकुडं निर्भयान्‌ कुर्वित्ययंः। मन्त्रकाण्डे पन्नीसं याजयाच्यापुरोाऽन्‌वा- कयानामृपरिष्टारिडपाकानमाच्यप्राद्ननायाल्यातं। ae विनि- योगं बाधायगे दभ्रंयति "अरजान्तरामिरङामुपङयते यथा समाचाते' इति। पारस्तु “ wosay रथकार ae पएरथि- व्या । उपमा रथनर षड एथिव्या इयतां | उप्तं वाम-

[का ०२ प०६।अ ०९०] बेदा्चंपरकारे। ९०१

देव्य सहाकरिशेय। उपमा वामदेव्य सडहाम्रिक्तेण इ- aati उप्तं wea स्ह दिवा। उपमा aes ae दिवा यतां) उपहताः सप्ररोजाः। उप मा सप्नराचा यन्तां, SURAT घेनुः Beat) उपमा धेनः wweargaat । उप- ऋता NV: सखा। उपमा भः सखा इयतां । voxary- RT LSTA | SUBACT | उपा Wary डा इयतां। दडापह्कता | BIKA | मानवो VAIS मेजावदषी । wy देवटतमुपडहृतं | LIT अध्वर्यव CIMA: | उप्ता ATT: | य टमं aaa: ये anual बद्धाम्‌ । sexed urar- एथिवी। cai खतावरो । देवो Tavs) ssa थज- माना। caret वा विधवा। अदितिरिव goers उक Tet देवचश्यायामपड्कता। यसि दविष्करक saga | fea धामन्नुपषला । इद्‌ मे देवा दविजंषन्तामिति तसि- सुप्ता । विश्चमस्याः पियमुपङ्तं । fawe प्रियस्त्रपड- AGRA” (HATO ABT YANNI) Cha पुवाक्रमि- डापा्वानं यजमाना, ददन्तु पत्बथे, अत एव तज तच श्ोखिङ्गप्रयोगः। ब्राह्मणे पत्रोसंयाजा श्रानुवाक्ये विधाये- डा पाह्ानमन्त्रस्ल Way स्येयत्वात्‌ श्रसावचोपेदितः। रथ समिष्टयजुरविंधिमर्थवादेनान्नवति “पद्किप्रायष्यो वे ay: UTI: TY प्रयाजा द्यन्ते चलारः परन्लोसयाजाः समिष्ट- यजः पञ्चमं पद्धिमेवानुप्रयन्ति ofgaguin” इति ।

पञ्चाचरा पद्धिरित्यन्यत्र शतलादच agua पञ्चसद्या 5 «

sx तेतिरौ यसंहिताभाष्ये। [कारर।प०१।अ०९०]

ख्यते | सेयं afm: प्राये प्रारम्भे यख साऽयं afgenraar यागः। पङ्किरदघमे खमात्री ue साऽथ deren । चं THOTHTGST ATTA पश्च प्रयाजा CBR समात्री पन्नी- संयाजाखलारः sagas: पञ्चमं । aur खति wera प्रा- Tame पङ्किमेव खन्यादयन्ति। त्नात्‌ षमिष्टयजुजंखयादिति algerie: | ‘Sat गातुविदः (वाञज्जन्सं०्८।२९) टव्ययं मन्त इटटिरुन्यूतिकारिलात्‌ खमिषटयजुरिल्यच्यते । स च मन्त श्राष्व- UAH PATATAT व्याश्यातख॥ अच मोर्मांसा | ठतीयाध्यायस्छ चतुर्थपादे fafa | अधि०१०। विप्रायावगुरक्ेति क्रलचा वा पमर्थता | पफलवत्कतुखाङिष्यात्‌ Ra, पृ्वमग्धवत्‌ ॥ यातनापरिडारसख्छ निषेधफलताचिता) गिषेधाऽयं पम्थलात्‌ प्रक्रिया तोाऽपलव्यतां ॥ द्पृणमासप्रकरके ग्यते | “यो ब्राह्मणायावगृरत्‌ तं wis यातयासस्ाद्राद्मथाय नावगुरेत्‌' इति । तत्र चथा yarfy- करणे AUNTS फलरहितस्य फलवति कऋतावङ्गलं प्रकरणे- मावगम्यते एवमचापि ब्राह्मशावश्चानिषेधस्त क्रतावश्रतलादिति चेत्‌। भवं, वेषम्बात्‌। Taw ाह्यप्राणापागधारणं मन््ाखा- TUHS भ सम्भवति | CY AAMT अरतसंवल्छरयातनामुप- न्यश्या वगेारणनिषेधाद्चातनापरिहारष्य गिषेधफलत्वमचितं। तस्मान्निषेधद्य केवखपुरषाथंतया ^प्रकरणाद पकौ UM: ॥

* प्रकरयादुत्कवघा om दति wate ate fae |

[शाण्याप्र०द। mone] वेदांप्रकाश्। coR

aaa amare चिज्ितं॥ श्रधि०९५॥ सं याजयण्ति HAA TaTAA पश्रावुत। दधार तत्‌ पथो aw जाघन्यासमवायतः॥ जाघनी माम भागऽ दभादोा समवेतिडि। TMS ग षंस्का यसाधमला HAT TAT ॥ दथपुणंमासप्रकरणे श्रयते । “जाघन्या पत्नी; संथाजयन्तिः इति। जाचनो पशोः cee) पनोन्ब्दाऽजाङ्तिचतुषटयात- कखछ RATT भामधेयेकदेज्ः। अत एव Haas “पञ्च प्रवाजा | CHM UAT: पन्नोसंयाजा रेवपलोगां' «fai aa ठतीयाह- ते रेवतालात्‌ ART BATS: पन्नीसंयाजग्रब्दस्छ wala: | तन जआघनोम्‌दिष्छ पत्रोषंयाजसंस्कारो विधीयते, नाधनो 4 पथा समवेता न त॒ दशपंमाख्योाः, श्रतः प्रकरणादुत्कुवय unt faawafafa प्राप्ते ब्रूमः । जाघमोशब्देन पथाभागे विधोयते। स च द्श्पृणंमाश्याः पश्ुयागलाभावेऽपि *ऋवा- दिना amicfad शक्ते। न wa पञ्चा विद्यमानाया जाचन्याः पन्नोसंयाजेः CHa, एरतोयया साधनगलावगमात्‌, तस्मान्न प्रकरणादुत्कषंः॥ दति माधवीये वेदाथप्रकानरे छष्ययजःसंडिताभाये दितो- URI षष्टप्रपाठक द्शमाऽनवाकः॥ ° ॥

* क्रमादिमेति ate ate fae | 3K 2

eon तेलिरीवसंशिताभाष्ये। [wreaiweg were]

wer हि देवह्ृत॑मार अश्वार अग्ने रथीरिव । निषाती पूर्व्यः de: | उत ने देव देवाः WaT faze: । afer वायो कृधि । त्व इ यद्यवि्य स- इसः खनवाहत | तावा Afar सुवः । अअयमभिः संश्खिणो वाजस्य शतिनस्पतिः। मूधा कवी रयीणां । तं Afra यथाऽनेमस्व.सह्तिभिर्नेदींयेो यत्त ॥ . ॥ ९॥

अङ्गिरः | तस्म मृनमभिद्यवे वाचा विरूप नित्ध- या दष्टे चोदस्व सुष्तिं | कमु fae सेनयाम्नेरणा- HATA: | पणिङ्गोषु MUA | माने देवानां विशः प्रज्ातीरिवोखाः। शत हासुरभ्निंयाः। मा न॑ः सदस्य दग्धः | परिंहेषसेा अरशतिः। Kista नावमावधोत्‌। ममस्ते अग्र WI Talat देव AeA | श्रमैः ॥ २॥

afataea । कवित्‌ सु ना गविष्टयेऽप्रं संवेषिंषा रयिं, उश्छद्‌ ₹ WER! मा ने fea परं- वग्भारषद्यथा। संवगः सर रयिं जय | अअन्यमस्द्धिया श्यमम्मं सिषक्तु दच्छना। वधा AT अम वच्छवः। य- स्या्जुषन्रमखिनंः शमीमद्‌मखस्य वा | तं घेद्भिर्टधा- ऽवति | परंस्या अधि ॥३।

[का०श।प्नद६।अ०११९] पेदायंप्रकाषे| coy

संवतेाऽवंराः MAAT । यचाहमस्मिता श्रव । विदाहि तें प्रा वयमग्ने पितुर्यथावं सः। श्रधा ते सुम्म- ATE | य उग्र इव श्या तिग्मशङ्गा न वसगः! wa पुरा रुराजिथ । सखायः सं वः सम्धष्बमिषर ARTHAS | वषिष्ठाय शितीनामूजानप्ै सदस- ते। स्समियंवसे cena विश्वान्यर्य at) इडस्पदे समिध्यसे स नो वद्न्धाभर । प्रजापते स वेद्‌ सामा- पुषणेमो देवो ॥ ४ ॥

यश्रममेरधिटषन्नेकान्नविः शतिशच ॥ ११।

इति वैत्तिरीयसंहितायां दितीयकार्डे षष्टप्रपा- SH रकाद शाऽनुवाकः ॥ ° ॥

qua शंयवाकख पल्नोषंयाजकाः fear: |

चा quguarerer sfeca warfaar ui weated datfetraae अभिधोयन्ते। ननु aaj Dey caifan एका हाचकाण्डः। Gar arfaxtmeartfe- रगयानुवाकात्मकोाऽपरः। तयोर्मध्ये यच्छा हीत्यम॒वाका म स- alata: | तत्‌ कथमखख rat समास्ययेति, वदामः। यया तयाः काण्डयोयाज्जिकानां समाख्यया ईहाचलं तथा- ऽस्ा्यनुवाकष्टेति द्रष्टव्यं । अत एवापस्तम्ब WE । “WAG संव- गोच परोाडाज्रमषटाकपाखमिल्युक्ं यच्छा fe देवह्कतमान्‌

cog लेत्तिरी यसंहिताभाय्ये। [का०२।प्०६।अ ०११]

दति wacw सामिधेनोरण्वार्‌ गिद्यया परिदधाति कुवि- wat गविषयद्ति चाच्यानु वाक्ये, यस्वाजुषद्िद्याहितद्ति dary tfa नित्यया श्राजजहाक्तदुवस्यतेश्यनयेत्ययंः। तच प्रथमायाः सामिधेन्यः wse “यच्चा हि देवहृतमाः wary अग्रो रथोरिव। निरता ce: षदः" स्ति | wt a देव- तमान्‌ रेवानामाहाटतमान देवाम्‌ याजय । हिशब्दः प्रषिद्धेऽखिन्‌ कर्मणी्य्यः। योजने इष्टाः रयोर श्चाजिवेति। Tae aur योजयति तद्त्‌ । किञ्च लवं qa: पुरा- am) हाता हामेत्पादकोा war निषद्‌: wafer यागखामे निषीद) wu इदितोया, “oa at देव रेवा अ्रच्डावाचा विदुष्टरः। afear वाया afe” दूति । पिच देवाग्रे a विदुःटरोाऽतिश्रयेगाख्मदभिप्रायं विद्धान्‌ देवान्‌ प्र्यच्छा आ- भिमुख्येन गला यजमाने ₹विदखतीति वोचे ब्ृहि। विश्वा वायौ wdtfe वरफोयानि शरस्मदभिप्रेतानि अत्कधि अद्धे- यानि विश्वसनीयानि यथया wafer तया कुङ्‌ । अथ टतोया, “ay ङ यद्यव ate: दछमवाङ्त । warar afsar ua.” tf ह यविष्ठ युवतम ₹े awe: खना बलस U4, मथगञ्रल्षात्पक्ललवाइलपच्रलं | ₹े आहत देवानामाङातः त्वं ₹ लमेव, थत्‌ यस्मात्‌ ऋतावा सत्यवान्‌ aaryfwar भुवः यन्ञसाधना भव । अय wal, “naafq: सरखिणा वाजय ज्रतिगस्परतिः। मूधा कवी रया" इति । अ्रयमिषध्यमानो- Sfq: BWSR waging च वाजस्याख्नसखछ पतिः, अत

[आा०२।प्०६।अ०१९] बेदाथप्रकाश्र। ८०७

एव मूर्वा fatragan: कविविंदान्‌ रयोर धनानां दाता भवतु । श्रथ पञ्चमी “a मेमिग्टभवा यथा नमस खष्टतिभिः। adie ay अङ्गिरः” इति। & afer: अङ्गलाष्टवयुकराप्ने समाना कतिदेवानामाङ्कानं *aqrafast ते सङ्कतयस्तेः सङ्कतिभियैक्रः age लं तं यज्ञमस्माकं ने- दीयः खमोपं प्रति ्रागमखश्रानोय aw AT) तच दृष्टान्तः waar यथया दति यथा देवतशाणा रथचक्रस्य नेमिमा- गोय खवशलेन परिभ्नाम्बमाणां कुवन्ति तदत्‌। श्रय षष्टो aR मृनमभिद्यवे वाचा विरूप नित्यया। aa चादख sofa” इति हे विरूप विविधरूपयुकराग्रे भ्रभिद्यवे षवता ातमानाय Sa काम्यानां वषंयित्रे तस्मे यष्टयाय देवाय निद्या वेदिकमन्धदङ्पया वाचा wanfa: क्रियमाणां सुष्टुतिं staat afi नूं चादयख श्वा प्रेरय, तदये कथ- aaa: । श्रथ सप्नमी, “कम्‌ face रेनयाप्ेरपाकचचयः पणिं गोषु सरामर'" ti) WATS: चा शानं, पाकं चसा यस्यासावपाकचक्लाः सर्वश्च इत्यर्थः । स्वं जानतोाऽस्याद्ने; सेनया परिचारकञजमेन Ve ary गवादिद्रव्यविषये कम्‌ पिं खरामरे सित्‌ कं भाम व्यवहारमाच्छाद्यामः, एतदीयं परिचारकजनं वञ्चयिला न कोऽपि व्हारोऽस्माभिः कन्त WHA, तात्‌ Bay व्वडहारमस्यानग्ररेणेव कुम इत्ययः,

* येघाग्टविां तादृद्योऽपे सङृतयत्तेः सह्ृतिभियंहयष् इति पाठः का पुण्डये प्रामादिकः प्रतिभाति।

coc तेत्तिसोयसंडिताभाष्े। [कारशप्,द।अ.१९]

श्यामो “ar at देवानां faw: प्रखातोरिवाखाः | awa हा- atfrar:” tfai देवानां सम्बन्धिनो fan: वाणिष्यकारिष्यः प्रजा ASHI "माहासुः मेव UTA: | aT Ta WeT- तोः प्रक्षता ser: शोरादिप्रदामेन वासहतवः अरत्निया इव । किमिव, ञं म अ्रल्पवयखकं वत्समिव । यथा छोरपु णं लनयुक्रा गावः शिग्र वद्धं मन asf तददित्यर्थः। au नवमो “ar म: सदस gay: परिदेषखा wvefa: | Slat मावमावधीत्‌* इ्ति। समस्य समानश gar दु धियः परिदेषखः सर्वता देषं gaa: WATCUACAEY BAT द्रोहः ASHI MAMTA | कांकव, नावमूमिनं। यथा TUTE RAT मावमर्मिंनं नाञ्य- fa azafcaa टदरोदाऽस्माख््मा विनाश्रयतु। wawecqarar वाऽयं खमश्रष्दः। Bae afrtar Fre wa faarwaqs अथय Tua “नमस्ते aq राजसे zal Ta ava: | wacfay- aga” cia इ देवाने wear arMNMEG तवोजमे बलाय war zuim ममस्कारवाचिमं शब्दं प्रयुश्चते, यजमानादय- SOs बलं भमखवन्तोत्यथंः। अतस्वममि चमस्माकमपकारिं wea मारय wa: रोगादिभिः एवं on सामिधनीरक्ता एराऽमुवाक्यामाड “कुवित्सु ar गविष्टयेऽग्ने संवेषिषो रचिं । उरुषटदुर्‌ wate’ tii हे श्रप्रे लं नास्माकं रयिं धनं कुवित्‌ arse यथा भवति तथा सुष्टु संवेषिषः सम्यग््यातिम- mitt किमथं गविष्टये, गाभिः सरितेष्टिगैविष्टिखदयं । उरत्‌

* werufcfa कार पु" इये।

[का०२ पण्ट।अ०१९] बेदायेप्रकागरे। cok

भशतकारो लं ASH aA TAKS BE aly ward कुङ्‌ We याच्या “ar at afar ayy परावगेभारण्टब्वा। ` संवगं स रयिं wa” इति। tis लया casiet AWA मा परावक्‌' पराभवकारणं asia विभानं मा कुङ्‌, लत दृष्टान्तः भारण्द्ययेति, खाक यथा array बलो agife: दरवयादिकं a नाश्रयति acai किञ्च संवग doa "संदृश्य देये uate पमः पमः समागोय रथिं जय प्रतं धनं सम्यक्‌ प्रापय। aaa faafeat बाच्यामाड “श्रन्यम- खद्धिया यमग्ने सिषक्त दुच्छना। वधौ ना waaeqa:” via ₹े च्रे दयं दुच्छुना Tred दारिश्चरूपाऽनेकर्ूपा चा पीडा wacaawar afafca वेरिणं dawg किमर्थे, faa adi यथा पोडया वैरो भीतः पलायते तथा पौडां AHA! नास्माकं श्रवा वधा बखं ada) किं तत्‌, waa we वेरिणाममेा रोमा ब्धिंतः तदत्‌। अथ खिषटहतपुरोऽमुवाक्या । “यस्याजुषन्नमखिनः शमोमद्‌- wae at तं घेदभ्मिदघाऽवतिःटति। दृ ऽङ्गविकला मखा यश्चो gag: म विद्यते दुमखा qu यजमानखख शाऽयम- दुमखः, wanafeaaw इत्ययः, aai wafer arr ममस्कुवता GG यजमानस्य शमीं सुखकररोमा डति मजुषद्‌- faqdan) श्रदुमंखस्छ सभ्यगनष्टायिनोा वा यश्य यजमानं अमोमजषत तं घेत्‌ तन्तमेवाभयं THA खम्यगगु तिन्त

* dewan dena wafer Yo पाठः। $ L

८१० तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [wrong wont]

asuafgaa धगादिवर्धनेनावति रखति । aaa faafeat परोाऽनवाश्चामाड “ATS श्रधि संवताऽवरा र WRTAT । aureafa तार wa” tia सम्यक्‌ वनुते भजते cet घा fwur संवत्‌, परस्याः संवताऽधि खउक्छष्टाया wer दृ्टेर- fuera अवराम्‌ freee श्रन्यातर श्राभिमस्थेनागत्ध Gute नाश्य, येषु बन्धुग्वहमस्मि तान्‌ बंधूनणारक । WH fevwat याच्यामाड “fag fe a पुरा वयमग्ने पितुयथा- ऽवखः। WUT A सुन्ममोमरे"ष्ति। रे ग्ने यस्मात्‌ परा वयन्ते तवावसा Tae विद्य श्ातवन्तः। केव, पितु यया । Bre परा यथा पितुः पालनं जागज्ति तदत्‌ अधा तस्मात्‌ कारष्छात्‌ ते eat ईमहे नया शम्पादितं खं प्राप्रुमः। अथा fae we उपडहामाचथाः। avd quar श्य खथ इव शया fame म वसगः । श्रगरे परो इरोाजिथः दति, UGH, यख्छम्ग्र एव HTT राजेव, WaT wet हिंसकानां हन्ता, तिगष्टङ्गा न AeA दव, daar वंषानि गच्छ तीति बंसमः, दावाग्निद्यो wat वनेषु fasdtare: । ता- Tee परो इरोजिय wat पुराणि भजिंतवामसि। va दितीया “सखायः सं वः सम्बञ्चमिष Magra वषिं्टाब कितीनामूजा भन्ने aaa” इति । डे सखायः परस्यरसस्थ- शक्ता खलिवग्यजमाना at Uwe षम्यच्चमोषं षमौचोनम- wares waza | समित्युपसगेस्यापेकितः बेषाऽध्वा- इतः धूयञ्चाग्रये सामं Srv षम्पारयन्‌। कीडृशथायाग्मव

[का०२।प्०द्‌।अ ०१६] वेदाचप्रका्रे। ९८११९

fediet निवासहेतुनां मध्ये वषिष्ठाय ठद्धतमाय ) BRAT बलस्य wafay विनाज्जनमकुरवते। waa खयमतिश्रयेन बखवते | अथय amar “स्समिष्युवसे cag विश्चान्ध्य “Ii इडस्पदे समिध्यसे स ना agaruc”’ cia रे इषम्‌ कामां वर्षकाग्ने विश्वानि स्वणि फलानि खटसमित्‌ म्पाद्येव युवसे यजमानेन मिन्रयर्ि। wad at श्शरलमा- गत्य दृङस्पदे एथिवीरूपाया वेद्याः खाने समिध्यसे सम्यक्‌ उ्थाखसे स ATER महानभावेा नोऽस्मभ्यं वद्धनि धनानि सम्भर सम्यगाइत्य WA! यः प्रजाकामः स्यात्‌ तस्मा एतं भ्राजापल्यं asd चरं निवपेत्‌ पष्ुकामः खात्‌ त्रा एतः सामापिष्णं गार्मुतं we निवपेत्‌" टव्यनयेयाच्यानुवाक्धा- प्रतोकानि tata “प्रजापते ख वेद सामापृषणेमै देवा दति । प्रजापते न gata,’ इति प्रजायेय विषः परो- $नवाक्या। सा च ‘rae विषिर्' casas व्याख्याता, "सवेद ga: पितर" caer याज्या।सा च 'हिर्गभं श्रापोा- ख्यत्‌, इत्यस्िन्लमुवाकं व्याख्याता । ‘wae इविषः सोमा- guar जनना, दति पुरोऽनुवाक्या । शमे देवा जायमानः इति याच्या । एतदुभयं शश्र्नाविष्णु मरोः इत्यस्मिन्नमृवाकं व्याख्यात ॥ aw fafaaraday: | Sater शामिचेन्यो ca तिखस्तु याञ्यकाः।

संयाञ्याल्जिख उदिता उपडामास््रया मताः ॥ 9 12

TAR तेनतिरोयसंडिताभाष्ये। [का०रप्र०६।ख०२९]

प्रजासवे इयं Slay गामते प्रथमे भवेत्‌ | शामेमै तददितीये रुख्यो्विंशतिरोरिताः॥ दति। wa mater) इतोयाष्यायस्य amare चिन्तितं ॥ श्रधि०्द॥ वेर जयेोक्रधमाणास्टलिरिभिः सङ्गतिख्तिभिः। अनियत्या भिया वा ऽजियतिगानिङूपणात्‌ t हाबत्वादिषमाख्यानं नियते्ग॑मकं खतः ॥ निवाधं चान्यवत्‌ aw dara विभियाजकं॥ याच्यापुरोमुवाक्यापाठादयो ये War GMs पराक्राः, STH- ननिवापारये GRAS, MATA ITA: षामवेदे,*एत- @a धम दति नियामकस्य दुनिंरूपलात्‌ येन केनापि wfa- जायः कोऽपि धमं च्छया सङ्गच्छत ति Vad टाचमा- ध्व्यंवमेङद्भाजमिति समाश्यानेनाजियतिबध्यते। न च समा- wine बाधकं किञ्चित्‌ पश्लामः। तसखादबेाघकत्ववाधित- त्वयारप्रामाच्यकरण्यारभावात्‌ अ्रुतिख्िङ्गादिपञश्चकवत्‌ प्रमा- पेन GABAA धमा व्यवखान्ते।

दति माधवीये वेदा्प्रकाओे ष्ययजःसंहिताभये feat- काण्डे षषटप्रपाठक एकादगरोऽनवाकः।

RQ * तजास्येवेते इति ae ate fae |

[काण्श्‌पष्द्‌व्न्द्र्‌] वेदायप्रकादरे। ८१३

उशन्ता वा मह उशन्तः समिधीमहि । उश- सुशत Taw पितृन्‌ शविषे.अत्तवे। त्वः सेम प्रचि- कित मनीषा त्वर रजिंष्ठमनुनेषि पन्धीं । तव प्रणी- तो पितरे न इन्दा देवेषु रननमभजन्त धीराः त्वया fe न॑ः पितरः सोम wa कमणि चक्रुः पवमान धीराः। वन्बन्नवातः परिधीश्रपौर्णं वीरेभिर शै मघवा भव ॥ १। | |

नः। त्वर सौम पिभिः संविदानेाऽनु area थिवी आततन्ध | aw त इन्दा इविषा विधेम वय स्याम पतथो रयीणां । safer: पितर रुह ग॑च्छ सदः सदः सदत सुग्रणीतयः। अत्ता हवीषि प्रयतानि वर्हिष्यथा रयिः want दधातन । afeae: पितर ऊत्धवागिमा AT हव्या चरमा जुषध्यं। त गतावसा न्तमेनाथास्मभ्यं ॥ २॥ ।

lh Lo

शंयोररपो Sura | Bre पिदृन्‌ सुविदचाः श्र- . `

वित्सि नप॑तश्च विक्रमं शध्च frau: | वर्षो ये स्व- धया सतस्य भजन्तु पित्वस्त इ हागमिष्टाः। उपहताः पितरः सोम्यास बर्िष्येषु निधिषु प्रियेषु । त आम॑- मन्तु त इइ श्ुवन्वधिनुवन्तु ते ATRIA | उदरता-

८१४ तेचतिरीयसंहिताभयष्ये। [का०र।प्,६।ख०९९]

मर्वर उत्परास WaT: पितरः सेम्यासः। WHR ॥ ३ ॥

य ईयर का WANE नौऽवन्तु पितरे श्वेषु। ददं foray नमे अरूवद्च ये पुवासा य उपरास Fy ये पा्थिवे रजस्यानिषन्ता ये व नुन" सुटजिनासु विशु, रधा यथानः पितरः परासः प्रनासेा अग्न कतमीशु- WUT: | शुचीद यन्दोधितिमुक्यशासः। छषामाभिन्दन्ता अरुणीरप ब्रन्‌। AH ॥ ४॥

कव्यवाहन पितृन्‌ elated: | प्र च हव्यानि व- क्यसि fia fren च्चा । त्वम॑ग्न ईडिता जात- वेदाऽवाददब्यानि सुरभोखिं रत्वा । प्रादाः पिठ्भ्यैः स्वधया ते अर्श त्वं देव प्रयता खवीश्पि। मात॑- ली कव्धेयमा अङ्गिराभिरंहस्यति्छंकमिवीटधानः। ay देवा वादृधुर्ये च॑ देवान्‌ खाहान्ये स्वधयान्धे मदन्ति॥५॥ |

<A यम प्रस्तरमा हि Marie Uf: पिठ्भिः सं- विद्‌ानः। श्रा त्वा मन्तः कविशस्ता वैन्वेना राजन्‌

* पुृजनाखिति पदपाठे भाष्यसंगतः ura: | † छाम निन्दन्तः स्ति पदपाठे भाव्यान्‌ मतः पाठः।

[का०रप्र०९।अ ०१२] बेदाचप्रक्षा्रे | ८१४

इविषा मादयख | श्ङ्गिराभिराग॑डि यत्चियेंभिर्यमं वैरूपेरिइ मादयस्व | विवखन्तः वे यः पिता तेऽस्मिन्‌ यन्ते बिष्यानिषद्य। अङ्गिरसा नः पितरा नवग्वा Be वाणो गवः सेाम्यासः। तेषां वयर सुम यत्निया- नामपि भद्रे सौमनसे स्वाम ॥ € ।

भवास्मभ्यमसुं यदम्ने मदन्ति सोमनसे THA ॥

समिधश्क्षुषी प्रजाप॑तिराञ्यं देवस्य स्प ब्रह्मवादि- नाऽद्विरगनेसखथा aq: एथिव्या urate वे TRACT TST ॥ १२ ॥

समिधौ याज्या aaa: हितमन्बित्याह ग्र आ वा STRATE TS सप्ततिः ।

इरिः ओम्‌ ॥ Weg) ्रीशिवार्पणमस्तु ।

इति Afafcadfearat दितीयकाण्डे षष्ठप्रपाटके दादभाऽनुवाकः॥ ° ॥

दितीयकार्डः raw: ॥

एकाद तु कथितं संवर्गेष्यादि हाजकं। दादे पिदय- न्स हविषां हेचमच्यते। कल्पः । “एकां सामिधेनों चिर-

“2.

१.

i

९१६ ते्तिसीयसंडिताभग्ये। [का०२।्०६। अ ०१९]

ग्पाहाशन्तस्वा वामर दव्येताम्‌' Tha पारस्तु “sway waaay owe: समिधोमहि । उन्रश्ृ्रत way fogs ₹ विषे waa” tia हे we वयमन्नमः पिम्‌ कामयमानाः त्वामाहयामः, पुनरपि पिन्‌ उन्रन्लस्वां समिधोमदि । लमपि काम्यमानः कामयमानस्य यजमानस्य fagaray ac fa- av, हविषे awa what we “दे पुरोाऽनुवा्ये श्रन्वारर्चमुक्ता प्रणोत्यपरामक्ता प्रणति ay साम प्रचि- faa इत्येता आ्राश्नाता Mawar याज्याः इति। तच प्रथमां परोाऽनुवाक्यामा इ । “Ay सोम प्रचिकिता मनोषा ay रजिष्ट- मननेषि aati तव प्रणीतो पितरो न इन्दो देवेषु रनम- भजग धीराः, tii हे साम लवं मनीषा ममोषया वदीय- याबुद्या प्रचिकितः प्रकर्षेण qin) fay लवं cine यम- Barada रश्चकं मागेमनुगेषि श्रमुक्रमेव प्रापयसि। हे न्दा तव प्रणोत्या परिचरणेन नाऽश्माकं पितरो देवेषु aw feat धीराः खन्ता Ta रमणीयं इविरभजन्त । दितीयां पु- राऽमुवाक्यामाद। “sar हि नः पितरः शाम ua कमाण चक्रः पवमान WITT: | वण्वल्लवातः परिधीश्रपाणं वीरेभिर च्म॑घवा भव मः, टति। ₹े पवमानभ्नाधक साम fe यस्ान्नाऽसाकं ud पितरस्याऽगुग्टहोताः कमपि चक्रुः, परिसमरन्ता Taf धोरा स्तिष्टन्ति । त्रमप्यवाता वायमनपेच्छ जयलनेमाश्जदीचर- विरव॑न्बम्‌ संभक्यन्‌ परिधोन्‌ परिधिवत्‌ सर्वताऽवख्ितान्‌ अतिबन्धकागणाणं निराङुर्‌। कः साधनैः, Ahad ggwa:

[कारे Meg Boa] वेदारथ॑प्रकाशे। ८१०

WR | तथा गेऽसदयं मचवा धनवान्‌ भव । श्रय याव्ा- माह । “ay ara faafa: संविदानेाऽनु wrarsfaat श्राततन्ध। AR a इन्दा विषा विधेम वयर स्याम पतया रयोणाम्‌' दति aa लं पिदरिभिः संविदानः संविद्‌ प्राप्तः अमक्रमेण द्यावाष्थिवो शच्राततन्ध wat व्याप्ते छतवानसि। रे इन्दो हे साम तख ते ताद्शाय aw इविषा विस्म परिचरेम । व्ह्मणादादइयं wart पतयः स्याम । इत्यं समाय पिदमते otretay षर्‌कपाखलमित्धस्ानुवाक्याइयं याच्या चेति मन्त जयम्‌कं । श्रय पिढन्याऽप्निव्वान्तेभ्याऽभिवा- न्याये <7 मन्धमिन्येतस्य प्रथमा पुरोाऽमुवाक्याच्यते। य- पि पाठक्रमेण दरतीयमिरं दविस्तथापि सिङ्गसख बल- वत्वात्‌ तज विनियोगे gee) पाठस्तु “श्रभ्निव्वात्ताः पितर एह गच्छत सदः षदः सरत सुप्रणेतयः। WaT way fa प्रयतानि afemar रयि want दधातन fa अन्यच्रये वा श्रयञ्वाना ग्टहमेधिनः a पितरोऽ्चिषान्ता दति gaara यागमषृलेव प्रेत्य पिदलोकं गताः श्रभ्नि- Sra: | aaa प्रणोतिरश्मत्कृता परिचय येषान्ते सु- प्रणणतयः। तथाविधा & पितरः इद क्मंष्यागच्छत। षदः सदः तन्तद्‌ात्मोयं wr सदत sya afar बर्हिषि यज्ञे प्रयतानि yaaa सम्पादितानि दवींषि wa भक्षयत, श्रथानम्तरं रयिं सवेषु वेदिककर्मसु वीरः gwar यः प॒च-

WET WY दधातन खम्पादयत। श्रय दितीया परो- 32४2 |

ae तेत्तिरीवसंडिवाम्ये। [काग्दाप०द।अ०१९्‌]

ऽभुवाक्छा याच्या WIAA, तख घे अ्रग्मिवाला दत्या- दिकं Sifaat चाजामण्छामाश्ातं, wewla व्यास्याख- Ai अथ found बिंद धाना cae saat प्रो ऽनृवाक्या- माड । ““बर्दिंषदः पितर ऊत्यवागिमायो war चमा seed | AQAA अन्तमेनायाखममग्यंशंयाररपोा दधातण्ट्ति। ब- fifa an wizanfa aftaz:, warfa येप यज्वानः ते पितरो बर्दिंषदः camara wer ie पिटलोकं प्राप्ता भरिवदः। argar ह पितरः श्रवीगवाचीनानामस्ाकम्‌तो रसा भवद्भिः awefa we: । वे ewedfaar war एतानि इवोंषि चरम, प्रतस्तानि जुषध्वमिति । ते ₹विजुटवन्तो युयमव- सा TUS WMAN सुखतमेनास्मानामत, तजिमिश्तमागच्छ- तेत्यथंः। ° अथासमभ्धम्प्रथममन्ते च्रं सुखं दुःखवियेगञ्च Gs: पापरारित्यञ्च दधात रक अथ Ay दितोधा प्रोाऽनुवाक्या। “ary fuga सुषिद्त्रा sfafe auray fanawyg fa- wat) बरवद ये quar सुतस्य usm पिलत दृहाम- निष्टा” इति। अहं यजमाभः gfacary मदीर्थां भक्ति we जानतः पिदनपि आऽविख्षि श्राजिमृरधेन खमत्रानस्ि। विष्णो वबापिनेऽख awa aga विमाज्ाभावं विक्रमणं fa- aaq safe च खथवागस्मि। ये पितरो afeace cur अ कमपि wafast Sfawaaranr: | आद रपूवंक ATA fam: प्रीतिं भजन्तु ATA । कन साधनेन, सतख ख-

* च ास्मत्‌प्राप्यमन्ते चेति tet To पाठाऽसंगवः।

[आा०९्‌।प०द्‌।अ ०१२९] TATU UAT | ८१९

wal शोमसमस्स दविषः areata) रथ ata याञ्ामार। “उपहताः पितरः सोम्यास aftaq भिधिषु प्रियेवु। त आगमनम त दह शवन्बधिङ्गवन्त ते अवन्वस्मान्‌" cf सोम्यासः सोम्याः अरस्मदनग्हपराः पितरः। aftag या- गांषु efaaty fafwegig इविःषु निमित्तभूतेषु ag Suga श्रस्माभिराह्छतासते पितरः WAAR QTE | भ्रा, गत्य UCU wale wafer: प्रयुक्ताः स्ठतीः sam, श- ल्वा चाधिद्रृवन्त्‌ BUTE यजमान दत्यादरेण कथयन्ते 7A tem: पितरोऽस्ामवम्तु | अ्रनेवापदामार्थासिल Wearg प्रयमामाह। “डउदोरतामवर उत्परास उन्मध्यमाः पितरः सोम्यासः । WE ATETSST WANTS नोऽवन्तु पितरो ₹इ- aq” दरति । जिविधाः पितर न्तमा मध्यमा श्रधमाखेति। यथया विविधं Sta कर्मागष्टाव पिदरं प्राप्ता wre: | समाक्तकमंमाजपरा मध्यमाः। तजापि केचित्‌ शंस्कारेविंकला अधमाः एतदेवाभिप्रेत्य ये श्रग्निदम्धा येऽनप्िदग्धा दत्यादि- मन्ते raat: तेऽणवरे fawer: । उदीरतां ewe रविः प्राभ्रवन्त्‌ । पराषः उत्तमाः पितरः उदीरतां । मध्यमाः पित

रखोदीरर्तां। ते रुवेऽप्यस्िम्‌ विषये सोम्यासः सोम्या श्रनयह- पराः सन्‌। येपितरः waar: टकवदर्ठश्ववदस्मासुदह्िमा- मकुठन्तः, Want अरसदनुष्टितं ay जानन्तः, असु अख्यत्‌ भराणमोयुः रितु प्रात्नाः, ते पितरो दवेषु अरस्मदौयाङानेषु

नाऽस्मागबन्तु । श्रय fata “ददं पिदभ्या ममा weqy @ 3 M

7 i

<Re तेत्तिरी यसंडिताभाष्ये। = [aren weg weg]

drat य उपरास श्युः। ये पार्थिवे रजद्याभिषन्नाये वा नून सुटणिनासर विच्‌"इति। पूवाखा यजमानोत्पन्तेः yaaa: च्यष्टभ्राटपितृपितामहादये a ta: पिटलोक प्राप्ताः | येऽणन्ये परासः यजमागजमनादुपयेत्यन्नाः कनिष्टभाढ खपुच्ादय ta: fowera प्राप्ताः) येऽन्ये पायवे एयिवोखम्बसिनि रज- fa रजागुणकायेऽखिन्‌ कमं्छागोताः विः खोकन्तंमागन्याप- विष्टाःये वाये चान्ये बन्धुवगंङूपाः पितरः बडबन्धुरूपासु fag प्रजासु श्रागिषन्ताः ओाद्ादिखोकारायागव्धोपविष्टाः। कोदृन्ोषु वि सुटजनासु, wea परिव्यञ्छते द्‌ारिद्यमननेति Saw UA, RAT TAF AMAT: सुटजनास्ताद्शीषु umaag आद्धादिकमपरास्ित्ययंः। तेभ्यः qa उक्तेभ्यः पिदरभ्बः श्रद्यास्िम्‌ कमणि एदं नमेऽद्द्‌ । अयमाडङतिप्रदान- Vaal गमस्कारो HIF! श्रय तीया । “Mar यथा नः पितरः परासः प्रासा WY खतमाग्ुषाणाः | ब्रचीदयन्दोधिति- HUM: Bafa अ्ररुणीरपत्रम्‌" cfs) Yaa श्रध अधस््रादतीते क्राले Arsara पितरः चतमाग्षाणाः wy- मश्वागाः WA श्ररद्धमेव स्यानं यथायेन प्रकारेण श्रायन्‌- प्राप्तवम्तः, दीधितिं रोयमानां पिदरूपां रेवतां उक्थशासः aa: असन्ना वयमपि तथेवाखमेव सामं प्राप्ताःखद्ति। की- gat पितरः, परःघः Wa उत्कटाः पिद्रपितामहादयः। wate: परातमाः पिचादिग्ाऽपि पूव॑भाविगः । किं चक्ताम Wald Gala चदुपद्रवं farsa: अन्नेन इविषा TIAA: |

[का०२।प्रण्द।अन१२] वेदाथप्रकारे। ८९१९

अरुणोस्तेजारूपास्ताः प्राप्य श्रपत्रम्‌ फलप्रतिबन्धकं पापम- Tees । *अस्िन्जिह पिद्रयन्नकमंणि। शा खान्तरोऽन्यदपि ¥- विर्यं विदितं तदग्नये कव्यवाषहनायेकं, यमायाङ्खिरखते पिट- मते famafafa | श्रत एव खचकर WY ‘WAST सा- माय fanaa stay पिदम्ा बरहिषद्यः षरटकपालं पिदभ्या- $ग्चिष्वातेभ्या घाना: Ha कव्यवाहमाय यमायवा मन्ये यमा- याङ्गिरखते पितुमते' दति । aa कव्यवारनख प्रथमां परोा- ऽगवाक्यामा इ | “यदे Bares पिन्‌ यच्छनाटधः। प्रच इव्यानि वच्छसि देवेभ्यख fame श्रा" इति। कव्यं वदतीति कव्यवाहमः पिद्रन्याऽभ्मिः। अत एवान्य च्रुतं। जयो वा अद्रयो खव्यवाह्नोा देवानां कव्यवाहनः पिदणा सररस्ता असुराणाम' «fai कव्यस्याख्य इविषा वारक हे wT यत्‌ URI कारणादृतादटधः यश्ञवधकान्‌ fags चि यजसि तस्मादेव कारणात्‌ त्वं देवेभ्यः पिदरभ्यख्च दव्याजि प्रावच्छसि पनः पनः प्रकषंतः परमपि इविवंहमं afcafa. fearat पुरोऽनुवाक्याम्‌ । “aay ईडिता जातवेदाऽवाहृव्यानि सुरभोषठि gary प्रादाः पितुभ्यः खधया ते श्रक्नदड्धितवं टेव प्रयता इवीश्षि" इति। जातं aa जगदेदेति जातवेदाः, तथाविध Faq लमीडिता यजमानेन qa खन्‌ तदौ-

+ सिन्‌, raw पिट्रवश्चकम्मणोति व्य. ्आवदनुमोयते किन्तु afwata मृणेऽख्ित्रिति पदं माल्ि। कवलं भाव्यपदपाठविरडः "ला मासिन्दन्तः'शति पाठे cad | च्वामास्मिन्‌ मिन्दन्त रति पाठखेदभवि- व्यत्‌ तदा पद्पाठादिविरोधमपरिदाव समाव्यमूलसंगतिरभविष्यत्‌ |

KVR तेत्तिसोवसंशिताभाष्ये। [का०२।प्र०६।अ.०२२]

यानि शव्यानि सुरभोणि सुगन्धोमि wat ware वडनं छत- वामसि, wat च पित्भ्यः प्रादाः, ते च पितरः खधया खधा- कारेण प्रकतं ₹व्यमखम्‌ GEM! Ysa वमपि प्रयता प्रय- ्रसम्पादितानि vatafe aaa) रच चाव्या। “मातलोक- येमा afetrfusvafa च्छंकमिवाठषागः | ayy रेवा वाटं WaT खाहान्ये खधयान्टे मदन्ति xia मा- तखिरिद्स्य खतसखूदाजनिष््रा मातशी, स च कव्यैः कव्यभाग्भिः पिभिः सह araurat वर्धमानो भवति। यमखाङ्किराभिः foafand: ay वर्धमाना भवति। हरस्यतिख छक्भिः ऋकप्रतिपा्येः faqfand: सह वर्धमाना भवति। aw रेवा याम्‌ कव्यभागादीम्‌ पिदम्‌ argu: वर्धयन्ति, येच wa- भागादयः पितरः were देवान्‌ वध्यन्ति, तेषां मध्ये TRIES: QIU मदन खाहाकारेण तृणन्ति। qa पि- तरः खधया खधाकारेण तप्यन्ति श्रथाङ्गिरखता aaa प्रथमां पुरोऽनु वाक्यामार्‌ | “ca यम प्रसरमा fe dtarfy- राभिः पितुभिः संविदागः। at at war: afawet वदन्वे- भा राअन्‌ हविषा मादयक्ल"" tfai हे यमाङ्िरोाभिरेत- ज्ञामकेः पित्भिः संविदान tana are: इमं प्रस्तरं WRG यश्चविभेषमासोद श्रागल्योपविश। fe स्माद पविशवि तस्मात्‌ कविशस्ता विदद्धि त्वग्भिः प्रयक्रा मन्तास्ा माव- न्त्‌ । हे राजन्‌ एनाऽनेन इविषा तुष्टो मादयख यजमानं wage) श्रय दितोयां परोऽनुवाक्यामाद। “्रङ्गिरोाभि-

[का०श।प्र,द।ख.१९] बेदायप्रकाशे। TRE

arate यश्धियेभियंम वेशूपेरि इ मादयख । विवखन्त wa a: पिता तेऽस्मिन्‌ यज्ञो aftarfaqy”’ cfa 1 ₹रेयमवेरूपेविं- विधर्ूपयुकरव रूपसाममप्रियैवा afnafranaia: अङ्किरभिः SU BATE We) आगत्य च cy मारय यजमानं wea) यस्ते तव पिता विवदख्ञामस्ि तं विवखम्तमस्मिन्‌ यज्ञे उवे श्राहृयामि। सख wafeafan at श्रानिषद्य आआग- व्योपविश्य यजमानं दषंयतु । श्रय याज्यामाडइ । “शङ्किर- सा मः पितरा नवग्वा quae गवः Grea: | तेषा वय सुमते afgararafa भटे सामने स्याम"टति। afy- रोानामका श्रथरवनामका भगुनामकाच नोऽस्माकं पितरः मव- ग्वा ्रभिनवागमनयुक्राः ATT तद्‌ान्‌तनवत्‌ प्रौतिजगका दत्य- Bl ते च साम्ासः सोममर्हन्ति साम्या, यञ्जियानांतेषां सुम- तै wawanrat बुद्धा वयं wra सवदा तिष्टेम। श्रपिच Gare सामनस्यकारणे भद्रे BAT फले wra सर्वदा fava i शच fafaaraday: |

उश्रन्तः सामिधेन्येका faqay aeayar ।

लवं सामेत्यनुवाक्ये दे पितुमन्ना मके तथा ॥

a याच्याभ्निव्वेति मन्धेऽनु वाक्या प्रथमा भवेत्‌।

ates अनवाक्ये तु याच्येका बरिंषद्यजे i

BIA उदौीरेति जवस्तच्रययागके।

कव्यवाहनयागेतु यदप्रेतिखर्रिताः॥

8 तेत्तिसीयसंडिताभाषोे। [कार२।०६।यअ,१२]

पुरोऽगुवाक्ये डे तज GYR याम्ययागके |

TH पुरोऽनुवाक्ये दे याञ्येका पुवेवग्मता। श्रन्तिमे दानवाकऽस्मिन्‌ मन्त्राः सप्तरभेरिताः ॥ वेदार्थस्य प्रकाभ्रेन तमे Ure निवारयन्‌ | पमथांखतरो दयाद्विधातो्थमदेश्चरः॥

दति माधवोये वेडार्थप्रकागने छष्णयजःसंहिताभाये दिती- यकाण्डे षष्टप्रपाठक दादन्ाऽनवाकः॥ ° ॥

दति ओमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमार्गप्रवर्तकश्चोवोर- यक्क्चपालसास्रच्यधुरन्धरेण सायणाचार्येण विरचिते माधवोये वेदाप्रकाशनामकतेन्ि रो ययजुःसंडिताभायये दितोयकाण्डे वष्टः प्रपाठकः VAG: ॥ ° ॥

ॐ तत्सत्‌ ॐ Il